De sociaal-economische impact van het onroerend erfgoed(beleid) in Vlaanderen

De sociaal-economische impact van het onroerend erfgoed(beleid) in Vlaanderen Indicatorenkorf

Marieke De Baerdemaeker Frank Vastmans Brecht Vandekerckhove Onder leiding van: Prof. Dr. Erik Buyst Arch. Paul Lievevrouw Met advies van: Prof. Arch. Barbara Van der Wee

Auteurs: Marieke De Baerdemaeker, Paul Lievevrouw, Brecht Vandekerckhove (SumResearch) Frank Vastmans, Erik Buyst (Centrum voor Economische Studiën, KULeuven) Advies: Prof. Arch. Barbara Van der Wee Opdrachtgever: Vlaamse overheid, Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend erfgoed, Afdeling Stedenbouwkundig beleid en Onroerend erfgoedbeleid

Cover image: Copyright VIOE K. Vandevorst

Inleiding

In deze bijlage worden de indicatorenfiches opgenomen die als basis dienen voor de verdere opvolging van de economische analyse. In eerste instantie worden de indicatorenkorf opgelijst met bijhorende nulmeting. Een aantal data waren op het moment dat het onderzoek werd afgesloten niet beschilkbaar. Zij worden in de volgende pagina’s aangeduid met ‘n.a.’.

Indicatoren

3

De sociaal-economische impact van het onroerend erfgoed(beleid) in Vlaanderen

4

Lijst indicatoren

Nr.

Naam indicator

Nulmeting

1

Beschermingen en opheffingen bouwkundig erfgoed

13500

2

Aantal relicten opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed

75000

3

Oppervlakte beschermd landschap (ha)

4

Aantal effectieve en nieuw toegetreden leden van de Regionale Landschappen per jaar

n.a.

5

Totaal aantal projecten met betrekking tot landschapszorg en natuurbehoud uitgevoerd door de Regionale Landschappen

n.a.

6

Totaal aantal aannemers in Vlaanderen door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24 (met de onderverdeling in de verschillende klassen)

492

7

Totaal aantal werven (restauratie en renovatie van het bouwkundig erfgoed) jaarlijks uitgevoerd door aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D14

1650

8

Aantal uitgevoerde archeologische terreinonderzoeken in Vlaanderen

9

Evolutie van het aantal hotelovernachtingen

10

Evolutie aantal gebouwen voor 1900

227685

11

Evolutie aantal bezoekers sightseeing

3800000

12

Aantal bezoekers Open Monumentendag

13

Evolutie aantal activiteiten en opengestelde monumenten op Open Monumentendag

14

Jaarlijks budget voor premies (vastleggingen) in de Vlaamse begroting voor onroerend erfgoed

70254397

15

Investeringen in restauratie en onderhoud van het bouwkundig erfgoed door provinciale en lokale overheden

37417496

16

Investeringen in restauratie en onderhoud van het bouwkundig erfgoed door eigenaars

7049363

17

Werkingsmiddelen (en hun herkomst) van de gesubsidieerde Vlaamse erfgoedverenigingen: Erfgoed Vlaanderen (met inbegrip van Open Monumentendag), Monumentenwacht Vlaanderen en Forum voor Erfgoedverenigingen.

5887644

18

Werkingsmiddelen van de gesubsidieerde intergemeentelijke samenwerkingen in het domein van onroerend erfgoed (Regionale Landschappen, Intergemeentelijke Archeologische Diensten en Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddiensten)

13135813

19

Werkingsmiddelen voor departementen, afdeling en andere overheidsorganen met betrekking tot onroerend erfgoed van de Vlaamse overheid

13974000

38 763

458 8352800

500000 569 activiteiten, 503 monumenten

Indicatoren

5

20

Aantal onroerend erfgoed-gerelateerde tewerkstelling (uitgedrukt in VTE) bij de Vlaamse overheid

21

Tewerkstelling bij de gesubsidieerde Vlaamse erfgoedverenigingen: Erfgoed Vlaanderen (met inbegrip van Open Monumentendag), Monumentenwacht Vlaanderen en Forum voor Erfgoedverenigingen)

22

Tewerkstelling bij de gesubsidieerde intergemeentelijke samenwerkingen in het domein van onroerend erfgoed (Regionale Landschappen, Intergemeentelijke Archeologische Diensten en Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddiensten)

23

Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers erkend in de categorieën D23 en D24

269388780

24

Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten

24918462

25

Totale omzet van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen

45000000

26

Totaal jaarlijks door de Regionale Landschappen besteed buget voor de uitvoering van werken

27

Totale omzet uitvoerende sector

339000000

28

Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca

503000000

29

Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in andere toeristische sectoren

394000000

30

Totale omzet toerisme

898000000

31

Totale omzet met betrekking tot onroerend erfgoed in de uitvoerende en toeristische sector

32

Aantal werknemers bij bouwbedrijven door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24

33

Aantal werknemers in bouwbedrijven die een specifieke opleiding volgen (restaureren van bouwwerken en landschapsverzorging)

941

34

Aantal tewerkgestelden in Vlaamse architectuurbureaus voor activiteiten gerelateerd aan onroerend erfgoed

284

35

Tewerkstelling bij de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen

513

36

Totale tewerkstelling uitvoerende sector

3827

37

Tewerkstelling in horeca

7912

38

Tewerkstelling in andere toeristische sectoren

3605

39

Totale tewerkstelling toerisme

11517

40

Totale tewerkstelling met betrekking tot onroerend erfgoed in de uitvoerende en toeristische sector

15344

41

Toegevoegde waarde van de activiteiten met betrekking tot onroerend erfgoed van de aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24

42

Toegevoegde waarde van de activiteiten van de Vlaamse architecten met betrekking tot onroerend erfgoed

22000000

43

Toegevoegde waarde van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen

39000000

44

Totale toegevoegde waarde uitvoerende sector


6

273.15

95

134

n.a.

1237000000 3066

235000000

296000000

45

Toegevoegde waarde van aan onroerend erfgoed gerelateerde activiteiten in de horeca

351000000

46

Toegevoegde waarde van aan onroerend erfgoed gerelateerde activiteiten in andere toeristische sectoren

255000000

47

Totale toegevoegde waarde toerisme

606000000

48

Totale toegevoegde waarde met betrekking tot onroerend erfgoed in de uitvoerende en toeristische sector

902000000

Indicatoren

7


8

Indicatorenfiches

Indicator 1: Beschermingen en opheffingen bouwkundig erfgoed Omschrijving: het aantal definitieve beschermingen van bouwkundig erfgoed in relatie tot het aantal opheffingen. In deze tabel wordt eveneens het saldo van beschermingen en opheffingen weergegeven. Alle gegevens worden op jaarbasis weergegeven. Definitie: Beschermingen: hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen definitieve en voorlopige beschermingen. De aangroei nieuwe beschermingen in jaar x zijn de voorlopige beschermingen die in dat jaar plaatsvonden. De definitieve beschermingen zijn het totaal aantal beschermingen op het einde van jaar x. De indicator heeft enkel betrekking op de definitieve beschermingen. Opheffingen: alle opheffingen worden in beschouwing genomen, inclusief de vernietigingen door de raad van state Motivering voor de selectie: doet dienst als basisindicator die de aanwezigheid van het erfgoed registreert. Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research

Frequentie: Jaarlijks

Beperkingen: het aantal beschermingen zegt maar in beperkte mate iets over de economische impact van het onroerend erfgoed Effect: Er is geen rechtstreeks verband tussen het aantal beschermingen en de economische impact Gegevensbron en instantie: Agentschap RO-Vlaanderen, Departement RWO, cel onroerend erfgoedbeleid Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

+

++

++

++

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

9

Indicator 2: Aantal relicten opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed Omschrijving: Het betreft de objecten die worden opgenomen in de inventaris van het waardevolle bouwkundig erfgoed die wordt opgemaakt door het VIOE. De gegevens worden jaarlijks verzameld Definitie: het gaat om zowel de vastgestelde als de louter geïnventariseerde relicten Motivering voor de selectie: doet dienst als basisindicator die de aanwezigheid van het erfgoed registreert. Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research


Beperkingen: het aantal geïnventariseerde gebouwen zegt maar in beperkte mate iets over de economische impact ervan. De inventarisatie gebeurde ook niet in één golf, maar gespreid over een periode van ongeveer 35 jaar. Hierdoor is de registratie niet steeds coherent. Effect: clusters van waardevol erfgoed kunnen een grotere aantrekkingskracht uitoefenen dan individuele monumenten; de inventaris geeft een aanduiding van waar die clusters zich bevinden. Gegevensbron en instantie: Analyse van de databank van het VIOE (Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed; inventaris.vioe.be) Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

++

++

++

++

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


10

Indicator 3: Oppervlakte beschermd landschap Omschrijving: de totale oppervlakte beschermde landschappen en erfgoedlandschappen in Vlaanderen, uitgedrukt ten opzichte van het totaal Vlaams grondgebied Definitie: volgende oppervlaktes worden samengeteld: (Definitief) beschermde landschappen (de ‘klassieke’ bescherming) Erfgoedlandschappen (dit is de benaming voor ankerplaatsen vanaf de opname in ruimtelijke uitvoeringsplannen) Om dubbeltellingen te vermijden worden beschermde landschappen die eveneens in een erfgoedlandschap gelegen zijn niet meegeteld Motivering voor de selectie: geeft aan in welke mate de instrumenten 'bescherming' en ‘aanduiding als erfgoedlandschap’ een rol spelen in het beleid. Deze 2 instrumenten zijn fundamenteel voor de erfgoedzorg in Vlaanderen. Meeteenheid: oppervlakte Meetmethode: desk research


Beperkingen: landschapszorg behelst zowel natuurzorg als erfgoedzorg. Dit onderscheid is niet altijd even duidelijk. Effect: de uitgestrektheid van het landschappelijk erfgoed bepaalt in zekere mate de mogelijkheid voor economisch medegebruik: in grotere domeinen kan bv. meer aan recreatie worden gedaan dan in kleinere. Gegevensbron en instantie: AGIV (Agentschap voor Geografische informatie Vlaanderen) Mogelijke terugvalindicator: territorium gecoverd door de Regionale Landschappen Algemene beoordeling: +

+

+

+

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

11

Indicator 4: Aantal effectieve en nieuw toegetreden leden van de Regionale Landschappen per jaar Omschrijving: n.a. Definitie: De leden van de Regionale Landschappen zijn onder andere overheden (Vlaams, provinciaal, gemeentelijk), natuur- en milieuverenigingen, landbouwverenigingen, toeristische verenigingen, jachtverenigingen, wildbeheereenheden,… Motivering voor de selectie: geeft aan in welke mate de interesse in landschapszorg stijgt. Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research


Beperkingen: landschapszorg behelst zowel natuurzorg als erfgoedzorg. Dit onderscheid is niet altijd even duidelijk. Effect: Indien het aantal leden van de Regionale Landschappen stijgt, kan men aannemen dat het budget geïnvesteerd in landschapszorg eveneens stijgt Gegevensbron en instantie: Bevraging Regionale Landschappen of Resultaatsverbintenis Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +-

+-

+-

+

+-

Jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


12

Indicator 5: Totaal aantal projecten met betrekking tot landschapszorg en natuurbehoud uitgevoerd door de Regionale Landschappen Omschrijving: n.a. Definitie: Het gaat om adviezen aan particulieren die werden uitgebracht, projecten die zelf werden uitgevoerd en beheersovereenkomsten die werden afgesloten. Motivering voor de selectie: het aantal projecten dat wordt uitgevoerd met betrekking tot landschapszorg hangt rechtstreeks samen met het budget dat in landschapszorg wordt geïnvesteerd Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research


Beperkingen: landschapszorg behelst zowel natuurzorg als erfgoedzorg. Dit onderscheid is niet altijd even duidelijk. Effect: Indien het aantal projecten met betrekking tot landschapszorg stijgt, zal het budget geïnvesteerd in landschapszorg stijgen Gegevensbron en instantie: Bevraging Regionale Landschappen of Resultaatsverbintenis Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

+-

+-

+-

+

Jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

13

Indicator 6: Totaal aantal aannemers in Vlaanderen door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24 (met de onderverdeling in de verschillende klassen) Omschrijving: het totale aantal aannemers in Vlaanderen met een specieke erkenning van de federale overheidsdienst economie voor restauratiewerken. Definitie: de erkenning in de categorie D23 geldt voor restauratie door ambachtslieden; de erkenning in de categorie D24 geldt voor restauratie van monumenten. De onderverdeling in acht klassen gebeurt op basis van de maximale kost van de werkzaamheden die worden uitgevoerd. Motivering voor de selectie: Deze indicator geeft inzicht in het aandeel van restauratiewerkzaamheden in de gehele bouwsector. Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research


Beperkingen: De erkenning is enkel nodig voor wie in overheidsopdracht werken wil uitvoeren en is eveneens enkel nodig voor werken van een categorie hoger dan 75 000 euro en een ondercategorie hoger dan 50 000 euro. Onderhoudswerken zullen hier gezien de maximumpremie van 30 000 euro (als 40% van de totale kost) - nauwelijks in vervat worden. Men kan dus veronderstellen dat het totale aandeel in de bouwsector hoger zal liggen. Effect: De indicator laat toe het belang van de restauratiesector in verhouding tot de algemene sector van de bouw na te gaan. Gegevensbron en instantie: FOD Economie; Vlaamse Confederatie Bouw Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

++

+

++

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


14

Indicator 7: Totaal aantal werven (restauratie en renovatie van het bouwkundig erfgoed) jaarlijks uitgevoerd door aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D14 Omschrijving: het totale aantal werven waarop de Vlaamse aannemers erkend in de categorie D23 en D24 jaarlijks werkzaam zijn Definitie: de erkenning in de categorie D23 geldt voor restauratie door ambachtslieden; de erkenning in de categorie D24 geldt voor restauratie van monumenten. Motivering voor de selectie: Deze indicator geeft inzicht in het aandeel van restauratiewerkzaamheden in de gehele bouwsector. Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research

Frequentie: 5-jaarlijks

Beperkingen: De erkenning is enkel nodig voor wie in overheidsopdracht werken wil uitvoeren en is eveneens enkel nodig voor werken van een categorie hoger dan 75 000 euro en een ondercategorie hoger dan 50 000 euro. Onderhoudswerken zullen hier gezien de maximumpremie van 30 000 euro (als 40% van de totale kost) - nauwelijks in vervat worden. Men kan dus veronderstellen dat het totale aandeel in de bouwsector hoger zal liggen. Effect: De indicator laat toe de continuïteit aan onroerend erfgoed-activiteiten te volgen Gegevensbron en instantie: Bevraging van de erkende aannemers Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

+

-

-

+-

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

15

Indicator 8: Aantal uitgevoerde archeologische terreinonderzoeken in Vlaanderen Omschrijving: het aantal archeologische terreinonderzoeken in Vlaanderen waarvoor een vergunning werd uitgereikt door het Agentschap Ruimte en Erfgoed Definitie: Een vergunning is vereist voor oor de uitvoering van een archeologisch opgraving, een prospectie met ingreep in de bodem (door middel van proefsleuven of proefputten) en het uitvoeren van een onderzoek met een metaaldetector. Motivering voor de selectie: De indicator geeft inzicht in de evolutie van archeologische activiteit in Vlaanderen Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research


Beperkingen: n.a. Effect: deze indicator hangt nauw samen met de premies die worden uitgereikt door de Vlaamse overheid. Gegevensbron en instantie: Agentschap RO-Vlaanderen, Departement RWO, cel onroerend erfgoedbeleid Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+

++

+

Jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


16

Indicator 9: Evolutie van het aantal hotelovernachtingen Omschrijving: Evolutie van het aantal hotelovernachtingen volgens land van herkomst (inkomend vs. binnenlands toerisme), doel (zakelijk vs. recreatief) en regio (kunststeden, kust en rest) in het Vlaams gewest. Definitie: Evolutie van het aantal hotelovernachtingen volgens land van herkomst (inkomend vs. binnenlands toerisme) en toeristisch macro-product (kunststeden, kust en rest) in het Vlaams gewest. Motivering voor de selectie: Hotelovernachtingen geven een goed beeld van de toeristische activiteit. Indien het aandeel erfgoedtoerisme in de toeristische activiteit relatief constant blijft doorheen de tijd, geeft deze indicator een goed en gebiedsdekkend beeld van het erfgoedtoerisme. Meeteenheid: aantallen Meetmethode: exhaustieve enquête ADSEI

Frequentie: maandelijks

Beperkingen: n.a. Effect: geeft een indicatie van de toeristische activiteit en dus ook van de toeristische activiteit met betrekking tot onroerend erfgoed Gegevensbron en instantie: Algemene Directie Statistiek en Economische informatie (ADSEI) Mogelijke terugvalindicator: Het steunpunt buitenlands beleid, toerisme en recreatie houdt een gelijkaardige enquête bij een beperkte steekproef logies met snellere resultaten Algemene beoordeling: **

**

*

**

*

Jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

17

Indicator 10: Evolutie aantal gebouwen voor 1900 Omschrijving: het aantal gebouwen in het woningbestand van het Vlaams Gewest dat voor de 20ste eeuw gebouwd is (eventueel opgesplitst volgens categoriën) Definitie: het aantal gebouwen in het woningbestand van het Vlaams Gewest dat voor de 20ste eeuw gebouwd is (eventueel opgesplitst volgens categoriën) Motivering voor de selectie: De jaarlijkse evolutie van de afname oude gebouwen geeft een indicatie hoe met deze historische gebouwen omgesprongen wordt. Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met het feit dat het slopen van oude gebouwen zonder erfgoedwaarde uiteraard niet als een historisch verlies geldt. Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: administratieve data

Frequentie: jaarlijks

Beperkingen: Deze panden behoren ondanks hun leeftijd niet allemaal tot het waardevolle onroerend erfgoed en deze panden omvatten evenmin het jongere patrimonium Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Algemene Directie Statistiek en Economische informatie (ADSEI) Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: *

**

**

**

*

Jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


18

Indicator 11: Evolutie aantal bezoekers sightseeing Omschrijving: het aantal jaarlijkse sightseeing bezoekers die deel uitmaken van de enquête (attractie-onderzoek). Alle bezoekers van een sightseeing attractie worden geteld, maar niet alle sightseeing attracties zitten in de enquête, aangezien enkel die attracties bevraagd worden die alle bezoekers registreren. Definitie: het aantal jaarlijkse sightseeing bezoekers die deel uitmaken van de enquête (attractie-onderzoek) Motivering voor de selectie: De indicator geeft een goed beeld in welke mate steden in hun geheel als erfgoedattractie gezien worden Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: exhaustief


Beperkingen: geeft geen 100% representatief beeld aangezien niet alle attracties worden geteld Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Steunpunt buitenlands beleid, toerisme en recreatie Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: **

**

**

**

**

Jaarlijks (steunpuntopdrachten duren 4 jaar, waarna ze verlengd kunnen worden)

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

19

Indicator 12: Aantal bezoekers Open Monumentendag Omschrijving: het aantal bezoekers aan de jaarlijkse open monumentendag Definitie: Het aantal bezoekers aan de open monumentendag is een inschatting van het jaarlijks aantal bezoekers aan de open monumentendag door de organisatie ‘Open Monumentendag Vlaanderen’. Motivering voor de selectie: De indicator geeft een idee over de populariteit van erfgoed en het aantal bezoekers aan erfgoedsites Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research


Beperkingen: het betreft een ééndagsevenement Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Coördinatiecentrum Open Monumentendag Vlaanderen Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

++

+

+

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


20

Indicator 13: Evolutie aantal activiteiten en opengestelde monumenten op Open Monumentendag Omschrijving: Het aantal monumenten dat wordt opengesteld en het aantal activiteiten dat jaarlijks wordt georganiseerd tijdens Open Monumentendag Definitie: Het aantal activiteiten en opengestelde monumenten tijdens de open monumentendag is een inschatting van het jaarlijks aantal activiteiten en opengestelde monumenten door de organisatie ‘Open Monumentendag Vlaanderen’. Motivering voor de selectie: De indicator geeft een idee over de populariteit van erfgoed en het erfgoedsites dat bereid is mee te werken Meeteenheid: Aantallen Meetmethode: desk research


Beperkingen: het betreft een ééndagsevenement Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Coördinatiecentrum Open Monumentendag Vlaanderen Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

++

+

+

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

21

Indicator 14: Jaarlijks budget voor premies (vastleggingen) in de Vlaamse begroting voor onroerend erfgoed Omschrijving: de budgetten die jaarlijks worden vastgelegd voor onderhoud, beheer en restauratie van het onroerend erfgoed. - Restauratiepremie (bouwkundig) - Onderhoudspremie (bouwkundig) - Opmaak beheersplan (landschappen) - Beheerspremie beschermde landschappen - Premie beschermde archeologische goederen De vastleggingen geven het engagement dat de overheid aangaat weer; de kredieten die in de begroting worden vastgelegd, worden maximaal binnen de vijf jaar (voor restauratiepremie) uitbetaald. Op lange termijn geven zij het meest adequate beeld.

Definitie: de budgetten die jaarlijks in de Vlaamse begroting worden vastgelegd voor de uitreiking van premies die dienen voor de instandhouding van het onroerend erfgoed. Motivering voor de selectie: de overheid is een belangrijke investeerder in onroerend erfgoed. Haar investeringen vormen de basis en trigger voor een bredere economische activiteit. Meeteenheid: euro Meetmethode: desk research


Beperkingen: Het betreft enkel subsidies uitgereikt door de Vlaamse overheid Effect: deze indicator laat toe om na te gaan in welke mate de overheidsinvesteringen bepalend zijn voor de bredere sector; indien de overheid meer investeert in onroerend erfgoed, volgen de private investeringen in dezelfde lijn of zijn die tendensen omgekeerd evenredig? Gegevensbron en instantie: Vlaamse begroting, beleidsdomein RWO, programma F vastleggingen Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

++

+

++

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


22

Indicator 15: Investeringen in restauratie en onderhoud van het bouwkundig erfgoed door provinciale en lokale overheden Omschrijving: Voor bouwkundig erfgoed wordt een systeem van koppelsubsidies gehanteerd. In dit systeem beslaat de premie uitgereikt door de Vlaamse overheid een vast percentage van de totale kost. Op basis daarvan wordt vastgelegd welk aandeel wordt bijgepast door andere overheden (provinciaal, gemeentelijk, andere lokale of regionale overheden) en de eigenaar. Dit laat toe de totale investering en de spreiding van de investering na te gaan. Definitie: Motivering voor de selectie: de Vlaamse overheid is niet de enige investeerder in onroerend erfgoed; het systeem van koppelsubsidies laat toe te berekenen uit welke andere bronnen financiering voor onderhoud en restauratie van het onroerend erfgoed wordt gehaald. Meeteenheid: euro Meetmethode: desk research


Beperkingen: Met deze indicator kan enkel de investeringen in erfgoed waarvoor een Vlaamse subsidie werd aangevraagd, worden nagegaan. Bijkomende premies waarvoor andere overheden het initiatief nemen, worden hierin niet meegenomen. Effect: het bestaande systeem laat toe te meten hoe de investeringen van de andere partijen – in analogie met de investering van het Vlaams gewest – evolueren. Aangezien het om koppelsubsidies gaat, zullen dezelfde trends waarneembaar zijn. Gegevensbron en instantie: overzicht premies op te vragen bij het departement Ruimte&Erfgoed. Berekeningen op basis van de wet- en regelgeving met betrekking tot restauratie- en onderhoudspremie bouwkundig erfgoed. Mogelijke terugvalindicator: begrotingen van provincies, steden en gemeenten. Algemene beoordeling: ++

++

+

+

++

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

23

Indicator 16: Investeringen in restauratie en onderhoud van het bouwkundig erfgoed door eigenaars Omschrijving: Voor bouwkundig erfgoed wordt een systeem van koppelsubsidies gehanteerd. In dit systeem beslaat de premie uitgereikt door de Vlaamse overheid een vast percentage van de totale kost. Op basis daarvan wordt vastgelegd welk aandeel wordt bijgepast door andere overheden (provinciaal, gemeentelijk, andere lokale of regionale overheden) en de eigenaar. Dit laat toe de totale investering en de spreiding van de investering na te gaan. Definitie: Motivering voor de selectie: de Vlaamse overheid is niet de enige investeerder in onroerend erfgoed; het systeem van koppelsubsidies laat toe te berekenen uit welke andere bronnen financiering voor onderhoud en restauratie van het onroerend erfgoed wordt gehaald. Meeteenheid: euro Meetmethode: desk research


Beperkingen: Met deze indicator kan enkel de investeringen in erfgoed waarvoor een Vlaamse subsidie werd aangevraagd, worden nagegaan. Andere private investeringen waarvoor geen premies werden aangevraagd, kunnen met deze indicator niet worden bepaald. Effect: het bestaande systeem laat toe te meten hoe de investeringen van de andere partijen – in analogie met de investering van het Vlaams gewest – evolueren. Aangezien het om koppelsubsidies gaat, zullen dezelfde trends waarneembaar zijn. Gegevensbron en instantie: overzicht premies op te vragen bij het departement Ruimte&Erfgoed. Berekeningen op basis van de wet- en regelgeving met betrekking tot restauratie- en onderhoudspremie bouwkundig erfgoed. Mogelijke terugvalindicator: ledenbevraging van Monumentenwacht Vlaanderen Algemene beoordeling: ++

++

+-

+-

++

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


24

Indicator 17: Werkingsmiddelen (en hun herkomst) van de gesubsidieerde Vlaamse erfgoedverenigingen: Erfgoed Vlaanderen (met inbegrip van Open Monumentendag), Monumentenwacht Vlaanderen en Forum voor Erfgoedverenigingen. Omschrijving: De verschillende inkomsten van de door de Vlaamse overheid gesubsidieerde erfgoedverenigingen die hun jaarlijkse werkingsmiddelen bepalen. Definitie: n.a. Motivering voor de selectie: De werking van de erfgoedverenigingen wordt beschouwd als een belangrijke investering in onroerend erfgoed en een incentive voor bredere economische activiteit (bv. in de privé-sector). Meeteenheid: euro Meetmethode: desk research


Beperkingen: Het betreft enkel de vier gesubsidieerde erfgoedverenigingen en houdt geen rekening met andere, veelal niet of door andere overheden gesubsidieerde verenigingen met betrekking tot onroerend erfgoed. Effect: De indicator laat toe na te gaan wat de verhouding is van de werkingsmiddelen (en dus uitgebreidheid van de activiteiten) van de erfgoedverenigingen en de bredere economische activiteit met betrekking tot onroerend erfgoed. Gegevensbron en instantie: Jaarrekeningen van de erfgoedverenigingen Mogelijke terugvalindicator: Subsidies van de Vlaamse overheid in de werking van de erfgoedverenigingen (via de begroting RWO) Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

25

Indicator 18: Werkingsmiddelen van de gesubsidieerde intergemeentelijke samenwerkingen in het domein van onroerend erfgoed (Regionale Landschappen, Intergemeentelijke Archeologische Diensten en Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddiensten) Omschrijving: De verschillende inkomsten van de door de Vlaamse overheid gesubsidieerde intergemeentelijke samenwerkingen Definitie: Onder intergemeentelijke samenwerkingen met betrekking tot onroerend erfgoed worden de Regionale Landschappen (landschapszorg), Intergemeentelijke Archeologische Diensten (archeologie) en Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddiensten (archeologie en bouwkundig erfgoed) verstaan. Motivering voor de selectie: De intergemeentelijke samenwerkingen staan voor een belangrijke investering in onroerend erfgoed en zijn een incentive voor bredere economische activiteit (bv. in de privé-sector). Meeteenheid: euro Meetmethode: desk research


Beperkingen: Deze intergemeentelijke samenwerkingen zijn op dit moment niet gebiedsdekkend Effect: De indicator laat toe na te gaan wat de verhouding is van de werkingsmiddelen (en dus uitgebreidheid van de activiteiten) van de intergemeentelijke samenwerkingen en de bredere economische activiteit met betrekking tot onroerend erfgoed. Gegevensbron en instantie: Jaarrekeningen van de diensten en beheersovereenkomsten Mogelijke terugvalindicator: Subsidies van de Vlaamse overheid in de werking van de intergemeentelijke samenwerkingen met betrekking tot onroerend erfgoed (via de begroting RWO) Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


26

Indicator 19: Werkingsmiddelen voor departementen, afdeling en andere overheidsorganen met betrekking tot onroerend erfgoed van de Vlaamse overheid Omschrijving: De werkingsmiddelen van de verschillende diensten binnen de Vlaamse overheied die werkzaam zijn in de brede sector van onroerend erfgoed Definitie: Het gaat om volgende diensten: VIOE (Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed), Departement RWO (Ruimtelijke ordening, Woonbeleid en Onroerend erfgoed), Expertencommissie Onroerend Erfgoed, Agentaschap Ruimte en Erfgoed, Agentschap Inspectie RWO, de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, SARO (Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening) en het kabinet van de Vlaams minister bevoegd voor onroerend erfgoed Motivering voor de selectie: de overheid is een belangrijke investeerder in onroerend erfgoed. Haar investeringen vormen de basis en trigger voor een bredere economische activiteit. Meeteenheid: euro Meetmethode: desk research


Beperkingen: De werkingsmiddelen van provinciale en gemeentelijke overheidsdiensten van onroerend erfgoed worden hierin niet verrekend. Effect: Deze indicator laat toe om na te gaan in welke mate de overheidsinvesteringen bepalend zijn voor de bredere sector; indien de overheid meer investeert in onroerend erfgoed, wordt de bredere economische impact dan ook groter? Gegevensbron en instantie: Vlaamse begroting, beleidsdomein RWO, programma F vastleggingen; bevraging departement RWO en agentschap Ruimte en Erfgoed Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

27

Indicator 20: Aantal onroerend erfgoed-gerelateerde tewerkstelling (uitgedrukt in VTE) bij de Vlaamse overheid Omschrijving: Het aantal voltijds equivalente tewerkgestelden bij de verschillende diensten van de Vlaamse overheid die werken rond onroerend erfgoed Definitie: Het gaat voltijds equivalent tewerkgestelde werkzaam bij volgende diensten: VIOE (Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed), Departement RWO (Ruimtelijke ordening, Woonbeleid en Onroerend erfgoed), Expertencommissie Onroerend Erfgoed, Agentaschap Ruimte en Erfgoed, Agentschap Inspectie RWO, de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, SARO (Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening) en het kabinet van de Vlaams minister bevoegd voor onroerend erfgoed Motivering voor de selectie: de overheid is een belangrijke investeerder in onroerend erfgoed. Haar investeringen vormen de basis en trigger voor een bredere economische activiteit. Meeteenheid: VTE Meetmethode: desk research


Beperkingen: De tewerkstelling bij provinciale en gemeentelijke overheidsdiensten van onroerend erfgoed worden hierin niet verrekend. Effect: Deze indicator laat toe om na te gaan in welke mate de overheidsinvesteringen bepalend zijn voor de bredere sector; indien de overheid meer investeert in onroerend erfgoed, wordt de bredere economische impact dan ook groter? Gegevensbron en instantie: Departement RWO en agentschap Ruimte en Erfgoed Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


28

Indicator 21: Tewerkstelling bij de gesubsidieerde Vlaamse erfgoedverenigingen: Erfgoed Vlaanderen (met inbegrip van Open Monumentendag), Monumentenwacht Vlaanderen en Forum voor Erfgoedverenigingen) Omschrijving: Het aantal voltijds equivalente tewerkgestelden bij Erfgoed Vlaanderen, Monumentenwacht Vlaanderen, Forum voor Erfgoedverenigingen Definitie: n.a. Motivering voor de selectie: De werking van de erfgoedverenigingen wordt beschouwd als een belangrijke investering in onroerend erfgoed en een incentive voor bredere economische activiteit (bv. in de privé-sector). Meeteenheid: VTE Meetmethode: desk research


Beperkingen: Het betreft enkel de vier gesubsidieerde erfgoedverenigingen en houdt geen rekening met andere, veelal niet of door andere overheden gesubsidieerde verenigingen met betrekking tot onroerend erfgoed. Effect: De indicator laat toe de omvang van de gesubsidieerde erfgoedverenigingen op te volgen; zij zijn immers eveneens een belangrijke initiator voor activiteiten in de bredere sector. Gegevensbron en instantie: Jaarverslagen erfgoedverenigingen Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

29

Indicator 22: Tewerkstelling bij de gesubsidieerde intergemeentelijke samenwerkingen in het domein van onroerend erfgoed (Regionale Landschappen, Intergemeentelijke Archeologische Diensten en Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddiensten) Omschrijving: Het aantal voltijds equivalente tewerkgestelden bij (Regionale Landschappen, Intergemeentelijke Archeologische Diensten en Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddiensten Definitie: n.a. Motivering voor de selectie: De werking van de intergemeentelijke samenwerkingen wordt beschouwd als een belangrijke investering in onroerend erfgoed en een incentive voor bredere economische activiteit (bv. in de privé-sector). Meeteenheid: VTE Meetmethode: desk research


Beperkingen: Deze intergemeentelijke samenwerkingen zijn op dit moment niet gebiedsdekkend Effect: De indicator laat toe de omvang van de intergemeentelijke samenwerkingen op te volgen; zij zijn immers eveneens een belangrijke initiator voor activiteiten in de bredere sector. Gegevensbron en instantie: Jaarverslagen intergemeentelijke samenwerkingen Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


30

Indicator 23: Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers erkend in de categorieën D23 en D24 Omschrijving: Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24 Definitie: de omzet die jaarlijks gegenereerd wordt in de bouwsector dankzij werken aan onroerend erfgoed, Motivering voor de selectie: De bouwsector is de grootste uitvoerende sector voor restauratie- en onderhoudswerken aan onroerend erfgoed Meeteenheid: euro Meetmethode: desk research (bevraging)


Beperkingen: De erkenning is enkel nodig voor wie in overheidsopdracht werken wil uitvoeren en is eveneens enkel nodig voor werken van een categorie hoger dan 75 000 euro en een ondercategorie hoger dan 50 000 euro. Kleinere werken zullen hierin niet zitten vervat en de aannemers die aan niet-beschermd erfgoed werken evenmin. Effect: De indicator laat toe de evolutie in de activiteiten rond onroerend erfgoed in de bouwsector na te gaan (dit ook in verhouding tot de investeringen die door de overheden worden gedaan). Gegevensbron en instantie: Bevraging Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+-

+-

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

31

Indicator 24: Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten Omschrijving: Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten en studiebureaus Definitie: de omzet die jaarlijks gegenereerd wordt bij de Vlaamse architecten dankzij werken aan onroerend erfgoed, Motivering voor de selectie: De restauratie van het bouwkundig erfgoed is een complexe zaak waarvoor de nodige expertise van architecten en studiebureaus vereist is (zo bepaald in het besluit van de Vlaamse regering dd. 14,12,2001 behoudende de vaststelling van het premiestelstel voor restauratiewerkzaamheden aan beschermde monumenten) Meeteenheid: euro Meetmethode: bevraging / berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: De data die momenteel voor de architecten beschikbaar zijn, zijn ontoereikend voor een accurate analyse Effect: De indicator laat toe de evolutie in de activiteiten rond onroerend erfgoed in de architectuursector na te gaan (dit ook in verhouding tot de investeringen die door de overheden worden gedaan). Gegevensbron en instantie: Bevraging / Excel-tool Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

+

-

-

+

Te bepalen

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


32

Indicator 25: Totale omzet van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen Omschrijving: Totale omzet van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen Definitie: de omzet die jaarlijks gegenereerd wordt bij de Vlaamse archeologen dankzij werken aan onroerend erfgoed, Motivering voor de selectie: Het belang van de archeologische sector neemt steeds toe; het is belangrijk deze belangrijke pool van onroerend erfgoedzorg te berekenen Meeteenheid: euro Meetmethode: bevraging / berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: n.a. Effect: De indicator laat toe de evolutie in de archeologische activiteiten na te gaan (dit ook in verhouding tot de investeringen die door de overheden worden gedaan). Gegevensbron en instantie: VONA / Bevraging Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+

+

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

33

Indicator 26: Totaal jaarlijks door de Regionale Landschappen besteed buget voor de uitvoering van werken Omschrijving: Jaarlijks door de Regionale Landschappen besteed budget voor werken uitgevoerd door reguliere aannemingen voor sociale economie Definitie: De sociale economie bestaat uit een verscheidenheid van bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie van bepaalde maatschappelijke meerwaarden vooropstellen en hierbij de volgende basisprincipes respecteren: voorrang van arbeid op kapitaal; democratische besluitvorming; maatschappelijke inbedding; transparantie; kwaliteit; duurzaamheid. Bijzondere aandacht gaat ook naar de kwaliteit van de interne en externe relaties. Zij brengen goederen en diensten op de markt en zetten hun middelen economisch efficiënt in met de bedoeling continuïteit en rentabiliteit te verzekeren

Motivering voor de selectie: De budgetten die vanuit de Regionale Landschappen worden besteed, zijn een representatieve weergave van de investeringen in het onderhoud van het landschappelijk erfgoed Meeteenheid: euro Meetmethode: resultaatsverbintenis / bevraging


Beperkingen: Het onderscheid tussen erfgoedzorg en natuurzorg is niet steeds even duidelijk. Effect: De indicator laat toe op te volgen hoeveel er door de Regionale Landschappen (die een substantieel deel van het waardevolle landschappelijke erfgoed vertegenwoordigen) wordt geïnvesteerd in het landschappelijk erfgoed. Gegevensbron en instantie: Agentschap Ruimte en Erfgoed / bevraging Regionale Landschappen Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


34

Indicator 27: Totale omzet uitvoerende sector Omschrijving: Jaarlijkse omzet gegenereerd door werken aan onroerend erfgoed in de bouwsector, archeologie, architectuur en landschapszorg Definitie: Zie indicatoren: ‘Totaal jaarlijks door de Regionale Landschappen besteed buget voor de uitvoering van werken’, ‘Totale omzet van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen’, ‘Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten’, ‘Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers erkend in de categorieën D23 en D24’. Motivering voor de selectie: De jaarlijkse omzet die wordt gegenereerd door werken voor beheer en instandhouding van het onroerend erfgoed Meeteenheid: euro Meetmethode: Zie indicatoren: ‘Totaal jaarlijks door de Regionale Landschappen besteed buget voor de uitvoering van werken’, ‘Totale omzet van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen’, ‘Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten’, ‘Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers erkend in de categorieën D23 en D24’.


Beperkingen: n.a. Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Zie indicatoren: ‘Totaal jaarlijks door de Regionale Landschappen besteed buget voor de uitvoering van werken’, ‘Totale omzet van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen’, ‘Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten’, ‘Totale omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers erkend in de categorieën D23 en D24’. Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+

+-

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

35

Indicator 28: Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca Omschrijving: Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca Definitie: de omzet (bestedingen van toeristen) die jaarlijks gegenereerd wordt in de horeca dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en niet zou gerealiseerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig zou zijn. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: maakt de veronderstelling dat aandeel erfgoedtoeristen in hotelovernachtingen constant blijft Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: excel-tool + Nationale Bank van België (inflatiegegevens om omzet gegevens te indexeren) Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


36

Indicator 29: Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in andere toeristische sectoren Omschrijving: Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in andere toeristische sectoren Definitie: de omzet (bestedingen van toeristen) die jaarlijks gegenereerd wordt buiten de horeca (inkomsten attracties, vervoer, merchandising, winkelen) dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en niet zou gerealiseerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig zou zijn. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: maakt de veronderstelling dat aandeel erfgoedtoeristen in hotelovernachtingen constant blijft Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: zie indicator 'Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca' Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

37

Indicator 30: Totale omzet toerisme Omschrijving: Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in toerisme Definitie: de omzet (bestedingen van toeristen) die jaarlijks gegenereerd wordt dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en niet zou gerealiseerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig zou zijn. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: maakt de veronderstelling dat aandeel erfgoedtoeristen in hotelovernachtingen constant blijft Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Zie indicatoren Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca en Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in andere toeristische sectoren Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+-

+-

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


38

Indicator 31: Totale omzet met betrekking tot onroerend erfgoed in de uitvoerende en toeristische sector Omschrijving: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme' Definitie: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme' Motivering voor de selectie: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme' Meeteenheid: euro Meetmethode: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme'

Frequentie: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme'

Beperkingen: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme' Effect: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme' Gegevensbron en instantie: zie indicatoren: 'Totale omzet uitvoerende sector' en 'Totale omzet toerisme' Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

39

Indicator 32: Aantal werknemers bij bouwbedrijven door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24 Omschrijving: Het voltijds equivalent tewerkgestelden gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24 Definitie: Het gaat om voltijdse equivalenten, aangezien vaak voorkomt dat werknemers ook andere, niet-erfgoed gerelateerde taken uitvoeren Motivering voor de selectie: Het gaat om tewerkstelling die rechtstreeks wordt gegenereerd door onroerend erfgoed Meeteenheid: VTE Meetmethode: desk research (bevraging)


Beperkingen: De erkenning is enkel nodig voor wie in overheidsopdracht werken wil uitvoeren en is eveneens enkel nodig voor werken van een categorie hoger dan 75 000 euro en een ondercategorie hoger dan 50 000 euro. Kleinere werken zullen hierin niet zitten vervat en de aannemers die aan niet-beschermd erfgoed werken evenmin. Effect: monitoring van de werkgelegenheid met betrekking tot onroerend erfgoed Gegevensbron en instantie: Bevraging Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+-

+-

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


40

Indicator 33: Aantal werknemers in bouwbedrijven die een specifieke opleiding volgen (restaureren van bouwwerken en landschapsverzorging) Omschrijving: Het jaarlijks aantal werknemers in bouwbedrijven die een specifieke opleiding volgen (restaureren van bouwwerken en landschapsverzorging) Definitie: Het betreft de werknemers die een opleiding volgend en die werden geregistereerd bij het Fonds voor Vakopleidingen in de Bouwnijverheid volgens de NACE-codes 43 995 en 81 300 Motivering voor de selectie: Deze indicator geeft aan in hoeverre werknemers van bouwbedrijven specifieke opleidingen volgen voor restauratiewerken en landschapsverzorging Meeteenheid: VTE Meetmethode: desk research


Beperkingen: Het gaat enkel om werknemers en niet om zelfstandigen Effect: monitoring van de scholingsgraad voor arbeiders werkzaam in de bouwsector en meer specifiek in onroerend erfgoed Gegevensbron en instantie: FVB Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: +

+

+

+

+

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

41

Indicator 34: Aantal tewerkgestelden in Vlaamse activiteiten gerelateerd aan onroerend erfgoed

architectuurbureaus

voor

Omschrijving: Het voltijds equivalent tewerkgestelden gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten en studiebureaus Definitie: Het gaat om voltijdse equivalenten, aangezien vaak voorkomt dat werknemers ook andere, niet-erfgoed gerelateerde taken uitvoeren Motivering voor de selectie: Het gaat om tewerkstelling die rechtstreeks wordt gegenereerd door onroerend erfgoed Meeteenheid: VTE Meetmethode: desk research (bevraging?)


Beperkingen: moeilijk te bevragen gezien het hoge aantal architecten in Vlaanderen Effect: monitoring van de werkgelegenheid met betrekking tot onroerend erfgoed Gegevensbron en instantie: Bevraging / Excel-tool Mogelijke terugvalindicator: berekening bijgevoegde excel-tool Algemene beoordeling: ++

+

+-

+-

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


42

Indicator 35: Tewerkstelling bij de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen Omschrijving: Het voltijds equivalent tewerkgestelden van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen Definitie: Het gaat om voltijdse equivalenten, aangezien vaak voorkomt dat werknemers ook andere, niet-erfgoed gerelateerde taken uitvoeren Motivering voor de selectie: Het gaat om tewerkstelling die rechtstreeks wordt gegenereerd door onroerend erfgoed Meeteenheid: VTE Meetmethode: desk research (bevraging)


Beperkingen: n.a. Effect: monitoring van de werkgelegenheid met betrekking tot onroerend erfgoed Gegevensbron en instantie: VONA / Bevraging Mogelijke terugvalindicator: berekening bijgevoegde excel-tool Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

43

Indicator 36: Totale tewerkstelling uitvoerende sector Omschrijving: Jaarlijkse tewerkstelling aan onroerend erfgoed in de bouwsector, archeologie en architectuur Definitie: Zie indicatoren: ‘Aantal werknemers bij bouwbedrijven door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24’, ‘Aantal tewerkgestelden in Vlaamse architectuurbureaus voor activiteiten gerelateerd aan onroerend erfgoed’ en ‘Tewerkstelling bij de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen’ Motivering voor de selectie: De jaarlijkse tewerkstelling die wordt gegenereerd door werken voor beheer en instandhouding van het onroerend erfgoed Meeteenheid: VTE Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: Zie indicatoren: ‘Aantal werknemers bij bouwbedrijven door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24’, ‘Aantal tewerkgestelden in Vlaamse architectuurbureaus voor activiteiten gerelateerd aan onroerend erfgoed’ en ‘Tewerkstelling bij de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen’ Effect: monitoring van de werkgelegenheid met betrekking tot onroerend erfgoed Gegevensbron en instantie: Zie indicatoren: ‘Aantal werknemers bij bouwbedrijven door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24’, ‘Aantal tewerkgestelden in Vlaamse architectuurbureaus voor activiteiten gerelateerd aan onroerend erfgoed’ en ‘Tewerkstelling bij de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen’ Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


44

Indicator 37: Tewerkstelling in horeca Omschrijving: de werkgelegenheid die jaarlijks gegenereerd wordt in de horeca dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en die niet zou gegenereerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig is. Definitie: n.a. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: VTE Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: zie indicator 'Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca' Effect: monitoring van de indirecte tewerkstelling in de toeristische sector met betrekking tot onroerend erfgoed Gegevensbron en instantie: zie indicator 'Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca' Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

45

Indicator 38: Tewerkstelling in andere toeristische sectoren Omschrijving: de werkgelegenheid die jaarlijks gegenereerd wordt buiten de horeca (inkomsten attracties, vervoer, merchandising, winkelen) dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en die niet zou gegenereerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig is. Definitie: n.a. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: VTE Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)



++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


46

Indicator 39: Totale tewerkstelling toerisme Omschrijving: Jaarlijkse tewerkstelling gerelateerd aan onroerend erfgoed in toerisme en recreatie Definitie: de werkgelegenheid die jaarlijks gegenereerd wordt dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en die niet zou gegenereerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig is. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: VTE Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)



++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

47

Indicator 40: Totale tewerkstelling met betrekking tot onroerend erfgoed in de uitvoerende en toeristische sector Omschrijving: Jaarlijkse totale tewerkstelling gerelateerd aan onroerend erfgoed in de uitvoerende sector en in toerisme en recreatie Definitie: Zie indicatoren: 'totale tewerkstelling toerisme en recreatie' en 'totale tewerkstelling uitvoering' Motivering voor de selectie: Meeteenheid: VTE Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: Zie indicatoren: ‘totale tewerkstelling toerisme en recreatie’ en ‘totale tewerkstelling uitvoering’ Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Zie indicatoren: ‘totale tewerkstelling toerisme en recreatie’ en ‘totale tewerkstelling uitvoering’ Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+

+

+

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicator 41: Toegevoegde waarde van de activiteiten met betrekking tot onroerend erfgoed van de aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24 Omschrijving: Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24 Definitie: de toegevoegde waarde is de omzet minus de aankoopkosten die wordt gegeneerd door werken aan onroerend erfgoed Motivering voor de selectie: n.a. Meeteenheid: euro Meetmethode: bevraging / berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: De erkenning is enkel nodig voor wie in overheidsopdracht werken wil uitvoeren en is eveneens enkel nodig voor werken van een categorie hoger dan 75 000 euro en een ondercategorie hoger dan 50 000 euro. Kleinere werken zullen hierin niet zitten vervat en de aannemers die aan niet-beschermd erfgoed werken evenmin. Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Bevraging Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+-

+-

+-

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

49

Indicator 42: Toegevoegde waarde van de activiteiten van de Vlaamse architecten met betrekking tot onroerend erfgoed Omschrijving: Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten en studiebureaus Definitie: de toegevoegde waarde is de omzet minus de aankoopkosten die wordt gegeneerd door werken aan onroerend erfgoed Motivering voor de selectie: n.a. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: De data die momenteel voor de architecten beschikbaar zijn, zijn ontoereikend voor een accurate analyse Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Bevraging / Excel-tool Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+-

+-

+-

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


50

Indicator 43: Toegevoegde waarde van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen Omschrijving: Totale toegevoegde waarde van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen Definitie: de toegevoegde waarde is de omzet minus de aankoopkosten die wordt gegeneerd door werken aan onroerend erfgoed Motivering voor de selectie: n.a. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: n.a. Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: VONA / Bevraging Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+-

+-

+-

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

51

Indicator 44: Totale toegevoegde waarde uitvoerende sector Omschrijving: jaarlijkse toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed in de uitvoerende sector Definitie: Zie indicatoren: 'Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24', 'Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten en studiebureaus' en 'Totale toegevoegde waarde van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen' Motivering voor de selectie: Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: Zie indicatoren: 'Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24', 'Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten en studiebureaus' en 'Totale toegevoegde waarde van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen' Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Zie indicatoren: 'Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse aannemers door de FOD Economie erkend in de categorieën D23 en D24', 'Totale toegevoegde waarde gerelateerd aan onroerend erfgoed van de Vlaamse architecten en studiebureaus' en 'Totale toegevoegde waarde van de archeologische bedrijven werkzaam in Vlaanderen' Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+-

+-

+-

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


52

Indicator 45: Toegevoegde waarde van aan onroerend erfgoed gerelateerde activiteiten in de horeca Omschrijving: n.a. Definitie: de toegevoegde waarde die jaarlijks gegenereerd wordt in de horeca dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en die niet zou gegenereerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig is. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: zie indicator 'Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca' Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: zie indicator 'Jaarlijkse omzet gerelateerd aan onroerend erfgoed in horeca' Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

53

Indicator 48: Totale toegevoegde waarde met betrekking tot onroerend erfgoed in de uitvoerende en toeristische sector Omschrijving: n.a. Definitie: Zie indicatoren: 'Totale toegevoegde waarde toerisme en recreatie' en 'totale toegevoegde waarde uitvoering' Motivering voor de selectie: Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)


Beperkingen: Zie indicatoren: 'Totale toegevoegde waarde toerisme en recreatie' en 'totale toegevoegde waarde uitvoering' Indicator 46: Toegevoegde waarde van aan onroerend erfgoed gerelateerde activiteiten in andere toeristische sectoren Omschrijving: n.a. Definitie: de toegevoegde waarde die jaarlijks gegenereerd wordt buiten de horeca (inkomsten attracties, vervoer, merchandising, winkelen) dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en die niet zou gegenereerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig is. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)



++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Effect: n.a. Gegevensbron en instantie: Zie indicatoren: 'Totale toegevoegde waarde toerisme en recreatie' en 'totale toegevoegde waarde uitvoering' Mogelijke terugvalindicator: n.a. Algemene beoordeling: ++

+

+-

+-

+-

5-jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden


54

Indicator 47: Totale toegevoegde waarde toerisme Omschrijving: n.a. Definitie: de toegevoegde waarde die jaarlijks gegenereerd wordt dankzij onroerend erfgoedtoerisme, en die niet zou gegenereerd zijn indien het onroerend erfgoed niet aanwezig is. Motivering voor de selectie: Aangezien er voor onroerend erfgoed geen jaarlijkse gebiedsdekkende bevraging is omtrent bestedingen en bezoeken (direct en indirect), baseren we ons op de evolutie van de hotelovernachtingen, waarbij de veronderstelling gemaakt wordt dat het aandeel erfgoedgerelateerde overnachtingen (zoals door de studie berekend) constant is doorheen de tijd voor de verschillende geografische toeristische macro-producten. Meeteenheid: euro Meetmethode: berekening (bijgevoegde excel-tool)



++

+-

+-

+-

jaarlijks

Relevant

Verstaanbaar

Realistisch

Meetbaar

Acceptabel

Tijdsgebonden

Indicatoren

55

De sociaal-economische impact van het onroerend erfgoed(beleid) in Vlaanderen

Recommend Documents