waterwerkers
personeelsblad van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier oktober 2012
Na de grote kanteling van 1 juli Stem op de Ondernemingsraad
De schouw: oud maar springlevend Wat onze nieuwe directeur Water met water heeft
Jelle Suiker (Ingenieursbureau)
"Ik leid echt geen dubbelleven"
waterwerkers
beschuitje met ...
Gerard de Groot
in dit nummer In de ochtend: werkoverleg met collega-clusterhoofden Petra, Kirsten en Raymond. Ik heb deze functie sinds 1 juli en er zijn nog dingen nieuw. Maar wel boeiend: leiding geven en verantwoordelijkheid nemen in ons primaire proces. Met alle 48 medewerkers – grote betrokkenheid en indrukwekkend vakmanschap! – heb ik inmiddels kennisgemaakt. Tijd voor elkaar nemen vind ik belangrijk. In de middag is er overleg met financiële deskundigen. Financieel verantwoordelijk zijn, is een uitdaging en ik wil het goed snappen.
3 BESCHUITJE MET… De boomlange Gerard de Groot, clusterhoofd Waterkeringen & Wegen 4 LEER- EN ONTWIKKELJAAR Nog duizelig van de grote kanteling van 1 juli? 6 PERSPECTIEF Het belang van de verkiezingen voor de Ondernemingsraad
Colofon Waterwerkers is het personeelsblad van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Het blad verschijnt vier keer
7 BINNENSTEBUITEN Hoe het is om met ons samen te werken bij ruilverkaveling
per jaar en wordt verzonden aan alle
7 PUBLIEKSCAMPAGNE Onze steltlopers rukken weer uit!
verschijnt in december.
medewerkers en bestuurders. Ideeën en reacties zijn zeer welkom bij de redactieraad. Het volgende nummer
Redactieraad
’s Avonds nog een uurtje hardlopen door de duinen en rond 23.00 uur naar bed. Ontspannen erin en ook ontspannen er de volgende ochtend weer uit.
Yvonne Kerkhof, Carmen van der Kort, Bas Linthorst, Gervien Pielage,
Niet hoeven werken
Reindert Sellies, Wijnand Visser
9 EVEN PEILEN Nemen we nu beter onze verantwoordelijkheden?
Traffic Marian Schaatsbergen Hoofdredactie
10 WERK IN UITVOERING Jongleren met projecten in de Wijdewormer
Kirsten Smith Eindredactie Sandra Boer
11 STORMSEIZOEN Zijn we er weer helemaal klaar voor?
Fotografie Kees de Gooijer, Ed Lonnée, Harry Schuitemaker
12 TOEKOMSTMUZIEK Volg- en stuursysteem: aan knoppen draaien voor beter water
Tekst Jon Marrée, Harry Oudendijk Vormgeving
13 DE EERSTE TIJD VAN… Onze jeugdbestuurder Jaffar al Aani (17) is ambitieus
Kruit communication-design, Den Haag Druk OBT bv, Den Haag
14 NIEUWE DIRECTEUR Wat Joost de Ruig met water heeft
Redactieadres Cluster Communicatie Bevelandseweg 1
15 IN DE PRAKTIJK De schouw: oud maar springlevend
Waterwerkers oktober 2012
Onderaan de duinen in Schoorl woont het meer dan twee meter lange, kersverse clusterhoofd Waterkeringen & Wegen Gerard de Groot (53). Zijn werkdag begint niet met wekkergerinkel, want zonder ontwaakt hij ’met een vrijer gevoel‘. Uit zichzelf, iedere ochtend tussen 7 en half 8! Daarna snel de krant, fruit en muesli, wat boterhammen in zijn kanariegele broodtrommeltje, en in de auto naar het werk, waar hij tegen 8.00 uur aankomt.
Alex Bartels, Linda Dekker-Drenth,
8 RENOVATIE GEMAAL WIJDENES SPAANS Een plaatje uit de negentiende eeuw
personen rapporten magazine/brochure knipselkrant
Er gaat veel geld in zo’n cluster om: de werven, alle materieel, werk dat uitbesteed wordt. Daarna bespreek ik, samen met personeelszaken, een personele kwestie. In zo’n grote groep medewerkers is er natuurlijk altijd wel iets gaande: ziekte, wens tot overplaatsing, spanning. Als laatste praat de omgevingsmanager voor de Waddenzee- en IJsselmeerdijken mij bij. Ik ben lijnverantwoordelijke voor het beheer van alle primaire waterkeringen. Rond 17.30 uur terug naar huis, waar – heel luxe – mijn vrouw het eten al klaar heeft.
Postbus 250, 1700 AG Heerhugowaard
[email protected]
sharepoint
intranet
2
internet
Youtube
Twitter
radio
Geef me een baan die bij me past en ik hoef nooit meer te werken. Het is deze uitspraak van Confucius waaraan ik moet denken nu mijn tijd in ‘waterschapsland’ er na 26 mooie jaren op zit. Ik heb altijd gezegd: ik blijf zolang ik het leuk vind en dingen leer. Welnu, leuk was het nog steeds. Leren deed ik nog altijd. En dat maakte het misschien juist wel een goed moment om te gaan. Ik besef dat ik veel dingen uit deze organisatie meeneem die mijn leven blijvend verrijken. Het familiegevoel. De aandacht voor elkaar. Het werken in teams. Het organisatiebreed voortschrijdende besef een belangrijke bijdrage te leveren aan de samenleving. Maar ik wil, vaderlijk als ik nu eenmaal ben, jullie ook graag dingen meegeven – uiteraard mogen jullie zelf weten wat je ermee doet. Behoud alsjeblieft de aandacht voor elkaar, maar vergeet tegelijk niet zakelijker te worden. Weet
dat je samen tot het beste resultaat komt. En maak van jouw baan de baan die bij je past. Want het fijne is dat je dan - hoe hard je ook werkt - het gevoel hebt niet te hoeven werken. Hoe fijn dat is, dat heb ik bij deze
3
organisatie mogen ervaren. Daarvoor dank ik jullie hartelijk. Willem van der Ploeg
Waterwerkers oktober 2012
HENZE 2.12: LEER- EN ONTWIKKELJAAR
Na de grote kanteling Martijn Brabander
Ant de Boer
prettige dag. We konden dingen zeggen die je anders niet zo snel kwijt kunt. Alles heel open en eerlijk. Als bodes kregen we positieve feedback, wat natuurlijk fijn is om te horen. Maar ja, daarna ging iedereen op vakantie en dan zakt alles zo gemakkelijk weg. We hebben geen idee of er een vervolgprogramma is, maar hebben onze leidinggevende al gezegd dat we behoefte hebben aan een vervolg.” Doorbouwen Hans Bout, clusterhoofd Kennis en Ontwikkeling, afdeling Waterketen.”Ons cluster bestaat uit 15 mensen, afkomstig uit 3 verschillende afdelingen. Veel nieuwe gezichten dus. Sinds begin september zitten we bij elkaar op één vlek. In die week hebben we ook een startbijeenkomst gehouden. Die had een persoonlijke kant – wat is je kracht? Wat kun je aan het geheel toevoegen? - maar ging ook over onze visie op de waterketen,
Adviseur bij Bestuurs- en directiezaken
Waterwerkers oktober 2012
Niet zo duidelijk Jan Stroomer, teamleider cluster Zuid, afdeling Waterkeringen & Wegen.”Wij zijn per 1 juli met de hele afdeling Onderhoud naar Waterkeringen & Wegen gegaan. Maar die overgang merk je eigenlijk niet zo duidelijk omdat het werk inhoudelijk niet is veranderd. Er zijn ideeën om het werk op een nieuwe manier te clusteren, maar dat is allemaal nog niet rond. Verder weet ik niet goed wat de bedoeling is. Op 4 oktober hebben we een gezamenlijke bijeenkomst gehad. Wat ons van Onderhoud het meeste bezighoudt, meer dan Henze, is dat er steeds meer van onze
taken aan derden worden uitbesteed. Daar worden sommige collega’s onrustig van.” Aan de slag Annette Beems, teamleider cluster Kennis en Ontwikkeling, afdeling Watersystemen. “Ons cluster bestaat uit een kleine 40 mensen, voornamelijk afkomstig uit Planvorming en Beleid. Dat ons cluster nu zelf aan de slag kan met Henze wordt positief ontvangen. In juli hadden we voor twee groepen een startbijeenkomst, waarin de missie en visie en onze cultuur belangrijke onderwerpen waren. Wat bepaalt bijvoorbeeld de huidige cultuur? Van de inbreng is een samenvatting gemaakt voor het clusterplan. Ook is aan iedereen de vraag gesteld: met welke thema’s en op welke wijze willen jullie hiermee verder? Met die respons gaan we het vervolg vormgeven.”
Bode
afdelingen hebben er de sokken in, terwijl andere het rustiger aan doen. En ook dat is mogelijk in het Henze leer- en ontwikkeljaar.
afgesproken. Ook hebben we afspraken over de manier waarop we ons werkoverleg willen inrichten. In de nieuwe samenstelling zijn we twee keer bijeen gekomen. Om kennis te maken – we waren al een hechte groep en willen nu samen weer een frisse start maken. En om belangrijke Henzethema’s te bespreken. Omgevingsbewustzijn, bijvoorbeeld. Dat is zo verweven met het werk van onze afdeling, waarin het gaat om politiek-bestuurlijke gevoeligheid.”
Eén team Martijn Brabander, adviseur bij Bestuurs- en directiezaken. “Onze afdeling is beduidend groter geworden: van 11 naar 21 mensen. Er is een tak van adviseurs en van ondersteuners, maar we delen ons niet op en blijven één team. Dat hebben we inmiddels met elkaar
Behoefte aan vervolg Ant de Boer en Annemiek Groot, bodes, afdeling HCF. “Half juli hebben we met onze nieuwe afdeling de eerste bijeenkomst gehad. Tevoren zagen we er wel tegenop – we hebben meer van dat soort dingen gedaan. Maar het werd een bijzonder
Hoe gaat het met de organisatie na de grote kanteling van afgelopen juli? Zijn we, door elkaar geschud, onze oriëntatie aan het hervinden? Of is de spreekwoordelijke oceaanstomer alleen een paar graden van koers veranderd? Waterwerkers ging kriskras door de organisatie en verzamelde vijf ervaringsverhalen. “Ik zie geen stip aan de horizon, maar een bewegende skippybal.” De nieuwe organisatie staat en loopt. Maar de soms wat abstracte termen uit het Henze 2.12-proces van het afgelopen jaar – eigen verantwoordelijkheid, omgevingsgerichtheid – moeten nog wel naar de praktijk vertaald worden. Dit gebeurt op afdelings-, clusteren teamniveau. Helemaal in Henze-stijl: zonder blauwdruk vooraf, al ‘werkende weg’, met veel ruimte voor eigen invulling. De eerste startbijeenkomsten in de nieuwe samenstelling zijn gehouden. Sommige
waarin de belangrijkste elementen van Henze terugkomen. We zijn van plan om iedere maand een clusteroverleg te houden. Daarin bouwen we door op de visie, de taakverdeling en de afstemming met andere afdelingen. Ik heb er zin in, want het is een goede club.”
4
Hans Bout
Jan Stroomer
Annette Beems
Clusterhoofd Kennis en Ontwikkeling, afdeling Waterketen
Teamleider cluster Zuid, afdeling Waterkeringen & Wegen
Teamleider cluster Kennis en Ontwikkeling, afdeling Watersystemen
5
Waterwerkers oktober 2012
binnenstebuitenstebinnen
Perspectief
Een spel dat steeds soepeler loopt In december zijn er verkiezingen voor de nieuwe Ondernemingsraad. Reden voor Waterwerkers om OR-voorzitter Marleen Galema en algemeen directeur Martin Kuipers te bevragen over het belang van de OR. Het afgelopen jaar hebben jullie vooral in het kader van Henze 2.12 een intensief samenspel gehad. Wat is de invloed van de OR geweest? Marleen: “Wij hebben aandacht gevraagd voor betere communicatie en het meer betrekken van medewerkers. Henze heeft daarmee een prominentere plaats in clusteren afdelingsoverleggen gekregen.” Martin: “En jullie hebben aandacht gevraagd voor de risico’s die jullie zagen. Dat, plus andere dingen die jullie genoemd hebben,
Van 3 december 9.00 uur tot 7 december 12.00 uur zijn de (digitale) verkiezingen voor de nieuwe Ondernemingsraad. Met het oog hierop ontvang je per e-mail een link waarmee je kunt stemmen. Tot 11 november kun je je via
[email protected] kandidaat stellen als OR-lid. Voor medewerkers die dit overwegen is er op 24 oktober van 11.30 - 12.30 uur in vergaderruimte Sluis in Heerhugowaard een extra inloopspreekuur. hebben mij in het Henze-traject enorm geholpen.” Maar staan een directie en een OR dan niet tegenover elkaar? Marleen: “Ik vind dat er juist een vertrouwensband is gegroeid. Vroeger kwam het wel eens voor dat de OR bij besluiten eigenlijk te laat was. Tegenwoordig worden we steeds vaker al in het begin van het besluitvormingsproces betrokken. Aan beide kanten maken we nog wel eens een onhandige move. Maar we geven elkaar steeds meer ruimte om onze rol te pakken.” Martin: “Daar ben ik het mee eens. Het lukt ons steeds beter om het spel met elkaar te spelen. We kunnen met elkaar zorgen delen, zonder dat die overal terechtkomen. Ook in kwesties die voor de OR niet gemakkelijk
liggen, kan ik tegenwoordig zeggen: ik heb even ruimte nodig. En andersom. De OR kan zeggen: daar kunnen we niet bij onze achterban mee aankomen. Dat is een verworvenheid waar ik blij mee ben.”
In ieder nummer brengt Waterwerkers de buitenwereld in gesprek met het hoogheemraadschap – en andersom. Deze keer met de vraag aan twee betrokkenen bij een kavelruilproject:
Hoe bevalt de samenwerking met het hoogheemraadschap? Al geruime tijd werkt het hoogheemraadschap samen met STIVAS, een stichting die zich al vijftig jaar vooral bezighoudt met het faciliteren van kavelruil tussen agrariërs. Waterwerkers volgde het spoor van een kavelruil waarbij STIVAS het hoogheemraadschap aan 7,4 hectare grond voor waterberging hielp. De hierbij betrokken agrariërs waren melkveehouders Berto en Gerard Klaver uit Zuidermeer.
Wat zou je willen zeggen tegen mensen die overwegen zichzelf kandidaat te stellen? Martin: “Onderschat niet hoeveel invloed je kunt hebben op de koers van de organisatie.” Marleen: “Ik vind het fijn om te horen dat de directie dit zegt. Daarbij wil ik aanvullen: het is ook een stevige impuls voor je eigen ontwikkeling.” Martin: “Daarom zou ik willen zeggen: stel je kandidaat. En aan iedereen: laat in december je stem horen!”
Wouter van Egteren
Kort&Goed
Huiseigenaar Dekker woont 2,4 m onder zeeniveau
Publiekscampagne: Onze steltlopers rukken weer uit
Je hebt het vast al ergens gezien, want we zijn deze weken weer volop in de picture. Het beeld van de steltloper is dit keer gekoppeld aan een sloot. Niet voor niks, want de campagneboodschap ‘Veilig wonen onder zeeniveau is minder logisch dan je denkt’ is gekoppeld aan de schouw. Zonder schone sloten kunnen we tenslotte niet zorgen voor droge voeten in ons laaggelegen gebied. De campagne is in de eerste drie weken van oktober te zien en horen op de radio, in de krant, op straat en op internet. Waterwerkers oktober 2012 Waterwerkers oktober 2012
Het Antwoord Wouter van Egteren van STIVAS: “De samenwerking is prima. Het is prettig dat we elkaar goed aanvullen en aanvoelen. En dat terwijl we vanuit heel verschillende achtergronden aan tafel zitten.”
Berto Klaver
Het Antwoord
Ook jij kunt een bijdrage leveren aan het succes van deze campagne door het verhaal uit te leggen en vragen te beantwoorden die erover komen. We hebben niet voor niks aangegeven in Henze-bijeenkomsten dat we als trotse HHNK-medewerkers graag ambassadeur zijn van het hoogheemraadschap. Heb je belangstelling voor campagnemateriaal ten behoeve van een bijeenkomst of andere activiteit, kijk dan eens in de webwinkel op intranet.
Woont u sloot? aan een
= Schouw er b to 15 ok nu Maak ‘m schoon!
Met een schone sloot houdt Noord-Holland droge voeten Kijk op hhnk.nl/schouw Veilig wonen onder zeeniveau is minder logisch dan je denkt
De link naar de HHNK-webwinkel vind je op de homepage van intranet.
6 6
Berto Klaver, melkveehouder in Zuidermeer: “Ik vind dat het hoogheemraadschap het heel correct heeft gedaan. Ze hebben de belangen van mij en mijn broer goed in het oog gehouden.”
“Zodra ons vanuit het gebied een initiatief tot kavelruil bereikt, kijken wij of dit misschien te combineren valt met een wens van het hoogheemraadschap. Dit doen we overigens ook voor andere partijen, zoals gemeenten en natuurorganisaties. Wij hebben zo’n beetje permanent contact met vier HHNK-projectleiders, dus we weten wel wat er leeft. En regelmatig gaan we samen met die projectleiders bij agrarische partijen op bezoek. We denken in elkaars verlengde. Zo hebben we de afgelopen jaren zo’n vijf tot zes mooie projecten kunnen realiseren. Het zou misschien zelfs geen gek idee zijn als HHNK wat budget zou vrijmaken om onze inzet mee te helpen financieren. Voor financiering zijn we nu volledig afhankelijk van Brussel en de provincie.”
“Wij hebben STIVAS bij de kavelruil betrokken, omdat we in het verleden zulke goede ervaringen met ze hadden. Ze hebben goede contacten met boeren, maar ook met instanties als het hoogheemraadschap. Met zo’n ruil weten zij iedereen tevreden te stellen. Niemand wordt voorgetrokken. Het hoogheemraadschap had ruim 7 hectare land aan onze kant van de spoorweg, vlak achter onze boerderij. En wij hadden 7,4 hectare aan de overkant. Sinds de ruil hoeven we gelukkig niet meer telkens het spoor over te steken.”
7
Waterwerkers oktober 2012
Spraakwater
Even peilen
Waarover raken HHNK’ers niet uitgepraat? Ieder nummer geeft Waterwerkers het woord aan geïnspireerde collega’s. Deze keer is dat Jelle Suiker, technisch adviseur bij ons Ingenieursbureau.
IN IEDER NUMMER PEILT WATERWERKERS HOE MEDEWERKERS DENKEN OVER ACTUELE ONDERWERPEN. DEZE KEER MET DE STELLING:
“Ik hoef niet continu de ruwe bolster uit te hangen”
Gert van Ee
Voor Waterwerkers vertelt Jelle Suiker (38) van het Ingenieursbureau over zijn grote passie: stevige ‘club rock’ maken met zijn band DOG. Vooral de titel van hun vorige single liegt er niet om: All you need is sex. Schuilt er achter deze aardige collega een wereld van seks, drugs en rock & roll? “Ik doe mezelf niet anders voor dan dat ik ben.”
Steeg Bregje van der icatiead Senior Commun
“Als jongetje van zes lag ik al op de grond met mijn oor tegen de speakers, luisterend naar Pink Floyd of David Bowie. Rond die leeftijd kocht ik met mijn eerste, bij het bollenpellen zelfverdiende geld een lp van Queen. Eerst kreeg ik verplicht blokfluitles, daarna koos ik voor gitaar. Op mijn vijftiende stapte ik in mijn eerste band, met allemaal volwassen kerels die ik had wijsgemaakt dat ik achttien was. Al koos ik uiteindelijk niet voor het conservatorium maar voor een technische opleiding, muziek is nooit uit mijn leven geweest.
3FM “Met onze band DOG zijn we werkelijk ambitieus. Ik heb niet de illusie dat ik er volledig mijn brood mee ga verdienen, maar een dag minder bij HHNK werken behoort wel tot de doelstellingen. Met onze single All you need is sex (de zanger schrijft onze teksten, maar daar wil ik mij niet achter verschuilen!) zijn we onder andere op 3FM, SLAM!FM en Nederland 3 geweest en we bouwen inmiddels een te gekke ‘gig-list’ (optredens) op. Onze nieuwste single Our love will never die is 5 september uitgekomen. We zijn benieuwd naar de reacties.
onderga ik geen metamorfose. Ik heb ook geen behoefte om continu de ruwe bolster uit te hangen. Alleen voor optredens en interviews komt mijn Hugo Boss outfit tevoorschijn: een tikje gevaarlijk en glamorous, zoals Brian Ferry.”
Hugo Boss outfit
www.dog-music.nl http://youtu.be/_S2T6migcxk Youtube
internet
I&A komt naar je toe!
Waterwerkers oktober 2012
vervolg inspraak krijgen in de agenda van I&A en kunnen adviseren over strategische keuzes. Bijvoorbeeld: wordt er geïnvesteerd in informatiesystemen rond dijkversterking of rond de verbetering van het rioolstelsel? Henk Jan Toorneman: “I&A moet niet zelf bepalen wat de belangrijkste behoeften van de organisatie zijn. Wij zijn er alleen om die te realiseren.” Om te laten zien dat ze de klantwensen daadwerkelijk serieus nemen, is een speciale taskforce bezig de grootste stenen des aanstoots aan te pakken: de performance van Geoweb, Google Maps en
8
viseur
Technisc h Ad viseur A
Eenss Een
Annemiek Groot
Oneens
“Ik zit bij clus ter Onder zoek , dat geheel naar het Inge is overgegaan nieursbureau . Het Ingenieu kende ik eige rsbureau nlijk nog niet zo goed, maa benieuwd na r ik ben er wel ar. Ik vind de nieuwe organi positief, maa satiestructuu r verwacht ei r genlijk dat er eers tkomende voor mij de tijd niet veel zal veranderen gaat om het als het nemen van ve rant woordelijk onderzoeksm heid. Als ensen zijn wij dat sowieso om te doen. al gewend Daarom ben ik het niet ee met de stellin ns g, maar ik ho op wel dat het ne men van meer verant w oordelijkheid organisatiebr eed door iedereen nog beter zal worden opge pakt.”
le organisatie jec t heef t de he “In het Henze-tra baar, meer om beter herken er voor gekozen ht te r omgevingsgeric zichtbaar en mee bij veel ls de id inm sef zie ik worden. Dat be d bent voor dat je zelf bepalen collega’s terug: met 80 0 eld vindt. Dat we wat de buitenwer ij om, want n. Daar ben ik bl ambassadeurs zij r mijn municatieadviseu zo kan ik als com tie ica un m m co . Vanuit werk beter doen r ee m k erkers oo gaan wij medew leiden in ge be coachen en htheid. Dus omgevingsgeric met de ben ik het eens dat het ik d vin stelling, al de hierbij meer om uc tuur str de n cultuur da gaat.” ie at nis ga van de or
Bode
“De meeste collega’s weten niet van deze, misschien wat ruig lijkende kant van mij. Ik hield dit altijd van mijn werk gescheiden. Maar ik leid echt geen dubbelleven. Als ik ’s avonds van mijn werk thuiskom,
Geklaag over onze informatiesystemen behoort – als het goed is – tot het verleden. Want met de start van de nieuwe organisatie heeft de afdeling Informatie & Automatisering een nieuwe aanpak, waarin ‘meedenken met de interne klant’ het sleutelwoord is. “We willen weten waar onze klanten behoefte aan hebben en daar actief op inspelen”, zegt de nieuwe kwartiermaker en beoogd afdelingshoofd voor I&A Henk Jan Toorneman. Dit betekent dat I&A gedurende het leer- en ontwikkeljaar bij alle afdelingen langsgaat. Ook nieuw is het feit dat afdelingen in het
In de nieuwe organisatiestructuur kan ik beter mijn verantwoordelijkheden nemen
Hessel Leijenaar
Oneens
Eens
erker B Administratief Medew
elijk voor het rnamelijk verant woord “Voorheen was ik voo en. Daarnaas t s van belas tingplichtig beheren van gegeven . In de nieuwe een aantal gemeenten had ik contac ten met voorjaar ze afdeling al sinds dit structuur, waarmee on ndentie Ik doe nu ook correspo werkt, is dat breder. die bij en, vooral over zaken met belas tingplichtig r zie ik nog oo ard Da an. ga t goed belas tingaanslagen nie heer. Ook van goed gegevensbe duidelijker het belang er verbeterd. is dat gegevensbehe door andere ingrepen de En mijn leidinggeven lijk ide du maakt goed waarvoor eenieder verant woordelijk is. Dus ik ben het eens met de stelling. Mijn verant woordelijkheid nemen deed ik overigens voorheen
“Ik heb niet het idee dat ik nu beter mijn verant woordelijkheden kan nemen, maar het is ook niet minder geworde n. Voor ons is er in he t we rk eigenlijk niet veel ver anderd. Als bodes vie len we onder de afdeling FA Z en nu onder de nie uwe afdeling HCF. Dat be tekent dat we nieuwe collega’s op de afdeling hebben , maar daar hebben we tot nu toe nog niet veel mee te maken. Ik ben wel be nie uwd naar ze, dus is een ge zamenlijke borrel missc hie n een goed idee.”
ook al.” ArcGIS. Henk Jan Toorneman is optimistisch. “We hebben het plan, de voorwaarden en de mensen. Een prachtig uitgangspunt, toch?”
9
Waterwerkers oktober 2012
WERK IN UITVOERING:
jongleren met projecten
De Rubik’s cube van de Wijdewormer Gebiedseigen grond
Waterbergingen graven, een boezem kade versterken, natuurvriendelijke oevers aanleggen, een weg asfalteren, hergebruik van grond, koppeling met een tweede waterbergingsproject. Vijf betrokken afdelingen, tien betrokken pachters, een opdrachtgever en een delegerend opdrachtgever. Alles heeft met elkaar te maken en het project draait pas als alle lampjes op groen staan. Dat is in een notendop wat er momenteel rond de Ringvaart van de Wijdewormer speelt.
In de Wijdewormer wordt ‘werk met werk’ gemaakt. De 35 duizend kuub grond die uit de aan te leggen 5,6 hectare waterberging komt, wordt ter plekke gebruikt voor de versterking van 7 kilometer dijk. Dat betekent een kleine transportafstand en geen kosten voor grond aankoop en –afzet. Al met al een besparing van ongeveer € 10,-- per kuub. Door het gebruik van gebiedseigen grond mag een keurings procedure achterwege blijven, wat ook geld scheelt. Nog eens 15 duizend kuub grond wordt betrokken uit ‘Over ’t Hek’, een ander HHNK-waterbergingsproject. Zonder deze koppelingen was het financieel niet eens mogelijk om de waterberging te realiseren.
Het geheel doet nog het meest denken aan de vermaarde Rubik’s cube: die irritant moeilijke kubus met al die gekleurde vlakjes die je allemaal op hun plek moet zien te draaien. Van tevoren zo ver mogelijk vooruitdenken en de puzzel zo compleet mogelijk overzien, dat is de grote opgave, beamen Ruud Vriend van Beheer en projectleider Bart Pottuijt. “En in de uitvoering ogen van voren en van achteren hebben. Bijvoorbeeld vanwege de aannemer. De markt is scherp, de aannemer heeft op een laag bedrag ingeschreven om de opdracht te krijgen en probeert nu telkens gaten in het contract te vinden om meerwerk te kunnen claimen. Dat vraagt om voortdurende aandacht.”
Dan zijn er nog de grutto’s en roerdompen in het aangrenzende natuurgebied die je niet mag verstoren. In de dijk lopen een asbest cementleiding die verwijderd moet worden en een oliegekoelde 50KV-leiding die je liever niet verplaatst. En de aannemer van het ene waterbergingsproject heeft een ander belang dan die van het andere waterbergingsproject – wat de samenwerking vaak niet ten goede komt. Maar Bart Pottuijt en Ruud Vriend ogen fris als een hoentje. Dankzij uitstekende voorbereidingen loopt het project zonder noemenswaardige problemen. Aan het eind van het eerste kwartaal 2013 wordt het opgeleverd.
Waterwerkers oktober 2012
Fris als een hoentje
10
Laat het stormseizoen maar komen! 15 oktober begint het stormseizoen. Of de komende herfst en winter opnieuw spannende situaties gaan opleveren, is nog niet te zeggen. Maar volgens Dennis Berkhout, teamleider Onderhoud van Waterkeringen & Wegen zijn we daar wel ’helemaal klaar voor‘. De afgelopen maand is intensief geoefend met het openen
en sluiten van vele tientallen coupures, sluizen, gemalen, duikers en andere doorgangen. Daar zijn zo’n 60 á 70 medewerkers bij betrokken: telkens dezelfde ploegen bij dezelfde kunstwerken. Onze ‘calamiteitenvoorraden’ zijn opnieuw gecontroleerd, tot de laatste batterij in de laatste zaklamp. En nu maar afwachten of die nodig zijn!
Negentiende eeuw van buiten, eenentwintigste eeuw binnenin Sinds afgelopen zomer is gemaal Wijdenes Spaans bij Anna Paulowna weer een authentiek ’plaatje‘uit het eind van de negentiende eeuw. Dat kostte twee jaar van verbouwen plus vier jaar voorbereiding. Vanwege verzakkingen verkeerde dit rijks monument in bedroevend slechte staat: water onder de vloer, scheuren in de gevels en een gevaarlijk naar buiten bollende achterpui. Ook onderdelen van de machinerie in het gebouw hadden eronder te leiden, waardoor het gemaal niet langer bedrijfszeker was. De renovatie werd een spannende operatie die projectleider Willem Doornbos (Ingenieurs
11
bureau) af en toe ’buikpijnmomenten‘ op leverde. “Terwijl het casco met behulp van stutten overeind werd gehouden, groeven binnenin kranen de vloer eruit. Ik moest er niet aan denken wat er zou gebeuren als een kraanmachinist zijn dag niet zou hebben. Voor een nieuwe pompkelder moesten we zes meter de diepte in, met het gevaar dat de ondergrond onder druk van grondwater zou openbarsten. Maar gelukkig verliep de renovatie uiteindelijk vrijwel probleemloos.” En terwijl het gebouw van buiten weer authentiek oogt, sta je in het vernieuwde binnenste toch echt helemaal in de eenentwintigste eeuw.
Waterwerkers oktober 2012
Column Jaffar al Aani
We staan voor een goede zaak en dat willen we weten. Maar…… Afgelopen december mailde ik (in de tijd van de baas) Willem Stuurman – helaas onlangs overleden - om naar het Scheepvaartmuseum Amsterdam te gaan (niet in de tijd van de baas). Als antwoord schrijft hij: “hoe kom je er nu bij dat ik het logisch vind dat ik onder zeeniveau woon?” Willem was bij Oud-US [red. het voormalige hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemer land en Westfriesland] de autoriteit op het gebied van kwantiteitsbeheer.
Het Volg- en Stuursysteem
Aan knoppen draaien In 2027 moet ook ons watersysteem voldoen aan de Europese eisen van de Kaderrichtlijn Water. Daar investeren we stevig in, maar we weten niet goed of onze maatregelen voldoende zijn om dat helemaal te laten slagen. Volgens Stephan Langeweg, hoofd van het cluster Onderzoek bij het Ingenieursbureau, gaat het Volg- en Stuursysteem hiervoor een oplossing bieden.
moet draaien om het gewenste doel te bereiken. Daarmee fungeert het systeem als een soort dashboard en zijn we beter in staat de juiste maatregelen te kiezen.”
Is dit alleen iets voor de kantoorcollega’s? “Beslist niet. Als je de praktijk er niet bij betrekt, kun je achter dat dashboard aan knoppen draaien tot je een ons weegt zonder dat de waterkwaliteit verbetert. Veldwaarnemingen zijn cruciaal. Zit er bijvoorbeeld een duiker verstopt? Veldmedewerkers zien zoiets en kunnen dat in het systeem invoeren. Zij hebben veel kennis over het gebied en weten hoe het watersysteem in de praktijk werkt. Dat willen we graag vastleggen.”
“Om te weten hoe de waterkwaliteit van een watersysteem ervoor staat, meten we de chemische samenstelling van het water. We kijken ook welke planten en dieren erin voorkomen. Die gegevens zijn op geslagen in databases. Maar daarmee heb je niet alle factoren die de waterkwaliteit beïnvloeden in één keer in beeld. Bijvoorbeeld: hoeveel water laten we binnen in het gebied? Wat is de bodemsamenstelling? Hoeveel voedselrijke kwel komt er uit de bodem? Die gegevens zitten in andere databanken opgeslagen. Het Volg- en Stuursysteem brengt alle relevante informatie bij elkaar.”
Wanneer gaat het in werking? “We ontwikkelen het systeem onder meer in samenwerking met STOWA en een aantal andere waterschappen. Momenteel staan we aan de vooravond van de toepassing ervan binnen HHNK. Sinds half augustus draait het op proef in het Wormer- en Jisperveld. In de eerste helft van 2013 willen we er in een groter deel van ons gebied mee kunnen werken.”
Een superdatabase dus? “Het systeem doet meer. Het laat zien aan welke voorwaarden er moet worden voldaan voor een goede waterkwaliteit. Dat kan te maken hebben met fluctuaties in het waterpeil, inlaat van gebiedsvreemd water en onderhoud. Met behulp van kennismodellen berekent het Volg- en Stuursysteem aan welke knoppen je op een bepaald moment
Waterwerkers oktober 2012
Hoe oud ben jij in 2027? “54.” Lachend: “Ik kan niet zeggen of ik dan nog met waterkwaliteit bezig ben.”
12
Bij het lezen van zijn bericht dacht ik:”Waar heeft Willem het over?”. Blijkt onder elke mail die ik verstuur de toevoeging ’Veilig wonen onder zeeniveau is minder logisch dan je denkt‘ te worden gezet. Er kan dus door mij onbekende personen bij HHNK van alles worden toegevoegd. Zoals over waterschapsverkiezingen of bij landelijke discussie over opheffing van waterschappen en nog veel meer. Als onderdeel van een campagne en/of reclame voor de eigen toko. Daar heb ik geen bezwaar tegen. Maar beste toevoeger, wie je ook bent, laat het me even weten. Dan kan ik adequaat reageren als er een opmerking van buiten het hoogheemraadschap over komt, zonder dat ik eerst denk “Waar hebben we het nu over?” De communicatie naar de burger kan nog steeds beter, en die naar mij ook. O ja, en dat bezoek aan het scheepvaart museum, waar ook oud-voorlichter Steef Klein bij was, was heel erg lollig.
SINDS DE ZOMER IS JAFFAR AL AANI (17) JEUGDBESTUURDER VOOR HET NATIONALE JEUGDWATERSCHAP. VOOR WATERWERKERS VERTELT HIJ OVER ZIJN MOTIVATIE, PLANNEN EN VERWACHTINGEN
Op de site van HHNK zag ik de oproep om jeugdwaterschaps bestuurder te worden. Dat leek mij direct leuk. Zelf kom ik uit een ingenieursfamilie en ik ben ook heel geïnteresseerd in de Nederlandse waterwerken. Ik heb dus gereageerd en werd uitgenodigd voor een kennis makingsgesprek. Heel serieus, het was een echte sollicitatie. Maar wel een leuk gesprek. Ik heb verteld over mijn school, hobby’s en motivatie. Tot mijn verrassing kreeg ik enige tijd later te horen dat ik het was geworden! Ik vind het bijzonder knap hoe Nederlanders omgaan met die grote hoeveelheid water. En hoe alles benut wordt, zelfs de bagger in de sloten. In Irak, het land waar ik vandaan kom, is water juist een schaars goed. Ik sta nog aan het begin van mijn introductietijd. Ik heb al kennis gemaakt met de dijkgraaf. En ik ga op allerlei plekken een kijkje nemen. Bij een waterzuivering en op de dijken. Lijkt me heel interessant. Met het landelijke jeugdbestuur hebben we eind september een excursie gehad naar een gekanaliseerde rivier bij Venlo. Als jeugdbestuurder wil ik het hoogheemraadschap graag helpen met het verspreiden van informatie, bijvoorbeeld op scholen. Het is nog niet goed te zeggen hoeveel tijd dit werk zal gaan vragen. Het mag natuurlijk niet ten koste gaan van mijn school. Ik zit in 5 gymnasium en veel dingen tellen al mee voor mijn eindexamen. Later wil ik arts of ingenieur worden. Misschien ga ik internationaal werken. Ik heb mijn
diploma Cambridge Advanced English gehaald, dus dat is handig. Wie weet, helpt het jeugdbestuur mij wel bij mijn keuze en word ik later ingenieur, net als mijn beide ouders.
Harry Oudendijk
13
Waterwerkers oktober 2012
In de praktijk
SINDS 15 SEPTEMBER IS JOOST DE RUIG ONZE DIRECTEUR WATER. TER KENNISMAKING BEANTWOORDT HIJ VOOR WATERWERKERS ZEVEN VRIENDELIJK-INDRINGENDE VRAGEN.
Bianca Wanders
Medewerker Gegevensbeheer
Jos Schilder
Medewerker Beheer
“Wat ik leuk en belangrijk vind, komt hier samen” Wat wilde je worden toen je klein was? “Tegenover ons was een supermarkt. Die vond ik buitengewoon interessant. Ik wilde ‘winkelmeneer’ worden. Die belangstelling heb ik nog steeds: hoe run je een grote organisatie? Er moeten taken worden verdeeld, wat specialisatie vraagt. Maar je moet elkaar ook kunnen aanvullen.” Wat heb je met water? “Daar ben ik van kleins af aan door geboeid. Als jongetje maakte ik, op vakantie in de Alpen, eindeloos dammetjes in bergbeekjes. Tot op de dag van vandaag is water in mijn cv goed vertegenwoordigd.” Wat heb je met Noord-Holland? “Ik ben er geboren. Maar als Hilversummer groeide ik niet op in Hollands Noorderkwartier, wat ik een geweldig gebied vind. Al die grote wateren eromheen en al die laaggelegen polders met hun eigen waterstaatkundige historie binnenin. Dat levert voor een waterschap heel uitdagende opgaven op.”
Waterwerkers oktober 2012
En ben je zo bij dit hoogheemraadschap terechtgekomen? “Niet in een rechte lijn, natuurlijk. Maar uiteindelijk komt veel van wat ik leuk en belangrijk vind hier samen.” Wat kunnen we van je verwachten? “De eerste vier tot zes weken heb ik een programma om kennis te maken met de organisatie. Om de mensen en het gebied te leren kennen. En om, los van wat ik allemaal hoor en lees, zelf rond te kijken en mijn mening te vormen. Operationeel lijkt alles mij goed geregeld. Er lopen veel mensen rond met verstand van zaken. Toch is het hier moeilijk om flexibel in te spelen op grote projecten als het HWBP en er mensen voor vrij te maken. Ik ben benieuwd hoe dat komt.” Welke goede eigenschappen denk je hier kwijt te kunnen? “Goede eigenschappen zijn dingen die je gewoon doet zonder dat zelf in de gaten te hebben. Ik heb veel enthousiasme en
14
betrokkenheid en daarmee wil ik graag anderen motiveren. Ook ben ik resultaat gericht: het moet wel ergens toe leiden.” Wat ga je proberen te laten? “Met mijn drive kan ik soms doorschieten en te ijverig worden. Dat wil ik voorkomen. Met mijn resultaatgerichtheid kan ik wat te competitief zijn. En omdat ik iemand van de grote lijnen ben, kan ik details wel eens over het hoofd zien. Het zijn mijn goede voornemens om in dat alles niet terecht te komen. Waterwerkers heeft gehoord dat je voor ganger Willem van der Ploeg – niet bij de sollicitatieprocedure betrokken – erg blij met je is. “Hij belde mij om te feliciteren. Zo leuk! In de zomer hebben we al een hele dag samen bij HHNK opgelopen. Klasse!”
Een eeuwenoud verschijnsel dat nog steeds springlevend is Wie denkt dat de schouw saai en ouderwets is, heeft het mis. Dit eeuwenoude verschijnsel is nog altijd springlevend en met de klimaatverandering misschien wel belangrijker dan tevoren. De meeste schouwmeesters mogen dan op leeftijd zijn, maar aan de moderne iPad gaan ze niet ontkomen. Ieder jaar begint hij op de derde maandag van oktober en, als het goed is, is hij voor de kerst afgerond. Aan de najaarsschouw nemen zo’n driehonderd schouwmeesters deel die in weer en wind maar liefst 22 duizend kilometer oever inspecteren – kaplaarzen aan, speurend naar belemmeringen in de waterloop. De coördinatie in het veld gebeurt door onze 32 rayonbeheerders. Iedere overtreding wordt met rood potlood in het grote detailboek ingekleurd, voorzien van de classificatie 1, 2,
3 of 4, wat staat voor ‘nat en/of droog profiel onderhouden’, of ‘overhangende takken verwijderen’. Tot zover de nostalgie. Want het boek blijkt te foutgevoelig. Rayonbeheerder Jos Schilder legt uit: “Trekt de schouwmeester, bij windkracht 8 en staande op een drassige oever, zijn rode streep per ongeluk een centimeter te ver door, dan kan ineens een verkeerde eigenaar in overtreding lijken. Bovendien moeten op kantoor alle tekeningen digitaal worden verwerkt, wat extra werk met zich meebrengt en eveneens foutgevoelig is . Dat is niet meer iets van vandaag de dag.” Minder schouwmeesters Op verschillende manieren wordt geprobeerd het eeuwenoude schouwproces, dat jaarlijks inmiddels een miljoen euro kost, mee te nemen in de vaart der volkeren. Daartoe worden schouwmeesters volgend jaar uitgerust met een schokbestendige iPad waarop ze digitaal aantekeningen maken. Volgens schouwcoördinator Mariëtte van den Berg scheelt dat vooral op kantoor veel werk.
15
“Maar er zijn ook andere vernieuwingen. Eén ervan is gebiedsdifferentiatie. Er zijn gebieden waar je minder hoeft te schouwen, bijvoorbeeld in de Wieringermeer, omdat het onderhoud aan oevers daar al tijden goed loopt. Daarnaast is er een proef waarbij er niet meer wordt geschouwd bij interne sloten – sloten waarbij geen derde partijen betrokken zijn. Bevalt dit, dan wordt dit principe verder ingevoerd. Mogelijk zijn er door dit alles straks minder schouwmeesters nodig.” Aanschrijvingen Minder sloten te schouwen, minder schouw meesters, digitalisering en minder fouten. De schouw blijft voortbestaan, maar wel in een up-to-date jasje. In 2011 gingen er zo’n zesduizend brieven met circa tienduizend overtredingen de deur uit. Dit jaar wil Mariëtte van den Berg duizend brieven lager uitkomen. Voor collega’s die nog steeds denken dat er veel foute aanschrijvingen de deur uit gaan, heeft ze een onthullend getal; het waren er vorig jaar 62. “Maar nog altijd 62 te veel.”
Waterwerkers oktober 2012
12
Louwra
wAS here
HHNK’ers leveren een bijdrage aan de veiligheid en leefbaarheid van Hollands Noorderkwartier én zij maken het landschap in dubbel opzicht schoon: zuiver en vaak ook prachtig mooi. In deze rubriek laten collega’s hun ‘tag’ achter op een plek in ons werkgebied.
Louwra van de Velde, peilbeheerder en toezichthouder “Dit is de Groenveldermolen, meer dan vier en een halve eeuw oud, en daarmee Noord-Hollands oudste poldermolen. In het najaar en bij hevige regenval werkt hij nog altijd mee aan de waterbeheersing. Hij staat tussen weinig gebouwen en bomen, zodat hij prima wind kan vangen. In april van dit jaar heb ik mijn molenaarsdiploma gehaald en nu ben ik hier tweede molenaar, wat echt geweldig is. Voor dit oerHollandse gereedschap voel ik groot respect. Al die geleidingen van hout op hout! Soms is het zwaar werk. Bijvoorbeeld bij het draaien van de kap: heeft die een tijdje in dezelfde stand gestaan, dan krijg je hem moeilijk van zijn plek. Hij zit dan in de nesten. Daar komt het spreekwoord vandaan, zoals er wel meer spreekwoorden uit dit vak komen.”
Waterwerkers oktober 2012
16
12c