De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten

madelon peters

Faculty of Psychology and Neuroscience

“de overtuiging dat men over het algemeen goede uitkomsten zal ervaren in het leven” Scheier & Carver, 1985


“de overtuiging dat men over het algemeen goede uitkomsten zal ervaren in het leven” Scheier & Carver, 1985

positieve stemming/emoties “self – efficacy”


I: dispostioneel optimisme & pijn

II: geinduceerd optimisme & pijn

III. fysiologische reactiviteit




dispositioneel optimisme

correlationele studies in chronische pijnpatiënten

minder depressie / groter welbevinden

meer acceptatie van pijn grotere “flexibiliteit”



dagboek studies (fluctuaties binnen/over dagen)



dagboek studies (fluctuaties binnen/over dagen) optimisme positief affect depressie

pijn

inactiviteit opgeven van doelen

optimisme en positief affect beschermen tegen de negatieve gevolgen van toename in pijn Zautra, Smith, Affleck & Tennen. J Consult Clin Psychol, 2001 Affleck, Tennen, Zautra, Urrows, Abele, Karoly, J Consult Clin Psychol 2001 Faculty of Psychology and Neuroscience


cohort studies (longitudinaal/ prospectief)



cohort studies (longitudinaal/ prospectief)

•

prospectieve cohort studie naar WAD, 12 maanden na aanrijding

•

prospectieve cohort studie naar chronisch postoperatieve pijn



N=275

1-4 wkn

N=166

6 maanden

N=145

12 maanden

catastroferen (pcs) depressie (ces-d) optimisme (lot) pijn/beperkingen (demografische factoren)


pijn intensiteit (vas) beperkingen (ndi)


pijn 12 mnd t0 predictors

beperkingen 12 mnd β

t0 predictors

β

pijn

.57**

beperkingen

.70**

leeftijd

.12

leeftijd

.07

sex

.12

sex

.09

catastroferen

.14*

optimisme

Peters, Vangronsveld, Goossens & Vlaeyen, in prep. Faculty of Psychology and Neuroscience

-.11*


operatie

lange termijn follow-up

acuut

pre-operatieve metingen (o.a. optimisme) Faculty of Psychology and Neuroscience

6 maand

pijn subjectief herstel kwaliteit v leven

12 maand

pijn subjectief herstel kwaliteit v leven


pre-operatieve psychologische factoren    

angst voor de operatie pijn catastroferen optimisme self-efficacy



operatie

acuut

follow-up

6 maanden

preoperatieve metingen

1490 patienten

625 patienten


12 maanden


 meer pijn bij follow-up

 meer functionele beperkingen bij follow up  subjectief herstel (0 – 100%)  kwaliteit van leven (SF36)



pijn

herstel

pre-op predictors

OR

pre-op predictors

OR

duur operatie

2.0

duur operatie

2.5

acute post-op pijn

3.2

acute post-op pijn

2.6

angst voor operatie

1.9

angst voor operatie

2.0

optimisme

0.6

optimisme

-

Peters, Sommer. De Rijke, Kessels, et al. Annals of Surgery, 2007 Faculty of Psychology and Neuroscience


operatie

acuut

follow-up

6 maanden

12 maanden

preoperatieve meting

1490 patienten

625 patienten


401 patienten


 meer pijn bij follow-up  meer functionele beperkingen bij follow up  subjectief herstel  kwaliteit van leven (SF36) fysiek functioneren, emotioneel functioneren



fysiek functioneren

emotioneel functioneren

pre-op predictors

pre-op predictors

duur operatie

duur operatie

-

acute post-op pijn

acute post-op pijn

-

angst voor operatie

angst voor operatie

-

optimisme

-

optimisme

Peters, Sommer, van Kleef, Marcus. Br J of of Surgery, 2010 Faculty of Psychology and Neuroscience


experimentele pijn studie







meer optimisme  minder pijn






geïnduceerd optimisme

Optimism manipulatie: best possible self manipulation

long life health healthy friends children hapinness kids happiness good job carrier

Peters, Flink, Boersma, Linton. J Pos Psychol, 2010 Meevissen, Peters, Alberts. J Behav Ther Exp Psychiatry, 2011 Faculty of Psychology and Neuroscience


positieve toekomst verwachtingen

positieve stemming 4

7

3

6 control optimism

2

5 1 0

4 pre

post


pre

post

positieve toekomst verwachtingen

positieve stemming 4

7

3

6 control optimism

2

5 1 0

4 pre

post


pre

post




optimisme

32 31 control optimism

30 29 28 pre

1 week


2 weeks


best possible self 79 deelnemers controle


geïnduceerd optimisme bps controle 60

100

optimisme

90 80

55

70 60

50

50 40

45 pre

post


30

pijn intensiteit


uitputten van zelf-regulatie vermogen (ego-depletion)




26 + 33 + 46

2+3+2




26 + 33 + 46

optimisme inductie

2+3+2

controle inductie



neutraal

depletion

optimisme

1e zelf controle taak 2e zelf controle taak

geen depletion

Meevissen, Alberts, Peters, 2012 Faculty of Psychology and Neuroscience


lopend onderzoek •

invloed op negatieve gevolgen pijntaak op cognitief functioneren?



lopend onderzoek •

invloed op negatieve gevolgen pijntaak op cognitief functioneren?

•

klinisch trial (herhaalde N=1 en RCT) naar positieve interventie en welbevinden






fysiologische reactiviteit

cortisol

cortisol

interventie

baseline

wk1

wk2

wk3

wk4


lang termijn effecten wk5

wk6

3 maanden


cortisol

cortisol

interventie

baseline

wk1

wk2

wk3

wk4

stress taak


lang termijn effecten wk5

stress taak

wk6

stress taak

3 maanden


dag patroon cortisol & cortisol ochtend piek (2 dagen pre – post interventie) cortisol respons op stresstaak hartslag en hartslagvariabiliteit tijdens stressor huidgeleiding tijdens stressor



cortisol reponse op stressor

controle

optimisme

TSST

TSST Pre-intervention

Pre-intervention

Post-intervention

Post-intervention


conclusie optimisme (positiviteit) speelt een rol in het beleven van en omgaan met fysieke klachten niet alleen correlationeel, ook aanwijzingen vanuit prospectieve en experimentele studies


Bedankt: Johan Vlaeyen Linda Vancleef Marjolein Hanssen Yvo Meevissen Elke Smeets Maurice Theunissen Karoline Vangronsveld Hugo Alberts Marielle Goossens

Steven Linton Ida Flink Sofia Bergbom Katja Boersma Maarten van Kleef Marco Marcus Hans Gramke Micha Sommer

The Netherlands Organization of Scientific Research Faculty of Psychology and Neuroscience

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten

Recommend Documents