Jan Vermeiren inspecteur / projectleider
j. Vermeiren 10 -09-2010
Arbeidsinspectie Centraal kantoor / meldkamer Utrecht Info: www.arbeidsinspectie.nl Ong. 450 inspecteurs Waarvan 220 Arbo-inspecteurs Waarvan 85 bouwinspecteurs (sector Bouw) Directie Arbo Toezicht arbeidbeschermende wet- en regelgeving (bescherming werknemer) Onderzoek meldingsplichtige arbeidsongevallen Onderzoek van klachten (tips) Interventies gericht op aanpakken overtredingen volgens sectoraanpak: prioritaire sectoren / instrumentenmix / stimuleren tot aanpak van V&G problematiek / structurele verbeteringen / lange termijn visie / preventie en samenwerking
Handhaving • • • • • •
Hard waar het moet, zacht waar het kan. Hinderlijk volgen, (knoeiers, niet willers). Sturing en keuze van inzet inspectiecapaciteit (jaarplan) Beleidssignalen,maatschappelijke ontwikkeling en actuele gebeurtenissen. Meer nadruk eigen verantwoordelijkheid werkgevers en werknemers en mogelijkheden voor maatwerkoplossingen. Streven naar vermindering inspectiedruk.
Jaarverslag 2009 21.386 inspecties (inspectieprojecten) 2.416 ongevalsonderzoeken 1.358 onderzoeken n.a.v. klachten 9.723 arbeidsmarktfraude 521 MHC zaken Totaal 35.404 zaken
RISICO S
SECTOR BOUW
SLACHTOFFERS: Ø ca. 25 – 30 DODEN PER JAAR Ø ca. 700 ONGEVALSONDERZOEKEN PER JAAR Ø ca. 300 – 700 ASBESTSLACHTOFFERS PER JAAR NALEVINGCIJFERS: Ø 33% VAN ALLE DODELIJKE ONGEVALLEN IN BOUW Ø 4,6 KEER HOGERE KANS OP EEN ONGEVAL DAN GEMIDDELD Ø 6,6 KEER HOGERE KANS OP EEN DODELIJK ONGEVAL Ø ca. 70 – 75% INSPECTIES NIET IN ORDE RISICO OORZAAK PROCES: Ø 40 – 50% MANAGEMENT (samenwerking, coördinatie en preventie)
DOELEN
SECTOR BOUW
VISIE: DUURZAAM INZETBAAR EN LANGDURIGE GEZONDHEID HOOFDDOEL: VEILIG EN GEZOND WERK IN DE BOUW BEINVLOEDEN GEDRAG EN CULTUUR DE ARBEIDSINSPECTIE STEMT ZOVEEL MOGELIJK AF MET ANDEREN BEREIKEN DOOR:
Inspectieprojecten Actieve inspecties (projecten). Vooraf overleg en aankondiging, meestal onaangekondigd bezoek. Actuele inspectieonderwerpen zoals: - Fysieke belasting, Bouwproces, Asbest - Minder ongevallen (actieplan arbeidsveiligheid) - Bouwactie toegangswegen en verlichting - Altijd: onderwerpen arbobrochure; bijv valgevaar, machineveiligheid, veiligheid arbeidsmiddelen Arbobrochure noemt belangrijke arborisico s + werkwijze van de AI. Zie: www.arbeidsinspectie.nl Arbocatalogus = referentiekader voor AI.
Arbocatalogus Vastgelegde afspraken tussen werkgevers en werknemers. Invulling (van doelvoorschriften) hoe veilig te werken. Beschrijft en volgt de arbeidshygiënestrategie (bronbeleid Arbowet) en de stand der techniek. Hulp, informatie, praktische oplossingen voor werkgevers. Referentiekader voor Arbeidsinspectie. Mag anders maar…. ** Ook bij ontwerpen van bouwwerken / V&G maatregelen van belang!
Opdrachtgevers van bouwwerken Medeverantwoordelijk voor V&G tijdens bouwen. Komende jaren meer aandacht voor preventieverplichtingen in ontwerpfase. Doelstelling: Betere naleving verplichtingen opdrachtgever. Dus rekening houden met arbeidsomstandigheden in de uitvoeringsfase; betere afwegingen in ontwerp, de keuze van materialen en werkmethoden.
Bouwwerk / bouwplaats Definities in Arbobesluit. In eigen woorden: Daar waar bouwactiviteiten worden uitgevoerd. Bijv. nieuwbouw, verbouw, onderhoud, renovatie van groot tot klein in de woning- en utiliteitsbouw maar ook infrastructurele werken (G.W.W.)
Bouwproces (afd. 5 Arbobesluit) EU Richtlijn. Geïmplementeerd in het Arbobesluit, afd. 5 Bouwproces. Eigenlijk een bijzondere arbeidsplaatsenrichtlijn in het Arbobesluit. KERN van de verplichtingen voor de opdrachtgever: PREVENTIE – SAMENWERKING - COÖRDINATIE - -
-
Al tijdens ontwerpfase risico s wegnemen of zoveel mogelijk beperken. Volgens preventieprincipe van de Arbowet - 1. bronaanpak; voorkomen / beperken - 2. collectieve maatregelen gaan voor Zorgen voor optimale coördinatie en samenwerking gedurende gehele bouwproces.
Wie is opdrachtgever? Voor wiens rekening een bouwwerk tot stand wordt gebracht.
Wie betaalt, bepaalt.
Verplichtingen opdrachtgever Aanstellen coördinator ontwerpfase. Taken coördinator ontwerpfase - art. 2.26 coördineren (preventieprincipe Arbowet in ontwerpfase) - V&G plan ontwerpfase (laten) opstellen - Dossier samenstellen Coördineren = goede samenwerking tussen mensen en activiteiten zorgen dat verschillende werkzaamheden door verschillende mensen gedaan, onderling met elkaar kloppen zo organiseren dat alles goed loopt en doel bereikt wordt
V&G plan Basis en coördinerend instrument voor effectieve en doeltreffende (arbo) samenwerking. Noemt risico s en maatregelen. Dynamisch document. Behoort bij bestek, dus ook een contract-document.
V&G plan verplicht: Verplicht indien: - er een kennisgeving gedaan moet worden - het een bouwwerk betreft met bijzondere gevaren, zoals werkzaamheden met gevaarlijke stoffen bijv. asbest, tunnels, duikarbeid,e.d. Kennisgeving verplicht indien: - > 30 dagen en meer dan 20 werknemers - > meer dan 500 mensdagen Geen V&G plan = boeterapport opdrachtgever. Geen kennisgeving gedaan = boeterapport opdrachtgever.
Minimale vereisten V&G plan - beschrijving bouwwerk - namen coördinatoren - overzicht betrokken ondernemingen - RI&E specifieke gevaren - maatregelen die daaruit volgen - gemaakte afspraken - wijze van toezicht daarop - wijze van voorlichting en instructie - bouwkundige, technische en organisatorische keuzes die in de ontwerpfase zijn gemaakt i.v.m. V&G (toepassing van art. 2.26 !)
V&G plan en de praktijk Bij inspectie of ongeval: Toets van het V&G plan a.d.h.v. aangetroffen / gesignaleerde risico s. Nog (te) vaak een algemene opsomming van (denkbare) risico s en (denkbare) te nemen Maatregelen. Welke maatregelen (bouwkundig, technisch, organisatorisch) zijn getroffen i.v.m. V&G In ieder geval geen zaken die veilig en gezond werken in de weg staan of onmogelijk maken. Actieve rol opdrachtgever, samenwerking, preventie en coördinatie. Een opdracht die de coördinator ontwerpfase moet meekrijgen. Geen goede taakuitoefening van coördinator ontwerpfase of onvoldoende inhoud van V&G plan = verantwoordelijkheid opdrachtgever, (Eis Arbo). V&G plan is deel van bestek en voor aanvang werkzaamheden op locatie beschikbaar.
Aanwijzen uitvoerende partij De opdrachtgever moet in een schriftelijke overeenkomst een uitvoerende partij aanwijzen en daarin de verplichtingen (uit te voeren taken door de uitvoerende partij) vastleggen. Uitvoerende partij heeft eigen verplichtingen en verantwoordelijkheden, waarvoor uitvoerende partij aansprakelijk is. Ook opdrachtgever kan tijdens de uitvoeringsfase nog invloed (blijven) uitoefenen.
Veilig en Gezond werken Veiliger en gezonder werken op de bouwplaats, door gezamenlijke inspanningen, taken en verantwoordelijkheden. Die verantwoordelijkheid begint bij de opdrachtgever. Inspectieproject woningbouwcorporaties (17/6 - 31/12-2010 / 600 inspecties). - Opdrachtgeversverplichtingen - Stimuleren tot preventie, samenwerking en coördinatie (doel regelgeving) - A.d.h.v. aansprekende arbo-risico s - Valgevaar - Gevaarlijke stoffen - Fysieke belasting
.
Goede voorbeelden Goede voorbeelden: Toepassen van gietvloeren Machinaal bestraten Plaatsen voorzetwanden Voorschrijven steigerconstructie (renovatieprojecten) Begaanbaarheid bouwterrein (schoon zand, noodbestrating, waterafvoer) Voldoende bouwtijd (tijdig aanbesteden, geen wijzigingen) Ontwerpdetails: hoge borstwering, collectief leuningwerk, toegangswegen, veilige dakopgang, geen kwartshoudende materialen, voorkomen gebruik van gevaarlijke stoffen, toepassen van boorpalen, lichtere bouwelementen, voorkomen fysieke belasting / voorschrijven hulpmiddelen; (glas plaatsen, metselsteiger, kozijnen stellen, etc.) Een gedegen vooronderzoek en sanering van asbest (o.a. inventarisatierapport) en eerst (verplicht) asbest saneren (werkmethode).
Positieve ontwikkeling - - -
-
Toenemende bewustwording partijen (opdrachtgevers / architecten / werkgevers/ branches / fabrikanten producten) Samenwerking alle partijen D.w.z. bijdragen aan een gezamenlijk resultaat door een optimale afstemming tussen de eigen kwaliteiten en belangen en die van de de ander. Overleg en samenwerking: Aedes / Arbouw / BNA / Arbeidsinspectie / Bouwend Nederland
Beheer- en gebruikfase Toetsingskader veilig onderhoud op en aan gebouwen. - - -
Check bij afgifte bouwvergunning …2011 ? (gemeente / VROM) Doel: veilig en gezond onderhoud mogelijk te maken Al tijdens het ontwerp aandacht voor veilig onderhoud (gebouwgebonden voorzieningen) Bijv. > veilig bereikbare werkplek (bijv daktoegang, vrije doorgang, technische ruimte) > collectieve voorzieningen (bijv doelmatig leuningwerk, aanhaakpunten) > glazen wassen (installatie / bereikbaarheid/ zie arbocatalogus ) Bij ontwerp eveneens aandacht voor (niet expliciet toetsingskader): detaillering, ontwerp en materiaal keuze van bijv. leuningen, balustrade, liften, leidingen, installaties, trappenhuizen
Risico s Veel voorkomende risico s bij onderhoud en renovatie: - Valgevaar bij werken op hoogte - Geen veilige toegang - Struikelen - Vallende voorwerpen / getroffen worden - Fysieke belasting - Gevaarlijke stoffen / asbest / kwarts / oplosmiddelen - Gevaar derden - Inrichting arbeidsplaats / beschikbare ruimte/ opstelruimte materieel – materialen / omgeving / aanrijdgevaar - Geen draagkrachtige ondergrond - Besloten ruimte - Elektrocutie
Arbeidsinspectie Informatie www.arbeidsinspectie.nl www.szw.nl Telefoon (landelijk / gratis nr. ) 0800-270 00 00 of Algemene vragen rijksoverheid Postbus 51 tel. 0800-8051
Bedankt voor uw aandacht. Zijn er nog vragen?
De praktijk Casus behandelen / interactie. a.d.h.v. foto s / stellingen aanwezigen uitnodigen tot discussie. Wanneer doe ik het goed ?
