DE WILLY Jaargang 3, nummer 1
WELKOM Beste student,
Annemarijn en Nele zorgen voor de nieuwelingen onder ons, als de kersverse Eerste Bachwerking (EBW) en Kristof, Dieter, Claire en Gert steken dit jaar het grootse Musicologica-concert in elkaar. Ook Nelle zal je vaak zien, aangezien zij jou je cursussen verkoopt. Lotte en Eva vind je dan weer eerder terug in Fakbar Letteren, waar zij mee helpen met het uitbaten ervan, en Claïs en Anaïs zorgen dit jaar voor het weekend. Bram beschermt ons onderwijs en is het aanspreekpunt voor onderwijs-gerelateerde vragen en Christine en Jasper zorgen voor dit eigenste blad, dat je momenteel in handen hebt. Dan blijven Niels en Claïs nog over, jouw praeses en vice-praeses, die alles in goede banen proberen te leiden. Samen met jou, dromen we er dan ook van om dit jaar onvergetelijk en onovertrefbaar te maken. Want je studententijd, dat is de mooiste tijd van je leven.
of je nu terugkeert voor je zoveelste jaar in Leuven, of je voor het eerst de stap naar de universiteit zet, het staat boven water, buiten kijf en ontegensprekelijk vast, dat je levensvreugde alleen maar verhoogd kan worden, door Musicologica in je hart te omarmen. Er staat bij ons immers een team vrijwilligers klaar, met slechts één doel in hun leven: het jou zoveel mogelijk naar je zin maken. Dit team – het praesidium – bestaat uit een aantal functies en comités, die allemaal hun steentje bijdragen aan het Leuvense academiejaar. Sommigen daarvan werken eerder achter de schermen, zoals Timothy (onze Quaestor) of Eline (die onder meer de communicatie verzorgt). Anderen organiseren dan weer specifieke activiteiten, zoals het feest-comité, ook wel gekend als iFIESTA! (Christine en Sander), het sport-comité (Aurelie en Michiel) en Met hartelijke groeten, het cultuur-comité (Bastijn en Gilles). Niels Decoster
1
2
INHOUD AGENDA [1] Welkom [3] Inhoud en agenda [4] Editorial [5] Review [6] Een prof aan het woord [8] Leven na Musicologie [10] De Bekende Vlaming [12] Kritik der reinen Alexander [15] Cultuur [17] Leuven [20] Koken met Lotte [22] Op ontdekking in de Nieuwe Wereld [23] Pop-poll [26] Dixit
Maandag 17 oktober
Tapnamiddag (Fakbar Letteren) Dinsdag 18 oktober
Sport en Spel Jeneverquiz (Babylon-perma, 21:00) Woensdag 19 oktober
DVD-voorstelling (MSI 01.08, 20:15) G.B. Pergolesi - La Serva Padrona C.W. Gluck - Orphée et Euridice Donderdag 20 oktober
Novecento Neue Vocalsolisten Vrijdag-zondag 21-23 oktober
Transit Dinsdag-woensdag 25-26 oktober
24-urenloop (Sportkot, Heverlee) Dinsdag 25 oktober
Novecento Donderdag 27 oktober
Leuven Lecture in Musicology (Justus Lisiuszaal, Erasmushuis, 16:30) Vrijdag 28 oktober
Studiedag Passie Van de Stemmen (Museum M, 9:30)
3
THE BEST OF BOTH WORLDS Editorial Begonnen als Scherz tussen de soep en de patatten en tussen pot en pint geëindigd als harde realiteit schrijven we ons hier de geschiedenisboeken in als het eerste hoofdredactieteam van het Musicologicakringblad “De Willy”: Christine ‘Antoinette’ Dysers en Jasper ‘Oswald’ Gheysen. Onze missie is groot, onze wilskracht nog groter. Een gans jaar voorzien wij u van de beste Dixits, de meest recente ontwikkelingen binnen de muziekwetenschap, de sappigste roddels en de meest confronterende waarheden. Dit alles onder het mom van musicologisch verantwoord en voor Jan en alle man toegankelijk. Dit academiejaar wordt ‘De Willy’ nog beter dan alle vorige edities samen. Naast enkele gevestigde waarden zoals het proffenartikel, het componistenportret, koken met Lotte en reviews van de activiteiten van Musicologica, komen er heel wat wervelende nieuwigheden bij. De belangrijkste hiervan zijn interviews met bekende Vlamingen die een voorliefde hebben voor klassieke muziek, het leven na musicologica, concert- en cdrecensies en een rubriek waarin Alexander De Tey zijn kritische blik laat vallen op onze maatschappij. Dit alles wordt aangevuld met een uitgebreide variarubriek waar we artikels in onder brengen waar we anders geen raad mee weten. De symbiose tussen het cultureel verantwoorde en cultureel onverantwoorde maakt ‘De Willy’ tot hoogstaand literair leesvoer voor in de muffe koffiekamer tot de met angstzweet gevulde pianolokalen. Wij zijn er klaar voor, hopelijk u ook! Christine en Jasper
4
REVIEW Verdiepingsfeestje Jasper Gheysen natuurlijk ook de nodige ‘networking’ met de collega’s van de andere kringen. De Nadat vorig jaar gebleken was dat het nieuwe praesides moesten vele handen en kussen uitdelen. concept van het verdiepingsfeestje een schudden schot in de roos was, breiden alle kringen Verschillende nieuwe projecten werden onder het geweldige van het tweede verdiep van de Fakbar besproken Letteren waaronder Musicologica, Alfa, feestgedruis. De musicologen lieten weer Eoos en Mecenas een vervolg aan deze van zich horen. Een kanttekening die populaire feestfranchise op dinsdag 27 hierbij gemaakt moet worden is dat het er september. De Musicologen verzorgden soms iets te familiair aan toe ging. traditiegetrouw voor menig flessen Uiteindelijk duurde het feest nog tot in de ‘Bubbles’. De kunstwetenschappen late uurtjes. In het holst van de nacht daarentegen zochten exotische oorden op bezetten vele musicologen de bankjes bij met allerlei exuberante cocktails. Wie het Erasmushuis om daar na te kaarten eerder kon genieten van een zwaar biertje, over alles en over niets. Andere moesten moest zich naar de Eoos-perma haasten. dan weer met schaamrood op hun wangen Last but not least konden de uitzinnige naar huis gedragen worden wegens een feestvierders hun grommende magen gebrek aan de nodige stapcoördinatie. Het wil nog één vullen met tal van frituurhapjes bij de hoofdredactieteam compliment overmaken aan de eerstejaars, archeologen. Het verdiepingsfeestje in het begin van het die na een bedwelmende nacht flink om 9u academiejaar was een ideale manier om de in de les zaten. Dit kan zeker en vast niet vele nieuwe gezichten op een informele gezegd worden van enkele “onderweggers” manier te leren kennen. Zo waren reeds en masterstudenten… Misschien moeten zij vele eerstejaars aanwezig die bij eens een voorbeeld nemen aan deze mondjesmaat informatie losten over hun voorbeeldige nieuwkomers? obscure identiteit. Bij dergelijk event hoort
5
IEDER MUSICOLOOG, APOLLO’S KIND Wat doet een musicoloog tijdens een loopbaanonderbreking? Op een van de vele feestjes van Musicologica lichtte ik een tipje van de sluier op: Delphi was het doel. Achteraf bleek die toespraak toch geen goed idee. Spreker en toehoorders waren zodanig in alcoholnevelen gehuld dat de weg van de redelijkheid onvindbaar was. Dat blijkt uit de interpretatie die me nadien ter ore kwam: Delaere gaat naar Delphi om er op het altaar van Apollo rituele zelfmoord te plegen. Die interpretatie – of was het een wens? – is maar gedeeltelijk waargemaakt. Op 1 april, de dag van de gekken, trok ik het tuinhekje achter me dicht (niet zonder eerst naar de keuken ‘Schat, ik maak nog een ommetje’ geroepen te hebben) om op 26 juni na een voettocht van 2.200 km Delphi te bereiken. Zaak is natuurlijk om waardig voor de god van de kunst te verschijnen. Daarom stippelde ik een tocht uit langs de hoogtepunten van de oude Europese beschavingen: de gotische kathedralen van Reims en Châlons-sur-Marne, juweeltjes van Romaanse architectuur in Vézelay en Le-Puy-en-Velay, de eerste sporen van de Romeinse beschaving in Nîmes en Arles, de kunst van de Etrusken en de renaissance in Toscane en Umbrië, het heiligdom van Apollo en de Parnassos, de woonplaats van de Muzen, in Griekenland. Nu is de tempel in Delphi een dubbeltempel, die ook aan Dyonisos gewijd is. Ook bij die god moet men goedgunstigheid afdwingen. Daarom leidde mijn tocht dwars door de champagnestreek om via Chablis in het kerngebied van de rode bourgognes te belanden. De Rhônestreek bood eveneens voldoende gelegenheid tot godsdienstige oefeningen, en wat te denken van de Toscaanse superwijnen? Overigens liep ik tijdens die drie maanden slechts een keer een bekende tegen het lijf. Niet toevallig in de regio van de Chianti Classico stootte ik in het lieflijke Castellino in Chianti op de Britse componist Harrison Birtwistle aan wiens muziek ik al menig musicologisch onderzoek wijdde. Dat leverde een soort Livingstone-ervaring op: ‘Sir Harrison, I presume?’. Wanneer de toestand hopeloos is, gaan mensen van oudsher naar Delphi om het orakel te raadplegen. In feite was mijn tocht een geheime missie van Koning Albert II, die ten
6
einde raad een goddelijke beschikking over de federale regeringsvorming vroeg. De Pythia, gezeten op haar driepikkel, bracht de boodschap van Apollo over: De moordenaar van de Koning is een ambachtsman Dat was makkelijk herkenbaar als parafrase op een vers van Sophocles (‘De moordenaar van de Koning is een Koning’) waarin gedoeld wordt op het feit dat Koning Oedipus zonder het te beseffen zijn vader gedood en zijn moeder gehuwd had. Schietspoele, tsjerbekke, spoel zal Deze onverstaanbare klanken leken me duidelijk ingegeven door de hallucinatoire dampen die op de Pythia inwerkten. Hoe dan ook bracht ik deze boodschap over aan onze geliefde vorst. Als het koninkrijk de volgende weken of maanden gered wordt, dan is het omdat hij de boodschap van het orakel begrepen heeft. Omdat ik er toch was, maakte ik van de gelegenheid gebruik om aan Apollo te vragen of hij tevreden is over de diensten die wij aan de muziek leveren, en meer bepaald over de studenten en docenten van musicologie. Apollo liet via het orakel weten dat hij bijzonder in zijn nopjes is met onze prestaties. Geen visitatiecommissie kan tegen een dergelijk goddelijk oordeel op, me dunkt. Luigi Nono wist het al: Caminantes, no hay caminos, hay que caminar. Het onvolprezen Musicologica-lied heeft me daarbij meer dan eens begeleid. Het zit in onze oren, als tussen pot en pint Wij laten ons weer horen, ieder musicoloog Apollo’s kind. Met ons allen zijn we hier, Verenigd door muziek en bier. Wij zingen zangen ooit gezongen, Uit gemeenschappelijke lyriek ontsprongen. Hemelse klanken zingen wij hier Daarom aanbidden wij onze Muze hier.
Mark Delaere
7
LEVEN NA MUSICOLOGIE
Marijke Bobbaers opvoeding) sta ik in wat meer zelfverzekerde schoenen voor diezelfde Waar ik vroeger de ‘primus inter paris’ van klassen. Al een geluk dat de leerplannen de musicologen was, neem ik nu deze rol godsdienst me vrij genoeg laten om hier en dagdagelijks op voor een klas. Dat ik met daar een uitwijding te doen naar (al dan die Latijnse woorden afkom, heeft niets te niet religieuze) muziek. maken met mijn machtswellust, maar met Hoewel ik mijn leerlingen vaak genoeg wijs het feit dat ik nu voltijds godsdienst geef. Ik maak dat ik voor ‘non’ studeer, weten heb het muziekleven niet de rug willen diegene die aandachtig genoeg naar mijn toekeren, maar toen ik mijn eerste stapjes sporadische verhalen over mijn richting klaslokalen zette, bleek dat de studententijd luisteren dat dat onmogelijk beste carrièrekeuze. Vier jaar later en heel waar kan zijn. Mijn leven mag dan sterk wat leerlingen, scholen en vakken veranderd zijn: ik sta op tegen de tijd dat ik gepasseerd (waaronder niet alleen vroeger thuis kwam, ik bereid lessen voor muzikale opvoeding en esthetica maar ook in plaats van praesidiumvergaderingen, ik Nederlands, Engels en zelfs technologische voer nu het hoge woord op een
8
vakvergadering in plaats van mij te ergeren op een beheerraad en ik doe de spreekwoordelijke was en plas in plaats van een hele nacht cafégangers te bedienen in de fak. Alhoewel, als ik er zo over nadenk, is heel veel ook hetzelfde gebleven. Ik doe nog steeds dezelfde dingen, alleen in een andere context. De jaren als student hebben me veel bijgebracht en vooral plezier opgeleverd. Grinnikend denk ik aan dat eerste jaar werken terug, waar ik ’s maandags onmiddellijk van school naar de fak reed om Sofie af te lossen bij het tappen. Of de keren dat ik rechtstreeks naar mijn werk vertrok omdat een musicologicafeestje wat langer ‘gezellig’ bleek te zijn dan verwacht. Of hoe ik op dinsdag het achtste uur niet meer wilde herhalen op welke pagina de leerlingen hun boek moesten openen en hen bij wijze van noodzaak de
9
cantusbeginselen maar bijbracht. Welke pagina? Pagina vierenzestig, zes, vier, vier, zes, pagina vierenzestig! Of hoe mijn klas in stilte was gehuld nadat ik hun mijn rug met het afzuip-t-shirt toonde met daarop ‘zwans na niet!’. De tijden zijn anders, nu probeer ik mijn eigen ‘zwans’ te beperken op de ouwe zakken-fuiven tussen gelijkgestemden. Ouwe zak of niet, ik heb musicologica in de afgelopen jaren zien uitgroeien van wat in mijn tijd een baby was naar een puber of misschien zelfs een adolescent. Die pubers heb ik zelf in mijn klas, naar die baby verlang ik zo stilaan in mijn eigen leven. En wat musicologica betreft, met grote trots draag ik nog steeds mijn met goudbedrukte t-shirt . En zoals God op de zevende dag: zag ik dat het goed was.
DE BEKENDE VLAMING Geert Bourgeois FACTBOX WIE: Geert Bourgeois GEBOORTEDATUM: 6 juli 1951 STUDIES: rechten JOB: minister FAVOURIETE STIJLPERIODE: classicistisch FAVOURIETE INSTRUMENT: cello FAVOURIETE COMPONIST: Mozart FAVOURIETE WERK: Requiem van Mozart
Jasper Gheysen & Christine Dysers
Mijn moeder houdt heel veel van muziek. Thuis stond altijd “Opera en Belcanto” op, maar ik kan moeilijk beweren dat dit mij liefde tot de klassieke muziek bijbracht. Ik heb zelf nooit muziek geleerd of beoefend. Ik was wel lid van een jeugdkoor. De echte liefde voor klassieke muziek is pas veel later gekomen, mede onder invloed van een leraar en later mijn echtgenote.
De eerste gast voor onze gloednieuwe rubriek waar bekende Vlamingen geïnterviewd worden over hun passie voor klassieke muziek is de Viceminister-president van de Vlaamse regering en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wat voor functie heeft muziek voor u in Toerisme en Vlaamse Rand: Geert Bourgeois. het algemeen? Muziek is voor mij vooral intens genieten Hoe is uw passie voor klassieke muziek van en meeleven met wat ik hoor en zie. Ik gegroeid? Hoe bent u hiermee in contact heb een mateloze bewondering voor wie gekomen? kan musiceren. De dirigent die met schijnbaar geen ander middel dan een
10
onooglijk stokje, een heel orkest synchroon in beweging brengt en een bovenmenselijke harmonie tot stand brengt: fantastisch toch? Welke aspecten binnen de muziek spreken u zo aan? Ik hou vooral van het woord: geschreven, gesproken, gezongen. Muziek die vertelt, die me meeneemt in een verhaal (ook al maak ik er mijn eigen fictief verhaal van), trekt me aan. Hebt u een voorkeur voor een speciale tijdsperiode/genre en kunt u aan de hand van uw lievelingscomposities deze voorliefde duiden? Ik ben geen kenner. Muziek moet me raken. Ik vrees dat mijn voorkeur nogal “klassiek”
11
is. Mozart (Requiem), Beethoven (De Negende, met ode “An die Freude”), maar ook Händel (de Messias, met vooral het Hallelujah) en Schubert (die Nacht) behoren tot mijn absolute favorieten. U subsidieert tal van projecten waar klassieke muziek centraal staat. Waarom zijn net deze projecten voor u zo belangrijk? Mijn bevoegdheid om projecten met (klassieke) muziek te subsidiëren is beperkt. Ik doe echter wat mogelijk is. Zo investeer ik vanuit mijn bevoegdheid onroerend erfgoed in de restauratie van orgels. Als minister van toerisme als minister Vlaamse Rand ondersteun ik allerlei evenementen en concerten.
KRITIK DER REINEN ALEXANDER Pessimisme is een morele plicht
12
Alexander De Tey De werkelijke optimisten zijn de pessimisten. Er is een opvallende discrepantie in het denken van verbetering tussen deze beide ingesteldheden. De zelfgenoemde optimisten dwepen met een tevredenheid, die ze ongelukkig omschrijven als gelukkig, over de realiteit. Bij hen verdedigen de uitzonderingen een positieve evolutie, deze ontkrachten immers de Freudiaanse inherente slechtheid van mensen. Pessimisten zijn utopische denkers, hun toekomstig wereldbeeld is één van absolute schoonheid. De realiteit is een sombere teleurstelling van wat werkelijk-heid had kunnen zijn. Gelukkig zijn is een cliché gecreëerd door conservatieve kleingeestigen die als de dood zijn voor een andere postmoderne wereld. Een vaste reeks emoties wordt door de maatschappij ingefluisterd voor een corresponderende reeks percepties. Wanneer iemand merkt dat zijn/haar emoties het verwachtingspatroon vervullen, is die persoon gelukkig. Geluk wordt geplugd in de menselijke geest als een popsong. Dit geluk is vals en verdovend. Op verschillende niveaus wordt een verbreiding van de geest gesimuleerd. De drie verlangens van de mens (kennis, zingeving en manipulatie) worden gereduceerd tot enkel kennisvergaring overblijft. Exacte wetenschap komt centraal te staan. Kritische reflectie wordt uitgeschakeld en manipulatie van de mensen wordt op slinkse wijze verborgen door diegenen met macht. Hierdoor zijn optimisten het slachtoffer van hun eigen naïviteit. Ze hebben het gevoel een genuanceerd wereldbeeld te hebben door hun jaren van kennisvergaring, maar zijn niet in staat kritisch te staan tegenover hun weten en denken. “Zodra je ergens over praat, moeten ze meteen zeggen: het is gek, het is verstandig, het is goed, het is verkeerd! Wat betekent het eigenlijk? Heb je daarmee de ware toedracht doorgrond? Weten jullie met zekerheid om welke reden iets gebeurt, om welke reden het moest gebeuren? Als jullie dat wisten zou je niet zo gauw klaarstaan met je oordeel.” (Goethe, Het lijden van de jonge Werther) Ze staan machteloos tegen hun eigen denken dat enkel zichzelf kan bevestigen, maar nooit kan ontkennen. Ze zijn beroofd van het verlangen de wereld positief te manipuleren naar een utopische samenleving. Optimisten zijn een pest in heel de bevolking. De hoop op toekomst berust op de reeds zo doorgezakte schouders van de pessimisten. Hun dromen zijn groots en ongeremd. Ze vechten tegen de verbetenheid en behoudsgezindheid van de optimisten. Hoewel pessimisten realiseren dat het vooral een kwestie is van het leven vol te houden, aanvaarden ze de lelijkheid van de realiteit niet. De zoektocht naar echt, onontgonnen door de ‘happy-industrie’, geluk is de belangrijkste queeste in hun levens-ontwikkeling. Het is een vervaarlijke bergkam met de ravijn van het vals geluk aan de ene kant en de ravijn van de moedeloosheid aan de andere kant.
13
In een gezonde situatie overheersen negatieve emoties als angst, depressie en Weltschmerz doorgaans het leven. Het belang van deze negatieve emoties is evolutionair zo gegroeid opdat ze ons uit noodsituaties zouden kunnen redden. Optimisten ontkennen door hun blindheid hun nood en stevenen in hun dwaas vooruitgangsgeloof af op een Apocalyps. Het moment waar geen hoop meer mogelijk is door de verrotting in de leegstaande huizen van utopie. De omgekeerde wet van mentale gezondheid geldt hier: in tijden van crisis zijn pessimisten de beste leiders. Zowel Gandhi als M.L. King Jr. probeerden zelfmoord te plegen in hun adolescentie en hadden verschillende ernstige depressies. Deze existentiële crisissen gaven hen de kracht de maatschappij te hervormen. ‘Normale’ niet depressieve personen leiden aan wat psychologen ‘positieve illusie’ noemen. In tijden van crisis zien pessimisten nieuwe mogelijkheden, ze bedenken een nieuwe toekomst. Bij de pakken blijven zitten, net als optimisten, is nutteloos.
14
CULTUUR Witold Lutoslawski (1913 – 1994) – In gevecht met de geschiedenis
Sander Degeling in Europa tijdens de eerste helft van de 20e eeuw. Tijdens WOII kwam de Poolse De Poolse componist en dirigent Witold componist aan de bak als uitvoerend Lutoslawski ontpopte zich in de 2e helft pianist in de cafés van de Poolse hoofdstad van de 20e eeuw tot één van de Warschau. Composities uit deze periode belangrijkste componisten die Polen ooit weerspiegelen de werksituatie van de gekend heeft. Door een eigen inter- componist, zoals blijkt uit de Variaties op pretatie van de vernieuwende tendensen een thema van Paganini uit 1941 voor twee van onder meer John Cage en Arnold piano’s. Uiteindelijk kon Lutoslawski Schönberg wist hij zich op het voorplan te Warschau ontvluchten enkele dagen voor werken van het 20e-eeuwse muziekleven. de opstand van de stad tegen de Duitse Zowel voor zijn compositorische oeuvre troepen in 1944. Ook na de 2e als voor zijn werk als dirigent genoot de Wereldoorlog bleef Lutoslawski geteisterd door vormen van censuur. Door de componist groot aanzien. repressieve cultuurpolitiek van Stalin werd Witold Lutoslawski werd geboren in het socialistisch realisme verheven tot januari van het jaar 1913 als zoon van een standaard in de Sovjet-Unie en zijn politicus. Zoals zijn tijdgenoten had hij af te satellietstaten en iedereen die buiten die rekenen met de drastische veranderingen vastgelegde lijnen kleurde werd veroor-
15
deeld. Zo ook de ‘Eerste Symfonie’ (1947) van Lutoslawski, die prompt werd afgeschreven wegens formalistisch. Zoals vele Oost-Europese componisten stond ook Lutoslawski niet weigerachtig tegenover het gebruik van nationale volksliederen in kunstmuziek. In vroegere werken blijkt deze invloed op een meer expliciete manier, zoals in de ‘Dans preludes’(1954). In andere werken uit de vroege jaren ’50 blijkt het gebruik van volksmelodieën teruggedrongen tot een meer impliciet niveau. In zijn Concerto voor orkest (1954) is de invloed van de Poolse muziek op een dieper niveau te situeren en is vooral de reminiscentie naar het werk van de Hongaar Béla Bartok erg dominant aanwezig. Toch voelde de Poolse componist al snel dat het post-tonale idioom waarin hij zijn composities tot dan toe had gecomponeerd een doodlopend spoor vormde. Een uitweg vond hij uiteindelijk in de twaalftoonstechniek. Vanaf de Vijf Liederen (1957) en zijn Musique Funebre (1958) – opgedragen aan Béla Bartok – start Lutoslawski’s modernistische periode. Voor de componist primeren de coloristische mogelijkheden die het gebruik van de twaalf tonen scheppen, in tegenstelling tot de meer strikte benadering van de tonenreeks door Arnold Schönberg. Ook Lutoslawski’s 2e Symfonie vertrekt vanuit dit twaalftoonsprincipe, maar haalt de structurele opbouw van een klassieke symfonie volledig onderuit. Een nieuwe stap op vlak van compositorische technieken kwam er met de Jeux Vénitiens waarin Lutoslawski onder invloed van de Amerikaanse componist en muziektheoreticus John Cage in beperkte
mate toevalselementen integreerde in zijn composities. Dergelijk aleatorisch contrapunt binnen strikt afgelijnde grenzen beschouwde de componist als een ‘experiment binnen de traditie’. Alle noten zijn op voorhand in de partituur vastgelegd, maar de componist maakt gebruik van zogenaamde ‘ad-libitum episodes’, waar de ritmische notatie niet strikt genoteerd is en de musicus een zekere bewegingsvrijheid toegewezen krijgt. De latere werken van Lutoslawski combineren die beperkte aleatorische experimenten met een verfijnd uitgewerkte orkestratie en minder complexe texturen. De Epitaph voor hobo en piano is een eerste afspiegeling van de vernieuwde compositiemethode van de componist en sluimert ook door in de orkestrale werken zoals het pianoconcerto en de 4e symfonie. De eigenschappen van de vroegere werken blijven verder doorwerken, maar worden nu op een gelijk niveau behandeld met een meer melodische uitwerking van het muzikale materiaal. Witold Lutoslawski stierf op 7 februari 1994. Ondanks de ongunstige historische situatie van Polen in de 20e eeuw wist Lutoslawski zich op te werken tot een hoog gewaardeerd componist. Door het gebruik van de klassieke vormen kreeg hij meermaals het etiket van ‘classicus onder de avant-garde’ opgekleefd. Het feit dat hij ondanks de censuurcultuur een groot aantal werken van uitstekende esthetische kwaliteit achterlaat getuigt van een sterke muzikale overtuiging. Zijn creativiteit om bestaande compositiemethodes te kleuren met zijn eigen idioom maakt van hem een inspirerende figuur voor volgende generaties componisten.
16
LEUVEN LOKO: Bram Smits en Inge Geerardyn
Jasper Gheysen Bij het begin van het nieuw academiejaar, wordt traditie getrouw ook het nieuwe LOKOwerkjaar op gang getrokken. We zochten de voorzitter Bram Smits en ondervoorzitter Inge Geerardyn op om te polsen naar hun verwachtingen, doelstellingen en goede voornemens. Om meteen in met de deur in huis te vallen, wat is LOKO en wat doet het concreet voor de Leuvense studenten en zijn kringen? Bram en Inge: LOKO staat voor de Leuvense Overkoepelende Kring Organisatie en deze naam zegt eigenlijk al genoeg. Wij overkoepelen alle kringen en vertegenwoordigen de Leuvense student in de hoogste universitaire organen. Verder proberen wij aan jullie kring ook de nodig ondersteuning te bieden, zowel financieel als qua knowhow. Ook organiseren wij zelf evenementen, zoals de 24-urenloop, Lokomotion of Ithaka, evenementen die jullie na dit jaar zeker ook zullen kennen. Tenslotte bieden wij ook heel wat diensten aan aan de Leuvense student. Als je
17
FACTBOX WIE: Bram Smits GEBOORTEDATUM: 28/02/1989 STUDIES: Master in de vergelijkende in internationale politiek, nu bezig aan een master in de beleidseconomie. FAVOURIETE STIJLPERIODE: Hier ga ik het antwoord schuldig op moeten blijven. FAVOURIETE INSTRUMENT: Trombone FAVOURIETE COMPONIST: Stef Bos FAVOURIETE WERK: Hard werk
problemen hebt met je huisbaas, ontevreden bent over een examenvorm, of gewoon een algemene vraag hebt, dan mag je altijd langskomen op ons kantoor. Dat bevindt zich in de 's Meiersstraat 15. Waarom hebben jullie zich dit jaar geëngageerd voor LOKO en gekozen voor de mandaten van voorzitter en ondervoorzitter? Bram: Moeilijke vraag. Ik heb mij geëngageerd omdat ik na een jaar praeses
te zijn geweest van politika ik voelde dat mijn engagement nog lang niet uitgeblust was. LOKO was een logische volgende stap. Ik heb eerst een hele tijd overwogen om voor academische raad op te komen, maar na lang na te denken, bleek dat voorzitter toch meer in mijn profiel paste. Het is een enorm afwisselende job, aangezien je zowel met het praktische als met het inhoudelijke bezig bent. Ik denk dat als ik enkel met het praktische bezig zou zijn ik het inhoudelijke zou missen en omgekeerd. Voorzitter zijn biedt een ideale combo. Inge: Had je mij een jaar geleden verteld dat ik nu ondervoorzitter van LOKO zou zijn, ik had je niet geloofd. Ik ben er echt in gerold. Ik engageer me graag en ik hou gewoon van het concept van LOKO: een groep geweldig enthousiaste studenten die zich ieder jaar keihard willen inzetten om het leven van studenten in Leuven zo aangenaam mogelijk te maken door hun belangen te vertegenwoordigen aan de universiteit en in de stad. Het mandaat van onder-voorzitter was voor mij dan ook een ideale manier om me opnieuw een jaar met hart en ziel in te zetten voor LOKO. Wat zijn de belangrijkste doelstellingen die jullie met LOKO willen bereiken? Bram: In 2012 zijn er een hele hoop hogeschoolopleidingen die academiseren. Dat wilt zeggen dat ze een deel gaan uitmaken van de K.U. Leuven. De studenten aan deze opleidingen zitten over heel vlaanderen verspreid, maar zullen toch allemaal moeten vertegenwoordigd worden voor ons. Onze organisatie op zo'n manier hervormen dat dat mogelijk wordt, wordt onze grootste
uitdaging. Verder wil ik ook graag inzetten op communicatie. Een hele hoop studenten weten niet wat LOKO doet. We gaan proberen om nog zichtbaarder te worden zodat de studenten weten dat ze bij ons terecht kunnen als ze een probleem hebben. Inge: Ik zou hier een heleboel onderwijsdossiers kunnen oplijsten die ik zou willen aanpakken, zoals millenniumonderwijs, brede bachelors, integratie enzovoort, maar eigenlijk zou LOKO Onderwijs evengoed het op zich moeten nemen om meer aan concrete actiepunten te werken, dingen waar de FACTBOX WIE: Inge Geerardyn GEBOORTEDATUM: 16 februari 1990 STUDIES:Bachelor Politieke Wetenschappen, Master in Vergelijkende en Internationale Politiek en dan nu mijn Bachelor Rechten. FAVORIETE STIJLPERIODE: Als we over klassieke muziek spreken: de romantiek. Hedendaagse muziek: jaren '70 en '80. FAVORIETE INSTRUMENT: Piano/ viool/klarinet/saxofoon. FAVORIETE COMPONIST: Klassiek: Beethoven en Chopin. Hedendaags: Beatles. Maar dat verandert naargelang mijn humeur. FAVORIETE WERK: Ik vond de Nocturnes van Chopin altijd heel fijn om zelf te spelen. Een van de beste cd's van de laatste jaren: Boxer van The National.
18
student écht wakker van ligt. Ik denk aan de malaise van de vervroegde examenplanning, studievoortgangsproblemen die de kop opsteken, meer blokruimtes voor studenten, een beslissing wat betreft de tweejarige masters en de gevolgen die deze met zich mee kunnen brengen. LOKO moet een evenwicht vinden tussen dossiers die studenten weinig aanspreken, maar die op lange termijn wel veel effect zullen hebben, en thema's die hier en nu problemen veroorzaken en waar LOKO een belangrijke oplossing kan bieden. Welke rol speelt muziek in jullie leven? Bram: Een zeer beperkte rol, muziek is bij mij eerder het achtergrondgeluid als ik in de auto zit. Ik zal er zelden spontaan naar grijpen, ook niet als ik bijvoorbeeld geëmotioneerd ben. Dat wil trouwens niet zeggen dat ik niet kan genieten van muziek. Ik zal er gewoon niet zelf naar op zoek gaan. Inge: Ik heb altijd gezegd dat ik liever blind dan doof zou zijn. Muziek is gewoon te heerlijk om ooit te moeten missen. Ik heb zelf 9 jaar saxofoon en 6 jaar piano gespeeld aan de muziekschool en ik probeer nu mezelf wat klarinet aan te leren. Maar gewoon naar muziek luisteren is ook al ontzettend leuk. Een van de leukste dingen ter wereld is terugkomen van de muziekwinkel met een paar nieuwe cd's om die meteen op te zetten. Zalig gewoon! Naar wat luister jullie het liefst? Bram: Dat hangt van het tijdstip van de dag af. Ik hou wel van rock, maar kan ook echt genieten van een klassiek concert. Als ik
19
zat ben dan kunnen schrale Nederlandstalige schlagers mij zeker en vast behagen. Inge: Het klinkt cliché, maar ik kan niet echt één genre geven waar ik aan verknocht ben. Soms is het jazz, dan weer de hele Beatlescollectie om over te schakelen op schaamteloze pop en te eindigen met melancholische rock en singer-songwriters. Ik zet nog te weinig uit eigen beweging klassieke muziek op, maar als de radio toevallig op Klara staat, kan ik er wel van genieten. Als je één tip mag geven als ervaren studenten aan de nieuwe eerstejaars van musicologie, wat zou het dan zijn? Bram: Stel je open voor alles wat op je afkomt. Het studentenleven is een schitterende tijd op voorwaarde dat je er zelf ook wat van maakt. Vergeet niet te leren, maar sluit je zeker ook niet op in je kot. De eerste weken heb je tijd genoeg om leuven te ontdekken, doe dit dan ook! Inge: Hmmm, wat vreemd om mezelf als 'ervaren student' te moeten beschouwen, het lijkt nog zo kort geleden dat ik zelf voor het eerst mijn boeltje naar Leuven zeulde. Ik zou zeggen: vergeet niet af en toe even stil te staan en te beseffen dat de jaren die je hier in Leuven spendeert echt wel van de tofste van je leven zullen zijn. (O jee, ik klink oud.) Ik wil maar zeggen: de jaren gaan echt razendsnel, ik kan maar half geloven dat ik hier nu al aan mijn vijfde jaar begin. Dus geniet met volle teugen. Studeer. Schuim terrasjes af. Wees spontaan. En zet nooit restjes warm eten zomaar in de koelkast – altijd eerst laten afkoelen of je zal het je beklagen. You are warned!
KOKEN MET LOTTE Tzatziki en gemista Lotte Auer Beste vrienden van de muziek, Aan al diegene die nieuw zijn in de branche; welkom! Vreselijke geruchten hebben vast al de ronde gedaan over het kotleven, zodat u de indruk krijgt dat het op kot wel eens een grote nachtmerrie kan worden. Weg van het veilige ouderlijke thuis waar u nu zelf de was moet doen en waar u te maken krijgt met lastige kotgenoten, die in het holst van de nacht lichtjes in het hoofd thuiskomen, en insecten op de muur die niet dood te krijgen zijn met spray. Met al deze dingen kan ik u helaas weinig tot niets helpen, maar ik kan wel enkele tips geven hoe u uw eetgewoonten in Leuven zo aangenaam mogelijk kunt maken. U hebt vast al wel gehoord van de Alma; studentenrestaurant waar er per dag een andere specialiteit op het menu staat, dat verkocht wordt aan democratische prijzen. Vaak zijn deze gerechten het naar buiten komen waard, maar als u op de een of andere manier toch geen zin hebt in de Alma (door te veel volk, dat ene ingredient waar de maag 'nee dank u' op antwoord, of gewoon het gebrek aan goesting om het huis uit te gaan) kun je ook natuurlijk zelf aan de slag gaan – moeder heeft niet voor niets haar oude kookgerei meegegeven. Wel, ik deed zelfs speciaal voor jullie onderzoek in Griekenland! Ik vond hier enkele nuttige en simpele gerechtjes die voor de beginnende studentenkok niet moeilijk kunnen zijn. Iets wat daar een gewoonte is, is het eten van een croissant gevuld met hartige dingen, zoals kaas, tonijnsalade en vlees, bijvoorbeeld pita-vlees of gesneden biefstuk. Steek er ook altijd veel sla en tomaten bij en werk af met een pittig sausje. Het lekkere is dat een croissant de sandwich lekkerder maakt omdat het deeg veel luchtiger is dan een gewoon broodje. Typisch Grieks is Tzatziki, een sausje van yoghurt en komkommer. Het smaakt bijzonder lekker en op die manier houdt u de zomer nog iets langer in Belgie.
20
Nodig voor Tzatziki 2 grote komkommers 4 teentjes knoflook 1 liter Griekse yoghurt 3 eetlepels olijfolie 1/2 theelepel zout
De komkommer wassen en raspen. Vijf minuten laten staan in het een vergiet, het vocht er goed uitdrukken met de hand en weggooien. De knoflook raspen en deze samen met yoghurt, komkommer en zout in een slakom doen. Dit tot een samenhangende massa roeren en beetje bij beetje de olie toevoegen onder voortdurend roeren. Ongeveer een uur in de koelkast laten staan voor het opdienen.
En ander Grieks gerecht dat ik ook deze week heb ondekt zijn gemista's; gevulde tomaten met gehakt en groenten. Helemaal niet moeilijk om te maken, maar een oven is wel vereist.
Nodig voor gemista 5 grote vleestomaten 4 paprika's 1½ kop olijfolie 1 kop rijst 250 gr. gehakt 1 grote ui fijngesneden 1 courgette fijngesneden 1 aardappel fijngesneden 1 winterpeen fijngesneden ½ kop fijngesneden peterselie 1 rundvlees bouillonblokje Peper en zout
21
Was de tomaten en paprika's en snijd aan de bovenkant het kapje eraf en bewaar het. Vervolgens al het vruchtvlees uit de tomaten scheppen met een lepeltje. De paprika's wassen en de zaadlijsten eruit halen. De tomaten en paprika's van binnen bestrooien met wat zout. Het vruchtvlees van de tomaten pureren. De ui fruiten in 1 kop olijfolie en dan op een hoger vuur het gehakt erbij, als het gehukt rul is, de gepureerde tomaten erbij en 5 minuten laten smoren. Het bouiilonblokje toevoegen. De peterselie, aardappel, groenten, peper en zout toevoegen en koken tot de rijst bijna gaar is. De vulling met een lepeltje in de tomaten en paprika's scheppen en ze in een ovenschaal zetten. De kapjes er weer opzetten en de rest van de olie bij de tomaten en paprika's gieten. 1½ kop water in de schaal doen en een paar aardappelpartjes erbij. In de oven op 180 graden ongeveer 1 uur bakken.
OP ONTDEKKING IN DE NIEUWE WERELD Claïs Lemmens of die recensie positief of negatief ging zijn, hij zat slechts aan pagina 14. Ik vertelde Op 15 juli vertrok ik met de familie op reis hem dat ik musicologie studeerde, en hij naar de Verenigde Staten. We zouden een lachte dat zijn voornaam mij dan zeker rondreis maken langs de grote steden aan bekend zou zijn. Op zijn kaartje kon ik lezen de Oostkust. Hoewel we niet van een dat hij ‘Stravinski’ heette, wat een toeval! cultuurshock kunnen spreken bij een Het gesprek ging nog even voort (o.a. ook westers land als Amerika, waren er toch in het Frans), maar jammer genoeg kwam bepaalde verschillen die me zullen onze halte sneller dan verwacht en bijblijven. moesten we afscheid nemen. Nadat ik was Wat mij het meest opviel, was de openheid afgestapt, kon ik enkel denken: “Wat een van de Amerikanen naar toeristen toe. Niet interessante mensen kom je hier tegen op op een valse, geforceerde manier - de metro!” Later ontdekte ik dat hij niet bijvoorbeeld om klanten te lokken - maar zomaar ‘schreef’ voor Esquire, maar zelfs met een oprechte glimlach en ongeveinsde de art director van het blad is. Maar ook in interesse. Dat ondervond ik onder andere het Andy Warholmuseum in Pittsburgh, op in de New Yorkse metro. Met een gezin van Wall Street in New York, in elk restaurant zes is het al niet moeilijk om op te vallen, waar we kwamen en zelfs aan de douane op maar dat werd nog extra beklemtoond de allereerste dag; overal kwamen we door de onuitputtelijke energie waarmee zulke vriendelijke mensen tegen. Het is een mijn jongste zus de boel op stelten kan onweerlegbaar feit dat Amerikanen je zetten. Op een bepaald moment wees een meteen thuis doen voelen. man, die naast me zat op de metro, naar Aangezien we een rondreis maakten, Anna en vroeg: “Is that your sister?” Al snel moesten we soms uren in de auto geraakten we aan de praat over New York, spenderen om tot een volgende stad te België en zijn werk. Hij vertelde dat hij raken. Meestal was er niet veel te zien op schreef voor het tijdschrift Esquire, en dat die lange ritten, behalve velden die tot de hij een boek over zombies moest horizon reikten en van tijd tot tijd kleine recenseren. Hij was nog niet echt overtuigd stadjes waar we op drie minuten doorheen
22
waren. Ik had eerder wel gehoord dat de bevolkingsdichtheid in de Verenigde Staten gemiddeld laag is (door de afmetingen van het land), maar nu kon ik het met mijn eigen ogen zien. Niet alleen de grootte van deze stadjes, maar ook de namen ervan waren soms verrassend. Zo passeerden we op één dag Peru, South China, Belfast, Mexico en Carthago. We vermoedden zowaar een inspiratie-probleem. Een laatste opmerkelijke eigenschap van Amerika is de (financiële) steun die musea, monumenten en religieuze gebouwen krijgen van de overheid. In bijna elke stad bezochten we een museum en stonden we er opnieuw van versteld hoe goed alles geconserveerd en georganiseerd was. En hier werd het interessant voor mijn studie; een maand later zou ik immers in het midden van mijn herexamens zitten. Vooral voor het vak ste Eeuw zat ik in een Kunst in de 20 luxepositie. Na het Museum of Fine Arts in Boston, het Andy Warholmuseum in Pittsburgh, de National Gallery in Washington en natuurlijk het MOMA in New York, kon ik zonder overdrijven zeggen dat ik minstens 30% van alle vermelde werken in mijn cursus ook in het écht had gezien. In het MOMA was het zelfs zo dat ik in het midden van een zaal
23
kon gaan staan, rondkijken en de helft benoemen omdat we ze besproken hadden. Ik besefte dat dit geen reis is die we elk jaar zouden maken, integendeel. Daarom probeerde ik extra veel indrukken op te doen. Maar zelfs na drie weken leek het alsof ik nog geen één procent van het Noord-Oosten van de Verenigde Staten had gezien. Ik heb nu wel een beter beeld over de cultuur, de sfeer en de mensen. Sommige clichés zijn waar; in New York leek iedereen – behalve de toeristen – blond, skinny en fabulous, soms vang je wel eens gesprekken op die ‘you know, ... like, … totally shallow’ zijn, McDonalds en Burger King blijven aan populariteit winnen en op de televisie is er om het kwartier een reclameblok. Maar laten we ze niet allemaal over één kam scheren, want het tegendeel is evengoed waar; Amerikanen zijn enorm vriendelijk en tolerant, een multiculturele samenleving werkt daar echt, er wordt geïnvesteerd in cultuur en men kan zijn eigen fortuin maken met slechts een creatief idee en hard werk. Het was voor mij een heel leerrijke reis en ik hoop dat ik er snel kan terugkeren. OH MY GOSH IT WAS LIKE TOTALLY AWESOME!
POP POLL 2010-2011: De resultaten Sympathiekste prof 1. Burn 2. Bergé 3. Delaere/Christiaens
Beste muzikant 1. Emilie 2. Arne 3. Kristof
Best geklede prof 1. Delaere 2. Christiaens 3. Burn
Grootste roddeltante 1. Lotte 2. Dieter 3. Bram VH
Leukste vak 1. Geschiedenis & Analyse 2. Praktische Harmonie 3. Muziekjournalistiek/Inleiding op de muziekwetenschap
Grappigste musicoloog 1. Bram L 2. Bram VH 3. Simon
Knapste musicoloog 1. Nicolas 2. Gert 3. Jannis Knapste musicologe 1. Aurelie 2. Claïs 3. Sofie S Best geklede musicoloog 1. Sien 2. Christine/Lotte/Gert 2. Claïs/Aurelie/Sofie Zatste musicoloog 1. Jasper 2. Bram VH 3. Nelle
Slechtst verstaanbare musicoloog 1. Bastijn/Antje/Alexander 2. Jasper/Lora-Elly 3. Eva Meest begeerde one-night-stand 1. Perma Piet 2. Aurelie 3. Marijke & Nicolas & Gert Flirt van het jaar 1. Lotte 2. Jasper 3. Claïs & Jelle Leukste musicologenkoppel 1. Jelle & Sien/Brecht & Sofie 2. Yentl & Jannis 3. Mathis & Hannah
24
Leukste onbestaande musicologenkoppel 1. Gilles & Aurelie/Kristof & Emilie 2. Kristof & Claïs/Emilie & Arne/Christine & Sander/Arne & Simon 3. Gert & Kristof/Claire & Bram VH Leukste Musicologica-event 1. Concert 2. Weekend 3. Booze2Choose
Favoriete componist 1. Mahler 2. Stockhausen 3. Chopin Beste provincie 1. Antwerpen 2. Limburg 3. Oost-Vlaanderen/West-Vlaanderen Dixit van het jaar 1. Als je appels smelt, krijg je appelmoes. 2. Tsjernobyl, wie is dat? 3. De eunuchdominant in de tonicaharem.
25
DIXIT JG: “We gaan Sander moeten beginnen opgieten.” CD: “Alsof hij een soort heerlijke stoofpot is?” CD: “Niels! Jasper en Brecht zitten aan mekaar te foefelen!” ND: “Iemand uit Noorwegen... Een Noorwegiër? Een Noorwegiaan? Een Noorweger?” NVDH: “Als Schönberg zegt dat de 4de symfonie van Brahms een terts is, dan is Schönberg een aap!” GH: “Ik snap niet veel.” ADT: “Ik snap niet wat daar aantrekkelijk aan is, aan jonge kinderen.” BL: “Er gaat daar ongewenste seks gebeuren!” SD: “Lotte, gij kunt niet liegen, anders wordt uw haar ros!” SD: (bij het openen van een fles cola) “Hier sie! Spuitsel in uw wezen!” IB: “Tis goed dat je klaarkomt voor de tijd om is.” SS: “Een kneuzing? Kan van een groente zijn!”
26
FAK LETTEREN VZW Blijde Inkomststraat 11, 3000 Leuven Openingsuren Zondagavond: 21u-… Maandag tot donderdag: 13u-… Vrijdag: 13u-18u Zaterdag gesloten
27
COLOFON Redactie Jasper Gheysen Christine Dysers
Auteurs Jasper Gheysen Christine Dysers Prof. Dr. M. Delaere Lotte Auer Claïs Lemmens Niels Decoster Marijke Bobbaers Alexander De Tey Sander Degeling
Dank aan Geert Bourgeois Bram Smits Inge Gerardyn Niet op de openbare weg gooien, a.u.b. V.U. Jasper Gheysen
28
