De sector over Europese samenwerking

Tekst: Willem van Reijendam / Foto’s: Henriette Guest, Rinie Bleeker, NFP Photography

Een van de vele verworvenheden van de eenwording van Europa is dat ook het onderwijs over de landelijke grenzen heen moet kijken. Op incidentele schaal en op academisch niveau gebeurde dat al volop maar de afgelopen jaren is internationalisering ook een thema in het mbo geworden. De Europese Unie stimuleert dat met allerlei programma’s, die ten slotte de internationale mobiliteit op gang moeten brengen. Het is daarbij niet de bedoeling dat er Europabreed hetzelfde mbo-onderwijs ontstaat, vertelt beleidsadviseur internationalisering Manfred Polzin van de MBO Raad: ‘De Europese landen streven niet naar uniformiteit. Harmonisatie is zelfs een vies woord. Het is ten slotte primair een zaak van de lidstaten. Ze willen wel samenwerken, maar geen eenheidsworst. Duitsland heeft een opleidingssysteem dat teruggaat tot de middeleeuwen. Dat gooi je niet zomaar overboord.’

“Overheid

moet

d r e m pel s verlagen” De sector over Europese samenwerking 12

MBO MAGAZINE : september 2008

Een van de vele verworvenheden van de eenwording van Europa is dat ook het onderwijs over de landelijke grenzen heen moet kijken. Op incidentele schaal en op academisch niveau gebeurde dat al volop maar de afgelopen jaren is internationalisering ook een thema in het mbo geworden. De Europese Unie stimuleert dat met allerlei programma’s, die ten slotte de internationale mobiliteit op gang moeten brengen. Het is daarbij niet de bedoeling dat er Europabreed hetzelfde mboonderwijs ontstaat, vertelt beleidsadviseur internationalisering Manfred Polzin van de MBO Raad: ‘De Europese landen streven niet naar uniformiteit. Harmonisatie is zelfs een vies woord. Het is ten slotte primair een zaak van de lidstaten. Ze willen wel samenwerken, maar geen eenheidsworst. Duitsland heeft een opleidingssysteem dat teruggaat tot de middeleeuwen. Dat gooi je niet zomaar overboord.’ Wel doen de landen vergelijkend onderzoek naar elkaars systemen, maar dan gaat het eerder om de eindtermen dan om de lesmethoden. Elk land heeft wel iets wat op het mbo lijkt, maar de verschillen zijn groot. Zo kent Duitsland weliswaar ook een beroepsopleidende

“Wel samenwerken, geen eenheidsworst” leerweg, maar die heeft bij de werkgevers lang niet de status van het duale systeem, dat ook veel omvangrijker is. Dat betekent dat de leerlingen sterk afhankelijk zijn van het bedrijfsleven. In Engeland zijn beroepsopleidingen veel smaller, dus meer functiegericht. Verdere training is dan vaak de verantwoordelijkheid van bedrijven. Bijzonder aan Nederland is de samenhangende kwalificatiestructuur in het mbo, waarbij gebruik gemaakt kan worden van twee


13

leerwegen; bol of bbl. Ook de omvang

het mbo voor mobiliteit, die door stu-

gen en in Den Haag leidt het Mondriaan

van de scholen en de afspraken die ze

denten zelf aangevraagd kunnen wor-

college ongeveer 300 jongeren op van

kunnen maken met het bedrijfsleven

den Wel maken veel mbo-instellingen

expats die daar wonen.

zijn uniek.

gebruik van het Europese programma

Voor de scholen is inkomende internati-

Als we praten over internationale mobi-

Leonardo da Vinci, dat onder andere

onalisering ook goed, vindt Polzin ‘Het is

liteit in het MBO dan praten we vooral

gericht is op mobiliteit voor studenten

een verrijking om internationale groe-

over stages of BPV, vertelt Polzin: ‘Het

en docenten binnen de EU. Dus daar

pen te hebben, waarbij het onderwijs in

aantal leerlingen

de Engelse taal gege-

dat een hele oplei-

ven wordt. De interna-

ding in het buitenland doet is klein, maar er zijn er duizenden die voor een paar maanden

“Eisen verblijfsvergunningen vaak onneembare barrières”

tionale dimensie van het mbo krijgt daardoor een sterke impuls, want zowel studenten als docenten krijgen

stage lopen in het

hiermee te maken. Ik

buitenland. Dat is

zou alleen wat meer

vooral de horeca, maar ook de zorg doet

waar studenten uit het hoger onderwijs

medewerking van de overheid willen. Er

het goed. En ten slotte de handel, maar

zelf initiatieven kunnen nemen voor een

wordt hard aan getrokken om hoog

dat is deels logisch omdat die vanzelf al

beurs moet dat in het mbo via de scho-

opgeleide studenten uit het buitenland

internationaal georiënteerd is. Hier is

len lopen, die dan op hun beurt weer

hier te krijgen. Dat moet ook gelden

overigens wel sprake van toenemende

gebruik maken van partnerscholen in

voor het beroepsonderwijs. We leiden

zorg bij het Ministerie van EZ over

het buitenland. Het zou wel goed zijn

niet alleen timmerlieden en loodgieters

gemiste kansen op het gebied van de

als studenten uit het mbo dezelfde

op, maar ook het middenkader. Ook dat

export, waardoor ook EZ in toenemende

mogelijkheden zouden krijgen als die

zouden goede vertegenwoordigers voor

mate belangstelling heeft gekregen

uit het hoger onderwijs.

ons kunnen zijn. De overheid zou daarbij

voor internationalisering van het

Er zijn ook contacten die voortvloeien

kunnen helpen door de drempels te ver-

beroepsonderwijs.’

uit het feit dat een school in de grens-

lagen. De eisen van de IND voor ver-

In tegenstelling tot het hoger onderwijs

streek staat. Zo heeft het ROC Nijmegen

blijfsvergunningen bijvoorbeeld zijn

zijn er nog geen individuele beurzen in

een toenemend aantal Duitse leerlin-

vaak onneembare barrières.’

ROC Mondriaan: internationalisering voor het grijpen

14

Bij het ROC Mondriaan in Den Haag ligt internationalisering voor

partner van iemand die zelf een internationale baan heeft bij

het grijpen. Niet alleen zijn er in een stad als Den Haag talloze

grote bedrijven en instellingen. Ze geven ook vaak les aan de

leerlingen van Turkse en Marokkaanse afkomst, maar er is ook

Nederlandse opleiding. Daardoor komt die buitenwereld ook een

een vrij grote internationale gemeenschap van buitenlanders die

beetje op school.’ Ook omgekeerd is er een gestage stroom

tijdelijk in Nederland werken. Daar heeft het Mondriaan jaren

leerlingen die een poosje over de grens verblijven. Om

geleden al op ingespeeld, vertelt Fred Klingeman: ‘Wij geven aan

begeleiding daarbij mogelijk te maken heeft het Mondriaan

300 leerlingen een volledig curriculum in het Engels, grotendeels

ervoor gekozen om die stages te beperken tot een aantal

met native speakers. Het is het Nederlandse programma waar we

plaatsen, waar dan een groepje leerlingen naartoe gaat, zoals de

Engelstalig lesmateriaal bij zoeken. Dat is een behoorlijk grote

Nederlandse Antillen, Australia, Canada en New York. Ook hier

operatie maar internet helpt daar heel goed bij.’

zijn vooral de horeca en toeriisme de leveranciers.

De meeste belangstelling gaat uit naar hotelmanagement, wat

Het Mondriaan wil de komende jaren nog veel meer werk maken

niet zo vreemd is, want het Mondriaan kwam voort uit de oude

van internationalisering. Vooral de contacten met Marokko,

Hotelschool. Ook economie en toerisme trekken veel leerlingen.

Turkije, China en de Nederlandse Antillen worden aangehaald.

Deze Engelstalige cluster, hoe klein ook vergeleken met de 18.000

Klingeman: ‘Veel jongeren kennen de wereld via internet, maar zo

deelnemers die er rondlopen, maakt de school leuker, vindt

krijg je de cultuur niet mee. Ze worden er veel enthousiaster over

Klingeman: ‘Je krijgt een heel aparte sfeer. Veel docenten zijn de

als ze het zelf meemaken.’



15

ROC Westerschelde: cultuurverschillen spannend ROC Westerschelde in Terneuzen zoekt het qua internationalisering wel heel ver weg. De school heeft intensieve contacten opgebouwd in Shanghai, waar het nu al een paar jaar twee samenwerkingsprojecten heeft lopen. Zo is er een uitwisselingsprogramma met het Shanghai Information en Technology College (SITC) dat net als ROC Westerschelde procestechniek aanbiedt. Elke jaar verblijven twaalf leerlingen en twee begeleiders een maand in China en komen twaalf Chinezen deze kant op. ‘De cultuurverschillen zijn heel groot, maar anders zou het ook niet spannend zijn,’ vertelt manager internationalisering Patrick de Bruijn. Hij merkt dat de eigen leerlingen altijd razend enthousiast terugkeren en hij is dik tevreden over het niveau van de bezoekers. ‘Ze spreken prima Engels. Het zijn steeds de beste leerlingen die worden geselecteerd om naar Terneuzen te mogen, ze staan minimaal op ons niveau. Jammer dat de begeleiders vaak maar gebrekkig Engels spreken.’ Ook op het terrein van zorgonderwijs is er eveneens samenwerking in de vorm van een geregelde uitwisseling van studenten. Maar hier gaan de contacten nog wat verder omdat het ROC Westerschelde, met subsidie van EVD van het ministerie van EZ, opleidingen voor eerstelijns zorg gaat gaat helpen opzetten in China. De Bruijn : ‘Je moet je voorstellen dat huisartsen en careworkers die op huisbezoek gaan daar minder in tel zijn. Zogeheten community-hospitals fungeren als eerstelijns opvang. Wij willen daar dertig mensen opleiden tot zorgverlener op dat niveau, dokters, verplegers en assistenten. Dat gaat grotendeels via e-learning. Wij gaan er wel een paar keer een paar weken naar toe om een train the trainer programma aan te bieden, zodat ze het systeem beter gaan begrijpen. Internationale contacten zijn beslist een verrijking voor het ROC , vindt De Bruijn : ‘Je merkt dat de leerlingen eeen bredere blik krijgen. Dat wij, ondanks dat we een klein ROC zijn , toch zoveel internationale contacten hebben komt ook door onze ligging, tegen Vlaanderen aan. Wij zijn al gewend om veel samen te werken over de grens.’

16


ROC Nijmegen: grens speelt steeds minder een rol Het ROC Nijmegen heeft er de afgelopen jaren werk van

stageplaatsen. Maar ook de kwaliteit van de opleiding, de

gemaakt om Duitse leerlingen te trekken. Inmiddels zijn er naar

moderne gebouwen, de zelfstandigheid die van leerlingen wordt

schatting 80 Duitse jongeren die hun opleiding in Nijmegen

gevraagd en het goede imago spelen een rol.

volgen, op een totaal van 14.000. Er is geen enkel roc in de regio

Het is niet altijd makkelijk om zo veel leerlingen van over de

met zo’n hoge internationale bezetting. Dat is eigenlijk heel

grens in huis te hebben. Ze krijgen les in het Nederlands, dat ze in

logisch, vertelt coördinator Renie Hesseling van het roc: ‘Scholen

het begin niet beheersen en ze moeten wennen aan de informele

trekken cirkels om hun verzorgingsgebied en die cirkel hebben

cultuur in de klas en op de werkvloer. Toch is het een verrijking

wij nu aan de andere kant van de grens doorgetrokken. We zien

voor de scholen, vindt Hesseling, al was het maar omdat het de

het als één economische ruimte, waar de grens steeds minder

contacten over en weer positief beïnvloedt. Hij gaat er dan ook

een rol speelt. Het is enerzijds onze maatschappelijke

van uit dat het voor Nederlandse leerlingen op hun beurt

verantwoordelijkheid om Duitse leerlingen hier een plaats te

makkelijker wordt om in Duitsland aan stageplaatsen te komen.

bieden en wij willen ons ook graag zo profileren.’

Wat het roc betreft gaan projecten in het grensgebied gewoon

De belangstelling van onze oosterburen voor het Nijmeegse roc

verder: voor de komende jaren wordt gerekend op meer dan

heeft zowel economische als inhoudelijke motieven. Aangezien

honderd Duitse leerlingen, 500 à 1.000 stages over de grens en

in Duitsland stage en opleiding onlosmakelijk verbonden zijn is

maar liefst 20.000 bezoekjes over en weer.

daar, als het slecht gaat met de economie, een tekort aan


17

De sector over Europese samenwerking

Recommend Documents