De rol van de beroepsstandaard van lerarenopleiders in het personeelsbeleid ‘Voorloper’ Kwaliteit van lerarenopleiders
Véronique van de Reijt en Quinta Kools Fontys Lerarenopleiding Tilburg
Context van de Fontys Lerarenopleiding Tilburg (FLOT) • Leidt op tot leraar voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs • Ongeveer 4000 bachelor en master studenten • Ongeveer 250 lerarenopleiders
Beleid FLOT • Bewustwording van en professionalisering in de rol van lerarenopleider bij FLOT-opleiders versterken en (in beleid) borgen. • “Elke docent bij FLOT is een lerarenopleider.” • De VELON-beroepsstandaard hanteren we daarbij als kader voor onze lerarenopleiders.
Beleid FLOT Werving & selectie Koppeling MKO Didactiek& Toetsing en registratie
Inductietraject
De FLOTlerarenopleider
COBgesprekken
Evaluatie door studenten
Begeleiding, COLLEN & feedback
Werving & selectie • Standaard vacaturetekst aangepast “Fontys Lerarenopleiding Tilburg is een grote organisatie die continue professionele en persoonlijke ontwikkeling van haar medewerkers stimuleert. Beginnende lerarenopleiders krijgen een inductietraject aangeboden om te groeien in de rol als opleider. Verdere professionalisering en certificering als lerarenopleider worden aangemoedigd. We zoeken een lerarenopleider die in staat is om op een open manier de drieslag tussen het leren van leerlingen, het leren van (aanstaande) leraren en zijn eigen leren vorm te geven. Een lerarenopleider die beschikt over kennis van de relevante (wetenschappelijke) inzichten over leren, opleiden en onderwijzen binnen de context van de school en de lerarenopleiding en beschikt over praktische wijsheid (tacid knowledge) die gebaseerd is op onderwijservaring. Een lerarenopleider die visievorming en waardeoriëntatie van de (aanstaande) leraren stimuleert.”
Inductietraject • • •
Gebaseerd op literatuur o.a. Murray & Male (2005) Wekelijkse bijeenkomst met 2 ervaren, geregistreerde lerarenopleiders Focus op twee hoofdlijnen: – Reilen en zeilen binnen FLOT (ingroei in de organisatie) – Rol als lerarenopleider (ingroei in het beroep), hierbij gebruik kennisbasis VELON en beroepsstandaard
• •
Gedurende periode1 t/m 3 van 1e jaar Evaluatie positief ‘tijd om met anderen te reflecteren op aspecten van mijn nieuwe beroep’
COB gesprekken
COB gesprekken (bijlage)
Bevindingen COB gesprekken • Opleiders worden zich bewuster van de rol van lerarenopleider • De beroepsstandaard biedt zowel de opleider als de teamleider een gemeenschappelijke taal • De beroepsstandaard benoemt de kern van het werk van een opleider, waardoor het COB-gesprek als diepgaander wordt ervaren • Gesprek over de beroepsstandaard ook op opleiding/teamniveau gaan voeren
Professionaliseringsmogelijkheden irt ambities FLOT-professionaliseringsmogelijkheden, bv.: • 8 kenniskringen i.s.m. lectoraten • Trajecten op het gebied van: – – – – – –
• • •
Onderzoeksbegeleiding Didactiek en toetsing Werkplekbegeleiding MBO in beeld TTO (CAE/CPE/CLIL) Ethiek (volgend studiejaar)
Pilots COLLEN …
Begeleiden, COLLEN en feedback • • •
Begeleiding nieuwe collega door ervaren collega COLLEN: Collegiaal leren (in drietallen) Feedback door teamleider Criteria voor lesbezoek i.r.t. de beroepsstandaard, bijvoorbeeld: Opleidingsdidactisch: De opleider geeft model-leren vorm. De opleider refereert aan zijn eigen didactische handelen en de effecten daarvan als voorbeeld voor de beroepspraktijk. Agogisch: De opleider stimuleert studenten om te reflecteren op hun eigen didactische handelen. Organisatorisch: De opleider heeft systematisch aandacht voor de voortgang in het leerproces van de studenten.
Evaluatie door studenten binnen deze module vind ik dat…… A. de opleider mij aanzet tot nadenken over het handelen als toekomstig leraar B. de opleider passende didactische werkvormen gebruikt C. de opleider zijn/haar didactische keuzes voor deze module expliciteert en onderbouwt D. de opleider aandacht besteedt aan het leren van mijn (toekomstige) leerlingen E. de opleider interpersoonlijk competent is (zorgt voor goede werksfeer, stimuleert studenten, biedt ruimte voor eigen inbreng, benut diversiteit in de groep) F. de opleider middels feedback een bijdrage aan mijn ontwikkeling levert G. de opleider organisatorisch competent is (komt op tijd, bewaakt de planning, komt afspraken na, zorgt dat studiemateriaal beschikbaar en toegankelijk is) H. de opleider inhoudelijk deskundig is
Koppeling Fontys MKO Didactiek&Toetsing met VELON-registratie • Fontys Medior Kwalificaties Onderwijs: – Didactiek en Toetsing – Onderzoeksvaardigheden – Mediawijsheid
• Participeren in VELON-pilot “Doorontwikkeling registratie lerarenopleiders”: verbinden Fontys assessment MKO didactiek&toetsing met VELON-registratie lerarenopleider
Beleid FLOT Werving & selectie Koppeling MKO Didactiek& Toetsing en registratie
Inductietraject
De FLOTlerarenopleider
COBgesprekken
Evaluatie door studenten
Begeleiding, COLLEN & feedback
Ondersteunend aan beleid: onderzoek • In kenniskring van FLOT-lectoraat ‘professionalisering van leraren en lerarenopleiders’ – Hoe vullen onze lerarenopleiders de rol van curriculumontwikkelaar in? (zie Lunenberg, Dengerink en Korthagen, 2013) – Hoe geven onze lerarenopleiders vorm aan het nakomen van de ontwikkelafspraken uit het COB-gesprek? – Op welke manier houden onze lerarenopleiders hun vakkennis up-todate? – Welke activiteiten ondernemen lerarenopleiders om meer zicht te krijgen op de rol van de leraar in het MBO en wat leren zij daarvan?
FLOT samen met Hogeschool Rotterdam kartrekker voorlopersgroep “Kwaliteit lerarenopleiders” (Lerarenagenda OCW) Twee doelstellingen: • Goede voorbeelden t.a.v. professionalisering van lerarenopleiders verzamelen en publiceren in overzicht “professionaliseringscontinuum” • Instituutprofessionaliseringstrajecten verbinden aan landelijke registratie
Professionaliseringscontinuum •
Geïnspireerd op het onderzoek van Inge Placklé en Wouter Cools, VELOV 2015
??????
Inductie traject 0-3 jaar
Begeleiden inductietraject Collegiaal coachen
Vakdidactisch netwerk
??????
??????
3-6 jaar
6-15 jaar
Meer dan 15 jaar
Vragen? Werving & selectie Koppeling MKO Didactiek& Toetsing en registratie
Inductietraject
De FLOTlerarenopleider
COBgesprekken
Evaluatie door studenten
Begeleiding, COLLEN & feedback
