Deelnemer vindt projectleider via Klimaatneutraal Renoveren
Zelziuz B.V. heeft dankzij bemiddeling van de werkplaats Klimaatneutraal Renoveren een junior projectleider gevonden. Als lid van Pioneering had Zelziuz aangegeven bij de chef van deze werkplaats, Gerard Salemink, op zoek te zijn naar een afgestudeerde hbo’er, die affiniteit heeft met duurzame energie en bedrijfsmatige processen. Omdat de werkplaats continu meerdere afstudeerders aan het werk heeft, was het niet moeilijk om hiervoor geschikte kandidaten voor te dragen. Zelziuz deed zelf de selectie en per 1 juli is Martijn van der Veen aangesteld. “We hebben behoefte aan goed opgeleide medewerkers met kennis van en ervaring met duurzame energie. Pioneering biedt studenten de mogelijkheid om hun kennis in praktijk te brengen. In het geval van Martijn heeft dit geleid tot een perfecte overgang van studie naar werk in de duurzame energiesector” aldus Ewald Hafkenscheid, medevennoot bij Zelziuz. Martijn van der Veen voerde voor zijn hbo-opleiding Vastgoed en Makelaardij een afstudeeropdracht uit voor de werkplaats Klimaatneutraal Renoveren, WBO Wonen en Trebbe Oost & Noord. Over dit onderzoek volgt in een komende nieuwsbrief meer. Van der Veen ziet een grote uitdaging in het toepassen van vastgoedkundige competenties in projecten in duurzame energie. “Tijdens de opleiding Vastgoed & Makelaardij, met als specialisatie projectontwikkeling, heeft de energiebewuste leefomgeving mijn interesse gewekt. Deze interesse heeft zich verbreed tijdens mijn onderzoek naar het energetisch verbeteren van de bestaande sociale woningvoorraad. Energetische verbeteringen in fysieke vorm, zijn te realiseren op bouwkundig en installatietechnisch gebied. Toepassing van installaties voor duurzame energieopwekking helpt bij het verminderen van de CO2-uitstoot, uitputting van eindige grondstoffen en het neutraal houden van de energieprijzen”, vertelt hij.
regionaal, en naar mate de projecten vorderen ook landelijk, aan iedere afnemer duurzame energie te kunnen leveren. Projectmatige zonnestroominstallaties produceren duurzame energie die het liefst regionaal wordt afgezet”, legt hij uit. Energiemanagement omvat het registreren en analyseren van het rendement bij duurzame installaties, alsmede het implementeren van productiedata, rapporteren en presenteren van de belangrijkste bevindingen. Tevens brengt Van der Veen in kaart wat de benodigde stappen zijn voor het realiseren van alle aspecten om tot de levering van duurzame energie te komen. Processen voor bestaande installaties worden in kaart gebracht. “Standaardisatie van de stappen geeft transparantie in de uitvoering”, verklaart hij. Chef werkplaats Gerard Salemink is tevreden over de match tussen het lid van Pioneering en de afgestudeerde. “Het laat zien dat Pioneering ook een platform is waar talent en werkgevers elkaar ontmoeten. Afstudeerders die werken aan innovatieve projecten en bedrijven zijn dus nog steeds interessant voor elkaar. Vanuit Pioneering wensen we Martijn en Zelziuz veel (zakelijk) succes samen.”
Bij Zelziuz gaat hij zich op een drietal taken richten: ondersteuning bij diverse projecten in duurzame energievoorziening, energiemanagement en procesmanagement. “Onder ondersteuning valt onder andere het Dorpsnet in Denekamp, met haar eigen decentrale opwekkingsinstallatie. Het traject richting een opzichzelfstaand energiebedrijf wordt de komende tijd doorlopen. Duurzaam opgewekte energie wordt lokaal beschikbaar voor alle huurders van Mijande. Het doel is om
Voor meer info www.pioneering.nl 5
xxxxx Pioneering nieuwsbrief Oktober.indd 1
10-10-2011 13:08:32
Leergang Bouwen aan de Bestaande Woningvoorraad
AGENDA 2011 11/13 oktober Bouwbeurs Hardenberg 27 oktober Veldtocht Texperium 31 oktober Symposium Bouwen in Beweging 3 november Themabijeenkomst KNR en KDGOO 8/9 november Congres Geluid, Trillingen, Luchtkwaliteit, Gebied en Gebouw 17 november Pioneering Jaarevenement 24 november Veldtocht Waterschap Regge en Dinkel 26 oktober Renoveren; de schil versus (decentrale) installaties 1 december Meet en Greet Individueel Duurzaam en Flexibel bouwen
Februari 2011 start de tweede Leergang Bouwen aan de Bestaande Woningvoorraad Op 26 september heeft de eerste groep deelnemers deze leergang afgesloten. In groepen presenteerden ze hun integrale voorstellen voor een ambitieus plan van een Twentse corporatie. Alle aspecten van zo’n project kwamen hierbij aan de orde. Dat de bestaande woningvoorraad voor corporaties en marktpartijen als architecten, aannemers en installateurs steeds belangrijk wordt is algemeen bekend. Dat de leden van Pioneering de deskundigheid van hun projectleiders en onderhoudsafdelingen belangrijk vinden kwam duidelijk naar voren in het aantal deelnemers. Veel deelnemers van de eerste groep werken namelijk bij leden van Pioneering.
Wilt u aanwezig zijn bij een of meerdere bijeenkomsten? Meldt u zich dan aan via:
[email protected]
COLOFON
De Pioneering Nieuwsbrief is het medium voor vernieuwingen in de bouw en verschijnt 4 keer per jaar. Heeft u opmerkingen, vragen of een interresante bijdrage voor het volgende nummer? Stuur deze dan naar
[email protected] Eindredactie: Carmen Oude Wesselink | Opmaak en druk: Verhaag drukkerij. De redactie behoudt zich het recht voor om aangeleverde kopij niet te plaatsen of te bewerken.
De totale leergang is zowel met deelnemers als werkgevers geëvalueerd. Dit heeft geresulteerd in een beperkt aantal bijstellingen in het programma voor de tweede groep. Saxion biedt de leergang opnieuw aan. De start is gepland voor februari 2012. Voor meer informatie of een folder kunt u contact opnemen met: Gerard Salemink tel 053-4871201 of 06-51551807 of
[email protected]
Nieuwe deelnemers Gemeente Losser www.losser.nl Welbions www.welbions.nl Falco B.V. www.falco.nl TWW Twentse Weg-en Waterbouw www.tww.nl Van Losser Installatiegroep www.vanlosser.nl Nijl B.V. www.nijlgroep.nl NTP Infra B.V. www.ntpgroep.nl Bouwbedrijf Schothans www.schothans.nl Gemeente Hellendoorn www.hellendoorn.nl
Stichting Pioneering is nu ook te volgen op
BOUW & VASTGOED
Twitter: stpioneering LinkedIngroup: Stichting Pioneering
Mijande Wonen www.mijande.nl Altena www.altena-groep.nl
INFRA-MATERIALEN
Oranjewoud www.oranjewoud.nl
Pioneering wordt mede mogelijk gemaakt door
Rosico www.rosico.nl Geïnteresseerd in deelname? Neem contact op via 053 4871775 6
xxxxx Pioneering nieuwsbrief Oktober.indd 2
10-10-2011 13:08:40
Pioneering vernieuwt de bouw!
IN DIT NUMMER > nummer 8 | oktober 2011
NIEUWSBRIEF
Twents Opdrachtgeversforum
Convenant krijgt vervolg Innovation Award
Vernieuwend opdrachtgeverschap Werkplaats Conversie en Hergebruik
Leegstand onder de aandacht
Jaarevenement Pioneering op 17 november Inspirerend voor hele bouwkolom Pioneering houdt op donderdag 17 november haar derde jaarevenement. Centraal staan deze dag de thema’s Verduurzamen van de bestaande bouw en Vernieuwend ondernemerschap. Deze dag is voor Iedereen die in de bouw werkzaam is geschikt, want de werkplaatsen laten zien waar ze mee bezig zijn en presenteren hun resultaten, en inspirerende sprekers treden op. Sprekers zijn onder meer gedeputeerde van de provincie Overijssel Theo Rietkerk, hoogleraar aan Nyenrode Anke van Hal, wethouder Jeroen Hatenboer van de gemeente Enschede en Peter McDermott, hoogleraar aan de University of Salford en directeur van CCI. Engeland loopt voorop met vernieuwend opdrachtgeverschap. Dat hebben de deelnemers aan de opdrachtgeversreis naar Manchester vorig jaar zelf kunnen zien. Nu komt de Engelse hoogleraar naar Enschede om hierover te vertellen. Proeverij van werkplaatsen De gehele Twentse bouwsector en de kennisinstellingen werken samen in de werkplaatsen van Pioneering om de koploperspositie op het vlak van ondernemerschap, vernieuwing en innovatie in de bouw te bereiken. In een ‘proeverij’ tijdens het jaarevement laten deze werkplaatsen zien waar ze mee bezig zijn. De deelne-
xxxxx Pioneering nieuwsbrief Oktober.indd 3
mers lichten lopende pilots toe, presenteren hun resultaten en nodigen bezoekers uit om deel te nemen aan workshops. Excursie naar het Balengebouw Deelnemers aan het jaarevenement hebben naast de mogelijkheid om de proeverij te bezoeken, mee te gaan met een excursie naar het ‘Balengebouw’ op Roombeek. In dit gebouw uit het begin van de vorige eeuw wordt door woningcorporatie De Woonplaats het Cremermuseum gehuisvest. De verdiepingen van het gebouw waren slechts twee meter hoog; de hoogte van katoenbalen. Door het gebouw in de hoogte op te rekken en de fundering te verlagen voldoen de ruimtes aan de huidige wensen. Tijdens het jaarevenement wordt de Pioneering Innovation Award uitgereikt. Hierover is elders in deze nieuwsbrief meer informatie te vinden. Het jaarevenement is op donderdag 17 november in de Grolsch Veste in Enschede en het programma start om 13.00 uur. Om 17.15 uur wordt de dag afgesloten met een netwerkborrel (tot 18.00 uur). Alle bedrijven, organisaties en kennisinstellingen die werkzaam zijn in de bouw of zich vanuit hun werkveld hiermee bezighouden zijn welkom, evenals studenten van alle richtingen die raakvlakken met de bouw hebben. Aanmelden kan via de link op de website www.pioneering.nl. Daar staat ook het volledige programma.
10-10-2011 13:08:45
Opdrachtgevers forum Pathmos in Enschede wordt ook gekozen voor vernieuwend opdrachtgeverschap. In al deze projecten leggen de opdrachtgevers geen strak programma van eisen op, maar denken opdrachtnemers vanuit hun expertise mee over de beste oplossingen.
Opdrachtgeversforum biedt platform om kennis te delen ‘Ontwerpteams vragen andere manier van denken’
Vertrouwen “Zorg dat je de kennis uit de verschillende delen van de keten met elkaar deelt”, benadrukt ook Jeannette Schuddeboom. “Want het moet niet ‘zus of zo’. Je kijkt naar de eindgebruiker. Dat is een andere manier van denken.”. Er moet samengewerkt worden op basis van vertrouwen. En dat niet alleen, ook de visie dat de scherpste prijs de opdracht gegund wordt, moet worden losgelaten. “Dat is een cultuurstap”, begrijpt ze. Maar ze ziet ook in hoeveel voordeel dit kan opleveren: “Er zal veel efficiënter – goedkoper en sneller – gewerkt worden. In het Opdrachtgeversforum willen we kijken waar de barrières liggen en wat we kunnen doen. Binnen deze groep kijken we hoe we een veilige omgeving kunnen creëren waarin mensen niet afgerekend worden.” De club komt elk kwartaal bij elkaar om kennis te delen. “Onze ambitie is dat een aantal bestuurders in de aanbestedingen ruimte laat voor ondernemers om op een goede manier hun maatschappelijke betrokkenheid te tonen.”
Op 4 november staat de volgende bijeenkomst van het Twents Opdrachtgeversforum op de agenda. In dit forum kunnen opdrachtgevers met elkaar kennis delen over vernieuwend opdrachtgeverschap. Het idee vloeit voort uit het convenant dat eerder dit jaar getekend werd.
Jeannette Schuddeboom, wethouder in de gemeente Losser, is de aanjager hiervan. “Ik ben gewend om in vernieuwingen te denken en ik zag in de gemeente dat onze bedrijven slechts weinig meeliften met de vernieuwingen, ze vinden onvoldoende aansluiting met regionale en landelijke ontwikkelingen. Met elkaar van gedachte wisselen stimuleert”, zegt ze vol overtuiging.
Ontwerpteams Voor een voorbeeld wordt er door de opdrachtgevers naar Manchester gekeken. Tijdens de opdrachtgeversreis vorig jaar werd duidelijk dat men in Engeland veel verder is op het gebied van vernieuwend opdrachtgeverschap.
Binnen Pioneering zijn al met succes diverse nieuwe bouwteams gestart, of beter gezegd ‘ontwerpteams’, waarin partijen gedurende de ontwikkelfase van een project meer samenwerken. De teams zijn opgestart vanuit de werkplaatsen Innovatieve toepassingen in GWW, Systems Engineering en Resultaatgericht Vastgoedonderhoud. Voor GWW zijn het Bouwteam Stationsplan alsmede Bouwteam Tubbergen (voor de herinrichting van het centrum) gevormd. Het Bouwteam Daarlerveen (gemeente Hellendoorn is al zo ver dat het definitief ontwerp klaar ligt. De gemeente Hellendoorn is met deze vorm van vernieuwend opdrachtgeverschap genomineerd voor de Pioneering Innovation Award 2011. Bouwteams voor Systems Engineering zijn gevormd voor onder meer de ontwikkeling van een appartementencomplex aan de Rombout verhulstlaan in Almelo en van een multifunctionele accommodatie in de wijk Tattersall in Enschede. Voor het groot onderhoud aan circa 1200 woningen in de wijk
2
xxxxx Pioneering nieuwsbrief Oktober.indd 4
10-10-2011 13:08:52
Pioneering Innovation Award is dit jaar voor vernieuwend opdrachtgeverschap Is de Pioneering Innovation Award tot nu toe uitgereikt aan een organisatie die een vernieuwend product op de markt
PIONEERING
had gebracht, dit jaar gaat de award naar een vernieuwende
Werkplaats Productontwikkeling
opdrachtgever. Daarmee sluit de prijsuitreiking aan bij het convenant vernieuwend opdrachtgeverschap. De winnaar wordt bekend gemaakt tijdens het jaarevent op 17 november.
Er zijn nog drie opdrachtgevers in de race voor de finale, namelijk de gemeente Hellendoorn, met het project riolering Nieuwstraat in Daarlerveen, Woningcorporatie Domijn, met de pilot duurzame woningen in Overdinkel, en Woningcorporatie De Woonplaats, met het project Sanders appartementencomplex. De genomineerden hebben gemeen dat het opdrachtgevers zijn die hun nek durven uit te steken. Om mee te dingen naar de award konden zij zichzelf aanmelden via de website of ze werden voorgedragen door anderen. Een speciale werkgroep, bestaande uit Rick Janssen van Avante, René de Wit van Syntens en Joke Bults, chef van de werkplaats Productontwikkeling, namen in totaal acht nominaties onder de loep genomen om tot een selectie van deze drie te komen. De belangrijkste voorwaarde was dat deze opdrachtgevers niet puur op prijs selecteren, maar meer gericht zijn op kwaliteit en het delen van kennis. “Ze werken niet met een standaard programma van eisen, maar ze stellen veel meer functionele eisen, waarbij ze de opdrachtnemer laten bepalen wat de beste oplossing is”, legt Joke Bults uit.
INNOVATIO AWARD
N
Omvangrijke jury De jury is omvangrijk, met een vertegenwoordiging uit het bedrijfsleven, overheid en het onderwijs. Ook studenten maken deel uit van de jury. Joke Bults: “Iedereen heeft zijn eigen achtergrond; de één let meer op innovatie, de ander meer op het thema in zijn algemeen. Ik ben ook heel benieuwd waar de studenten op beoordelen.” De winnaar speelt zich met de award in schijnwerpers. Tevens mag hij een kunstwerk ter waarde van 5.000 euro laten ontwerpen door een Twentse kunstenaar voor het project waarmee hij de prijs wint. Hiervoor zijn drie Twentse kunstenaars geselecteerd.
Huis van Morgen
Van de drie genomineerde opdrachtgevers worden films gemaakt, waarin ook opdrachtnemers het woord krijgen om te vertellen hoe vernieuwend zij het opdrachtgeverschap hebben ervaren en wat het hen heeft gebracht. Tevens moeten de opdrachtgevers zich voor een jury presenteren op 19 oktober. Tijdens het jaarevent op 17 november worden films van de drie nominaties getoond en daarna wordt de winnaar bekend gemaakt.
De werkplaats Productontwikkeling participeert in de plannen voor het Huis van Morgen. In dit huis worden concepten en producten op het gebied van duurzaamheid getest. Groothuis Woningbouw wil het huis bouwen en de gemeente Almelo stelt hiervoor gratis grond beschikbaar. Studenten zullen gedurende anderhalf tot twee jaar lang de resultaten meten in de woning. Na de testperiode wordt het huis verkocht.
3
xxxxx Pioneering nieuwsbrief Oktober.indd 5
10-10-2011 13:08:56
Werkplaats Conversie en Hergebruik
NIEuWE VOORZIttER, NIEuWE CHEf EN NIEuWE PlANNEN VOOR WERKPlAAtS CONVERSIE EN HERGEBRuIK Patrick Oude Egberink en Pascal Scholte hebben in de
Meest duurzame gebouw van Nederland Momenteel richt de werkplaats zich op een aantal opvallende locaties: herontwikkeling van delen van Vliegveld Twente en een nieuwe invulling voor The Corridor, dat eind 2013 leeg komt te staan als het Kennispark Twente naar de overkant van de Hengelosestraat verhuist. De gemeente Enschede wil van The Corridor het meest duurzame gerenoveerde gebouw van Nederland van maken. De werkplaats Conversie en Hergebruik hoopt dat middels afstudeeropdrachten en een prijsvraag goede ideeën komen voor een herbestemming van dit gebouw. Studenten van de richtingen vastgoed & makelaardij en planologie worden hiervoor uitgedaagd. Duidelijk is in ieder geval: “We moeten leegstand meer op de agenda bij bestuurders en eigenaren krijgen”, aldus Pascal Scholte. “Elk gebouw kan uniek zijn.”
werkplaats Conversie en Hergebruik de plaats ingenomen van voorzitter joke Bults en chef Barbara Middelhoff. “We willen een vliegwiel zijn”, vat Patrick Oude Egberink de visie op de werkplaats samen. De projecten die nu spelen binnen de werkplaats laten ze zien tijdens het jaarevenement van Pioneering op 17 november in de Grolsch Veste. “Ik heb me altijd al met innovatie beziggehouden en innovatie is met name nu heel belangrijk”, aldus Pascal Scholte, van Beltman Architecten. Hij is nog maar sinds kort chef van Conversie en Hergebruik, maar hij heeft veel ervaring met zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten. Een van de projecten waar hij onder meer betrokken bij was, was VelveLindenhof. Daarbij heeft hij zowel oog voor detaillering en estheticiteit als de technische uitwerking. “Ik vind het een verrijking om voorzitter te zijn van de werkplaats.” Patrick Oude Egberink is mede-eigenaar van Holtdijk BV, die zich de ‘bouwmeesters van nu’ noemen. Conversie en Hergebruik sluit daar goed op aan, vindt hij. “We hebben zelf ook een aantal voorbeelden hiervan, zoals een voormalige katholieke school die we omgeturnd hebben tot woningen voor verstandelijk gehandicapten en de Van Heek Villa waarin nu een kinderdagverblijf en een logiesverblijf voor mensen met een handicap gevestigd zijn.” ‘Leegstand onder de aandacht’ Hij heeft grote plannen voor de werkplaats: “We willen een vliegwiel zijn. Hoe kun je conversie en hergebruik stimuleren naar het onderwijs en hoe kunnen we het maatschappelijke probleem van leegstand onder de aandacht brengen en oude gebouwen herbestemmen?” Maar ook: “Hoe kunnen we mensen interesseren, hoe kunnen we gebruikers enthousiasmeren en samen een nieuwe invulling geven aan oude gebouwen?”
4
xxxxx Pioneering nieuwsbrief Oktober.indd 6
10-10-2011 13:09:03