De Schutter. magazine van de Sociëteit Apeldoorn

De Schutter

1849 1849

magazine van de Sociëteit Apeldoorn Nummer 53 - december - 2011

In dit nummer o.a. Culturama Mondriaan - Wijnproeverij - Donderdagavond kegelclub - Maandagavond Kegelclub - Dagje uit met het dispuut - Begin van het massa toerisme - Bijzondere societeitsleden - Het Apeldoorns doorluchtige heren dispuut

Sociëteit Apeldoorn

Installatietechniek I Installatie Techniek Apeldoorn BV Professionals in technische dienstverlening

Postbus 4141 7320 AC Apeldoorn Sleutelbloemstraat 27 7322 AJ Apeldoorn Telefoon 055 - 368 16 00 Fax 055 - 368 16 06 E-mail: info @ ita.nl Internet: www.ita.nl

Dynamiek in installatietechniek Elektrotechniek licht en kracht, noodstroom, laagspanningsnetten, hoogspanning, centraal antennesystemen, beeld en geluid, telematica, datacommunicatie, brandmelding, alarmering, bliksembeveiliging, aarding, transportsystemen Werktuigbouwkunde centrale verwarming, koeltechniek, luchtbehandeling, warmtetechniek, warmtekrachtkoppeling, zonne-energie, ventilatie, sanitair, loodgieterswerk, regeltechniek, automatisering, milieutechniek, gebouwbeheerssystemen Service en Onderhoud energiebeheer, 24-uur service, periodiek onderhoud.


Colofon De Schutter is een uitgave van: Sociëteit Apeldoorn Verschijnt vier keer per jaar. Sociëteit Apeldoorn Voorzitter: E. Jordens Deventerstraat 552A, 7325 XZ Apeldoorn telefoon: 3603131 Secretaris: Mw E.J.M. van de Ven Beekpark 57E 7311 BZ Apeldoorn telefoon: 3663559 Penningmeester: Mr B.R.C. de Roo Jachtlaan 92 7313 EA Apeldoorn telefoon: 3556193 Buffetcommissaris: Mw H.B.J. van der Lee-Rijsbergen Jhr.Mr. Molleruslaan 31 7316 AR Apeldoorn telefoon: 5786150 Evenementencommissaris: Mr J.A. Beekers Cederlaan 11 7313 BR Apeldoorn telefoon: 06-53933847 Commissaris OZ: (gebouw en omgeving) W.J. Jüch Wilhelminapark 63 7316 BS Apeldoorn telefoon: 3554525 Bestuurslid Communicatie: H.D. Mammen Ferguutgaarde 116 7329 BH Apeldoorn telefoon: 5409646 Algemene gegevens: Adres: Kerklaan 17 7311 AA Apeldoorn telefoon: 5213456 ABN AMRO Bank 43.70.92.003 Redactie De Schutter: M.J. Berkhoff-Rozendal Billitonlaan 23-2 7314 CN Apeldoorn telefoon: 055-5220407 m. [email protected] Wim Huijssoon Treverilaan 9 7312 HA Apeldoorn telefoon: 3550657 [email protected] Wil Ramacher Wildernislaan 10 7313 BB Apeldoorn telefoon: 3557838 [email protected]. Coert Munk Molecatenlaan 111 7339 LK Ugchelen telefoon: 055-5345737 [email protected]

Lay-out en productie:

Voorwoord van de voorzitter Nu de donkere dagen van het laatste kwartaal van 2011 weer hun intrede hebben gedaan, zoeken onze leden weer massaal hun vertier in ons prachtige Sociëteitsgebouw. Het verheugt het bestuur vooral dat dit zowel gebeurd tijdens activiteiten die worden georganiseerd door de evenementencommissaris, als door de diverse subclubs en de leden zelf. Op 26 oktober 2011 was er wederom een voorzittersoverleg waarin alle voorzitters van de subclubs en het bestuur van de Sociëteit met elkaar van gedachten hebben gewisseld. Dat een dergelijk overleg op prijs wordt gesteld blijkt wel uit het feit dat alle subclubs door hun voorzitter of vervanger vertegenwoordigd waren. Op dinsdag 29 november 2011 hadden wij binnen de muren van onze Sociëteit onze algemene ledenvergadering. Het verheugde het bestuur dat er dit keer een zeer grote opkomst was. De levendige en soms scherpe discussies die daar gevoerd werden zijn het bewijs dat het huidige

bestuur gevoelige onderwerpen, zoals het voortbestaan van onze Sociëteit ook in de toekomst te waarborgen, niet uit de weg gaat. De transparantie die het bestuur daarin tracht te verwezenlijken stimuleert mede zulke discussies. Ook onze wijnproeverij werd door de leden druk bezocht. Na diverse wijnsoorten geproefd te hebben zijn de nieuwe wijnen van 2012 democratisch vastgesteld. Ook bij mij ging de voorkeur uit naar de winnende Portugese huiswijnen. Een schot in de roos was wel de klassieke muziekavond van vrijdag 02 december 2011 met soliste Emmy Verhey. Het record aantal van meer dan 100 leden bezocht deze muziekavond. Mocht ik u niet voor het einde van dit jaar niet meer persoonlijk ontmoeten in onze Sociëteit dan wens ik u heel fijne feestdagen en een voorspoedig, maar vooral gezond, 2012. Met vriendelijke groeten, Eef Jordens, voorzitter

Op vrijdag 6 januari 2012 nodigt het bestuur van de Sociëteit Apeldoorn u en uw partner graag uit voor de

NIEUWJAARSRECEPTIE Vanaf 18.00 uur bent u van harte welkom om onder het genot van een drankje elkaar een voorspoedig en bovenal gezond 2012 toe te wensen. Onze voorzitter, Eef Jordens, zal omstreeks 18.30 uur zijn Nieuwjaarstoespraak houden. Kledingadvies: black tie en/of cocktail. Omstreeks 19.30 uur kunt u indien gewenst deelnemen aan een “diner a la John” (kosten zijn € 22,50 p.p.). U kunt zich hiervoor opgeven voor 5 januari 2012 bij John en Annemiek. Wij wensen u allen GEZELLIGE KERSTDAGEN, een GOEDE JAARWISSELING en VEEL GELUK, VOORSPOED en GEZONDHEID toe in 2012.

Let op: de Sociëteit is gesloten vanaf vrijdag 23 december 12.00 uur tot vrijdag 6 januari 2012 17.30 uur (dus tot de Nieuwjaarsreceptie).

Volgende Schutter verschijnt in maart 2011 Kopij inleveren: voor 5 maart 2011

Kaper Grafische Bedrijven Apeldoorn


Culturama Mondriaan trekt volle zaal

Het was passen en meten op woensdagmiddag 12 oktober om iedereen een plaatsje in de Koning Willem III zaal te geven. Met gepaste trots kon namens het bestuur worden vastgesteld, dat bij een opkomst van meer dan 50 personen het twaalfde Culturama op voorhand al een succes kon worden genoemd. Het onderwerp was er dan ook naar. “Van Claude Monet tot Piet Mondriaan” stond aangekondigd op de uitnodiging en bij het idee over dit onderwerp stond de bedenker eigenlijk voor ogen of schilders als Claude Monet, Pissarro en Cézanne als vertegenwoordigers van het impressionisme van invloed waren geweest op de uiteindelijke abstracte manier van schilderen van Mondrian. In zijn inleiding verwoordde Jacques Bootsma het nogal abstract door te stellen, dat er tussen een verdienstelijk portretschilder (Portret van Wilhelmina collectie Het Loo) en het abstracte werk Victory Boogie Woogie toch wel wat aan de hand moest zijn geweest in de opvattingen van Mondriaan over de schilderkunst. Nou, dat was nogal zwak uitgedrukt, zoals mevrouw Angeline Bremer-Cox ons aantoonde. Het was het sociëteitsbestuur gelukt deze kunsthistorica uit te nodigen voor deze lezing. Vorig jaar had ze ons al eens op meer dan voortreffelijke wijze rondgeleid in de beeldentuin van het Kröller-Müller museum en viel ze op door haar grote kennis en betrokkenheid bij


schilders als o.m. Vincent van Gogh. Ze zal wel hebben gedacht, toen ze het onderwerp hoorde, hoe krijg ik dat in vijf kwartier over de bühne, zo breed en zo divers. Maar al gauw bleek , dat het onderwerp (zij het in vogelvlucht) toch prima de aanwezigen boeide en dat niet in de laatste plaats op de manier, waarop Angeline ons aan de hand meevoerde door de schilderkunst van zeg 1840 tot 1945. Via Monet, Pissaro,Cézanne en Manet kwamen we bij Mondriaan. Al gauw bleek, dat de hiervoor genoemde impressionisten natuurlijk wel een rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van Mondriaans schilderkunst, maar geen heel specifieke. De vele “ismen” die rond de vorige eeuwwisseling opgeld deden, waren van meer betekenis voor de ontwikkelingen van Mondriaans werken. Angeline behandelde Mondriaans schilderijen naar de periodes waar hij woonde en die in zekere zin zijn kennissenkring bepaalde en daarmee zijn manier van schilderen. In de periode tot 1900 periode leerde hij tekenen van zijn oom Frits en schilderde hij ondermeer portretten en landschappen (o.m. een portret van Wilhelmina behorende bij de collectie van Het Loo). In de periode daarna verhuisde hij naar Parijs en via invloeden van het neo-impressionisme en het fauvisme worden zijn schilderijen hoekiger en valt het gebruik van de basis kleuren geel, blauw en rood op, met nauwelijks gemengde kleuren. In deze periode komt hij ook in aanraking met het kubisme en volgde hij Braque en Picasso door met zwarte lijnen te schilderen vrijwel zonder kleur. Toen hij in 1914 terugkeerde naar Nederland

om zijn zieke vader te bezoeken, werd hij door de 1e wereldoorlog gedwongen in Nederland te blijven en begint zijn puur abstracte periode. Hij schildert met rechte lijnen, primaire kleuren, asymmetrisch, maar met een duidelijke vlakverdeling. Hij behoort tot de groep bewuste abstracten onder de naam “de Stijl”. In 1940 verhuist hij via Londen naar New York. Hij zoekt opnieuw naar vernieuwing en met name aansluiting op de muziek. De lijnen zijn nu opgelost in kleine kleurvlakjes en zo maakt hij Victory Boogie Woogie. Als hij in 1944 sterft op 72 jarige leeftijd is het schilderij eigenlijk nog niet af. In 1997 doet zijn werk Victory Boogie Woogie het nodige stof opwaaien, doordat De Nederlandsche Bank hiervoor ruim 80 miljoen gulden schenkt en zodoende het een eigendom van de Staat der Nederlanden wordt. Protesten zijn niet van de lucht voor dit ongekend hoge bedrag, voor in feite een onvoltooid schilderij, voorstellende kleurvlakjes, waarop de plakstroken nog aanwezig waren en nog moest worden gerestaureerd ook. Over smaak valt nu eenmaal niet te twisten en zo is het in feite ook met kunst. De een vindt het mooi en de ander doet het helemaal niets. Zo was tijdens de discussie die tweespalt ook wel te merken in de zaal, wat echter niet wegnam, dat zonder uitzondering een ieder een op hoog niveau staande lezing over de schilderkunst in de periode 1840-1946 had bijgewoond. Angeline Bremer-Cox werd dan ook

na afloop in de terechte bloemetjes gezet voor zoveel kennis en een zo boeiende en voortreffelijke dictie. Ze had de aanwezigen ruim vijf kwartier aan één stuk geboeid, waarbij haar verbaasde opluchting dat haar computer het nog steeds deed, aandoenlijk overkwam. De bediening van dit wonder der techniek was omgekeerd evenredig aan haar kennis van de schilderkunst en had haar in voorbereidingsfase al enkele keren parten gespeeld naar ze ons toevertrouwde. Gelukkig had ze ook deze technische hobbel overwonnen, zodat haar wetenschappelijk verantwoorde betoog

kon worden ondersteund met het nodige beeldmateriaal. Na de lezing waren Angeline en haar man Jaap onze gasten bij een onvervalste high tea. Ditmaal dus geen speciaal thema, maar zoete lekkernijen en kleine culinaire verwennerijen à la John. Het was al ver na vijven toen de inleidster uitgeleide werd gedaan. Ook zij had van deze middag genoten; de ambiance van de Sociëteit en interesse van de belangstellenden voor de schilderkunst zullen indien gewenst haar zeker nog eens doen terugkeren naar Apeldoorn. Overigens, maar dat ter zijde, heeft

steller dezes invloeden van Mondriaan ontdekt in de tekeningen van zijn kleinzoon: Fraai horizontaal- en verticaal lijnenspel en gebruik van de basiskleuren en een heel aardige asymmetrische vlakverdeling. Wel moet er aan worden toegevoegd, dat niemand er nog een stuiver voor heeft gegeven, behalve ik dan als opa, € 2,- voor zijn spaarpot. Misschien ontwikkelt hij zich nog eens tot portretschilder ….. Jacques Bootsma (voormalig Evenementencommissaris)

Een wijnproeverij in de Sociëteit In 2005 werd de laatste wijnproeverij georganiseerd met het doel de huiswijnen en wat betere wijnen te selecteren, dus werd het weer tijd een keuze te maken uit het nieuwe aanbod. Voor de wijnproeverij en het aansluitende diner op vrijdag 11 november hadden zich 48 personen ingeschreven, het maximum aantal dat John’s keuken een diner kan voorschotelen. De taak die hen wachtte was het kiezen van de nieuwe huiswijnen uit vier rode, vier witte en twee rosé wijnen en evenzo de besten uit het betere segment van de aanwezige drie witte en drie rode wijnen. Vanaf half vijf arriveerden de gasten en om vijf uur hadden allen plaatsgenomen in de theatergewijs opgestelde zetels en stoelen van waar uit de wijnen, de glazen en de kannen water al zichtbaar waren. De Buffetcommissaris verwelkomde de heer Nijkamp, Hoofd Afdeling Wijnen bij de HANOS en gaf hem het woord. Tot veler verbazing beperkte hij zich tot het aanwijzen waar de glazen stonden alsmede waar de enquêteformulieren lagen en liet hen weten dat hij zelf bij de wijnen zou staan om deze in te schenken. Tijdens dat inschenken werden talrijke vragen gesteld die hij steeds enthousiast en met vakkennis beantwoordde, anderhalf uur lang. Tegen half zeven werden de laatste testslokjes doorgeslikt of in een kan gedeponeerd en de Buffetcommissaris bedankte de heer Nijkamp en deed dit vergezeld gaan van een cadeaubon.

De heer Nijkamp had een lange werkdag achter de rug en bedankte daarom voor de uitnodiging met het gezelschap te dineren! De enquêteformulieren werden ingenomen en een goedgeluimde groep begaf zich naar de gedekte tafels in de Koning Willem III zaal voor het diner. Hans van der Lee bleef achter om cijfers op de enquêteformulieren te verwerken tot een eindresultaat. Nog voor het hoofdgerecht werd geserveerd was hij gereed en kreeg het woord voor het bekend maken van de gekozen wijnen*). Vervolgens genoten allen van een malse merlinsteak begeleid met een glas van de in 2005 gekozen huiswijn. Met een heerlijk nagerecht en koffie met friandises werd het diner besloten. De sfeer was uitstekend waardoor het een gezellige vrijdagavond werd in de Sociëteit. *) Als huiswijnen zijn gekozen: wit Serras de Azeito Blanco Sebutal Portugal rood Serras de Azeito Tinto Sebutal Portugal rosé Domaine Ferrandiere Rosé Pays d’Oc Frankrijk

Als topwijnen zijn gekozen: wit Saint Veran Bourgonje Frankrijk rood Hayes Zinfandel Californië USA


Schuttersweg 1-B 7314 LA Apeldoorn

Dealer van o.a.

Tel: 055-3555973 Fax: 055-3015858

Paneelbouw

Besturingen

Mob: 06-18217874

Installaties

Inspecties

Email: [email protected]

Verlichting

Advies/Ontwerp

www. vlottes-electro.nl

R

B

U

R

E

A

U

O Z E N D A

L

S ECRETARIAATSSERVIC E Billitonlaan 23-2 7314 CN Apeldoorn

Hier had uw advertentie kunnen staan!

Telefoon 055-5220407 Fax 055-5219710

Cifre Maatschap Accountants/Belastingadviseurs

mrde Bernd RooM. / P.Stolvoort Scholte AA mr Bernd R.C. RooR.C. / J.de Ferry AA CB Amsterdamsestraatweg 37a

Waanders Schilderwerken BV Saturnusweg 8, 6971 GX Brummen T (0575) 566 230 F (0575) 565 513 www.goedindeverf.nl - [email protected]


3744 MA Baarn T 035 - 548 05 60 M 06 - 55 10 06 68 F 035 - 543 12 00

De donderdagavond kegelclub op culinaire verkenning Het is zo langzamerhand een traditie geworden dat de “Donderdagavond Kegelclub” voor haar “Herendiner” bijzondere gelegenheden opzoekt. Zo ook op vrijdag 18 november toen Rob van de Kamp en Jan Jongerius als organisatoren optraden. Na de “Echoput” en de “Woeste Hoeve” werd door hen het “Restaurant ’t Soerel” uitgekozen. Dit restaurant ligt te midden van de uitgestrekte Veluwse bossen, centraal gelegen tussen Epe en Nunspeet en al vele jaren een eerste klas à la carte restaurant voor de liefhebber van een verfijnde keuken. Voorwaar!. Wat hadden de organisatoren een vooruitziende blik, want een week er voor werd bekend dat ‘’t Soerel’ in de Michelin gids 2012 als “Bib Gourmand” opgenomen zal worden, een hele eer. Dat de locatie iets verder verwijderd was van Apeldoorn gaf geen enkel probleem; de organisatoren Rob en Jan J. hadden vervoer geregeld en met behulp van de twee vrijwilligers Geert-Jan en Patrick werd iedereen van en naar huis gereden in huurbusjes. Iets om te onthouden voor de toekomst. Aanvankelijk leek het alsof deze keuze een competitie zou moeten gaan opleveren met voorgaande Herendiners, maar de prettige reactie van eerdere organisatoren maakte iedere wedijver onnodig. Het verfijnde viergangen menu van heilbot tot hert en ree en afgesloten

met een bosvruchten tiramisu met sorbetijs en milkshake deden diegenen die hier voor de eerste keer kwamen besluiten om spoedig terug te komen. Het wild was van superieure kwaliteit en mooi rosé gebraden. Amuses voor en tijdens de maaltijd kwamen steeds op het juiste moment. De wijnen afkomstig uit de Pfalz, Caberdes en Burgenland waren voortreffelijk, zo ook de dessertwijn uit Beaume de Venise. De tafel was mooi gedekt voor de aanwezige zeventien leden; zij was lang en smal, zodat men zich niet alleen met zijn buren maar ook met zijn overburen genoeglijk kon onderhouden. Vier leden konden niet aanwezig zijn, waaronder één om gezondheidsredenen. Jan J. bleek een getalenteerd en onderhoudend tafelpraeses, die grappen afwisselde met meer serieuze zaken en zelfs met een kant en klare oplossing kwam voor de Griekse schuldenlast. Menig disgenoot meende ook met zijn grap te moeten komen, wat zo nu en dan voor de nodige hilariteit zorgde, zeker toen er een prijs toegekend werd aan de verteller van de

netste grap. Dat bleek toevallig Gerard te zijn. Voorzitter Frans bedankte Jan J. en Rob, zo ook de twee chauffeurs GeertJan en Patrick voor een zeer geslaagde avond met een heel mooie maaltijd in een voortreffelijke sfeer en ambiance. Maar ook Gerard en Folkert voelden zich geroepen om een dankwoord uit te spreken hetgeen getuigde van hun beleving van een prima avond. Als laatste kwam Rob als een vroege Sinterklaas met cadeautjes voor allen die zich voor deze avond ingespannen hadden. Een traditie is voortgezet, we zien uit naar het volgende Herendiner, maar voor dit jaar, chapeau Rob en Jan. Paul Burgers

Wist u dat u als lid, maar ook u zeer naaste familie, feesten in onze Sociëteit kunt organiseren? De entourage van ons gebouw, het voortreffelijke gastheerschap en de kookkunst van de familie J. Teeken staan borg voor een prima feest. Velen zijn u voorgegaan en u steunt daarbij ook de financiële basis voor de exploitatie van onze Sociëteit.


Maandagavond kegelclub een weekend naar Antwerpen Zaterdagmorgen 12 november vertrokken 12 leden van de maandagavondkegelclub met de dames in alle


vroegte vanaf het station Apeldoorn per trein naar Antwerpen voor een 2daags uitje. De treinreis werd, ondanks drie maal overstappen, al een aangename start van het weekend. André en Anne Kok hadden niet alleen de hele programma en organisatie vooraf verzorgd maar ook de catering met koffie (3 grote thermoskannen!) gedurende de treinreis. Door Auke vdV en Anneke werden heerlijke oliebollen rondgedeeld. Om 11.30 uur werd Antwerpen Centraal bereikt en werden we door Gerard, Jurjen en Marianne, Niek en Margot verwelkomd, zij waren al de dag te voren aangereisd. Ook onze stadsgids Philippe stond gereed om vanaf het station de stadsrondwandeling te beginnen. Via het prachtige en imposante station gingen we “flaneren op de MEIR”, langs de “WAPPER” naar de Grote Markt en de kathedraal. Hier eindigde de stadswandeling en namen we afscheid van Philippe. De rest van de middag konden we op eigen gelegenheid van de zonnige terrasjes en de stad genieten. Na het soigneren in ons hotel “de Keyser” gingen we met taxibusjes naar restaurant “Huis de Colvenier” in de oude stad. Het

aperitief werd beneden in de prachtige sfeervolle wijnkelder geschonken. Het voortreffelijke diner werd in het restaurant opgediend en rijkelijk begeleid met wijn. Na het diner stonden de taxibusjes gereed om ons weer keurig naar het hotel te brengen. Na de nachtrust troffen we elkaar weer vroeg aan het ontbijt. De koffers bleven in het hotel en taxibusjes brachten ons naar het MAS (Museum Aan de Stroom). Dit nieuwe, pas in mei geopende museum, was een hoofddoel van ons bezoek aan Antwerpen. Het museum ligt op een eilandje, tussen twee oude havendokken en vlakbij de kaaien en de Schelde op de plaats waar vroeger het Hansahuis stond. De opvallende rode MAS-kleur komt van de handgekliefde Indische stenen. Het MAS-museum is het nieuwe thuis van enkele belangrijke Antwerpse musea en hun collecties: het Etnografisch Museum, het Nationaal Scheepvaartmuseum en het Volkskunde Museum, alsmede een deel van de collectie van het Museum Vleeshuis. Het MAS, een toren van zestig meter, is het ontwerp van het befaamde Nederlandse bureau Neutelings Riedijk Architecten en behoort tot de vier Europese topmusea. Na afloop van het bezoek werd er een groepsfoto gemaakt voor dit imposante gebouw en stonden de taxibusjes al klaar om ons naar Café Imperial te brengen in het Paleis op de Meir, alwaar ter afsluiting een High Tea voor ons geserveerd werd in de prachtige spiegelzaal. Daarna gingen we te voet naar het hotel om de koffers op te halen en naar het station te lopen vanwaar de trein ons via Roosendaal, Zutphen naar Apeldoorn bracht. Om ca 19.30 uur namen we afscheid op het station onder dankzegging en waardering aan André en Anne Kok die voor ons een fantastische weekend met een mooi programma geregeld en verzorgd hadden. Hulde!

EEN DAGJE UIT MET HET DISPUUT WILLEM III NAAR MAASTRICHT Op 11 november jl. bestond het dispuut Willem III drie jaar en dat moest natuurlijk gevierd worden! Het werd een dagtocht naar Maastricht, professioneel georganiseerd door ons lid Rinse Bloemsma. Om praktische redenen kozen we dinsdag 1 november uit, niet vermoedend dat die dag de warmste en zonnigste eerste november sinds mensenheugenis zou worden…… Om kwart over acht klom het gezelschap -18 personen, inclusief partners -- in de touringcar (uiteraard met bar). De reistijd werd ingevuld door mondelinge bijdragen van diverse dispuutsleden, onder andere over de geschiedenis van Maastricht. Na een zonovergoten rit bereikten we Maastricht om elf uur. Het programma vermeldde als eerste een bezichtiging van de steengroeven in de St. Pietersberg. Wat een contrast om zo vanuit de warmte en het zonlicht de kilte van dat onderaardse gangenstelsel te ervaren! Maar wel interessant, zo’n gigantisch labyrint met overal sporen van menselijk verblijf, met name in de vorm van tekeningen in de rotswanden. Vervolgens reden we naar de Maasoever midden in de stad, waar de rondvaartboot “Jekervallei” van rederij Stiphout al klaar lag. Het bleek een klassieke salonboot te zijn, die geheel voor ons was gereserveerd. We werden hartelijk verwelkomd met een glas champagne. In de “Koning Willem III zaal” stond de tafel voor de lunch al gedekt. En wat voor een lunch! Niet zomaar soep met een broodje, maar een koud buffet dat de reputatie van Limburg als gastronomische provincie geheel waarmaakte en met een charmante en attente bediening. We voelden ons helemaal thuis! En ondertussen voer de boot zuidwaarts tot de sluizen van Ternaaien, en daarna een stukje het Albertkanaal in. Maar door al dat lekkers kreeg het mooie uitzicht op de Maasoevers wel wat minder aandacht. Om een uur of drie was dit onderdeel van het feest voorbij, en wandelden we onder leiding van een gids het oude centrum van Maastricht in. Ook dit was interessant, want het is altijd leuk om het verhaal achter een gebouw te horen. Het

verkeer in het centrum was overigens erg druk, met name omdat veel Belgen en Duitsers op hun vrije dag (Allerheiligen) Maastricht bleken te bezoeken. Vermoeid van de wandeling streken we neer op het terras van een bekende uitspanning op het Vrijthof, namelijk “In den ouden Vogelstruys”. Door het mooie weer konden we lekker buiten zitten met een drankje. Om half zes haalde de bus ons op voor het laatste onderdeel van deze dag: het diner bij Château Neercanne! Met minder neemt het dispuut natuurlijk geen genoegen! Tijdens deze busrit vond er een metamorfose plaats: het hele gezelschap stak zich in passende kleding voor het diner. Via een soort mijngang klommen we naar een in de berg uitgehouwen “wijnkelder” voor een aperitief. Hier werd Rinse door Wil Ramacher “geridderd” met het sociëteitsspeldje als dank voor zijn inzet om deze dag te organiseren. Het diner vond plaats in een prachtige zaal die vroeger de slaapkamer van ……………. is geweest. Hier kwam ons gezelschap volledig tot zijn recht: het eten, de wijn, de gesprekken, alles was op niveau! Jammer dat ook hier een eind aan kwam…… Na een vlotte terugreis, eveneens gelardeerd met verhalen van enkele deelnemers, waaronder een serie geestige limericks, arriveerden we om kwart over elf weer in de Kerklaan, na een lange en vermoeiende maar fantastische dag! Ja, wat is het toch fijn

om lid van het dispuut te zijn! Tekst: Hans van der Lee Foto’s: Wim Huijssoon, Hans van der Lee en Ton Steeman


g

g

De dienstverlening van THOMA-TBB A1 Bedrijfsmakelaars THOMA-TBB A1 Bedrijfsmakelaars: een kantoor met in totaal 5 vestigingen. Deze regionaal gerenommeerde bedrijfsmakelaars 'dekken' het gebied af langs en rond de A1 in Oost-Nederland. Door een nieuwe samenwerking met Thoma Makelaars kan gebruik gemaakt worden van een netwerk van 9 vestigingen. Dankzij gebundelde expertise en intensief onderling contact, zijn de A1 bedrijfsmakelaars te beschouwen als regionaal de best geïnformeerde partij. Onze dienstverlening: • taxaties • nieuwe projecten

• advies-op-maat • communicatie

Loolaan 1 Postbus 1005 7301 BG APELDOORN Telefoon 055 5 260 860 Fax 055 5 260 865 E-mail [email protected]

• consultancy • beleggingen

Wij zijn u graag van dienst!

Jurjen Berger

Hans van de Kamp

APELDOORN - DEVENTER - DOETINCHEM - LOCHEM - RIJSSEN

W W W. B E D R I J F S M A K E L A A R S . N L

10


’Als het niet kan Verpleging enmeer verzorging zoals het dan moet bijmoet, u thuis:

maar van zoals12het ’ inhet blokken en kan. 24 uur aaneengesloten • ter onlasting van de mantelzorger, een dag, weekend of midweek • in plaats van opname verpleeg-of verzorgingshuis • in plaats van Hospice • slaapwachten en verder maatwerk • info over indicatiestelling CIZ, persoonsgebonden budget, fiscale aftrekpost drs. A.J.F. Jacobs

+31(0)6-51 72 86 99 Waltersingel 78 7314 NW Apeldoorn Postbus 1448 7301 BR Apeldoorn [email protected]

bemiddelingsbureau www.attend24uurszorg.nl

“HET BEGIN VAN HET MASSATOERISME NAAR FRANKRIJK NA WO II”

Deel 2 – Parijs Het eerste deel over het toerisme naar Frankrijk ging over de Franse Spoorwegen en het dochterbedrijf de Franse Toeristen Service – FTS – en de samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen. Deze samenwerking behelsde niet uitsluitend het verkeer naar de verschillende vakantiegebieden maar, voor het belangrijkste deel, naar Parijs. DE TREINEN Het begon in 1950, toen de Franse Spoorwegen te kampen hadden met een overschot aan spoorwagons. De treinen werden in België getrokken door een dieselelektrische locomotief en vanaf de Franse grens door een stoomlocomotief. Rijtuigen hadden aanvankelijk banken met houten zittingen maar die werden al snel vervangen door met kunstleer beklede banken. De compartimenten met acht zitplaatsen waren afsluitbaar.

De trein reed vanaf Amsterdam via Haarlem, Den Haag, Rotterdam en Roosendaal. In alle stopplaatsen kon men instappen. Er reed een restauratiewagen mee tot Brussel en het rangeren en wisselen van de locomotieven kostte nogal wat tijd en -naar ik meen- deed de trein er bijna acht uur over. In de wagons was geen airconditioning. Als het warm was werden de ramen dus een beetje of helemaal open gezet. Tijdens de rit door Frankrijk betekende dat roet in het compartiment, vooral als de trein een tunneltje passeerde. Later werd dat steeds beter. De spoorlijnen werden geëlektrificeerd, dat heeft in Frankrijk lang geduurd omdat alle viaducten hiervoor moesten worden verhoogd. Uiteindelijk duurde de reis tot aan het Gare du Nord nog maar zes uur. BEGELEIDE UITSTAPJES NAAR DE LICHTSTAD De FTS ging 5- en 7-daagse reizen naar Parijs organiseren. Op alle stations en in alle grote reisbureaus hingen de affiches: 5 dagen Parijs voor 98 gulden met vertrek vanaf elk station in Nederland. Heel Nederland kende het bestaan van deze formule!

In rustige perioden werden voor de FTS plaatsen gereserveerd in de “stam” van de trein. In het hoogseizoen werden op maandag extra wagons aan de trein gekoppeld. In beginperiode reed er van de concurrentie wekelijks één touringcar met toeristen naar Parijs. Het gros van de andere toeristen kwam met de trein met de FTS. Een klein deel van het totale aantal toeristen ging “op eigen gelegenheid”. Vliegen naar Parijs kon wel, maar toeristen maakten daar zelden gebruik van. Met auto of touringcar naar Parijs rijden was een ingewikkelde zaak. De autosnelwegen in België en Frankrijk moesten nog worden aangelegd. Alles ging langs de Route National, tweebaans wegen en dwars door de steden Antwerpen en Brussel. Dat hield in ’s morgens vroeg uit Nederland vertrekken, een aantal sanitaire en ruststops onderweg en ’s avonds laat in Parijs aankomen. Aanvankelijk werden gedurende het hoogseizoen, dat met Pasen begon en in oktober eindigde, wekelijks zo’n 500 passagiers vervoerd. Op jaarbasis ca. 15.000 reizigers, allemaal 5- of 7 dagen, hotel, volledig pension, inclusief 4 excursies: een stadstoer, een bezoeken aan het paleis Versailles en het paleis Fontainebleau en een tochtje per metro naar de Eiffeltoren en een warenhuis. Overal werd de benodigde explicaties gegeven. Bij de 7daagse reis kon ook worden geboekt voor een dagexcursie naar de kastelen aan de Loire. Alle vervoer buiten Parijs was tijdrovend want het ging langs de provinciale wegen. Binnen Parijs ging dat beter want er was nog weinig autoverkeer. Bij aankomst in Parijs stonden bussen klaar om de gasten naar de hotels te brengen. De koffers op het dak of op de plaatsen achterin, want er was geen aparte bagageruimte. De hotels waren zeer eenvoudig. Kamers met twee bedden of twijfelaar, een wastafel op de kamer. Soms ook een bidet, dat


11

nog wel eens werd gebruikt als toilet. Daar kwamen natuurlijk klachten over: het toilet op de kamer spoelt niet door! Een douche op de gangen en een wc meestal halverwege de trap. Ingewikkeld om te moeten ontdekken dat het licht pas aanging als je de deur op slot deed. Vanuit de hotels moest men op eigen gelegenheid naar het centrale restaurant. De eerste jaren was dat in een heel grote studenten-eetgelegenheid aan de Boulevard de Courcelles. Later werd het een restaurant bij de Arc de Triomphe en nog weer later, gedurende zeer lange tijd, een groot restaurant met ruim 600 plaatsen aan de Place de Clichy in een van de centra van de stad. Tijdens de maaltijden werden mededelingen gedaan over het excursieprogramma want er kon voor talrijke dagen avondtochten worden bijgeboekt. De excursies werden altijd begeleid door gidsen/reisleiders die de volledige vijf of zeven dagen bij de groep aanwezig waren. Zij verzorgden ook de explicaties, hetgeen niet altijd even eenvoudig was. Ten eerste waren de bussen oud tot zeer oud. De motor maakte veel lawaai en bevond zich voorin of onder de vloer. Een microfoon was zelden aanwezig en indien er een was, bleek deze in 90% van de gevallen defect. Dat betekende elke explicatie twee maal doen, een keer voor in de bus en de tweede keer in het midden van de bus. Waren er meer bussen dan gidsen dan werd er “gesprongen”. Twee bussen bij elkaar rijden en steeds overstappen. Van Versailles had niet elke gids voldoende kennis om ook de explicatie in het paleis te kunnen geven. Dan ging de gids die wel in het paleis het verhaal kon vertellen met een groep van negentig(!) mensen naar binnen, toen kon dat nog. Het was rustig, de zalen zijn groot en het aantal personen per groep was niet gereglementeerd (nu is dit maximaal 30 personen per rondleiding). Deze formule van 5- en 7-daagse reizen is later uitgebreid. Het werd vertrek vanuit Nederland was elke dag mogelijk. Er was keuze uit het aantal reisdagen, wel of geen maaltijden, meer hotelmogelijkheden (kamers met douche/toilet en categorieën 2-, 3- en 4 sterren). Door de toegenomen

12


drukte reed er in het hoogseizoen zelfs een speciale trein: de FTS-ParijsExpress. Zelf was ik vanaf 1963 bij deze organisatie betrokken in de buitendienst en mijn standplaats was Parijs. Eerst als reisleider en later als inspecteur en manager buitendienst Parijs. DE REISLEIDING Tot 1974 bestond de reisleiding uit mannen en in het hoogseizoen waren daar natuurlijk een aantal werkstudenten bij. Vanaf 1975 werd overgestapt op vrouwelijk personeel die in jaardienst waren. Dat waren er op zeker moment dertig!

GROTE AANTALLEN Het aantal reizigers groeide naar 50.000 op jaarbasis. Soms wel 2500 per week. Rond het jaar 1976 bereikte de FTS de mijlpaal van de miljoenste reiziger. Begin jaren negentig kwam er een kentering in het begeleide toerisme. Men was bekend geraakt met reizen. Vooral door toeristische programma’s voor radio en televisie en door de realisatie van de autosnelwegen, de mooie en luxe touringcars en natuurlijk de later de hogesnelheidstrein. Vanaf die tijd heeft het toerisme naar de lichtstad een gigantische groei doorgemaakt. In de periode juni 1995 tot mei 1996 gingen 400.000 reizigers per trein naar Parijs. In diezelfde periode een jaar later waren dat er 600.000. De verwachting is dat dit aantal jaarlijks met 5- à 10% toeneemt. Mede als gevolg van de Thalys, die de reistijd Amsterdam – Parijs terugbrengt tot 3 uur 18 minuten, elke dag 11 maal rijdt en de vaak zeer voordelige tarieven.

DIPLOMA Het geven van explicaties voor toeristen in Frankrijk was lange tijd mogelijk voor iedereen. Echter, half de jaren zestig, stelde het “Ministère de Tourisme” een eis om hiervoor een diploma te bezitten. Dat betekende óf de “École du Louvre” óf de speciale Gidsenschool volgen. De opleiding kon gedaan worden in avondstudie, duurde vier jaar en moest worden afgesloten met een scriptie. Alles natuurlijk in de Franse taal plus in een tweede taal. Na het behalen van het diploma kreeg men een proeflicentie voor een aantal jaren en na nog weer een examen en schrijven van een scriptie – in mijn geval over de geschiedenis van de Parijse straatverlichting – werd men “Guide National Interprête”. De FTS was een tijdlang de enige touroperator met gediplomeerde gidsen. Op het gidsen zonder diploma stonden hoge boetes. Dat laatste was – en is – alleen binnenin de touringcar geoorloofd. STAKINGEN EN MANIFESTATIES Het werken met 50.000 reizigers per jaar was een organisatorische en logistieke taak van grote omvang. Vooral bij de in de jaren 60 veel voorkomende spoorwegstakingen. Die werden vaak pas de avond tevoren of dezelfde dag aangekondigd. Voor het repatriëren van 500 reizigers waren dan 12 touringcars nodig. De rit ging dan vaak tot aan Brussel en soms ook naar Roosendaal – alles grotendeels over de secundaire wegen - en vandaar verder per trein. Als dat niet kon omdat de

bussen pas laat in de nacht in Nederland aankwamen, werd zelfs naar de woonplaatsen in Nederland gereden, nachtwerk maar er bestond toen nog geen “rijtijdenbesluit”. Nog ernstiger was de situatie rond de manifestaties/ studentenopstand in mei 1968, toen op zeker moment het gehele openbare leven in Parijs stil lag. Met een reporter van de Nederlandse televisie heb ik nog samen op de barricades gestaan om te filmen.

NARE ZAKEN Bij zulke grote aantallen mensen gebeurt er van alles. Zieken die met ambulance naar huis moeten worden gebracht. Maar ook ongevallen en een hotelbrand. Mensen die een ongeluk kregen op straat. Overlijdensgevallen en de repatriëring naar Nederland. Behoudens wel eens een kleine aanrijding – normaal in Parijs – zijn er met de touringcars in Parijs nooit ongelukken gebeurd. Met de trein naar Parijs zijn in 1975 en 1976 ontsporingen geweest op een wisselcomplex in Zuid België. In 1976 waren het juist de laatste, de extra rijtuigen met onze reizigers, die ontspoorden en kantelden. Elf doden en veel gewonden waren hierbij te betreuren, een heel nare kant van het

werk dat je daar als vertegenwoordiger van de FTS naar toe moest. RADIO EN TELEVISIE Door dat de FTS indertijd de enige organisatie was die op zo grote schaal toerisme organiseerde was er veel aandacht van radio, televisie en de schrijvende pers. Zo werd er in 1964 een aflevering gemaakt van het radioprogramma “Zij die van de zon leven” met Mies Bouman en Gé Gouwswaard. Ik werkte mee in radioprogramma’s met o.a. Kees Brusse, Elles Berger, Joop Smits en Yvonne Wellink en aan de televisie afleveringen van “Hier Parijs, hier Jan Brusse”. Kranten, tijdschriften en vakbladen publiceerden veel artikelen en Uitgeverij Elsevier maakte reeksen speciale gidsjes.

TROUWE KLANTEN Onder al die reizigers waren natuurlijk veel “repeaters”. Zoveel, dat op gegeven moment daarvoor een club werd opgericht, de “Cercle des Ami(e)s”. Deze trouwe klanten genoten een voordeel van 10% bij boekingen, terwijl ook elk jaar een speciale reis naar één van de toeristische bestemmingen in Frankrijk voor hen werd georganiseerd. TOEVAL? Zoals de oplettende lezer heeft kunnen ontdekken in mijn eerste artikel, ben ik als 16-jarige bij toeval in de schoolvakantie terecht gekomen bij deze Nederlandse toeristische afdeling van de Franse Spoorwegen. Na één vakantie aan de Côte d’Azur ging ik daarna als 17-jarige elke schoolvakantie naar Parijs en kreeg ik het vak a.h.w. met de paplepel ingegoten. Na middelbare school, HTS en twee jaar militaire dienst, besloot ik één jaar in het toerisme te gaan werken, dat werden dertig jaren bij deze organisatie en vervolgens 13 jaar als zelfstandig ondernemer. Dat laatste hield in de organisatie en uitvoering van reizen voor bestuur en personeel van grote bedrijven naar Parijs, Barcelona, Berlijn en Praag. Bij toerisme buitendienst zijn de logistiek en organisatorisch aspecten interessant en boeiend. Werken en belevenissen met veel mensen, waar ik een boek over vol zou kunnen schrijven. Een bedrijfstak vol afwisseling en verrassingen. Rinse P. Bloemsma


13

Schaaknieuws

In de najaarscompetitie is de strijd nog niet beslist Er is nu één koploper met drie volgers op een korte afstand dus in de laatste speelronden moet de beslissing vallen, wie einde van dit jaar de najaarscompetitie blijkt te hebben gewonnen. Nu De stand is op 7 december: Gesp. 1 Rein Hermans 26 2 Harm Tilman 21 3 Budy Kuijpers 23 4 Wim Jüch 20 5 Klaas Homburg 23 6 Theo Braam 25 7 Rinse Bloemsma 22

staat Rein Hermans bovenaan, maar de laatste speldagen waren niet erg gunstig voor hem, zodat hij nog goed zal moeten spelen om die positie te handhaven.

Win. 16 12 12 11 9 9 6

Op 30 november was de Schaakclub van de Deventer Sociëteit bij ons op bezoek, helaas met vier spelers niet op volle sterkte. Wat speelsterkte betrof, was dat voor hen geen bezwaar, want met een 3-1 winst gingen ze na een

Rem. 1 1 3 2 2 1

Verl. 9 8 8 9 12 14 15

Pnt. Res. in % 16.5 63.46 12.5 59.52 13.5 58.70 11 55.00 10 43.48 10 40.00 6.5 29.55

gezellige middag naar huis. Voor ons heeft Klaas Homburg de eer nog wat hoog gehouden, maar Rein Hermans, Harm Tilman en Wim Jüch moesten met een 0 naar huis.

BRIDGENIEUWS Interne competitie Rein Hermans slaagde er (weer) in als eerste te eindigen in de interne competitie, die gehouden werd in de periode september – oktober 2011. Een hartelijk proficiat! IJsselcup De halfjaarlijkse bridgewedstrijd tussen viertallen van zes sociëteiten in de IJsselstreek werd gehouden in de Groote Sociëteit in Zwolle op 5 november jl. De Apeldoornse afvaardiging bestond uit de heren Budy Kuijpers, Jaap Elenbaas, Rein Hermans en Dre Gijsbers. Opgewekt togen zij noordwaarts, gesterkt door de ervaring van maart jl. Toen een Apeldoorns viertal de wisselbeker voor de tweede plaats veroverde. Negen uur later reden zij

14


teleurgesteld weer terug naar Apeldoorn, want zij waren geëindigd op een (overigens) eervolle zesde plaats. Winnaars werden het viertal uit Zutphen met 92 winstpunten; tweede de sociëteit Deventer met 81 winstpunten. De wedstrijd was uitstekend georganiseerd en verliep in een hartelijke, vriendschappelijke sfeer. Op de Sociëteit Apeldoorn rust de aangename plicht de volgende bijeenkomst te organiseren. We stellen ons voor dat te doen op zaterdag 17 maart 2012. Sinterklaasdrive Sint Nicolaas is weer in het land; te Zijner ere organiseerde de bridgeclub een feestelijke drive. Helaas was de Goedheiligman verhinderd persoonlijk aanwezig te zijn, maar in een gloedvol

en actueel gedicht wenste Hij de deelnemers een aangename en sportieve strijd toe. Die deelnemers: dat waren dertien paren, waaronder acht dames. (Tweemaal per jaar worden namelijk de echtgenoten/partners in de gelegenheid gesteld hun bridge-ervaring te demonstreren). De drive was uiterst genoeglijk en werd besloten (voor hen die dat wensten) met een gezamenlijke winterse maaltijd, zoals steeds voortreffelijk bereid door John. De uitslag winnaars: de heren Hermans-Gijsbers met 62.50%, tweede het echtpaar Elenbaas met 58.50%. Overigens: dankzij de goedheid van de Sint gingen alle deelnemers met een prijsje naar huis. DG

BIJZONDERE SOCIETEITSLEDEN

(VERVOLG) In De Schutters 45 (december 2009) en 52 (oktober 2011) schreef ik over enkele militairen die een rol speelden in de geschiedenis van de sociëteit. Nu, het kan niet op, vervolg nummer 2. Daar waren bijvoorbeeld de gepensioneerde “oversten” van het KNIL, P. Bruin van Rozenburg en G.J. van Dijk. Zij volgden elkaar in functie op in “ons” Indie en later ook in Apeldoorn en op de sociëteit. De overste van Dijk was zelfs 7 jaar penningmeester (1908 tot 1915). (Indische jaren telden dubbel zoals u weet, en daarom vervulden teruggekeerde vroeg gepensioneerde militairen van het KNIL hier in Apeldoorn vaak nog vele jaren functies in de samenleving, en in de sociëteit. Het sociëteitsleven waren zij in “de Oost” gewend) Bruin van Rozenburg was in Apeldoorn een groot voorvechter voor “Het Nut” *) maar ook voor de Oranjebond van Orde. **) Hij maakte hier in de negentiger jaren van de 19e eeuw kennis met twee personen. In de eerste plaats met de Amsterdammer A.W. Beckeringh. Een man die meevoelde met de nood der heidebewoners. Beckering was van mening dat er wat moest worden gedaan aan de moeilijke levensomstandigheden van deze mensen. Hij koos voor steun aan een werkgelegenheidsproject van Bruin van Rozenburg, namelijk de bosaanleg. En dan maakte Bruin van Rozenburg kort voor 1900 ook nog kennis met mevrouw Tinkhof die in Ugchelen woonde. Deze ontmoeting zou leiden tot de start van de aanleg van het ‘Willemsbos’ in Ugchelen. ***) Mevrouw Tinkhof had bij de verdeling van de ‘Ugchelense marke’ ook haar deel gekregen. Mevrouw Tinkhof, een oudere Indische mevrouw, was erg gul voor de bevolking. Mensen die in Indië hadden gewoond en gewerkt voelden zich aangetrokken tot elkaar, de reden dat ook mevrouw Tinkhof en

Bruijn van Rozenburg elkaar ontmoetten. Bruin van Rozenburg woonde in de Parkenbuurt. Op zijn voorstel kreeg in 1896 de laan waar hij woonde de naam Emmalaan. Ook de overste Van Dijk woonde in de Parken. Mevrouw Tinkhof kwam een beetje in financiële moeilijkheden en daarom besloot ze wat grond te verkopen. Bruin van Rozenburg hield in die tijd in Amsterdam lezingen om financiële interesse te wekken voor de stichting in Apeldoorn van het Hofveld. Het doel hiervan was om daardoor de werkeloosheid die toen ook heerste te bestrijden door het ontginnen van de daar liggende bijna waardeloze heidegrond en door het bouwen van arbeidershuisjes deze mensen een menswaardige en passende woning te verschaffen. Bij een van die lezingen was ook de heer A.W. Beckeringh onder het gehoor, en hij maakte nader kennis met de ideeën van de heer Bruijn van Rozenburg. Nu was de heer Beckeringh een eminent en warmvoelend mens, en de nood der heidebewoners spoorde hem aan om iets te doen, naast datgene wat al gaande

Ton Steeman was, en de keuze viel daarbij op bosaanleg. Hij zette vaart achter de zaak en al in 1898 werd een start gemaakt met de ontginning. Toen bleek er ook behoefte te bestaan aan een boswachter, een man die toezicht hield bij het spitten en omploegen van de hei (eerst met ossen, later met de stoomploeg) en het planten van de bomen. Daarbij viel de keus op Jan Willem Witteveen. (De zoon van Jan Willem heette Willem, en naar hem is later het Willemsbos genoemd). De eveneens gepensioneerde overste van het KNIL G.J. van Dijk, schoonzoon van Bruijn van Rozenburg, was ook bij de werkzaamheden betrokken. *) Sociale betrokkenheid bracht een aantal mensen ertoe om een genootschap te stichten dat zich richtte op bevordering van het algemeen volksgeluk met name door initiatieven te nemen op het terrein van de volksontwikkeling. Dat werd het “Genoodschap van Konsten en Wetenschappen, onder de zinspreuk: Tot Nut van ‘t Algemeen”.

***) De Bruin van Rozenburgzuil in het Willemsbos


15

**) De Oranjebond van Orde was een in 1893 in Utrecht opgerichte antisocialistische organisatie met als doel armoedebestrijding. De bond wilde een dam opwerpen tegen het opkomend socialisme door maatschappelijk wanorde te bestrijden en trouw te zijn aan het Oranjehuis. De bond wist gebieden in diverse delen van het land in eigendom te verwerven, onder meer in Gelderland. De tweede, eigenlijk derde persoon is Gerdes Oosterbeek. Ook hij was een gepensioneerd officier van het KNIL en ook hij woonde aan de Emmalaan, zij het wel wat jaren later. Hij werd door Alexander De Haas (van De Haas en Van Brero) betrokken bij de bouw van woningen in het zoge-

naamde “Houtjesdorp”. De Eerste Apeldoornse Woningbouwvereniging “De Goede Woning” had tot doel de verbetering van de huisvesting van arbeidersgezinnen door tegen een matige huur woningen te bouwen die aan redelijke eisen voldeden. Veel van deze woningen werden ontworpen door Henk (Ahasverus) Wegerif, een zeer sociaal bewogen jonge architect (zoon van Chris en neef van Gerrit Wegerif). De Goede Woning had de benodigde grond gekocht van de erven Houtjes. Deze boer op de Westeneng (nu Westenenkerpark) werd in mei 1918 vermoord (de moord is nooit opgelost). Gerdes Oosterbeek is 18 jaar (19201938) secretaris geweest van De Goede Woning. Uit dankbaarheid voor zijn

inspanningen is op de hoek van Zilverweg en Koperweg een grote gebogen stenen bank geplaatst. Die ‘Gerdes Oosterbeekbank’ staat na vandalisme en restauratie weer uitnodigend voor u klaar. De ingeslopen naam Houtjesdorp is in de loop van de tijd veranderd in Metaalbuurt. Een onderdeel van deze Metaalbuurt kreeg de naam ’Het Monument’. Vanwege de specifieke kwaliteiten is deze buurt nu een beschermd stadsgezicht. Ga er maar eens kijken, het is een prachtbuurt geworden. Boer Houtjes ligt op de begraafplaats aan de Soerenseweg in een eersteklas graf, zonder een steen of een verdere aanduiding, vergeten.

Leesclub De meest recente loot aan de clubs die de boom Sociëteit Apeldoorn vormen, is de Leesclub. Deze startte met een mededeling / oproep, nu een jaar geleden in De Schutter. Intussen hebben de dertien leesgierigen zes bijeenkomsten achter de rug, waarin boeken van onder andere Maarten ’t Hart, Jenna Blum en Aima El Bezaz werden besproken. Hella Haase en Anna Enquist staan voor het voilgende jaar op

de agenda. De besprekingen van de boeken vinden onder een diner aan de Kerklaan plaats. Een heerlijke sfeer in gesprekken met leesvrienden die het ook nog aardig vinden over boeken te praten is kenmerkend voor de boeiende bijeenkomsten. Er is geen ledenstop en ballotagecommissie, neem eens contact op met Rene van den Driesche of Anita Amptmeijer.

Ovenbouwershoek 3, 7328 JH Apeldoorn, T 055 - 533 20 05 F 055 - 541 47 36, [email protected], www.kaperdruk.com

Passie voor communicatie

16


Anita Amptmeijer verzorgt de fraaie aankondigingen van de Leesclub

IZllb^ Bgm^kZ\mbô^f^]bZ OhhkkZZ][â^^k HifZZdIkh]n\mb^ =kndp^kd Ikbgmbg`
Het Apeldoorns Doorluchtig Heren Dispuut maakt kennis met de Hoge Vlucht Maandagmorgen 28 november kwam een achttal leden van het Apeldoorns Doorluchtig Heren Dispuut [ADHD] op de Sociëteit bijeen om gezamenlijk te vertrekken naar ´t Speuld, waar wij zouden kennismaken met de fascinerende wereld van de Valkerij. De weg naar het Hessenmeer in ´t Speuld doet de beschouwer wanen in vervlogene tijden, zandpaden met aan linker zijde de prachtige vergezichten over de Speulderhei omringd door fraai oud loof– en dennenhout en ter rechter zijde verspreid liggende boerenhofsteden in een agrarisch landschap tegen de achtergrond van het Speulderbos. Het gezelschap wordt hartelijk ontvangen door gastheer Bert en gastvrouwe Mieke Bruil in hun fraaie Veluwse boerderij. In de woonkeuken nemen wij plaats aan de grote tafel met een kop dampende koffie. Naast Bert zit een gehuifde valk rustig op zijn blok te wachten op wat komen gaat. Bert vertelt dat hij al meer dan 40 jaar zich bezig houdt met zijn passie van de fascinerende Valkerij en dat Valkerij het jagen pur sang is met geoefende roofvogels op prooidieren in de vrije natuur. Wat de valkenier vooral drijft is het genot een roofvogel in actie te zien en zijn partner te zijn tijdens de jacht. De basistraining van een roofvogel duurt ongeveer 3 weken, waarbij het karakter van de valkenier en de onderlinge verstandhouding tussen valkenier en vogel een belangrijke rol spelen. De principes van het trainen van

een roofvogel zijn sinds het ontstaan van de valkerij onveranderd gebleven. Om te beginnen moet de vogel wennen aan de mens en omgeving. Tijdens dit ”zeeg maken” of afdragen van de vogel wordt er een relatie gevormd met de valkenier. De roofvogel leert zich op de handschoen te laten dragen en uit de hand te eten, waarbij hij zijn natuurlijke angst voor mensen en vooral voor de valkenier kwijt raakt. Voedsel speelt een belangrijke rol in het hele proces van africhten. Men werkt met een beloningssysteem, want een roofvogel kan niet gestraft worden. Tijdens de tweede fase van de training moet de vogel meer doen voor zijn voedsel: hij wordt van op steeds grotere afstand geroepen, waarbij hij naar de hand moet vliegen om zijn eten te krijgen. De valkenier houdt de vogel altijd aan de lijn, totdat hij beslist dat hij de vogel kan vertrouwen om vrij te laten vliegen. Het gewicht van de vogel is een zeer belangrijk punt gedurende de training, de vogel wordt dagelijks gewogen. Als een vogel teveel weegt en daardoor niet enthousiast genoeg is om te jagen zit hij in valkenierstermen “te hoog.” Te laag zitten mag eigenlijk niet voorkomen. Het gewicht waarop de vogel nog enthousiast vliegt noemt men het “vlieggewicht“. Er is een belangrijk verschil in grootte en gewicht tussen het mannelijk en vrouwelijk geslacht bij roofvogels. Het vrouwtje wordt door de valkenier altijd “Wijf“ genoemd, voor een buitenstaander een enigszins ongebruikelijke en weinig respectvolle benaming

voor het vrouwelijk schoon. Bij de roofvogels is het wijf altijd groter dan het mannetje. Zij is bij uitstek een voortreffelijk jaagster. Het mannetje wordt “Tarcel” genoemd, omdat een tarcel vaak een derde kleiner is dan het wijf van dezelfde soort, ook in gewicht. Het woord tarcel is afkomstig van het franse woord “tierce” equivalent voor één derde. Vroeger bestond de valkerij uitsluitend voor de jacht, vandaag de dag zijn er ook vele andere toepassingen, bijvoorbeeld vogels weghouden van luchthavens om botsingen met vliegtuigen te voorkomen, meeuwen verjagen bij mossel– en viskwekerijen en op stortplaatsen. Wij kennen twee disciplines in de valkerij: de hoge en de lage vlucht. De hoge vlucht is de jacht met de valken Bert Bruil met een van zijn vogels op veer-en of pluimwild, onder andere fazanten, patrijzen, eenden., want de meeste valken zijn speciaal gebouwd om prooien in de lucht te slaan. Het wild wordt dan meestal opgejaagd door een staande hond. De valk wordt dan gelost en zal gaan “aanwachten’’ boven de valkenier. Dat betekend dat hij op de juiste plaats in de lucht hangt op een hoogte van 100 tot 300 meter. De hond stoot de prooi op en de valk zal met een enorme snelheid op de prooi stoten en de prooi ofwel direct vastgrijpen, “binden” genaamd, ofwel door een harde klap met de poten uit de lucht laten vallen en er op de grond op landen.


17

Henk kijkt wat bezorgd De lage vlucht is de jacht met de havik en op haar- en veerwild, vooral konijnen, fazanten en eenden. Het jagen gebeurt meestal vanaf de vuist samen met de staande hond en fret. De oorsprong van de valkerij ligt in het Verre Oosten met Perzië als middelpunt van de valkerij in het Midden Oosten. Er zijn aanwijzingen gevonden dat het eerste gebruik van roofvogels voor de jacht rond 3500 voor Chr.ligt. In de klassenmaatschappij van het Europese Christendom en de Islam bereikte de valkerij een hoogtepunt tussen 500 en 1600. In de Middeleeuwen hield een groot deel van de bevolking een afgerichte jachtvogel en rond de Bourgondisch tijdperk kwam een nieuwe opleving. De stand waartoe men behoorde bepaalde welke vogel men mocht gebruiken: de valken voor de adel en de niet adel de havik! In de 12de eeuw schreef de Duitse Keizer Frederik II een verhandeling “De Arte venandi Avibus”, over de Kunst van het jagen met vogels, die nog altijd wordt geraadpleegd. In de historie van de valkerij spelen de Kempen in België en het Zuidelijk Brabant in Nederland een aanzienlijke rol in de valkerij. Geografisch gezien liggen deze gebieden op de belangrijkste trekroute van de slechtvalken vanuit het Hoge Noorden naar het Zuiden. Er ontstond een zeer gespecialiseerde vangtechniek in Arendonk in de Kempen en later in het naburige Valkenswaard. In Valkenswaard bevindt zich het Jachtmuseum waar men volop kan kennis nemen van de technieken van het invangen van de

18


slechtvalk in de 18 en 19e eeuw. De Valkerij bleef tot diep in de 18e eeuw voorbehouden aan de Royalty en Adel. Met de Franse Revolutie kwam daar verandering in. De adoratie voor roofvogels maakte plaats voor het vervolgen van de vogels omdat zij als concurrentie voor de jacht met geweren werd aangezien! Desondanks hielden in elke streek hardnekkige valkeniers hun passie in leven en hebben zo de tradities bewaard voor een heropleving van de valkerij. Rond 1840 ontstond in Nederland De “Royal Loo Hawking Club”. Om in Nederland te mogen jagen met de valk dan wel de havik heeft men een valkeniersakte nodig. Om deze te verkrijgen moet men slagen in het theoretisch deel van het valkerij-jachtexamen conform de Jachtwet en bovendien 2 stages van een jaar lopen bij 2 erkende mentoren. Het probleem is dat men daarna op een wachtlijst komt om een vergunning te krijgen. Op dit moment worden er 2 valkeniersakten per jaar uitgegeven omdat er in totaal maar 200 plaatsen beschikbaar zijn. Onder de huidige Flora en Faunawet [ 2002] worden vijf diersoorten als wild aangemerkt t.w.: wilde eend, haas, fazant, konijn, en houtduif. Dit aantal wordt in de aanstaande nieuwe natuurwet uitgebreid.

de eerste handschoen op zou steken.! Fier stak Paul Bosschart zijn hand omhoog en wachtte af wanneer de havik zijn boutje zou verorberen. In een sierlijke glijvlucht verscheen de Harris plotseling bij Paul en vlijde zich neer op de handschoen en wist niet hoe snel hoe hij het pootje weg moest werken. Alle Heren kregen de gelegenheid kennis te maken met de Harris waarbij het opvallend was dat onze maat Verharen er helaas weinig van bakte want hij bleef maar doorpraten, hetgeen de Harris kennelijk stoorde. De commotie was groot toen plotseling de Teckel van ondergetekende de fret van de Jagermeester te pakken had en de fret verwoed in zijn bek heen en weer schudde. Dank zij daadkrachtig optreden van de Jagermeester werd erger voorkomen en zo werd de eigenaar van de Teckel weer redelijk vriendelijk bejegend door zijn clubgenoten. Inmiddels was het half één en wij maakten aanstalten om naar The Bell Inn gelegen aan de Ericaweg in Nunspeet te gaan om daar onze lunch te gebruiken. Natuurlijk stond op het menu een fraaie lunch met gestoofde hazenbout rode kool en puree, voorafgegaan geaccompagneerd met traditionele door een voortreffelijke bospaddestoelenconsommé. De Jagermeester werd door onze Hans Bekke welluidend bedankt voor zijn inbreng van deze dag, waarvan de inhoud voor velen van het gezelschap nieuwe inzichten heeft gebracht in de beoordeling van het beheer van de fauna in de provincie.Als dank ontving de Jagermeester een mooi malt. Het was een prachtige dag!

Het was een prachtige dag Ludo Wijmans

Inmiddels liep bij Bert Bruil de klok gestadig door en het was inmiddels tegen half twaalf; onze Jagermeester stelde voor om de theorie nu om te zetten in de praktijk en nodigde het gezelschap uit naar buiten te gaan om zelf te ervaren hoe het voelt een roofvogel op de handschoen te dragen. Maar dit gebeurde pas nadat het gezelschap eerst een mooie Chardonnay tot zich genomen had en aldus zodanig gesterkt de challenge met de havik op de handschoen durfde aan te gaan! Er ontstond zelfs enige aarzeling wie

Sociëteitsreis 8-Daagse Sociëteitsreis van 12 april t/m 19 april 2012 naar Andalusië. Wilt u op reis naar een exotische bestemming zonder Europa te verlaten? Op slechts tweeënhalf uur vliegen van Schiphol bent u in een totaal andere wereld. Met deze reis heeft u het recept in handen voor een ervaring om nooit te vergeten!

PROGRAMMA Dag 1 (donderdag 12 april 2012): Amsterdam – Malaga Om 07.35 vliegen we naar Malaga, waar we een stadswandeling maken en het Picassomuseum bezoeken. Het hotel voor de eerste overnachting staat in Marbella. (ca. 60 km) Dag 2 (vrijdag 13 april 2012): Marbella en schilderachtig Ronda Na het ontbijt maken we een korte tour door Marbella. Wij vervolgen onze weg landinwaarts. Via een ruig bergachtig gebied rijden we naar Ronda. In dit pittoreske Andalusische stadje zien we onder andere de oudste stierenarena van Spanje. Hierna gaan we naar Sevilla, de grootste en belangrijkste stad van Andalusië. We verblijven drie nachten in Sevilla. (ca. 256 km)

Itálica, de geboorteplaats van keizer Trajanus. We zien de restanten van straten, huizen en vloermozaïeken en uiteraard het amfitheater. Weer terug in Sevilla bezoeken we het prachtige koninklijke mudéjarpaleis Alcázares Reales. (ca. 30 km) Dag 5 (maandag 16 april 2012): De Mezquita in Córdoba Córdoba was eens een belangrijk centrum van Moorse en joodse cultuur. We maken een wandeling door de schilderachtige oude joodse wijk Judería. Hierna staat een van de hoogtepunten van deze reis op het programma: de Mezquita. Al in de 8e eeuw begonnen de Umayaden met de bouw van deze schitterende moskee. Het interieur bestaat uit een woud van ranke, deels Romeinse zuilen. In de 16e eeuw liet Karel V midden in de moskee een kathedraal bouwen! Na ons bezoek aan Córdoba reizen we naar Granada, waar we drie nachten in het centrum van de stad verblijven. (ca. 360 km)

Dag 3 (zaterdag 14 april 2012): Spaanse zwier in Sevilla We beginnen de dag met een wandeling langs onder andere het Parque María Luisa en het Plaza de España. Ook zien we de oude tabaksfabriek die het decor vormde voor de opera ‘Carmen’. We wandelen verder door de Barrio de Sta.Cruz, het oude middeleeuwse centrum en bekijken de Giralda (klokkentoren) en de kathedraal. ’s Middags bezichtigen we het Huis van Pilatus, een romantisch 16e-eeuws renaissancepaleis met mudéjar-invloeden.

Dag 6 (dinsdag 17 april 2012): Het Alhambra in Granada Deze dag staat helemaal in het teken van de monumentale stad Granada. Uiteraard gaat de meeste aandacht uit naar het beroemde Alhambra, een paleizencomplex met een rijke geschiedenis. In de 14e eeuw bouwden de Nasriden al grote delen van dit prachtig versierde paleis met fraaie binnentuinen en spiegelende watervlakken. Twee eeuwen later voegde Karel V er een imposant massief renaissancepaleis aan toe. In de middag bekijken we het centrum van Granada, dat bekend staat om de oude Moorse wijk Albaicín, de grafkapel van de Katholieke Koningen en de monumentale kathedraal. Naast monumenten en kerken herbergt dit deel van de stad ook veel gezellige barretjes en winkeltjes. (ca. 20 km)

Dag 4 (zondag 15 april 2012): Itálica en het Alcázares Reales We bezoeken het museum voor schone kunsten, gevestigd in een schitterend oud klooster. Hier zien we schilderijen uit de Spaanse Gouden Eeuw van meesters als Murillo en Zurbarán. Hierna rijden we naar de vroegere Romeinse kolonie

Dag 7 (woensdag 18 april 2012): Moors Alhama We brengen een bezoek aan het van oorsprong Moorse plaatsje Alhama de Granada. Dit typisch Andalusische stadje is door toeristen nog nauwelijks ontdekt en heeft zijn authentieke sfeer behouden. Vanavond kunt u een tradi-

tionele flamencoshow bijwonen (kosten niet inbegrepen). (ca. 190 km) Dag 8 (donderdag 19 april 2012): Malaga - Amsterdam We reizen naar de luchthaven van Malaga voor de terugvlucht naar Amsterdam. (ca. 155 km) REISSOM € 899,00 per persoon (bij deelname 25-30 personen en onder voorbehoud van prijs van het vliegticket op moment van definitief boeken). Toeslag 1-Persoonskamer € 165,00 per persoon INBEGREPEN BIJ DE BASISREISSOM • Vlucht Amsterdam – Malaga v.v. Transavia • Luchthavenbelastingen en heffingen, ca. € 44.00 per persoon • Vervoer in een lokale touringcar • Excursies zoals omschreven • Overnachting in een 2-persoons kamers voorzien van douche en toilet • Verzorging op basis van halfpension (ontbijt en diner) • Begeleiding tijdens de reis door een deskundige Nederlandsspre kende reisleider • Alhambra entree + verplichte gids in het Alhambra • Informatieboekje NIET INBEGREPEN BIJ DE BASISREISSOM • Reis- en/of annuleringsverzekering • Verplichte bijdrage aan het calami teitenfonds à € 2,50 per 9 deelnemers • Vervoer Apeldoorn – Schiphol visa versa • Entreegelden ca € 50,= pp • Eventuele overige maaltijden • Facultatieve excursies • Fooien BELANGRIJK: aanmelding tot uiterlijk 20 december 2011 mogelijk! Reiscommissie Societeit: Marja Berkhoff ([email protected]) Ton & Carla Groote ([email protected]) Stan & Nita Bosschart ([email protected]


19

Leef ondernemend. Ondernemingsrecht Schuite De Boer notarissen maakt notariële zaken niet moeilijker dan ze al zijn. Duidelijke, heldere taal en… vaste, scherpe tarieven. Als ondernemer kunt u rekenen op kwaliteit en flexibiliteit tegen een reële prijs. Kijk op www.debetaalbarenotaris.nl of bel 055 - 505 05 06. Welkom bij de betaalbare notaris.

Schuite De Boer De betaalbare notaris.

Vormgevers tuin en landschap Hoveniers Boomverzorgers Boomkwekers

20


Werkzaam in heel Nederland Eigen kwekerij in Apeldoorn Bel 055 522 53 22 voor een afspraak www.tenhoventuinen.nl

De Schutter. magazine van de Sociëteit Apeldoorn

Recommend Documents