N i e u w s b r i e f
De Spalander Jaargang 23, nummer 2, zomer 2014
Colofon De Spalander zomer 2014 (verschijnt op 28 juni 2014).
De Spalander is het officiële verenigingsblad van Wijk- en Bewonersvereniging Spaland, de enige erkende bewonersvereniging in Schiedam Spaland. Website: www.bvspaland.nl De Spalander wordt vier keer per jaar bij alle leden, adverteerders en abonnees bezorgd. De redactie wordt gevormd door John Witjes. De volgende Spalander verschijnt in september 2014. Reacties op deze Spalander kunnen worden ingeleverd op het redactieadres: Ringvaart 16 of worden gezonden aan: Redactie Spalander Akkerpad 57 3124 AA Schiedam E-mail:
[email protected]
In dit nummer o.a.: Dit jaar geen Zomerfeest! • Ruim baan voor de bijenbaan Meer vluchten Rotterdam Airport ter discussie • Nieuwe fietsverbinding met Rotterdam • Bus 51 weg uit de wijk? •
•
De Spalander
zomer 2014
1
Van de voorzitter Op onze algemene ledenvergadering in het NME centrum, heeft Rob van der Drift een presentatie gegeven over de natuurspeeltuin: Kethelpoort in Schiedam. Als wijkvereniging Spaland hebben wij subsidie aangevraagd bij het Fonds Schiedam Vlaardingen. Deze week kregen wij het verheugende bericht dat het fonds €30.000 heeft toegekend. De plannen kunnen nu verder worden uitgewerkt en we hopen dat er in Schiedam Noord dit jaar een mooie natuurspeeltuin komt waar kinderen zich kunnen uitleven. Als wijkvereniging hebben we ons ook bezig gehouden met de bijenbaan, de strook langs de Slimme Watering is omgevormd tot een heuse bijenbaan. Er is door Irado met medewerking van onze werkgroep een houtsnipperpad aangelegd. Er wordt hier al druk gebruik van gemaakt. Op 25 juni worden tijdens een feestelijke opening enkele informatie borden onthuld. Hierop staat aangegeven welke bijen en vegetatie er voorkomen. Ook hebben de kinderen van de BSO (buitenschoolse opvang ) van de Violier en Vlinder zelf borden gemaakt die op het hekwerk van het fietspad langs de Slimme Watering worden geplaatst.
keerlus op het bestaande fietspad was erg onduidelijk, maar de oversteek over de Slimme Watering is nu zichtbaar verbeterd. Wat ons als wijkvereniging wel zorgen baart is het openbaar vervoer, met name het busvervoer. De Stadsregio wil hier weer op bezuinigen. Wij vinden dit ontoelaatbaar! Een lichtpuntje is dat het Gemeentebestuur hier ook van op de hoogte is en protest heeft aangetekend bij de Stadsregio. Wordt vervolgd. Per 8 april heeft onze secretaresse Jolanda Troost het stokje overgedragen aan Sjoukje Meeuwissen. Jolanda heeft zich een aantal jaren heel erg ingezet voor onze wijkvereniging. Waarvoor onze hartelijke dank. Gelukkig blijft Jolanda lid van ons bestuur. Wel jammer is dat ons jaarlijkse zomerfeest in Park Spaland dit jaar niet door gaat. De reden is te weinig vrijwilligers, die ondanks herhaalde oproep niet beschikbaar zijn. Jammer, we hopen dat volgend jaar weer een festiviteit georganiseerd wordt in onze wijk. Maar het staat of valt met voldoende vrijwilligers die zich willen inzetten voor onze wijk . Rest mij nog u een plezierige en vooral zonnige zomer toe te wensen.
Het fietspad vanaf de keerlus tram, richting Uw voorzitter, Herbert Nikkels. Midden Delfland is gereed . De aansluiting bij de ________________________________________________________________________________________
De Spalander in de zomer Een extra dik nummer van De Spalander want we hebben veel te melden. Veel aandacht voor wat er door onze wijk vliegt: op pagina 3 een pleidooi van het bestuur om de parkeerplaats op de trambaan om te vormen tot bijenbaan. En die bijenbaan is inmiddels officieel geopend (pag.5). Vanaf pagina 9 vier pagina’s over Rotterdam Airport. De plannen voor meer vluchten maken veel reacties los. Op pag. 13 kunt u lezen over een nieuw fietspad dat u vanuit onze wijk snel naar Rotterdam Noord-West gaat brengen. Over nieuw fietspad gesproken: de ’sGravelandseweg is weer open na de renovatie van het fietspad. Het beloofde kunstwerk is er nog niet, dat wordt waarschijnlijk begin september geplaatst. En over de bedreigde bus 51 kunt u lezen op pagina 17. Bij het verschijnen van deze Spalander zal duidelijk zijn of de Stadsregio het onzalige plan doorzet. We hopen op een zonnige zomer, al is het maar om de aanschaf van zonnepanelen een succes te maken (pag. 15). Een zonnige zomer die voor het eerst sinds jaren niet zal worden afgesloten met een zomerfeest! John Witjes.
De Spalander
zomer 2014
2
De mooiste voortuin Wat maakt een wijk fijn om in te wonen? Zijn het de leuke huizen, de fraaie schuttingen, de moderne auto’s voor de deur? Of is het de verzorgde ruimte, zijn het de bomen, de plantsoenen en de voortuinen? Ik weet het niet voor iedereen, maar ik denk dat veel bewoners van Spaland kiezen voor de groene aankleding van hun wijk. Wijkvereniging Spaland stopt veel werk in die groene aankleding. Zo controleren we het groenonderhoud van Irado, we denken mee met de aanleg van het park Spaland en we leggen de bijenbaan aan op de voormalige trambaan. En dat wordt gewaardeerd, merken we. Het bestuur van de wijkvereniging wil bevorderen dat ook alle bewoners werk stoppen in het verfraaien van de wijk. Om de wijk mooier te maken, aangenamer om in te wonen. Met een wedstrijd: wie heeft de mooiste voortuin? Niet de grootste of de duurste, maar wel welke voortuin verfraait de wijk het meest, rekening houdend met de mogelijkheden van de voortuin. In een voortuin van 10 meter diep zijn
nu eenmaal meer mogelijkheden, dan in een voortuin van 50 cm. En die laatste kan ook de wijk verfraaien met een mooie klimroos. We zullen rond half augustus door de wijk gaan om een aantal kandidaten uit te kiezen. De definitieve winnaar zal bepaald worden door de heer Ruud van Buijtenen, hovenier/beheerder van De Groene Raat aan de Harreweg. In het septembernummer van de Spalander zal de winnaar bekend worden gemaakt. Alle bewoners van de Velden, de Akkers, de Vlinderhoven, de Gaarden en de Vaarten met een voortuin(tje) doen mee. Noot 1. We kunnen nog wel een paar juryleden gebruiken. Voor een wandeling door de wijk. Aanmelden graag via www.bvspaland.nl via contacten. Noot 2. De Irado-medewerker de heer Ruud van Buijtenen verzorgt ook een speciale workshop in de zomer over het aanleggen en onderhouden van voortuinen in de wijk. Aanmelden bij de Groene Raat aan de Harreweg. Herman Bonnier
________________________________________________________________________________________
De Spalander
zomer 2014
3
Geen auto’s maar bijen Ons voorstel om de parkeerplaats op de “trambaan” bij het Koolwitjehof onderdeel te laten uitmaken van de bijenbaan is welwillend ontvangen door de gemeente. Omdat het opheffen van parkeerplekken gevoelig ligt, wil de gemeente eerst wat meningen peilen. Ons standpunt is duidelijk en inmiddels hebben we ons verzoek officieel bij het college van B&W ingediend. John Witjes parkeerplekken op deze locatie. Men kan in de wijk parkeren en ook op de ruim bemeten parkeerplaats bij Krona. Er is ons inziens dus geen enkele noodzaak om de tijdelijke parkeerplaats in stand te houden. Wel onderkennen wij de wenselijkheid de “doorsteek” naar / vanuit het Koolwitjehof te behouden. Juist nu wij vanuit de bewonersvereniging met steun van de gemeente de trambaan aan het inrichten zijn als bijenbaan inclusief educatieve borden stuiten wij op de parkeerplaats als ongewenste ecologische onderbreking.” Onze wijk bestaat binnenkort 25 jaar. En al 25 jaar wachten we op het aanleggen van een trambaan door de wijk. Het tracé ligt klaar, maar de tram komt (voorlopig) niet. De trambaan heeft de afgelopen jaren braak gelegen, is gebruikt als hondentoilet en als opslagterrein. Gelukkig is er sinds twee jaar een mooie invulling gekomen: de bijenbaan. Op één plek echter wordt de prachtige ecologische bijeenbaan bruut onderbroken. Dat is de plek bij het Koolwitjehof waar een parkeerplaats voor 20 auto’s is. Wij willen die plek ook omvormen tot bijenbaan en hebben dit verzoek begin mei bij de gemeente neergelegd en even later ook bij het college van B&W. Voldoende parkeergelegenheid In de brief aan de gemeente schrijft voorzitter Herbert Nikkels onder andere: “Ten tijde van de bouw van basisschool de Vlinder, meer dan tien jaar geleden, heeft op de betreffende locatie aanvankelijk een noodvoorziening voor die school gestaan. Daarna is het gebied gebruikt als tijdelijke parkeerplaats, toen de bouw van Sveaparken in volle gang was en er een tekort aan parkeerplekken was. Inmiddels is er geen sprake meer van een tekort, en zijn er voldoende alternatieven voor de twintig
Gemeente wil wel Op het wijkoverleg van 22 mei bleek de gemeente Schiedam zelf ook al met de gedachte te spelen de parkeerplaats op te heffen. Men heeft
De Spalander onderzoek gedaan naar het gebruik ervan. Volgens verkeersdeskundige dhr. Patrick v.d. Graaff wordt de parkeerplaats met name gebruikt bij het halen en brengen van schoolkinderen. Overdag staan er gemiddeld zo’n 10 auto’s en ’s nachts en in het weekend gemiddeld twee. Daarmee lijkt er geen noodzaak tot in stand houden te zijn. De gemeente wil ook de doorsteek die er nu voor auto’s is, opheffen. Vervolgens kan dan de bijenbaan worden doorgetrokken en ook kan de bomenstructuur langs de Slimme Watering hersteld worden. Brief aan belanghebbenden Over deze en enkele andere kleinere verkeersmaatregelen rond dat deel van de Slimme Watering gaat de gemeente de omwonenden een brief sturen. Men vraagt daarin om reacties.
zomer 2014
4
Afhankelijk van de reacties worden de plannen definitief gemaakt en hoopt men nog dit jaar met de werkzaamheden te beginnen. Bijen als alternatief Wij hebben begrip voor de voorzichtigheid waarmee het gemeentebestuur een gevoelig onderwerp als het opheffen van parkeerplekken benadert. Maar voor het bestuur van de wijkvereniging is het duidelijk dat het nooit de bedoeling is geweest dat deze parkeerplaats een formele status kreeg. Hij was tijdelijk totdat er een betere invulling zou komen. En dat had natuurlijk allang de trambaan moeten zijn, daar had geen discussie over plaatsgevonden denken wij. En die discussie hoeft er evenmin te zijn over het vervangen van auto’s door bijen.
________________________________________________________________________________________
Oranje container Akkerpad verdwijnt Terwijl op de meeste plekken in de wijk de verzamelpunten voor kunststofafval ondergronds zijn aangebracht, is er over één locatie stevig gediscussieerd. De locatie Akkerpad. Daar was ondergronds bouwen niet mogelijk wegens kabels en leidingen. Doordat die container vervolgens op straat was geplaatst kwamen er protesten uit de omgeving: de container werd door velen als ontsierend en verkeersonveilig ervaren. Het protest ging zelfs zo ver dat de gemeente mede op verzoek van ons als bewonersvereniging besloot een enquête te houden onder de omwonenden. Van de 57 omwonenden die op de enquête hebben gereageerd bleek 60% de voorkeur te geven aan een ondergrondse locatie op de hoek van De Akkers en de Gerstakker. Slechts drie mensen waren voor het oranje gevaarte op het Akkerpad.
Voor de gemeente was dit aanleiding om op 2 juni het besluit te nemen dat de container op het Akkerpad weggehaald zal worden. Voortaan zullen de Akkersbewoners met hun kunststofafval naar de uitgang van de wijk moeten lopen of fietsen, naar de ondergrondse container. (JW)
________________________________________________________________________________________
Reageren op deze Spalander? Mail naar
[email protected]
De Spalander
zomer 2014
5
Bijenbaan in beeld Op het moment dat U dit stuk leest, is de opening door wethouder Mario Stam van de borden op de bijenbaan al achter de rug. Als U er niet zelf bij was, heeft U wellicht erover gelezen in de krant, of de filmbeelden op Look TV gezien. Zowel de informatieborden als de decoratieve borden hebben een plaatsje gekregen. Informatie en foto’s over het onderzoek aan de bezetting van de bijenhotels door leerlingen van De Vlinder zijn inmiddels terug te vinden op de website over bijenhotels in Nederland.
Tekst en foto’s Marcel Polak De borden De dieren en planten van de bijenbaan gingen tot nu toe hun gang zonder dat er veel over bekend was. Door de informatieborden die verspreid over de bijenbaan geplaatst zijn, kunt U nu tijdens een wandeling van alles over deze bewoners te weten komen. Met teksten en foto’s worden ze in de schijnwerpers gezet. Zohra en Marjolein van ontwerpbureau Victor! hebben gezorgd voor het fraaie ontwerp, en hebben een speciaal logo ontworpen. Leerlingen van de BSO op Yggdrasil hebben onder leiding van Rob van der Drift nog een schepje er bovenop gedaan om de bijenbaan mooi in beeld te brengen, door fraaie, kleurrijke borden te ontwerpen die op de hekken langs de bijenbaan gemonteerd zijn. Op 25 juni j.l. zijn de borden officieel onthuld door de wethouder en leerlingen van De Vlinder en De Violier. In de volgende Spalander leest U meer hierover.
De jonge onderzoekers Jonge onderzoekers uit groep 7/8 van basisschool De Vlinder in Schiedam-Noord zijn sinds half mei bezig geweest met een uniek onderzoeksproject op de bijenbaan. Gedurende 6 weken hebben 22 leerlingen elke woensdagochtend enthousiast geïnventariseerd hoe het gesteld is met de bezetting van de ‘kamers’ (boorgaten) in de bijenhotels. Voor elk hotel is onderzocht welke boorgaten in gebruik waren als ‘kraamkamers’. De 12 hotels zijn gemaakt door Fred van der Drift, die daarvoor in dikke houten schijven in totaal ruim 2700 gaten heeft geboord! Elf van deze hotels werden bestudeerd door evenveel jeugdige onderzoeks-duo’s. Het twaalfde hotel staat midden tussen de bouwwerkzaamheden bij de rotonde aan het einde van de Slimme Watering, en wordt door mijzelf wel onderzocht, maar is vanwege de veiligheid niet meegenomen in het leerlingenonderzoek.
De Spalander
zomer 2014
6
zoeken op internet. Met de vergaarde kennis maakten ze een informatieblad. Aan het eind van het onderzoek hebben de leerlingen hun resultaten gepresenteerd op een speciale presentatie-avond voor hun ouders. Ook bij de opening op 25 juni van de informatieborden-route op de bijenbaan hebben ze iets laten zien zijn van de onderzoeksresultaten. In de volgende Spalander kunt U er meer over lezen.
Leren en presenteren Tijdens het onderzoeksproject onderzochten de leerlingen niet alleen de bezetting van de hotels. Ze bestudeerden ook de planten en dieren die op de bijenbaan leven. Elk duo verdiepte zich in één bepaalde soort, die ze na een paar bezoeken aan de bijenbaan zelf uitgezocht hadden. Ze probeerden daar meer over te weten te komen door steeds goed te kijken naar deze soort op de bijenbaan, en aanvullende informatie op te
Informatie en contact Heeft U als wijkbewoner nog leuke weetjes over de bijenbaan? Of heeft U vragen, of wilt U een keer helpen bij kleine beheerklussen? Mail dan naar:
[email protected].
________________________________________________________________________________________
Bloeiende bermen Geniet u ook zo van de prachtig bloeiende bermen die een geweldige bijdrage leveren aan het behoud en uitbreiding van de bij in Nederland. Wereldwijd neemt de bij af. Door toenemende bebouwing en minder groen heeft de bij het moeilijk en de bij is toch echt heel belangrijk voor bestuiving van planten en daardoor heel belangrijk voor ons voedsel. Het is mooi te zien dat de gemeente Schiedam een bij-vriendelijke gemeente is en wij daardoor iedere dag kunnen genieten van prachtige bermen! (JT)
De Spalander
7
zomer 2014
Renovatie ’s-Gravelandseweg gladjes verlopen Na ruim twee maanden is de ’s-Gravelandseweg voor auto’s weer in twee richtingen te berijden. En de fietsers hebben een prachtig glad fietspad gekregen. Bus 53 gaat echter pas m.i.v. 14 juli weer rijden. Tot eind juli zal de aannemer nog bezig zijn met de afwerking en (groene) aankleding van de weg. Na de zomer zal de bijenbaan bij de Gaarden en de Vaarten weer worden ingericht. Het kunstwerk Circus Svea zal naar verwachting begin september worden geplaatst.
John Witjes Ook de tweede langdurige afsluiting van de ’sGravelandseweg voor auto’s in de richting van onze wijk is zonder al te veel problemen verlopen. Met de openstelling van de weg eind juni is de renovatie voltooid. De rotonde is vergroot en enkele meters in oostelijke richting opgeschoven. Fietsers in de voorrang De passage van de fietsers over de rotonde loopt anders dan voorheen: voortaan kruisen de fietsers aan de west- en zuidzijde de rotonde en hebben dan voorrang! Dit is een nieuwe situatie, want voorheen moesten fietsers die aan de kant van de Zwaluwlaan overstaken het autoverkeer voor laten gaan. Hopelijk wennen met name de automobilisten snel aan deze situatie. Feitelijk is de situatie voor fietsers nu zoals op een echte rotonde: fietsers in de voorrang. Strak asfalt Het fietspad langs de ’s-Gravelandseweg is een hele verbetering: de hobbelstenen hebben
plaatsgemaakt voor glad asfalt. En het pad is op enkele plekken ook wat verbreed. De automobilisten is het waarschijnlijk al opgevallen dat de wat onlogische versmalling die in de westelijke rijbaan zat, er uit is gehaald. Alhoewel het strakke asfalt uitnodigt tot racen, blijft de maximum snelheid 50 km/uur! Bus komt pas later Wat teleurstellend voor de OV-reiziger is dat bus 53 pas op 14 juli terugkeert. Volgens de gemeentelijk projectleider kan dit niet anders vanwege langer lopende afspraken met de RET. En dan zal de bus direct met de zomerdienstregeling gaan rijden: van 6.00 tot 9.00 uur en van 14.00 tot 19.00 uur eenmaal per half uur, en tussen 9.00 en 14.00 uur eenmaal per uur. Herinrichting bijenbaan De bijenbaan bij de Gaarden en de Vaarten is als weg en als calamiteitenroute gebruikt in de afgelopen maanden. Na de zomer zal de baan in
De Spalander
8
zomer 2014
mogelijk rekening gehouden met de fundering van het kunstwerk, maar technisch is nog niet alles rond. Voorlopig gaat men uit van plaatsing van het beeld begin september. Er zal dan ook nog een feestelijke onthulling worden gepland: om de Kunstwerk afronding van de werkzaamheden te markeren en Wanneer het kunstwerk Circus Svea wordt het prachtige kunstwerk figuurlijk in de geplaatst, is nog niet helemaal duidelijk. Men schijnwerpers te zetten. heeft bij het aanleggen van de rotonde zo veel _________________________________________________________________________________ overleg met de bewonersvereniging weer worden ingericht als bijenbaan. De herfst is het beste moment voor het planten van groen.
Zomerfeest editie 2014 Het is al vele jaren gebruikelijk dat u in de juniuitgave van de Spalander de aankondiging leest voor het jaarlijks zomerfeest in september. Dit jaar is die aankondiging er niet! Wij hebben tot onze grote spijt moeten besluiten geen feest te organiseren dit jaar. Ondanks vele pogingen dit jaar en ook voorgaande jaren is het ons niet gelukt een team van organisatie en vrijwilligers op de been te krijgen om het feest goed en vooral verantwoord te organiseren. Er komt veel bij kijken waarbij de organisatie in februari al een start maakte met vergaderen en plannen, opvragen van offertes en vergunningen. Ondanks dat er de vorige editie al te weinig vrijwilligers waren hebben we met veel mankracht energie en tijd van enkele mensen toch een geslaagd feest neer kunnen zetten. Dit kunnen we echter niet ieder jaar verwachten van een handjevol mensen. Daarbij moet het op de dag andere invulling kunnen geven aan een gezellige zelf ook verantwoord zijn. Bij iedere attractie en activiteit in de wijk georganiseerd door de activiteiten moeten volwassenen aanwezig zijn vereniging in samenwerking met bewoners. Wij zodat alles veilig en zonder ongelukken verloopt. zouden het op prijs stellen als u hierbij mee wilt Dat kunnen we niet meer garanderen en daarom denken. Uw ideeën en hulp zijn meer dan is besloten om dit jaar geen feest te organiseren. welkom!
[email protected]. Wij hebben ook pogingen gedaan om samen te gaan met andere wijken. Het bestuur van de vereniging is aan het nadenken hoe we een Jolanda Troost ________________________________________________________________________________
Hazepad nog afgesloten
De werkzaamheden voor de “Leiding over Noord” zijn nog niet afgerond. Daarom is voor ons als bewoners nog niet mogelijk gebruik te maken van de fietstunneltjes onder de A20 en ook de route naar het station via het Hazepad is nog altijd niet hersteld. Bij de afsluiting van de doorgangen van de Groenoordstraat en Schiedamseweg in oktober vorig jaar werd gezegd dat die versperring zou duren tot de zomer. Helaas is die deadline niet gehaald. De woordvoerder van Eneco en gaf ons aan dat een datum van openstelling nog niet bekend is. Deze zal te zijner tijd bekend gemaakt worden via de website van de Leiding over Noord.
De Spalander
zomer 2014
9
Meer vluchten RTHA omstreden Er zijn veel reacties gekomen op het plan van Rotterdam The Hague Airport om het aantal vluchten van 21.000 nu uit te breiden in de komende tien naar 38.000 per jaar. Namens de Schiedamse bewoners(organisaties) heeft het SOBO een zienswijze ingediend op de plannen. De staatssecretaris heeft laten weten eind augustus met een “Nota van Antwoord” te komen, waarin de eisen voor het milieu effect onderzoek geformuleerd gaan worden. Een besluit over meer vluchten zal rond de zomer van 2015 genomen worden door de Minister.
John Witjes Info-avond SOBO Omdat de gemeente een info-avond over de vliegveldplannen in dit stadium niet nodig achtte, organiseerde het SOBO zelf een avond op 20 mei. Daar waren vertegenwoordigers van diverse bewonersorganisaties en de politiek aanwezig. Ook kersverse wethouder Patricia van Aaken die RTHA in haar portefeuille heeft liet zich voorlichten over de lastige materie. Op die avond werd de tekst van de zienswijze namens de Schiedamse bewoners vastgesteld. Daarin doet het SOBO een tiental suggesties om mee te nemen in het milieu-effectonderzoek dat later dit jaar moet starten. Extra handhavingspunt Het SOBO heeft kritiek op de gebrekkige economische onderbouwing van het voorstel van Rotterdam Airport: woongenot en gezondheid van duizenden Schiedammers lijken te moeten wijken voor de exploitatie van het vliegveld. En vliegveld
dat zich “zakelijk” noemt, maar zich vooral richt op zonbestemmingen. In de zienswijze op de opzet van het milieuonderzoek vraagt het SOBO om een tweede ‘handhavingspunt’ in Schiedam Noord waardoor vliegtuiglawaai beter bewaakt kan worden. Dit punt aan de huidige rand van de bebouwing komen, in Sveaparken, waar men het meeste last heeft van opstijgende vliegtuigen vanaf 7.00 uur ’s morgens. Onafhankelijk onderzoek nodig Ook wil het SOBO dat nu eens goed onderzocht wordt wat de duizenden bewoners onder de vliegroutes nu echt van het vliegtuiglawaai vinden. Het feit dat er met name in de randen van de nacht veel bij de DCMR geklaagd wordt, waarbij het vaak slaapverstoring betreft, geeft te denken. De (over)last is nu al groot en dat zal met 75% méér vluchten alleen maar toenemen. Het SOBO pleit voor een goed en gedegen milieuonderzoek door een onafhankelijk expertise-
De Spalander bureau zonder de schijn van partijdigheid. Alleen dan kan helder worden wat de gevolgen van meer vluchten zijn en kunnen die effecten afgezet worden tegen de belangen van de omwonenden van het vliegveld. Maximaal huidige contour De gemeente Schiedam heeft in zijn commentaar twee punten van het SOBO overgenomen: het pleiten voor een handhavingspunt in Sveaparken en de zorgen over de gevolgen van meer vluchten op het leefmilieu in Noord en de plannen voor het bebouwen van het huidige Sportpark Kethel. Ook heeft Schiedam aangegeven dat meer vliegen alleen kan als men binnen de huidige geluidscontouren blijft. Daarin is ruimte voor 3.000 vluchten meer dan nu. Vliegverbod? Eigenlijk hebben alle commentaren uit de regio die strekking: meer vliegen geeft meer geluidsoverlast en dat heeft niet de voorkeur. De huidige geluidscontour is de grens. De Bewoners Tegen Vliegtuigoverlast die vooral vanuit Rotterdam Schiebroek opereert, hamert in zijn commentaar ook op het vermeende zakelijke karakter van het vliegveld. Ook ziet men liever dat het vliegverkeer wat meer wordt gespreid over oost en west en de routes wat breder: gedeelde smart is halve smart. Men wil een volledig vliegverbod in de nacht, naar voorbeeld van London City Airport. Te rooskleurig De Rotterdamse bewonersvertegenwoordiger geeft in een zeer kritisch commentaar aan dat Rotterdam Airport zijn economisch belang voor de regio en de werkgelegenheidseffecten veel te rooskleurig voorstelt. Ook wil hij garanties dat een eventuele uitbreiding niet alleen maar meer vluchten in de vroege ochtend en late avond naar vakantiebestemmingen gaat opleveren. Tevens wordt gevraagd om in detail de milieu-effecten voor de onder de vliegroutes liggende gebieden te beschrijven.
10
zomer 2014 Dubbel doelstelling De Natuur- en Milieufederatie Zuid Holland is van mening dat het vliegveld zich zou moeten beperken tot uitsluitend zakelijke bestemmingen. Men wil dat RTHA ook een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) moet opstellen: “De forse groeiambities van RTHA rechtvaardigen een beter economische onderbouwing.” Ook ontbreekt volgens de Milieufederatie de “dubbele doelstelling”: naast een economische doelstelling zou het vliegveld zich ook moeten richten op verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving.
Antwoord Minister in herfst De commentaren liggen nu allemaal bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Daar zal een Nota van Antwoord worden geschreven. In dat document zal de Minister aangeven wat Rotterdam Airport allemaal moet gaan onderzoeken in het Milieu Effect Rapport. En dat kan getuige de commentaren nog een hele kluif worden. Het vliegveld wil dit onderzoek eind dit jaar klaar hebben. Dan zal RTHA direct bekend maken voor welke variant hij kiest. En daarop neemt de Minister begin 2015 een ontwerpluchthavenbesluit. Dit voorgenomen besluit gaat dan eerst naar de regio en daarna naar de Kamer. Formele inspraak is er echter niet meer: de Minister zal gehoord alle reacties medio 2015 een beslissing nemen.
__________________________________________________________________________________
Bezoek ook onze website voor nieuws uit de wijk: www.bvspaland.nl
De Spalander
11
zomer 2014
Meer geklaagd over vliegtuigherrie in 2013 Elk jaar maakt DCMR Milieudienst Rijnmond een jaarverslag over alle klachten over geluid van Rotetrdam The Hague Airport. Recent verscheen de editie over het jaar 2013. Duidelijk is dat er in 2013 meer is geklaagd over vliegtuiglawaai dan in 2012. In Schiedam klaagden 97 mensen in totaal 602 keer. Door deze mensen werd 150x geklaagd over slaapverstoring. John Witjes Slaapverstoring In 2013 hebben meer mensen geklaagd (884) dan in 2012 (778). Dit is nog zonder de acht frequente klagers. De definitie van een frequente klager is iemand die meer dan 140x in een jaar klaagt. Er is zelfs een “topper” met 677 meldingen! Overigens geen Schiedammer. Onder de frequente klagers zit ook iemand uit Mijnsheerenland….. De frequente klagers laten we buiten beschouwing. De 884 klagers hebben in totaal 2609 klachten ingediend. Er werden ruim 800 meldingen gedaan in de randen van de nacht (6-8 en 22-24 uur): van 7.00 tot 8.00 uur: 468x en van 22.00 tot 23.00 uur 382x. Hier valt uit af te leiden dat vliegen in de vroege ochtend en late avond als zeer overlastgevend wordt ervaren. In Schiedam werd zo’n 150x over slaapverstoring geklaagd met name in Spaland, Svea en Kethel. In totaal werd er door alle melders ruim 1500 maal geklaagd over slaapverstoring. Irritante Piaggio Voor de vliegtuigspotters onder ons nog de meest voorkomende toestellen. Het vliegtuig dat u het vaakst kan zien vliegen is de Boeing 737 (bijna de helft van alle vluchten), gevolgd door de Fokker 50 (een propellervliegtuig) en de Airbus. De Piaggio (dat kleine vliegtuig met het vleugeltje op de neus en het irritante geluid) vloog in totaal 300 keer, waarvan 26 keer in de nacht. Het geluid van dit toestel is misschien wat beter te verdragen als u weet dat ‘ie nogal eens wordt ingezet om transplantatie-organen op te halen. Over de traumahelikopter werd nauwelijks geklaagd: 190 nachtelijke traumavluchten leverden slechts negen klachten op. Baansturing De DCMR schrijft dat in 2013 de maximaal toegestane hoeveelheid geluid bij het enige
handhavingspunt in Schiedam (aan de Nachtegaallaan) bijna werd overschreden. Door ongunstige wind landden er zoveel vliegtuigen via Schiedam dat de luchtverkeersleiding moest ingrijpen en vliegtuigen via Lansingerland werden geleid: de zgn. “baansturingsmaatregel”. In het algemeen geldt dat het geluidsniveau van de (landende) vliegtuigen boven Schiedam zo’n tweemaal hoger ligt dan in Lansingerland. En er wonen ook minstens tweemaal zoveel mensen onder de landingsroute. Strakke planning De DCMR schrijft in zijn rapport dat het opvallend is dat veel klachten worden ontvangen van te laat binnenkomende vliegtuigen uit met name Alicante, Nice, Wenen en Rome. Men vermoedt
De Spalander
zomer 2014
12
dat een kleine verstoring van de strakke planning van deze vluchten zo vlak voor elf uur ’s avonds, al
snel leidt tot te laat arriveren en dus tot klachten van de bewoners.
U kunt het gehele rapport downloaden van de website van de Milieudienst DCMR: http://www.dcmr.nl/milieumeldingen/cmlr/rapportages-klachten-rotterdam-airport ________________________________________________________________________________________
Recht van spreken Altijd als het vliegveld ter sprake komt, duikelen voor- en tegenstanders over elkaar heen in de media. Zo werd ik geïnterviewd voor het Rotterdams Dagblad over het standpunt van het SOBO betreffende de uitbreiding van het aantal vluchten. In die krant even later een reactie van een buurtbewoner dat ik een zeurpiet ben. Omdat ik onder de aanvliegroute van het vliegveld woon, moet ik het lawaai maar voor lief nemen en anders verhuizen of zo. En ook op de website Dichtbij.nl en Schiedamstad.nl werden de reacties al snel persoonlijk. Of ontaardden in vóór of tegen het vliegveld. En daar gaat het in de huidige discussie helemaal niet om.
De hele discussie belicht wel een interessant thema: heb je nou wonend onder de vliegroutes van het vliegveld wel of geen recht van spreken? Is het accepteren of oprotten? Of mag je best een kritisch geluid laten horen en op zijn minst aandacht vragen voor de gevolgen voor het leefmilieu? Zelfs de burgemeester lijkt er nog niet uit te zijn. Ik wel: ik accepteer het vliegveld, maar verzet me tegen uitbreiding van het aantal vluchten voor commerciële doeleinden zolang die meer lawaai geven dan nu het geval is. Aan voorstanders van uitbreiding van het aantal vluchten wil ik vragen, waar legt ú de grens?
Willen we wel of geen uitbreiding van het aantal vluchten met 70%? En als die uitbreiding er toch John Witjes. komt, onder welke voorwaarden? Daar gaat het nu om. ______________________________________________________________________________________
Voortgang overlast grondwaterpeil Naar aanleiding van klachten van bewoners over de hoogte van het grondwaterpeil laat de gemeente deze klachten onderzoeken door een specialistisch bureau. Dit bureau heeft inmiddels in delen van onze wijk, de Vlinderhoven en de Akkers, peilbuizen geplaatst. Om een goed beeld te kunnen krijgen gaat men gegevens verzamelen over een periode van minimaal 2 maanden. Hierna worden deze geanalyseerd en zal een advies op tafel komen omtrent de omvang en de maatregelen die eventueel genomen moeten Inmiddels zijn op acht plaatsen in Schiedam worden om de overlast te beperken. Het soortgelijke onderzoeken aan de gang. De specialistisch bureau heeft bij enkele bewoners uitkomst van het onderzoek in Spaland laat nog verspreid over de wijk onderzoek gedaan in even op zich wachten. De gemeente hoopt in kruipruimtes van de woningen. Andere wijken in september meer te weten. Schiedam worstelen met vergelijkbare problemen. (Gert Jan Strik) ________________________________________________________________________________________
De Spalander
13
zomer 2014
Aanleg fietspad Polderdwarsweg naar Rotterdam N-W Begin dit jaar maakte het Schiedamse gemeentebestuur plots haast met de plannen voor een fietsverbinding tussen De Polderweg en de Sydneystraat in bedrijvengebied Rotterdam Noord-West. Na een akkoord van de gemeenteraad werden in juni de plannen gepresenteerd. Er komt een combinatie van een weg en een 95 meter lang viaduct. Rond 1 december moet ‘ie al klaar zijn!
John Witjes Subsidie Aangejaagd door een vette subsidie van Rijk en Stadsregio kwam het oude plan voor een weg van Schiedam Noord naar Rotterdam Noord-West begin dit jaar weer naar boven. Echter niet de door velen gehoopte autoweg, maar een fietspad. Schiedam hoeft zelf maar 12,5% van de kosten te betalen, evenals Rotterdam. De rest is subsidie. Voorwaarde was echter wel dat de weg dit jaar nog gerealiseerd wordt. Vandaar de plotse haast. Viaduct van 95 meter Op 11 juni presenteerde de gemeente de plannen. Meest in het oog springend is een 95 meter lang viaduct dat de verbinding tussen Schiedam en Rotterdam gaat vormen. Deze brug is nodig wegens de slappe ondergrond en de flinke hoogteverschillen. En om het bestaande groen zo veel mogelijk te sparen. En zo zal het gebeuren dat er in het verlengde van de Polderdwarsweg een fietspad gaat lopen. Eerst in het groen met een klein bochtje naar rechts, maar vervolgens
kaarsrecht naar het viaduct. Vanwege het hoogteverschil van in totaal vier meter zal er in de 50 meter aan de Schiedamse kant wel een stijgingspercentage van 5% zijn. In Rotterdam sluit de weg dan aan op de Kiotoweg / Sydneystraat en heeft het groen plaatsgemaakt voor bedrijven. Krap tijdschema In Rotterdam moeten de vergunningen nog worden afgegeven en het ontwerp van de brug moet ook nog worden goedgekeurd. Ook moet de bouw nog worden aanbesteed. Maar de gemeente denkt dat de bouw toch rond 1 september zal starten, zodat de weg op 1 december klaar kan zijn. Een waar huzarenstukje waarvan Rotterdam de projectleiding heeft. Ook auto’s? Tijdens de presentatie van de plannen op 11 gaf de gemeente aan dat de aanleg van fietspad geen belemmering zal zijn voor eventuele aanleg van een autoweg in
juni het een de
De Spalander
zomer 2014
14
toekomst. Daarnaar loopt nog altijd een haalbaarheidsstudie. Het fietspad kan bij calamiteiten wel gebruikt worden door hulpdiensten, maar hij is er niet op gebouwd om te dienen als calamiteitenroute voor het overige verkeer. De huidige Polderdwarsweg zal geasfalteerd worden. Hoe de voorrangssituatie gaat worden, is nog onderwerp van studie. Wie gaat er fietsen? Bij de beslissing tot het aanleggen van de weg heeft de gemeenteraad zich beperkt tot de financiële haalbaarheid. Men heeft zich niet afgevraagd of er wel behoefte is aan deze verbinding. Zo lag er zeer tegen de gewoonte in, geen studie naar de verkeerseffecten en geen prognose van het aantal gebruikers. Men had haast en elk nieuw fietspad is winst, zo werd gedacht. Enkele jaren geleden is er wel eens een
idee voor zo’n fietspad geweest, toen nog in combinatie met een busbaan. Maar dat was in combinatie met het realiseren van Station Kethel. En we weten allemaal wat er van dit station is geworden. Wij hopen dat desondanks dit fietspad een succes gaat worden!
___________________________________________________________________________________
Fietspad langs Harreweg is klaar Half juni is het nieuwe vrijliggende fietspad langs de Harreweg opgeleverd. Het leidde tot een enthousiaste reactie van wethouder van Steenderen op de website van de gemeente: “Het fietspad is onderdeel van de plannen voor Kethelpoort, Schiedamse Poort met MiddenDelfland. De aansluiting past bij de poortontwikkelingen binnen Hof van Delfland om stad en land beter met elkaar te verbinden. Met het realiseren van het fietspad is hierin een grote stap gezet. Fietsers, skaters en wandelaars kunnen nu over de gehele Harreweg op een prettige manier naar Midden-Delfland en vice versa. Ik wens alle gebruikers van het pad veel plezier!” Van Schiedam tot aan de gemeentegrens met Delft ligt er nu een lekker breed fietspad, waardoor het een stuk aangenamer fietsen is dan voorheen toen auto’s het fietsplezier verstoorden. (JW). __________________________________________________________________________________
Reageren op deze Spalander? Mail naar
[email protected]
De Spalander
15
zomer 2014
Aanschaf zonnepanelen goed voor het milieu In de afgelopen maanden hebben diverse wijkbewoners gebruik gemaakt van het aanbod van de gemeente om door middel van een gezamenlijke aanbesteding zonnepanelen op het dak te laten installeren. De gemeentelijke actie leverde enkele honderden reacties op. In dit voorjaar werden de installaties geplaatst. Ook bij kersvers bestuurslid Sjoukje Meeuwissen aan het Akkerpad.
Sjoukje Meeuwissen Drempel Al jaren speelde ik met de gedachte om zonnepanelen op het dak van ons huis te laten plaatsen. Het “gedoe” om goede panelen en een betrouwbare installateur te vinden, alsmede het idee dat het meer dan 10 jaar zou duren voor we de investering eruit zou hebben, hield ons tegen. Tot in november ineens een brief van de gemeente in de bus viel. Schiedam was één van de gemeenten in de provincie Zuid-Holland die de mogelijkheid bood om deel te nemen aan een groepsinkoop van zonnepanelen via SamenZonneEnergie. Het zou gaan om een compleet zonnepanelensysteem, inclusief materiaal, installatie en monitoring en je kon gratis en vrijblijvend inschrijven! Dat leek ons wel wat, dus hebben wij ingeschreven.
eletriciteitsmeter plaatsen omdat voor het terugleveren van energie een digitale hoofdmeter met 4 telwerken nodig is.
Goed aanbod In januari ontvingen wij een persoonlijk, vrijblijvend aanbod van KiesZon, de winnaar van de veiling. Het zag er prima uit, mooie grijze panelen die al na ruim 6 jaar terugverdiend zouden zijn. Na het bijwonen van een informatieavond zijn wij definitief overstag gegaan.
Omvormer en kabels Begin juni is het zonnepanelensysteem geplaatst. Het bestaat uit 8 zonnepanelen op ons dak en een omvormer op zolder. De omvormer (35x35x15 cm) zet de gelijkstroom van de zonnepanelen om naar wisselstroom en kan het beste op een rechte wand op zolder geplaatst worden. Van de zonnepanelen naar de omvormer wordt een gelijkspanningskabel aangelegd en van de omvormer naar de meterkast een wisselstroom kabel. Hoe de kabels lopen wordt in overleg besloten. In onze situatie werd dat via het schuine
Nieuwe meter Alvorens de panelen geplaatst konden worden, moest Stedin eerst (gratis!) een nieuwe
De Spalander
zomer 2014
16
dak, langs de regenpijp in een kabelgoot op de muur naar beneden, door de fundering via de kruipruimte naar de meterkast. De werkzaamheden duren gemiddeld een halve werkdag en leveren niet veel overlast op.
waarmee ze controleert of je nog voldoet aan de voorwaarden voor ontheffing. Het vergt enig papierwerk, maar is simpel te doen d.m.v. een bijgeleverde handleiding en levert in ons geval nog eens € 440 op.
35% besparing Volgens de gegevens van KiesZon kunnen wij met de zonnepanelen met een totaal vermogen van 2000 Wattpiek ongeveer 35% van ons totale energieverbruik zelf opwekken. De besparing in het eerste jaar is € 399 en gemiddeld per jaar over 25 jaar € 496. BTW terugvragen Het enige dat ik nu wil doen is mijzelf aanmelden bij de belastingdienst als BTW-ondernemer. Dit hoeft niet, maar levert wèl geld op, dus is aan te raden. In juni 2013 heeft het Europese Hof namelijk bepaald dat bezitters van een zonnepanelensysteem ondernemer zijn voor BTW en als zodanig de betaalde BTW over de aanschaf Milieu-opbrengst van zonnepanelen terug kunnen vragen. Hiertoe Of de voorgespiegelde opbrengst daadwerkelijk moet vanaf het kwartaal van aanschaf tot einde uitkomt zal de tijd ons leren.... Hoe dan ook, voor van het 1e jaar elk kwartaal aangifte gedaan ons telt vooral dat wij ons steentje bijdragen aan worden. Echter, bij de 1e aangifte kun je meteen een goed milieu voor toekomstige generaties! ontheffing aanvragen voor het aankomende jaar. Je ontvangt dan alleen nog elk jaar een antwoordformulier van de Belastingdienst ____________________________________________________________________________________
Zomerquiz: Wat ontbreekt hier en waarom?
De Spalander
17
zomer 2014
Bus 51 dreigt te verdwijnen uit de wijk In zeer scherpe bewoordingen heeft het Schiedamse gemeentebestuur gereageerd op het plan van de RET om lijn 51 en 57 te combineren waarbij eindpunt “Woudhoek” vervalt. In een brief aan de Stadsregio spreekt men van “niet acceptabel”. Namens de bewonersverenigingen heeft het SOBO de plannen bekritiseerd en gepleit voor juist versterking van het openbaar vervoer in onze wijk. De reactie van de Stadsregio komt op 25 juni en het bestuur van de Stadsregio zal op 9 juli beslissen over het plan. John Witjes Nota van Beantwoording Het plan om bus 51 voortaan niet meer door onze wijk te laten rijden dat in dit artikel wordt besproken, is door het Schiedamse gemeentebestuur bekritiseerd. De reactie van de Stadsregio op de brief van Schiedam wordt op 25 juni verwacht, nét te laat om nog mee te nemen in dit artikel. Ga voor de meest actuele berichtgeving naar onze website: www.bvspaland.nl of naar het internetforum www.schiedamstad.nl . Te weinig reizigers Na de aanslagen op de openbaar vervoervoorzieningen in de afgelopen jaren, dreigt vanaf december dit jaar het aanbod verder te verschralen. De RET / Stadsregio heeft namelijk voorgesteld de buslijnen 51 en 57 te combineren. De RET schrijft in de ‘Vervoerplannen 2015’ dat gebleken is dat er slechts weinig reizigers zijn die dagelijks gebruik maken van bus 51 (600) en nog minder van bus 57 in Vlaardingen Holy (300). Op zaterdag in beide bussen zelfs maar 150. Te weinig, vindt men. “Op lijn 51 valt verder op dat het traject in Woudhoek slechts zeer weinig gebruikt wordt.” Dus stelt men voor de lijnen 51 en 57 te combineren. Volgens de RET gaat dit betekenen dat er betere verbindingen ontstaan tussen de Schiedamse en Vlaardingse wijken onderling, en een extra verbinding vanuit Vlaardingen met het Vlietland ziekenhuis. “De nieuwe lijn 51/57 zal op werkdagen overdag ieder halfuur rijden. Op zaterdag wordt, gezien het lage gebruik, niet langer een verbinding geboden.” Tegelijk waarschuwt men dat als het gebruik van deze buslijn niet zal toenemen, hij een volgende keer helemaal geschrapt wordt. Protesten uit Schiedam Namens de bewoners heeft het Schiedams Overleg Bewonersorganisaties geprotesteerd. “De verschraling van het openbaar vervoer in Schiedam Noord wordt door deze wijzigingen verhevigd voortgezet.” Men pleit voor het zoeken naar alternatieven, zoals een ringlijn door Noord.
De RET heeft in de commissievergadering van de Schiedamse gemeenteraad de plannen toegelicht, maar kon niet overtuigen. De brief van het gemeentebestuur aan de Stadsregio liegt er niet om. OV in negatieve spiraal De burgemeester schrijft dat de wijzigingen t.a.v. de buslijnen 51 (in Noord) en 38 (in Oost) “niet acceptabel” zijn.“Voor Schiedam Noord is het de zoveelste afbraak van het openbaar vervoer. Deze wijk is de voorbije 20 jaar ontwikkeld met als uitgangspunt o.a. de realisering van een treinstation en het verlengen van de trambaan naar dat station. Een hele woonwijk is gerealiseerd, maar het station kwam er niet, de trambaan werd niet doorgetrokken, sterker nog: de tram werd ingekort in de avonduren. Nu wordt jaar na jaar het busvervoer uitgekleed en afgebroken in een
De Spalander negatieve spiraal van minder openbaar vervoer, minder reizigers en weer minder openbaar vervoer.” Bewoners verstoken van OV Getergd merkt het college van B&W op “In de avonduren worden de bewoners in Schiedam Noord afgescheept met een busje dat de mensen naar de tram moet brengen. Met uw plannen om lijn 51 hier weg te saneren, wordt de volgende stap gezet, waardoor een groot deel van Schiedam Noord nu is verstoken van openbaar vervoer van en naar de Schiedamse binnenstad.” De burgemeester besluit de brief met het uitspreken van de hoop dat er snel constructief overleg kan volgen over het vinden van adequate, toekomstvaste oplossingen. Vlaardingen wil koppeling wél In de vergadering van de vervoer-wethouders van de Stadsregio van 5 juni was er een gelegenheid om over de plannen te spreken. Daar sprak wethouder Houtkamp opnieuw het “onacceptabel” uit, maar bleek de Vlaardingse wethouder wel gecharmeerd van het koppelen van 51 en 57. Rond 25 juni komt het antwoord van de Stadsregio op de commentaren in een “Nota van
18
zomer 2014 beantwoording”. Begin juli praat men er nog eens over en op 9 juli beslist het dagelijks bestuur van de Stadsregio over het schrappen van bus 51 uit Spaland (en de andere wijzigingen in het OVaanbod in de regio). Investeren en niet afbreken Als bewonersvereniging Spaland beseffen we ons dat de RET een sluitende exploitatie moet kunnen bieden en dus kritisch moet kijken naar vraag en aanbod. Maar we hebben het hier over het aanbod aan openbaar vervoer in wijken met duizenden inwoners die inmiddels met het OV al bijna onbereikbaar zijn geworden ’s avonds en in het weekend. Verdere aantasting van deze basisvoorziening moet dan ook van de baan. Er zou juist meer geïnvesteerd moeten worden in het openbaar vervoer, als we echt voorbereid willen zijn op de toekomst. Stof de plannen voor een tram over de ’s Gravelandseweg maar weer eens af. Met meer aanbod zal de vraag ook stijgen. Voor dit moment hopen we dat het Schiedamse protest gehoor vindt bij de Stadsregio. We verbazen ons er echter wel over dat na alle commotie in de voorgaande jaren, de Schiedamse politiek zich toch weer heeft laten verrassen.
__________________________________________________________________________________
Voor de meest actuele berichtgeving over bus 51: kijk op onze website www.bvspaland.nl of op www.schiedamstad.nl .
De Spalander
19
zomer 2014
D66 won raadsverkiezingen in Spaland / Sveaparken Bij de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart is D66 de grootste partij geworden in Spaland/Svea met 22,8% van de stemmen. In totaal werden er 2703 geldige stemmen uitgebracht in de stembureaus Krona, Olaf Palmeborg en Kerkweg: een opkomst van slechts 43,2%. De VVD werd tweede met 20% en het CDA nummer drie met 11,5%. De partijen onder elkaar: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
D66 VVD CDA Leefbaar Sch PvdA SP AOV GroenLinks GemBelSch ProgSch ChristenUnie SOS Trots Blanco
22,8% 20,0 11,5 9,3 8,6 6,4 5,5 4,3 4,1 3,1 1,8 1,0 0,7 0,4
________________________________________________________________________________
Bestuur en redactie wensen u een zonnige zomer en een fijne vakantie!
