DECEMBER 2008 PERSONEELSBLAD 13 GEMECHANISEERDE BRIGADE DUBBELDIK EINDEJAARSNUMMER TERUGBLIK 2008 TERUG NAAR URUZGAN (3) WERVING SPECIAL RINO

RDE BRIGADE MECHANISEE

2008 DECEMBER •

LAD 13 GE

PERSONEELSB

UMMER

RSN A A J E D IN E IK DUBBELD 2008 IK L B G U R E T •

N (3) A G Z U R U R A • TERUG NA ECIAL P S G IN V R E W •

 RINO

VOORWOORD Waarnemend Commandant !3

INHOUD

Aandacht, erkenning, waardering en respect……

Gemechaniseerde Brigade, Kolonel Harold Jacobs

Hoe mooi en high tech ons materieel ook is, hoe uitdagend en gevarieerd onze oefenprogramma’s en missies ook zijn, uiteindelijk gaat het met prioriteit om onze mensen. En dan niet alleen de mannen en vrouwen van de brigade

2008 NUMMER 7 •

die nu al in de missie zitten of het zeer intensieve voorbereidingsprogramma doorlopen, ook gaat het om ons thuisfront. Bij allen moet het tussen de oren goed zitten willen we de topprestaties blijven leveren, zoals we nu doen. Daar ligt dus onze hoofdinspanning.

IN MEMORIAM HET MOMENT

Ik vind het geweldig te zien hoe enthousiast en professioneel u zich allen inzet om dit topniveau te halen en te behouden in een goede sfeer. Het kerstverlof is dan ook een ideaal moment om de balans met het thuisfront weer enigszins in evenwicht te brengen. 13 Mechbrig is de trotse winnaar van het overall sportklassement KL 2008. Daarnaast is de brigade 3e geworden in de strijd om de CLAS Bokaal. Een fantastische prestatie! Het plotselinge overlijden van de adjudant Niels Pashouwers van de Taskforce Uruzgan-6 heeft ons allen geschokt. De zeer druk bezochte begrafenis was waardig en warm. Onze gedachten gaan met name uit naar zijn echtgenote en zijn dochters, die wij heel veel sterkte wensen bij dit tragische verlies. En ook wensen wij de Taskforce veel kracht en veerkracht om deze immense klap te verwerken. Rinoceros is het personeelsblad van 13 Gemechaniseerde Brigade en wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van commandant 13 Mechbrig, brigadegeneraal Tom Middendorp

door OTCO overgedragen aan de brigade in aanwezigheid van pers en media. Daarnaast heeft Hare Majesteit Koningin Beatrix 41 Pagnbat vereerd met een

(Eind)Redactie & Samenstelling Eerste luitenant Gian Santegoeds ([email protected]) [email protected]

zeer geslaagd bezoek. Ondertussen zijn ook de opnames gestart van een serie

Redactie- en communicatieadvies Kapitein Erwin Hoeks ([email protected])

23 oktober volgend jaar. De serie zal vanaf September 2009 op tv worden

Fotografie Korporaal1 Joshua Laisina (sectie Communicatie 13 Mechbrig) Gerben van Es (AVDD) Redactie-assistentie: Alex Meulenbroeks en Ronald Monsieurs Layout Sectie Grafische Vormgeving Den Haag Druk OBT bv, Den Haag Adres redactie Generaal-majoor de Ruyter van Steveninckkazerne, gebouw 20 Eindhovensedijk 42 5688 GN Oirschot Telefoon: 040-266 51 05 Fax: 040-266 51 70

RINO 

Over aandacht heeft de brigade niet te klagen. Recent zijn de PC-gamelokalen

van Omroep Brabant, waarin 4 collega’s worden gevolgd bij de voorbereiding van hun missie, tijdens de uitzending tot en met de medaille-uitreiking op uitgezonden. Zo is ook de oefening Stray Cat in de locale media zeer positief verwoord en heft TV 10 hier ook aandacht aan besteed. De Operatie Rhino Harvest heeft een grote bijdrage geleverd aan eenieders veiligheidsbewustzijn op het gebied van munitie. De operatie was zeer succesvol. Nu wens ik u allen hele fijne en verdiende feestdagen, waarin de accu weer maximaal kan worden opgeladen voor een zeer uitdagend jaar waarin de verschillende uitzendingen voor 13 Mechbrig zich in hoog tempo zullen opvolgen. Medio januari zal Staf TFU-6 vertrekken en wens ik het personeel

TERUGBLIK 2008 ‘IN BEELD’





4



5



6

TERUG NAAR URUZGAN (3) SEARCHEN MET ‘CSI GEHALTE’

10

WERVING SPECIAL 16 • WERVING ‘NIEUWE STIJL’ 16 • werk naar werk 18 • civiele certificaten

20

AANPAK ACHTERSTALLIG ONDERHOUD

22

411 PANTSERGENIE TERUGBLIK

25

omroep brabant

28

SERIOUS gaming

29

faciliteiten legerplaats

30

rinokort

32

dappersheidsonderscheiding

34

onderoffICIER VAN DE brigade

36

breekbaar nieuws

38

OUDE DOOS

39

25

LEIDERS

6

10

40

en zijn thuisfront heel veel succes en soldatengeluk! De nieuw opgerichte thuisfrontafdeling wens ik ook heel veel succes bij haar zeer dankbare werk. Waarnemend Commandant !3 Gemechaniseerde Brigade, Kolonel Harold Jacobs

 RINO

IN MEMORIAM

HET MOMENT

Met grote verslagengheid hebben Commandant en personeel van de Staf Taskforce Uruzgan 6 op de ochtend van 14 november kennis genomen van het plotseling overlijden van adjudant-onderofficier der artillerie, Niels Pashouwers. Niels was lange tijd verbonden aan 43 Gemechaniseerde Brigade. Medio 2007 vertrok hij echter naar 103 ISTAR Bataljon. Het afscheid van de brigade, waarmee hij een jarenlange band had opgebouwd, viel hem echter niet gemakkelijk. Sinds 2003 was Niels bij 43 Mechbrig werkzaam bij de sectie 2 van de brigadestaf. In zijn functie als onderofficier gevechtsinlichtingen, groeide hij uit tot een professionele inlichtingen man, en leverde hij een grote bijdrage aan de vorming en de opleidingvan nieuwe inlichtingen (onder)officieren. Niels zelf was onderofficier in hart en nieren. Hij nam zijn beroep serieus, wat ook resulteerde in meerdere uitzendingen. In januari zou hij wederom naar Afghanistan vertrekken om daar deel uit te maken van de G2 van de Staf Taskforce Uruzgan 6. Daardoor kwam hij tijdelijk onder de vleugels van 13 Gemechaniseerde Brigade – de formerende eenheid voor de uitzending in Uruzgan – te werken. Ook op zijn tijdelijke werkplek in Oirschot vond Niels razendsnel zijn draai en wist hij zich in no-time zeer geliefd te maken onder z’n collega’s van de Taskforce Staf. Niels was zeer loyaal, zowel naar zijn personeel als naar zijn

Eind november bracht Hare majesteit, Koningin Beatrix een bijzonder bezoek aan de

commandanten. Hij hield van sport en spel en was altijd in voor een

mannen en vrouwen van 41 Pantsergeniebataljon.

partijtje volleybal.

Zij trok een paar uur uit om zich zowel visueel als verbaal te laten informeren over de

Saamhorigheid was voor hem erg belangrijk. Met het wegvallen van Niels verliest Defensie een vakbekwame en een zeer gewaardeerde

jongste ontwikkelingen binnen de eenheid. Zo werden tijdens het bezoek onder meer de

collega.

nieuwste Advanced Search middelen getoond en het AS-team voorgesteld. Dit team gaat

Niels Pashouwers werd 47 jaar oud.

in maart 2009 als eerst volledig opgeleid en getraind richting Uruzgan. Het bezoek was extra bijzonder omdat ook de familie van de in september in Uruzgan

Commandant en personeel van Staf TFU 6 wensen zijn vrouw Wilhelmien en zijn twee dochters Yvonne en Monique alle sterkte toe bij het verwerken van dit immens grote verlies.

omgekomen soldaat 1 Jos ten Brinke aanwezig was. De koningin toonde zich tijdens en na afloop bijzonder onder de indruk van het werk en van de pantsergenisten en de grote saamhorigheid binnen de eenheid.

RINO 

 RINO

Terugblik

2008 13 Gemechaniseerde Brigade was in 2008 weliswaar geen hofleverancier voor de missie in Uruzgan maar dat maakte het jaar daarom niet minder turbulent. In de Rinoceros blikken we terug aan de hand van 10 spraakmakende, bijzondere, vrolijke, opmerkelijke en helaas ook trieste gebeurtenissen vastgelegd door brigadefotograaf Joshua Laisina.

in beeld

17-4: brigadedetachement bij commando-overdracht CDS Landmachtgeneraal Peter van Uhm neemt het Commando over de Nederlandse Strijdkrachten over van luchtmachtcollega Dick Berlijn. De overdrachtceremonie op het Haagse Binnenhof wordt onder meer opgeluisterd door een detachement van 13 Gemechaniseerde Brigade.

29-4: fuseliers brengen Bloemengroet aan Koningin Beatrix 11-1: ieuwe commandant voor 13 Gemechani-

Oog in oog komen staan met Hare majesteit de Koningin

seerde Brigade

in een gezellig onderonsje. Het is niet iedereen gegeven.

In de persoon van brigadegeneraal Tom Middendorp

De eer viel op 29-4 ten deel aan een vertegenwoordiging

krijgt 13 Gemechaniseerde Brigade. Tijdens een indruk-

van het Garderegiment Fuseliers Prinses Irene die de

wekkende ceremonie neemt hij het commando over van

Koningin op haar verjaardag een traditionele bloemen-

brigadegeneraal Hans Hardenbol die naar de VS vertrekt

groet kwam brengen.

om binnen Central Command van de Amerikaanse strijdkrachten leiding te gaan geven aan het Nederlandse liaisonteam.

29/30-5 en 1-6: Landmachtdagen in Oirschot 19-2: oefening Rhino Courageous

breken alle records

Tijdens de field training exercise Rhino Courageous in

Liefst 120.000 toeschouwers verdeeld over drie dagen

Bergen-Hohne worden de mannen en vrouwen van 11

passeren de Oirschotse Legerplaatspoort voor een uit-

Bataljonstaakgroep in plaats van een ‘staal op staal-

gebreid kijkje in de keuken tijdens de Landmachtdagen

scenario direct geconfronteerd met een ‘three block

2008. Wat een goede voorbereiding en publiciteitscam-

war-script’. Een primeur.

pagne al niet kunnen doen. De enthousiaste uitvoering en de ons gunstig gezinde weergoden doen de rest.

RINO 

 RINO

05-07: winnaars survivalweekend Landmacht-

22-09-04-10: puur groene oefening voor

dagen ‘in watten gelegd’ op Oirschotse Hei

17 Bataljonstaakgroep GFPI

De winnaars van een aan de Landmachtdagen gekop-

Ten opzichte van Rhino Heroic het omgekeerde script

pelde prijs worden een weekend lang ‘in de watten

voor de eenheden van 17 Bataljonstaakgroep GFPI. De

gelegd’ door enthousiaste militairen van 42 BVE.

mannen en vrouwen onder leiding van luitenant-kolonel Joost Doense krijgen in Oberlausitz een puur groene oefening voorgeschoteld. ‘Wanneer je het hoogste geweldsniveau aankunt, kun je ook handelen op lagere niveaus’. -

16-08: 13 Mechbrig ondersteunt Fandag PSV Militairen van de brigade kleuren medio augustus de PSV Fandag in het Eindhovense Philipsstadion groen. Zo worden onder meer de nieuwe spelers en trainer van de landskampioen in Fenneks het stadion binnengereden.

16-10: Dapperheidsonderscheidingen voor 02-09: 17 Painfbat en Guus

korporaal Vijgen en korporaal 1 b.d.

Meeuwis gloriëren op brigadesportdag

Van de Vondevoort

Rhino Challenge

Korporaal Yoeri Vijgen en korporaal 1 b.d. Mike van de

De Alfacompagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon trekt

Vondevoort van 17 Pantserinfanteriebataljon ontvangen

na een ongemeen spannende strijd aan het langste eind

op 16 oktober uit handen van Minister van Defensie,

tijdens Rhino Challenge, de jaarlijkse brigadesportdag.

Eimert van Middelkoop een zeldzaam Kruis van Verdien-

Guus Meeuwis glorieert enkele uren later als de hemel-

ste voor hun moedige en doortastende optreden na een

sluizen inmiddels wagenwijd zijn opengezet. Het mag de

IED-aanslag in de buurt van Sorkh Morghab (Uruzgan) in

pret onder de bezoekers niet drukken.

januari 2007.

17-11 tot en met 5-12: generale repetitie voor 11 Bataljonstaakgroep De mannen en vrouwen van 11 Bataljonstaakgroep worden in de strook klaargestoomd voor de eindoefening 07-09: Soldaat 1 Jos ten Brinke van 411

Uruzgan Integration medio januari 2009. De eenheid

Pantsergeniecompagnie

vertrekt in maart naar Uruzgan.

Een groter contrast met de vorige gebeurtenis is nauwe-

zine.

Zie elders in dit maga-

lijks denkbaar. Op 7 september sneuvelt soldaat 1 Jos ten Brinke van 411 Pantsergeniecompagnie wanneer het voertuig waarin hij zit op een bermbom rijdt.

RINO 

 RINO

Terug naar Uruzgan (3)

SEARCHEN MET ‘CSI-GEHALTE’ Advanced Search Team

nieuw middel in strijd tegen IED

Een Duitse herder rent doelgericht naar een voertuig toe. Op de voet wordt hij gevolgd door een militair die hem scherp in de gaten houdt. Twee andere militairen onderzoeken met high-tech apparaten de omgeving af. Het blijft doodstil. De militairen zijn perfect op elkaar afgestemd. Dit is slechts een klein gedeelte van het team waartoe zij behoren: het nieuwe Advanced Search Team. Door tlnt Judith Rietveld

Half November oefende het Advanced

(WIT) gestationeerd op Kamp Holland. Het

Bart, lid van het Searchteam, een soort vari-

Search Team (AS-Team ) tijdens de

AS-Team zal ingezet worden op specifiek

ant van de minelab. Maar deze mijndetector

Reekweek, een oefening die tot het

moeilijke opdrachten. Mark:”In Uruzgan

kan veel meer, blijkt na uitleg.

opwerktraject van de genisten behoort.

komt het vaak voor dat de Intermediate

De mannen van het Searchteam heb-

Commandant 413 Pantsergeniecompagnie

Search taken uitvoert die tot het Advanced

ben een speciale opleiding gevolgd in de

(zwaar) majoor Mark slaat de searchactie

Search behoren. Nu hebben we daar dus

verschillende search-apparatuur. Iedereen

van het AS-Team goedkeurend gade. In

een speciaal team voor. Het team onder-

kon zich ook specialiseren voor een bepaald

maart vertrekt hij met dit kersverse team

scheidt zich door high-tech apparatuur en

instrument. “Het is nog wel even uittesten

wat tot zijn compagnie behoort, naar

training.”

wat je er wel en niet mee kan, maar door

Afghanistan. . De rest van de compagnie

Een voorbeeld: In een quala is bekend dat

veel te trainen haal je er heel veel uit,”

bestaat uit negen Inetmeditate Search

er IED’s aanwezig zijn. Normaal zou de

legt sergeant-1 Bas uit. Hij zal meegaan als

Teams, een detachement van de Explosieve

Intermediate Search zich hier mee bezig

Senior Search Advisor (SSA), die zich bezig

Opruimings Dienst en het Infra Support

houden, vanaf volgend jaar neemt het AS-

houdt met het adviseren van de andere

Detachement.

team die taak op zich. “De kerels van het

eenheden met betrekking tot de inzet

Waarom er een nieuw Team is opgezet,

Advance Search Team hebben meer mid-

van het AS-Team. Hij verzamelt daarvoor

is volgens majoor Mark logisch. “Met

delen ter beschikking dan de Intermediate

inlichtingen die nodig zijn om de opdracht

Intermediate Search is al veel bereikt, maar

Search Teams om deze operaties grondig en

op een veilige manier uit te voeren. Een

het kan altijd nog beter. De Taliban is druk

veilig uit te voeren.”

doelgerichte inzet is daarbij belangrijk. Over de samenwerking met de EOD en het Dog-

met de ontwikkeling van nieuwe IED’s,

RINO 10

maar wij willen ze een stapje voor blijven.

‘Peppie’

team is hij erg enthousiast: door samen met

Intermediate Search zoekt IED’s op, met het

Aan high-techapparaten ontbreekt het de

hen te oefenen, krijgen zij goed inzicht wat

Advanced Search team zijn we beter instaat

mannen aan niets: de instrumenten hebben

hun werk inhoudt. Daarbij kunnen ze hun

om het IED-netwerk tegen te gaan.”

een hoog ‘peppie’ gehalte en zijn daad-

manier van opereren op elkaar afstemmen.

Het AS-Team bestaat uit een groep

werkelijk voorzien van de meest briljante

“Met het hondenteam hebben we al meer-

genisten, een team van de Explosieven

snufjes zoals je alleen in films ziet. Volgens

dere keren samengewerkt. Er is bij iedereen

Opruimings Dienst (EOD) en het Dogteam.

de genisten heeft het daarom een soort

een soepele mindset: het zijn niet drie losse

Daarnaast is een Weapon Intelligence Team

‘CSI-gehalte,.’ Met trots toont soldaat-1

clubjes, maar we doen het geheel samen.”

11 RINO

Brigadegeneraal Tom Middendorp, Commandant TFU 6

“13 Mechbrig is Zijn verwachting is dat ze niet 24/7 ingezet

zijn visie nu totaal veranderd: ”Ik was eerst

worden op Advanced Search operaties,

nogal sceptisch over het Advanced Search

maar ze kunnen ook ingezet worden voor

Team. Maar dat is helemaal over: ik heb nu

Intermediate Search taken.

gezien wat voor goede resultaten we kun-

klaar

om in Uruzgan bakens te gaan verzettten”

nen boeken.”

Doerak Doerak even van de drukte weggelopen om

Weapon and IntelligenceTeam

Enige weken geleden droeg bri-

uit 11 Afdra staan er zeer goed voor en zelfs

het dier tot rust te laten komen na de actie.

De IED is opgespoord. De EOD heeft het

gadegeneraal Tom Middendorp

17 Bataljonstaakgroep die pas in september

Hij traint nu al twee jaar samen met Doerak.

onschadelijk gemaakt en dan? De IED

het commando over 13 Geme-

aan zijn missie begint, is al ver gevorderd

Voor hem is de samenwerking met het

wordt daarna op een forensisch juiste ma-

chaniseerde Brigade tijdelijk over

in het voorbereidingstraject. De mensen

met een civil representative en ook het PRT

Searchteam heel verrassend. “Wij komen

nier afgevoerd naar het WIT (Weapon and

aan kolonel Harold Jacobs. Vanaf

van de OT-organisatie geven het ook aan:

komt in civiele handen. Dat is goed want

uit de Luchtmacht cultuur, wat toch wel

Intelligence Team). Zij gaan dan uitzoeken

januari is hij de eerste generaal die

de eenheden zijn in dit stadium qua niveau

het betekent dat we meer en meer toeko-

heel anders is dan die van de Landmacht.

wie de bom in elkaar geschroefd heeft en

leiding gaat geven aan de Taskforce

al verder dan op hetzelfde moment tijdens

men aan wederopbouw. Tijdens mijn vorige

Maar we kunnen heel goed met elkaar

wat de herkomst is. Een database moet

in Uruzgan. In een vraaggesprek

hun vorige cyclus. De prioriteiten die we

uitzending in 2007 gingen we bij wijze van

samenwerken.” Hij is al eerder uitgezonden

bijdragen aan het makkelijk opsporen van

met de Rinoceros geeft Middendorp

brigadebreed hebben moeten stellen en

spreken vechtend de poort uit. Nu branden

met zijn hond, maar dit gaat een totaal

de makers van de bommen. “Op deze

zijn laatste bespiegelingen voor

het vroegtijdig integreren hebben dus hun

de lichten ’s avonds in Tarin Kowt en komt

andere missie worden omdat hij vaak de

manier kunnen patronen herkent worden

vertrek....

vruchten afgeworpen.”

de bazaar weer tot leven. We hebben al veel

poort uit moet. Daar heeft hij echter geen

en kunnen we voorspellen wanneer er weer

problemen mee. Hoewel hij eerst twijfelde

iets gaat plaatsvinden,” voegt majoor Mark

Generaal, u repte in uw laatste Rinoceros-

Wat zegt dit over de veerkracht als brigade

Een andere grote verandering is de toename

over de meerwaarde van het AS-team, is

toe.

voorwoord over gemengde gevoelens toen

in zijn totaliteit?

van het aantal landen dat deelneemt. Ne-

De mannen zijn inmiddels alweer druk bezig

het ging over het aanvaarden van uw func-

“Dat betekent dat we met z’n allen over een

derland is nog steeds lead nation maar we

met de voorbereiding voor de volgende

tie als C-TFU 6. Dit omdat u de brigade

enorme teamgeest beschikken. De clubs die

worden van alle kanten gesteund.

actie. De honden lopen alweer aan hun

tijdelijk los moet laten. In hoeverre spookt

niet gaan hebben vaak concessies moeten

Daarnaast krijgt de uitzending nu ook

lijnen te trekken en de genisten zijn hun

dat gevoel - enkele weken voor vertrek

doen en dat is zonder morren gebeurd.

meer en meer een Aghaans gezicht met de

‘geheime wapens’ weer aan het instellen.

- nog door uw hoofd?

De mentaliteit van ‘samen de schouders

verdere professionalisering van de ANA en

Mark ziet de missie positief tegemoet: “Als

“Nou, ik heb het nog steeds wel een beetje

eronder’ ben ik de afgelopen periode in alle

de lokale politie. En last but not least staan

ik naar de training kijk van de afgelopen

hoor. Het voelt alsof ik de mensen hier in

geledingen tegengekomen en mede daardoor

het komend jaar nationale verkiezingen op

maanden en de samenwerking tussen de

de steek laat. Al scheelt het natuurlijk een

staan we waar we nu staan: op en top klaar

het programma. Dit alles bovenop reguliere

verschillende groepen binnen het AS-team,

hoop dat 13 Mechbrig bij kolonel Jacobs

om samen op uitzending te gaan. Ik heb er

zaken waarmee we te maken krijgen.”

geeft dit veel vertrouwen voor de toekomst.

in zeer bekwame handen is. Bovendien

het volste vertrouwen in dat wij met deze

Met de komst van het AS-team hebben we

geef ik straks in Uruzgan leiding aan drie

eenheden in Uruzgan nieuwe bakens kunnen

Blijft u 13 Gemechaniseerde Brigade nog

een zeer goed middel in de strijd tegen de

eigen compagnieen en wordt het Provincial

gaan verzetten!”

wel een beetje volgen vanaf Kamp Holland?

IED.”

Reconstruction Team ook door mensen van

Sergeant-majoor Ton is met zijn hond

Het Advanced Search team bestaat uit:

RINO 12

bereikt in de afgelopen tweeënhalf jaar.

“Uiteraard laat ik me regelmatig influisteren

de brigade bemand. Dus echt weg van thuis

Geldt dit ook voor uw staf? Deze is uit ver-

over het wel en wee in het Oirschotse.

ben ik niet.”

schillende elconummers, ministeries en zelfs

Maar ook omgekeerd: u gaat allen van de

nationaliteiten samengesteld...

Taskforce en uw commandant horen. Via

Op het moment dat u in het vliegtuig

“De kwaliteit was er vanwege de vele speci-

artikelen en een eigen column in de Rinoce-

richting Uruzgan stapt bent u bijna een

alismen en het ongebreidelde enthousiasme

ros en andere media “

jaar Commandant 13 Gemechaniseerde

op voorhand al. Het was alleen zaak om van

Brigade. Hoe staan ‘we’ er voor?

deze gemêleerde staf een op elkaar inge-

Wat wilt u tot slot nog tegen de mensen

speeld team te maken. Dat is uiteindelijk ge-

van de brigade zeggen voordat u de vlieg-

“Goed! We hebben natuurlijk een woelig

lukt door buiten het reguliere opwerktraject

tuigtrap op stapt?

overgangsjaar achter de rug waarin door

veel tijd vrij te maken voor teambuilding,

“Dat we met z’n allen hartstikke goed bezig

iedereen kei- en keihard is gewerkt om de

kennisopbouw en operationele planning.”

zijn! Bescheidenheid siert de mens maar dat

• Searchteam

eenheden voor Uruzgan uitzendgereedheid

• Senior Search Adviser

te krijgen. Mensen hebben heel even de ve-

Wat liggen het komende jaar de grootste

mogen zijn op wat we hebben bereikt. Blijf

• Scribe / plaatsvervanger

ren geschud en zijn toen weer onverdroten

uitdagingen voor de Taskforce?

daaraan werken en betrek ook onze omge-

• Dogteam bestaande uit twee honden met begeleiders

aan de slag gegaan. Ondanks, of misschien

“Nou, er komt nogal wat op ons af de

ving in Zuid-Nederland en het thuisfront

• Explosieven Opruimings Dienst Team (EOD)

moet ik wel zeggen dankzij, dat turbulente

komende periode! Ik noem alleen al de

daarbij. Ook zij mogen trots op ons zijn.”

jaar zijn de betrokken eenheden er hele-

civilisering van de missie. Voor het eerst

maal klaar voor. 11 Battlegroup en de PRT

deelt een militaire commandant de leiding

hoeft niet te betekenen dat we niet trots

13 RINO

Stray Cat Searchen, het innemen van mobile checkpoints en overwatches, de juiste skills en drills uitvoeren na een IEDaanslag, in contact treden met de lokale bevolking… Het is slechts een greep uit de vele elementen die de eenheden voor TFE 7 (11 Bataljonstaakgroep en 11 Afdra dat PRT 9 gaat uitvoeren) beoefenden tijdens de oefening Stray Cat in de Brabantse ´Strook´. Een gebied dat zich ruwweg uitstrekt van Oisterwijk tot Venray (west naar oost) en van Landerd (noord) tot Weert (zuid). De militairen trokken ook ´de bewoonde wereld´ in om sociale patrouilles uit te voeren. Op een aantal plaatsen werd een basisschool bezocht waar onder meer een lezing voor de kinderen op het programma stond. Stray Cat vormde voor de TFE 9 eenheden de generale repetitie voor de Integratieoefening (Uruzgan Integration) die medio januari plaatsvindt. De TFE 9 eenheden vertrekken in maart 2009 naar Uruzgan. Een impressie.

RINO 14

Met speciale dank aan tlnt Judith Rietveld en sergeant Gerben van Es (AVDD)

Generale repetitie voor 11 Bataljonstaakgroep Fuselier Rob, boordschutter/minimischutter Charliecompagnie 17 Pantserinfanteriebataljon “Maandagochtend was leuk: we moesten echt de stad in. Met onze patrouille verplaatsten we ons naar een school waar ook allemaal kinderen buiten rond liepen. In Afghanistan zullen we ook veel interactie met de bevolking hebben. Natuurlijk is het plaatje van Afghanistan moeilijk na te bootsen, maar het was een goede oefening. Ik ben zelf nog niet eerder uitgezonden, maar ik hoop op mooie ervaringen. Je hoort van collega’s veel over Afghanistan, maar nu ga ik het zelf meemaken. Iedere missie is anders; ik laat het gewoon op me afkomen.” Eerste luitenant Harm, plaatsvervangend commandant missieteam Deh Rawod, normaal werkzaam bij 11 Rijdende Artillerie “Ik ben al eerder uitgezonden geweest met Eufor-3, maar daar was ik veel minder actief buiten de poort. In maart vertrek ik met PRT-7 naar Afghanistan. Daar zal ik veel naar buiten moeten, maar dat is ook het mooie van het werk als lid van het missieteam. Tijdens deze oefening train ik mee met 17 PIB. Dat is voor mij erg goed: je leert de procedures van de Battlegroup kennen en de mensen zelf. Daardoor leer je elkaar ook te vertrouwen en dat is belangrijk: je weet wat je aan elkaar hebt.” Soldaat-1 Samuel, MB-chauffeur Bravo-compagnie 42 BLJ “Deze week krijgen we een redelijk beeld en geluid wat ons te wachten staat in het uitzendgebied. Bij het bezoek aan de school waren er ontzettend veel kinderen die op je afkomen. Dat zal in Afghanistan ook gebeuren. Ik heb zelf een ideaalplaatje gecreëerd voor de missie, maar of dit uitkomt is een tweede. Ik heb er in ieder geval veel zin in; daarvoor heb ik ook dienst genomen!” Sergeant-1 Peter, pelotonscommandant 1e peloton Bravo-compagnie 42 BLJ “Voor het leerrendement is dit een zeer goede oefening. Ik zie duidelijk een stijgende leercurve bij de mannen. We hebben er ook veel externen bij, die makkelijk integreren binnen de club. Ik ben zelf al vijf keer uitgezonden en de laatste keer was dat als groepscommandant tijdens ISAF1. De stap is daarom niet groot om nu als pc op te treden. Mijn drijfveer is toch wel het samenwerken met de kerels. Zij hebben zich in een korte periode van nul tot een heel goed niveau opgewerkt. Ik heb er zin in, anders zou ik hier ook niet staan!”

15 RINO

Hoe verloopt de samenwerking tussen de Banenwinkel

Jullie blijven ondanks de inkrimping van de centrale wer-

Eindhoven en 13 Gemechaniseerde Brigade op dit mo-

vingsorganisatie op zoek naar voorlichters. Waarom kunt

ment?

u die baan aanbevelen?

“In termen van communicatie is er links en rechts misschien nog wat

“Omdat het een enorm veelzijdige job is. Je kunt heel zelfstandig je

terrein te winnen maar verder verloopt ze uitstekend. Wij worden

werk doen en er wordt bovendien behoorlijk wat van je creativiteit

tijdens onze wervingsactiviteiten vanuit de brigade maximaal gefa-

verwacht. Als voorlichter krijg je een bepaalde subregio toebedeeld

ciliteerd. We proberen elkaars activiteiten ook zoveel mogelijk af te

en het is de bedoeling dat je aan de hand van je eigen ideeën in

stemmen en waar mogelijk werken we samen.”

de haarvaten van de samenleving kruipt. Het succes van je inspanningen valt of staat met je plannen. Bezoek je wel de juiste scholen

Kunt u daar een voorbeeld van geven?

of evenementen op het juiste moment?...Met die vraag ben je in

“Een goed voorbeeld is de huidige situatie bij DAF. Helaas dreigen

wezen continue bezig. Bovendien staat een baan als werver erg

er als gevolg van de kredietcrisis (tijdelijk) banen verloren te gaan.

goed op je cv. Tegenwoordig is het zelfs zo dat het voor sergeanten

Overtollig personeel proberen we voor een tijdelijk dienstverband

of sergeant-majoors met een aanbeveling een must is om een wer-

bij Defensie te enthousiasmeren. Met name op het terrein van het

vingsfunctie te draaien.”

technisch middenkader komen we nog mensen te kort. Dit gebeurt uiteraard in optimale samenspraak met de brigade. Op de eerste

Tot slot. Aan welke eisen moet je als voorlichter voldoen?

inloopdag hadden we al 10 mensen.”

“Deze baan is niet voor iedereen weggelegd. Een goede werver is extravert, communicatief vaardig, creatief en weet waar hij of zei

Werving ‘nieuwe stijl’

Gaat het dan –met alle respect – vaak niet om de wat ou-

over praat. Het liefst gaat het om een jong persoon.

dere werknemers?

Werving heeft nog steeds een ietwat stoffig imago en daar willen

“Nee, juist niet. Omdat vaak het principe ‘last in – first out’ geldt,

we van af.

zijn het meestal jongeren die op straat komen staan. We hebben

Om die reden mikken we op jonge collega’s die rechtstreeks van de

bij DAF bedongen dat deze categorie na tweeënhalf jaar als eerste

werkvloer afkomen. Het liefst met uitzendervaring. Zij weten waar

in aanmerking voor een eventuele rentree wanneer de boel weer

het over gaat.”

aantrekt.”

“We zijn allemaal ambassadeurs” Met de reorganisatie van de wervingsorganisatie

Doen jullie dat alleen bij DAF?

is het aantal banenwinkels de afgelopen jaren

“In principe bekijken we ook bij andere bedrijven in de regio waar

flink geslonken. Adjudant Geert van der Leest van

ontslagen vallen naar de mogelijkheden.”

Banenwinkel Eindhoven vertelt over de gevolgen voor

Regionale werving In de oude situatie had elke provincie een banenwinkel. Na een

de regionale werving.

Wat klopt er nog van het beeld van wervers die brade-

grootscheepse reorganisatie zijn er zeven regio’s gekomen. Per

rieën afstropen voor nieuw personeel?..

1-1-2008 is het aantal verder teruggeschroefd naar vijf waaronder

“Dat beeld is hopeloos verouderd. Op braderieën en vergelijkbare

een regio zuid.

evenementen kom je geen Landmachtwervers meer tegen. Om de

Deze strekt zich uit vanaf het oosten van Breda en ten zuiden van

simpele reden dat daar onze doelgroep niet rondloopt.”

de Maas tot Maastricht. Voorheen werkten er 15 medewerkers per regio. Inmiddels bedraagt dat aantal 11. Per regio gaan van

RINO 16

Klopt het dat er dankzij de vernieuwde wervingsorgani-

Op termijn komt de banenwinkel Eindhoven naar de Leger-

Waar zien we jullie dan wel?

die 11 drie voorlichters de baan op: een sergeant-majoor en twee

satie grotere wervingsverantwoordelijkheid bij de briga-

plaats Oirschot. Waarom? Jullie zitten midden in de stad

“Simpel gezegd: op evenementen die de jeugd aanspreken. We

sergeanten of wachtmeester.

des komt te liggen?

toch prima?

gaan bijvoorbeeld wel naar Extrema. De Landmacht heeft de orga-

Vanwege de inkrimping komt dus meer (regionale) wervingsverant-

“Die conclusie is helemaal juist. Het bekende gegeven van er moet

“Dat lijkt alleen maar zo. De doelgroep bevindt zich niet onder het

nisatie de laatste keer van pontons voorzien en als wisselgeld kregen

woordelijkheid bij de brigades te liggen. Om die reden zijn onder

meer met minder mensen. Vandaar dat de parttimewervers binnen

winkelend publiek. Dat merk je aan de aanloop; die is slechts mond-

we presentatieruimte.

meer brigadewervingsteams opgericht.

de brigade een grotere rol krijgen in het (regionale)wervingsproces

jesmaat.

Op Solar hadden we dames ingehuurd in rode camo shirts die stic-

in zogenaamde brigadewervingsteams. Zeker het komende jaar

Onze voorlichters zijn bovendien niet locatiegebonden: ze trekken

kers ‘geschikt-ongeschikt’ uitdeelden. Die vonden gretig aftrek

dat behoorlijk hectisch gaat worden, zullen we een groot beroep

volledig zelfstandig de regio in.

We proberen zoveel mogelijk in te spelen op wat jongeren willen.

op hen doen.

Bovendien zijn we in de subregio’s toe aan het werken naar vaste

Zo zijn we op dit moment de mogelijkheden aan het onderzoeken

Natuurlijk zijn we in theorie allemaal ambassadeurs omdat ieder-

locaties om onze voorlichtingssessies te houden voor kandidaten die

om in de Brabanthallen een wervingsbijeenkomst te koppelen een

een om bepaalde – en ik hoop de goede – redenen voor Defensie

zich via internet hebben aangemeld. De verhuizing naar de Leger-

Extrema-achtig dance-event. Uiteraard schakelen we de originele

heeft gekozen. Als jij in de kroeg staat te vertellen over de Land-

plaats maakt de samenwerking met de brigade en het OTC Rij op het

organisatie in voor advies.”

macht moet je een goed verhaal paraat hebben.”

terrein van personeelswerving alleen maar gemakkelijker.”

17 RINO

(voor)oordelen over project ‘Werk naar werk’

“Geen concurrent Na een maatschappelijke carrière razendsnel groen geschilderd worden voor een loop-baan bij de Krijgs-macht: Het project ‘Werk naar werk’ zet de deur voor horizontale instromers wagenwijd open. P&O-adviseur van 13 Gemechaniseerde Brigade, luitenant-kolonel Raph Giesen over één van de troeven om op korte termijn nieuw personeel te werven.

Waarom?

heel snel verlopen vanwege de prioriteit

“Om een aantal redenen. Dat begint met

die aan het project gegeven wordt. Alleen

het feit dat horizontale instromers pran-

de veiligheidsonderzoeken nemen nogal

gende vacatures opvullen. Vaak gaat het

wat tijd in beslag vanwege de beperkte

om lege plekken die al langer openstaan

capaciteit bij de MIVD. Ze doen daar wat

en die we dus heel lastig gevuld krijgen via

ze kunnen maar ijzer valt natuurlijk niet met

doorstroom. Nieuwkomers heffen die last

handen te breken.

op en verlichten de werkdruk. We moeten

Eenmaal binnen stellen we alles in het werk

hen dan ook met open armen ontvangen:

om onze nieuwe collega’s zo goed mogelijk

het zijn geen concurrenten maar buddies. Ik

op te vangen en te begeleiden zodat zij

zou willen zeggen: samen sterk!”

zich hier ook snel thuis voelen. Over ‘thuis’

maar buddy”

gesproken: ik vind het veelzeggend dat er Maar neemt dat de angst om rechts

behoorlijk wat herintreders tussen de kandi-

gepasseerd te worden helemaal

daten zitten.”

weg denkt u? Overste, wat is de eigenlijk de

“Vooropgesteld: We kijken eerst kritisch

Kennelijk is een baan bij de Land-

achtergrond van het project ‘Werk

naar de opgedane ervaring en bewezen

macht nog steeds zo gek nog niet…

naar werk’?

kennis in de burgermaatschappij. Op basis

“Inderdaad. Het zegt denk ik iets over het

“We hebben heel lang gewerkt met een ge-

daarvan kennen we een rang toe. Iemand

goede imago dat we als Landmacht in de

sloten personeelssysteem. De laatste jaren

kan zonder MBO bijvoorbeeld nooit als

loop der jaren hebben opgebouwd. Een

is daar langzaam verandering ingekomen;

sergeant-majoor binnenkomen of op basis

imago waarin vertrouwen, loyaliteit, respect

onder meer vanwege het groeiende aantal

van leeftijd plots klikken vooruit gaan ten

en collegialiteit centraal staan. Het is onze

vacatures. Via het flexibel personeelssy-

opzichte van zijn zittende ranggenoot. Het

taak om dat warme bad warm te houden

steem proberen we een goede vulling na te

is ook niet zo dat we iedereen klakkeloos

door nieuw personeel met open armen te

streven met de nadruk op de juiste persoon

toelaten. Carrièreperspectief speelt een cru-

ontvangen. Anno 2008 is een dienstverlater

op de juiste plek.

ciale rol in de selectieprocedure. Bovendien

iemand die opgedane competenties gaat

Dit proces is gestagneerd omdat veel goede

hanteren we een leeftijdsgrens van 45 jaar.”

verzilveren in de burgermaatschappij. Daar

mensen zijn uitgestroomd. Vervolgens is op

doen ze vervolgens ook weer onschatbare

verschillende manieren bekeken hoe we in

Heeft die grens te maken met de

ervaring op. Dus is het eigenlijk louter

het kader van werving en behoud de orga-

militaire eisen? Want ik neem aan

positief dat dit soort vakmensen onze

nisatie gevuld kunnen houden. Bijvoorbeeld

dat daaraan niet getornd wordt..

organisatie komt versterken. En nogmaals:

door personeel uitgebreide (bij)scholingsmo

“Uiteraard wordt aan die eisen streng de

nieuwe mensen – herintreders én zij-instro-

gelijkheden te bieden maar dus ook door de

hand gehouden. De leeftijdslimiet heeft

mers – vullen vacatures op en vele handen

mogelijkheden om horizontaal in te stromen

daar deels mee te maken maar ook het

maken licht werk.”

te verruimen.”

reeds gememoreerde carrièreperspectief en pensioensopbouw. Kandidaten weten dat ze

Tot slot: Hoe groot is de animo voor

Burgers, vaak zonder militaire

gewoon mee op oefening gaan en uitzend-

‘werk naar werk’ tot nu toe?

achtergrond, die via de zijdeur

geschiktheid een keiharde eis is.”

“CLAS-breed zijn er 1981 aanmeldingen

instromen en meteen een bepaalde

binnengekomen waarvan ook een aanzien-

rang opgespeld krijgen…..Ik kan me

Waar ligt de grootste behoefte?

lijk deel bij 13 Gemechaniseerde Brigade.

zo voorstellen dat dit gegeven links

“Met name in het domein van de onderof-

We hebben de eerste nieuwe collega’s al

en rechts op weerstand stuit…

ficiersrangen van sergeant en sergeant-

kunnen begroeten. ‘Werk naar werk’ werpt

“Klopt. De vooroordelen komen vooral uit

majoor. Daarnaast is er een tekort in het

dus zeker zijn vruchten af.”

de hoek van zittend personeel dat bang is

functiegebied van kapiteins en majoors.”

dat zijn of haar carrière in het geding komt door de nieuwelingen. Ik noem dat ‘oud

Doorlopen horizontale instromers

denken’.”

een aparte aanstellingsprocedure? Nee. De kandidaten ondergaan waar mogelijk het reguliere traject. Dit kan overigens

RINO 18

19 RINO

13 Mechbrig eerste CLASeenheid die logistiek personeel civiel certificeert Ben je chauffeur, magazijnbeheerder of vervul je een andere logistieke functie binnen 13 Gemechaniseerde Brigade? Grijp dan nu je kans om door te groeien binnen de organisatie of goed voorbereid de burgermaatschappij in te stappen. Je kunt in Oirschot namelijk gedurende je diensttijd civiel erkende diploma’s binnenhalen op jouw vakgebied…

Strategisch personeelsmanagement: 13 Mechbrig zet de toon

aandacht te besteden aan de ontwikkeling

tiek personeel’ is een uitvloeisel van deze

Hoe (2)

van goede secundaire arbeidsvoorwaarden

filosofie.

In de praktijk wordt het principe van wer-

“Iedere vent of vrouw die bij ons uitstroomt, is de beste werknemer.”

zoals (bij)scholing en het omzetten van

kend leren gehanteerd. Tijd of beter ge-

Wie Ben Speelberg en luitenant-kolonel Raph Giesen van de Regionale Personeelsdienst

kennis en ervaring in papieren proeven van

Hoe (1)

zegd een ‘gebrek aan tijd’ is vaak een reden

Oirschot beluistert, raakt ook bevangen door dit ambitieuze credo. “Wanneer je als organi-

bekwaamheid.

13 Gemechaniseerde brigade heeft na een

om niet meer aan een cursus of studie te

satie niets doet loopt het personeel weg”, zegt de overste. “Daarom moet je werken aan de

Op die manier stappen militairen die

grondige analyse van de arbeidsmarkt de

beginnen. Met de kenniscentra waarmee

uitstroom om instroom te behouden. Dat klinkt misschien tegenstrijdig maar dat is het niet.”

uitstromen uitstekend voorbereid de burger-

handen ineengeslagen met het bedrijfsleven

13 Mechbrig samenwerkt, is afgesproken

Hij maakt zijn punt aan de hand van een concreet voorbeeld. “Wanneer infanterist X de

maatschappij in. Tegelijkertijd vormen goed

en de kennisinstituten in de regio.

dat de studieduur op basis van opgedane

burgermaatschappij in wil in een technische functie bestaat er gerede kans dat zijn compe-

opgeleide mensen levende reclameborden

Duidelijk werd dat voornamelijk functies in

werkervaring ingeperkt wordt. Op deze

tentie in eerste instantie niet aansluit bij de eis. Wij bieden hem de mogelijkheid om via een

bij de werving van nieuw personeel. En last

de techniek, transport en logistiek meer-

manier kan een studie op Niveau 2 in acht

cursus de aansluiting wél te vinden. Daarvoor moet infanterist X echter een jaartje langer

but not least werkt deze vorm van perso-

waarde (kunnen) bieden in de burgermaat-

avonden maal twee uur studiebelasting per

bij de brigade blijven. Op die manier lijkt het alsof je de uitstroom bevordert maar wat je in

neelszorg een langer verblijf bij Defensie in

schappij. Eén van de eerste stappen was

avond worden afgerond in plaats van de

feite doet is werken aan personeelsbehoud.”

de hand (zie kader).

het binnenhalen van het predicaat ‘erkend

gebruikelijke twee jaar. Hierdoor wordt een

De grondslag van dit kwalitatieve perso-

leerbedrijf’. Dit is inmiddels gebeurd onder

door de wol geverfde magazijnmedewerker

Giesen en Speelberg maken de vergelijking met een kraan. De metafoor zit hem in de do-

neelsmanagement dateert overigens van

de vlag van de Vakvereniging voor Trans-

relatief eenvoudig warehouse manager en

sering. Speelberg: “We werken heel nauw samen met het bedrijfsleven en de kenniscentra.

enige jaren geleden toen de brigade met

port en Logistiek het kennisbedrijf voor

sleept een militaire chauffeur in no-time zijn

Hierdoor weten we exact wat er op de arbeidsmarkt leeft en kunnen we maatwerk leveren.

grote personeelstekorten geconfronteerd

(VTL). In de praktijk betekent dit dat aan

CCVB-diploma voor het beroepsgoederen-

Iemand die nog niet klaar is bieden we bijscholingsmogelijkheden maar we kunnen de

werd. Dat was destijds reden om het project

alle logistieke functies binnen de brigade

vervoer in de wacht.

militair in kwestie daardoor ook langer aan ons binden.” ‘Synergie’ loopt als een rode draad

Rhinojob op te starten. In eerste instantie

civiel erkende diploma’s gekoppeld zijn tot

bedoeld om snel goede mensen binnen te

Niveau 4 (MBO).

halen maar ook voor de lange termijn om

door het hele verhaal. Want ook hier snijdt het mes aan meerdere zijden. “Wanneer je

Wanneer?

waarmaakt wat je belooft blijft je ook geloofwaardig voor aspirant-personeel.”

Nu!

Volgens Giesen zet 13 Mechbrig binnen het CLAS de toon met zijn strategisch personeels-

te investeren in het nieuwe personeel zodat

management. “13 Gemechaniseerde Brigade is uitgegroeid tot een betrouwbare partner voor het regionale bedrijfsleven”, zegt hij. “Bedrijven willen inmiddels dolgraag met de

het ook langer blijft.

Meer weten? Rhinojob sloeg uiteindelijk geweldig aan:

Neem dan contact op met uw personeels-

De mensen waren binnen; nu was het nog

functionaris (Sectie 1)

brigade samenwerken. Logisch, wij investeren in hun toekomstige personeel.”

zaak om ervoor te zorgen dat ze wilden blijven en de personeelsaanwas niet stagneerde. Het werd, kortom, tijd om aan ‘verwach-

Wat?

tingsmanagement’ te gaan doen. Simpel

Als eerste CLAS-eenheid heeft 13 Geme-

gezegd:’waarmaken wat je belooft’.

chaniseerde Brigade erkenning verworven

Het project ‘civiele certificaten voor logis-

als leerbedrijf logistiek niveau 1 tot 4 waardoor ze haar logistiek personeel in staat stelt om tijdens het dienstverband civiel erkende diploma’s binnen te halen. Een uitgelezen mogelijkheid om ervaring en vakkennis te verzilveren binnen danwel buiten de brigade.

Wie? In principe geldt het initiatief voor alle militairen met een logistieke functie. Van chauffeur, magazijnmedewerker tot warehousemanager en alles wat daar tussen zit.

Waarom? 13 Gemechaniseerde Brigade is niet alleen gebaat bij een goede vulling van de eenheid maar uiteraard ook bij tevreden en goed opgeleide werknemers. Reden om ruim

RINO 20

21 RINO

13 Herstelcompagnie pakt via actieplan onderhoudsachterstand aan

“Er wordt zelfs

Defensiebreed aan oplossingen gewerkt”

Lijdzaam toezien hoe de onder-

van een nieuwe uitzendcyclus. Onze col-

Hulp van buiten

houdsachterstand van brigademate-

lega-eenheden in Havelte en Schaarsbergen

De daadwerkelijke uitvoering van het plan

rieel oploopt of de de tegenaanval

zijn dankzij hun uitzendingen behoorlijk

is echter onmogelijk zonder het doen van

inzetten? Bij 13 Herstelcompagnie

opgetopt. Bij ons moet dit nog gebeuren.”

een belangrijke concessie: de groene uren

kiezen ze duidelijk voor de laatste

Hij toont de rapportages die genadeloos

van de militaire monteurs worden tijdelijk

optie. Samen met de Sectie 4 van

aantonen hoe de onderhoudsachterstand

tot een minimum beperkt. Hiermee kunnen

de brigade heeft de eenheid een

steeds sneller oploopt. “13 Herstelcom-

meer uren aan onderhoud worden besteed.

ambitieus actieplan opgesteld om

pagnie is momenteel niet in staat om deze

Een andere deelmaatregel is intensieve

de achterstand voor 1 juli 2009

in te lopen. Stel dat we geen actie zouden

samenwerking met andere hersteleenheden

weg te werken. Jeroen Beurskens,

ondernemen, dan blijft tegen het einde van

die bereid zijn om een deel van de werklast

Hoofd van het bureau materieello-

het jaar ongeveer 1/5e deel van de totale

op zich te nemen. Een voorbeeld hiervan

gistiek bij 13 Herstelcompagnie legt

werklast liggen”, vertelt hij.

is de hulp van een viertal KKW-monteurs

uit hoe dit moet gebeuren.

De Medewerker Plannen bij Sectie 3 van de Hrstcie bewaakt de bedrijfsgegevens aan de hand van het BBS en enkele zelf ontwikkelde capaciteitenrapportages.

Één van de knelpunten vormt de werklast op YPR-onderstellen gebied.

van 43 Herstelcompagnie, die in week 47 in Ambitieus

Oirschot zijn geweest voor kluisinspecties.

Het hoge aantal vacatures, diverse

Binnen de Sectie 4 van de Brigade en de

Daarnaast wordt gekeken naar de moge-

steunverzoeken, reservedelen-schaarste,

commandogroep van de herstelcompagnie

lijkheden om een beperkt aantal beurten te

monteurs die opleidingen moeten volgen

is de prangende situatie onderkend en zijn

laten uitvoeren door civiele bedrijven.

en ook hun basis militaire vaardigheden

in een brainstormsessie inmiddels diverse

Natuurlijk probeert 13 Herstelcompagnie

dienen bij te houden; de oorzaken van

oplossingsmogelijkheden aangedragen.

ervoor te zorgen dat de klanten zo weinig

onderhoudsachterstand bij ‘de herstel’ zijn

Samen hebben ze geleid tot een actieplan

mogelijk hinder ondervinden. De herstelpe-

genoegzaam bekend en spelen niet alleen

met als uiteindelijk doel het wegwerken van

lotons van 13 Hrstcie blijven bijvoorbeeld

in Oirschot. Binnen 13 Gemechaniseerde

de onderhoudsachterstand voor 1 juli 2009.

gewoon de oefeningen ondersteunen maar

Brigade wringt de schoen echter nog wat

Een op het eerste gezicht behoorlijk ambi-

zullen waar mogelijk ook werklast uit Oir-

harder. Beurskens: “We staan aan het begin

tieuze doelstelling. Beurskens nuanceert:

schot meenemen. Op de oefenlocatie is er

“Het gros van de problemen is van structu-

gelegenheid om achterstallige onderhoud-

rele aard en oplossingen hiervoor zijn pas op

suren weg te werken.

lange termijn realiseerbaar.” Als voorbeeld noemt hij het plan ‘werving en behoud’ van staatssecretaris van Defensie Jack de Vries.

VOOR DE BEELDVORMING:

“Wij focussen ons op oplossingen voor de

ENKELE FEITEN EN CIJFERS

korte termijn.”

• 13 Herstelcompagnie telt 451 formatieplaatsen waarvan er momenteel 92 vacant zijn. • Door de openstaande vacatures verliest de eenheid jaarlijks zo’n 31.000 productieve uren • Binnen 13 Herstelcompagnie wordt geklokt en geldt een urenverant woording. • Voor een militaire monteur geldt een norm van 500 sleuteluren per jaar; de overige tijd dient te worden besteed aan militaire vaardigheden. • Een burger monteur heeft 1369 sleuteluren als norm

RINO 22

23 RINO

411 Pantsergeniecompagnie in Uruzgan

Bijdrage leveren Begrip bij de klant voor de ontstane situatie,

Uiteindelijk heeft de regering extra geld ter

Herstelcompagnie meer aandacht krijgen

en - nog belangrijker - de wil om hier flexi-

beschikking gesteld om de grootste nood te

bij het uitleveren van (gedeeltelijk) geblok-

bel mee om te gaan, is volgens Beurskens

ledigen. 13 Herstelcompagnie kan net als

keerde/gereserveerde voorraden, en het

van essentieel belang. “De klant kan zelf

de collega-hersteleenheden pas in een later

versneld verkrijgen van bepaalde kritische

een bijdrage leveren aan het terugdringen

stadium de eventuele vruchten van deze

RENZA-artikelen.

van de onderhoudsachterstand. Hierbij valt

financiële injectie plukken. “De realiteit

bijvoorbeeld te denken aan het tijdig bren-

leert dat begin dit jaar een deel van onze

Samen schouders eronder

gen van het te repareren of onderhouden

onderhoudscapaciteit is ‘verdampt’ omdat

Jeroen Beurskens benadrukt dat er niet

voertuig, het juist en volledig opmaken van

er geen reservedelen beschikbaar waren”,

alleen binnen de eigen brigade aan een

de IWK en het beperken van valideren op

vertelt Beurskens. “Bovendien heeft de

oplossing wordt gewerkt, maar dat ook

het 2e onderhoudsniveau.”

schaarste geleid tot een situatie waarin veel

de DIR DOPOST/MATLOG van het Com-

Hij benadrukt dat de klant niet bang hoeft

‘gevalideerd’ wordt om toch de gewenste

mando Landstrijdkrachten intensief bij

te zijn dat er kwalitatief concessies zullen

inzetbaarheid op peil te houden. Met als

het actieplan betrokken is. “Er wordt zelfs

worden gedaan. “Binnen 13 Herstelcom-

gevolg een dubbele werklast voor de her-

krijgsmachtdeeloverstijgend aan oplos-

pagnie wordt momenteel juist extra aan-

stelpelotons.”

singen gewerkt om de focus op de 13e

dacht gevraagd voor een effectieve inzet

RINO 24

Gemechaniseerde Brigade gericht te krijgen,

Terug op een bewogen missie 411 Pantsergeniecompagnie kende in Uruzgan een op z’n zachtst gezegd bewogen missie. Aan de hand van herinneringsboekfragmenten blikken we in de laatste Rinoceros van 2008 nog een keer terug op de inbreng van de Oirschotse genisten tijdens TFE 7.

blik

structiecompagnie, OTC Genie en DVD).

majoor Peter Floor, die velen aanzet om

Tijdens de missie komen meerdere taak-

mee te doen aan het immens populaire

teams naar Uruzgan en Kandahar en ook zij

kaartspel.

staan voor de duur van hun werkzaamheden onder bevel bij de geniecompagnie. Tot

Snel draai gevonden

slot worden er ook nog enkele genisten van

Bij aankomst op Kamp Holland betrekken

41 Pagnbat toegevoegd. Een gemêleerd

de genisten in eerste instantie de transitie-

gezelschap dus.

legering. Een kwestie van inschikken totdat

van de IDA-groepen (Inspectie Diagnose

overnight delivery

waarbij een niet onbelangrijke rol voor het

en Advies), die interne kwaliteitsborging als

Om een goede start met het actieplan te

AGB is weggelegd. “Dit is natuurlijk niet

doel hebben. Iets wat juist in periodes van

maken is in overleg met het Algemeen

voor niets omdat deze brigade vanaf begin

vacatures op kaderniveau van groot belang

Goederen Bedrijf een aantal maatregelen

2009 bijna de gehele TFE-missie in Uruzgan

Acclimatiseren

uiteindelijk de vaste legering kan worden

is om kwaliteitsbehoud te waarborgen.

besproken om de beschikbaarheid van

voor zijn rekening neemt. Om een goede

Officieel bestaat een pantsergeniecompag-

Begin juli vertrekt de eenheid vanaf vlieg-

betrokken.

(voorradige) reservedelen te vergroten.

opwerkperiode voor de diverse BG-eenhe-

nie uit drie pelotons. Tijdens een uitzending

veld Eindhoven voor zijn missie. De start

De eenheid vindt snel na de HOTO-periode

Extra geld

Zo zal 13 Herstelcompagnie als klant van

den te garanderen is een hoge materieel-

–sowieso al een smeltkroes van verschillen-

van ruim vier maanden keihard werken

zijn draai; de mannen van ‘411’ halen

Het succes van het actieplan valt of staat

AGB, deel gaan uitmaken van een pilot

beschikbaarheid van essentieel belang.”

de elco’s – gelden andere normen. Zo is de

onder zware omstandigheden. Om te wen-

behoorlijk vroeg in de missie de eerste IED’s

overigens met de invulling van alle rand-

met zogenaamde overnight delivery: een

Volgens Beurskens kan Iedereen hier zijn

geniecompagnie tijdens TFE-7 in Uruzgan

nen aan de extreme hitte legt de compagnie

naar boven. Twee maanden lang verlopen

voorwaarden. De grootste prioriteit hierbij

systeem waarbij bestelde onderdelen reeds

steentje aan bijdragen. “Alleen wanneer we

samengesteld uit twee pelotons van 411

eerst in Al Minhad vlakbij Dubai aan, om

de werkzaamheden als in een flow. De

is de beschikbaarheid van reservedelen. Een

de volgende dag geleverd worden (in plaats

er met z’n allen de schouders onder zetten,

Pagncie (lt), een peloton van 11 Luchtmo-

verplicht te acclimatiseren. Een periode die

zinsnede ‘echt super’ is in die periode

krijgsmachtbreed probleem dat het afgelo-

van de gebruikelijke drie dagen). De mo-

kan 13 Gemechaniseerde Brigade er op 1

biele geniecompagnie, een detachement

verder gekenmerkt wordt door het lekkere

regelmatig te horen. Tot die zwarte 7de

pen jaar voor iedereen voelbaar is geweest

gelijkheden hiertoe worden op dit moment

juli 2009 weer in prima onderhoudstoestand

van de Explosieven Opruimingsdienst en

eten van kok Kelvin en de pokerset van

september, de dag dat Jos ten Brinke en

en zelfs in de Tweede Kamer is behandeld.

door AGB geïnventariseerd. Ook zal 13

bij staan.

het Infra Support Detachement (102 Con-

commandant 411 Pantsergeniecompagnie,

Maarten Leeuwenburgh slachtoffer worden

de collega’s van ‘113’ vertrokken zijn en

25 RINO

Onmisbare schakels op de ‘achtergrond’

De commandogroep Tijdens TFE-7 worden de commandogroepen van het 1e en het 2e peloton samengevoegd. Dit zeven man sterke clubje bekleedt vooral een ondersteunende rol voor de groepen die het werk buiten de poort doen. En dat gebeurt op vele manieren: ’s Ochtends bij vertrek een bakkie koffie, het verwerken van ruilingen/vermissingen, het regelen van water, eten, munitie en dergelijke en het voorzien van de groepen met de juiste intell. Maar ook voor ontspanning, constructieklusjes en de betere lectuur moet je bij de commandogroep zijn! De pelotonscommandanten Guido en Ivo, verantwoordelijk voor personeelszorg, planning en commandovoering, hebben hun eigen kantoor-fab bij de compagnie-staf; de OPC’n Erik en Niels runnen samen het materieel van de compagnie bij de Genie-loods, bijgestaan door de ‘co-beukers’ Jan, Koos en Bob. Maar denk nu niet dat het hier om een groepje Base-tijgers of Hesco-knuffelaars gaat: Ook buiten de poort maakt de commandogroep zijn ondersteunende taak waar door onder andere als genieadviseur mee te gaan bij compagniesacties, deel te nemen aan patrouilles, in te vallen als chauffeur of te ondersteunen bij het bouwen van bruggen in Zabul. Kortom, het betreft hier een gezellige maar vooral ook veelzijdige groep, die terug kan kijken op een geslaagde uitzending!

van een IED strike. Jos overlijdt daarbij en

sommigen een regelrechte eye-opener en

Het logistiek detachement

Maarten raakt gewond aan zijn enkel. De

dus zeer waardevol!

Het logistieke detachement van de geniecompagnie wordt gevormd door Sergeant-majoor

impact hiervan is uiteraard bijzonder groot

RINO 26

Onderhoud Diagnosticus René (oftewel de SMOD) en Sergeant der eerste klasse Distribu-

en er wordt een stevig beroep gedaan

Trots

teur Michael (oftewel Delta).

op het saamhorigheidsgevoel binnen de

Vrij snel na de IED strike dient de compag-

Wat die mannen de hele dag doen? Het antwoord luidt: “werken”, “regelen”, “zich druk

eenheid. Gezien de indrukwekkende wijze

nie de draad weer op te pakken om haar

maken over allerlei logistieke problemen” en last but not least “Meindels”.

waarop dit opgepakt wordt, rest maar één

strijd tegen de bermbom te hervatten. En

Beide heren zijn dag in dag uit bezig met het beheer en de inzetbaarheid van het geniema-

woord: groots!

met succes want enkele dagen later wordt

terieel. En dat doen ze allebei op hun geheel eigen en ook eigenzinnige wijze. Aan de ene

Opvallend is de vlotte samenwerking met

de volgende alweer gevonden. En daar blijft

kant onze SMOD, altijd brommen en mopperen, maar ook momenten van dolle gekheid.

de EOD. In de beginfase van de missie is

het niet bij. Uiteindelijk zal de uitzending

En aan de andere kant de Delta, altijd chaotisch rondrennend met bonnen en spullen, maar

het nog een beetje aftasten geblazen maar

uitgroeien tot een van de drukste voor zo-

ook momenten van blijdschap tonend als er weer nieuwe uitrustingsstukken zijn binnenge-

daarna verloopt ze gesmeerd. Naast het

wel genie als EOD, met een gemiddelde van

komen.

onschadelijk maken van IED’s onderschei-

één incident op twee dagen. Uiteindelijk

den de EOD’ers zich in het lesgeven aan de

kan ‘411’ met een trots gevoel terugkijken;

genisten die het veld in moeten. Centrale

dit geldt voor zowel het ISD op de base als

vragen hierbij: Hoe zijn de IED’s samenge-

de geniegroepen en EOD-teams buiten de

steld en hoe zien ze er eigenlijk uit? Voor

poort.

Onmisbare schakels op de ‘achtergrond’ 27 RINO

Serious gaming bij 13 Gemechaniseerde Brigade geïntroduceerd

Vier militairen 13 Mechbrig jaar lang gevolgd tijdens uitzendtraject

BIJZONDERE OMROEP Omroep Brabant, de grootste regionale omroep van Nederland, start in september 2009 met de uitzending van een bijzonder docusoap. Onderwerp: vier Brabantse militairen van 13 Gemechaniseerde Brigade en hun uitzending naar Uruzgan. Zij worden ten behoeve van dit doel voor, tijdens en na hun missie met camera en microfoon gevolgd. Momenteel vinden de opnames plaats.

DOCUSOAP BRABANT

“IDEAAL OM ‘DROOG’ SKILLS, DRILLS EN PROCEDURES TE TRAINEN” Afgelopen vrijdag heeft 13 Gemechaniseerde Brigade als eerste operationele

‘Verbaasd over het aantal opties’

CLAS-eenheid in Oirschot de educatieve

Sergeant Marcel Bertina van de Stafstafcompagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon is

computerspellen Virtual Battlespace en

laaiend enthousiast over de introductie van het serious gamen binnen ‘zijn’ brigade. Hij is

Steelbeasts in gebruik genomen. Dit

als kerninstructeur vanuit de eenheid aangesteld om cursisten de finesses van het spel bij

gebeurde onder grote mediabelangstelling.

te brengen. “Ik ben als ‘gamer’ heel wat gewend maar het heeft me echt verbaasd hoeveel

Vanaf nu kunnen militairen op de Leger-

‘triggers’ je in deze spellen in kunt bouwen.” In een handomdraai tovert Bertina de straten

plaats in drie lokalen vanaf 41 pc-stations

van Tarin Kowt op het scherm en laat hij een sociale patrouille achtereenvolgens op een

hun tactische skills en drills virtueel trai-

wild om zich heen maaiende schutter en een VBIED stuiten. De sergeant maakt de situ-

nen. Serious gaming wordt binnenkort ook

atie voor de groep nog een stukje ingewikkelder door de bevolking tegen ze op te zetten.

bij de andere brigades uitgerold.

“De scenario’s die je samen kunt stellen zijn legio”, zegt hij. “Via het gamen kun je ook feilloos een Apache voor luchtsteun of een medevac- aanvragen. Dan kan in veldoefening

‘Serious game’ is de term voor een laag-

niet.” (..) “Ik zie het serious gamen als een serieus ondersteuningsmiddel om skills, drills

drempelig computerspel waarbij militairen

en procedures droog te trainen. Hoe meer scenario’s je virtueel met een groep doorloopt

getraind worden op tactisch optreden.

hoe beter je ze in het ‘echie’ uit kunt voeren.”

Aan het ‘gamen’ gaan bijna drie decennia

Zijn collega van het verkennerspeloton, korporaal Mark Bogaers wordt deze middag voor

van simulatiegeschiedenis bij cavalerie en

het eerst met VBS en Steelbeasts geconfronteerd. “Zeker niet slecht voor een Defen-

luchtdoelartillerie vooraf. Steel Beasts dat

siegame”, zegt hij. “Ik sta er van te kijken hoeveel opties er in de spellen zitten. In een

is geënt op het gemechaniseerde optreden

groep of peloton vallen enorm veel leereffecten uit deze games te halen. Bogaers plaatst

en Virtual Battle Space gericht op het

slechts één kanttekening. “In VBS en Steelbeast zitten zoveel opties dat je op een gegeven

trainen van infanterie-eenheden, vormen

moment letterlijk en figuurlijk gaat spelen. Ik denk dat je met acht manschappen bij elkaar

de belangrijkste exponenten van het serious

niet het gewenste leerdoel haalt. Ook hier is leiding nodig.”

gamen. De docusoap geeft een indringende inkijk

Voor meer achtergronden over het serious

in het leven van vier militairen van respec-

gamen zie de mei-editie van dit magazine.

tievelijk 13 Geneeskundige Compagnie, 17 Pantserinfanteriebataljon en 41 Pantsergeniebataljon. Afwisselend volgen journalisten Helmut Boeijen en Jan Walen de betrokken militairen en hun families terwijl zij zich voorbereiden op hun uitzending in Uruzgan. De missiegerichte instructie, de schietseries, thuisfrontinformatiedagen, cursussen en trainingen, tandartsbezoek, het kleden; het is slechts een greep uit de vele items die in de documentaire de revue zullen passeren. Walen en Boeijen vliegen te zijner tijd ook naar Afghanistan om het werk van de vier –wiens namen we nog even geheim houden –tijdens de missie in beeld te brengen. De samenwerking tussen 13 Gemechaniseerde Brigade en Omroep Brabant volgt op de succesvolle documentaire over de van uitzending teruggekeerde brigademilitairen die tijdens Kerst 2007 werd uitgezonden. Het programma trok destijds 250.000 kijkers.

RINO

29 RINO

Ontspanningsmogelijkheden op de legerplaats

“Niet alleen mopperen en klagen maar ook concreet worden!” In het kader van de commissie STAAL* worden momenteel stappen ondernomen om de leefomstandigheden op de kazerne te verbeteren. De nadruk ligt met name op investeringen in duurzame ontspanningsmogelijkheden. Zo is er bijvoorbeeld al Internet op de legeringkamers gerealiseerd. Wat is nu eigenlijk de daadwerkelijke stand van zaken? Rinoceros vroeg het aan één van de budgethouders, Majoor Cremers, Commandant Lokaal Facilitaire Dienst Oirschot.

MOETEN DE SOLDATEN HIERVOOR

WAAR BESTEEDT U ALS COMMANDANT

FUSELIER 1 VAN US, 17 PANTSERINFAN-

seerd: zo hebben we het terras bij gebouw

BETALEN?

LFD HET GELD AAN?

TERIEBATALJON

150 aangekleed met meubilair, grote para-

“Sommige zaken zijn kosteloos en voor

“Met name aan sport & ontspanning buiten

sommige zaken vragen we een kleine

de diensturen om. Je moet dan denken aan

1. WAT VINDT JE VAN DE ONTSPAN-

het terras met beplanting verfraaid. Daar-

bijdrage. Het punt is echter, dat het pro-

activiteiten zoals de bioscoop die je kunt

NINGSFACILITEITEN OP DE RVS?

naast is in zowel de Rhinobar als de Treffer

gramma dat wij hier op jaarbasis ontwik-

bezoeken tegen een gereduceerde prijs.

“Het kan beter. Ze kunnen altijd nog meer

een mooie wanddecoratie geplaatst.”

kelen ongeveer een € 100.000, - kost. De

Ook een grote verbetering ten behoeve van

activiteiten in het programma opnemen.”

kazerne huisvest ongeveer 5.000 medewer-

STAAL is internet op de legeringkamers.

kers; dat betekent dat we ongeveer € 20,-

Maar ook andere duurzame ontspannings-

2. WAT MIS JE NOG AAN ONTSPAN-

ONTWIKKELINGEN TOT NU TOE?

per persoon per jaar nodig hebben. Ik vind

mogelijkheden zijn of worden gerealiseerd

NINGSMOGELIJKHEDEN?

“Als ik kijk naar de LMC, constateer ik

dat we dat geld van de commissie STAAL

zoals het plaatsen van een viertal grote

“Ik vind dat er eigenlijk nog meer uitjes

tot mijn spijt dat sommige eenheden het

zouden moeten krijgen en dat gebeurt op

flatscreens in de verschillende bars, het

georganiseerd mogen worden. Denk dan

wel eens laten afweten. Daardoor wordt

dit moment niet!”

vernieuwen van de bioscoop en het instal-

aan dingen zoals karten en dergelijke. Maar

het moeilijk om een goede inschatting te

leren van een intern TV-circuit. Daarnaast

over het algemeen is de situatie niet slecht

maken van wat men nu daadwerkelijk wil.

HOE KOMT DAT?

is ook de openingstijd in de Rhinobar in

en wordt al veel goeds voor ons op touw

Vaak worden ideeën aangedragen waarvan

“Geld van de commissie STAAL vloeit

gebouw 150 verruimd.”

gezet.

het draagvlak totaal onbekend is. Zo heb-

sols en plantenbakken en is bij gebouw 200

TOT SLOT: BENT U TEVREDEN OVER DE

rechtstreeks door naar de verschillende

ben we in het verleden een aantal niet

commandanten op de Legerplaats Oirschot. door Alex Meulenbroeks

doordachte projecten uitgevoerd waar veel

Het is denk ik beter wanneer er één - door

U HEEFT NAAR IK HEB BEGREPEN

tijd en geld is ingestoken. Na verloop van

commandant LFD beheerde - STAAL-pot

€ 17.000 EXTRA GEKREGEN. WAT IS ER

tijd ‘floppen’ deze omdat er geen animo

HET LFD IS MEDEVERANTWOORDELIJK

zou komen om het leefklimaat op de

MET DAT DEEL GEDAAN?

voor blijkt te zijn. Dat is jammer want er

VOOR DE ONTSPANNINGSMOGELIJKHE-

totale kazerne te verbeteren. Voor dat doel

“De LMC heeft het aangewend om de

kan namelijk veel meer worden uitgehaald.

Feiten over STAAL*

DEN OP DE LEGERPLAATS. WAAR MOET

zouden derhalve op CLAS-niveau de gelden

Paresto-locaties te verbeteren. Een aantal

Je moet dus op het juiste moment je mond

STAAL is genoemd naar Boele Staal,

IK DAN CONCREET AAN DENKEN?

anders verdeeld moeten worden.”

ontspanningsmogelijkheden is al gereali-

roeren en niet alleen mopperen en klagen

de voorzitter van de Commissie

aan de zijlijn. Word concreet!”

Staal die in 2006 onderzoek deed

“We maken jaarlijks een programma voor de gehele kazerne. Hierbij zitten veel

naar ongewenst gedrag binnen

avondprogramma’s omdat de doelgroep

Defensie. De conclusie van de

‘binnenslapers’ toch wel de belangrijkste is.

commissie is dat er veel ongewenst

Alles wat we organiseren is in samenspraak

gedrag in de vorm van pesten,

met LO Sport en het O&O gedaan. Zo

ongewenst seksueel gedrag en

hebben we onder meer zaalvoetbal, een

discriminatie bij Defensie is, als je

tennis- en darttoernooi, beachvolleybal,

dit vergelijkt met andere organi-

golf clinics, thema-avonden en kart- en

saties. De gedragsnormen moeten

skiuitstapjes op touw gezet.”

weer worden toegepast en worden

Samen met de Lokale Medenzeggenschap

gehandhaafd. Een andere oplossing

Commissie ( LMC), waarin alle eenheden

is de leefomgeving verbeteren. Er

vertegenwoordigd zijn, worden hierover de

moeten duurzame ontspannings-

besluiten genomen.

mogelijkheden worden gecreëerd. De gedachte hierachter is dat mensen die een nuttige vrijetijdsbesteding hebben, geen rottigheid uithalen.

RINO 30

31 RINO

13 Mechbrig wint KL Sportcompetitie 2008 13 Gemechaniseerde Brigade heeft met

geschreven. De Oirschotse sporters lieten

ZILVEREN MEDAILLES BIJ PANTSERINFANTERIEBATALJONS

na een spannende strijd de collega’s van

Sergeant-majoor Ron Koot van 17

11 Luchtmobiele Brigade (2e) en de KMA

Pantserinfanteriebataljon Garde-

(derde) achter zich. In het eindklassement

regiment Fuseliers Prinses Irene en

van de door het Commando Landstrijd-

sergeant-majoor John de Heide van 42

PIT en Pro Rege verder als ‘Home Base Support’

Muzikaal relatiemanagement door 42 BLJ

krachten in het leven geroepen CLAS-bo-

Pantserinfanteriebataljon Limburgse

Twee vertrouwde welzijnsorganisaties in de

kaal eindigde de brigade op een meer dan

Jagers hebben onlangs beiden de

13 Herstelcompagnie daalt af van Provinciehuis

militaire wereld – PIT en Pro Rege – gaan

verdienstelijke derde plaats. De Oirschotse

zilveren medaille voor 26 jaar trouwe

Het personeel van 13 Herstelcompagnie toog onlangs in het kader van de bekende

vanaf 1-1-2009 verder onder de naam

De provincie Limburg heeft een rijk muzi-

Brigade had zelfs nog zicht op de eindover-

dienst ontvangen.

grensverleggende activiteiten (GVA) naar een bijzondere locatie.

‘Home-Base Support’. Dit betekent dat

kaal verleden en van oudsher een sterke

winning maar moest op basis van de laatste

Dit gebeurde traditiegetrouw op een

De herstellers daalden onder begeleiding van LO Sportinstructeurs af van het Provin-

de vertrouwde PMTrefpunten voortaan als

band met Defensie. In het bijzonder met

wedstrijd in Schaarsbergen uiteindelijk 11

ciehuis in ’s-Hertogenbosch. Of de activiteit voor de deelnemers ook echt grensverleg-

ECHOS Homes door het leven zullen gaan.

het Regiment Limburgse Jagers. Om

Luchtmobiele Brigade (2e) en de KMA (win-

gend was, laten we vanaf deze plek even in het midden.

Zie voor meer info:

deze band te koesteren hield 42 Pantse-

naar) voor zich dulden.

Of het bijbehorende beeld dat wel is, laten we aan jullie oordeel over.

www.home-basesupport.net

een totaal van 1038 het overall klassement van de KL Sportcompetitie op haar naam

rinfanteriebataljon op 30 en 31 oktober een tweetal relatieconcerten in Weert en Roermond. Het schakelde hiervoor de

het muzikale relatiemanagement: ‘Tour

Koorduitreiking in Colijnsplaat

Alfa(Ganzen)-Compagnie 42 BLJ begonnen aan missie in Uruzgan

de Limburg’. De eerste editie 2008 werd

Het is geen unieke situatie maar levert

De Alfacompagnie van 42 Pantserinfan-

met twee drukbezochte avonden een

altijd mooie beelden op: een beëdiging en

teriebataljon Limburgse Jagers is op 26

groot succes.

koorduitreiking bij 17 Pantserinfanterieba-

42 Pantserinfanteriebataljon zet de tra-

taljon in het Zeeuwse Colijnsplaat. Onlangs

gening van fuseliers vond plaats onder toe-

Uruzgan.

ditie voort van het Regiment Limburgse

was het weer zover. De traditionele inze-

hulp in van het Fanfarekorps Koninklijke Landmacht ’Bereden Wapens’. Naam van

november begonnen aan haar missie in ziend oog van een vijftiental oud-strijders

De ‘Ganzen’ maken deel uit van Bat-

Jagers. Dit Regiment is opgericht in 1813

en 50 schoolkinderen. Korporaal 1 Joshua

tlegroup 8 waarvan de hoofdmoot wordt

ten tijde van de Franse bezetting. Sinds-

Laisina schoot de beelden van de altijd weer

gevormd door het 12 Infanteriebataljon

dien is er altijd sprake geweest van een

bijzondere happening.

‘Van Heutsz’ uit Schaarsbergen. Comman-

sterke relatie met de provincie Limburg.

dant is luitenant-kolonel Jan Swillens. In de komende ‘Rino’s’ komen we uitgebreider op de inzet van de Alfacompagnie 42 BLJ terug. Waarvan akte!

Openingstijden Conny’s Knipshop Behoefte aan een fris en modieus maar tegelijkertijd stoer, militair kapsel?..Ga dan naar Conny’s Knipshop: ‘Voor een vlot kapsel tegen een gereduceerde prijs.’ Openingstijden: dinsdag

14.00 – 19.00 uur.

donderdag

14.00 – 18.00 uur.

Hoofdingang gebouw 146 (naast oude filmzaal).

RINO 32

33 RINO

Kruis van Verdienste voor korporaal-1 Mike van de Vondervoort (bd)

Mike van de Vondervoort is één brok energie. Als de Limburger praat, praat hij aanhoudend en snel. En ook als hij zijn werk doet, is hij niet te houden. Die onverzettelijkheid leverde hem tijdens een gevechtssituatie in Sorkh Morghab het Kruis van Verdienste op. Door tlnt Roel van de Wiel

‘Ik bleef rustig, deed mijn werk en volgde het protocol’

Mike van de Vondervoort is 24 jaar en sinds de zomer geniet hij van het burgerbestaan in het Limburgse Heythuysen. Vanuit zijn appartementje stuitert dagelijks een verse dosis hardcore muziek de wijde wereld in. ’s Ochtends rijdt hij trouw naar zijn werk, verderop in het dorp. Zo af en toe staat hij als portier voor de deur van een disco of club in de omgeving. ‘Voor erbij, als hobby en voor de extra centen.’ De energieke Van de Vondervoort gedijt prima in kalm vaarwater. Een riante fotocollage aan de muur en allerlei souvenirs uit exotische missiegebieden verraden een sluimerende passie. Van de Vondervoort is een oerinfanterist, afgezwaaid maar voor altijd bloedverwant. ‘Ik heb een erg mooie tijd gehad’, vertelt de korporaal-1 buiten dienst (bd) van Garderegiment Fuseliers Prinses Irene (17 Painfbat).

weer teruggegaan. Zo ging het een paar

automatisch pakte ik mijn wapen, gaf ik

De beloning voor zijn optreden, vier maan-

keer op en neer.’

Steehouwer zijn infuus en nam ik vurend

den nadat hij zijn laatste contract heeft

Vijgens sector over.’

uitgediend, is voor de nieuwbakken burger

“gaan”. Als we terug waren van een

riebataljon, tijdens TFU-2 in Uruzgan. ‘De

rij quala’s en links woestijn. Meteen werd er

Trance

Na anderhalf uur was de situatie onder con-

een waardevolle afsluiting. ‘Een kroon op

uitzending, wilde ik alweer op oefening en

laatste keer zaten we veel op de Forward

ook op ons geschoten. Ik zat links in de MB,

Het kalme, adequate optreden verbaasde

trole, waren de zes gewonden afgevoerd

mijn werk. Ik had zes jaar getraind, maar

andersom. En in het missiegebied wilde ik

Operating Base (FOB) Poentjak. Een keer

dook achter het voertuig en opende vuur.

Van de Vondervoort zelf. ‘Bij oefengewon-

en had de rest van de patrouille zich in de

pas bij de actie in Sorkh Morghab heb ik

altijd op pad. Je kon mij niet stil op wacht

kregen we een mortier net naast onze tent,

Van voorlangs kwam luitenant Steehouwer

den werd je gek als er iemand begon te

richting van de woestijn teruggetrokken.

mijn werk op alle vlakken kunnen toepas-

laten zitten. Maar ik heb raketaanvallen

een andere keer de raketscherven tegen

naast me zitten. Ik vergeet het nooit: “Ik

gillen. Maar nu was de hele ploeg kalm, de

‘Ik heb altijd mijn werk gedaan, hoefde

sen. In die situatie deed ik wat de bedoeling

meegemaakt, een zelfmoordaanslag, mor-

de klep van de YPR, een seconde nadat de

loop leeg”, riep hij.’

gewonden bleven rustig en iedereen deed

geen schouderklopjes. Er werd ons gezegd

was en heb ik laten zien hoe het moet. Dat

tierinslagen. Ik heb mensen om me heen

chauffeur hem dicht had gedaan. Ik bleef er

Als Van de Vondervoort zijn verhaal vertelt,

wat er moest gebeuren. Het was een ge-

dat we goed hadden gehandeld. En

ik deze waardering krijg voor dat werk,

geraakt zien worden. En m’n ouders hebben

rustig onder: als er geen gewonden waren,

schakelt hij automatisch een tempo bij.

me vier keer naar oorlogsgebieden zien

hadden wij gewonnen.’

Alle details staan hem nog scherp voor

vertrekken. Het werd tijd iets rustiger aan te

Op 19 januari 2007 ging het goed mis, tij-

ogen. ‘Hij had zijn gezicht openliggen, het

doen. Bovendien: ik heb veel geluk gehad,

dens een patrouille bij Sorkh Morghab. Een

bloedde aanhoudend uit zijn wang. Ik heb

misschien is het wel een keer op.’

zelfmoordenaar blies zichzelf en zijn auto op

hem verbonden en een infuus aangesloten.

‘Ik heb jarenlang alleen maar blind kunnen

RINO 34

‘Ik deed wat de bedoeling was en heb laten zien hoe het moet’

maakt me trots.’

‘Ik heb een infuus “naar binnen” geknepen, heb dekking gevraagd en ben overgestoken’

Nu de jonge korporaal buiten dienst is bedankt voor bewezen diensten, kan hij met een gerust hart verder met zijn rustige leven in Limburg. Zijn overschot aan energie moet

pal naast het Nederlandse konvooi en leidde

Ik zag dat bij het tweede voertuig ook ge-

PTLS’er

zo een hinderlaag van de Taliban in.

wonden waren. Ik kon nog goed met Stee-

controleerde chaos, heel apart.’ De hele tijd

Steehouwer vertelde me: ‘Dankzij jou leef

hij nu zien kwijt te raken in thai boxing wedstrijden en zijn geliefde stuitermuziek.

Van de Vondervoort, getraind Primary

Zelfs nu bleef Van de Vondervoort koel. ‘Ik

houwer praten, dus ik heb hem gezegd dat

werkte de PTLS’er als in een trance. ‘Alles

ik nog’. Ik was blij dat de gewonden het

In zijn appartement herinnert slechts de

Trauma Life Supporter (PTLS’er), ging in

zat achter in het derde van vijf voertuigen,

ik moest gaan. Ik heb een tweede infuus vol

ging zoals het moest, ik hoorde alleen wat

hadden gehaald. En vooral dat ik nu wist

verzameling memorabilia aan vervlogen tij-

gevechtstenue zijn lot nooit uit de weg. Hij

een softtop MB. De auto van de zelf-

“naar binnen” geknepen, heb vuurdekking

ik moest horen. Het leek vanzelf te gaan.

dat ik zo zou handelen in een gevechtssitu-

den als infanterist. Het Kruis van Verdienste

was niet bang. Niet als luchtmobieler in Irak

moordenaar explodeerde rechts naast het

aangevraagd en ben overgestoken. Ik heb

Ik zat Steehouwer te verbinden, terwijl

atie. Dat kun je niet oefenen. Ik bleef rustig,

krijgt een centrale plek in het thuismuseum.

en Afghanistan (tweemaal Kabul) en ook

tweede voertuig, een YPR van de genie. We

achter de YPR mensen geholpen en ben,

korporaal Vijgen naast me zat te vuren.

deed mijn werk en volgde het protocol. Het

‘Nu kan ik het afsluiten’, concludeert Van

niet als korporaal van 17 Pantserinfante-

kwamen stil te staan met rechts van ons een

toen ik Steehouwer “wazig” zag worden,

‘Magazijn leeg’, hoorde ik hem zeggen. Als

gaf me zelfvertrouwen.’

de Vondervoort. ‘Meer hoef ik niet.’

35 RINO

Eerste ‘Onderofficier van de Brigade’-oorkondes uitgereikt 13 Mechbrig heeft primeur met aparte onderscheiding voor onderofficieren

Onlangs werden aan sergeant-ma-

de kar te komen en te helpen duwen; geen

joor Berny Pennings van 13 Genees-

woorden maar daden. Kernwoorden: opof-

kundige Compagnie, sergeant der

feringsgezindheid, flexibiliteit, inspirerend

eerste klasse Maurice Scheepers

voorbeeldgedrag en loyaliteit.”

Onderofficier van de brigade

van 17 Pantserinfanteriebataljon en opperwachtmeester Brom van 11

Dat is nogal wat. Gaat er van de onder-

Tankbataljon de eerste ‘Onderof-

scheiding ook een voorbeeldfunctie uit?

ficier van de Brigade’-oorkondes

“Niet eens zozeer. Ik hoop dat de oorkonde

Sergeant der Eerste Klasse, Maurice

Sergeant-majoor Berny Pennings,

uitgereikt. Een initiatief van briga-

vooral een inspirerende werking op de doel-

Scheepers, 17 Pantserinfanterieba-

13 Geneeskundige Compagnie

deadjudant Stef Fridael om onder-

groep heeft. Dus niet ‘wauw, knap wat mijn

taljon

officieren die zich in alle opzichten

collega bereikt heeft maar ‘hey, dat kan en

onderscheiden van hun collega’s

wil ik ook.’”

extra te belonen.

“Ik word niet gauw verrast maar was het “Het heeft me wel verrast dat ik de onder-

in dit geval wel! Ik vond het zelfs een hele

scheiding heb gekregen. Ik ben namelijk heel

leuke verrassing om deze onderscheiding te

Heeft het nog speciale betekenis

nuchter ingesteld: ‘je doet gewoon je werk,

krijgen en ik hecht er ook heel veel waarde

Adjudant, waarom zijn onderof-

dat u de oorkondes zelf uitreikt?

zonder toeters en bellen en daarmee basta.

aan.

ficieren zo belangrijk voor onze

“Jazeker. Als Brigadeadjudant weet ik als

Als iedereen dat zou doen, zouden dingen

In de eerste plaats omdat ik als TD’er bij een

brigade?

geen ander wat het betekent om onder

een stuk makkelijker gaan. Daarom ben ik

geneeskundige compagnie behoorlijk ver

“Omdat ze in het hart van de uitvoering

hoogspanning in wisselende omstandighe-

ook niet zo gevoelig voor onderscheidingen

weg zit van alles. Dan is het toch bijzonder

van onze operationele taak zitten en daar-

den te moeten improviseren. Het is vaak

en zie ik ze ook niet zo snel aankomen.

wanneer ‘men’ aan je denkt. Daarnaast vind

mee zonder twijfel de ruggengraat van onze

van onderscheidende betekenis voor ons

Natuurlijk is het mooi om extra erkenning te

ik de oorkonde bijzonder omdat kandidaten

Brigade vormen. Zonder onderofficieren

optreden. Met andere woorden: deze prijs

krijgen maar mijn leven is er niet drastisch

worden voorgedragen door bataljons- en

wordt er niet zomaar bewogen. Zij moeten

krijg je niet zomaar, je moet hem echt ver-

door veranderd (lacht).

compagniesadjudanten. Het feit dat juist

vaak werken onder gevaarlijke omstandig-

dienen. Dat ik hem dan als initiatiefnemer

Ik vind het overigens een goede zaak dat er

zij vinden dat je voor zo’n prijs in aanmer-

heden met personeel dat niet altijd even

en hoogste onderofficier binnen de brigade

een aparte oorkonde in het leven is geroepen

king komt, geeft ‘m toch behoorlijk wat

gemotiveerd is en vaak gedurende lange tijd

mag uitreiken, maakt het zeker bijzonder.

voor de vakgroep ‘onderofficieren’. Ons

meerwaarde. Gelet op die achtergrond sla

van huis is. Dit vraagt een hoge mate van

werk is toch wezenlijk anders dan dat van

ik deze oorkonde persoonlijk hoger aan dan

professionaliteit en flexibiliteit.”

manschappen en officieren. Het is goed dat

een functioneringsgratificatie. Ik beschouw

dit feit op deze manier onderkend wordt.

haar ook als een versterking voor het

Het was voor u reden om een

En sowieso geloof ik in het systeem van

domein van de onderofficier. Zeker binnen

aparte onderscheiding voor onder-

belonen. Veel meer dan straffen. Of er een

een Brigade.

officieren in het leven te roepen.

voorbeeldfunctie van de onderscheiding uit

Zonder mezelf op de borst te slaan vind

Een primeur?

gaat?...Dat vind ik lastig inschatten. Wat ik

ik dat de punten die in de oorkonde staan

“Inderdaad. 13 Gemechaniseerde Brigade

al zei: het doet me deugd dat ik de prijs heb

over ‘loyaliteit’, ‘flexibiliteit’ en ‘opofferings-

is zover ik weet de eerste Defensie-eenheid

mogen ontvangen maar persoonlijk doet het

gezindheid’1 op 1 op mij van toepassing

die onderofficieren apart onderscheidt.”

me nog meer om direct door mijn csm of cc

zijn. Er zijn periodes geweest dat ik het werk

voorgedragen te worden al is dat nu onge-

belangrijker vond dan m’n eigen vrouw

Waar moet een onderofficier aan

twijfeld – indirect - ook gebeurd.

(lacht). Daar ben ik inmiddels wel van terug,

voldoen om voor de Onderofficier

Mijn verwachting is dat de ‘onderofficier van

maar toch…

van de Brigade in aanmerking te

de brigade’ pas echt gaat leven binnen de

Hopelijk vormt de onderscheiding een

komen?

doelgroep als de prijs wat langer bestaat.

inspiratiebron voor m’n collega’s. Ik heb

“De onderofficier in kwestie moet door zijn

er ook absoluut geen moeite mee om als

gedrag en voorkomen meer brengen dan

stimulerende factor op te treden. ‘In goede

van hem of haar mag worden verwacht. Hij

en slechte tijden’: het werk moet gebeuren!

of zij dient altijd en onder alle omstandighe-

In die houding probeer ik iedereen mee te

den loyaal te zijn en als je de persoon nodig

krijgen..”

hebt, het verschil tussen winnen of verliezen kunnen bepalen. Ik doel daarmee op onderofficieren die anderen inspireren van RINO 36

37 RINO

Breekbaar Nieuws:

Hoop, optimisme en realisme

film over het ‘andere Afghanistan’ ‘Breekbaar Nieuws’ heet de documentaire van oud-correspondent, kinderboekenschrijver en voormalig Journaallezer Gijs Wanders over het ‘andere Afghanistan’. Onlangs liet hij de film zien op scholengemeenschappen in Boxtel en Eindhoven. Eerste luitenant Robbin Haverdil van 42 BLJ en ka-

Het archief van de Rinoceros herbergt een schat aan oude foto’s en teksten. Aan de hand daarvan is goed te zien wat er in de loop van de jaren zoal is veranderd in Oirschot en wat juist helemaal niet…

pitein Twan van de Boom van 13 Stafstafcompagnie, beiden uitgezonden naar Uruzgan in 2007, waren er bij. Evenals de Rinoceros. ‘Ongesluierde vrouwen’, ‘vliegerende kinderen’, ‘baardloze mannen die vanuit een modern

Ter gelegenheid van de ouderdag van Besk-11

winkelcentrum over hun nieuwe leven in vrijheid vertellen. Het zijn beelden die we kennen

Tkbat bootsten onze cavaleristen, tot groot

vanuit Kabul en Baghlan waar het nieuwe Afghanistan, zes jaar na de val van de Taliban,

genoegen van de vele toeschouwers, een

langzaam gestalte begint te krijgen.

compleet gevecht van infanterie en tanks

‘Breekbaar Nieuws’, vertelt de verhalen van Afghanen van divers pluimage over hun nieuwe

na. Deze, letterlijk, “daverende” show vond

leven waarin zaken als hoop en ontplooiing centraal staan.

plaats op 26 februari 1982 op en nabij de

Wanders voorziet de film live van commentaar. Het recept slaat zowel aan op het VMBO-

tankplaat.

college Boxtel als het Montessori Collega in Eindhoven, enkele weken later. De voormalig nieuwslezer weet zijn aanvankelijk rumoerige publiek een uur lang moeiteloos te boeien. Op het moment dat er handycambeelden van de in juni 2007 gesneuvelde Timo Smeehuijsen passeren, kunnen we zelfs een speld horen vallen. Een ijzingwekkende stilte die aanhoudt zodra Timo’s ouders woorden van troost richten naar de Afghaanse nabestaanden van de aanslag waarbij ook hun zoon omkwam. In één woord: indrukwekkend! In Eindhoven zijn ook de Afghaanse zusjes Hosai en Zarlasht uitgenodigd. Veertien jaar geleden vluchtten zij naar Nederland. Zij betitelen de film als ‘realistisch’. “Onder het juk van de Taliban mocht je je als vrouw niets eens alleen op straat vertonen.” De zussen delen de hoop op een betere toekomst. “Maar dan moet er wel een nieuwe regering komen met betere mensen”, concludeert Zarlasht. Vrijdag 23 april 1982 ontstond net buiten de

Weerbarstiger

kazerne een fikse bosbrand. Hoewel onze

Eigenlijk valt bij de optimistische, met tekeningen, gedichten en muziek doorspekte film

brandweer het vuur snel onder controle

(Wanders liet zich vergezellen door een aantal kunstenaars) maar één grote kanttekening te

kreeg kon ze toch niet voorkomen dat een

plaatsen: de documentaire wekt links en rechts de suggestie dat in heel Afghanistan de vlag

fraai stuk natuurgebied in een troosteloos

er hetzelfde bij hangt. De praktijk is - zoals we inmiddels weten – een stuk weerbarstiger.

geblakerd restant veranderde.

Generaties Dat onderkennen ook eerste luitenant Robbin Haverdil en kapitein Twan van de Boom. Haverdil werd in 2006-2007 uitgezonden als lid van het Observing Mentoring Liaison Team en kapitein Twan van de Boom maakte in 2007 zes maanden lang deel uit van het Provincial Reconstruction Team. “Het beeld dat de film laat zien is een situatie waar we in Uruzgan heel graag naartoe willen”, vertelt eerstgenoemde. “Maar daarvoor moet heel wat gebeuren”, klinkt het realistisch. Van de Boom sluit zich daar bij aan en rept over generaties. “Het begint bij de kinderen en goed onderwijs.” Beiden zijn echter optimistisch gestemd. “Ik zou dolgraag nog eens teruggaan naar Uruzgan om mijn nieuwe vrienden te bezoeken”, zegt Haverdil. Van de Boom: “Voor mij geldt hetzelfde. Afghanen zijn enorm gastvrij.”

Soldaat Kees van Nunen en soldaat Peter Klemans uit het 1e peloton van 13 Pagncie hebben op 7 september 1981 de handen vol met het opruimen van een mijnenafsluiting.

RINO 38

39 RINO

............... Door Ronald Monsieurs Functie: Compagnieadjudant 13 Geneeskundig Compagnie

ADJUDANT HENNY VAN HUIT

Leeftijd: 44 Achtergrond: “Ik was 21 toen ik als

Motto: “Doe wat je zegt en zeg wat je

spijkerbroek na de MAVO en de Labora-

doet.”

torium School (chemisch analist) de dienst in kwam, en de KMS ging volgen. Daarna

Voorbeeld: “Ik kan zo snel niet iemand

ben ik vier jaar geplaatst geweest in een

bedenken waarvan ik zeg: ‘Dat is nu mijn

militair hospitaal. Ik volgde daar de oplei-

voorbeeld.’ “

ding Verpleegkundige, die nu Algemeen Militair Verpleegkundige (AMV) wordt

Leuk: “Mijn functie is enorm veelzijdig.

genoemd. Daarna ben ik OPC (opvolgend

Wat ik nog steeds leuk vind aan mijn functie

pelotonscommandant) geweest bij 41 Ge-

is het feit dat ik met mensen van alle leeftij-

neeskundige Compagnie in Seedorf (DLD).

den, rangen en standen mag werken.”

Vervolgens heb ik een instructeurfunctie gedraaid bij het OCMGD (het huidige

Valkuil: “Een valkuil voor een functie als

IDGO) in Hilversum. Aansluitend ben ik

de mijne is het feit dat je al snel te veel werk

opvolgend pelotonscommandant van de

naar je toetrekt. Ik wil nog al eens te veel

hulppost bij 200 bevoorrading en transport

doen voor de pelotons of de compagnie.”

geweest. Na die functie ben ik commandant aankomst bij 422 Hospitaalcompagnie

Over tien jaar: “Ik zie mezelf tegen die

geworden, gevolgd door een functie als

tijd niet in een specifieke functie. Een rand-

Compagnie Sergeant-majoor van datzelfde

voorwaarde waar ik nu al naar leef, maar

hospitaal. Daarna ben ik CSM geweest van

ook nog over tien jaar, is dat ik plezier heb

43 GNK. Vervolgens ben ik Compagniead-

in het werk dat ik dan doe. Dat vind ik heel

judant geworden van 43 GNK. Tot slot ben

belangrijk.”

ik nu hier geplaatst als Compagnieadjudant van 13 GNK.” Geeft leiding aan: “Ik zit in de commandogroep van de compagnie; we hebben momenteel een compagniesterkte van 155 mensen. Ik geef daar niet direct leiding aan, maar de groep geeft sturing en maakt beleid voor de gehele compagnie.” Stijl: “Mijn stijl van leidinggeven is gebaseerd op open en eerlijke communicatie. Ik heb een stijl die zoveel mogelijk bij mijn persoonlijkheid past. Je moet jezelf als leider open en kwetsbaar opstellen. Je kunt niet alles weten tot op het laagste niveau.”

RINO 40