Wilt u voorlezing van deze preek in uw gemeente even melden via
[email protected]? ______________________________
DE VERNEDERING VAN GODS ZOON OP AARDE [1] Gemeente van onze Here Jezus Christus,
In deze dienst belijden we de waarde van Jezus´ leven op aarde. Wij geloven in Hem die is geboren uit de maagd Maria. Wij geloven dat zijn leven op aarde grote betekenis heeft voor heel de wereld.[2.1] Over dat leven hebt u allemaal al veel gehoord. Onze kinderen horen de bijbelse verhalen over Jezus uit de kinderbijbel voorlezen en ze horen hoe ze op school worden verteld. Het zijn lange verhalen over wonderen en over genezingen. Je kunt lang kijken naar de mooie platen die er bij staan of die op school soms aan de muur worden gehangen. Al die mensen die met een paar broodjes gevoed worden! En dat dochtertje van Jaïrus dat weer levend wordt! Levenslang blijf je je de verhalen herinneren die je als kind kreeg te horen over wat Jezus allemaal deed op aarde.[2.2] Maar wanneer dan zondagsmiddags in de kerk de geloofsbelijdenis wordt gelezen, dan hoor je daar heel weinig over. Aan Jezus´ leven op aarde (een periode van meer dan 30 jaar) zijn slechts vier woorden gewijd: Hij heeft geleden, is gekruisigd, gestorven en begraven. Korter kan een levensbericht al haast niet. Te kort om er nog platen bij te maken. En in feite zijn het zelfs maar twee woorden voor Jezus´ leven tussen geboorte en dood, namelijk: geleden en gekruisigd. Je zou zelfs kunnen volstaan met maar één woord, want kruis hoort bij lijden. Eén woord voor een heel leven: ,,Hij heeft geleden´´. Is dat niet wat weinig vergeleken met die lange evangeliën waarin zoveel wordt verteld over al Jezus´ wonderen en tekenen? Is het niet veel te beperkt tot de schaduw van zijn aardse leven zonder de zonzijde daarvan zelfs maar te noemen? Waar blijven al die prachtige verhalen uit je kinderbijbel? Is het niet jammer dat daar niets over gezegd wordt in die apostolische belijdenis?[2.3] Tegenwoordig zijn er veel christenen die deze nadruk op het lijden van Jezus Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
1 of 10
zelfs helemaal verkeerd vinden. Jezus bracht toch genezing! Daarom moeten christenen niet alleen het lijden preken, maar ook genezingsdiensten houden. Jezus keerde de sociale orde om en koos voor de armen en de tollenaars! De kerk mag daarom niet volstaan met preken over voldoening voor de zonden door Jezus´ lijden. Ze moet ook aandacht geven aan sociale vernieuwing en ze moet vooropgaan in zorg voor verdrukten en met acties tegen verdrukkers. En anderen zeggen dat Jezus voorspoed bracht en welvaart. Hun boodschap is dat het christelijk geloof je welvarend maakt. Vooral in de derde wereld is dit welvaartsevangelie populair. Maar wanneer je dan de 12 artikelen leest, dan vind je daar niets over genezing, revolutie en voorspoed. Waar blijft dat alles wanneer de kerk zich beperkt tot Jezus´ lijden! Moet dit niet uitlopen op een wereldvreemd evangelie?[2.4] Deze kritiek is goed te begrijpen en ze lijkt nogal vanzelfsprekend, maar ze is toch niet terecht. Wanneer je heel Jezus´ leven mag samenvatten dan is het woord ,,Lijden´´ het goede kernwoord. Luister maar eens naar Paulus die in Filippenzen 2 een warme samenvatting biedt van Jezus´ komst op aarde. Hij vat alles samen onder de term `vernedering´. Hij schrijft: ,,Christus Jezus nam de gestalte aan van een slaaf en werd gelijk aan een mens. En als mens verschenen, heeft Hij zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood, de dood aan het kruis´´ (Filippenzen 2:7-8). Gods Zoon vernederde zich, reeds door mens te worden en toen steeds dieper tot aan het kruis en tot in de dood. Dat is op aarde zijn levensweg: een stervensweg in één woord![2.5] Het is misschien anders dan wij zouden willen. En het was zeker anders dan het Joodse volk en ook de discipelen wilden, maar toch is dit wel de weg van Jezus Christus. Wanneer we terugdenken aan zijn aardse leven, moet onze diepste belijdenis worden: ,,Hij heeft geleden!´´ Laten we daarbij stilstaan. En ons daarover ook verwonderen. Hoe kan dat nu? Met zoveel mooie verhalen over wonderen en genezingen! Wat is daarvan dan nog de betekenis? Laten we luisteren naar de evangeliën over die vernedering van Jezus als samenvatting van alles wat zijn leven omvatte aan wonderen en lijden. [3] DE VERNEDERING VAN GODS ZOON OP AARDE 1. Zijn leven 2. Gods wil 3. Ons kompas Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
2 of 10
1. Zijn leven [4] Het leven van Jezus Christus op aarde heeft bij de Joden allereerst aandacht getrokken door zijn vele genezingen. Allen die tot Hem kwamen, genas Hij. Melaatsen werden gereinigd. Doden werden zelfs opgewekt. De scharen stroomden toe van heinde en ver. Wat een krachten van genezing en leven! Het lijkt niet op lijden![5.1] Maar wanneer je de evangeliën goed leest, zie je dat er toch al vanaf het begin vernedering en lijden was voor Jezus. Eerst nog niet zo opvallend voor iedereen. Maar toch moest Hij als baby al worden meegenomen op de vlucht naar Egypte. En bij zijn terugkeer weken zijn ouders uit naar Nazaret omdat het in Jeruzalem te gevaarlijk was: daar regeerde een lid van de familie Herodes die Jezus wilde doden. Later werd dit lijden van Jezus wat beter zichtbaar. Hij is nog niet lang bezig met zijn genezingen, of er begint een lastercampagne tegen Hem vanuit Jeruzalem. Hij zou de sabbat niet in ere houden. Hij zou beïnvloed worden door de duivel, door Beëlzebul! Na een poosje moet Jezus met zijn leerlingen uitwijken , eerst naar de bekende berg en later ook naar grensgebieden als de Dekapolis en Tyrus en Sidon. Een andere Herodes (Antipas) wil hem doden. En ook de Joodse leiders beramen plannen om Hem uit de weg te ruimen. Jezus wordt als veel gezochte Genezer gelijktijdig bedreigd en vervolgd. En het ergste is nog dat het volk niet echt naar Hem luistert. Het is vernederend voor Hem dat ze wel genezen willen worden, maar dat ze zijn prediking vaak naast zich neerleggen.[5.2] Zo komen tenslotte de arrestatie en het proces helemaal niet uit de lucht vallen. Het is de climax van een lijdensweg die al gestart is in Betlehem. De geboren Zoon van God heeft zich steeds meer vernederd. Hij liet zich verdrijven. Hij liet zich belasteren. Hij liet over zich liegen. Hij liet de vijanden hun plannen smeden. En tenslotte liet Hij zich arresteren en kruisigen. Het leven van Jezus Christus is in één woord: vernedering. * Maar waren er dan ook niet de wonderen? Waren er niet de genezingen? Is de melaatse niet dolblij dat hij gereinigd is. En is de romeinse hoofdman niet heel gelukkig wanneer zijn knecht weer geneest? Wanneer Jezus gevierd wordt om zijn grote daden, dan is dat toch geen vernedering? Nee, die grote daden zijn groots. Het zijn de werken van God in Israël. Maar Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
3 of 10
waaróm doet Jezus die genezingen en wonderen? Leest u dat maar eens na in de evangeliën. Jezus heeft vaak genoeg gezegd waarom Hij die wonderen deed. Het waren tekenen. Het waren aanwijzingen voor de mensen. Die grote daden lieten zien wie Hij was. Jezus staat midden in Israël en toont zijn goddelijke macht, zijn godheid beveelt wind en water, regeert over alle ziekten en over de dood. ,,Israëlieten: zien jullie WIE er in jullie midden staat? Herken je Gods Zoon niet? Herken je niet de krachten van het hemelrijk?´´ Nee, de mensen herkenden dat niet. Wilden dat niet herkennen. Jezus bleef voor hen gewoon de zoon van Jozef en Maria. Ze wilden graag worden genezen, maar ze weigerden in te zien wie er vóór hen stond. Is dat geen diepe vernedering?[5.3] En die vernedering heeft Jezus gedragen. Hij genas terwijl Hij miskend werd. Hij hielp terwijl Hij niet werd geacht. Jezus wilde niet populair zijn. Hij wilde Gods Zoon zijn, de Christus. Maar de ware Zoon van God wordt geminacht en afgescheept met wat snel afkoelende populariteit. Luister maar naar wat Jezus Christus zelf zegt in Johannes 5:36-38: ,,Wat Ik doe, getuigt ervan dat de Vader Mij heeft gezonden´´ maar ,,aan degene die Hij gezonden heeft, schenkt u geen geloof´´. Het klinkt als een snik. En dat is het ook. Jezus heeft geleden onder de miskenning van zijn grootheid. Wanneer Hij uiteindelijk Jeruzalem nadert om er te sterven, lezen we: ,,Toen Hij Jeruzalem voor zich zag liggen, begon Hij te huilen over het lot van de stad omdat ze de tijd van Gods ontferming niet had herkend´´ (Lucas 19:41.44). Alle genezingen en wonderen waren tekenen. Ze waren erop gericht het volk te brengen tot de erkenning dat Jezus de Christus is. Zo zegt Petrus het ook op de Pinksterdag (Hand.2:22): ,,Jezus uit Nazaret is door God tot u gezonden, hetgeen gebleken is uit de grote daden en de wonderen en tekenen die God, zoals u bekend is, door zijn toedoen onder u heeft verricht´´.[5.4] * Hebben de wonderen van Jezus dan niets te betekenen voor ons geloof? Beslist wel. Daarin zien we waartoe Jezus Christus bij machte is en ook wat zijn bedoeling is. Hij kan en wil ons genezen, opwekken uit de dood. Zo mogen we Hem belijden. Maar denk er dan ook bij na dat al die wonderen ons allereerst bij Hem willen brengen. Er zijn tijdens Jezus´ leven op aarde vele mensen genezen. Maar ze zijn daarna ook allemaal weer gestorven. Hun genezing was op dat moment nog niet de definitieve. Ze was een steun voor hun geloof in Jezus. Ze mochten zeker weten waartoe deze Jezus in staat was en hoe Hij de grote Heelmeester Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
4 of 10
is. Met die zekerheid konden ze zich overgeven aan lijden en sterven: deze Heiland zou hen opwachten in zijn hemelrijk! In dat hemelrijk is Hij de koning. En Hij heeft dat koningschap verworven door te lijden. Onze Genezer is allereerst het Lam dat overwon. Dat was zijn leven op aarde. Dat belijden we: ,,Hij heeft geleden. Dat heeft Hij gewild om mij voorgoed en voor eeuwig te genezen.´´ Zo heeft onze Heiland het zelf ook eens gezegd (Marcus 10:45): ,,Ik ben niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en mijn leven te geven als losgeld voor velen´´. Jezus´ vernedering was zijn leven! Waarom? Omdat dit Gods wil was. [6]
2. Gods wil
Tijdens Jezus´ leven op aarde heeft God de Vader meer dan eens aanwijzingen voor dat leven gegeven. Zo staan er engelen aan het begin van zijn lijden. Engelen zeggen tegen Jozef in de droom dat Jezus moet uitwijken naar Egypte en later dat Hij moet uitwijken naar Nazaret. Later komen engelen in de woestijn Jezus bijstaan in de honger die Hij lijdt bij de verzoekingen door de satan. [7.1] Maar nooit zie je engelen komen om het lijden weg te nemen of om Jezus´ vernedering te verlichten. Dat had wel gekund. Jezus zegt zelf bij zijn arrestatie (Matteüs 26:53): ,,Weet je niet dat Ik mijn Vader maar te hulp hoef te roepen en dat Hij Mij dan onmiddellijk meer dan twaalf legioenen engelen ter beschikking zou stellen?´´ Maar dit is nooit gebeurd. Jezus vroeg er niet om. En de Vader stuurde die legioenen niet. [7.2] God de Vader wilde de vernedering van zijn Zoon. Kort na de eerste lijdensaankondiging is er de verheerlijking op de berg. Dan straalt Jezus in hemels licht. En Mozes en Elia staan bij Hem. Maar waarover spreken zij samen? Over grote genezingen of over revoluties of over welvaart die Jezus zal gaan brengen? Nee, op dat moment spreken Mozes en Elia met Jezus over het lijden dat Hij zal moeten ondergaan in Jeruzalem. God stuurt boden om zijn Zoon aan te moedigen tot volharding op de weg van de vernedering, ook al willen zelfs zijn eigen leerlingen daar niets van weten. Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
5 of 10
En in de hof van Getsemane, wanneer het Jezus haast teveel wordt en Hij aan de Vader vraagt of de beker van het lijden en sterven voorbij mag gaan, zien we dat er geen hemelse ingreep komt. Jezus moet verder gaan op de schrikwekkende weg van de ontluistering van de eeuwige Zoon van God. Daarom roept Hij aan het kruis tenslotte vol verdriet: ,,Mijn God, mijn God, waarom hebt U Mij verlaten?´´ De vernedering van onze Here Jezus Christus is zijn leven geweest en het was ook Gods wil. * Maar het is eigenlijk niet de wil van de moderne christen. Dat lijden zou maar eenzijdig zijn. Een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Je ziet zo vaak dat mensen die de wereld willen verbeteren, geslachtofferd worden. Maar het zou nu de taak van de christenen zijn om voortzetting te geven aan het positieve werk van Jezus door te verlossen van ziekte, door armoe weg te nemen, door welvaart te brengen. Is dat niet echt messiaans? Waarom zou het lijden en de vernedering van Jezus het kernwoord van ons belijden moeten zijn?[7.3] Die vraag is al zo oud als Petrus. Hij riep al bij de eerste lijdensaankondiging: ,,God verhoede het, Heer! Dat zal u zeker niet gebeuren.´´ (Matteüs 16:22) Petrus heeft het moeten leren wat hij later op de Pinksterdag mag preken (Handelingen 2:23): ,,Deze Jezus is overeenkomstig Gods bedoeling en voorkennis uitgeleverd´´. En een aantal dagen later zegt hij tegen de mensen in Jeruzalem (Handelingen 3:18): ,,God heeft in vervulling doen gaan wat Hij bij monde van alle profeten had aangekondigd: dat zijn Messias zou lijden en sterven´´. Niemand minder dan de Zoon van God (kijk maar naar al zijn genezingen en wonderen) moest zich vernederen in lijden en dood. Zo was het al eeuwen lang aangekondigd. Zo is het Gods wil. Is dat niet veel minder dan wij eigenlijk zouden willen? Waarom juist die vernedering? Daar worden wij niet beter en rijker en gelukkiger van, zo het lijkt. Hoe kan dit de moderne mens nu aanspreken? Wij willen als mensen liever iets anders! * Hoe komt dat nu, dat het evangelie van Jezus´ lijden en vernedering stelt Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
6 of 10
mensen vandaag teleurstelt. Omdat wij onszelf niet goed kennen. We denken heel goed te weten waar het ons aan ontbreekt: aan gezondheid, aan recht en welvaart. En dat ontbreekt helaas ook vaak. Maar er is iets veel belangrijker. Iets dat we niet goed zien en eigenlijk ook niet zo goed willen zien.[7.4] Laten we maar eens lezen wat de catechismus daarvan zegt. Eerst antwoord 37: ,,Jezus Christus vernederde zich om door zijn lijden, als het enige zoenoffer, ons lichaam en onze ziel van het eeuwige oordeel te verlossen en Gods genade, gerechtigheid en het eeuwige leven voor ons te verwerven´´ De catechismus noemt hier een paar onderwerpen die wij graag vergeten. Ten eerste Gods eeuwig oordeel over ons gebrek aan eerbied en geloof en gehoorzaamheid tegenover onze Schepper. Ten tweede dat een mens niet alleen een lichaam heeft dat genezen en gevoed moet worden, maar ook een ziel die eeuwig verloren kan gaan. Dit zijn werkelijkheden die we vanuit de bijbel leren zien. En die moet de kerk vandaag ook preken. We moeten de moderne mens allereerst preken dat hij een verloren zondaar is en een ziel heeft te verliezen. Wanneer je dat niet weet of wanneer dat niet tot je doordringt, dan zul je nooit bereid zijn om het lijden van Jezus als het belangrijkste voor je leven te aanvaarden. De catechismus komt daar in de volgende antwoorden steeds weer op terug. Antwoord 38: ,,Om ons te bevrijden van het strenge oordeel van God dat over ons zou komen´´. Antwoord 39: ,,Op mij ligt een vloek die Hij door zijn kruisiging op zich heeft genomen´´. Antwoord 40: ,,Alleen door de dood van Gods Zoon kon voor mijn zonden betaald worden´´. Antwoord 43: ,,Onze oude mens moet met Hem worden gekruisigd, gedood en begraven´´. Broeders en zusters, jongens en meisjes, om verwonderd te raken over het kruis en de dood van Jezus, moet je eerst jezelf leren kennen. Niet zoals je denkt dat je bent. Niet zoals de mensen denken dat wij zijn. Maar zoals God ons ziet. De Heilige en Almachtige Schepper van ons hele leven. Hij roept ons: ,,Mens, waar ben je?´´ Maar hoe stil blijft het dan vaak in ons leven! Daarmee tarten wij God en bedroeven Hem. Zijn toorn en zijn oordeel wachten op ons. En wat is nu Gods wil? Om met ons af te rekenen? Om zich op ons te wreken voor al onze hoogmoed? Nee, dit is Gods wil: dat zijn eigen Zoon daarvoor lijdt en sterft.
Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
7 of 10
We horen over het oordeel, maar we mogen het horen bij het kruis van de Zoon van de grote Rechter. We worden we beschaamd, maar het is bij het sterven van Jezus. We leren huilen over onszelf, maar we mogen het doen in de hof waar Gods Zoon voor ons werd begraven. Moge in de doodsstilte van zijn vernedering het hart van ons als moderne mensen breken. En moge God het ons geven om met ontroering te belijden wat Gods wil in Jezus´ lijden voor ons betekent. Dat wij mogen leren zeggen met antwoord 44: ,,Daardoor mag ik er in mijn felste aanvechtingen zeker van zijn en er rijke troost uit putten, dat mijn Here Jezus Christus mij van de angst en pijn van de hel verlost heeft. Hij heeft deze verlossing bewerkt door zijn onuitsprekelijke angsten, smarten, verschrikking en helse kwelling, waarin Hij gedurende heel zijn lijden, maar vooral aan het kruis, verzonken was´´. Zo goed is Gods wil! Laat die wil dan ons kompas zijn![8]
3. Ons kompas Wanneer u het boek Handelingen leest, ziet u dat er ook door de apostelen wonderen en genezingen zijn verricht. De echo daarvan vind je ook in de brieven. En ook laten hebben christenen wonderen mogen doen, vooral in zendingssituaties. Maar het is heel opvallend dat de apostelen aan de gemeenten nooit de wonderen van Jezus en zijn genezingen tot voorbeeld stellen. Wanneer zij het leven van Jezus als voorbeeld en kompas aanhalen, gaat het steeds over Jezus´ vernedering en lijden. Dát is voor ons beeldbepalend.[9.1] Zo schrijft Petrus bijvoorbeeld aan de slaven over de houding die bij hen als christenen past (1 Petrus 2:20-25): ,,Dit is uw roeping; ook Christus heeft geleden, om uwentwil, en u daarmee een voorbeeld gegeven. Treed dus in de voetsporen van Hem die geen enkele zonde beging en over wiens lippen geen leugen kwam. Hij werd gehoond en hoonde zelf niet, Hij leed en dreigde niet, Hij liet het oordeel over aan Hem die rechtvaardig oordeelt. Hij heeft in zijn lichaam onze zonden het kruishout op gedragen, opdat wij, dood voor de zonde, rechtvaardig zouden leven. Door zijn striemen bent u genezen. Eens dwaalde u als schapen, nu bent u teruggekeerd naar Hem die de herder is, naar Hem, die uw ziel behoedt.´´[9.2] Jezus zelf heeft het op aarde al gezegd (Johannes 15:20): ,,Denk aan wat Ik Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
8 of 10
gezegd heb: een slaaf is niet meer dan zijn meester. Ze hebben Mij vervolgd, dus zullen ze ook jullie vervolgen. Dit alles zullen ze jullie vanwege Mij aandoen, want ze kennen Hem niet die Mij gezonden heeft´´.[9.3] Ons leven wordt achter Jezus aan geen zoenoffer, maar wel een dankoffer. Zo zegt antwoord 43 het: ,,dat wij onszelf aan Christus offeren als een offer van dankbaarheid´´. Zo is zijn vernedering ons kompas. Het wijst ons op aarde niet een weg van triomf en van welvaart en van overwinning over alle onrecht en ziekte. Het wijst ons de weg van nederigheid, geloof en dankoffer. Bij zo´n dankoffer gaat veel van je eigen leven soms in rook op, maar het stijgt wel omhoog als een liefelijke reuk voor je Meester die je voorging in het lijden. Hij werd vernederd door een wereld die niet wil weten van de hemelse Vader, God de Schepper, de Rechter.[9.4] Maar een kompas is meer dan een lot. Een kompas wijst ook verderop. Het wijst een richting. Zo wijst het lijden van Christus in de richting van zijn heerlijkheid. Hij volbracht het offer van lijden en sterven en begrafenis om het leven te geven aan allen die in Hem geloven. En wat dat leven in zijn nabijheid waard zal zijn, dat laten ons zijn wonderen en genezingen nu al zien. Opnieuw mogen we luisteren naar de mooie verhalen uit de kinderbijbel. Al die mensen die met een paar broodjes gevoed worden! En dat dochtertje van Jaïrus dat weer levend wordt! Wat een uitzicht: dat is Jezus´ macht. Zo wordt het eeuwige leven! Antwoord 42 noemt het al: ,,Ons sterven wordt nu een afsterven van de zonde en een doorgang tot het eeuwig leven´´. Eeuwig leven! Dat ruik je al wanneer Jezus door Galilea reist, alle ziekten geneest, doden opwekt, broden vermeerdert, treurenden troost. Zijn lijden was niet voor niets. Zijn vernedering brengt dit alles straks voorgoed terug. Laat dat ons kompas zijn dat moed geeft op aarde. Dat moed geeft wanneer je bespot wordt vanwege je geloof en wanneer je wordt uitgedaagd om maar eens te laten zien hoe je geloof je beter maakt en voorspoed geeft. Lijden als christen geeft uitzicht op de heerlijkheid van het Lam. Dankzij dit lijden kunnen wij er nog wel even tegen! De tekenen die Jezus op aarde deed, geven de wereld moed. De mooie platen in de kinderbijbel worden eens werkelijkheid voorgoed!
AMEN[10] Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
9 of 10
Copyright 2007 ? www.vanbruggenpreken.nl
Pagina
10 of 10
