DE STEDENDRIEHOEK: MAAKT HET! WERKT! ONDERSCHEIDT!

DE STEDENDRIEHOEK: MAAKT HET! WERKT! ONDERSCHEIDT! Strategische agenda RPA / EPS Vastgesteld in de vergadering van het EPS/RPA 9 juni 2011

-1-

Proces Aanleiding:  Doorontwikkeling samenwerking 4 O‟s  Tussenevaluatie EPS/Economische Visie  Aanbrengen focus periode 2012-2015  Vergroten samenhang/verdiepen samenwerking Tijdslijn  Bepalen inhoudelijke koers: deadline 9 juni 2011  Uitwerken koers en werkwijze: deadline oktober 2011  Start nieuwe/veranderde werkwijze: januari 2012 Gevraagde inzet partners  Input voor Regiocontract Gelderland / vervolg Boegbeeld Overijssel  Input voor invulling separate sporen

-2-

Inhoud strategische agenda 1. Inleiding a. Samenhang b. Aanknopingspunten mede-overheden

2. Drie sporen a. Innovatie: De Stedendriehoek maakt het! b. Arbeidsmarkt: De Stedendriehoek werkt! c. Vestigingsklimaat: De Stedendriehoek onderscheidt!

3. Randvoorwaarden voor realisatiekracht a. Voldoende inzet eigen middelen (tijd en geld) b. Partners c. Effectieve sturing d. Blijven versterken van de samenwerking

Pagina: 4 4 4

5 5 8 8

15 15 16 16 17

-3-

1. Inleiding 1a.

Samenhang tussen de drie sporen

Het doel is om economische groei en structuurversterking te realiseren. We willen dit via drie sporen stimuleren: innovatie, arbeidsmarkt en vestigingsklimaat. Elk spoor heeft zijn eigen prioriteiten, dynamiek en realisatiekracht en tegelijkertijd hebben ze elkaar nodig. Wat de sporen bindt is het belang van het versterken van de regionale concurrentiepositie. Werktalent  innovatie Innovatie  vestigingsklimaat Vestigingsklimaat  werktalent Op een mondiaal speelveld laten economische factoren zich allang niet meer dwingen binnen gemeente- of provinciegrenzen. We pakken uitdagingen op die partijen niet alleen kunnen uitvoeren en we doen dit op de regionale schaal om voldoende massa, focus en bestuurskracht te kunnen ontwikkelen. 1 b. • • • • • • • •

Aanknopingspunten regeerakkoord, bestuursakoord en provinciale akkoorden

Regionale verankering topsectoren Decentralisatie regionaal economisch beleid naar provincies Profiel van provincie als gebiedsregisseur wordt versterkt door decentralisaties in ruimtelijk domein. Provincies richten zich op samenwerking met stedelijke netwerken Herijking ambitiedocument Oost NL maakt het; prioriteit voor food, health, technology Stedendriehoek Onderneemt als instrument voor innovatie en ondernemerschap doorontwikkelen en versterken. Decentralisatie regelingen arbeidsmarkt naar gemeenten waarvan elementen bovenlokaal uitgevoerd gaan worden (o.a. bij Werken naar Vermogen) Minder subsidies, meer garantstellingen, deelnemingen en revolverend (innovatie)fonds

-4-

2. Drie sporen 2a.

Spoor 1: Innovatie: De Stedendriehoek maakt het!

De ambities:  Concurrentie op toegevoegde waarde door toepassing van kennis en creativiteit en minder kostengedreven.  Het Bruto Regionaal Product van de productiebedrijven in de Stedendriehoek fors te laten toenemen: 5 tot 10%. De uitgangspunten:  Verhogen innovatief vermogen blijft centraal staan  Meer focus en ontsnippering  Meer afstemming met programma‟s Rijk, provincies en Europa  Meer projecten van samenwerkende bedrijven  Meer aandacht voor keteninnovatie en open innovatie  Meer benutten van kennis binnen en buiten de regio  Wisselwerking met sporen Arbeidsmarkt en Vestigingsklimaat Focuspunten:  Maakindustrie als speerpunt  Sterk (innovatie) netwerk  Innovatie-assen t.b.v. de maakindustrie  Groeibriljanten  Benodigd instrumentarium en subsidiecriteria

-5-

Sterk (innovatie)netwerk Bevorderen van het innovatieve vermogen door „keteninnovatie‟ en „open innovatie‟. Een sterk netwerk is daarvoor een vereiste. Stedendriehoek Onderneemt brengt ondernemers actief en gestuurd bij elkaar en ondernemers weten Stedendriehoek Onderneemt te vinden als ze partners uit het bedrijfsleven en/of kennisinstellingen zoeken. Door het uitbouwen van het netwerk en het matchen van ondernemers zullen deze elkaar vaker vinden in gezamenlijke grote innovatieprojecten. Hierdoor draagt het netwerk bij aan vergroting van het BRP door verhoging van het innovatieve vermogen. Ultieme doel is het netwerk een zichzelf instand-houdende community te laten worden. Maakindustrie als speerpunt      

Productiebedrijven sterk aanwezig in regio (13,5% werknemers en 20% bedrijven). Stuwende kracht binnen regionaal economische structuur. Minder versnippering van middelen. Duidelijker profiel naar veld, achterban en samenwerkingspartners. In regio meerdere initiatieven gericht op maakindustrie. Efficiënter werken en aansluiting topsectoren van het Rijk.

Innovatie-assen t.b.v. de maakindustrie Innovaties in de productiesector zijn vaak technologiegedreven. Er zijn ook andere innovatie-assen relevant die bovendien sterk in ontwikkeling zijn in de Stedendriehoek: • Energie- en milieutechnologie  SOEN en KIEMT • Zorgsector  Health Valley • Creatieve sector  Kunstenlab & Havenkwartier • ICT  Living lab, ICT-diensteninnovatie en Stedenlink Door verbinding aan te gaan met deze kennisnetwerken, kan mede het innovatief vermogen van de productiebedrijven worden gestimuleerd. Het pro-actief aangaan van (kennis)verbindingen wordt afhankelijk gemaakt van het beschikbaar komen van additioneel geld (matching).

-6-

Groeibriljanten   

Ontwikkeling van specifieke clusters met koplopers uit het (industriële) bedrijfsleven die voor de regio belangrijk kunnen worden, te denken valt aan duurzame technologie en machine- & apparatenbouw. Sterkere allianties met kenniscentra in en buiten de regio zoals bijvoorbeeld universiteiten om een betere verbinding tussen kennis en het bedrijfsleven te realiseren (o.a. Koploper aan de A1). Van ambachtelijk naar kennisgedreven high tech.

Benodigd instrumentarium & subsidiecriteria

1. Industrienetwerk 2. Regionale events 3. Goed overzicht van de productiebedrijven door o.a. accountmanagers en intermediaire partijen als OOST n.v. 4. Revolverend innovatiefonds 5. Heldere subsidiecriteria:

   

90% van de middelen wordt ingezet ten behoeve van de projecten gerelateerd aan industrie/productie; vasthouden van de focus! 50% van de ingezette middelen (met name subsidies) moet matchen met (financiële) programma‟s van provincies, rijk en Brussel; en dus een multiplier opleveren. Minimaal 50% van de ondersteunde projecten omvat een private investering van minimaal € 250.000 in cash en/of in uren. 50% van de projecten zijn van een samenwerkingsverband van bedrijven en/of een kennisinstelling. Overige projecten kunnen gebruik maken van een revolverend innovatiefonds, dus geen subsidie (staatssteun!) maar gunstige leningcondities

-7-

2 b.

Spoor 2: Arbeidsmarkt: De Stedendriehoek werkt!

De ambities:    

Ophalen actuele kennis van kansen en krapte op de regionale en lokale arbeidsmarkt en daarin maatwerk bieden (vraag bedrijfsleven sectoraal/branchegericht gearticuleerd). De beroepsbevolking in de regio is uitstekend opgeleid; kennis, vaardigheden en beroepshouding sluiten aan bij de arbeidsvraag van werkgevers. Ophogen opleidingsgraad beroepsbevolking staat daarbij centraal in de regio. De werkgelegenheid wordt benut voor het verzilveren van kansen voor mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Hier wordt verbinding gemaakt met de wettelijke taken van de publieke partners.

De uitgangspunten     

Verbinding tussen Economie, Arbeidsmarkt en Onderwijs. Behoefte van bedrijfsleven aan opleiding/personeel is leidend. Economisch groeipotentieel van de arbeidsmarkt benutten en bevorderen Focus op kansrijke sectoren met een substantieel aandeel of groeipotentieel in de werkgelegenheid of BRP Aansluiting op of versterking van andere regionale speerpunten uit de sporen innovatie en vestigingsklimaat van deze agenda.

Drie programmalijnen   

Programmalijn 1: Informatie, debat en verbinding Programmalijn 2: Vraaggericht opleiden & ontwikkelen Programmalijn 3: Optimaliseren werking arbeidsmarkt

-8-

Programmalijn 1: informatie, debat en verbinding Dit houdt het volgende in:  Het initiëren en vormgeven van een dynamische programmalijn ter bevordering van concrete projecten en activiteiten (procesbenadering)  Gericht op intermediaire organisaties, brancheorganisaties en werkgevers, belangenorganisaties, kenniscentra en overheden in de regio die samen willen werken aan resultaat. Werkwijze/dit gebeurt als volgt:  Door een netwerkorganisatie waarbinnen door ontmoeting en uitwisseling partijen elkaar kunnen vinden om projecten en activiteiten te realiseren. Het eigenaarschap wordt bepaald en er ligt focus op het gezamenlijke doel. Qua organisatievorm van vergaderorganisatie naar werktafels.  Ontsluiten, analyseren en actualiseren van arbeidsmarktinformatie  Bijdragen aan bewustwording en communicatie over urgente arbeidsmarktkwesties Dit betekent concreet o.a. de volgende acties:  ontwikkelingen arbeidsmarkt, innovatie en vestigingsklimaat branchebreed onderzoeken  aansluiten bij werkgevers / sectoren die al regionaal samenwerken Programmalijn 2: vraaggericht opleiden & ontwikkelen Dit houdt het volgende in:  Stimuleren en ontwikkelen van een duurzame leercultuur gericht op scholieren/studenten, werkzoekenden en werkenden in de Stedendriehoek op alle opleidingsniveaus  Gericht op bedrijven & opleidingsinstituten die samen willen werken aan bevordering van vakmanschap en kennistoepassing met focus op de kansrijke/groeisectoren (maakindustrie, ICT, commerciële dienstverlening en zorg) Werkwijze/Hierbij ligt de focus op:  Arbeidsmarkt- en opleidingsvraag van werkgevers zijn leidend: input vanuit programma lijn 1

-9-

Dit betekent concreet de volgende acties:  Goed onderwijsaanbod op alle niveaus; optimaliseren aansluiting tussen werkgevers/sectoren en onderwijs  Opleiden van jongeren (stageplekken!) en leertrajecten voor werkzoekenden (leerwerkplekken!)  Een (leven lang) „leren in de praktijk‟ voor de gehele beroepsbevolking  Matchmaking tussen bedrijfsleven en onderwijs  Inrichten servicepunten voor de speerpuntbranches  Urgentie delen en concrete leer-werkprogramma‟s starten in samenwerking met ondernemers (leren in bedrijf) Programmalijn 3: Optimaliseren werking arbeidsmarkt Dit houdt het volgende in:  Maximaal benutten van het arbeidspotentieel in de regio, rekening houdend met ieders mogelijkheden en bekwaamheden  Vraaggericht met aandacht voor de onderkant Werkwijze/Hierbij ligt de focus op:  Resultaatgerichte samenwerking tussen werkgevers, gemeenten en onderwijs in het kader van de Wet werken naar vermogen  Op basis van kennis van huidige en toekomstige vraag van werkgevers; opleidingen en re-integratie toespitsen  Van werk naar werk realiseren; voorkomen van werkloosheid  Binnen de vraag van de werkgever kansen creëren voor niet-actieven/ werkzoekenden aan de onderkant, inclusief langdurig werkzoekenden en jongeren zonder startkwalificatie (voortijdig schoolverlaters)  Vergroten arbeidsmarktfitheid arbeidsreserve; voorbereiden op vacaturevervulling in toekomstige krappe arbeidsmarkt. Dit betekent concreet de volgende acties:  Regionale arbeidsinformatie vertalen naar kansen en mogelijkheden  Aanpak op maat samen met en voor ondernemers; lokaal en regionaal.

- 10 -

Toetsingskader (criteria voor projecten en hun prioritering) Legitimiteit: Is er reden voor ondersteuning of is er geen of te weinig relatie met doelstellingen vanuit RPA / Stedendriehoek Onderwijst of Werkt?  Passend binnen uitgangspunten en ambities  Passend bij een van de drie programmalijnen  Complementair aan de sporen innovatie en vestigingsklimaat Effectiviteit: In hoeverre draagt het project bij aan de doelstellingen en de ambities van de Stedendriehoek (boven geformuleerd) Efficiëntie: Hoe verhouden de kosten zich tot de baten? Selectiviteit: In welke specifieke aspecten onderscheidt het project zich?  Er is sprake van een zo volledig mogelijk projectplan, waar eventueel nog partners of cofinanciering voor gezocht worden  Het (primaire) eigenaarschap is belegd bij tenminste twee O‟s  Er is sprake van een heldere doelstelling, kwantificeerbaar  Het project draagt bij aan de oplossing of het voorkomen vaneen regionaal arbeidsmarktknelpunt: regionale meerwaarde.

- 11 -

2c.

Spoor 3: Vestigingsklimaat: De Stedendriehoek onderscheidt!

Ambities:  Binden van gevestigde ondernemingen aan de regio  Aantrekken van bedrijven en nieuwe investeringen  De Stedendriehoek aantrekkelijk maken en houden voor (jong) talent en (internationale) kenniswerkers De Stedendriehoek onderscheidt op tal van factoren:  Goed relatiebeheer, klant/netwerk contacten  Beschikbaarheid van arbeidspotentieel  Vraaggerichte onderwijsinfrastructuur  Ruimte voor werklocaties: bedrijventerreinen, seats to meet, “nieuwe werken” concept  Cultureel klimaat dat bindt en trekt  Digitale en fysieke bereikbaarheid: OV/auto en breedband  Effectief samenwerken in bedrijvenclusters (horizontaal en/of verticaal opgezet) en binnen de 4 O‟s organisaties. Vertaald naar:  Branding en acquisitie  Rode loper voor ondernemers  Topvoorzieningen voor topbedrijven en talenten  Signaleren en agenderen

Propositie, branding en acquisitie  De Stedendriehoek Index (werktitel) maakt zichtbaar waar de Stedendriehoek sterk in is en wat onze aantrekkelijke punten zijn voor ondernemingen, investeerders en jeugdig talent om zich hier te vestigen. De Stedendriehoek Index is aantrekkelijk vormgegeven en daardoor bruikbaar als PR-middel.  We onderzoeken of daarnaast nog een additionele brandingstrategie of uitvoeringsplan van toegevoegde waarde kan zijn, zodat potentiële vestigers de Stedendriehoek nog scherper én eerder in het vizier krijgen (doorontwikkelpunt)  Traditioneel is het level playing field vaak lokaal gericht, steeds vaker zijn er ook (sub) regionale allianties. De vele en verschillende activiteiten kunnen beter op elkaar worden afgestemd en met eenzelfde boodschap over het goede woonen leefklimaat van de regio naar voren worden gebracht. Nodig is organiserend vermogen dat hier uitvoering aangeeft.  Ook zijn er partners zoals Oost n.v. met wie we inniger willen samenwerken als het gaat om de Stedendriehoek beter op het netvlies te krijgen bij (buitenlandse) bedrijven. De Stedendriehoek Index (werktitel) helpt ons daarbij.

- 12 -

Rode loper voor ondernemers   

Accountmanagement is lokaal georganiseerd. Wij willen de onderlinge contacten bevorderen door regionale kennisuitwisseling te stimuleren. Dit komt de kwaliteit ten goede en is tevens een eerste oriëntatie op regionale afstemming en verbetering toegankelijkheid bestuurders. 1-loket: stroomlijning van informatieve en ondersteunende diensten voor succesvol ondernemen (KvK, Syntens, Oost n.v en Agentschap) en verbinden met accountmanagement, met een verdere digitalisering van informatiestromen en vergunningsaanvragen. Er zijn steeds meer bedrijven in de Stedendriehoek die internationaal zaken doen of buitenlandse kenniswerkers aantrekken. Ook stimuleren onderwijsinstellingen internationale uitwisseling van studenten. Wij willen de openheid naar de internationale omgeving nadrukkelijk ondersteunen en daarmee de aantrekkelijkheid als vestigingsregio versterken. Concreet denken we aan het bevorderen van export- en handelsrelaties, foreign investment en het stroomlijnen van dienstverlening aan internationaal opererende bedrijven.

Topvoorzieningen voor topbedrijven en talenten    

Uitrol breedband. Het gaat om de juiste condities scheppen voor de realisatie van een glasvezelinfrastructuur: open, snel en betrouwbaar. Het gaat ook om het bieden van investeringszekerheden en verlagen van investeringsdrempels zodat marktpartijen de uitrol van breedband kunnen realiseren met specifieke aandacht voor de buitengebieden. De Stedendriehoek heeft een sterke positie in breedband. Hierdoor is de Stedendriehoek een aantrekkelijk gebied voor bedrijven om ICT-diensten te testen en als „first supplier‟ naar de markt te brengen. Dit zogenaamde living lab willen we al PR-middel steviger benutten voor het acquireren van bedrijfsinvesteringen. De benutting van de digitale infrastructuur door ICT-kennistoepassing en het organiseren van E-skills vindt plaats in de andere twee sporen. Shared workcentres.

- 13 -

Signaleren en agenderen Er zijn tal van factoren relevant voor het vestigingsklimaat. Bedoeld wordt de voor de Stedendriehoek relevante factoren te signaleren en te bepalen welke aanpak c.q. strategie wenselijk is. Voor zaken die niet actief in deze agenda zijn opgenomen, wordt gezocht naar de mogelijkheden om het eigenaarschap elders te beleggen en randvoorwaarden mee te geven, te denken aan:  Ruimte voor ondernemen o.a.: programmering bedrijventerreinen, herstructurering, thuiswerkplekken/seats to meet  Beroepsbevolking voor de 21 eeuw  Vraaggericht onderwijs op diverse niveaus o.a.: HBO-infrastructuur (bekostigd en niet- bekostigd)  Fysieke bereikbaarheid: A1, onderliggend wegennetwerk, spoor (personen/goederen)  Aantrekkelijk woon, werk en (be)leefklimaat  Lobby

- 14 -

3. Randvoorwaarden realisatiekracht 3a.

Voldoende inzet eigen middelen (tijd en geld) Doelstelling: voortzetting inbreng afgelopen jaren -

Gemeente

-

Bedrijfsleven

-

Onderwijs

-

Organisatie

-

0,40 € /inw./jaar

-

€ 50.000 per jaar

-

capaciteit

-

Innovatie

-

0,65 €/ inw./jaar

-

25.000 (2012 SOEN)

-

Kennis Faciliteiten

-

Arbeidsmarkt

-

Denk en doekracht Doorlopende subsidies zoals actieplan jeugdwerkloosheid (2012)

-

Denk en doekracht

-

Denk en doekracht

-

Vestigingsklimaat

-

Stedendriehoek-index branding breedband

-

Stedendriehoek-index branding breedband

-

Stedendriehoekindex branding breedband

-

- 15 -

3b.

Partners

De leden van het EPS en RPA hebben in deze agenda hun gedeelde strategische opgaven voor de periode 2012-2015 neergelegd en kenbaar gemaakt welke middelen zij bereid zijn om te investeren. Daarnaast wordt actief gezocht naar partners om de ambities van deze agenda sneller of met meer kwaliteit in de uitvoering te kunnen realiseren. Gedacht wordt aan het aangaan en uitbouwen van partnerschappen met onder meer de volgende partijen:  Provincies  Oost NV  Syntens  Topteams in kader van bedrijfslevennota van het Rijk  Brancheorganisaties  Europese Unie

3c.

Effectieve sturing

1) Brede/efficiënte sturing en binding op hoofdlijnen  Breed overleg zoals EPS/RPA nu  Daaronder ambtelijke gremia per spoor 2) Smalle/effectieve operationele sturing  Petit Comité voor EPS/RPA vormen  Formaliseren tot een „dagelijks bestuur‟. Eventueel uitwerken in een overkoepelende stichting, platformorganisatie of coöperatie 3) Per spoor een uitvoeringsorganisatie  Innovatie: St. Stedendriehoek Onderneemt  Arbeidsmarkt: RPA uitvoeringsorganisatie omvormen tot netwerkorganisatie met een programmamanager en zo mogelijk toewerken naar een stichting met adviesraad zoals Stichting Stedendriehoek Onderneemt  Vestigingsklimaat: netwerkorganisatie met een gezamenlijke programmamanager; eventueel kan overkoepelende stichting juridisch instrument zijn voor aangaan van verplichtingen.

- 16 -

3d.

Blijven versterken van de samenwerking   

Doorbouwen aan de rol als betrouwbare samenwerkingspartner: - Borgen, bestendigen en structureel maken huidige samenwerking. Verdiepen van de rol als betekenisvolle partner: - Netwerkgedreven structuurversterking zodat de Stedendriehoek in het landsdeel een betekenisvolle partner wordt. Verbreden van de rol als verbindingsofficier in het landsdeel: - Vanuit eigen focus verbindingen aangaan met andere regionale techniekcentra en andere instellingen voor innovatie, en ondernemerschap.

- 17 -