13 GNK DRAAIT UNIEKE ZELFSTANDIGE OEFENING WINTERSE OMSTANDIGHEDEN BIJ ORANGE AUTUMN PERSONEELSBLAD 13 GEMECHANISEERDE BRIGADE NUMMER 8 DECEMBER 2010

RINO PERSONEELSBLAD 13 GEMECHANISEERDE BRIGADE • NUMMER 8 • DECEMBER 2010

13 GNK DRAAIT UNIEKE ZELFSTANDIGE OEFENING WINTERSE OMSTANDIGHEDEN BIJ ORANGE AUTUMN

INHOUD > DECEMBER 2010

13 GEMECHANISEERDE BRIGADE,

EEN STERK MERK

Commandant 13 Gemechaniseerde Brigade, brigadegeneraal Michiel van der Laan

Wanneer jullie deze RINO lezen begint het kerstverlof bijna en staat 2011 voor de deur. We hebben het afgelopen jaar als 13 Gemechaniseerde Brigade ontzettend veel werk verzet en grote prestaties geleverd. Onze inzet in Afghanistan met de laatste Battle Group (inclusief genie en de hulppost) en het beveiligingspeloton op Kandahar Airfield, de compagnie in de West, inzet in Nederland zoals bij de bestrijding van het vuur op de Strabrechtse Heide, het Force Headquarters van de EU Battle Group, oefeningen en trainingen in Nederland, Duitsland, Noorwegen en België. Het duizelt je voor de ogen en dan heb ik nog lang niet alles genoemd. We zijn als Gemechaniseerde Brigade in staat om alle opdrachten die je maar kunt bedenken aan te pakken. Om met woorden te spreken die in het regeerakkoord staan over Defensie: onze brigade is een VEELZIJDIGE BRIGADE, we zijn BREED INZETBAAR en kunnen alle denkbare taken op de grond aan! Daar ben ik ontzettend trots op en ik vind dat jullie je met recht op de borst mogen kloppen! Afgelopen jaar hebben we helaas ook afscheid moeten nemen van vier collega’s. Luc Janzen sneuvelde in Uruzgan als gevolg van een laffe IED-aanslag. Hier in Nederland overleden Sjoerd Polstra, Lud Lindeman en Christ Arts. In mijn gesprekken met de families was er natuurlijk enorm veel verdriet en ongeloof, maar daarnaast ook waardering over hoe wij hen ondersteunen bij de verwerking. Ik wil jullie bedanken voor de wijze waarop jullie het begrip KAMERAADSCHAP invulling geven, in goede en slechte tijden. Nog even en het nieuwe jaar begint. Wat gaat dat ons brengen? Wat betekenen de bezuinigingen voor ons? Terecht krijg ik die vragen van jullie na de aankondiging van onze minister. Ik kan daar nog geen concreet antwoord op geven. Er zijn nu een aantal werkgroepen aan de slag gegaan om te kijken hoe we de Defensieorganisatie het beste kunnen inrichten voor het geld dat we daarvoor ter beschikking hebben. De uitkomsten zullen pas over een aantal maanden bekend zijn. Intussen richten wij ons op de uitvoering, dat waar wij goed in zijn. De volgende compagnie in de West bereidt zich al weer voor, de CV 90 staat voor de deur en in januari staan de nodige trainingen op het programma. We gaan uit van eigen kracht. Zoals het management van PSV laatst tegen mij zei: 13 Gemechaniseerde Brigade is een STERK MERK, daarom willen wij ook zo graag met jullie samenwerken. Een fijn kerstverlof en alvast gelukkig nieuwjaar!

Commandant 13 Gemechaniseerde Brigade Brigadegeneraal Michiel van der Laan

COLOFON Rino is een uitgave van 13 Gemechaniseerde Brigade, geproduceerd door het Dienstencentrum Defensiemedia.

ORANGE AUTUMN

Eindredactie: Tlnt Joost Ploegmakers Vormgeving: Grafisch Bedrijf | Audiovisuele Dienst Den Haag

ARTIKELEN >

Druk: OBT bv | Den Haag Oplage: 2000 Redactieadres: Rino Gebouw 20 Eindhovensedijk 42 Postbus 33 MPC 75A 5688 ZG Oirschot Telnr.: 040 26 65 103 E-mail: [email protected]

8

4. IN MEMORIAM: ADJUDANT LUD LINDEMAN 5. IN MEMORIAM: ADJUDANT ARTS 8. OEFENING 11 AFDRA – ARMOURED ASSAULT 10. CERTIFICERINGOEFENING EU BATTLEGROUP - EUROPEAN RHINO 2 12. KPL1 DENNIS VAN ESCH AAN DE SLAG BIJ DE SPORTGROEP 14. ORANGE AUTUMN IN NOORWEGEN 16. BEHEERDER 13 GNK REDT LEVEN 17. FUSELIERS IN DE WEST 18. 13 HERSTEL ORGANISEERT SYMPOSIUM 19. GEVECHTSINSIGNES UITGEREIKT 20. GNK-OEFENING MEDIC DELAY

RUBRIEKEN >

Bij geen gehoor: Dienstencentrum Defensiemedia 070 33 97 806 E-mail: [email protected] Voorpagina: Een oefengewonde wordt behandeld tijdens de oefening Medic Delay. Foto: Kpl1 Joshua Laisina

14

24

2. VOORWOORD BRIGADEGENERAAL MICHIEL VAN DER LAAN 6. DE OPENING 22. TEAMGEVOEL 23. P-NIEUWS 24. RINO SPORTIEF 26. NA VIJVEN 28. RINO VARIA 30. BEVEILIGD PRINTEN 31. RINOSTALGIE 32. DE AFSLUITER

IN MEMORIAM

4 > RINO DEC 2010

Commandant 13 Gemechaniseerde Brigade, Commandant 13 Stafstafcompagnie en het personeel van de brigade hebben op 27 oktober 2010 met grote verslagenheid kennis genomen van het zeer plotseling overlijden van

Commandant 13 Gemechaniseerde Brigade, Commandant 41 Pantsergeniebataljon en het personeel van de brigade hebben op 31 oktober 2010 met grote verslagenheid kennis genomen van het zeer plotseling overlijden van

M.L.M. Lud Lindeman Adjudant-onderofficier instructeur der infanterie Regiment Limburgse Jagers

Christ H.M. Arts Adjudant-onderofficier instructeur Regiment der Genie

Lud was werkzaam bij de sectie G2 van de staf en stafcompagnie op Legerplaats Oirschot. Voor hem stond alles in het teken van zijn werk, waarbij het geloof een prominente rol vervulde in zijn benaderingswijze. Met zijn aanwezigheid was Lud een markante persoonlijkheid bij wie integriteit en enthousiasme voorop stonden. Als collega had hij veel oog voor zijn directe werkomgeving. Hij keerde recent terug vanuit Afghanistan en had zijn draai weer helemaal gevonden bij zijn sectie in Oirschot.

Christ was werkzaam bij de Sectie Personeel (S1) in de Staf van 41 Pantsergeniebataljon op de Legerplaats Oirschot. Naast zijn werk als Senior Stafonderofficier was Christ regelmatig waarnemend Hoofd Sie S1, dat hem door zijn kennis en ervaring eenvoudig afging. Verder bood Christ als oudste onderofficier van het bataljon vaak een luisterend oor aan zijn jongere collega’s en was hij raadgever op velerlei gebied. Na de diensturen ging zijn uniform uit. Christ was dan graag thuis bij zijn gezin of bracht een bezoek aan zijn PSV.

Wij wensen zijn vrouw Chris, zijn zonen Koen en Bart, maar natuurlijk ook de familie alle sterkte toe bij het verwerken van dit grote verlies.

Wij wensen zijn vrouw Maria, zijn zoon Bart, dochter Marianne maar natuurlijk ook de familie alle sterkte toe bij het verwerken van dit grote verlies.

Commandant en personeel 13 Stafstafcompagnie Majoor H.P. Feddema

Commandant en personeel 41 Pantsergeniebataljon Luitenant-kolonel E.J. van den Broek

Commandant en personeel 13 Gemechaniseerde Brigade Brigadegeneraal M.A. van der Laan

Commandant en personeel 13 Gemechaniseerde Brigade Brigadegeneraal M.A. van der Laan

RINO DEC 2010

<5

DE OPENING

NIEUWE MINISTER MAAKT KENNIS MET DE LANDMACHT Een militair van 11 Tankbataljon bereidt zich voor op de static show voor de nieuwe minister van Defensie Hans Hillen. Die maakte woensdagmiddag 20 oktober kennis met de landmacht op de kazerne in Oirschot. Foto: kpl1 Bob van Schie.

LEOPARD 1 BERGING MET OPEN ARMEN ONTVANGEN Bij het herstelpeloton van 17 Painfbat rolde eind november de Leopard 1 Berging binnen. Het voertuig dat de minder krachtige YPR-806 vervangt, is speciaal bedoeld om de net ingevoerde CV-90 te kunnen bergen. Foto: kpl1 Joshua Laisina.

HOOG BEZOEK OP DE KAZERNE Tot blijde verrassing van ooggetuigen werd Sinterklaas op 25 november staand op een YPR over de kazerne gereden. Inmiddels heeft de goedheiligman ons land weer verlaten en vertoeft hij weer in het warme Spanje. Foto: kpl1 Joshua Laisina.

6 > RINO DEC 2010

RINO DEC 2010

<7

‘Ik vind het wel leuk om zoveel bekijks te hebben wanneer we over de A50 denderen’

OEFENING

ARMOURED ASSAULT VOOR 11 AFDRA voelbaar en te horen via de intercom. “Dit is de eerste keer dat 11 Afdra over de snelweg verplaatst met pantserhouwitsers. De chauffeurs hebben een aardige uitdaging. Gisteren waren twee automobilisten zo afgeleid door onze aanwezigheid, dat ze een ongeluk veroorzaakten”, vertelt Berry. Vandaag kijken de verkeersdeelnemers raar op als ze de groene colonne over de spitsstrook zien rijden. Op de maximumsnelheid, ongeveer 65 kilometer per uur, maken de pantserhouwitsers vooral veel herrie, maar de chauffeur heeft geen enkele moeite om het gevaarte in bedwang te houden. Over de intercom roept hij: “Ik vind het wel leuk om zoveel bekijks te hebben wanneer we over de A50 denderen, vooral van leuke vrouwen”, ongetwijfeld met een grote grijns op zijn gezicht.

Verrassing Na anderhalf uur regen en wind te hebben getrotseerd, arriveert de colonne in ’t Harde en duikt de hele club het oefenterrein in. Wanneer het 1e peloton bij de bevostraat aankomt, worden de stukscommandanten blij verrast. “We zouden eigenlijk alleen de procedures ‘droog’ beoefenen, maar we Tekst en foto’s: kpl1 Thijs Imandt

In de eerste week van de oefening ligt het accent vooral op de basisgevechtstechnieken: stelling nemen, het betrekken van een verzamelgebied en het (gesimuleerd) schieten vanaf een base. In de Artillerie Manoeuvre Area’s (AMA’s) Harderwijk, Ermelo en Garderen beoefenen de artilleristen vooral de stellingnames; trap 4, statisch en vanuit een mars. Bij een van de events is ook roleplay aanwezig die de lokale bevolking voorstelt. In Ede is een bevoorradingsgebied en op de Arnhemse Heide wordt de stellingname vanaf een compound beoefend. Vrijdag verplaatsen twee pelotons vuurmonden zich met al hun voertuigen over de A50, van Arnhem naar het Artillerie Schietkamp in ’t Harde.

Op diverse locaties in Nederland vond half november de batterij-oefening ‘Armoured Assault’ plaats. Om het niveau 2 optreden van de 1e batterij van 11 Afdra af te sluiten en de eerste stappen in niveau 3 te zetten, beoefenden de artilleristen in twee weken veel basisgevechts-technieken en werd er behoorlijk wat geschoten met de pantserhouwitsers. Pantserhouwitzers in colonne over de A50

8 > RINO DEC 2010 9

Schieten Het eerste schot komt vanaf een statische locatie in het drassige terrein. Een groepslid bevestigt een lang afvuurkoord aan het afvuurmechanisme en dan is het zover. Een oorverdovende knal wordt binnen een seconde gevolgd door een cabine vol rook, het duurt een minuut voor de laatste restjes door de bemanningsluiken naar buiten glippen. “Dit was qua afstand nog niets”,

Stukscommandant wachtmeester Berry

zegt Berry. “Het doel stond op 8 kilometer, we kunnen tot wel 40 kilometer schieten.” Na het eerste schot krijgt hij opdracht om een shoot and scoot uit te voeren. Nu moet hij met zijn houwitzer, na het ontvangen van een fire mission, vanuit een verdekte afwachtingslocatie ineens oprijden, stelling innemen, zo snel mogelijk vuur afgeven en weer een verdekte opstelling innemen. De vijf schoten gaan er vervolgens allemaal op die manier uit. “Dit is de methodiek waarvoor de Panzerhouwitzer 2000NL is gemaakt en aangekocht”, legt kapitein Jeffrey van der Veer (commandant 1e batterij) uit. “Dat we dit met zes vuurmonden tegelijkertijd beoefenen is heel bijzonder, dat zul je voorlopig niet meer zien.” Berry is na afloop van zijn shoot and scoot tevreden. “De procedures gingen goed, zeker aangezien dit voor één van de rijders de eerste keer was dat hij zelfstandig twee schoten afvuurde.”

Live fire exercise In de tweede week worden dagelijks live fire exercises (LFX) uitgevoerd, gevolgd door field training exercises (FTX).

Over de A50 In het voertuig van wachtmeester Berry, stukscommandant van de Alfa 2, is de spanning over de verplaatsing duidelijk

gaan daadwerkelijk schieten. Dat is goed nieuws, niet alleen voor mij maar ook voor mijn groepsleden die hun eerste schot nog mee moeten maken”, zegt Berry enthousiast. De feloranje hoes wordt van de schietbuis gehaald, de zes projectielen worden aan de achterzijde in het munitiesysteem van het voertuig geladen en de houwitser kan aan de slag. Voordat het zover is, moet eerst de schietbuis schoongemaakt worden. Twee rijders zetten samen een ‘pompstok’ in elkaar waar je bang van wordt. Het apparaat is zeker zes meter lang en moet met twee man in de schietbuis worden gestoken. In plaats van een oogeind zit er aan het uiteinde nu een kegel, waar lappen omheen gedaan worden.

Kpl Marco plaatst de kardoes (kruitlading)

RINO DEC 2010

<9 8

Tekst: kpl1 Thijs Imandt en elnt Marlous de Ridder Foto’s: kpl1 Joshua Laisina

EU Battlegroup is klaar voor inzet De certificeringsoefening European Rhino 2 is volledig succesvol verlopen voor de EU Battlegroup (EUBG). Na twee weken oefening werd de eenheid gecertificeerd voor inzet bij humanitaire rampen, natuurrampen en bij (dreigende) gewapende conflicten. Brigadecommandant, generaal Michiel van der Laan is tevreden over de manier waarop de oefening verliep bij ‘zijn’ Battlegroup. “We zijn er klaar voor”, zegt hij resoluut.

‘Ik mag elke keer weer een spannend boek bedenken’

10 >> RINO 11 RINODEC DEC2010 2010

In Budel waren de afgelopen week driehonderd militairen in de weer bij de training van zijn staf. Vanuit de naastgelegen loods werden de officieren via computers, telefoons via ‘runners’ voortdurend gevoed met ‘probleemsituaties’ rond een inzet bij een denkbeeldig etnisch conflict in Afrika. Grote moeite hebben zijn mannen er niet mee, zegt hij. „Elk deelnemend land heeft ervaring met militaire missies. En ze hebben echt hun beste mensen gestuurd.” Een stimulans is in elk geval dat ook zijn EUBG-staf van hoog niveau is en dat hij over alle militaire middelen kan beschikken die nodig zijn als er een order komt. “De Finnen sturen dan bijvoorbeeld hun beste special forces mee op pad.” Als, want nog nooit is een Battlegroup uitgezonden. Dat hij zit te popelen, wil Van der Laan niet zeggen. „We zijn er klaar voor. En we zijn net als timmerlieden: we willen liever niet alleen oefenspijkers slaan.” Adjudant van Sambeeck is in de eerste week watchkeeper bij de Force Headquarters (FHQ). Veel van de bijzonderheden komen via zijn computer of telefoon binnen. Vrijdagochtend krijgt hij telefonisch een 9-liner binnen. Een chauffeur is uit zijn vrachtwagen gevallen en heeft

Het concept bestaat sinds 2005, vertelt brigadegeneraal Van der Laan, maar het is voor het eerst dat Nederland zo’n halfjaarlijkse Battlegroup leidt. In de EUBG van generaal Michiel van der Laan doen ook Duitsland, Oostenrijk, Finland en Litouwen mee. De andere Battle Group, Nordic, is Noors-Zweeds-Deens. Ze kunnen binnen vijftien dagen worden ingezet, tot zesduizend kilometer van EU-hoofdstad Brussel, om hulp te bieden bij humanitaire en/of natuurrampen en om (dreigende) gewapende conflicten te voorkomen. “We kunnen tot 120 dagen zelfstandig opereren”, aldus Force Commmander Van der Laan. “Als de problemen dan nog niet opgelost zijn, komt er een vervolg met andere troepen.” Hoewel het behalen van de juiste certificering een taak van het individuele land is, was een gemeenschappelijk voorbereidingstraject een vereiste. Van der Laan: “Op papier klopt altijd alles, maar je wordt pas geconfronteerd met de realiteit als je met de troepen het veld ingaat.” Na het beoefenen van de skills en drills met de grondeenheden begin oktober, volgde vorige week een staftraining van het Hoofdkwartier (Force Headquarters, FHQ). De internationale Staf kreeg te maken met complexe scenario’s, want één missieprofiel is er niet. De inzet kan immers variëren van land tot land. Van der Laan: “Het krachtige van de EUBG is dat alle capaciteiten samenkomen. Alle deelnemende landen hebben ervaren mensen gestuurd. Hoewel de opdrachten lastig waren, lukte het iedereen snel te schakelen. Natuurlijk is er sprake van een ‘eigen’ organisatiecultuur. Maar het geeft je tevens nieuwe inzichten. “Van barrières was dus geen enkele sprake”, beaamt Van der Laan. “Wel is het van groot belang dat je in zo’n internationale setting goed uit de voeten kunt met de Engelse taal. Het militair Engels wordt nogal eens onderschat.”

ontwikkelaars van C2 Support Centre. “De oefening erna zijn die al doorgevoerd en werken we nog efficiënter.”

medische hulp nodig. Van Sambeeck vult de gegevens in op zijn laptop en de gegevens verschijnen direct keurig op een groot beeldscherm zodat al het personeel van de FHQ mee kan kijken. Iets verderop staat Kpl1 van Hoof bij de ‘bird table’. Deze kast huist een touchscreen met een

Het OTC-Operatiën is verantwoordelijk voor het scenario van European Rhino 2. Majoor De Jonge heeft naar eigen zeggen een wereldbaan als hoofd script. “Ik mag elke keer weer een spannend boek bedenken.” Wij communiceren vervolgens de events via de radio, mail, telefoon of ‘live’ naar de te trainen eenheid, nu dus het FHQ van de EU Battlegroup. We noemen dat ‘injections’. Een computerprogramma geeft ieder event realtime weer, zodat we exact kunnen zien wat er moet gebeuren. In deze twee weken oefening doen we 815 injections”, vertelt de Jonge.

‘Het krachtige van de EUBG is dat alle capaciteiten samenkomen’ digitale kaart van het oefengebied. Net zoals bij de nieuwste smartphones sleep je met je vinger naar het gewenste gebied en kun je er allerhande informatie aan toevoegen. “Het FHQ-personeel komt er omheen staan en kan elkaar laten zien waar de gebeurtenissen plaatsvinden. Ze zijn er erg over te spreken.” Een keer in de drie maanden gaat Van Hoof naar Ede om verbeterpunten voor de ‘bird table’ door te geven aan de RINO RINODEC DEC2010 2010 << 10 11

Dennis van Esch aan de slag bij LO/Sport

‘In Doorn dacht ik: Shit, wat ga ik doen als ik hier klaar ben?’ Foto’s: Kpl1 Joshua Laisina

Adjudant Van Moorsel van de LO/ Sportgroep benaderde even geleden de redactie van dit blad. Ze hadden namelijk een nieuwe medewerker. Op de redactie gingen niet direct de journalistieke bellen rinkelen. Totdat de adjudant de naam van die nieuwe medewerker noemde: Dennis van Esch.

Korporaal Dennis was er van de drie gewonden die vielen bij de IED-aanslag op 20 juni van vorig jaar in Uruzgan het slechtst aan toe. Hij balanceerde op het randje van de dood en verloor beide benen. Dennis overleefde en revalideerde in Doorn. Eind september van dit jaar, ruim een jaar na de aanslag, begon Dennis in zijn nieuwe functie als medewerker van de LO/Sportgroep in Oirschot. Hij assisteert de sportinstructeurs bij de lessen en bij de afnamen van de FIT. Daarnaast heeft hij dagelijkse taken, zoals het ophalen van de post. De rest van de tijd vult hij in met voor zichzelf fitnessen en zwemmen. “Ik ben blij weer aan het werk te zijn”, zegt Van Esch. “In Doorn, waar ze me erg goed hebben geholpen, had ik op het einde nog maar weinig therapie. Ik hoefde steeds minder bij de fysiotherapeut of de logopedist te zijn. Ik had op het einde maar twee uur therapie per dag. De rest van de tijd verveelde ik me behoorlijk. Het is fijn om nu weer de hele dag bezig te zijn, om een dagelijks ritme te hebben”, zegt Van Esch. Dennis gaat terug naar zijn gedachtes die hij had tijdens de eindfase in het revalidatiecentrum: “De periode in Doorn loopt op zijn einde. Shit, wat ga ik doen als ik hier klaar ben? Wat ik eerst deed bij het 17e, kan niet meer. Dus wat dán? Ik heb in ieder geval geen zin om de hele dag achter de computer te zitten.” Vanuit het 17e komt het idee om bij de sportgroep aan het werk te gaan. Dat klinkt Dennis als muziek in de oren. “Ik sportte vroeger veel. Ik voetbalde en ik ging regelmatig hardlopen. Nu ben ik veel bezig in de fitness en doe aan handbiken. Dan bevestig ik een soort trappers aan mijn rolstoel waarmee ik met mijn armen kan ‘trappen’. Het is een soort vervanging van het hardlopen.” Wat Dennis wel mist, is het sporten in een team. “Er zijn niet zoveel

12 > RINO DEC 2010

jonge mensen in een rolstoel. Vooral niet in deze regio. Daarom sport ik meestal voor mezelf.” “Ik assisteer de sportinstructeurs waar ik kan. Als er maar één sportsergeant is voor een groep van veertig man, dan kan die wel wat hulp gebruiken tijdens de les. Ik vang de sporters op in het ontvangsthalletje bij de sport. Ook doe ik bijvoorbeeld de tijdwaarneming bij de FIT.” Zijn geheugen laat hem af en toe in de steek, waar Dennis inmiddels prima mee omgaat. “Daar ontwikkel je foefjes voor. Ik schrijf alles op of sla iets op in mijn telefoon.” Dennis wordt bijgestaan door fuselier1 Jorieke Vierwinden. “Ik vond het een eer toen ik gevraagd werd om Dennis te helpen. Veel plekken zijn niet rolstoeltoegankelijk en dan help ik hem daarbij. Als we met de auto ergens naartoe gaan, is het voor mij heel erg logisch om eerst de rolstoel uit de auto te halen”, zegt Vierwinden. Dennis heeft aan de voorzijde van zijn rolstoel een zakje bevestigd. Daarin zitten zijn telefoon en notitiemateriaal. Maar ook de commander’s coin die hij eerder dit jaar kreeg tijdens de Rhino Challenge uit handen van brigadecommandant brigadegeneraal Michiel van der Laan. “Toen ik die kreeg, wist ik niet precies wat het inhield. Later is mij uitgelegd dat het toch wel iets speciaals is om er één te krijgen. En natuurlijk de reden waarom ik er één ontving was mooi. Volgens de generaal was ik een voorbeeld voor collega’s. Hij roemde mijn doorzettingsvermogen. Voor mij is doorzetten vanzelfsprekend, maar dat ligt puur aan de persoon. Dat merk je in de amo al. Sommigen beginnen al te klagen als ze last hebben van hun kleine teen.”

waarbij Dennis ernstig gewond raakte. Voor hem is het gevoel tweeledig wat betreft de nieuwe functie van Dennis. “Natuurlijk had je hem liever gewoon terug gezien op zijn oude plek. Maar ja, dat kan nu eenmaal niet meer. Wel is het goed om te zien dat hij weer aan het werk is. Dat hij weer dingen te doen heeft. Als we bij de sport zijn, gaan we altijd op zoek naar Dennis om een praatje te maken.” Van Esch voelt zich goed tussen zijn nieuwe collega’s. “Ik kan altijd om hulp vragen als ik ergens niet uit kom. Ik kan hier in het sportgebouw de trap niet op. Ze tillen me altijd even naar boven.” In de toekomst wil Dennis graag in de sport werkzaam blijven. “Ik heb al regelmatig gesproken met mensen van loopbaanbegeleiding. Ik ga nog allerlei tests doen voor niveaubepaling.” De mogelijkheid om pinnen te gebruiken om alsnog beenprotheses aan te kunnen brengen, wordt binnenkort onderzocht in Doorn. “Ze maken dan röntgenfoto’s om te zien of mijn botten dik genoeg zijn. Maar laat ik me maar niet blij maken met een dooie mus. Dan kom ik straks van een koude kermis thuis”, zegt Dennis realistisch.

Sergeant Luuk Elshout was de groepscommandant ten tijde van de IED-aanslag RINO DEC 2010

< 13

Oefening ‘Orange Autumn’

Oirschotse eenheden in Noorse koude Foto’s: Kpl1 Joshua Laisina

Eenheden van 13 Gemechaniseerde Brigade oefenden tijdens Orange Autumn hun vaardigheden onder winterse omstandigheden. De oefening vond plaats in het noorden van Noorwegen waar de thermometer regelmatig temperaturen van minus 25 graden Celsius aangaf. De omgeving van Bardufoss was het decor voor de oefening Orange Autumn, die werd geleid door het stafeskadron van 11 Tankbataljon. 13 Herstelcompagnie verzorgde de basecom. Verder waren een peloton van 411 Pagncie, een peloton van het Bravo-eskadron van 11 Tankbataljon en de Alfa-cie van 42 BLJ in Noorwegen. De eerste van de drie weken in Noorwegen staat in het teken van koudweertraining.

14 > RINO DEC 2010

In week twee werd er geschoten en in de laatste week vond er een FLX plaats onder Noors bevel. De infanteristen van 42 Bataljon Limburgse Jagers (42 BLJ) zijn drie weken lang gelegerd in een tentenkamp. Hun tenten staan aan de buitenkant van de omheining van de kazerne van Skjold. Ondanks de kou hebben de meeste Jagers geen last van het feit dat ze in tenten slapen. “Wat is het verschil?”, pareert korporaal1 Karin de vraag of ze niet liever in een gewoon legeringsgebouw had geslapen. “Het is in de tent zelfs té warm af en toe. We weten nog niet precies hoe de kachels werken, we zijn ze nog aan het uitvogelen. Er zijn al snug packs beschadigd, omdat ze nét te dicht in de buurt van de kachel lagen. Maar laatst hield er een kachel mee op midden in de nacht. Toen werd het wel erg koud.” Kpl1 Karin keek erg op tegen de oefening in het koude noorden van Noorwegen. “Maar het valt me enorm mee. De kleding die we hebben gekregen van de Noren is geweldig. Het netgaasje (een T-shirt met gaatjes voor onder de gewone kleding, red.) en de schoenen zijn erg goed. Ik heb geen koude voeten gehad.” Karin vindt de Noorse omgeving bij nader inzien aantrekkelijk als oefenterrein dan waar ze van tevoren bang voor was. “Hier doe je het allemaal voor als militair. En het is een keer wat anders dan de Oirschotse heide.” In de eerste week krijgen de Nederlandse militairen koudweertraining. Daarin werd verteld hoe men met de winterse omstandigheden om moest gaan. “Ze leerden ons hoe we de Noorse kleren moeten gebruiken. Ook gaven ze tips en trucs, bijvoorbeeld dat we sneeuw moeten koken als we water nodig hebben. Maar natuurlijk vertelden ze ons ook wat je juist niet moet doen als het zo koud is, zoals het in één keer leegdrinken van je veldfles.” “Op zich zit er niet verschil tussen de skills en drills van ons en die van de Noren. Maar als je die in Nederland niet goed toepast, kom je er mee weg. Hier in Noorwegen niet”, zegt de commandant van de alfa-compagnie van 42 BLJ kapitein Wan Beumer. “Het is zaak om goed naar de Noren te luisteren. Zij weten wat ze doen; zij wonen hier. Als de Noren zeggen ‘wij adviseren om iets zus of zo te doen’, dan volg je dat op.” De kapitein kan de omgeving in het hoge noorden wel waarderen. “Het zijn lastige omstandigheden, maar ik denk dat de meeste jongens het wel tof vinden om hier te zijn.” Ook de commandant van 11 Tankbataljon RHvS, luitenantkolonel Kees Koek, heeft genoten van Orange Autumn. “De oefening ging hartstikke goed. Drie weken was lang, het was een kleine missie. Maar daardoor was de oefening goed voor de teambuilding.” Ook de overste deed in de eerste week met de koudweertraining en draaide twee keer kachelwacht. “Al was het eigenlijk meer lauwweertraining”, zegt hij lachend. Pas in de derde week werd het echt koud, tot min 25. Dan blijkt dat de training en de Noorse spullen geweldig zijn. Ik heb geen koude voeten gehad.“ De laatste week stond in het teken van de FTX, waarbij de aanwezige Nederlandse eenheden deelnamen aan een Noorse

brigade-oefening. Koek: “De Noren zijn erg sympathiek, het zijn hele aardige, rustige mensen.” De overste zag tijdens de FTX een duidelijk verschil tussen het Noorse en het Nederlandse optreden. “Wij plannen alles van tevoren tot in de puntjes. En wij houden ons dan aan dat plan. De Noren hebben meer de instelling van ‘we zien wel’. Bij hen is overleg tijdens de actie mogelijk, dat gebeurt bij ons niet zo gauw.” Al met al is de tankcommandant tevreden over de oefening. “We konden optreden met tanks, infanterie, genie en mortieren op één baan. Dat kan in Bergen-Hohne niet. We hebben veel kunnen schieten in Noorwegen. Het was wel jammer voor de infanterie dat ze tijdens acties zo veel moesten wachten. Maar dat moesten de tanks ook. Dat is het nadeel van brigade-oefeningen.”

Arctic driving course Bij een civiele rijschool krijgen de militairen die aanwezig waren in Noorwegen les in het rijden onder Arctische omstandigheden. MB’s, YPR’s, viertonners, tanks en Fenneks: alle voertuigen gaan de gladde banen op. Er zijn drie banen waarop opdrachten moeten worden uitgevoerd: er is een remproef, een oefening voor bochttechniek en er wordt gereden op een helling. Korporaal1 Reijnders nam enkele dagen eerder met een viertonner deel en kruipt vandaag achter het stuur van een MB. Hij ziet het nut van de cursus in. “We moeten hier sowieso nog ruim twee weken veilig rond kunnen rijden. Voor de meesten is het goed om te weten hoe ze met de voertuigen om moeten gaan onder deze omstandigheden.” Maar de korporaal ziet ook voordelen op de lange termijn. “In Nederland komt dit weer ook steeds vaker voor en ook bij regen is deze training te gebruiken. ”

RINO DEC 2010

< 15

Sergeant-majoor van 13 GNK redt leven dankzij sms-alert

Het is 23.00 uur op zaterdagavond 20 november. Sergeant-majoor Arnold van Uden van 13 GNK geniet in Lith (NoordBrabant) na van AjaxPSV en sms’t een vriend over de uitslag. In plaats van een antwoord krijgt hij een heel ander sms’je dat het leven kan redden van een buurtbewoner.

‘HET BELANGRIJKSTE WAS DAT ZIJN HARTSLAG WEER OP GANG ZOU KOMEN’ Van Uden is namelijk reanimatie-instructeur en als zodanig actief in het militaire- en het burgerleven. Hij is daarnaast een van de promotors van de sms-dienst van www. aed-alert.nl Deze dienst stuurt waarschuwingssms’jes naar iedere buurtbewoner met een reanimatiediploma die zich via de site heeft aangemeld met daarin een adres waar hulp nodig is. Van Uden reageert onmiddellijk op het bericht en geeft zijn auto de sporen naar het huis dat slechts 500 meter verderop blijkt te staan. Daar aangekomen staat de vrouw van het slachtoffer verdwaasd voor zich uit te staren. “Waar is het slachtoffer?”, vraagt van Uden. Na het antwoord stormt hij meteen naar boven en treft daar de 59-jarige man buiten bewustzijn aan op bed. “Zijn mond en keel zaten nog vol met braaksel. Dat heb ik er zoveel mogelijk uitgehaald”, vertelt van Uden. “Daarna heb ik hem op de grond gelegd en ben meteen gaan reanimeren.

16 > RINO DEC 2010

De stukjes braaksel heb ik maar voor lief genomen. Het belangrijkste was dat zijn hartslag weer op gang zou komen en vervolgens zijn ademhaling zodat hij geen hersenbeschadiging zou oplopen door het zuurstoftekort.” Gelukkig kwam toen ik net bezig was een dorpsgenoot binnen, een bestuurslid van de ehbo-vereniging. Hij was ook gealarmeerd door de sms-alert. Samen hebben we ons best gedaan om de man leven in te blazen. Enkele minuten later arriveert de politieauto, die zoals achteraf blijkt, al een tijdje rondjes reed en het huis niet kon vinden. Gelukkig hebben ze wel standaard een Automatische Externe Defibrillator (AED) in hun wagen. Dankzij drie schokken van dit apparaat, verdere hartmassage en de nodige beademing gaat de man een aantal minuten later de ambulance in met een ademhaling en een hartslag. “De aed-alerts zijn van essentieel belang bij dit soort snelle behandelingen.

Iedereen zou een reanimatiediploma moeten halen en zich aan moeten melden via de site, daar red je levens mee”, zegt Van Uden. Achteraf kwam bij de helpende dorpsgenoot pas het besef wat ze gedaan hadden voor de man, maar ook voor zijn vrouw en familie. “Hij wilde meteen naar huis, maar ik heb hem tegengehouden”, zegt van Uden. “We zijn bij elkaar gaan zitten en hebben gepraat over wat er gebeurd was, zodat we de adrenaline die door onze lichamen gierde, konden kwijtraken. Dat hielp voor ons allebei, maar veel geslapen heb ik niet die nacht.” Later belde de echtgenote van de gereanimeerde man van Uden nog op om hem te bedanken voor de geboden hulp. De man ligt op het moment van schrijven nog op de intensive care, maar maakt het naar omstandigheden goed. “En daar ging het natuurlijk allemaal om”, zegt van Uden trots. Tekst: kpl1 Thijs Imandt Foto: kpl1 Joshua Laisina

Fuseliers in de West De Charlie Compagnie van 17 Painfbat GFPI nam op 1 december het roer over van de 11 Tankbatters op Curaçao. Kapitein Bot vertelt over het opwerktraject dat de eenheid volgde als voorbereiding op vier maanden Compagnie in de West (CIDW). Tekst: kpl1 Thijs Imandt Foto’s: C-cie 17 Painfbat GFPI

Hoe zag het opwerktraject eruit? “Onze officiële formatiedatum was op 2 augustus 2010. We hebben dus ruim vier maanden de tijd gehad om ons klaar te maken voor onze taken op Curacao. Omdat we al een infanterie-eenheid zijn, hebben we geen specifieke infanterietraining hoeven doen. Hierdoor konden we gewoon ons jaarplan aanhouden. Wel hebben 40 man de cursus Beteugelen van Woelingen gevolgd. Daarnaast hebben we ons gericht op het certificeren van onze schietvaardigheden op de MAG, Glock en Colt. Onze fysieke inzetbaarheid staat op een nog hoger niveau dan normaal, vooral de zwemtechnieken zijn aardig aan bod gekomen. Al een week na aankomst moeten we namelijk zwemproeven afleggen en die moet iedereen halen, willen we ingezet kunnen worden op een boot van de Marine.”

Wat zijn de kernwaarden van uw eenheid als Compagnie in de West? “Een speciaal onderdeel van het opwerktraject was de workshop “Morele professionaliteit”. Daar werd in twee dagen tijd bepaald waar wij als compagnie voor staan qua waarden en normen. Op de eerste dag hebben de kaderleden overeenstemming bereikt over de drie waarden die zij belangrijk vinden. Op de tweede dag gebeurde hetzelfde bij de manschappen. Op deze wijze groeit het gras van onderen, en worden de Waarden door iedereen gedragen. In een Lagerhuissetting kwamen uiteindelijk vijf waarden naar boven die de maatstaf vormen voor CIDW5.

RINO DEC 2010

< 17

GEVECHTSINSIGNES UITGEREIKT • Het collectieve bewustzijn: wat ik doe als individu, kan gevolgen hebben voor mijn collega’s, mijn eenheid, brigade enz. • Kameraadschap • Discipline • Eerlijkheid • Respect Iedereen mag elkaar, ongeacht de rang, op deze waarden wijzen als de situatie daar om vraagt. Alle honderd Curaçaogangers krijgen de waarden op een soort IK mee.”

Wat verwacht u van vier maanden Curaçao? “Ik verwacht een mooie tijd te hebben als Compagnie in de West. Op het gebied van opleidingen en training in andere klimatologische en terreingerelateerde omstandigheden zie ik kansen. Het samenwerken met de Marine is voor de eenheid ook nieuw en anders dan het normale optreden. Als we mogelijkheden krijgen om de burgerbevolking te helpen, doen we dat graag en zeker. Onze tradities vergeten we ook zeker niet. In januari vieren we onze regimentsjaardag op de traditionele wijze; met Engels ontbijt, een herdenkingsceremonie én een sportdag.”

Militairen komen in aanmerking voor het gevechtsinsigne wanneer ze hebben deelgenomen aan een militaire operatie waarbij sprake was van vijandelijk optreden met direct vuur of vergelijkbare gevechtsomstandigheden en waarbij ze in staat bleven hun taken naar behoren uit te voeren.

Militairen van 11 AfdRA en 13 Herstelpeloton 11 AfdRA ontvangen het gevechtsinsigne Op 20 oktober zijn op een speciaal afdelingsappèl 8 gevechtsinsignes uitgereikt aan militairen van 11e Afdeling Rijdende Artillerie en 13 Herstelpeloton behorende bij de 11e Afdeling. De militairen zijn in de periode tussen 2001 en 2009 betrokken geraakt bij gevechtshandelingen in Irak of Afghanistan. In aanwezigheid van de Brigade-adjudant, Adjudant van Duren werden in de manege van het Korps Rijdende Artillerie de insignes uitgereikt door waarnemend Commandant 13 Hrstcie en Commandant 11 AfdRA. (Gedecoreerde militairen: Sgt van Koppen, Kpl1 Mandemakers, Kap Peters, Kap Roelofs, Sgt1 Kuipers, Sld1 van Velsen, Kpl1 de Jong en Kpl de Vries.) Toekenning Lkol Hoefsloot: “Bij iedere militair die voor u staat hoort een uniek verhaal, een eigen beleving en een eigen emotie. Ik kan u hier op dit appèl onmogelijk deelgenoot maken van al die verhalen, dat kunnen slechts deze militairen zelf. Wat ik wel kan doen is u vragen respect te tonen voor wat ze hebben gepresteerd, ze naar hun verhaal te vragen als u daar interesse voor heeft, een luisterend oor te zijn als daar behoefte aan is, of ervaringen te delen als u in vergelijkbare omstandigheden heeft verkeerd.”

13 HERSTEL GASTHEER VAN ‘REMAIN 2010’

Gevechtsinsignes bij 42 BLJ Het bataljonsappèl van 42 BLJ op 3 november was wel heel bijzonder. Kapitein Wan Beumer ontving de onlangs heringevoerde commander’s coin van de brigadecommandant voor zijn functioneren als commandant nadetachement. Ook de sergeant-majoor Theunissen krijgt de commander’s coin als hij terug is van de oefening in Noorwegen. Aan de nabestaanden werden de postuum toegekende gevechtsinsignes voor de gesneuvelde militairen luitenant Tom Krist, soldaat Timo Smeehuijzen en soldaat Azdin Chadli uitgereikt. Tevens kregen meer dan veertig Limburgse Jagers een gevechtsinsigne opgespeld voor hun optreden tijdens missies die plaatsvonden tussen 2004 en 2010. Luitenant-kolonel Klein Schaarsberg herinnerde zijn eenheid aan de zware verliezen voor de nabestaanden. “Het verlies van een goede maat zorgt voor grote littekens. Het verlies voor de familie is nog vele malen groter”, zei hij.

De RvS-kazerne was het decor voor de tweedaagse conferentie waarin allerlei thema’s van nu en de toekomst die van invloed zijn op de materiaaldienst. Er werden presentaties gegeven en onderwerpen die de materiaaldienst raken besproken. De conferentie werd afgesloten met een forum.

18 > RINO DEC 2010 19

Foto hierboven: Bij 17 Painfbat werden op 18 oktober tijdens het bataljonsappèl 26 gevechtsinsignes uitgereikt aan militairen die deel uit maakten van Battlegroup 2 tot en met 10.

RINO DEC 2010

< 19 18

‘Tijdens het gevecht springen we achter de manoeuvre-eenheden aan’

Nieuwe behandeltent Soldaat1 Marlies van den Heuvel, PTLS’er en chauffeur van een van de zau’s, verzorgt de rondleiding over de Alfa-hulppost (een van de drie), gelegen in een klein boscomplex. Het hoogtepunt van de korte tour wordt gevormd door een zojuist in gebruik genomen tent die als behandellocatie dient. “Ons peloton test de tent als eerste uit, de andere pelotons volgen later. Als hij eenmaal staat is het een fijn behandelpunt, met zelfs climate control. Maar het gevaarte moet eerst uit de viertonner en weegt bijna tweehonderd kilo, dus aan het eind van deze week zal ik mijn rug wel voelen. Aan de buitenkant hebben we er maar wat camouflagenetten overheen gedaan, want hij glanst nogal en is dus niet erg tactisch”, vertelt van den Heuvel.

Drie gewonden

Medic Delay:

Tekst: kpl1 Thijs Imandt Foto’s: kpl1 Joshua Laisina

13 GNK draait zelfstandige oefening

Een zelfstandige oefening van 13 Geneeskundige compagnie is vrij uniek, meestal wordt de eenheid of een deel ervan, aan een oefende eenheid geklikt om te ondersteunen. Medio oktober werden de geneeskundige militairen zelf weer eens flink getraind tijdens een week ‘Medic Delay’ in de omgeving van Ede.

20 >> RINO 21 RINODEC DEC2010 2010

Tot op dat moment hebben ze als hulppost al zeven gewonden behandeld en afgevoerd naar een gesimuleerde MOGOS-locatie even verderop. De arts (afkomstig van het gezondheidscentrum Oirschot) die ze nu op elke post hebben, is erg welkom. Terwijl sergeant1 Timmermans uitvoerig uitlegt hoe de hulppost in elkaar steekt, komt er over de radio een melding binnen over drie gewonden. Bij een auto-ongeluk hebben de drie inzittenden een flinke klap gemaakt en diverse verwondingen opgelopen, waaronder een bekkenbreuk. Dan

De afgelopen vier jaar was de focus vooral gericht op de inzet in Afghanistan vanuit een statische hulppost. Het was dus noodzakelijk om de geneeskundige pelotons weer gereed te maken voor het volgen en ondersteunen van de manoeuvre-eenheden in een beweeglijk gevecht en het vinden van hun plaats in de afvoerketen. Volgend jaar gaan de geneeskundige pelotons daar waar mogelijk oefenen met hun organieke manoeuvre-eenheid op niveau IV en V. Ook worden de mogelijkheden onderzocht voor deelname aan een grote ketenoefening met 400 Geneeskundig bataljon.

Hulpposten inrichten “Tijdens het gevecht springen we achter de manoeuvre-eenheden aan. Die zijn bij deze oefening niet van de partij, maar onze werkwijze blijft hetzelfde”, legt sergeant1 Dennis Timmermans, OPC van het eerste peloton, uit. De PC gaat op verkenning naar geschikte locaties voor het inrichten van een hulppost. Hij moet daarbij rekening houden met een aantal factoren waaraan de plek moet voldoen. Timmermans somt ze op. “Er moet een goede bovendekking zijn en een zo vlak mogelijke ondergrond in verband met het vervoeren van patiënten met de zau. Daarnaast moet er een klein circuit gemaakt kunnen worden en hebben we een voorkeur voor vaste infrastructuren, indien aanwezig. Zo stonden we eerder deze week al eens op het erf van een boer en sliepen we in zijn schuur.” Op dat moment hebben de genezerikken al op vier locaties gestaan, sinds vanochtend op steenworp afstand van Wageningen.

gaat het snel. In de grote tent overleggen de kapitein-arts en de AMV’ers over de mogelijke trauma’s die de patiënten kunnen hebben en verdelen ze alvast de gewonden over het personeel.

De bonegun Al snel komen de patiënten bij de hulppost aan. De arts doet de eerste analyse van de verwondingen (triage) en bepaalt wie het eerst behandeld moet worden. Twee van de drie slachtoffers belanden in de tent en de derde wordt vlak voor de tent verzorgd. De vrouwelijke patiënt heeft een bekkenbreuk en is er duidelijk het ernstigst aan toe. Op de behandeltafel neemt de arts de leiding en delegeert taken als het bijhouden van de bloeddruk en het aansluiten van een infuus. De situatie van de vrouw verslechtert met de minuut door meervoudige interne bloedingen. Dit vraagt om een drastische maatregel: de bonegun. Daarmee wordt een grote holle naald met een hoge snelheid in het bot (bij deze patiënt in het linkerbeen) ‘geschoten’, waar het vocht uit een infuuszak snel doorheen kan. De zak wordt nog eens extra onder druk gezet, zodat de vloeistof nog sneller het lichaam in gaat. Niet veel later moet er nog een bonegun geplaatst worden in het andere been en wordt het slachtoffer geïntubeerd omdat ze niet meer in staat is om zelfstandig te ademen. Wanneer seconden later de bloeddruk compleet wegvalt, besluit de arts geen reanimatie toe te passen vanwege de uitzichtloze situatie. “In het echt is dat natuurlijk een hele heftige beslissing, maar ik moet als arts soms dit soort besluiten nemen”, zegt ze in de evaluatie achteraf.

Buiten de gebaande paden Projectleiders van de oefening zijn adjudant Ad van Rijsingen en sergeant-majoor Tobias Kammler. Zij willen het personeel vooral aansporen buiten de gebaande paden te denken. “Wees creatief en grijp niet altijd meteen naar de standaardoplossingen bij inzet”, zeggen zij resoluut. “Op die manier kunnen we het zorgniveau naar een hoger peil brengen.” De aanwezigheid van een arts op alle hulpposten is bij deze oefening gewaarborgd, maar dat is lang niet altijd zo. 13 GNKcie gaat zich inzetten om in toekomstige oefeningen een vaste arts bij elke post te ‘embedden’, wat moet leiden tot een hogere kwaliteit van zorg en getraindheid.

RINO RINODEC DEC2010 2010 << 20 21

TEAMGEVOEL

P-NIEUWS In deze rubriek van de Rino zul je in de toekomst artikelen aantreffen over actuele onderwerpen op P&O-gebied. Deze artikelen zijn bedoeld voor alle defensiemedewerkers, burger en militair, werkzaam bij 13 Gemechaniseerde Brigade.

Van leidinggevenden en medewerkers wordt steeds meer verwacht als het gaat om het nemen van initiatief en eigen verantwoording met betrekking tot personele aspecten. In vergelijking met een paar jaar geleden kun je en moet je veel meer zelf regelen. Dit artikel geeft aan welke mogelijkheden er zijn om antwoorden te krijgen op de vragen die je hebt op P&O-gebied. Met behulp van de computer via de ‘online help-functie’, (deze is te vinden via de startpagina van P&O-selfservice) is al veel informatie te vinden. Het loont zonder meer de moeite om eens te kijken op deze site. Vind je daar niet wat je zoekt, dan is het eerste aanspreekpunt het Diensten Centrum Human Resources (DCHR). Dit is ‘s morgens te bereiken op MDTN *06 733 daarna keuze 3 en vervolgens keuze 4. Je kunt daar terecht voor vragen op het gebied van wet- en regelgeving. (Heb ik recht op….? Hoe kan ik…..? Klopt het dat…..?)

Anti-tankgroep 17 Painfbat GFPI Sergeant Lennert Pelt

HET GEHEIM VAN DE SMID “Het belangrijkste is om op elkaar ingespeeld te zijn. Ook moet je kritisch zijn op jezelf en op elkaar. Dat accepteren we ook van elkaar.”

‘CHARME VAN HET VAK’

(voertuigcommandant)

“Dat we snel en effectief opereren. Veel acties zijn hit and run. Soms liggen we ook wel in een wlp (waarnemings- en luisterpost), maar meestal zijn het korte acties en weer wegwezen.”

Korporaal Roy Jansen

‘SAMENWERKING’

(Boordschutter)

Soldaat1 Zakaria Betteui (Chauffeur)

Over…

Heb je vragen van financiële aard, dan kun je behalve bij het DCHR, ook terecht bij de CEB-administrateur. (CEB staat voor Compagnie, Eskadron, Batterij). Elke eenheid heeft zijn eigen CEB’er. In ons gebouw bevinden zich ook de Diensten Centrum Externe Bemiddeling Defensie personeel (Dc-EBD) MDTN *06-549- 65493 en de Loopbaan Begeleidingsorganisatie (LBB) MDTN *06-549- 64662.

Als je vragen hebt over begeleiding naar een civiele functie extern defensie of over je loopbaan, kun je daar terecht. Tot zover een eerste introductie. In de volgende Rino zal ik nader ingaan op de gevolgen van het aangepaste Algemene Militaire Ambtenaren Reglement (AMAR) dat ingaat op 1 januari 2011. De regelingen die van kracht worden, kunnen gevolgen hebben voor jouw toekomst als militair zoals het veelbesproken leeftijdsontslag. Ik zal uitleggen wat de nieuwe regeling inhoudt en wanneer het voor jou van toepassing is. Brigade P&O adviseur 13 Mechbrig Luitenant-kolonel H.P. Douwes

“Die is erg belangrijk bij ons. Dat heeft te maken met het feit dat wij maar met z’n drieën zijn. Je kunt je niet verschuilen achter iemand anders. We zijn in staat elkaars taken prima over te nemen. De chauffeur kan als het nodig is achter de .50 gaan staan. Die veelzijdigheid is mooi.”

‘VRIENDSCHAP’ “Het is nog te vroeg om te kunnen spreken van vriendschap. Zo lang zijn we nog niet bij elkaar. We zitten niet altijd met dezelfde club in het voertuig. Daardoor leer je wel veel mensen kennen,”

Rectificatie: In de rubriek Teamgevoel van Rino 7 is een foutje geslopen. De functie van kapitein Leermakers is natuurlijk fysiotherapeut en niet bestuurder.

22 > RINO DEC 2010

Heb je het gevoel dat je van het kastje naar de muur gestuurd wordt of krijg je geen antwoord op je vraag, schroom dan niet en bel de P&O-adviseur van je eenheid, deze vormt het ‘vangnet’ als je er niet uitkomt.

In sommige gevallen zal het DCHR je doorverwijzen naar de RPD. Voor jou is dat RPD-Oirschot. Deze is te vinden in gebouw 34 (omgeving Hertenkamp). Je kunt terecht bij de volgende P&O-adviseurs: 17 Painfbat GFPI : Dhr. C. van Os 42 Painfbat LJ : Kapitein E. Ogilvie 11 Tkbat RHvS / 42 BVE : Mevr. A. Ootes 41 Pagnbat : Kapitein W. Sibilia-Dekker 13 Hrstcie : Mevr. S. Batist 13 Gnkcie/ 13 Ststcie : Dhr A. Dillen 11 AfdRA (‘t Harde) : Mevr. M. Flenter-de Wolff

*06-549-65655 *06-549-65411 *06-549-65113 *06-549-65183 *06-549-65235 *06-549-65111 *06-536-37766

En uiteraard is ook je eigen commandant vaak in staat jouw vragen te beantwoorden.

RINO OKT | NOV 2010

< 23

RINOSPORTIEF ‘VOOR JE HET WEET REN JE OVER DE FINISH’

Wachtmeester Musone van 42 BVE nam op 29 september van dit jaar met het Nederlands team deel aan de Oriëntatieloop in Kärnten, Oostenrijk. Hieronder zijn verslag van de wedstrijd, waarin hij als eerste over de finish kwam.. ‘Gelukkig een aantal meter over een pad. Wat loopt dat toch heerlijk. Mooi, heb ik even de tijd om te kijken... Een blik op de kaart en het kompas. Bij het einde van de kleine geul moet post 3 staan. Dit alles terwijl ik over het pad ren en mijn schoenen een krakend geluid maken op de kleine steentjes die half verborgen onder de modder liggen. De terreinplooi wordt zichtbaar en de geul kan ik ook zien liggen. Tijd om door te steken naar het einde van de geul. Snel spieken waar mijn volgende post staat. Verder afzakken naar zuid en via een greppel het een pad op. Dan worden de markante oranje-witte kleuren van post 3 zichtbaar. Na een bevestigingssignaal kan ik door naar mijn volgende post...’

24 > RINO DEC 2010

Middle Distance Regional CISM (Conseil International de Sport Militaire). Deze wedstrijd vindt gelijktijdig met het 2010 Militairy Championship Orienteering of Austria plaats. Nederland is met een kleine ploeg vertegenwoordigd. Na een lange reis worden we goed ontvangen door onze Oostenrijkse collega’s. Dit samen met de Belgen, Duitsers, Slovenen en de Hongaren. Net zoals bij ons ieder jaar NMK oriënteren, hebben ze in Oostenrijk meerdere onderdelen waarop je nationaal kampioen kunt worden. Dit toernooi begint met een trainingswedstrijd. Vervolgens wordt er iedere dag een ander wedstrijdonderdeel gelopen, namelijk Long Distance, Middle Distance en Estafette. Daarbij wordt een verdeling gemaakt tussen CISM (internationaal) en Austria (nationaal). Iedere avond is er een teambespreking. Wedstrijden die overdag gelopen zijn, worden ’s avonds geëvalueerd. ‘Waar moet je op letten, wat deed ik fout, was mijn beslissing op dit punt juist of kon het beter, wat heb jij tussen punt 16 en 17 gedaan?’ En ga zo maar door. Uiteraard gaat dit allemaal gepaard met versgezette koffie en een koekje van de dag. Onze verzorger en trainer

hebben de kwaal om ons van tijd tot tijd te trakteren op iets lekkers. ‘Vet is kracht’, roept iemand voor de grap. Gelijk heeft hij. Vergeet immers niet dat een land als Oostenrijk geen gemiddelde omgeving is voor een Nederlander, oftewel stevig in je schoenen staan is hier zeker een eis. ‘....Via de terreinplooi kan ik gemakkelijk naar boven. Bij iedere stap worden mijn benen zwaarder. Het is nog net niet op handen en voeten. Terwijl ik de route weer bestudeer, zie ik zweetdruppels op de kaart vallen. Van post 3 naar 4 is alleen maar klimmen. Het voelt alsof mijn ademhaling bij de finish te horen is. Via een dichte begroeiing en een hoogzit vervolg ik mijn route verder naar boven. Om het topje zal ik mijn vierde post bereiken. Nog 18 te gaan. Tijdens het rennen plan ik mijn volgende route, mijn gedachten zijn volledig bij de kaart en voor je het weet ren je over de finish.’ Tony Musone 42 BVE

DUIKER 13 MECHBRIG EERSTE BIJ KOMPAS LEZEN De (militaire) basisvaardigheid kompas lezen stond centraal op de jaarafsluiting van Duikteam Zwaardvis op 6 november 2010. Door middel van een navigatiewedstrijd werden deelnemers uitgedaagd om deze vaardigheid in praktijk te brengen. Dit gebeurde in het onderwatermuseum van het Zilvermeer in het Belgische Mol. De deelnemers trotseerden een watertemperatuur van slechts 11 graden en zichtomstandigheden waarbij twee meter zicht de maximale waarneming was. Om in deze omstandigheden binnen een uur de juiste objecten te vinden bij het duiken van een route met daarin 15 verschillende kompasstanden was een zware opgave. De prijswinnaars: 1. Kpl1 Grootenboer C2ostpel Ststcie 13Mechbrig 2. Sgt1 Hoogesteger School vbdd OTCMAN 3. R. Swaving hrstpel 41Pagnbat 13Hrstcie / D. Jacobs hrstpel 41Pagnbat 13Hrstcie De jaarafsluiting betekent niet dat DTZ geen activiteiten heeft in het zwembad. De hele winterperiode wordt op dinsdagavond en woensdagavond in het zwembad aan conditietraining en het bijhouden van skills en drills gedaan tussen 18.00 uur en 20.00 uur. Belangstellenden zijn welkom. De nieuwe opleidingen starten weer in januari.

RINO DEC 2010

< 24 25

NA VIJVEN GAME: GRAN TURISMO 5 (PS3)

Niks te doen na eindappèl?

Ga paintballen bij ‘The Rhino Warriors’ Om jou als binnenslaper in de avonduren van de legeringskamers af te krijgen en een leuke activiteit te bieden, werd vorig jaar de paintballstichting Oirschot ‘The Rhino Warriors’ opgericht. Wil jij van deze unieke gelegenheid gebruik maken om eens los te gaan met collega’s? Check hieronder jouw mogelijkheden. Wie kan er gebruik maken van de paintballfaciliteiten? • Alle binnenslapende militairen en burger medewerkers van de legerplaats. • Burgers die horen bij militairen van deze legerplaats via de personeelsverenigingen en andere als zodanig aangemerkte clubs. • Militairen van buiten deze legerplaats. Voor wie is de stichting niet bedoeld? • Kinderfeestjes • Burgers en groepen of verenigingen van buiten de kazerne. • Het is dus niet de bedoeling dat 1 militair of burger van de legerplaats zijn gehele familie meebrengt en samen met hen gaat paintballen. Wil jij reserveren bij ‘The Rhino Warriors’? Stuur een mail met de volgende gegevens naar [email protected]: Naam leider der oefening Onderdeel Compagnie / Eskadron / Peloton Telefoonnummer Jouw e-mailadres Aantal personen Datum en tijd wanneer je wilt paintballen. Of bel met: Adjudant Goudsmit MDTN *06 549 65136 T +31(0) 40 26 65136

26 > RINO DEC 2010

Wat zijn de prijzen? € 19,- per persoon Wat krijg ik dan? • Een geladen wapen (20 wapens totaal beschikbaar) • Een masker • Een overall (indien gewenst) • 100 balletjes om te verschieten in een spelvorm naar keuze. Wat kosten extra balletjes? • Een doos met 2.000 balletjes kost € 80,• Een zak met 500 balletjes kost € 20,Wat zijn de mogelijke spelvormen? • Shoot-out • Capture the Flag, Base Flag • Capture the Flag, Center Flag • Black Hawk Down • Attack and Defend • Safe the V.I.P • Shoot Until Finish Wil jij je aanmelden als vrijwilliger bij ‘The RhinoWarriors’? Stuur een mail naar [email protected] om je aan te melden als vrijwilliger of bel +31(0) 40 26 65136 Er wordt momenteel gewerkt aan een vergoeding. Wat doet een vrijwilliger bij de stichting ‘Rhino Warriors’? • Scheidsrechter zijn tijdens gevechten • Hulpleider • Bardienst • Bestellingen ophalen bij de lijndienst • Overalls wassen in onze eigen wasmachine • Onderhoud aan wapens na wedstrijden • Weekenddiensten indien nodig • Andere nieuwe vrijwilligers opleiden in alle disciplines • Spullen klaarzetten voor de groep die ‘s avonds komt en begeleiden

DVD: THE IMMORTAL Na een lange, gewelddadige maar succesvolle carrière bij de Franse maffia in Marseille vond Charly Matteï (Jean Reno, bekend van onder andere: Leon, The Da Vinci code en Ronin) het tijd om het rechte pad op te gaan. Inmiddels geniet hij al drie jaar in alle rust van een gezinsleven met zijn vrouw en twee kinderen. Zijn oude vijanden zijn hem echter nog niet vergeten; op een ochtend wordt hij na een bloedige aanslag voor dood achtergelaten met 22 kogels in zijn lichaam. Maar Charly overleeft het. Zodra hij kan, gaat hij op zoek naar Tony Zacchia, ooit zijn beste vriend. Maar ook de enige man die het lef had om hem te willen vermoorden. Zacchia maakte slechts één fout: hij faalde.

Als je geluk hebt (en een PS3), ben je op dit moment al in bezit van Gran Turismo 5. Zoniet, dan duurt dat niet lang meer want de game behoort tot de absolute must-have releases op de spelconsole van Sony. Het ontwikkelen van de racesimulator duurde tergend lang en de release is talloze malen uitgesteld. Het wachtende publiek werd tevreden gesteld met een karige proloogversie die kant nog wal raakte voor de verstokte raceliefhebbers. Nu is het dan eindelijk zover en de game belooft veel goeds. Te beginnen met twintig verschillende locaties, zeventig verschillende circuits en een garage vol met duizend auto’s. Gamers die ervan dromen om met een dikke Pagani Zonda R of Lexus IS-F Racing Concept tekeer te gaan op de Nurbürgring kunnen eindelijk ongestoord hun gang gaan. Het spel ziet er, dat mag ook wel na al die jaren, fantastisch uit en oogt qua omgeving en handling ultra-realistisch en gedatailleerd. In de A-spec mode race je zelf over de circuits. In de B-spec mode manage je een team van racers en geef je ze aanwijzingen voor, tijdens en na de races. Daarnaast kun je ook nog je eigen racetrack creëren in de ‘Course Maker’, nachtraces rijden, online tegenstanders uitdagen en scheuren in 100CC karts. Kortom; maandenlang speelplezier voor €65, -.

The immortal is een typische maffiawraakfilm, en doet in stijl wel wat denken aan beroemde voorbeelden als The Godfather. Naar eigen zeggen maakte regisseur Richard Berry de film volledig naar aanleiding van wat hij van en over de Marseillaanse maffia had gehoord. Uiteraard gaat het in deze film over rivaliteiten tussen verschillende maffiabazen, over drugssmokkel en kille afrekeningen. De film biedt wel weer meer dan de traditionele maffiafilms uit de VS. Zo zijn er in de film prachtige beelden te zien van de omgeving van Marseille, en worden die overweldigend op het scherm gevangen. Tel daarbij de sfeervolle muziek en het stilistische camerawerk op, en je hebt qua uiterlijk een heel behoorlijke film. Naast The immortal kun je vanaf nu bij O&O de volgende dvd’s huren: Robin Hood, een actiefilm met Russel Crowe over de bekende bandiet uit Sherwood forest. Ewan McGregor en Pierce Brosnan spelen in de spannende thriller The ghost writer en Bruce Willis hangt weer eens de politieman uit in Cop out.

RINO DEC 2010

< 27

RINOVARIA Limburgse Jagers hebben eigen canon Het Regiment Limburgse Jagers vierde op 19 november de Phaff-dag, die herinnert aan de oprichting in 1813 van de voorloper van het regiment. Het regiment vierde dit jaar zijn 60- jarig bestaan, reden voor een eigen regimentscanon als cadeau. De canon en de partituur van het bijbehorende muziekstuk of ‘koraal’ met de naam ‘Salute to a friend’, werden op de van Horne-kazerne in Weert uitgereikt aan de commandant der Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Rob Bertholee. “Dit is een prachtig initiatief van een prachtig regiment”, zei hij in zijn toespraak. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) schreef de canon in nauwe samenwerking met het regiment. Het bestaat uit een twintigtal vensters die een mooi overzicht bieden van de geschiedenis van het regiment. De canon verhaalt over het vaandel, het korpsembleem, over de oefeningen in La Courtine, het jarenlange verblijf in Seedorf en de inzet in Bosnië, Irak en Afghanistan. De regimentscanon van het Regiment Limburgse Jagers is te vinden op de website van het NIMH: www.defensie.nl/nimh/geschiedenis/canons/regiment_ limburgse_jagers

Indië-veteranen bedanken 17e De reüniebesturen van het 4e en 7e Bat G.R.P.I. (Indië-veteranen) stuurden het volgende dankwoord naar de Rino: “Wij, Indië-veteranen van het 4de en 7de G.R.P.I. met hun begeleiders willen u allen, werkzaam op de legerplaats Oirschot, van harte dank zeggen voor de fijne, respectvolle ontvangst en goede verzorging op onze reunië dd 6 oktober j.l. Daardoor werd deze ontmoeting van oude kameraden een groot succes. De stijlvolle en plechtige herdenking bij het monument bracht de bij acties omgekomen vrienden weer terug in onze gedachten. Ze waren weer helemaal present. Voor ons veteranen was deze dag er een die we niet vlug zullen vergeten. Nogmaals onze welgemeende dank.”

28 > RINO DEC 2010 29

Drie onderofficieren ontvangen zilveren medaille Sergeant-majoor Langevoort Sergeant-majoor Leonard Langevoort is werkzaam bij 11 Afdra en kreeg in oktober de zilveren medaille opgespeld voor 24 jaar eerlijke en trouwe dienst. In de toespraak van luitenantkolonel Hoefsloot, commandant van 11 Afdra, werd stilgestaan bij zijn carrière. In 2003 maakte Langevoort een opmerkelijke stap in zijn carrière; als gevolg van verscherpte regelgeving en de intrede van het ontkoppeld koken maakte hij de overstap van het koksvak naar de operationele logistiek. Nu is hij stafonderofficier logistiek bij sectie S4. Adjudant Goudsmit De tweede zilveren medaille in de afgelopen drie maanden was voor adjudant Chris Goudsmit. Op 21 oktober werd hij in het zonnetje gezet door zijn eenheid, de staf en stafcompagnie van 13 Mechbrig. In zijn militaire verleden was hij onder andere OPC bij 101 Tankbat, CSM bij 42 BLJ en Eskadronsopperwachtmeester bij 11 Tankbat. Het contact met alle gelederen van hoog tot laag in zijn huidige functie als stafonderofficier plans vindt hij mooi. In zijn persoonlijke omgeving heeft hij vooral veel respect voor zijn vrouw Jannie, die altijd voor hem klaar staat. Sergeant-majoor Heijnen Bij 41 Pagnbat was 10 november een bijzondere dag voor sergeant-majoor Thijs Heijnen. Ook hij ontving zijn zilveren medaille op een bataljonsappèl. Heijnen zette al in 1896 zijn eerste stappen in de militaire kisten en fungeert nu als sergeant-majoor opleidingen en training bij de genisten. Hij kreeg van overste Ed van den Broek enkel positieve eigenschappen mee: “Hij is vastberaden, energiek, gedreven en open een aanwinst voor ons bataljon”.

Meld jouw collega’s aan voor de nieuwe Rino-rubriek Vanaf januari 2011 verschijnt een nieuwe rubriek in de Rino. Hierin wordt iemand of een groep van maximaal vier personen van de brigade in het zonnetje gezet vanwege bijzondere prestaties of goed werk. Iedereen kan bij de redactie iemand voordragen. Het liefst zien we manschappen in deze rubriek, maar alle rangen zijn welkom. In de rubriek worden vaste vragen gesteld zoals; waarom moet hij/zij een schouderklop krijgen? En vindt hij/zij zelf ook dat een schouderklop verdiend is. Hiernaast vermelden we natuurlijk de persoonlijke gegevens en komt er een mooi portret bij de tekst. Aanmeldingen kun je sturen naar [email protected]

Rood erekoord voor adjudant Den Otter Adjudant den Otter van 13 Herstelcie ontving begin november een rood erekoord voor zijn trouwe, langdurige inzet. Hij viel op door zijn enorme drive tijdens zijn dagelijkse werkzaamheden, zijn uitgebreide kennis op matloggebied en zijn sterke analytische vermogen. Hierdoor is hij bepalend voor de kwaliteit van het bureau matlog en heeft hij een grote positieve invloed op het onderhoudsproces van 13 Herstelcie.

RINO DEC 2010

< 29 28

SECTIE 2

RINOSTALGIE NA 40 JAAR WEER IN OIRSCHOT

PRINTEN... HANTEER HET ‘NEED TO KNOW’ PRINCIPE! Wist u dat u ook beveiligd kunt printen op de Multi functionals? Waarom beveiligd printen gewenst is, wat zijn de voordelen daarvan? • Uw documenten kunnen niet gelezen worden door onbevoegden • Uw documenten kunnen niet gekopieerd worden door onbevoegden • Uw documenten kunnen niet meegenomen worden door onbevoegden • Uw documenten raken niet zoek • En door beveiligd printen voldoet u ook aan het clear desk principe

1|

Instelling beveiligd printen op uw werkplek: 1. Kies Start, Printer en Faxapparaten 2. Selecteer de Multi functional printer (MFP), druk hier op de rechtermuisknop en kies voor Voorkeurinstellingen voor afdrukken (Printing Preferences) 3. Kies bij opdrachttype voor Beveiligde afdruk 4. Voer in het dialoogscherm een pincode in 5. Klik op OK totdat uw document naar de printer wordt verzonden Instructies om uw beveiligde documenten te printen op de Multi functionals: 1. Toets op de MFP op de knop Opdrachtstatus 2. Klik op het tabblad Active Opdrachten 3. Selecteer uw opdracht door op de regel waar uw u-account in voorkomt te klikken 4. Klik op Vrijgeven 5. Voer in het dialoogscherm uw pincode in 6. Klik op Bevestigen 7. Uw opdracht wordt nu afgedrukt

2|

Instructies om gelijktijdig meerdere beveiligde print opdrachten te printen op de Multi functionals: 1 . Selecteer button Job Status 2 . Ga naar tabblad Beveiligde afdrukopdrachten + meer 3 . Selecteer button Beveiligde afdruk… 4 . Selecteer button 5 . Selecteer button Documentenlijst 6 . Voer de pincode in 7 . Selecteer button Alles selecteren 8 . Selecteer button Afdrukken/Printen

Op vrijdag 8 oktober hebben oud dienstplichtig korporaal Rob Klaster (foto 1) en ex-militar korporaal Jan Frijters (foto 2) van 12 Bevocie, onderdeel van 13 Pantserinfanteriebrigade, een bezoek gebracht aan de Legerplaats Oirschot. De reden daarvan? Het feit dat zij in 1970 met elkaar bevriend raakten en dat die vriendschap al 40 jaar stand houdt. Genoeg reden voor hen om daar, samen met hun echtgenotes, een gezellig weekeinde van te maken. Ze wilden daarbij graag een bezoek brengen aan de plaats ‘waar het allemaal begon’. En dat is gelukt. “Na wat telefoontjes en mails werd ons te kennen gegeven, dat we hartelijk welkom zouden zijn”, zegt Rob Klasters. “Adjudant Rob Kregting heeft alles prima geregeld, al moest hij op de dag zelf wegens omstandigheden verstek laten gaan. Sergeant-majoor Van Wees heeft ons als vervangend gastheer zeer hartelijk verwelkomd en ons over de hele legerplaats rondgeleid, enthousiast vertellend over wat we zagen.” “Wat is er in 40 jaar ontzettend veel veranderd! En dat is gezien de lange periode - ook wel begrijpelijk. De legerplaats is enorm veel groter geworden, het materieel veel geavanceerder en het aantal gebouwen is behoorlijk toegenomen. Wat ons opviel was de ontspannen sfeer. Niet – zoals in onze tijd – saluerende militairen. Geen exercerende manschappen, maar beroepsmensen die met hun taken bezig waren.” “Het viel niet mee om na zo’n lange tijd de juiste plekken terug te vinden. Op bijgevoegde foto (foto 3) staan wij beiden voor het gebouw, waar we 40 jaar geleden 12 maanden ons dienstplichtig werk deden. We hebben met veel genoegen ruim twee uur opnieuw kennis gemaakt met onze oude stek. Hartelijk dank voor uw enthousiaste medewerking; we hebben bijzonder genoten van dit bezoek.”

3| 30 > RINO DEC 2010

Deze aflevering van Rinostalgie is wat anders dan gebruikelijk. We ontvingen op de redactie het mooie verhaal van twee oud-dienstplichtig militairen die gestationeerd waren in Oirschot. Na veertig jaar zochten zij hun oude werkplek weer op.

Jan Frijters Rob Klaster

RINO DEC 2010

< 31

DE AFSLUITER

WINTERS WEER

In Nederland valt de eerste sneeuw. Noorwegen is reeds bedekt onder een dikke laag. De infanteristen voeren op deze foto een actie uit op Skytefeld Blatind tijdens de oefening ‘Orange Autumn’.