De speculatietaks Of mag het ook iets meer zijn … Januari 2016 De speculatietaks waarover in oktober een politiek akkoord was bereikt, had oorspronkelijk tot doel om speculatieve verrichtingen te treffen. Grosso modo viseerde men ‘snelle verkopen’, meer bepaald minder dan zes maand na aankoop, van beursgenoteerde aandelen, warrants en een aantal niet nader gepreciseerde andere financiële instrumenten waarvan het onderliggend actief uitsluitend bestaat uit een of meerdere welbepaalde beursgenoteerde aandelen. De wettekst is ruim geformuleerd en slaat ook op verrichtingen waarvan men dat op het eerste zicht niet zou vermoeden. Hoewel de tekst op veel vlakken onduidelijk is en de toepassing ervan in de praktijk nog enkele vragen oproept, is de speculatietaks sinds 1 januari 2016 van kracht. Op wie is deze taks van toepassing? In eerste instantie treft deze nieuwe taks de Belgische particulier (natuurlijke persoon in België onderworpen aan de personenbelasting). Verrassend genoeg worden ook particulieren die in het buitenland wonen en zogenaamde ‘gelijkgestelde spaarders niet-inwoners’ (EU-ambtenaren, buitenlandse kaderleden, enz.) die hun beleggingen in België aanhouden ermee geconfronteerd.
Wie ontsnapt eraan? Belgische en buitenlandse vennootschappen vallen er niet onder. Ze worden reeds belast op korte termijn (binnen het jaar na de aankoop) meerwaarden op aandelen op basis van een specifieke regeling in de vennootschapsbelasting. Ook rechtspersonen die in België onderworpen zijn aan de rechtspersonenbelasting (bijvoorbeeld VZW’s) vallen buiten het toepassingsgebied.
Over welke instrumenten en verrichtingen gaat het? De speculatietaks is in eerste instantie van toepassing op de ‘overdracht onder bezwarende titel’ (zie verder) van: •
aandelen, opties, warrants en bepaalde andere aandelen-gerelateerde financiële instrumenten;
• • •
in de mate dat ze beursgenoteerd zijn (in België of in het buitenland); voor zover de overdracht plaatsvindt minder dan zes maand na de verkrijging; en enkel als de verkrijging dateert van na 31 december 2015.
Wat valt er niet onder? Alle niet-beursgenoteerde aandelen (bijvoorbeeld aandelen van de eigen vennootschap) en allerhande andere financiële instrumenten zoals obligaties, aandelen van Beveks, deelbewijzen van gemeenschappelijke beleggingsfondsen en aandelen van gereglementeerde
Informatief document
vastgoedvennootschappen zijn uitdrukkelijk uitgesloten. Ook meerwaarden die betrekking hebben op aandelen die zijn verworven in het kader van een ‘Stock-option’-plan (verloningssysteem op basis van aandelenopties) vallen er niet onder. Vermits de beschrijvingen en definities gebruikt in de tekst ruimte laten voor interpretatie, zal het in de praktijk voor tal van financiële instrumenten niet eenvoudig zijn om uit te maken of ze er nu al dan niet onder vallen. Het volgende overzicht kunnen we alvast meegeven. Financieel instrument Beursgenoteerd aandeel Niet-beursgenoteerd aandeel Beveks en gemeenschappelijke beleggingsfondsen (bijvoorbeeld ING Core Fund, Personal Portfolio, trackers, ETF’s) Beursgenoteerde opties
In scope
*
Out of scope
**
Beursgenoteerde warrants
** * Obligaties en kasbons Aandelen van Gereglementeerde Vastgoedvennootschappen (vroegere Vastgoedbevaks) *In scope indien onderliggend = één of meerdere welbepaalde beursgenoteerde aandelen **Out of scope indien onderliggend = index, commodities, currency, …
Verkrijging en overdracht onder bezwarende titel De speculatietaks heeft een veel ruimer toepassingsgebied dan pure aankopen-verkopen. Er kan ook sprake van zijn naar aanleiding van een verwerving anders dan via een gewone aankoop en/of bij een overdracht anders dan bij wijze van een gewone verkoop. Welke combinaties van operaties aanleiding geven tot het verschuldigd zijn van de speculatietaks en welke niet is verre van een uitgemaakte zaak. Bijvoorbeeld ook als beursgenoteerde aandelen in of uit de portefeuille gaan naar aanleiding van een zogenaamde ‘corporate action’ (een dividend in natura, een stock split, een spin off, een fusie, …) is het niet uitgesloten dat men toch kan spreken van ‘verkrijging of overdracht onder bezwarende titel’. Het ‘in scope’- of ‘out of scope’-karakter van dergelijke verrichtingen moet geval per geval worden beoordeeld. Daarbij komt het erop aan een wettekst toe te passen die zich niet concreet uitspreekt over de behandeling van dergelijke casussen. Pas als blijkt dat er sprake is van een verrichting die onder het toepassingsgebied van de speculatietaks valt, komt de berekening van de belastbare basis en de heffing van de taks aan bod.
Op welke basis wordt de taks berekend? De belastbare basis is gelijk aan het positieve verschil tussen de verkoopprijs (minus de TOB betaald bij verkoop) en de aankoopprijs (vermeerderd met de TOB bij aankoop). Andere taksen en kosten kunnen niet in rekening worden gebracht.
Informatief document
Als de aankoop van eenzelfde financieel instrument in verschillende tranches heeft plaatsgevonden, gebeurt de berekening aan de hand van het LIFO-principe, dit wil zeggen dat wat laatst aangekocht werd, geacht wordt er het eerst uit te gaan.
Voorbeeld 1 (illustratie LIFO-principe) Aankoop op 2/1/2016 van 1000 aandelen X aan 15 EUR Aankoop op 2/8/2016 van 1500 aandelen X aan 16 EUR Aankoop op 2/09/2016 van 1700 aandelen X aan 13 EUR Verkoop op 5/10/2016 van 3300 aandelen X aan 17 EUR Berekening van de belastbare basis : 1) de laatste aankoop wordt bij voorrang in aanmerking genomen: (17 EUR – 13 EUR) x 1700 aandelen X = 6800 EUR 2) vervolgens wordt de tweede aankoop verrekend: (17 EUR – 16 EUR )x 1500 aandelen X = 1500 EUR 3) dan pas komt de eerste aankoop aan bod: Maar aangezien deze dateert van meer dan zes maanden voor de verkoop, wordt er geen rekening mee gehouden. De totale belastbare basis bedraagt 6800 EUR + 1500 EUR of 8300 EUR Minwaarden gerealiseerd naar aanleiding van een operatie zijn niet verrekenbaar met meerwaarden gerealiseerd naar aanleiding van een andere operatie. De enige uitzondering betreft de mogelijkheid tot compensatie van meer- en minwaarden gerealiseerd met betrekking tot één en hetzelfde instrument en naar aanleiding van eenzelfde operatie.
Voorbeeld 2 (illustratie verrekening meer- en minwaarden) Aankoop op 2/8/2016 van 1500 aandelen X aan 18 EUR Aankoop op 2/09/2016 van 1700 aandelen X aan 13 EUR Verkoop op 5/10/2016 van 3200 aandelen X aan 15 EUR Berekening van de belastbare basis : 1) de laatste aankoop wordt bij voorrang in aanmerking genomen: (15 EUR – 13 EUR) x 1700 aandelen X = 3400 EUR 2) dan pas komt de eerste aankoop aan bod: (15 EUR – 18 EUR ) x 1500 aandelen X = -4500 EUR Per saldo bedraagt de belastbare grondslag 3400 EUR - 4500 EUR = -1100 EUR, bedrag dat uiteindelijk tot 0 wordt teruggebracht. De belastingheffing Op de berekende belastbare grondslag wordt een belasting geheven van 33%. Deze taks wordt aan de bron ingehouden als de belastbare verrichting wordt gerealiseerd met tussenkomst van een ‘in
Informatief document
België gevestigde tussenpersoon’ (bijvoorbeeld een Belgische bank). In dat geval werkt de ingehouden roerende voorheffing bevrijdend en moet de meerwaarde niet in de aangifte worden opgenomen. Als de taks niet aan de bron werd ingehouden, is aangifte wel verplicht. Dat zal het geval zijn als de verrichting werd gerealiseerd via een buitenlandse tussenpersoon (bank) of zonder tussenkomst van een ‘in België gevestigde tussenpersoon’.
Bijzondere aandachtspunten Een paar specifieke gevallen die in de wettekst zijn geregeld, willen we u zeker niet onthouden. Ze over het hoofd zien, zou in de praktijk tot onaangename verrassingen kunnen leiden.
Schenking De regeling voorziet een specifieke ‘anti-misbruik’-bepaling om te beletten dat men via schenking zou proberen te ontkomen aan de speculatietaks. Een schenking wordt daarom aangemerkt als een ‘non event’ en het is de oorspronkelijke ‘verkrijging onder bezwarende titel’ door de schenker die in aanmerking wordt genomen om te bepalen of bij de ‘overdracht onder bezwarende titel’ door de begiftigde mogelijks de taks verschuldigd is. Ook deze regel kan best verduidelijkt worden aan de hand van een voorbeeld : • • •
vader koopt aandelen op 6/01/2016 hij schenkt ze aan zijn zoon op 11/03/2016 verkoop door zoon op 5/07/2016 : valt onder de speculatietaks
Transfer van effecten De taks is in regel niet van toepassing op effecten die werden aangekocht vóór 1 januari 2016 en evenmin indien er tussen aan- en verkoop zes maanden of meer is verstreken. Bij een effectentransfer van de ene bank naar de andere bank, zit er echter een adder(tje) onder het gras. De wettekst voorziet in zogenaamde ‘default’- en ’fall back’-regels die verplicht door de banken moeten toegepast worden. Zo moet de transferdatum zelf als aankoopdatum in aanmerking worden genomen, tenzij de bank over het bewijs van de reële aankoopdatum beschikt. En er is meer … Bij gebrek aan informatie over de reële aankoopprijs is het de totale verkoopprijs die als meerwaarde wordt beschouwd. Volgend voorbeeld om de impact aan te tonen: •
persoon A heeft aandelen in portefeuille bij bank X sinds september 2013 (aankoopprijs = 100)
• •
hij transfereert ze naar bank Y op 6 januari 2016 (koers datum transfer = 102) hij verkoopt ze bij bank Y op 11 maart 2016 (verkoopprijs = 98)
Bij gebrek aan bewijsstukken over aankoopdatum en –prijs zal bank Y verplicht zijn om bij de verkoop roerende voorheffing aan 33% in te houden op de totale verkoopprijs! Dit kan enkel vermeden worden door aan bank Y tijdig de nodige bewijsstukken (aankoopborderellen) te bezorgen. We kunnen helaas niet anders dan concluderen dat de speculatietaks veel verder gaat dan de benaming op het eerste zicht laat uitschijnen. Bovendien zal de toepassing ervan in de praktijk verre
Informatief document
van eenvoudig zijn. Uw Personal Banker zal er alles aan doen om dit goed op te volgen en om u bij te staan bij al uw vragen en bekommernissen over deze materie. Intussen bekijkt ING volop hoe ze de inhouding van de roerende voorheffing die gepaard gaat met de invoering van deze nieuwe taks in goede banen kan leiden. Zeker is dat in een eerste fase de afrekening van de roerende voorheffing pas een aantal dagen na de verrichting zelf zal gebeuren.
Dit document wordt u enkel ter informatieve titel overgemaakt en maakt geenszins een advies of een aanbeveling uit. De inhoud van dit document berust op betrouwbaar geachte informatiebronnen. ING België nv verstrekt geen enkele verzekering, waarborg of attest, noch uitdrukkelijk, noch stilzwijgend, met betrekking tot de juistheid, het aangepast karakter of de volledigheid van de verstrekte informatie. ING België nv heeft dit document te goeder trouw opgesteld en hiertoe elke redelijke inspanning geleverd. ING België nv kan onder geen enkel beding enige aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid dragen met betrekking tot de inhoud van dit document, noch voor het onvolledige of onjuiste karakter van de door u meegedeelde inlichtingen noch voor het gebruik dat u zou maken van dit document, zijn inhoud of uit de verwijzing ernaar.
Informatief document
