DE WAANZINNIG FASCINERENDE ONTDEKKING VAN NIMROD
LESMATERIAAL PIETER ROELF JEUGDCONCERTEN 2015
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Lesmateriaal Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen van groep 6, 7 en/of groep 8 de Pieter Roelf Jeugdconcerten van het Noord Nederlands Orkest. Om uw leerlingen goed voor te bereiden op dit concert bieden wij u hierbij een lespakket aan om te behandelen met uw leerlingen. Het lesmateriaal is ontwikkeld door eerstejaars studenten van het Prins Claus Conservatorium, richting Docent Muziek. Zij hebben vier lessen ontwikkeld met de volgende onderwerpen: Les 1: “Naar het Noord Nederlands Orkest” Algemene inleiding over een symfonieorkest en een concertzaal. De leerlingen leren het NNO kennen, leren hoe een orkest werkt, wat er gebeurt in een concertzaal en wat een dirigent doet. Les 2: “Muzikale verhalen” Les over hoe muziek een verhaal kan versterken. Bij ieder verhaal past een muziekstuk en ieder muziekstuk kan een verhaal vertellen. Een actieve les waarin leerlingen zelf een verhaal kunnen schrijven naar aanleiding van de muziek die ze horen. Les 3: “Componeren” Les over het schrijven van muziekstukken. Hoe wordt een muziekstuk gecomponeerd en wat gebeurt er als je niet meer weet wat je moet schrijven? Een les met oefeningen waarin leerlingen samen hun eigen compositie maken. Les 4: “Waar vind je muziek?” Overal om je heen hoor je geluid, wat is de functie van al dat geluid en wanneer noemen we dat geluid nu ‘muziek’? Een les waarin de leerlingen samen kunnen bespreken of ze vinden dat het ronken van een motor of het tikken van een pen ook muziek kan zijn. Bij iedere les is een Prezi-presentatie gemaakt die u op een digibord kunt projecteren, de links naar deze Prezi’s vind u in de lesbrieven. Iedere les zal ongeveer een half uur duren. Wij wensen u veel plezier met de lessen en straks met het concert!
Bij vragen over het lesmateriaal kunt u contact opnemen met Linda Zandbergen (educatie NNO): Mail:
[email protected] Tel: 050 369 5 811
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
1
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Les 1: Naar Het Noord Nederlands Orkest Door: Julius Jonker en Alfons Weges Prezi: http://prezi.com/8w-c6m4ag678/
Kennismaking met:
het Noord Nederlands Orkest; wat een concert is en waar dit plaats vindt; de instrumenten uit het orkest; de orkestopstelling; de dirigent; de partituur.
Doelstellingen:
Na afloop van deze les begrijpen de kinderen: wat het NNO is; hoe een concertzaal ingericht is en wat er gebeurt in een concertzaal; welke instrumenten er zoal spelen in het symfonieorkest en waar ze zitten in het orkest; wat een dirigent is en wat deze functie inhoudt in een notendop; wat een partituur is, zowel normaal als grafisch.
Benodigd materiaal:
digibord met internetverbinding; whiteboard met stiften (of een ander bord waar je met stiften/krijt op kunt schrijven); de Prezi presentatie; de bijlagen, toebehorend aan Les #1: Naar Het Noord Nederlands Orkest.
Ruimte/opstelling :
Klaslokaal Normale opstelling, met goed zicht voor elke leerling op het digibord en whiteboard Voor het uitvoeren van de ‘dirigenten + muzikanten’ opdracht is er voldoende ruimte nodig Indien deze ruimte niet voorhanden is in het klaslokaal, eventueel uitwijken naar een ander (groter) lokaal
Tijd : ± 45 minuten Organisatorische voorbereiding :
Lees de lesbeschrijving van Les 1: Naar Het Noord Nederlands Orkest goed door. Bestudeer de bijlagen van Les 1: Naar Het Noord Nederlands Orkest. Maak kopieën van de bijlagen voor de hele klas Leg voor de les een kopie van de bijlagen #1 en #2 op de tafel van iedere leerling. Knip de namen van de instrumenten op bijlage #3 uit.
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
2
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Extra instructie: Het gebruik van Prezi is heel vrij, de dia’s staan niet vast. Om naar de volgende dia te gaan, drukt men op het pijltje naar rechts op het toetsenbord. Door op het linker pijltje te klikken gaat men naar de vorige dia. De dia’s die geluidsvoorbeelden bevatten kunnen opnieuw worden gestart door naar de volgende of vorige dia te gaan en vervolgens weer terug naar de dia met het geluidsvoorbeeld. Om in te zoomen op een afbeelding kan men klikken op de desbetreffende afbeelding.
Inleiding Start de Prezi presentatie. (Prezi dia 1) Het thema van Star Wars wordt afgespeeld. Dit geluidsfragment stopt wanneer je doorgaat naar de volgende dia. (Prezi dia 2). Vertel de kinderen dat ze binnenkort naar een concert gaan (Prezi dia 3). Vraag aan de kinderen of ze weten wat een concert is. Waar wordt een concert gegeven? De antwoorden worden gegeven in de volgende dia (Prezi dia 4). Hoe zou een concertzaal eruit zien? Er worden afbeeldingen weergeven van zalen waar het NNO dit jaar gaat spelen (Prezi dia 5). Vertel de kinderen dat zij in de zaal op stoelen zitten, terwijl ze luisteren en kijken naar de musici, de dirigent en een gids (verteller) (Prezi dia 6). Vertel dat er aan het eind van het concert wordt geapplaudisseerd.
Kern Dit concert wordt gegeven door het Noord Nederlands Orkest. Wat voor orkest is het NNO? (Prezi dia 7). Het antwoord is een symfonieorkest (Prezi dia 8). De kinderen gaan kijken naar een filmpje van het NNO. Vraag van te voren welke instrumenten ze zien en horen, en wat voor muziek het NNO speelt. (Prezi dia 9). De kinderen kijken vervolgens naar een filmpje van het NNO. Om het filmpje te starten druk je op de ‘play’ knop (Prezi dia 10). Vraag welke instrumenten er in een symfonieorkest spelen (Prezi dia 11). Laat de kinderen zoveel mogelijk instrumenten opnoemen (Prezi dia 12). Eén van de leerlingen schrijft alle genoemde instrumenten op het bord (whiteboard). De leerkracht kan ter ondersteuning de ingevulde lijst met instrumenten behorende bij de hoofdgroepen gebruiken.
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
3
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Vertel in welke 5 hoofdgroepen de instrumenten zijn verdeeld. Laat de kinderen de opgenoemde instrumenten opschrijven op hun opdrachtvel (Prezi dia 13). Bespreek de antwoorden (Prezi dia 14, 15). Bijlage 1. Vertel dat de kinderen zo een geluidsfragment horen van 5 verschillende instrumenten. Ze kunnen hun antwoorden schrijven op Bijlage 2 (Prezi dia 16). Het geluidsfragment start automatisch (Prezi dia 17). Bespreek de antwoorden met de klas (Prezi dia 18, 19). Vraag welke waar de instrumenten en secties van het orkest zitten en laat dit vervolgens zien a.d.h.v. het plaatje in de dia. (Prezi dia 20, 21). Vraag wie de leider is van het orkest en wat deze persoon allemaal moet doen (Prezi dia 22). Geef vervolgens de antwoorden. (Prezi dia 22, 23, 24). Vraag wat er in een partituur staat en wie een partituur gebruikt. Geef vervolgens de antwoorden (Prezi dia 25, 26). Laat een voorbeeld van een partituur zien, de bijbehorende muziek (Enigma Variatie V, Elgar) wordt afgespeeld tijdens het weergeven van deze dia (Prezi dia 27). Zoom kort in op de partituur (Prezi dia 28, 29).
Afsluiting Vertel de klas dat ze zelf een orkest gaan vormen en nadoen (Prezi dia 30). Wijs een dirigent aan en leg uit dat deze “het orkest” moet begeleiden wanneer de muziek klinkt in dia 31. Deel de uitgeknipte kaartjes uit (Bijlage 3) (Prezi dia 30). Elke leerling een instrument uitbeelden (Prezi dia 30). Laat de kinderen nadenken over hoe ze hun instrument moeten bespelen en waar hun plaats is in het orkest. Attendeer de kinderen op de afbeelding in de dia (Prezi dia 30). Vertel de kinderen dat ze goed moeten luisteren naar de muziek en hier goed op moeten reageren tijdens het uitbeelden. Dit geldt zeker voor de dirigent. Het geluidsfragment start automatisch (The Gnome – Modest Moessorgski) (Prezi dia 31). De kinderen mogen nu de muziek imiteren met hun eigen instrument. Wens de klas een fijne voorstelling (Prezi dia 32).
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
4
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Les 2: Muzikale verhalen Door: Dirk-Jan Apoll Prezi: http://prezi.com/ixkjta8ak_jo/
In deze les leren de kinderen dat een sprookje uitgebeeld kan worden door ballet. Ze leren dat daar muziek voor nodig is die goed bij het verhaal past. De kinderen gaan zelf muziek kiezen die het best bij een stukje van een verhaal past. Tot slot schrijven ze een kort verhaal in 3 stappen aan de hand van 3 geluidsfragmenten. Doel:
De leerlingen leren dat verschillende muziekstukken verschillen in sfeer en dat je je bij muziek een verhaal kunt voorstellen.
Materiaal:
Digibord met daarop de Prezi geopend
Tijd:
Ongeveer 45 minuten.
Inleiding Vraag de kinderen of ze het sprookje van Assepoester kennen. en of ze die kort kunnen samenvatten. Vertel dat een verhaal ook door middel van dans kan worden uitgebeeld, bijvoorbeeld zoals in het YouTube-filmpje. (volgende slide) In het YouTube-filmpje zie je een klein stukje van een ballet waarin het verhaal van Assepoester uitgebeeld wordt. (volgende slide) Vertel dat Prokofjev een Russische componist is, vraag wat een componist is. (volgende slide) Vertel dat Prokofjev de muziek voor het ballet van het sprookje van Assepoester. Soms schreef hij droevige muziek, soms vrolijke. Hij schreef voor elk deel van het verhaal muziek die goed bij dat deel van het verhaal paste. (volgende slide)
Kern Vertel de kinderen dat je een verhaal gaat voorlezen dat lijkt op het sprookje van Assepoester. Net als Prokofjev gaan de kinderen ook op zoek naar muziek die past bij sommige stukken van het verhaal. Het verhaal gaat over Cindy. Beluister na elke alinea van het verhaal de 3 luisterfragmenten op de Prezi door naar de volgende slide te gaan. (een slide terug gaan als de kinderen nog geen keuze hebben kunnen maken kan ook). Laat de kinderen een keuze maken welk fragment er het best bij de afgelopen alinea past. (Het is niet van essentieel belang dat de kinderen de juiste fragmenten uitkiezen. Het gaat erom dat ze gericht luisteren naar of sfeer van de muziek overeenkomt met de afgelopen alinea uit het verhaal) Ga na elk keuzemoment naar een volgende slide. (volgende slide)
Verhaal Cindy heeft twee oudere zussen, haar oudere zussen zitten al op de middelbare school. Omdat ze altijd zeggen dat ze veel huiswerk hebben, hoeven ze bijna nooit klusjes te doen in huis, maar ondertussen zitten ze op hun kamers altijd maar te make-uppen in plaats van huiswerk te maken. Cindy moet daarom vaak haar moeder helpen met de afwas, of met stofzuigen, of soms moet ze de was ophangen. Daar baalt ze van. Door al die klusjes houdt Cindy amper tijd en energie over om te dansen. Dansen,
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
5
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
daar houdt ze van. Binnenkort is er op de dansschool waar ze les heeft een auditie voor een clip van rapper Prins, dat is een bekende rapper uit de stad waar Cindy woont. Het lijkt Cindy supergaaf om daaraan mee te doen, als ze danst is ze echt gelukkig. (keuzemoment) (volgende slide) Op de dag van de auditie is er ’s avonds op de school van Cindy’s zussen een informatieavond. Daarom zijn haar ouders en haar zussen er niet. Die middag moest Cindy van haar moeder afwassen, stofzuigen en de ramen wassen. Hierdoor komt ze natuurlijk nooit op tijd voor de auditie. Cindy is erg boos! (keuzemoment) (volgende slide) Maar dan als ze de slaapkamer van haar zussen schoonmaakt en in de grote make-up spiegel kijkt, ziet ze niet zichzelf maar een heel oud vrouwtje met grijs haar, gele schoonmaakhandschoenen en er hangt een theedoek over haar schouder, het schoonmaakvrouwtje danst met een dweil in haar hand op hele vrolijke muziek. Het schoonmaakvrouwtje zegt: Hey Cindy, ik weet dat jij ook net zoveel van dansen houdt als ik, en dat er vanavond een auditie is. Ik kan je helpen om alle klusjes op tijd af te krijgen zodat je naar de auditie kan. Neem mijn schoenen, daarmee kun je supersnel schoonmaken, en je kunt er ook nog heerlijk op dansen. Cindy neemt de schoenen aan, ze trekt ze aan en maakt razend snel alle klusjes af. (keuzemoment) (volgende slide) Cindy komt precies op tijd aan bij de dansschool. Ze heeft geen tijd meer om zich in te schrijven voor de auditie, ze gaat maar gewoon tussen alle andere dansers staan en ze danst op haar allerbest. Als de auditie afgelopen is en Cindy alweer moe thuis op de bank zit is ze best tevreden over hoe ze gedanst heeft, maar opeens bedenkt ze dat ze zich nooit meer ingeschreven heeft. Al was ze misschien de beste bij de auditie, rapper Prins zou nooit weten wie zij was. Nu kom ik vast niet in de clip, denkt Cindy verdrietig, en ik ben ook nog een schoen kwijt geraakt van het schoonmaakvrouwtje, terwijl die zo lekker dansten. (keuzemoment) (volgende slide) De volgende dag ziet Cindy op Facebook een bericht van rapper Prins. Er staat, ‘’gisteren was er een meisje die supergoed danste en die ik echt in mijn clip wil. Ik kon haar naam alleen niet vinden op de inschrijvingslijsten. Ik heb wel haar schoen kunnen vinden, wie weet van wie deze schoen is?’’ Dat is mijn schoen denkt Cindy, ze is superblij! Tijdens de opname van de clip danst Cindy supergoed. Haar ouders vinden dat ook, ze zien hoeveel plezier Cindy in het dansen heeft en ze vinden dat Cindy meer moet gaan dansen. Haar zussen kunnen wel helpen met de klusjes in huis. Cindy is gelukkig nu haar leven zo is veranderd! (keuzemoment) (volgende slide)
Zelf een verhaal schrijven Vertel dat de kinderen een geluidsfragment gaan horen waarna ze het begin van een kort verhaal gaan schijven dat past bij de muziek. Vervolgens krijgen ze een tweede geluidsfragment horen, waarna ze het verhaal verder schrijven. Tot slot krijgen ze een derde geluidsfragment te horen, waarna ze het einde van hun korte verhaal schrijven dat gebaseerd is op de muziek. (volgende slide)
Afsluiting Vertel dat je je heel goed verhalen kunt voorstellen bij muziek, probeer dat maar eens als je naar de radio luistert.
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
6
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Les 3: Componeren Door: Chantal Brunt Prezi: http://prezi.com/dbv5be9vqemq/
Korte inhoudsopgave les
Benodigdheden
De leerlingen maken kennis met de componist Elgar en luisteren naar zijn muziek. Vervolgens worden de leerlingen zelf componist en schrijven ze in groepjes hun eigen compositie. De leerlingen weten wat een componist is. De leerlingen verplaatsen zich spelenderwijs in de rol van de componist. Ze kunnen gezamenlijk een compositie maken en kunnen hun geluiden tekenen. Digibord, voldoende tekenpapier, schrijfgerei
Ruimte & opstelling
Groepsopstelling
Organisatorische voorbereiding
Prezi-les starten, voldoende tekenpapier (voor elke leerling één)
Doel
Inleiding Tijd: Organisatie:
5 min. Start de Prezi-les Dia 1 t/m 13 in Prezi
Open de Prezi-les Klik op dia 2 in Prezi. Vertel de leerlingen wat ze gaan doen deze les. De leerlingen gaan zelf componeren. Klik op dia 3 in Prezi. Om dit te gaan doen hebben we het verhaal van Elgar, tekenpapier en schrijfgerei nodig. Klik op dia 4 in Prezi. Lees voor: Binnenkort gaan jullie naar een concert van het Noord Nederlands Orkest. Tijdens het concert speelt het verhaal van Elgar een rol. Dit is Elgar (zie afbeelding dia 3 Prezi)en Elgar is een componist. ‘Wat is een componist? ’Iemand die zelf muziek bedenkt en opschrijft. De componist noteert welke klanken hij op welk moment wil horen. Klik op dia 5 in Prezi. Lees voor: Elgar was een hele goede componist en kon de mooiste muziekstukken maken. Totdat hij op een dag last kreeg van een writersblock. ‘Wat is een writersblock?’Een writersblock houdt in dat iemand opeens geen ideeën/ inspiratie meer heeft. Zijn ideeën zijn geblokkeerd. Klik op dia 6 in Prezi. Kies 2 leerlingen uit. Deze 2 leerlingen gaan een kort rollenspel spelen. De ene leerling speelt Elgar. De andere leerling speelt de vriend van Elgar.
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
7
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Rollenspel tussen Elgar en zijn vriend: Vriend:
Wat is er aan de hand Elgar?
Elgar:
Ik moet een muziekstuk maken, maar het wil niet lukken.
Vriend:
Hoezo niet?
Elgar:
Ik heb helemaal geen ideeën meer.
Vriend:
Je hebt last van een writersblock.
Elgar:
Ik ben er helemaal klaar mee, ik kap ermee!
Vriend:
Nee, doe dat niet. Ga door met componeren en componeer de mooiste muziek van de hele wereld!
Klik op dia 7 in Prezi. Lees voor: Ter inspiratie floot de vriend van Elgar deze melodie. Klik op dia 8 in Prezi. Laat luisterfragment 1 horen. Klik op dia 9 in Prezi. En toen… Klik op dia 10 in Prezi. Laat luisterfragment 2 horen. ‘Welke tekst wordt er gezongen?’ Elgar kreeg opeens een goed idee. Die melodie ging niet meer uit het hoofd van Elgar en hij ging aan de slag met deze melodie. Elgar gebruikte deze melodie voor zijn eigen compositie. Zo kreeg hij weer ideeën voor een nieuwe compositie. Laat de leerlingen de melodie meezingen. Klik op dia 11 in Prezi. Lees voor: Nu gaan we luisteren naar het stuk wat Elgar gecomponeerd heeft. In deze compositie komt de melodie terug die we net gezongen hebben. ’ Klik op dia 12 in Prezi. Laat luisterfragment 3 horen. ‘Wanneer je deze melodie hoort in de muziek, dan steek je je hand op. ‘Is de melodie helemaal hetzelfde als de melodie die we net gezongen hebben?’ Nee. Dit is een variatie op de melodie. ‘Wanneer je deze melodie hoort in de muziek, mag je de melodie meezingen.’ Klik op dia 13 in Prezi. Lees voor: Wij gaan ook net als Elgar een compositie proberen te maken. Om te componeren heb je klanken/geluiden nodig. Die gaan we verzinnen met het volgende spel:
Kern Tijd: Organisatie: Opdracht 1:
15 min. Dia 14 & 15 in Prezi Tekenpapier uitdelen ‘Ik componeer en ik hoor…’
Klik op dia 14 in Prezi. Verdeel de klas in groepjes (grootte van de groepjes maakt hierbij niet uit). Speel het spel ‘Ik componeer en ik hoor…’ Dit is een variatie op het spel ‘Ik ga op reis en ik neem mee…’ alleen worden de woorden nu vervangen door klanken. De leerling zegt dus ‘Ik componeer en ik hoor…’ waarna het kind een klank toevoegt, zoals klappen in de handen, wrijven in de handen, stampen op de grond o.i.d. De volgende herhaalt dit en voegt een eigen geluid toe aan de reeks. Elk groepje probeert
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
8
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
een zo lang mogelijke rij te maken. Als de rij doorbroken wordt, kan het spel gewoon opnieuw gestart worden. Bespreek na afloop van dit spel hoeveel geluiden de langste rij van elk groepje had. Vertel de leerlingen dat ze met deze zelfbedachte geluiden zelf een eigen muziekstuk gaan maken. Opdracht 2:
‘Grafische partituur maken’
Klik op dia 15 in Prezi. Teken een geluid wat je net hebt bedacht. De docent hangt al deze geluidentekeningen op. Zo ontstaat er een grafische partituur. De docent wijst in willekeurige volgorde de tekeningen aan en de leerling die het geluid bedacht en getekend heeft, maakt het geluid. Het geluid blijft net zo lang klinken, totdat de docent niet meer naar de betreffende tekening wijst. Vervolgens kunnen ook leerlingen de taak van de docent overnemen. Zo ontstaat er een compositie.
Afsluiting Tijd: Organisatie: Opdracht 3: ‘Eigen uitgevoerde compositie’
10 min. Dia 16 & 17 in Prezi
Klik op dia 16 in Prezi. Verdeel de klas in groepen (richtlijn: 8-10 leerlingen per groep). Laat de leerlingen van elke groep zich door de ruimte verspreiden. Elk groepje kiest 1 leerling uit die de componist is. De overige leerlingen van het groepje zijn de muzikanten en verzinnen zelf hun eigen geluid. Dit kunnen geluiden zijn die in bovenstaand spel naar voren kwamen. Wanneer de school genoeg muziekinstrumenten heeft, kunnen ook deze gebruikt worden. De componist beslist welke klanken op welk moment moeten klinken. Dit doet de componist door een muzikant ‘aan te geven’ d.w.z. dat de componist een gebaar doet naar één van de muzikanten dat hij/zij mag beginnen met het geluid maken. De muzikant maakt zijn zelfbedachte geluid. Dit geluid blijft de muzikant net zo lang maken totdat de componist de muzikant ‘afslaat’ d.w.z. dat de componist een gebaar maakt naar één van de muzikanten dat hij/zij moet stoppen met spelen. De componist zet dus d.m.v. tekens de muzikanten als het ware ‘aan’ en ‘uit’. De componist kan meerdere muzikanten aangeven en afslaan. Eventueel kan de componist ook de geluidssterkte van de geluiden aangeven d.m.v. van tevoren afgesproken gebaren. Spreek van tevoren de betreffende gebaren af. Aan het einde van de les presenteren de groepjes hun composities aan elkaar. Klik op dia 17 in Prezi. Evalueer met de leerlingen wat we gedaan en geleerd hebben deze les.
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
9
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Les 4: Waar vind je muziek? Door: Nina Bouwman Prezi: http://prezi.com/mrpjftfvly3c/ Beschrijving les: In deze les gaan de leerlingen nadenken over waar ze muziek tegenkomen en wat er met omgevingsgeluid kan worden gedaan. De leerlingen gaan dit ervaren door verschillende filmpjes en door dit zelf toe te passen. Doelstelling:
Leerlingen herkennen het verschil tussen muziek en geluid.
Benodigdheden: Digibord met internet, speakers Opstelling:
Klas in groepjes (vijf á zes leerlingen).
Tijd:
30 minuten
Lesbrief Dia 1 – Waar vind je muziek? Lees de vraag hardop voor en laat de leerlingen de vraag beantwoorden. Dia 2 – Waar vinden we muziek (voorbeelden) Kijk met de leerlingen welke voorbeelden genoemd zijn en welke er niet bij staan die de leerlingen wel hebben genoemd. Dia 3 – Waarom vinden we daar muziek? Lees de vraag hardop voor en laat de leerlingen de vraag beantwoorden. Dia 4 – Antwoorden op de gestelde vraag Kijk met de leerlingen welke voorbeelden genoemd zijn en welke er niet bij staan die de leerlingen wel hebben genoemd. Dia 5 – Wat voor instrumenten in het filmpje zie je? Lees de vraag hardop voor, laat het filmpje in zijn geheel zien en laat de leerlingen de vraag beantwoorden. LET OP: Bij dit antwoord zijn ook objecten instrumenten, leerlingen mogen dus het antwoord: bezem geven. Dia 6 – Welke muziek past bij een gymles? Lees de vraag hardop voor en laat de leerlingen de vraag beantwoorden. Vraag door wanneer zij een bepaald lied of stijl noemen; waarom vind je dat die muziek erbij past? Dia 7 – Welke muziek past bij een rekenles? Lees de vraag hardop voor en laat de leerlingen de vraag beantwoorden. Vraag door wanneer zij een bepaald lied of stijl noemen; waarom vind je dat die muziek erbij past? Dia 8 – Welke muziek past het best in een restaurant?
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
10
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Lees de vraag hardop voor, laat elk filmpje voor een gedeelte zien zodat de leerlingen een indruk krijgen. Na de filmpjes geven de leerlingen het antwoord (het goede antwoord is B: Het Zwanenmeer van Tsjaikovski. Deze muziek zal ook in de voorstelling van het NNO terugkomen). Dia 9 – Is dit geluid of muziek? Lees de vraag hardop voor, laat het filmpje in zijn geheel zien en laat de leerlingen de vraag beantwoorden. Antwoord: Deze jongen maakt met de geluiden muziek, de geluiden zijn pas muziek als de jongen er andere geluiden en bewegingen aan koppelt. Dia 10 – Overal zijn geluiden en alles kan muziek zijn Dit bevestigt de vorige uitleg, vertel dat dit alleen geldt wanneer mensen er gericht iets me doen waardoor het muziek wordt, zoals de jongen in het filmpje. Dia 11 – Waar kunnen wij muziek mee maken? Lees de vraag hardop voor en maak groepjes van vijf á zes leerlingen. De leerlingen kiezen samen in korte tijd een object waarmee ze straks muziek mee kunnen maken. Dia 12 – Hoe klinkt dit “instrument”? Ga per groepjes de gekozen instrumenten langs, stel eerst de vragen en laat dan één leerling uit het groepje het “instrument bespelen”. De klas geeft daarna antwoord op de vragen. Dia 13 – Bedenk hoe je jullie “instrument” gaat gebruiken in een toneelstukje De leerlingen gaan in het groepje een toneelstukje maken waarbij het “instrument” eerst maar een geluid is, maar door de leerlingen wordt omgetoverd tot muziek: Geef het voorbeeld dat een potlood de stappen van een paard kunnen zijn en dat je daarop kunt zingen (de maat) of kunt rappen, klappen. Als de leerlingen er niet uit komen kun je hen op weg helpen. Voorbeeld: door een leerling “Bim Bam Bom” uit Vader Jacob te laten tikken en de rest van het groepje tijdens het tikken het lied te laten zingen. Laat om de beurt de groepjes presenteren. Dia 14 – Je komt dus niet alleen muziek tegen, maar ook geluiden Lees de tekst voor en stel de vraag “Waar vind je muziek?” nogmaals aan de klas. De meeste kinderen zullen het antwoord “Overal.” geven. Klik tot slot het filmpje aan en sluit hiermee af.
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
11
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
KOPIEERBLAD #1
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
12
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
KOPIEERBLAD #2 Je hoort zo een geluidsfragment. Elke keer hoor je een ander instrument, met een korte pauze ertussen. Zet een kruisje bij het eerste instrument dat je hoort, dan het tweede instrument, enzovoort. Er is telkens maar een antwoord goed. Veel succes!
Pauken
Klarinet
Trompet
Viool
Tuba
1ste 2e 3e 4e 5e
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
13
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
Kopieerblad #3 Kopieerblad #3 NNO-schoolconcerten 2015. ♪ De kinderen komen allemaal voor de klas en vormen samen het symfonieorkest. (de kinderen kiezen zelf welk instrument zij willen spelen in het orkest). ♪ Via bijlage 3, worden er kaartjes uitgedeeld met daarop de naam van het instrument. ♪ Weten de kinderen nog hoe de instrumenten heten en hoe je ze vast moet houden? ♫ Eén van de kinderen is de dirigent. ♪ De kinderen luisteren naar een muziekfragment (Prezi afbeelding 21), welke ook op het schoolconcert te horen is (The Gnome – Modest Moessorgski – Pictures at an exhibition). ♪ De dirigent geeft met gebaren aan: De muziek die hij/zij hoort De kinderen in het orkest proberen de muziek die ze horen uit te beelden met hun instrumenten
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
14
Lesmateriaal bij Pieter Roelf Jeugdconcerten 2015
KOPIEERBLAD #3
Viool
Viool
Viool
Viool
Viool
Altviool
Altviool
Altviool
Cello
Cello
Cello
Contrabas
Contrabas
Contrabas
Dirigent
Klarinet
Hobo
Fluit
Hoorn
Trompet
Trombone
Klarinet
Hobo
Fluit
Hoorn
Trompet
Trombone
Tuba
Grote Trom
Kleine Trom
Noord Nederlands Orkest | Prins Claus Conservatorium | April 2015
15