DE REIS2018 JAARVERSLAG 2015

COLOFON Tekst: Rozemarijn Strubbe Fotoverslag: Heleen Haijtema, Anna Huizinga, Hans Jellema, Rozemarijn Strubbe en Ruben van Vliet

DE REIS2018 JAARVERSLAG 2015

INLEIDING







INHOUDSOPGAVE INLEIDING

2

VERSLAG ACTIVITEITEN

3

KADEROPLEIDING

4

LAB PROJECTEN

5



LAB MOLKE

5



LAB VERHALEN UIT DE WIJK 6

MAKERS 2015 / 2016

7

DEELPROJECTEN 2015 / 2016

9

PILOTPROJECT

11

PUBLIEKE LEZINGEN DWARSKIJKERS

12

REDACTIERAAD

13

MONITORING EN VERSLAGLEGGING

13

BEREIK

14



In het voorjaar van 2015 is Keunstwurk gestart met de nieuwe editie van De Reis2018: het community art programma van de Kulturele Haadstêd met kunst als katalysator voor een ‘iepen mienskip’ en maatschappelijke ontwikkeling. Het project borduurt voort op de eerste editie die van 2011/2014 plaatsvond. De Reis stelt onderwerpen aan de orde die in de Friese samenleving spelen, nu en in de toekomst. Kunstenaars geven samen met de betrokken deelnemers een artistiek antwoord op een actuele maatschappelijke vraag. De werkwijze en ervaringen van de eerste editie van De Reis zijn vastgelegd in de publicatie “Kompas voor de Reis” (2014). Tussen nu en 2018 geeft Keunstwurk vorm aan een tweede editie van De Reis. De komende jaren zullen er in dit kader een groot aantal sociaal artistieke projecten plaats gaan vinden. Dit keer niet alleen provinciaal, maar ook nationaal én internationaal. Naast de uitvoering van deze projecten zal De Reis dienen als laboratorium waarin de werkwijze verder wordt uitgewerkt en de maatschappelijke impact wordt onderzocht. Keunstwurk wil garanderen dat er na 2018 voldoende expertise en draagvlak is voor community art projecten in Friesland. Hiervoor ontwikkelt Keunstwurk in samenwerking met CAL-XL een onderzoeksmethodiek en een kaderopleiding voor kunstenaars en makers.  it jaar was gericht op verkenning en verbinding. Het doel was om de koers uit te zetten voor D de jaren 2016-2018. De keuze voor sociaal artistieke projecten, de vorm van monitoring en de kaderopleiding van makers wilden we in dit jaar vormgeven. Daarnaast wilden we een netwerk vormen van organisaties die zich aan het project verbinden. Om deze doelen te bereiken is er een jaarprogramma uitgezet die bestond uit de volgende onderdelen:

START KADEROPLEIDING MEI selectie makers/kunstenaars voor LAB projecten (stage) MEI/AUG uitvoering LAB projecten EIND AUG selectie makers kaderopleiding SEPT / DEC kaderopleiding makers OKT / DEC publieke lezingreeks Dwarskijkers PILOTPROJECT

OKT / NOV

Haring & Hummus in St. Annaparochie

REDACTIERAAD

JUNI / DECEMBER

5 bijeenkomsten

MONITORING/VERSLAGLEGGING VANAF VOORJAAR VANAF MEI JUNI / DEC JUNI / DEC

Programmascan door CAL-XL Projectscans LAB projecten door CAL-XL Maandelijkse blogs door Froukje Stuursma foto en videomateriaal van de verschillende activiteiten

In al deze doelen zijn we afgelopen jaar goed geslaagd. In dit verslag wordt het programma inhoudelijk toegelicht en geëvalueerd. Daarnaast wordt het directe bereik weergegeven van De Reis in 2015.

2

START KADEROPLEIDING SELECTIE MAKERS

Voor de ontwikkeling van de kaderopleiding Community Art, die Keunstwurk ook na 2018 aan wil bieden voor makers/kunstenaars, werken we samen met CAL-XL: laboratorium voor kunst en samenleving. Om toegelaten te worden tot de kaderopleiding is er een selectieprocedure ingesteld. Makers/kunstenaars konden zich opgeven voor de selectiedag. Er waren 36 aanmeldingen, waarvan er zes mensen op voorhand al afgewezen zijn, omdat ze te weinig ervaring hadden of artistiek niet interessant leken. De selectiedag op zaterdag 9 mei 2015 vond plaats op een boerderij in Rohel. De deelnemers hadden allemaal een korte pitch voorbereid waarin ze zichzelf presenteerden. Daarna volgde een discussie onder leiding van Sicco Cleveringa van CAL-XL over interessante ontwikkelingen in Friesland die aanleiding zouden kunnen zijn voor een Reis-project. ’s Middags kregen de deelnemers een rondleiding van de boer over zijn bedrijf. Naar aanleiding van deze informatie kregen de makers de praktijkopdracht om in een korte performance de omgeving te laten zien vanuit hun ogen. Dit resulteerde in kunstobjecten in het weiland tot dansante wandelingen over het erf. Opvallend was het verschil in kwaliteit en ervaring van de makers en kunstenaars die zich opgaven voor de selectiedag. Het bleek lastig om vooraf een scherpe selectie te maken gebaseerd op de motivatiebrief en CV. Een volgende keer kunnen we door deze ervaring de selectie makkelijker maken.

 iteindelijk zijn er dertien makers geselecteerd die in de periode mei/augustus artistiek verkennend onderU zoek doen in een van de twee LAB projecten die Keunstwurk in samenwerking met ervaren makers heeft geproduceerd. De tijdsinvestering voor de makers was ongeveer twaalf werkdagen, verspreid of geclusterd over een bepaalde periode. De LAB projecten dienen als stage om een goed beeld te krijgen van hoe deze makers in de praktijk te werk gaan. Criteria zijn o.a. de artistieke kwaliteit, maatschappelijke engagement, sociaal communicatieve vaardigheden en coachbaarheid van de makers. Daarnaast is het voor meer onervaren makers een manier om te bepalen of de manier van werken bij hen past. In de praktijk bleek deze verwachting ook te kloppen en ontstond er een vrij natuurlijke selectie van makers voor de kaderopleiding in het najaar. Van de dertien makers zijn uiteindelijk negen doorgestroomd.

STUDIEPROGRAMMA

VERSLAG ACTIVITEITEN

3



 et studieprogramma Kunst en Transitie (Kit) van CAL-XL dient als basis voor de piloteditie van de kaderopH leiding. Deze bestaat uit zes studiedagen die opgebouwd zijn uit theorielessen, gastlezingen van ervaringen makers, intervisie en presentaties van de studenten over makers/kunstenaars die hen inspireren. De kaderopleiding startte in september met een lunchlezing van VHDG over het project de SRV Wagen en de presentaties van projectpartners waarmee de makers gematcht konden worden.



T ijdens deze kaderopleiding gaan de makers hun eigen projecten ontwikkelen. Hiervoor heeft de organisatie van De Reis projectpartners verzameld die graag met een van de makers aan de slag willen. Daarnaast konden de makers een eigen initiatief uitvoeren, passend binnen de kaders van De Reis2018. Naast de studiedagen zijn de makers bezig met het vooronderzoek voor hun projecten. Hierbij worden ze gecoacht door ervaren makers uit het veld, waaronder Tamara Schoppert, Pieter Stellingwerf, Wouter Daane, Adelheid Roosen, Sandra Trienekes, Woest Noest en Dick Hauser. In het voorjaar zullen ze gecoacht worden op de uitvoering van de projecten. Hierbij hoeven ze niet met dezelfde coach te werken. De coach moet passen bij de hulpvraag van de maker.



 e studiedagen waren intensief, maar zeer interessant. Het lastige van een studieprogramma is dat het niet D altijd parallel loopt met de praktijk. Hierdoor konden opdrachten niet altijd uitgevoerd worden zoals de makers voor ogen hadden. Het voordeel van de verschillende praktijkprocessen is dat er altijd genoeg materiaal is om te bespreken in de intervisie. Bij een volgende editie van de opleiding is het zaak om te kijken of het programma meer flexibel aan kan sluiten bij de praktijksituatie.

4

LAB PROJECTEN LAB 1: MOLKE O.L.V. 5E KWARTIER



 e Reis startte dit voorjaar bij jonge Friese boeren met het project Molke, dat Keunstwurk in samenwerking D met 5e Kwartier produceert op locatie in Nijhuizum. Zes makers van De Reis onderzoeken samen met het 5e Kwartier de sociale impact van de veranderingen in de melkveehouderij en familiebedrijven naar aanleiding van de afschaffing van het Europese melkquotum.



 aar liggen de jonge boeren wakker van en hoe kunnen we hun dilemma’s delen met een breed publiek? W In twee LABS in juni en augustus gingen theatermakers aan de slag met deze thematiek. Ze werkten mee bij melkvee familiebedrijven en gingen in gesprek met de boer en zijn gezin. In totaal deden negen boerenbedrijven mee. Hun ervaringen speelden ze terug tijdens presentaties aan het einde van ieder LAB weekend. Voor deze labs is een projectkoor van amateurzangers samengesteld die nieuwe muzikale composities uitvoerde. Het koor verklankt wat de boer niet zegt en vertolkt onuitgesproken emoties op een muzikale manier. In totaal hebben 55 mensen meegedaan aan het projectkoor. Tijdens de eerste presentatie in juni speelden de makers zelf hun ervaringen voor het publiek onder muzikale begeleiding van het koor. Deze presentatie was voor een besloten gezelschap. Tijdens de tweede presentatie in augustus regisseerden de makers het koor en amateur- en professionele Friese acteurs. Deze presentaties waren toegankelijk voor publiek. Er was veel belangstelling, ook vanuit de pers. Uiteindelijk is er meer publiek toegelaten om geen mensen teleur te hoeven stellen. De reacties van het publiek waren zeer positief. Voor de boeren was het een ‘feest der herkenning’, maar was er bij hen ook behoefte aan een volgende verdiepingsstap. Vanuit Keunstwurk hadden we ook gehoopt dat de presentaties de waarnemingskaders van het publiek meer uit zouden dagen en dat er meer sprake zou zijn van een kritische reflectie op de thematiek. Het 5e Kwartier had wel de verwachtingen gecreëerd dat dit zou gebeuren, maar heeft hier dus niet aan voldoen. Het 5e Kwartier gebruikte deze LABS als vooronderzoek voor een grootschalige locatievoorstelling die ze in Friesland willen uitvoeren.



LAB 1 - 11 T/M 14 JUNI 2015 LAB 2- 26 T/M 30 AUGUSTUS 2015 KIJK VOOR MEER INFORMATIE, BLOGS, RECENSIES, REACTIES UIT HET GASTENBOEK, FILM EN FOTOMATERIAAL OP WWW.KEUNSTWURK.NL/MOLKE

LAB 2: VERHALEN UIT DE WIJK



In opdracht van de gemeente Leeuwarden ontwikkelt Willy Bergsma het meerjarige community art programma Oud Oost Vertelt. Als pilot ging Willy Bergsma met zes makers van De Reis aan de slag in het deelgebied Bloemenbuurt en Oldegalileën. Het doel was om de bijzondere verhalen van wijkbewoners te bewaren zodat ze niet verloren gaan wanneer de oudere generatie er niet meer is. De makers werden gekoppeld aan oudere mensen die al jaren in de wijk wonen. Vanuit hun eigen artistieke visie hebben zij de verhalen vertaald naar een aansprekende vorm waardoor wijkbewoners zich kunnen laten inspireren door verhalen van vroeger. De makers werkten vanaf eind mei aan het project. Op zondag 5 juli werd het zeer diverse resultaat gepresenteerd in het Wijkzorgcentrum Sint Jozef voor belangstellende bewoners uit het zorgcentrum en de wijk. De zaal zat gezellig vol met mensen van allerlei generaties. Helaas is het in de korte tijd waarin het project plaatsvond nog niet gelukt om meer mensen uit de wijk te activeren om als publiek aanwezig te zijn. De analoge computer van Marieke Veenstra was het grootste succes. Deze verhuist sinds de presentatie door de wijk, van de bibliotheek naar de basisschool en weer verder.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE, BLOGS, FILM EN FOTOMATERIAAL OP WWW.KEUNSTWURK.NL/VERHALENUITDEWIJK

5

6

MAKERS 2015 / 2016 De makers die de kaderopleiding volgen en eigen projecten ontwikkelen binnen De Reis hebben een verschillende achtergrond. Hieronder per maker een korte samenvatting om een beeld te geven van de diversiteit:

SISKA ALKEMA

O PLEIDING: BEDRIJF: QUOTE:

Hogeschool voor de kunsten, mixed media. Specialisatie fotografie. Noorderblik voor fotografie, vormgeving & kunstprojecten. “Mijn professionele ervaring en de combinatie van kunst & fotografie maakt mij tot een allround kunstenaar, daarbij een goed luisteraar en ik hou ervan om met mensen te werken. Met een creatieve en enthousiaste persoonlijkheid en eigen visie hoop ik mooie kunstprojecten (mede) te kunnen ontwikkelen.”

WILLY VAN ASSEN

OPLEIDING: Pabo en Opleiding Docent Dansexpressie BEROEP/BEDRIJF: Juf op een basisschool, eigen bedrijf Danswil en actief danser bij dansgezelschappen. QUOTE: “Het mooiste van mijn werk vind ik het vormen van een groep, mensen sturen en samen iets maken. Ieder met zijn eigen talent. Het ontdekken van wat iemand kan. Dat iemand van de groep na de voorstelling zegt ‘Wow, dat we dit hebben gedaan!’ Ik ben erg gedreven en positief. Ik maak makkelijk contact. Mensen voelen zich op hun gemak bij mij en willen graag voor mij dingen doen. Van losse mensen een groep maken is denk ik mijn grootste talent als maker.”

LISETTE BOKMA

OPLEIDING: BEDRIJF: QUOTE:

Productdesign Artez Hogeschool voor de Kunsten Arnhem Studio Lisette Bokma “Als product ontwerpster wil ik het zelf-doen stimuleren en heb ik een sociale invalshoek met mijn projecten. Met mijn zuivelset “Wei Kookgerei” (2014) wil ik mensen weer uitnodigen om zelf zuivelproducten te maken en te proeven hoe puur voedsel kan smaken. Zelf doen betekent bovendien dat je voeding ziet ontstaan en dat je trots kunt zijn op het eindresultaat. Door middel van “De Reis” hoop ik aan projecten te kunnen werken die een ervaring of beleving zullen zijn voor de gebruikers en de roots van de Friese cultuur laten ervaren.”

JANNEKE DE HAAN

OPLEIDING: BEROEP: QUOTE:

7

Kunsten, Cultuur en Media (RUG) en Regieopleiding Theaterschool in Amsterdam regisseur/theatermaker “Op de Regieopleiding ontdekte ik een grote liefde voor locatie- en maatschappelijk georiënteerd theater. Mijn drijfveer als maker is om mensen die onbekend zijn met theater te laten zien hoe prachtig en vooral hoe belangrijk theater is. Ik wil laten zien dat je met theater mensen kunt prikkelen, ontroeren en verrassen. Daarnaast wil ik onderwerpen aan de kaak kunt stellen, waar anders moeilijk over gepraat wordt.”

CARO KROON

OPLEIDING: Willem de Koning Academie autonome kunsten BEROEP/BEDRIJF: beeldend kunstenaar, theatermaker, regisseur, performer en oprichtster van SPOONK, wat de grenzen tussen theater en beeldende kunst verkent. SPOONK is inmiddels opgesplitst in Spoonk-producties voor theatervoorstellingen en acts en SPOONKlab, een bruisend laboratorium voor creativiteit en een kweekplaats voor talenten. QUOTE: “Ik ervaar het menselijk leven als een hartverwarmende en verscheurende tragikomedie. Zo kijk ik het liefst naar onze imperfectie. Iedereen gaat zo hard op in zijn eigen verhaal, maar in kunst en theater kunnen we uitzoomen. En luid lachen om onze eigen waanzin. Een grote voorliefde heb ik voor verhalen die gaan over hoe wij mensen onszelf uit ellende kunnen halen door onze eigen verbeelding te gebruiken. Onze verbeelding is een zeer belangrijke kracht in deze tijd.”

HENK DE LANGE

OPLEIDING: BEROEP: QUOTE:

kunstacademie AKI Enschede (mixed media) beeldend kunstenaar “Ik heb een grote Verbeeldingskracht (snel ideeën), ben heel Visueel ingesteld (kan snel een idee schetsen/tekenen) en heel Veelzijdig (in materialen en technieken). Ik ben meer praktisch ingesteld, wil dingen doen en niet al te lang praten..., voorbeelden geven, een andere kijk aanreiken. Mijn droom voor De Reis is dat het een inspirerende ontdekkingsreis wordt met ongezochte vondsten en ontmoetingen.”

HANNA VAN MOURIK BROEKMAN

OPLEIDING: BEROEP: QUOTE:

regieopleiding Toneelacademie Maastricht / Noorderlingen Groningen regisseur/ theatermaker “In mijn werk ben ik op zoek naar een sociaal alchemistisch proces, theater dat meer oplevert dan schoonheid, ontroering of reflectie. Theater, dat aan de hand van een thema een publiek engageert, inspireert en activeert. Voorstellingen die als live constellatie, mensen confronteert met de reacties en meningen van anderen. Ik ben geïntrigeerd door grote thema’s die de ongelijkheid in onze samenleving bewerken zoals arbeid, macht en status. Voor mijn manier van werken gebruik ik het begrip social engineering. Bij De Reis wil ik deze vorm van werken verder uitdiepen en daarmee de impact van mijn werk vergroten.”

JEANINE NIEMENDAL

OPLEIDING: BEROEP: QUOTE:

Dramadocent specialisatie regie aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven docent/theatermaker “De Reis biedt mij de kans mijzelf te verdiepen in een theatervorm die gaandeweg mijn hart aan het veroveren is. De combinatie van locatietheater met en voor een gemeenschap, persoonlijke verhalen verzamelen en daarmee bruggen slaan, dilemma’s bespreekbaar maken of misschien ‘alleen maar’ publiek en medewerkers ontroeren en verwonderen inspireert mij enorm. Ik ben bevlogen en betrokken en vooral heel erg nieuwsgierig. Ik daag graag mensen uit om te doen dat wat eigenlijk niet denkbaar is.”

MARIEKE VEENSTRA

OPLEIDING: BEROEP: QUOTE:

Theatervormgeving kunstacademie Minerva in Groningen beeldend theatervormgever en interactieve installatiekunstenaar “Ik ben in mijn werk altijd op zoek naar interactie met het publiek. In hoeverre kun je ze zelf de touwtjes in handen geven en toch een helder verhaal vertellen?”

8

PROJECTEN 2015 / 2016 In september 2015 zijn de makers gematcht aan projecten of hebben ze een eigen projectvoorstel ingediend. In het najaar hebben ze vooronderzoek gedaan in de omgeving waarin de projecten plaatsvinden. In januari 2016 worden de projectplannen geschreven, die vanaf februari 2016 worden uitgevoerd.

1. HARING EN HUMMUS - MAKERS JANNEKE DE HAAN EN GEARTSJE POSTMA

 aring & Hummus is een eigen initiatief van makers Janneke de Haan en Geartsje Postma. H Het is een community art project met als doel om vluchtelingen en hun Nederlandse buren op een creatieve manier nader tot elkaar te brengen. De makers hopen met het project een interesse te creëren in elkaars leven, leefomgeving en rituelen. Volg de ontwikkelingen op de speciale Facebook-pagina

2/3. OUD OOST VERTELT! - MAKERS SISKA ALKEMA EN JEANINE NIEMENDAL

 ommunity theaterproject in de achterstandswijk Oud Oost in Leeuwarden onder leiding van Willy Bergsma, C die eerder al grootschalige projecten in de wijken in Leeuwarden uitvoerde. De inhoud van deze producties is het resultaat van face to face onderzoek naar wat er zoal leeft en speelt in de wijken Bloemenbuurt en Vlietzone. De makers voeren ieder een project uit in een eigen deelwijk. Siska werkt aan een beeldend project in de Oud-Indische buurt rondom de geplande wijkrenovatie. Jeanine werkt met de bewoners in de Saskiabuurt aan een theatrale productie rondom Saskia van Uylenburgh.

4. DE HOEVE - CULTUREEL HOOFDDORP 2018 - MAKER WILLY VAN ASSEN

 et dorp De Hoeve heeft de ambitie om Cultureel Hoofddorp 2018 te worden. Hiervoor heeft een speciale H commissie een bidbook geschreven. Tijdens haar vooronderzoek kwam Willy erachter dat De Hoeve een dorp is waar geen nieuwe huizen gebouwd mogen worden, maar waar mensen wel graag willen komen wonen. Het dorp kent een grote daadkracht en doorzettingsvermogen, dus Willy verwacht dat dit uiteindelijk wel gaat lukken, maar ze wil het dorp graag op de kaart zetten met deze positieve energie.

5. DE PASSANT - REIS RONDOM DE CENTRALE AS - MAKER MARIEKE VEENSTRA

 itganspunt van dit project is De Reis naar Wad (2014), een locatievoorstelling voor bewoners en amateurU kunstenaars. Er worden evenementen georganiseerd met de inwoners van de dorpen rondom de Centrale As die kenmerkend zijn voor de dorpen. Deze evenementen gaan in op de actualiteit of historie, maar vooral op de uitzonderlijkheid van de omgeving. De participerende dorpen zijn Veenwouden, Zwaagwesteinde, Broeksterwoude, Damwoude, Dokkum, Nijega, Sumar, Garyp, Burgum, Hurdegaryp. Marieke Veenstra gaat aan de slag in een van deze dorpen.

6. EEN ANDER SOORT GELD / CAMPING HEECHTERP - MAKER LISETTE BOKMA

 it project is gestart als een pilot voor het ontwikkelen van lokaal geld in een kleine gemeenschap. Het initiaD tief hiervoor is ontstaan bij René Poppen van Us Kooperaasje. Uiteindelijk blijkt dat het ontwikkelen van een ander soort geld in eerste vooral in de systeemwereld ondergebracht moet worden, voordat het in de praktijk gebracht kan worden. Daarnaast was het lastig om draagvlak te vinden binnen de gekozen gemeenschap: Heechterp Schieringen. Het initiatief van het wijkbedrijf om een camping te beginnen wordt nu opgepakt, samen met de organisatie van Welcome to the Village.

7. CONNECTING NEIGBOURHOODS - MAKER HANNA VAN MOURIK BROEKMAN

Dit is een meerjarig project in samenwerking met Minerva Academie voor Popcultuur in Leeuwarden waarbij in 7 landen citylabs worden opgezet (Finland, Letland, Griekenland, Spanje, Groot Brittannië, Hongarije). De hoge scholen in deze landen zijn samenwerkingspartners van de Academie voor Popcultuur. Studenten van de opleidingen gaan in de wijk aan de slag met de bewoners in een community art project, met als uitgangspunt om een politieke discussie aan te gaan. In 2015-2016 start de Academie voor Popcultuur samen met Hanna een pilotproject in Aldlân Oost, waar onderzoek gedaan wordt naar het thema macht. Deze wijk kenmerkt zich door een groot verschil tussen arm en rijk.

8. GOBABIS -SMALLINGERLAND - MAKER CARO KROON

 roject rondom de zusterband tussen Gemeente Smallingerland en Gobabis (Namibië), wat gepresenteerd P wordt op het Simmerdeis Festival in Drachten. Als gemeenschap is De Veenhoop gekozen. Met haar theatercaravan is Caro nu op onderzoek uit wat de mogelijkheden en wensen in de gemeenschap zijn.

9. NETWORK OF SUSTAINABLE VILLAGES - ENERGIE NEUTRALE WIJKEN - MAKER HENK DE LANGE

9

 anuit Us Kooperaasje is de vraag gesteld of De Reis kan helpen om energiecoöperaties juist vanuit de culV turele hoek een nieuwe, jonge impuls te geven. Dit gebeurt eerst op lokaal niveau met een deelproject in de wijk Westeinde in Leeuwarden. Energie coöperatie Westeinde heeft als doel om van Westeinde een energie neutrale wijk te maken. Samen met de ECW probeert Henk de Lange de wijk Westeinde meer energiebewust te maken. Dit wil hij doen door de bewoners te betrekken bij speelse “groene” kunstinstallaties die samen ontworpen en gemaakt worden. Hij wil als katalysator dienen, waardoor nieuwe initiatieven in gang gezet worden, zodat Westeinde uiteindelijk een energie neutrale wijk wordt.

10

PILOTPROJECT

 HDG wilde in september hun artist in residence project de SRV wagen uitvoeren. Hun werkwijze schuurt met V de methodiek van De Reis, waardoor het nieuwe inzichten op kan leveren. Helaas kregen zij de aanvullende financiering niet rond en is het project uitgesteld. Wel hebben zij tijdens de kick-off dag van de kaderopleiding een lunchlezing verzorgt met kunstenaars Teun Vonk via een live verbinding met Shanghai en Matthias König.

Hiervoor in de plaats hebben Janneke de Haan en Geartsje Postma een pilotversie uitgevoerd van hun project Haring en Hummus in St. Annaparochie. Daarbij hebben ze onderzocht of er draagvlak is in de gemeenschap voor een project waarbij vluchtelingen en dorpsbewoners met elkaar verbonden worden. Dit was een groot succes met twee inspirerende en gezellige avonden waarbij de mensen elkaar hebben leren kennen door samen te eten, spelletjes te doen en culturele tradities uit te wisselen. In april wordt het project voortgezet.

BEKIJK DE VIDEOREPORTAGE OP FINSTER OP FRYSLÂN

PUBLIEKE LEZINGEN DWARSKIJKERS De Reis wil ook een breder publiek inspireren. Daarom worden er lezingen georganiseerd die toegankelijk zijn voor iedereen die daar in geïnteresseerd is. Niet alleen het culturele veld, maar ook maatschappelijke organisaties en individuele initiatiefnemers. Om een groter publiek te bereiken heeft Keunstwurk hierbij samengewerkt met LAB LWD. Daarnaast was CAL-XL en het Onderzoekscentrum Arts In Society van de RUG nauw betrokken bij de organisatie. In drie bijeenkomsten spraken wetenschappers, kunstenaars en bestuurders zich uit over uitdagingen die zij zien in deze tijd en welke rol kunst en cultuur daarin kan of moet spelen. Waarom is het centrale thema ‘mienskip’ van Leeuwarden-Fryslân 2018 zo urgent en hoe vertaal je dat naar een cultureel programma? Keunstwurk en LAB LWD streefden naar een speelse dialoog tussen de sprekers en het publiek en gebruikten het spel ook als metafoor voor de beoogde interactie tussen kunst en maatschappelijke ontwikkeling. In het eerste luik op 8 oktober spraken we over welk spel er gespeeld moet worden: een dialoog over de noodzaak van Iepen Mienskip in Friesland en de mogelijke bijdrage van kunst in die ontwikkeling. Sprekers waren Pascal Gielen, Hoogleraar Kunstsociologie en Cultuurpolitiek aan de RUG, over de homo ludens en de maat en de onmaat van kunst, Marten Winters, voormalig stadskunstenaar, bekend van ‘Het schip de lading’ en nu met een focus op ‘De loop der dingen’ en Klaas Sietse Spoelstra, actief als maatschappelijk ondernemer en één van de initiatiefnemers van LWD2018 In het tweede luik op 5 november spraken we over de spelregels en het veranderen van spelregels: Hoe kan je de speelruimte die kunst biedt ook inzetten om doelgericht veranderingsprocessen aan te jagen. Voor wie en wat kies je dan? Waarom? Wat kan het opleveren? Sprekers waren Barend van Heusden, Hoogleraar Cultuur en Cognitie aan de RUG, over een nieuw kunstbegrip en een hernieuwde rol van kunst in de samenleving, Jeanne van Heeswijk, kunstenaar, over haar geëngageerde kunstpraktijken als ‘It runs in the Neighbourhood’ en Jan Hendrik Jansen, directeur van Doarpswurk, over de politieke agenda voor het landelijk gebied en de rol van kunst daarin. In het derde luik op 3 december spraken we over de knikkers van het spel: een dialoog over de feitelijke materialisatie en inbedding van het nieuwe kunstbegrip in de samenleving van morgen. Sprekers waren François Matarasso, kunstenaar en internationaal gerenommeerd onderzoeker en denker betreffende community arts, Rozemarijn Strubbe over het bidboek-project De Reis2018 en Oeds Westerhof, projectdirecteur van LWD2018 die een reflectie gaf op het volledige programma van Dwarskijkers. Daarnaast werden er pitches gegeven van actuele kunstpraktijken door de nieuwe lichting makers en hun maatschappelijke partners van het project ‘De Reis’.

EVALUATIE

De bijeenkomsten zijn erg goed bezocht. Er was een groeiende opkomst en mensen kwamen vaak terug voor een volgende bijeenkomst. In totaal hebben ruim 180 mensen de lezingen bezocht. In de oorspronkelijke opzet wilden we meer publiek uitnodigen, maar dat had de interactie met het publiek beperkt. Er is gespeeld met verschillende vormen van interactie. Duidelijk is dat een frontale setting het minste werkt en dat keukentafelgesprekken de meest interessante stof oplevert.

KIJK VOOR DE VERSLAGEN EN PRESENTATIES OP: HTTP://WWW.KEUNSTWURK.NL/NODE/69976 KIJK VOOR DE VIDEOREGISTRATIE OP HET YOUTUBE KANAAL VAN DE REIS: HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/CHANNEL/ UCF6ZY_9O-QH6C-TALX8RB_A

11

12

REDACTIERAAD De Reis wordt de komende jaren vormgegeven en gedragen door een groeiende community van makers, actieve burgers, culturele en maatschappelijke partners. Net als in de voorgaande editie wordt een belangrijke spil in het gezamenlijke avontuur de redactieraad. Deze bestaat uit leden die afkomstig zijn uit het culturele, maatschappelijke en onderwijsveld. De redactieraad reflecteert over welke maatschappelijke thema’s belangrijk zijn in Friesland en adviseert over de koers en het programma van De Reis. Hiervoor komt de raad periodiek bijeen. Er was veel belangstelling onder partijen om zich aan te sluiten bij de redactieraad. Het afgelopen jaar heeft zich een harde kerngroep ontwikkelt die zeer betrokken is en leden die meer incidenteel aanwezig zijn.

 e redactieraad wordt op dit moment vertegenwoordigd door afgevaardigden van Doarpswurk, KNHM, D Fries Sociaal Plan Bureau, Minerva Academie voor Popcultuur, NHL Docent Theater, Stenden Welzijn nieuwe stijl, Master Kunsteducatie Hanze Hogeschool, D-Drive, Kunstkade, Tresoar, LTO Noord, Europa Team 2018, Het Bolwerk, Mienskipcentrum Leppehiem en St. Toeristisch Netwerk de Friese Wouden.

BEREIK 2015





DIRECT BETROKKENEN

DOEL

REALISATIE

Betrokken makers/organisatie/coaches 30 Betrokken deelnemers bij de drie projecten 150 Molke Verhalen uit de Wijk Haring & Hummus Redactieraad 15 Bezoekers lezingen 500 Overige betrokkenen/publieke projecten 500

40 75 15 50 20 180 200

TOTAAL

580

VOOR VRAGEN OVER DE REIS2018 KUNT U TERECHT BIJ PROJECTLEIDER ROZEMARIJN STRUBBE VIA ROZEMARIJN. [email protected] OF 058-2343450

MONITORING / VERSLAGLEGGING CAL-XL verzorgt als kennispartner de monitoring van De Reis. Hiervoor is een speciaal dashboard ontwikkeld waarin alle projectgegevens verzameld worden. Per project wordt een scan gemaakt waarmee de impact en resultaten van het project in kaart worden gebracht. Alle projecten worden beoordeeld op 4 kernkwaliteiten: artistiek, contextueel, participatief en transformatief (zie Manifest CAL-XL) Daarnaast zal er door CAL-XL een programmascan uitgevoerd worden. Ter voorbereiding is er een rapport geschreven door Jan Brouwer van CAL-XL. Het doel van het rapport is een beschrijving geven van de instrumenten van CAL-XL en verder aansluiting vinden bij de monitoring LWD 2018, ten einde optimaal gebruik te kunnen maken van de monitoring data. De instrumenten bestaan uit een verandertheorie, een scan van de omgeving, een besluitvormingscyclus, een dashboard met scan van programma’s en projecten, CoP en Coaching. Voor het rapport is gesproken met de redactieraad van de Reis XL, Theo Willemsen van de provincie Friesland, Stephan Hakkers van het FSC en Sjoerd Bootsma van LWD2018. Het volledige rapport is op te vragen bij Rozemarijn Strubbe, projectleider van De Reis. [email protected]

VERSLAGLEGGING



 fgelopen jaar schreef Froukje Stuursma vanuit haar kritisch analytische achtergrond maandelijks een A blog over de ontwikkelingen van het project. Deze zijn te lezen op http://www.keunstwurk.nl/blogdereis Daarnaast zijn er foto’s gemaakt door professionele jonge fotografen (Ruben van Vliet, Hans Jellema en Heleen Haijtema). Van de Lab projecten zijn korte video’s gemaakt door Helma Peters.  VIA EEN SPECIALE PAGINA OP DE KEUNSTWURK WEBSITE (WWW.KEUNSTWURK.NL/2018) EN SOCIAL MEDIA WERDEN BELANGSTELLENDEN OP DE HOOGTE GEHOUDEN VAN DE ONTWIKKELINGEN.

13

14