ReisReportage
De straat van Tiran
Bedevaartsoord voor onderwaterfotografen
De poort van gorgonen naar de diepte bij Jackson Reef.
Anthias in saladekoraal.
Toen ik vorig jaar werd gevraagd om een bijzonder stukje van de Rode zee te fotograferen, twijfelde ik. De Brother eilanden stonden hoog op mijn verlanglijstje, maar de Sinaï en met name Na’ama Bay, dat op een steenworp afstand van Sharm el Sheikh ligt, kwamen er niet (meer) in voor. ‘Kom maar eens kijken’, zei Claire Mucklow in de vaste overtuiging dat ik wel ‘om’ zou gaan. Ze kreeg gelijk.
Tekst en foto’s: Willem Gingnagel
34 Duikmagazine juni/juli 2006
ReisReportage
Duizenden kwallen worden door de stroming uit de Golf van Aqaba in glashelder water de Rode zee ingestuwd.
Longnose hawkfish.
Oog van een puffervis.
Saladekoraal Saladekoraal
juni/juli 2006 Duikmagazine 35
ReisReportage
Bedevaartsoord voor onderwaterfotografen gelegen Ras Mohammed te boek als een bedevaartsoord voor onderwaterfotografen. David Doubilet verwierf er bekendheid met zijn foto’s van zandalen, Anemone City en uiteraard de wrakken Thistlegorm en Dunraven. Tegen Mucklow’s vastberadenheid bleek geen kruid gewassen. Als ik ‘ja’ zou zeggen, was ik er in ieder geval een keer geweest, bedacht ik. En zo stond ik na een vliegtocht van vier uur, via Hurghada, op het uiterste puntje van de Sinaï, op een plek waar 22 jaar geleden slechts Bedoeïnenententen stonden. De huidige infrastructuur in Sharm is in vergelijking met Hurghada goed. De grote hotels en conferentiecentra beantwoorden de groei in het toerisme, zo’n veertig procent per jaar. Het duiktoerisme houdt het bij drie procent per jaar.
Barracuda’s.
Velen zeggen dat je ‘dom geluk’ hebt, maar in feite moet een onderwaterfotograaf anticiperen op het gedrag van de dieren
Twee kanalen Hoewel ik niet kon wachten om die eerste dag naar Ras Mohammed te vertrekken, werd ik verplicht om de eerste duikdag op de zogenoemde local dive site’s mijn duikkwaliteiten te tonen. De kwaliteit van de riffen was goed; het water glashelder. De bekende Rode Zee-taferelen kwamen aan me voorbij. De discomuziek, die niet ver
Vliegtuigen vol met toeristen worden dage-
het onderwaterleven zich naar het zuiden
van onze duikplaats over het strand galmde,
lijks af en aan gevlogen. Rondom Sharm
terugtrekken en is Soedan op dit moment
was echter een nieuwe duikervaring net
en Na’ama Bayij wordt een nieuwe Costa
de plek waar je nog prachtige koralen en
als de sloopmachine waarvan het geluid en
gecreëerd; met disco’s en strandtoerisme.
grote vissen kunt vinden. Met ruim één
de vibraties tot ver onder het water door-
Het is een gebied waar het onderwaterleven
miljoen duikgangen per jaar en ongeveer
drongen. Het onderwaterleven scheen er
zwaar op de proef wordt gesteld. Dat beeld
duizend duikboten in het noorden zouden
geen last van te hebben. Bij het maken van
wordt bevestigd door de verhalen die er
Sharm en Na’ama Bay voor de natuurlief-
een foto van een naaktslak onder een rots,
over de Rode Zee de ronde doen. Zo zou
hebber afgeschreven zijn. Toch staat het nabij
werden mijn vinnen door een passerende
De haven in Sharm el Sheikh waar duikers aanmonsteren.
36 Duikmagazine juni/juli 2006
De opgaande zon in de Sinaï.
ReisReportage duikgids opgepakt en omhoog gehouden. Een vermanende vinger maakte me duidelijk dat je ook hier in de onderwaterwereld alleen maar mag kijken. Aankomen niet. De duikscholen in dit gebied maken gebruik van een onafhankelijke vloot. Normaliter ben je als duikende toerist afhankelijk van de boot die in bezit van de duikschool is. ‘s Ochtends loop je na het inchecken bij de duikschool naar de haven op vijf minuten afstand van het centrum in Sharm el Sheikh. Je monstert aan op de boot en bestemming van je keuze. Het enige waar je rekening mee moet houden, is dat aan het einde van de dag je duikspullen worden verplaatst naar de boot die de volgende ochtend op je vakantieplanning staat. Voor mijn vertrek naar de Camel Dive Club had ik al een verlanglijstje van duikplekken gemaakt. Daar stonden onder andere Ras Mohammed, de straat van Tiran, het wrak van de Dunraven en de Thistlegorm op. De straat van Tiran ligt in de monding van
meter diep) en de Enterprise (250 meter
het domein voor de Anthias waar zij in
de Golf van Aqaba en is aan de westzijde
diep) de Rode zee ingeperst. De stroming
capriolen hun schoonheid laten zien. In deze
begrensd door de kust van de Sinaï. In het
rond de riffen kan daardoor heftig zijn, maar
koraaltuin kunnen duikers zich al op een
oosten wordt de grens door het eiland Tiran
staat tevens garant voor transport van grote
diepte van acht meter uren vermaken. Als ik
gevormd. In het midden van dit kanaal
hoeveelheden plankton en uitzonderlijke
afdaal naar een diepte van 27 meter vormen
liggen vier eilanden. Ze zijn vernoemd naar
koraalgroei. In enkele periodes van het jaar
twee grote gorgonen (Subergonia hicksosni)
vier Engelse cartografen uit de negentiende
worden er zelfs manta’s en walvishaaien
een toegangspoort naar de diepte waar
eeuw. Jackson rif, Woodhouse rif ,Thomas rif
gezien. In dieper water kan je hamerhaaien
prachtige zachte koralen (Dendronephthya.
en Gorden rif verdelen de zeestraat in twee
en pelactische vissen tegenkomen.
sp) met hun wit roze kleur als een boeket tegen het blauwe water afsteken. De diepte
kanalen in het oosten. De Grafton doorgang wordt gebruikt door schepen die noord-
Jackson rif
lonkt met haar kleurenpracht en uitzon-
waarts gaan. Schepen met een zuidelijke
Het meest noordelijke eiland in de straat van
derlijke levensvormen maar mijn verlangen
bestemming varen door de Enterprise.
Tiran kenmerkt zich door een prachtig koraal-
wordt verstoord door het geluid van mijn
In de Golf van Aqaba is de maximale diepte
landschap, met een koraaltuin op tien meter
computer. Met tegenzin neem ik de route
1250 meter. Het zeewater wordt met noor-
diepte. De tuin ziet er uitzonderlijk gezond
terug naar de poort van de gorgonen. In één
delijke winden door de straat van Tiran
uit. Kroon op het werk van de kalkbouwers
van de gorgonen staart een Longnose hawk
gedreven en vervolgens door de Grafton (71
is een saladekoraal (Turbinaria mesenterina),
fish (Oxycirrhites typus) me hooghartig aan.
Het zwembad van de Camel Dive Club in avondlicht.
Het wrak Lara nabij Jackson reef.
juni/juli 2006 Duikmagazine 37
ReisReportage
Doorkijk.
Vliegtuiggeschut.
SS Thistlegorm In de middagduik brengen we een bezoek aan
Ras Mohammed
verschillende golfstromingen uit de Straat
Gordon rif, gelegen aan de zuidkant van de
Ras Mohammed is in 1983 uitgeroepen tot
van Tiran en de Golf van Suez. Deze stro-
eilandenreeks. De duikstek ligt is meer beschut
een nationaal park. In een totale oppervlakte
mingen vermengen zich met het water van
dan de duikplaatsen bij de overige eilanden.
van 480 vierkante kilometer is het park
de Rode Zee. Het park telt zes duikplaatsen:
Het rif wordt gemarkeerd met een wrak op
in dertig procent land en zeventig procent
Ras Za’atar, Jackfisch Alley, Eel Garden,
de noord-westelijke punt van het eiland. Het
onderwaterlandschap verdeeld. De status
Shark Observatory, Shark Reef en Yolanda
wrak maakt duidelijk wat zon en zoutwater
maakt het mogelijk om Ras Mohammed
Reef. Ze kennen dieptes van 283 meter
met een schip kunnen doen in 25 jaar.
te beschermen en te ontwikkelen, maar
bij Ras Za’atar tot 796 meter bij Yolanda
met 280.000 bezoekers per jaar is dat
reef. Afhankelijk van het jaargetijde kunnen
geen gemakkelijke opgave. Er wordt naar
duikers er het meest uiteenlopende leven
een balans gezocht tussen toerisme en het
tegenkomen. In de periode dat ik er ben,
lagune is een bijzonder schouwspel te zien.
fragiele ecosysteem. Ras Mohammed telt
eind mei, is het water nog relatief koud en
Duizenden kwallen worden door de stroming
137 van de 218 geregistreerde koraalsoorten
zwemmen in dieper water haaien en grote
uit de golf van Aqaba door het glasheldere
in de Rode Zee, duizend soorten vis, veertig
scholen barracuda’s. Volgens de gids voegen
water de Rode zee in gestuwd. Zij lijken op
soorten zeesterren, 25 verschillende soorten
in juni de grote scholen vis zich hier samen.
aliens op weg naar een nieuw sterrenstelsel.
zeekomkommers en 150 verschillende
Dan wordt namelijk het water warm. Toch
Het water in De Rode zee verdampt relatief
geleedpotigen (Crustacea). Ras Mohammed
zijn er al meldingen van ontmoetingen met
snel waardoor het een bijzonder hoog zout-
is eigenlijk het visitekaartje van de Rode zee.
een walvishaai,een manta of een hamer-
gehalte heeft. Door het ontbreken van grote
Ook het natuurpark boven water heeft veel
haai. Een ideale duik op Ras Mohammed
rivieren die in de Rode Zee uitmonden, wordt
te bieden. Er leven 130 soorten vogels. Zij
begint op Jackfish Alley. Er is een lichte
vers water uit de Indische oceaan gehaald.
gebruiken de uiterste punt van de Sinaï als
tegenstroom. De duik blijkt het mooiste als
De hoeveelheid verdampt water wordt op
stopplaats voor hun tocht naar het zuiden.
je even het geduld kan opbrengen om te
negenhonderd biljoen kubieke meter per jaar
De entree voor het park bedraagt vijf dollar
wachten totdat de groep je voor is gegaan
geschat. De Rode zee kent een zoutgehalte
per dag. Met de inkomsten wordt het
en je met afstand kan volgen. Al een paar
van 38% (parts per duizend) en staat daarmee
Ranger project van het park gefinancierd.
dagen zie ik in de verte een grote bol
op de eerste plaats. Het gemiddelde zoutge-
Ras Mohammed kent bijzonder onder-
barracuda’s zwemmen. Op de laatste dag
halte van de oceanen ligt op 35 %.
waterleven door het samenkomen van de
van mijn verblijf in Egypte wacht ik op de
Buitenaards Langs de rand van Gordon rif en de ondiepe
38 Duikmagazine juni/juli 2006
Doorkijk.
ReisReportage
Motoren en auto’s in het ruim.
Paravene op het dek.
uiterste hoek totdat ik een schim zie van de
Wrakkendomein
school barracuda’s. Zonder aarzeling zwem
In het uitgebreide riffensysteem in Ras
ik de kant op waarvan ik het vermoeden
Mohammed en de belangrijke toegangs-
Info • R eisorganisatie: Diving Holidays.
heb dat die locatie ook door de barracuda’s
poorten tot het Suezkanaal en de golf van
zal worden gepasseerd. De gids volgt me in
Aqaba zijn veel schepen door bombarde-
E-mail:
[email protected].
het diepe blauw. Bij de confrontatie lijken
menten en verkeerde navigatie vergaan.
Internet: www.divingholidays.nl
de barracuda’s bijna verbaasd over mijn
In Sharm el Sheik kan een dagtocht worden
• Beste reistijd: mei tot en met
aanwezigheid. Ik fotografeer totdat de groep
geboekt om de wrakken te beduiken. Het
zich splitst. Op de terugweg kom ik duikers
gaat onder andere om de Dunraven en SS
tegen. Ze wijzen naar de school barracuda’s
Thistlegorm, waarschijnlijk het bekendste
en maken gebaren naar hun buddy’s. Ik lach
schip in de Rode Zee. Hoewel de naam
heimelijk; in de onderwaterfotografie gaat
Duits klinkt, was het een Engels schip en
het woestijnzand van de Sinaï. Na drie
het juist om deze momenten. Een fotograaf
eigendom van de Engelse rederij ‘Albyn line
uur varen wordt mijn aandacht getrokken
moet nu eenmaal anticiperen op het gedrag
Ltd’. Deze rederij had achttien schepen in
door een groep boten. Eenmaal aange-
van de dieren onderwater. Velen vertalen het
de vaart. Alle schepen hadden het woord
komen blijkt het de duikplaats van de SS
moment als ‘dom geluk’. Eenmaal terug bij
‘Thistle’ in hun naam dat staat voor een nati-
Thislegorm te zijn. Jammer genoeg heeft
het rif leidt een lichte stroming je langs prach-
onale bloem in Schotland. De beeltenis van
de Egyptische overheid het belang van de
tige koraalwanden. Op de uiterste hoek van
deze bloem was opgenomen in het logo van
bescherming van dit wrak nog niet inge-
Shark reef staan de wanden vol met zachte
de rederij. De Albyn Line had onder andere
zien. Meerboeien naast het wrak zouden
koralen, een plek waar je kan blijven hangen
de Thistle dhu. Dhu betekent in het gaelic
de Thistlegorm kunnen sparen. Soms
om haaien in het diepe blauw te zien. Daarna
zwart, ‘roy’ betekent rood en ‘gorm’ blauw.
worden er twintig duikschepen op verschil-
stijg je langzaam tot het plateau van Yolanda
SS is de afkorting Steam Ship.
lende plaatsen aan het wrak verankerd.
reef. Dat ligt bezaaid met wrakdelen en een
Voor een bezoek aan het de Thistlegorm
Wie wacht tot een paar groepen duikers
Telefoon: 020-5218100.
oktober.
berg toiletpotten. Een container begroeid met
begint onze tocht vroeg in de ochtend
bovenkomen, krijgt de kans om bijzondere
verschillende koralen geeft aan dat je aan het
met een busrit naar de westpunt van het
plekjes te ontdekken. Het afweergeschut
eind van de duik bent gekomen waarna je
schiereiland. Dat scheelt een eind varen.
staat nog fier naar boven gericht. Om de
wordt opgepikt door de duikboot.
We zien een prachtige zonsopkomst over
Thistlegorm te doorzoeken, heb je een
De achterzijde is helemaal leeg.
Dunraven Boeg.
juni/juli 2006 Duikmagazine 39
ReisReportage
Bedevaartsoord voor onderwaterfotografen paar dagen nodig. Een bezoek aan de motorfietsen en vrachtwagens mag je niet voorbij laten gaan, net zoals de Starnier 8f locomotief die op 25 meter aan stuurboord rechtop op de zeebodem staat alsof er niets is gebeurd. De Thistlegorm is een ongelofelijk schouwspel en doet mij denken aan de Umbria in Soedan dat ook met oorlogstuig is geladen en goed toegankelijk is. Wat mij fascineert, is het visleven dat zich in het ijzeren rif verschuilt. Grote scholen glasvisjes worden opgejaagd door koraalduivels en zwemmen tegen een doorkijk naar het wateroppervlak. De Dunraven ligt vlakbij de duikplaats Ras Mohammed. Het zicht is er over het algemeen goed, maar er kan wel een flinke stroming staan. Als onze boot arriveert, vertrekt een live aboard. Waarschijnlijk heeft het gezelschap er de nacht doorge-
Camel Dive Club
bracht en hebben zij een geweldige nacht-
Het complex van de Camel Dive Club bevat tevens een winkel waar een eigen
duik achter de rug. Onder water blijkt dat
kledinglijn onder de naam ‘Camel Tribe’ wordt verkocht. ‘Tribe’ staat voor een
de Dunraven op haar kop op de zeebodem
groep mensen die in sociaal opzicht of door een religie bij elkaar horen. Als
ligt. Het ziet er geheimzinnig en daardoor
je een paar dagen in het Camel complex logeert, behoor je tot die Tribe. De
intrigerend uit. De Dunraven was een
accommodatie ligt vanaf 1986 in het centrum van Na’ama Bay. Toen stonden
stoomzeilschip en zonk in 1876. Het ligt
er nog twee hutten en Bedoeïenen-tenten. Het Camel Centrum geldt als een
op een diepte van maximaal 28 meter.
verzamelpunt voor veel duikers die in hotels in de directe omgeving bivak-
De Dunraven is voor duikers gemakkelijk
keren of een kamer van de Camel Dive Club hebben gehuurd. De afgelopen
te verkennen. Er zijn drie grote openingen
jaren is het complex stukje voor stukje uitgebreid tot wat het nu is: een hotel
waar je naar binnen kunt. Ik begin bij de
met 68 kamers in verschillende luxeniveaus. Vijf kamers zijn voor mensen in
schroef en het roer in het diepste gedeelte
een rolstoel toegankelijk. De Camel Dive Club is sowieso toegerust voor minder
van het wrak. Het is prachtig begroeid met
validen. Ook zij kunnen er opleidingen volgen; van Open Water tot Instructor.
zachte koralen. Daarna begeef ik me in
Deze extra mogelijkheden definiëren met welke bezieling de Camel Dive
het wrak en zwem door een geheel leeg
Club opereert. Er werken enthousiaste mensen die sterk in hun eigen product
schip om bij de breuk midscheeps door
geloven en dat merk je; of het nu de briefing aan boord betreft of de organisatie
een school van glasvisjes weer naar buiten
van een trip. Hoe krijg je dat voor elkaar, vroeg ik aan Claire Mucklow, de marke-
te gaan. Zwemmend, tegen de inmiddels
ting manager van Camel. ‘Dat is heel simpel’, antwoordde ze. ‘Door een perfecte
zware stroming in, tracht ik bij de openge-
organisatie raakt niemand overbelast.’ Als je het complex aan een inspectie
reten boeg te komen.
onderwerpt, blijkt dat er inderdaad aan alles is gedacht. De twee leslokalen
Bij de boeg laat ik mij zakken in een tuin
zijn bijvoorbeeld volledig uitgerust en beschikken over airco.Er is een prachtig
van zachte koralen in de meest uit uiteen-
zwembad voor opleidingen, drie restaurants, een lounge club op het dak en een
lopende kleuren. In deze opening, die
bar. Het leukste verzamelpunt voor duikers is de lounge vlak voor de duikclub.
recht op de stroomrichting staat, genieten
Elke middag delen duikers hun ervaringen terwijl ze onderuit gezakt in één van
de koralen een constante aanvoer van
de comfortabele banken naar voorbijgangers kijken.
plankton. Na tien minuten is het tijd om de Keukenhof onderwater te verlaten. l
40 Duikmagazine juni/juli 2006
