De verzekerings(on)mogelijkheden van werkgeversaansprakelijkheid drs V.G.J. (Vincent) Zwijnenberg
8 april 2010
Onderwerpen 1. De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad 2. De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars 3. Conclusies en remedie
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad
Verzekeringsplicht werkgever voor verkeersongevallen Arrest KLM/De Kuijer (HR 18 maart 2005, NJ 2009, 328) Werkgever KLM dient schade van piloot De Kuijer voor zijn rekening te nemen, eventueel door het sluiten van een adequate verzekering.
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad
Arrest Maasman/Akzo (HR 1 februari 2008, NJ 2009, 330) Arrest Kooiker/Taxicentrale Nijverdal (HR 1 februari 2008, NJ 2009,331)
De werkgever is uit hoofde van zijn verplichting zich als een goed werkgever te gedragen, gehouden zorg te dragen voor een behoorlijke verzekering van werknemers wier werkzaamheden ertoe kunnen leiden dat zij als bestuurder van een motorvoertuig betrokken raken bij een verkeersongeval. Wanneer de werkgever dit heeft nagelaten, dient hij in beginsel de dientengevolge niet door verzekering gedekte schade van de werknemer te dragen (schadeverplichting ex art. 6:74 BW). Op art. 7:611 BW kan niet zonder meer een onbeperkte aansprakelijkheid worden gegrond.
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad
Arrest Maatzorg/ van der Graaf (HR 12 december 2008, NJ 2009,332) De verplichting om voor een behoorlijke verzekering zorg te dragen geldt eveneens voor ongemotoriseerde werknemers die bij een verkeersongeval betrokken raken, althans zolang er een voertuig, en dat mag ook een fiets zijn, bij het ongeval betrokken is.
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad
Reikwijdte verzekeringsplicht Aard van het ongeval
Mate van verkeersdeelname Bedrijfsterrein of openbare weg In de uitoefening van de werkzaamheden
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad Verzekeringsplicht alleen bij verkeersongevallen? De kans bestaat dat de verzekeringsplicht wordt uitgebreid tot andere ongevallen waarvoor – evenals voor verkeersongevallen – geldt dat zij voortvloeien uit de blootstelling van de werknemers aan voor een werkgever kenbare bijzondere gevaren die zich naar hun aard niet of nauwelijks lenen voor beschermende maatregelen van werkgeverszijde. “Ze verzinnen elke keer wat nieuws”. Verzekeraars worden doodnerveus van de gedachte dat de Hoge Raad art. 7:611 BW als inspiratiebron gebruikt voor nieuwe aansprakelijkheden (Dansen op rollerskates, HR 17 april 2009, RvdeW 2009, 552, VR 2009, 51).
Afkalvende sociale zekerheid.
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad Wat is een behoorlijke verzekering volgens de HR (I)? Bestaande verzekeringsmogelijkheden Heersende maatschappelijke opvattingen omtrent de vraag voor welke schade (zowel naar aard als naar omvang) een behoorlijke verzekering dekking dient te verlenen Kan een verzekering worden verkregen tegen een premie waarvan betaling in redelijkheid van de werkgever kan worden gevergd Opzet of bewuste roekeloosheid behoeft niet te worden gedekt.
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad Wat is een behoorlijke verzekering volgens de HR (II)? Arrest Maatzorg/Van der Graaf (HR 12 december 2008. NJ 2009, 332) “de aan het gemotoriseerd verkeer verbonden, door velen met grote regelmaat gelopen, risico’s van ongevallen hebben mettertijd geleid tot een goede verzekerbaarheid van deze risico’s tegen betaalbare premies” Doelt de HR op de WAM-verzekering, de WEGAM-verzekering, de Schade Verzekering Inzittenden (SVI), de Ongevallenverzekering Inzittenden (OVI), de Verkeersschadeverzekering (VSV) of andere ongevallenverzekeringen?
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad Vragen die de HR oproept (I) Mag de dekking ten behoeve van een buschauffeur afwijken van die van een taxichauffeur? Dient smartengeld gedekt te zijn? Kunnen derden aanspraak maken op uitkering (verplaatste schade, begrafeniskosten, gederfd levensonderhoud) Is affectieschade van naasten en nabestaanden gedekt?
Welke causaliteitsmaatstaf dient gehanteerd te worden? Tot welk bedrag kan aanspraak worden gemaakt op uitkering? Mogen er per schadepost verschillende verzekerde sommen gehanteerd worden?
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad Vragen die de HR oproept (II) Genieten werknemers met ernstig letsel wel dezelfde bescherming als werknemers met een geringer letsel? Mogen er per schadepost eigen risico’s gehanteerd worden? Welke uitsluitingen zijn geoorloofd? Mogen verzekeraars een na-u-clausule hanteren, ook in verhouding tot sociale voorzieningen? Is de verzekeringsplicht ook van toepassing voor personen die weliswaar arbeid verrichten, maar met wie geen arbeidsovereenkomst is gesloten, zoals inleners of stagiaires.
De “behoorlijke verzekering” volgens de Hoge Raad Weet u nog waar u aan toe bent?
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars Valt het risico van werkgeversaansprakelijkheid ex art. 7:611 BW onder de dekking van de AVB-polis? Aansprakelijkheidsbegrip “Elke uit de wet of een overeenkomst voortvloeiende verplichting tot het vergoeden van schade” Schadebegrip Personenschade en zaakschade Discussie “indirecte” aansprakelijkheid, die voortvloeit uit nalatigheid van de werkgever een behoorlijke verzekering te sluiten ter dekking van de door de werknemer opgelopen schade waarvoor de werkgever Niet rechtstreeks bij gebreke van voldoende “veiligheidszorg” aansprakelijk kan worden gehouden.
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars Verzekeraars worstelen met de “directe” aansprakelijkheid. “3.16 Vergoedingsplicht werkgever Niet gedekt is de aansprakelijkheid van een verzekerde als werkgever indien en voor zover de schadevergoedingsverplichting (uitsluitend) voortvloeit uit goed werkgeverschap (zoals vermeld in artikel 7:611 BW) en/of de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid (zoals vermeld in artikel 6:248 BW) bij de nakoming van de arbeidsovereenkomst, zonder dat sprake is van een tekortkoming in het handelen of nalaten van de werkgever.”
Is deze uitsluiting houdbaar?
De “behoorlijke verzekering” volgens de verzekeraars
Valt het risico van de werkgeversaansprakelijkheid voor bedrijfsongevallen met motorrijtuigen onder de dekking van de AVB-polis? Spiegelbeelddekking tussen AVB- en WAM- verzekeringen (Arresten HR 10 oktober 2003 en 3 juli 2007)
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars
Wat is een “behoorlijke verzekering” naar de eisen van goed werkgeverschap? Toepassingsgebied “behoorlijke verzekering” Dekkingskarakter “behoorlijke verzekering” Dekkingsstructuur “behoorlijke verzekering”
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars Toepassingsgebied “behoorlijke verzekering” Art. 7:611 BW schept volgens de HR een verzekeringsverplichting voor verkeersongevallen “Voor werkgever bestaat een aanvullende verplichting om voorzieningen te treffen teneinde de werknemer voor schade door verkeersongevallen, geheel of gedeeltelijk schadeloos te stellen, bijvoorbeeld door uitkering onder een door de werkgever af te sluiten behoorlijke verzekering ten behoeve van de werknemer” (Arrest Maatzorg/Van der Graaf – HR 12 december 2008, NJ 2009, 332)
“Voor de werkgever geldt de verplichting om zorg te dragen voor een behoorlijke verzekering ongeacht of de werknemer structureel dan wel incidenteel in de uitoefening van zijn werkzaamheden aan het wegverkeer deelneemt” (Febo-arrest – HR 19 december 2008, NJ 2009, 333)
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars
Verzekeraars doen er mijn inziens verstandig aan te kiezen voor een breder toepassingsgebied Werknemers kunnen worden blootgesteld aan voor een goed werkgever kenbare bijzondere gevaren die eigen zijn aan de uitoefening van de te verrichten werkzaamheden of aan het deelnemen van (personeels) activiteiten die gerelateerd zijn aan de dienstbetrekking met de werkgever en die zich naar hun aard niet of nauwelijks lenen voor beschermende maatregelen van de zijde van de werkgever.
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars
Art 7.658 of 7:611 bieden geen soulaas Risicovolle festiviteiten of uitjes Ongeval tijdens jaarlijkse bedrijfsuitje met ballonvaart (Rb Amsterdam 8 januari 2003 en 7 april 2004)
Kennismaking met collega’s in Ivoorkust, ongeval in zee door klap van golf tegen nek (Hof Den Bosch 22 juni 2004)
Neerschieten van caissière (Kantonrechter Rotterdam 8 mei 2008)
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars
Dekkingskarakter “behoorlijke verzekering” HR indiceert een verzekering ten behoeve van derden (art.7:946-947 BW) Werkgever premiebetaler Werknemer uitkeringsgerechtigde
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars
Verzekeraars kiezen voor een zelfstandige verzekeringsvorm voor aansprakelijkheid: Werkgeversaansprakelijkheid Motorrijtuigenverzekering (WEGAM) “De verzekering dekt, tot ten hoogste het op het polisblad genoemde bedrag per gebeurtenis, de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de verzekeringnemer in zijn hoedanigheid van werkgever voor, niet door een verzekering gedekte, schade die zijn werknemers kunnen lijden doordat zij in de uitoefening van hun werkzaamheden bij een ongeval Betrokken raken terwijl zij een motorrijtuig besturen.”
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars
Dekkingsstructuur “behoorlijke verzekering” Zelfstandig of aanvullend op/in de AVB-polis?
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars Dekkingsomvang “behoorlijke verzekering” (I) A-G Spier doet een poging in zijn conclusie voor het Arrest Maatzorg / Van der Graaf:
Een minimaal te verzekeren bedrag van 1 miljoen per gebeurtenis; Een beperking van een beroep op eigen schuld; Een dekking voor niet door een verzekering gedekte kosten van medische verzorging; Een vergoeding voor inkomensderving, mogelijk met een bovengrens van bijvoorbeeld vijf of tien maal het modale inkomen.
De “behoorlijke verzekering” volgens verzekeraars Dekkingsomvang “behoorlijke verzekering” (II) Hoge Raad Arrest Maatzorg/Van der Graaf (HR 12 december 2008, NJ 2009, 332):
Bestaande verzekeringsmogelijkheden Heersende maatschappelijke opvattingen omtrent de vraag voor welke schade (zowel naar aard als naar omvang) een behoorlijke verzekering dekking dient te verlenen Kan een verzekering worden verkregen tegen een premie waarvan betaling in redelijkheid van de werkgever kan worden gevergd Opzet of bewuste roekeloosheid behoeft niet te worden gedekt.
Conclusies en Remedie Conclusies “Directe” aansprakelijkheid van de werkgever ex art. 7:611 BW waaraan een tekortschieten in het bieden van voldoende “veiligheidszorg” ten grondslag ligt, is gedekt, behoudens een expliciete uitsluiting. “Indirecte” aansprakelijkheid, die voortvloeit uit nalatigheid van de werkgever een behoorlijke verzekering te sluiten ter dekking van de door de werknemer opgelopen schade waarvoor deze niet rechtstreeks bij gebreke van voldoende “veiligheidszorg” aansprakelijk kan worden gehouden, is niet gedekt, tenzij sprake is van expliciete insluiting. Verzekeren is een zaak van vooruitzien!
Conclusies en Remedie
Remedie Realiseert u zich dat maatschappelijke opvattingen kunnen veranderen en verzekeringsmogelijkheden zich kunnen verbeteren Houdt uw verzekeringsportefeuille “up to date”!
Einde presentatie
