Tekst en fotografie Erik van de Perre
WANDELEN
UITGEDOOFD MAAR ZEKER NIET UITGEBLUST 16
6 - 2009
OP0906_Auvergne.indd 16
13-08-2009 13:59:57
D
DE VULKANEN VAN DE AUVERGNE Bij vulkanen denken we veelal aan Italië, IJsland of allerlei exotische oorden. Maar één van de grootste en voor wandelaars best toegankelijke vulkaangebieden ligt dichterbij: in de Auvergne. 6 - 2009 17
OP0906_Auvergne.indd 17
13-08-2009 14:00:21
De gerestaureerde buron (almhut) Niercombe, Vallée de la Cère.
Standplaats Thiézac Tijdens de ijstijd kerfden talloze gletsjers diepe valleien in het vulkaanmassief van de Monts du Cantal, waaronder de vallei van de Cère. In deze vallei liggen het plaatsje Thiézac (800 m) en het 300 meter hoger gelegen pension ‘Le Clou’, waar wij zalig sliepen in een rustiek ingerichte kamer met uitzicht op de Plomb du Cantal en na elke tocht, samen met de andere huisgasten, aan de lange tafel in de woonkamer genoten van overheerlijke streekgerechten.
Tedje Hillenaar en Harry de Beer van ‘le Clou’.
18
De weg naar het aards paradijs begint in Thiézac en eindigt voor de deur van ‘Le Clou’, een idyllisch pensionnetje hoog boven het dal van de Cère. Met natuurstenen muren, een plafond met dikke balken, drinkwater uit een eigen bron. En Nederlandse eigenaren. Toen Tedje Hillenaar en Harry de Beer er twaalf jaar geleden zelf op vakantie kwamen, raakten ze meteen verknocht. Harry: ‘De vorige eigenaar was ook een Nederlander. Toen we hoorden dat hij wilde verkopen, twijfelden we geen moment’. Harry was architect, Tedje bracht ervaring mee als manager van natuurkampeerterreinen. Hoewel het pension van alle nodige comfort is voorzien, ademt het geheel nog steeds de sfeer van een boerderij van 1806. ‘s Avonds knappert het haardvuur in de cantou, de grote schouw in de woonkamer. En de overheerlijke streekgerechten worden nog steeds bereid in de souillarde, de oude keuken.
We ontbijten in de tuin, met uitzicht op de langgerekte rug van de Plomb du Cantal, terwijl een zacht briesje het tingelen van koebellen uit de vallei omhoog drijft. Als wandelaar zit je hier gebeiteld. Harry en Tedje, zelf gedreven wandelaars, kennen de streek op hun duimpje. De mooiste tochten beginnen vlak voor de deur.
EEN VLEUGJE IJSLAND Achter Le Clou verrijst de uitzichtberg L’Élancèze. Hij ligt pal in het centrum van de grootste vulkaan van Europa: vergeleken met de 2500 km² grote Monts du Cantal lijkt zelfs de Etna een kleuter. Maar goed dat deze vuurspuwende draak, die ooit grote delen van Auvergne met gloedwolken, asregens en lavastromen teisterde, al drie miljoen jaar geleden de geest gaf. Op aanraden van Harry beklimmen we L’Élancèze niet via de ‘normale’ route over de GR 400, maar via een alternatief pad door het bos. We krijgen zelfs een stencil met een routeschets mee. De 1571 m hoge top biedt een fenomenaal uitzicht over alle grote toppen van het Cantalmassief. Na een mooie graatwandeling lokt het geluid van koebellen ons door het bos naar de Vacherie de la Borie Haute, een vervallen buron, een plaatselijke almhut, op
6 - 2009
OP0906_Auvergne.indd 18
13-08-2009 14:00:27
Keuvelende oudjes in Niervèze, Vallée de la Cère.
Op weg naar L’Élancèze.
De Feiten
de zuidflank van de berg. Nog lager schiet de veertig meter hoge Cascade de Faillitoux vrolijk naar beneden. Al is cascade een groot woord: eind augustus stroomt amper een dun straaltje water over de zwarte basaltrotsen. Dat doet geen afbreuk aan de schoonheid van de omgeving. De pikzwarte basaltzuilen, die als orgelpijpen boven onze hoofden oprijzen, contrasteren heerlijk met de knalgroene planten rond het bekken. Dit lijkt wel IJsland! Maar de vuurrode Salerskoeien met hun lange, puntige horens zijn uitgesproken Auvergnaans.
DENK AAN DIE STOOFSCHOTEL ‘Harry, welke top moeten we vandaag bedwingen?’ vragen we de volgende ochtend langs onze neus weg. Tot mijn verbazing wijst de duim van onze gastheer echter omlaag: ‘De kloof van de Cère mag je niet missen!’ Via een steile, brede veldweg duiken we Thiézac in. Voorbij het dorp krijgt de lome Cère plots haast en duikt een diepe kloof in.
20.000 Jaar geleden werd de oprukkende ijstijdgletsjer hier tot staan gebracht door een harde rotsbarrière. Gigantische smeltwatermassa’s groeven later de Pas de Cère (‘engte van de Cère’) uit. Bij het gehucht Salvanhac leidt een voetbrug over de rivier. Een ijsvogel flitst over het water, dat aanvankelijk tussen met mos begroeide stenen kabbelt. Stroomopwaarts vernauwt de kloof al snel. Uit het pad zijn treden gehouwen en de tachtig meter hoge rotswanden doen denken aan een typische kloof uit de Alpen. Uit een zijdal schiet de Cascade de la Roucolle met een sierlijke boog de diepte in. Thiézac nodigt uit voor een terrasje met een fris biertje. Er wacht immer nog een pittige klim door het bos naar Trielle. Over het pad hangt een hele vrome sfeer. Eerst leidt een kruisweg naar een fraai kapelletje, dat diep in het bos verscholen ligt. Hogerop volgen een kluizenaarsgrot en tenslotte een rots met de aartsengel Michaël, die ons minzaam lijkt toe te knikken: ‘Nog even jongens, denk aan die stoofschotel in Le Clou...’
HET GEBIED Thiézac/Le Clou (departement Cantal) en Le Mont-Dore (departement Puy-de-Dôme) liggen binnen het Parc Naturel Régional des Volcans d’Auvergne). Het natuurpark omvat een groot deel van het Centraal Massief. De hoogste top is de Puy de Sancy (1885 m). DE TOCHTEN 4 wandelingen van 3 tot 8 uur, één mountainbiketocht van 3,5 uur. ZWAARTE Eenvoudige tot vrij zware wandelingen. De Puy de Sancy (lang) en de mountainbiketocht (steil klimmen) vergen een behoorlijke conditie. MOEILIJKHEIDSGRAAD Meestal duidelijke paden en wegen. De tocht naar de Puy Gros voert deels door padloos hoogveen. NAVIGATIE Wandelkaart, zeer goed tot slecht gemarkeerde paden. BESTE TIJD Half mei-juni en septemberoktober. Juli en augustus zijn heet en druk. ER NAAR TOE Air France vliegt o.m. rechtstreeks naar Clermont-Ferrand. Vandaar verder met de trein (1,5 uur tot Le Mont-Dore; 2 uur tot Vic-surCère, waar je kan worden opgepikt door de eigenaren van Le Clou). Met eigen auto: Utrecht – Parijs – Clermont-Ferrand – Le Mont-Dore (933 km) of Thiézac/Le Clou (1015 km). OVERNACHTEN Hotels, pensions en campings in Le Mont-Dore en Thiézac. MEER FEITEN www.oppad.nl
6 - 2009 19
OP0906_Auvergne.indd 19
13-08-2009 14:00:32
Parc Naturel Régional des Volcans d’Auvergne Frankrijks grootste regionale natuurpark werd in 1977 opgericht en beslaat een oppervlakte van 395.070 ha. Het strekt zich uit over de departementen Cantal en Puyde-Dôme en omvat de vulkaanmassieven van Monts Dôme, Monts Dore, Monts du Cantal, Cézallier en het granietplateau Artense. Binnen het natuurpark groeien planten als ronde zonnedauw en ligularia (overblijfsel uit de ijstijd) en leven gemzen, moeflons, visotters en slechtvalken. Heel typerend zijn de burons, eenvoudige almhutten van ruwe lavablokken, waarin met name in de Cantal vroeger in de zomer de tot veertig kilo zware Cantalkazen werden vervaardigd. Aangezien het melkvee tegenwoordig meestal in de valleien blijft, zijn de meeste burons vervallen. Sommige werden echter gerestaureerd en kregen een nieuwe bestemming, bijvoorbeeld als gîte voor wandelaars.
Pas de Cère. 20
6 - 2009
OP0906_Auvergne.indd 20
13-08-2009 14:00:38
Frankrijk
Zoom in op route 3 en 4 via de Google Map op www.oppad.nl
De tochten
1
L’ÉLANCÈZE (16 KM, 6 UUR, +640/-640 M) Rondtocht langs een van de mooiste uitzichtbergen van de Cantal. Meestal is er een goed pad, de markering (bordjes en verfstrepen) laat soms te wensen over.
2
PAS DE CÈRE (15 KM, 5 UUR, +460/-460 M) Eenvoudige rondtocht langs paden en smalle baantjes, met als hoogtepunt de diepe kloof van de Cère, stroomafwaarts van Thiézac.
3
MOUNTAINBIKETOCHT DOOR DE MONTS DORE (36 KM, 3,5 UUR, +800/-800 M) Technisch eenvoudige, afwisselende lus door de bergen ten noorden van Le Mont-Dore. Rustige meren, sprankelende watervallen, ruisende bossen en mooie vergezichten.
4
PUY DE SANCY (20 KM, 7-8 UUR, +980/-980 M) Lange rondtocht vanuit Le MontDore naar het dak van het Centraal Massief. Met wat geluk spot je gemzen en moeflons.
5
PUY GROS (9 KM, 3 UUR, +220/-220 M) Natuurwandeling met een gids over vochtige weiden naar een uitzichttop ten noorden van Le Mont-Dore.
Monte-Dore, Roche Tuilière (1288 m) links en Roche Sanadoire (1286 m) rechts.
6 - 2009 21
OP0906_Auvergne.indd 21
13-08-2009 14:00:48
Puy de Sancy (1885 m).
Standplaats Le Mont-Dore Hoewel de laatste grote vulkaanuitbarsting alweer 250.000 jaar geleden is, bewijzen de vele thermale bronnen in en rond Le Mont-Dore dat Vulcanus en co. het vuur hooguit op een laag pitje hebben gezet. Het weldadige effect van een bad in het 38 tot 44°C warme water lokte eerst de Romeinen en later Lodewijk XIV. Echt in zwang raakte het kuuroord in de 19e eeuw, getuige het schitterende thermengebouw. Vandaag de dag ontdekken steeds meer wandelaars en fietsers het gebied en zij vinden daarvoor een uitstekende basis in ‘Les Camélias’. In dit pand op 350 meter van het centrum verhuren Erwin en Margriet Derksen zes volledig uitgeruste appartementen. Zelf zijn ze enthousiaste buitensporters en helpen ze je graag bij het uitzetten van tochten.
Op de MTB: Erwin Derksen van ‘Le Camélias’ bij het Lac de Servières.
22
Ruim zestig kilometer ten noorden van de Monts du Cantal ligt een tweede reusachtig vulkaanmassief. Ook de Monts Dore blijken een eldorado voor wandelaars en fietsers. En die vinden een prima uitvalsbasis in ‘Les Camélias’, dat eveneens in Nederlandse handen is. Erwin en Margriet Derksen ontmoetten elkaar tijdens een mountainbikevakantie in Ecuador in 2000. Al vlug rijpte het plan om samen ‘iets’ rond hun fietspassie te doen. En als het even kon in Frankrijk. In mei 2007 belandde het stel voor het eerst in Le Mont-Dore, luttele maanden later hadden ze ‘tot hun eigen verbazing’ een koopcontract voor ‘Les Camélias’ op zak. Erwin nodigt mij uit voor een ‘rustige’ verkenningstocht met de mountainbike door het bergland ten noorden van Le MontDore. En zo zoeven we even later over stille bospaden en veldwegen, langs verborgen watervallen, door ruisende bossen en over
kale hoogten met schitterende uitzichten. Bij de Puy de Baladou verschijnt in de verte de hoekige, door een radiomast bekroonde Puy de Dôme (1465 m), net een geweldige taart met een kaars. Keien vliegen in het rond terwijl we door het bos naar Pessade denderen. Een dorp van drie man en een paardenkop, maar mét een café. Een biertje verder jaagt Erwin mij alweer genadeloos de heuvels in. Hij heeft immers nog meer verrassingen in petto. Leuke, zoals het kratermeer van Servières, dat stil tussen de bomen glanst, en ietwat boosaardige, zoals de klim naar de Col de l’Ouire. Als een berggeit flitst hij omhoog. Ook bij mij gaat er vanalles omhoog, vooral mijn polsslag. De zon brandt, het zweet gutst, mijn botten kraken. Ik moest maar weer eens iets aan die conditie doen... ‘Lukt het wat?’ vraagt een bezorgde stem. ‘Jaweeeeel, een makkie’, lieg ik.
6 - 2009
OP0906_Auvergne.indd 22
13-08-2009 14:00:53
Ook bij mij gaat van alles omhoog. Vooral mijn polsslag
Mont-Dore, grande cascade.
Julien, onze accompagnateur en montagne, tijdens de afdaling van de Puy Gros.
MOEFLONS EN GEMZEN SPOTTEN De Puy de Sancy (1885 m) is de hoogste top van de Monts Dore. We beginnen de beklimming letterlijk in de tuin van de Derksens. Vandaar schiet een steil paadje het bos in, waar een zacht ruisen een eind verderop de Grande Cascade aankondigt, een bijzonder fraaie waterval die boven Le Mont-Dore het bos in plenst. Boven de boomgrens ontvouwt zich een breed trogdal tot aan de Puy de Sancy; ook hier laat de ijstijd zich groeten. We zijn bewust laat gestart. Het is een zonnige, zomerse zondag en dat betekent massa’s volk op de Puy de Sancy, die ook met de kabelbaan bereikbaar is. Als we tegen vijven de top bereiken, brengt de cabine net de laatste dagjesmensen terug naar beneden. De steile, groene bult is verla-
Hagedis met een afgebeten staart.
ten. Boven de berg cirkelt een steenarend, een opgeschrikte marmot slaat alarm. Naast het pad hurkt een lange, pezige man, die met een verrekijker in de diepte tuurt. ‘Moeflons’, beduidt hij. Door de verrekijker ontdek ik een tiental dieren, die met hun typische ronde horens duidelijk afsteken tegen het gras. ‘Heb je ook de gems gezien, die hogerop ligt te pitten?’ gaat Christian Barbier verder. Hij blijkt gids en woont in een dorpje aan de voet van de vulkaan. De schaduwen worden langer. De tijd dringt. Tijd om afscheid te nemen: Christian gaat linksaf, ik volg verder de kam. Nog één keer draait hij zich om en wuift, dan verdwijnt hij in een plooi van de berg. Naast allerlei beesten is het Parc Naturel Régional des Volcans d’Auvergne een toevluchtsoord voor allerlei plantensoorten.
Tijdens een tocht met natuurgids Julien worden hun geheimen ontrafeld. Op een brede piste klimmen we van het Lac de Guéry naar de vervallen Ferme du Puy May. Vandaar gaat het over zompige weiden naar de Puy Gros, een verweerde bult ten noorden van Le Mont-Dore. De vegetatie bepaalt het ritme. We maken kennis met de fraaie klokjesgentiaan, vleesetende planten zoals de ronde zonnedauw en het vetblad en nuttige zoals de gele gentiaan, waarvan de wortels een prima likeur opleveren. Bij de blauwe monnikskap gaat een waarschuwende vinger de lucht in. Julien: ‘Een kleine dosis van deze plant is reeds dodelijk. Daarom werd ze vroeger soms aan ter dood veroordeelden gegeven.’ Hij pauzeert even en vervolgt met een boosaardige grijns: ‘De perfecte kruidenthee tegen schoonmoeders...’
Zelf deze tochten maken? Een handige pdf met alle benodigde praktische informatie en de gps-tracks van tocht 3 en 4 staan op onze website. Daarnaast vind je hier een lezersaanbieding van zowel Tedje en Harry van ‘Le Clou’ als Erwin en Margriet van ‘Les Camélias’, onze leuke gastheren en -vrouwen. Beide aanbiedingen bestaan uit een arrangement met gegidste tochten (incl. lezerskorting).
oppad.nl
Download de pdf met praktische informatie
6 - 2009 23
OP0906_Auvergne.indd 23
13-08-2009 14:00:57
Tekst Nanda Raaphorst i.s.m. Rogier van Rijn, Erik van de Perre, Peter van Damme en Hans Lasonder
Tien mooie wandelroutes in Frankrijk
WANDELEN
Lavendelvelden, vulkaankegels, rotskusten en kasteelruïnes, lieflijke valleien en ruige bergen. Frankrijk staat met stip bovenaan de lijst van favoriete wandellanden. Op Pad zocht naar 10 mooie, gevarieerde routes. Et voilà!
24
6 - 2009
OP0906_TopFrankrijk 24
14-08-2009 10:30:26
6 - 2009 25
OP0906_TopFrankrijk 25
14-08-2009 10:30:33
Romantische plattelandshuizen...
De kenners
Aan dit artikel werkten vier deskundigen mee met veel wandelervaring in Frankrijk. Erik van de Perre is reisjournalist/-fotograaf en schreef meerdere trekkinggidsen, o.a. over Corsica. Peter van Damme werkt bij SNP als productmanager groepsreizen Europa, Noord-Afrika & MiddenOosten. In 20 jaar tijd liep hij al zo’n 3000 km in Frankrijk. Rogier van Rijn is bergsportfotograaf en woont sinds zes jaar in de ZuidFranse Alpen, waar hij dagelijks al skiënd, klimmend, wandelend en fotograferend de bergen in trekt. Hans Lasonder maakte talloze trektochten in Frankrijk en schreef de Dominicus Adventure-gids ‘Trektochten in de Franse Alpen’.
1TOUR DU MORVAN Rondtocht, Château-Chinon - ChâteauChinon, 220 km, 10 etappes Hans Lasonder: ‘De Morvan is een natuurpark in de Bourgogne. Piepkleine gehuchten, zoals Les Brenets, Vouchot of Villapourçon liggen er ingebed tussen zachtglooiende heuvels, omringd door frisgroene, met heggen afgezette weilanden en eindeloze beukenbossen. In het 26
De Morvan, piepkleine gehuchten, zachtglooiende heuvels.
...en stoere herders. De kans ze tegen te komen is in Frankrijk groot.
spectaculaire hoogtepunten van de Tour du Morvan is de Gorge de la Canche.’
2 MARE E MONTI, CORSICA Het Sentier des Douaniers. De smokkelaars zijn verdwenen, maar ruig is het pad nog steeds.
voorjaar, als de bomen uitlopen, is het er op z’n mooist. Dan zijn de beken nog vol, en zoekt het water soms kabbelend, soms met geweld z’n weg. En het wemelt er dan van de bloemen. In de Morvan liggen ruim twintig gîtes d’étape. De Tour du Morvan verbindt die. Je wandelt door een gevarieerd heuvellandschap met eeuwenoude bossen, maar ook weilanden, beekjes en authentieke gehuchten. De noordelijke lus is minder glooiend, minder bosrijk en wat mij betreft iets minder mooi dan het zuidelijk deel. Eén van de
Calenzana - Cargèse, 110 km, 10 etappes, 5900 m stijgen en dalen Erik van de Perre: ‘De Mare e Monti slingert tussen de bergen en de kust door het noordwesten van Corsica en biedt een uitstekend alternatief voor de GR20, die de hoogste toppen van het eiland verbindt. Hoewel ook de Mare e Monti stevig op en neer gaat, zijn de etappes iets lichter en eindigen bovendien in dorpen, waar je kunt overnachten in gîtes d’étape en proviand kunt inslaan, zodat je met een minimum aan bagage kunt wandelen. Slechts vier tot vijf dagen tijd? Loop dan in ieder geval het traject van Galéria naar Evisa! De graten bieden uitzicht op de toppen van de Grande Barrière en op diepblauwe baaien. Echte pareltjes zijn het ‘zeeroversnest’ Girolata, dat enkel te
6 - 2009
OP0906_TopFrankrijk 26
14-08-2009 10:30:41
Het douanierspad is een bijzonder afwisselende route die bijna de hele Bretonse kust omvat
dat wegroest aan de voet van de rotsen. Bijzonder mooi is het traject van PerrosGuirec naar Trébeurden van 1-2 dagen, waar de erosie in het granietgesteente allerlei grappige rotsformaties heeft uitgesleten, met passende koosnaampjes zoals de ‘schildpad’, de ‘doodskop’, de ‘olifant’ en de ‘walvis’. Eenzaam en ongerept is het traject langs de rotsachtige noordkust van het schiereiland Cornouaille. In 3-4 dagen loop je van de vissershaven Douarnenez naar de Pointe de Raz, een woeste kaap in het uiterste westen van het schiereiland.’
4 ROUTE DES CRÊTES De ‘ligne blue’ van de Vogezen.
Wissembourg - voorbij Ballon d’Alsace, 427 km, 23 etappes De Vogezen zijn dooraderd met wandel-
paden, goed gemarkeerd door de actieve Vogezenclub. Je vindt er rotspartijen die aan hooggebergte doen denken, romantische meertjes en bergkloven met watervalletjes. De tocht der Vogezentochten is de Route des Crêtes, die van noord naar zuid over de kam van dit middelgebergte voert, met de Grand Ballon als hoogste top, 1424 meter. Je wandelt door beukenbossen en over de beroemde ‘chaumes’, hooggelegen weiden die zijn begroeid met borstelgras, jeneverstruiken, hoogveen, sparren, dennen, hei en alpiene vegetatie. Ze worden in de zomer begraasd door koeien, die voor heerlijke Munsterkaas zorgen. Helaas kan het in de Vogezen behoorlijk nat (en glad) zijn. Des te mooier zijn de (voorjaars)dagen waarop de hellingen in sprankelend groen toveren, en je de ‘ligne bleue’ kunt waarnemen, de blauwe horizon van de Vogezen die reikt tot aan de Jura.
voet of per boot bereikbaar is, en de Gorges de Spelunca, een diepe kloof met oeroude Genuese bruggen. Tip: ideaal zijn het voorjaar waarin de maquis bloeit en het najaar met de kastanjeoogst en herfstkleuren.’
3 SENTIER DES DOUANIERS Vitré - Vannes (Golfe du Morbihan), 2000 km Erik van de Perre: ‘Het douanierspad, dat ontstond om de strijd tegen smokkelaars aan te binden, is een bijzonder afwisselende route die zowat de gehele Bretonse kust omvat. Ruige rotskusten en eindeloze stranden wisselen daarbij met brede baaien en verborgen kreken. Langs het pad liggen bovendien prachtige versterkte steden en piepkleine vissershaventjes, knipogende vuurtorens en stoere kapellen. En steeds weer duiken er verrassingen op: een eenzaam huis, ingeklemd tussen geweldige rotsblokken, een scheepswrak
Het douanierspad voert je langs ruige rotskusten van Bretagne.
6 - 2009 27
OP0906_TopFrankrijk 27
14-08-2009 10:30:48
LIEFLIJK IN DE LENTE, WOEST IN DE WINTER
Wandelen in de Queyras De Queyras wordt als mystiek omschreven, een gebergte dat anders aanvoelt dan andere gebergtes. ‘Elke keer als ik het hart van de Queyras in trek, heb ik het gevoel dat ik op reis ga, terwijl ik aan de voet van dit gebied woon’. Aan het woord bergsportfotograaf Rogier van Rijn. Tekst en foto’s Rogier van Rijn
28
6 - 2009
OP0906_TopFrankrijk 28
14-08-2009 10:31:18
GROTE ROVERS
Grote schaapskuddes worden bewaakt door Patous.
5 TOUR DU QUEYRAS Rondtocht, Saint Véran - Saint Véran, 9 - 10 etappes (vele varianten) Rogier van Rijn: ‘De Tour du Queyras is is schitterend, afwisselende natuur, met heel veel bloemen, een zeer goed klimaat, en een interessante cultuur. Maar dat hebben veel trektochten in de Alpen. Wat de Queyras in mijn optiek bijzonder maakt is de relatief moeilijke bereikbaarheid van het gebergte. Wie hier wil komen moet over hoge bergcols of door lange indrukwekkende kloven. Hierdoor is het gebergte eeuwenlang ongerept gebleven en heeeft het z’n eigenheid behouden.’
HEVIGE WINTERS Buiten de wintermaanden is de Queyras een lieflijk gebergte. Dan wordt je overspoeld door alle kleuren, vooral in het voorjaar als alle bloemen in bloei staan. Dat is ook hét moment dat ik de Queyras in trek om foto’s te schieten. In de zomer zijn het de goudgele weides en de enorme schaapskuddes die de aandacht trekken, daarna de felgele en oranje herfstkleuren. Stel je daarboven een azuurblauwe hemel voor en je snapt wat ik bedoel. Eenmaal in de winter laat de Queyras een heel andere kant zien. Ook mooi, maar veel extremer. Dan kan het steenkoud zijn met veel kans op sneeuw. De lokale bevolking, de Queyrassin, is gepokt en gemazeld door die hevige winters met ontelbare lawines. Er zat niets anders op dan binnen blijven, en dat leverde de meest fantastische houtsnijwerken op.
KRUIDENLIKEUR De verschillende etappes van de Tour du Queyras komen bijna allemaal in dorpjes uit. En al die gehuchten hebben hun eigen bewogen en lange geschiedenis, waar de natuur vaak een belangrijke rol in speelt. Alle avonden die ik in deze dorpjes heb doorgebracht staan in mijn geheugen gegrift. Onder het genot van een Genepy, de lokale kruidenlikeur, luisteren naar de verhalen van de bergbewoners. ‘Hun’ Queyras is na zes jaar nog steeds niet ‘mijn’ Queyras.
Elke keer dat ik de Tour du Queyras liep, ben ik grote schaapskuddes tegengekomen. Die worden bewaakt door Patous, grote Pyrenese berghonden. De dieren worden ingezet om de kuddes tegen wolven te beschermen. Het uitgestrekte natuurgebied is namelijk een prima habitat voor deze grote rover. Naast deze beruchte rover komen er ook lynxen, moeflons, alpenhoenders, hermelijnen en koningsarenden in het gebied voor. Dankzij de wat verscholen ligging van de Queyras leven deze dieren nog min of meer ongestoord in de natuur. De paden hier zijn niet platgetreden, ik heb het nog nooit echt druk meegemaakt op deze trektocht. Prima als dit nog jaren zo blijft. Laat de Queyras maar een ondoorgrondelijk gebergte blijven, dat z’n geheimen niet zomaar prijs geeft.
GIFGROENE HELLINGEN In de Queyras vind je ontelbaar veel rustige paden. Ze kruisen fraaie alpenweiden, waardoorheen zacht kabbelende beekjes stromen, en waar fluitende marmotten oplettend rond hobbelen. Die alpenweiden worden afgewisseld met droge puinhellingen die door het verschil in steensoorten de meest fantastische kleuren hebben. Boven het dorpje Saint Veran zijn verschillende hellingen gifgroen gekleurd vanwege de koperhoudende stenen. Boven deze hellingen steken rotspieken fier de lucht in. Bijna alle cols in de Queyras zijn per voet te bereiken. Indrukwekkend vind ik de droge en hoge Col Agnel, mooi is het hooggelegen Saint Veran, met houten chalets en felgekleurde geraniums. Triest is het door lawines verwoeste Valpreyve. Interessant is de geschiednis van Ristolas en Aiguilles, vol branden, lawines en oorlogsgeweld. Bijzonder mooi is de Col de Fromage, waar felgekleurde bloemen, droge hellingen en besneeuwde toppen in elkaar lijken over te vloeien. 6 - 2009 29
OP0906_TopFrankrijk 29
14-08-2009 10:31:34
Op maar weinig plekken in Frankrijk is de historie zo tastbaar aanwezig
6 VIA LEMOVICENSIS (JACOBSWEG)
Vézelay - Saint-Jean-Pied-de-Port, 965 km Erik van de Perre: ‘Sinds de middeleeuwen leiden vier klassieke ‘Jacobswegen’ de Franse pelgrim richting Santiago de Compostela. Van alle Franse Jacobswegen is de Via Lemovicensis één van de prettigste: omdat de route door toeristisch minder ontsloten gebieden voert, is het er een pak rustiger, een voordeel voor wie de sfeer van een authentieke ‘pelgrimstocht’ wil proeven. Een mooi deeltraject voert door de Périgord en doorkruist achtereenvolgens de Groene Périgord met veel bos, de Witte Périgord met z’n kalksteenformaties en de Rode Périgord met z’n wijngaarden. Voor wijnliefhebbers is ook het aansluitende traject door de wijn-
bouwgebieden van Aquitaine interessant, dat bovendien scoort met prachtige vestingstadjes zoals Pellegrue en Sainte-Foyla-Grande, met z’n oude vakwerkhuizen, rechthoekige straatjes rond martpleinen.’
7CHEMIN DES CATHARES Tuchan - Montségur, 220 km, 8 - 10 etappes Peter van Damme: ‘De Chemin des Cathares is een route voor gevorderden, niet vanwege de hoogteverschillen, die vallen mee, maar omdat de afstanden behoorlijk zijn. Het is een prachtige route, vooral ook door het thema van de kruistocht tegen de Katharen. Er zijn maar weinig plekken in Frankrijk waar de historie, de bloedige geschiedenis van de vervolging van de Katharen aan het eind van de 12e
begin 13e eeuw in dit geval, zo tastbaar langs een wandelpad aanwezig is. Prachtige kasteelruïnes vertellen een triest verhaal, dat in schril contrast staat met het adembenemend mooie landschap. En tijdens deze tocht loop je van de warme, mediterrane wijnheuvels van de Corbière een compleet ander landschap binnen: de imposante, groene beuken- en sparrenbossen van de uitlopers van de Pyreneeën. Elke dag zie je het landschap veranderen.’
8 GR14 FRANSE ARDENNEN Sedan - Bar-le-Duc, 176 km Onderdeel van de GR14 Malmédy - Parijs is het traject Sedan - Bar-le-Duc, waarvan sinds kort de officiële routegids is verschenen. In deze geteisterde hoek van Frankrijk - er woedden twee wereldoorlo-
Indrukwekkende kastelen langs het Sentier des Cathares.
30
6 - 2009
OP0906_TopFrankrijk 30
14-08-2009 10:31:45
Mooie boerenhoeve in de Franse Ardennen.
gen - loop je door een fraai lichtglooiend landschap, de Argonne, op slechts 350 kilometer van Utrecht. De slagvelden zijn inmiddels veelal met bos overgroeid, als akker waren ze ongeschikt door de grote hoeveelheden staal en botten in de bodem waarop de boeren met hun ploegen stuitten. Maar je kunt ook gewoon genieten van de fraaie boerenhoeves, uitgestrekte akkers en loofbossen onderweg. Het is er nog rustig in dit deel van de Ardennen, waar je uren kunt wandelen zonder iemand tegen te komen. Aansluitend aan dit traject loopt de GR14 in een ruime boog naar Parijs, maar op die gids is het nog wachten.
10 HAUTE RANDONNÉE PYRÉNÉENNE
Hendaye - Banyuls-sur-Mer, 800 km, ca 6 weken, ca 40.000 m stijgen en dalen Erik van de Perre: ‘Verschillende routes volgen het verloop van de Pyreneeën. De bekendste en gemakkelijkste is de GR10.
Minder bekend, veel ruiger en indrukwekkender is de Haute Randonnée Pyrénéenne, HRP. Net als de GR10 voert de HRP vanaf Hendaye aan de Atlantische Oceaan tot Banyuls-sur-Mer aan de Middellandse Zee. Door de grote hoogte, tot 3000 meter, is de route enkel in de zomer begaanbaar vanaf juli. Conditie, Trittsicherheit en ervaring met kaart, kompas en gps zijn noodzakelijke vereisten. Vaak voert de route door weinig of niet gemarkeerd terrein. Lastige delen zijn soms met kettingen beveiligd en soms moet er een stukje geklauterd worden. Af en toe speelt de HRP haasje-over tussen Frankrijk en Spanje. De beloning voor de vele ontberingen: een ruige, eenzame bergwereld met stille meren en diepe kloven, gletsjers en watervallen, gemzen en marmotten. Een aanrader is het tiendaagse traject door de centrale Pyreneeën van de Refuge de Belagua naar Gavarnie.
9 SENTIER DE STEVENSON, Le Puy-en-Velay Alès 252 km, ca 12 etappes Peter van Damme: ‘Het Stevensonpad voert van de prachtige pelgrimsstad le Puy door een van de minst bekende, maar ruigste gebieden van Centraal-Frankrijk naar de Cevennen. Je wandelt door een prachtig afwisselend landschap, in de voetsporen van de schrijver Robert Stevenson die de tocht in 1878 deed, in gezelschap van zijn ezel Modestine. Voor wie ooit nog eens met een ezel aan zijn zijde wil wandelen, is dit de ultieme tocht. Je stapt zo de 19e eeuw binnen, want veel is er in deze stille uithoek van Frankrijk eigenlijk niet veranderd in die 130 jaar. Met andere woorden: terug in de tijd en het geheim van de echte wandelaar ervaren. Daarbij doorkruis je drie fraaie gebieden: eerst de Velay, met z’n ruige klimaat en de stille getuigen van vulkanisme, dan de uitgestrekte eenzaamheid van de Gevaudan en de Mont Lozère, en tot slot de warme, zuidelijke kastanjebossen van de valleien van de Cevennen.’
Meer routes, handige sites Ga naar www.oppad.nl voor een overzicht van boek- gids- en kaartinformatie bij de genoemde tochten. Meer routes, handige sites: www.wandelpad.nl; www.gr-infos.com/gr-nl.htm; www. http://nl.franceguide.com
oppad.nl
Download de pdf met praktische informatie 6 - 2009 31
OP0906_TopFrankrijk 31
14-08-2009 10:31:53