De receptie van de muziekblog in de muziekindustrie

KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN FACULTEIT LETTEREN MASTER IN CULTURELE STUDIES

De receptie van de muziekblog in de muziekindustrie

PROMOTOR: HEIDI PEETERS

MASTERPROEF Ingediend door THOMAS VANOOSTHUYSE

Leuven 2011-2012

0

ABSTRACT In this dissertation we investigate the relationship between music blogs and four relevant sectors from the music industry. First of all, we selected record labels. As music blogs post about the newest releases, it seems naturally that there is a connection between these two media. As music blogs always try to discover new talent, they usually get in contact with smaller labels. We selected Cascine: an independent label based in New York and London. We had an interview with Sandra Croft, the PR-agent and co-founder. She learned us more about the strategy of this label and emphasized on the importance of the internet and especially music blogs for small indie labels. A second sector we have investigated, are the concert organizers. We selected representatives of two major concert halls in Belgium: Tom Vangheluwe from De Kreun and Kris Mouchaers of Botanique. They both said music blogs are very important to be up to date with the latest trends in music. They are as important as magazines and newspapers and even have advantages: they are faster, easier to use and interactive. They also point out that music blogs are quite important to create a hype for a show and sell more tickets for that concert. We also interviewed musician Mathieu Seynaeve from the bands Jealov and Vuurwerk. These bands have been featured quite a lot on music blogs. It was interesting to ask Seynaeve about the effects from a blog on his carrier. He stated that they are very useful for musicians because they give honest feedback and support at the start of someone’s carrier. The last sector we have contacted, is the written press. We selected Subbacultcha!, a magazine that focuses on alternative music and organizes free concerts for members and uses the internet in an explicit way. Kasper-Jan Raeman, the man behind Subbacultcha!, mentions music blogs have an influence on the online content. The magazine focuses on the concerts they organize, but the online media present new artists and music. Blogs are the perfect way to stay up to date To judge the results of our investigation, we have also contacted music bloggers: Jarri Van der Haegen, the person behind the popular music blog Disco Naïveté and Sofie Devriendt, who has an electronic music blog called SSSSSOUND. They both mention that they are experiencing more and more contacts between the music industry and music blogs. They are becoming more and more influencing and popular. Devriendt noticed music blogs are gatekeepers: there is an enormous offer with music overwhelming the internet every day, music blogs help us to select the best music. These musicians can flow to the next level and be noticed by the traditional media who have much more influence on the mainstream audience. Music blogs are on the rise and are becoming much more than an underground website that posts about a new artist. They are getting quite an influence in the music industry and the majority of the people we have interviewed, are supporting a collaboration between the sectors in the music industry and music blogs.

Aantal tekens masterproef: 189.428 1

DANKWOORD Het maken van deze masterproef zou niet gelukt zijn zonder de hulp van enkele personen. Daarom wil ik hier graag enkele woorden van dankbaarheid meegeven. Eerst en vooral gaat mijn oprechte dank uit naar prof. Heidi Peeters voor de deskundige begeleiding, de verbeteringen en nuttige opmerkingen. Ook mijn professoren van de richting Culturele Studies verdienen mijn dank. Zij begeleidden mij in het uitbreiden van mijn kennis, onderzoeksvaardigheden en interesses. Ook wil ik mijn dank betuigen aan mijn familie en mijn vriendin voor hun onvoorwaardelijke steun en hun interesse, niet alleen voor deze masterproef maar voor alles wat ik onderneem. Een speciaal woord van dank richt ik aan mijn ouders voor de kans die ze me gaven om te studeren, voor de aanmoedigingen tijdens mijn studies, voor hun geduld en voor hun geloof in mij. Ik wil hen, mijn zus en mijn vriendin ook bedanken voor hun beschikbaarheid op elk moment. Daarnaast wil ik ook mijn zus bedanken voor het nalezen van deze paper. Tenslotte wil ik ook de personen bedanken die tijd vrij maakten om mij met mijn onderzoek te helpen en mij te woord te staan.

2

INHOUDSTAFEL

INHOUDSTAFEL ........................................................................................................................................... 1 INLEIDING .................................................................................................................................................. 2 HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN OVERZICHT .......................................................................................................... 9 HOOFDSTUK 2: DE MUZIEKINDUSTRIE ........................................................................................................ 28 HOOFDSTUK 3: ALGEMENE INDRUKKEN ...................................................................................................... 38 HOOFDSTUK 4: RELATIE MUZIEKBLOG EN DE MUZIEKINDUSTRIE .................................................................... 47 HOOFDSTUK 5: TOEKOMSTBEELD ............................................................................................................... 60 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN ................................................................................................................. 65 BIBLIOGRAFIE ........................................................................................................................................... 69 BIJLAGES .................................................................................................................................................. 74

1

INLEIDING “Moreover, the web has implicated itself at every level of culture”(Lister, 2009, 185) Deze stelling van Martin Lister uit het werk New Media: a critical introduction vormt een van de uitgangspunten bij het opstellen van deze scriptie. Het internet heeft zich in alle mogelijke delen van onze maatschappij en ons dagelijks leven weten te nestelen en doordringt onze cultuur op elke mogelijke manier. De culturele sector is sinds enige tijd onlosmakelijk verbonden met het internet en zou vandaag de dag maar moeilijk kunnen overleven of voluit functioneren zonder. Zo staan culturele organisaties via het internet in direct contact met andere bedrijven en organisaties die dezelfde verwezenlijkingen nastreven. Mensen contacteren, het laatste nieuws ontdekken… alles gebeurt via het wereldwijde web. Traditionele media zoals magazines en radio ondervinden ook steeds meer invloed van het internet: hun publiek maakt steeds vaker de overstap naar de online wereld, waardoor ook zij verplicht zijn te moderniseren en te digitaliseren. Uit de korte enquête die voor deze masterproef werd afgenomen, blijkt deze stelling bij de overgrote meerderheid te kloppen.1 Om bijvoorbeeld op de hoogte te blijven van de laatste trends in het muzikale landschap gebruiken meer en meer jongeren het internet en kunnen traditionele media zoals de kranten en magazines… hen minder bekoren (Keen, 2008, 34). Internet is niet alleen in het dagelijkse leven enorm belangrijk, ook op professioneel vlak is het de standaard geworden, zo ook voor de muziekindustrie in al zijn vormen. Muzieklabels en PR-bedrijven maken gretig gebruik van het web om nieuwe bands op te sporen, om met hun doelpubliek te communiceren over nieuwe aankomende releases, om hun muziek digitaal aan de man te brengen… Uit de verkoopscijfers van muziek blijkt dat de digitale markt steeds groeit en toeneemt. “Download services are seeing continued strong consumer demand and are expanding their customer base […] Digital Music revenues to record companies grew by eight percent globally in 2011 to an estimated US$ 5.2 billion” (Digital Music Report 2012, 2012, 6). Ook concertorganisatoren doen er alles aan om online een zo groot mogelijk publiek aan te spreken en op allerlei sites reclame te maken voor aankomende concerten. Ook via sociale media volgen dagelijks meerdere updates van interessante concerten en worden leuke video’s gepost om mensen te overhalen een bepaald concert bij te wonen. Daarnaast gebruiken steeds meer traditionele media het internet om hun werk te vervolledigen: kranten en magazines plaatsen hun content ook online en gebruiken sociale media om een interactie te verkrijgen met hun lezers. Ook radio gebruikt het internet om een grotere interactie te bekomen 1

Enquête afgenomen vanaf 22 april tot 6 mei bij 28 personen. Hierbij moet worden vermeld dat de resultaten afkomstig zijn van mensen uit eenzelfde sociale groep. Een correct beeld en overzicht wordt hier dus niet gegeven, maar toch is het interessant deze gegevens weer te geven.

2

met hun luisteraars. Zo laat Studio Brussel bijvoorbeeld dagelijks een musicbattle op Facebook los waarbij hun volgers kunnen beslissen welk nummer op het einde van een programma wordt gespeeld. Het internet wordt dus omarmd door de vele spelers van de muziekindustrie, maar ook het omgekeerde is merkbaar: het internet probeert ook de muziek te omarmen en zelf een nieuw onderdeel uit te maken van de muziekindustrie. Met de opkomst van het web en het verschuiven van ons leven naar een digitale omgeving, verschuift ook de verkoop van muziek mee. Met het succes van mp3-bestanden komt ook de online verkoop van muziek in de lift te zitten: dat wordt elk jaar succesvoller (Belgen kochten vorig jaar bijna 20 miljoen muziekdragers, 2012). Mensen moeten niet meer naar een winkel lopen om een cd te kopen; dit kan gewoon met enkele muisklikken op het internet. Vaak is het ook goedkoper om online muziek aan te schaffen en kan het onmiddellijk op een mp3-speler gezet worden en overal mee naartoe genomen worden. Daarnaast is het ook mogelijk dat ene nummer dat je graag hoort te selecteren en dit te kopen, zonder de volledige cd te moeten aanschaffen. Het internet lijkt ook de nieuwe plaats te zijn waar bands ontdekt worden. Door hun muziek (al dan niet gratis) aan te bieden op verschillende sites hopen ze een doorbraak te forceren en zichzelf in de aandacht te werken. Particulieren ontdekken vaak nieuwe muziek via steeds populairder wordende muziekblogs. Dit is een online fenomeen waarop dagelijks nieuwe posts verschijnen waarin nieuwe nummers of talentvolle artiesten worden aangeprezen. Het recente verschijnsel van de muziekblog zullen we verder onderzoeken in deze verhandeling. Meer bepaald zullen we nagaan hoe verschillende instanties uit de muziekindustrie tegenover dit fenomeen staan: hoe zien platenlabels, artiesten, concertorganisatoren, muziekjournalisten… de muziekblog en wat is hun mening hierover. Deze visies worden afgetoetst met de meningen van enkele muziekbloggers om zo een samenhangend overzicht te krijgen en een kritisch onderzoek samen te stellen. De muziekindustrie zit in een belangrijke overgangsfase, onder meer door de invloed van het internet, en evolueert voortdurend. Door de tussenkomst van het internet en de mentaliteit van de samenleving waarin alles snel moet gaan is er ook veel verandering merkbaar in dit alles. Het aantal blogs zal bijvoorbeeld dagelijks enorm toenemen en tegelijkertijd zullen er ook heel wat blogs verloren gaan of uitsterven doordat de maker zijn interesse hierin verliest (State of the Blogosphere 2011, 2012; Dean, 2010, 63). Door die snelheid en ook het actuele karakter van het onderwerp, is er weinig relevante informatie over de muziekblog verschenen. Er zijn heel wat artikels te vinden uit kranten, magazines en dergelijke maar echte wetenschappelijke literatuur is hier niet over te vinden. Daarom is het moeilijk een onderzoek op poten te zetten dat louter gebaseerd is op literatuur. Het is dus nodig dat dit een explorerend onderzoek wordt, waarbij wij zelf heel wat nieuwe informatie proberen aan te geven en de bestaande literatuur aanvullen met onze eigen bevindingen. Dit zal 3

vooral gebeuren aan de hand van interviews met degenen die er het dichtst bij betrokken zijn. Daarnaast werd ook een korte enquête afgenomen bij een dertigtal personen. Er werden hen enkele algemene vragen gesteld die ons kunnen helpen een beter beeld te vormen van de verwachtingen, eisen en het gedrag van de lezers van dit soort blogs.

Afbakenen van het onderwerp Deze masterproef beslaat een heel ruim onderwerp: de muziekindustrie beslaat de hele wereld, duizenden genres en kan in korte tijd heel wat veranderingen doormaken. Daarom is het nodig dit allemaal goed en duidelijk af te bakenen. Zo kiezen we voornamelijk om met Europese blogs te werken, en in het bijzonder met Belgische. De meeste geïnterviewden komen immers voornamelijk in aanraking met Belgische blogs. Onze keuze baseerden we op een uitzending van de radiozender Studio Brussel, waarbij vier Belgische bloggers werden uitgenodigd voor een kort interview (De Beste Belgische Bloggers, 2012). Opmerkelijk is echter wel dat het aantal kwalitatieve blogs in België miniem is. Daarom zullen in eerdere studies rond dit onderwerp een aantal dezelfde bloggers aan bod komen zoals in onze interviews. Maar aangezien deze telkens een ander onderwerp aansneden van dit recente onderwerp, vormt dit geen probleem. Daarnaast werden de volgende sectoren geselecteerd: muzieklabels en PR, muzikanten, concertorganisatoren en de traditionele geschreven media. Voor het thema van deze masterproef is het belangrijk dat deze traditionele media gerelateerd zijn met muziek. Zo is de inbreng van kranten miniem: meestal worden er slechts eenmaal per week enkele pagina’s aan muziek gewijd. Daarom is het interessanter om andere media te selecteren. Zoals Kris Mouschears aangaf in een interview zijn kranten niet de meest interessante media voor de muziekindustrie. Hoewel er heel wat mensen deze lezen, is het nooit zeker hoeveel personen de muzieksectie effectief raadplegen. Wanneer de focus gaat liggen op een magazine dat helemaal gericht is op muziek, spreken ze een specifiek publiek aan dat volledig uit potentiële klanten bestaat (Kris Mouschaers, interview, 18 april 2012). Zo werd aangegeven dat het bekende en kwalitatieve muziekmagazine OOR gemiddeld maar 15.000 exemplaren verkoopt per kwartaal (Instituur voor Media Auditing, 2012)2 en dat dit getal bij kranten veel hoger ligt. Toch is het interessanter volgens Kris Mousschaer om als instituut uit de muziekindustrie mensen aan te spreken via magazines als OOR om zo een echt specifiek en gegarandeerd geïnteresseerd publiek aan te spreken. Daarom viel onze keuze bij het selecteren van de media op een gespecialiseerd muziekmagazine.

2

Vergelijkbaar met het Engelstalige populaire muziekmagazine NME, dat zo’n 27.000 exemplaren verkoopt per kwartaal. (http://mediaweek.co.uk/news/1117595/MAGAZINE-ABCs-Double-digit-declines-dent-music-titles/)

4

Opbouw De structuur van deze verhandeling is opgebouwd in twee grote delen. Het eerst luik is theoretisch van aard, waarbij alle begrippen die in deze masterproef aan bod zullen komen, kort worden besproken. Zo wordt er eerst dieper ingegaan op de historiek en betekenis van het concept ‘weblog’, om vervolgens dieper in te gaan op het concept van de ‘muziekblog’. Naast een historisch overzicht worden er verder enkele voorbeelden gegeven van vooraanstaande muziekblogs. Het tweede deel van deze masterproef zal vooral een empirisch luik zijn waarbij de focus ligt op het werkelijke onderwerp. Het tweede hoofdstuk zal een kort overzicht geven van de verschillende aspecten van de muziekindustrie. Zo zullen we hier de personen van recordlabels, concertorganisatoren, professionele journalisten, bloggers en muzikanten die we interviewden, voorstellen en verklaren waarom hun ervaringen en meningen onontbeerlijk waren voor dit onderzoek. Daarna volgt een hoofdstuk waarin de eerste onderzoeksresultaten worden weergegeven. Hoe definiëren de vele personen een muziekblog, wat maakt een muziekblog voor hen interessant en kwalitatief?... Het is een soort essentiële inleiding op de werkelijke interviews, maar nodig om te weten waarover de mensen in kwestie juist spreken en om te kijken of hun opvattingen overeenkomen

met

het

theoretische

eerste

hoofdstuk

van

deze

scriptie.

In het vierde hoofdstuk komt dan het eigenlijke onderzoek aan bod in functie van de muziekindustrie. De verschillende geselecteerde sectoren en hun vertegenwoordigers krijgen het woord en vertellen hoe muziekblogs al dan niet worden geïntegreerd in hun job. Natuurlijk is het moeilijk om te zeggen dat deze personen voor hun hele sector spreken maar door zorgvuldig en doordacht deze mensen te selecteren, proberen we een zo neutraal mogelijk beeld te creëren. Daarbij wordt telkens het belang en de relaties met muziekblogs en hun specifieke sector belicht. Het laatste hoofdstuk focust zich op de toekomst van de muziekblog. Hiervoor werd aan de experts en de geënquêteerden gevraagd hoe zij het toekomstbeeld van de muziekblog zien. Zal het uitgroeien tot een van de belangrijkste kanalen om op de hoogte te blijven van de muziektrends en zal het de traditionele media vervangen of blijft het een underground fenomeen? Vervolgens wordt een conclusie van ons onderzoek geformuleerd en proberen we de meest opzienbarende uitspraken en besluiten weer te geven. Bronnen De voornaamste bronnen waarmee we de onderzoeksvragen willen oplossen, zijn in de eerste plaats de interviews die werden afgenomen met de verschillende experts, omdat deze personen informatie uit eigen ervaring en van de eerste hand kunnen aanreiken. Zo komt er geen eenvormige mening naar voren, maar ligt de taak bij onszelf om de antwoorden te wikken, te interpreteren en te 5

verwerken. Daarnaast werd er ook een enquête afgenomen bij 28 lezers van blogs waarin we naar hun ervaringen en inzichten rond muziekblogs peilden. De meningen van de lezers kunnen bijdragen aan een beter en meer gedocumenteerd beeld. Toch mogen deze resultaten niet worden overschat, aangezien de deelnemers hiervan allemaal tot dezelfde sociale groep behoren en dus geen volledig overzicht kunnen schenken. Toch is het interessant om deze cijfers met andere gelijkaardige studies te vergelijken en zo onze resultaten op correctheid en relevantie te controleren. Ten slotte werd er natuurlijk ook secundaire literatuur geraadpleegd voor deze masterproef om een goed beeld te krijgen van de geschiedenis van weblogs en werden ook heel wat losse interviews en artikels doorgenomen die over het fenomeen van de muziekblog handelen. Zo worden beweringen en antwoorden uit de afgenomen interviews afgetast met hetgeen ander onderzoek heeft uitgewezen. De interpretatie van de onderzoeksresultaten zullen we met deze informatie aanvullen om een volledig beeld te kunnen vormen van onze studie. Op het vlak van wetenschappelijk onderzoek naar de muziekblog kunnen enkele studies worden aangehaald. Doordat dit echter een redelijk recent fenomeen is, kan er geen uitgebreide lijst van literatuur worden aangehaald. Toch vormen Muziekblogs van Yves Frateur uit 2009 en Mp3 Blogs: a silver bullet for the Music industry or a smoking gun for copyright infrigement door Andrew Goldstone een interessante basis voor dit onderzoek. In deze eerste verhandeling wordt de invloed van de muziekblog op de programmering van Studio Brussel onderzocht. De tweede studie onderzoekt de relatie van de muziekblog en recordlabels, met een nadruk op het copyright probleem. Daarnaast is ook de studie van Patrick O’Donnell en Steven McClung een interessant startpunt voor verder onderzoek. Hierin wordt het belang van de mp3-blog bestudeerd en zijn gevolgen op de verkoop van muziek. Een tweede studie die essentieel is in verband met de muziekverkoop en waarbij de muziekblog aan bod komt, is The Long Tail van Chris Anderson. Ten slotte verschijnen er in heel wat magazines, kranten en op heel wat websites artikels waarin muziekblogs worden besproken en waarbij deze vaak aan een nieuw publiek worden voorgesteld. Vaak zijn dit case-studies waarbij een of meerdere blogs worden voorgesteld. Zo zijn voor België onder meer enkele artikels aan te halen die in De Standaard verschenen en is er op radiozender Studio Brussel ook al heel wat aandacht aan het medium geschonken (Studio Brussel, interview 3 mei 2011; Studio Brussel, interview 18 april 2011). Veel meer wetenschappelijke literatuur is er te vinden over de weblog in het algemeen. Zo is het recente werk Blog Theory: feedback and capture in the circuits of drive van Jodi Dean aan te halen. Ook We’ve got blog: how weblogs are changing our culture van Rebecca Blood mag hier worden vermeld. In dit werk verzamelde Blood heel wat uiteenlopende artikels die allerlei aspecten van de weblog aankaarten. Naast enkele artikels die de geschiedenis van de blog onderzoeken, komen ook 6

bloggers zelf aan bod en wordt dit nieuwe medium tegenover de traditionele journalistiek geplaatst. Ook De @-cultuur: hoe internet de beschaving ondermijnt van Andrew Keen mag in dit overzicht niet ontbreken. Met deze studie geeft hij een kritische kijk op het internet waarin enkele verrassende standpunten kunnen worden uitgehaald. Verder zijn ook studies die handelen over muziek en het internet interessant voor dit onderzoek. Hierbij vormt Music Distribution and the internet van Andrew Sparrow een goede basis, samen met The Future of the music Business: how to succeed with the new digital technologies van Steve Gordon. In deze werken wordt de invloed van het internet op de verkoop van muziek specifiek en de muziekindustrie in het algemeen onderzocht. Tenslotte is het vele onderzoek door Simon Frith rond muziek een goede basis om van te vertrekken. Waarom dit onderwerp gekozen? Dit onderwerp werd gekozen uit de interesse voor de muziekblog. Zelf geloven we volledig in de invloed die muziekblogs hebben. Daarmee wilden we nagaan of deze gedachte een zekere waarheid inhield of dat dit helemaal fout was. Zelf zijn we al meer dan drie jaar een muziekblogger en merken we een stijgende evolutie op waarbij muziekblogs zich steeds meer in de aandacht werken. Daarnaast zien we ook allerlei andere media, waaronder kranten en magazines, steeds meer toenadering zoeken naar blogs: ze nemen bijvoorbeeld delen van hun content over. Zo is er de rubriek in de weekendkrant van De Standaard waarin drie nummers die die week in de blogosfeer opvielen, kort worden voorgesteld aan hun lezers. Daarnaast is er in de weekendkrant van zaterdag 5 mei 2012 een artikel verschenen over de samenwerking van de blog Disco Naïveté en concertzaal Botanique, waarbij ook een kort interview met de blogger Jarri Van der Haegen werd afgenomen(Speeten, 2012). Ook radiozenders geven aan dat muziekblogs een belangrijke bron voor hen zijn om op de hoogte te blijven van de laatste trends in het muzikale landschap. Zo heeft Studio Brussel een week lang elke dag een muziekblogger aan het woord gelaten tijdens het programma Select en mocht hij/zij bepalen welke muziek er werd gespeeld (Studio Brussel, interview, 3 mei 2011).3 Een zekere toenadering van de traditionele media naar de muziekblog is dus zeker en vast aanwezig. Daarnaast is het ook merkbaar dat de traditionele media steeds meer verouderd worden en zichzelf telkens opnieuw horen uit te vinden om de snelheid die het publiek en de maatschappij gewoon zijn, te kunnen blijven volgen. Zo verschijnt de content zodra het mogelijk is online, gebruiken de media alle sociale media om hun lezers te bereiken en wordt de interactiviteit die typerend is voor blogs ook hierbij nagestreefd. Ook bij het publiek is er een kentering merkbaar. 3

Enkele andere (inter)nationale voorbeelden van media-aandacht voor muziekblogs: Studio Brussel , interview, 18 april 2011; Studio Brussel, interview, 22 mei 2012; Speeten, 2009; Debacker, 2006; Touquet, 2005, McNichol, 2009; Humo, 2006.

7

Doordat jongeren vandaag de dag met het internet opgegroeid zijn en veel meer een online generatie vormen, is het ook logisch dat ze zich tot het internet richten om op de hoogte te blijven van de laatste trends in het muzikale landschap. Hierbij zal aan de hand van een enquête in het onderzoek worden nagegaan of de muziekliefhebber zich vandaag de dag ook werkelijk tot blogs richten of de voorkeur geven aan andere media zoals radio, geschreven pers, online pers, YouTube, Spotify…

8

HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN OVERZICHT INTERNET EN DE MUZIEKINDUSTRIE Algemeen wordt vaak aangenomen dat de komst van het internet een negatief gevolg was voor de muziekindustrie. Daarvoor kende de muziekindustrie grote successen en werd er veel geld verdiend met de verkoop van lp’s en meer recent cd’s (Adermon & Liang, 2012, 2). De opkomst van het internet bracht de mogelijkheid met zich mee om bestanden te delen met andere internetgebruikers: teksten, foto’s, maar ook muziek. Vooral de mogelijkheid om grote muziekbestanden te comprimeren en om te zetten in kleinere mp3-bestanden heeft het delen van muziek via het internet vergemakkelijkt en gestimuleerd. De ultieme boost kwam er in juni 1999, toen server Napster ontstond en het delen van muziekbestanden populair werd bij een breed publiek. Zo werd het mogelijk om (muziek)bestanden snel en gemakkelijk via zogenaamde File Sharing Servers te delen en te uploaden (O’Donnell & McClung, 2008, 72; Adermon & Liang, 2010, 5). Iedereen die deze link in handen krijgt, kan het bestand in kwestie op zijn computer bewaren. Al snel werden nummers en zelfs volledige albums via Napster over de hele wereld verspreid. Dit alles verloopt natuurlijk op een illegale manier en is dus strafbaar. De International Federation of the Phonographic Industry meldt in zijn Music Piracy Report dat piraterij (dit is het online verkrijgen van bestanden op illegale wijze) de grootste bedreiging is voor de vele industrieën (Music Piracy Report, 2012). Adermon en Liang tonen in hun onderzoek Piracy, Music and Movies: A Natural Experiment met enkele cijfergegevens aan dat dit zeer nadelig was voor de muziekindustrie: “Global sales of recorded music fell by 30 percent between 1999 and 2009 whereas […] interest groups for both industries [music and movies] claim that illegal file sharing of copyright-protected material, commonly referred to as “piracy”, damages the economy.” (Adermon & Liang, 2012, 2) Meer concreet haalt de Recording Industry Association of America (RIAA) aan dat de muziekindustrie jaarlijks ongeveer 12,5 biljoen dollar misloopt door de muzikale piraterij (RIAA, 2012). Om dit wat duidelijk aan te geven kunnen we stellen dat tegenover elke legaal gedownload nummer, 40 illegaal gedownloade nummers staan (Keen, 2008, 125-126). Dat de muzieksector zich hier niet zomaar bij neerlegt, blijkt uit de vele processen die worden aangespannen tegen File Sharing Servers. Recentelijk begon RIAA, samen met de Amerikaanse overheden en de FBI een aanval op de grootste File Sharing Servers ter wereld. Met succes werd de website MegaUpload offline gehaald. Deze website speelde een grote rol in het verspreiden van allerlei bestanden op illegale wijze; films, tvseries, cd’s, games… alles kon makkelijk gedownload worden van deze website (Sluiting van 9

Megaupload is overwinning, 2012; O’Donnel & McClung 2008, 72). Tot voor kort bleven deze maatregelen echter weinig effectief, want het aantal services die illegale content aanbieden op het internet blijft gigantisch. Digitale piraterij via programma’s en websites als LimeWire, MegaUpload, RapidShare of BitTorrent blijft een vernielde trend voor de muziekbusiness. Dit zorgt er niet alleen voor dat labels heel wat inkomsten verloren zien gaan, maar ook dat er heel wat mensen hun job verliezen. Zo verloren er vorig jaar in de VS 71.060 personen hun baan (RIAA, 2012). Sinds enkele maanden worden de websites die illegale content aanbieden steeds sterker aangepakt en verdwijnen ze offline. Ondanks de illegaliteit is het downloaden van muziek een vaak voorkomend fenomeen, vooral bij jongeren en is het haast onmogelijk dit tegen te gaan en de daders te straffen (Hinduja, 2006, 2-3). Om aan te tonen hoe vaak mp3’s via het internet worden opgezocht, raadpleegde Sameer Hinduja voor zijn onderzoek Music Piracy and Crime Theory het jaarverslag van Google en merkte op dat het woord “mp3” het tiende meest opgezochte woord was in 2006 (Hinduja, 2006, 3). Wanneer we het rapport van 2011 raadplegen, valt op dat ook hier de term “mp3” en verwante zoekopdrachten hoog scoren (Google Trends, 2012). Uit deze populariteit en voorgaande gegevens, kan worden afgeleid dat heel wat mensen gebruik maken van het internet om op (illegale) wijze hun muziekcollectie uit te breiden. Het verspreiden van deze illegale muziekbestanden zorgt er dus voor dat de muziekindustrie heel wat inkomsten misloopt (During, 2010, 130). Doordat mensen hun muziek gemakkelijk en “gratis” op het internet kunnen krijgen, daalt de verkoop van de cd en kent de muziekindustrie heel wat financiële moeilijkheden. Waar vroeger heel wat inkomsten uit de verkoop van muziek werden gehaald, verschuift dit nu gedeeltelijk naar de verkoop van concerttickets. De opkomst van het internet en de verspreiding van muziek in mp3-formaat heeft dus een negatieve bijwerking gehad voor de muziekindustrie. Maar internet had ook positieve gevolgen voor de muziekindustrie. Ze probeert de negatieve trend om te buigen en mee te gaan met de populariteit van het internet. Dit doen ze onder meer door muziek online te koop aan te bieden (Reilley, 2010, 442). Tegen een lage prijs (lager dan in een cd-winkel) is het mogelijk een volledig album te downloaden zonder het huis te moeten verlaten. Daarnaast is het ook mogelijk één enkel nummer te kopen, wat voordien niet mogelijk was als het nummer geen single was. Een ander voordeel is de ruime keuze: de consument kan zijn selectie maken uit meer dan dertien miljoen nummers. Via platformen als Itunes Store, Beatport, Amazon, Juno Download… heeft de muziekliefhebber een enorme keuze. Voor elk mogelijk genre zijn er duizenden nummers beschikbaar, ook in de nichegenres die in de lokale platenzaak vaak weinig aandacht krijgen (Anderson, 2006, 3). Zoals Chris Anderson in The Long Tail aanhaalt “the mass market is turning into a mass of niches” (Anderson, 2006, 5-6). Steeds meer consumenten hebben minder interesse in de grote hits en gaan op zoek naar 10

muziek die volledig bij hun persoonlijke smaak aansluit. “If the twentieth-century entertainment industry was about hits, the twenty-first will be equally about niches” (Anderson, 2006, 16). Eric Skelton van de muziekblog Fishy Tunes gaat hier in verder en stelt dat jongeren tegenwoordig naar alles luisteren en er geen grenzen tussen genres meer zijn. “For a generation of kids who are exposed to everything, genres don’t matter. iTunes libraries are filled with playlists that jump from Ice Cube to The Beatles, make a left turn at Lana Del Rey, and end up at Kanye West. We don’t listen to radio stations. We listen to everything” (Skelton, 2012). Op het internet kan de luisteraar muziek in zijn favoriete genre in grote getallen vinden. Zo kan hij zijn favoriete artiesten steunen, maar kan hij zelf ook koopjes doen. Dat dit een goede tegenaanval was, blijkt uit de verkoopcijfers. In 2011 steeg de online verkoop met zes procent en bracht de verkoop van digitale muziek ongeveer 4,6 biljoen dollar op (IFPI Digital Music Report 2011, 2011, 5). Toch blijven heel wat mensen hun favoriete muziek illegaal downloaden omdat ze daarvoor niets hoeven te betalen (Hinduja, 2006, 4).

INTERNET ALS PROMOTIEMIDDEL Een andere positief gevolg dat internet voor de muzieksector had, is dat het een extra promotiemiddel werd, naast de

traditionele mediakanalen zoals televisie, radio, kranten en

tijdschriften. Het heeft nochtans lang geduurd voordat platenlabels het internet omarmden en dit nieuwe kanaal gebruikten als promotiemiddel van hun artiesten (Kris Mouchaers, interview, 18 april 2012; Frith, 2004, 87). Vandaag de dag is dit echter helemaal anders en verleent de muziekindustrie een vooraanstaande rol aan het internet als communicatiemiddel. Het promotiekaal bij uitstek blijft natuurlijk wel de radio, dat nog altijd het grootst mogelijke publiek bereikt, maar steeds meer labels en andere spelers in de muziekindustrie vinden hun weg op het internet. Websites van artiesten, Facebook, Twitter, Google+ en andere sociale media zijn hiervan goede voorbeelden. De artiesten en/of labels kunnen op deze manier rechtstreeks in contact staan met hun doelpubliek en zo op een rechtstreekse manier hun muziek aan de man brengen, met een minimum aan inspanning. Met een statusupdate of een tweet zijn onmiddellijk alle fans op de hoogte van de plannen van de artiest. Naast sociale media, maken steeds meer labels ook gebruik van muziekblogs. De consument heeft snel het internet leren gebruiken om op de hoogte te blijven van de nieuwste evoluties en releases in het muzieklandschap (Reilley, 2010, 442). Het doelpubliek is dus te bereiken via deze muziekblogs, wat de muziekindustrie uiteindelijk ook heeft ingezien waardoor blogs worden opgenomen in de promotiecampagnes van labels. Hierbij gaat het vooral om indie-labels (dit zijn kleinere labels die geen grote artiesten in hun catalogus hebben), maar ook steeds vaker nemen grotere spelers uit de muziekindustrie contact op met muziekblogs (Werde, 2004; Touquet, 2012). Zo was major label Warner Brothers Records de eerste grote speler die contact zocht met blogs en

11

hen zelfs een mp3-bestand van een nummer gaf om gratis met hun publiek te delen (Gallagher, 2004; O’Donnel & McClung, 2008, 76). Voordat er ook maar enige sprake was van deze toenadering, was de relatie tussen bloggers en labels niet vanzelfsprekend. De eerste muziekblogs ontstonden geleidelijk aan in 2002 en bleven lange tijd een underground fenomeen met een beperkt publiek. Het duurde dus een hele tijd voordat blogs in het vizier van de muziekindustrie kwamen. Bovendien hadden de eerste muziekbloggers de gewoonte om in hun posts over nieuwe of gevestigde artiesten telkens een mp3-bestand toe te voegen en dit te delen met hun lezers, zonder toestemming van de artiest of het label. De muziek werd met andere woorden dus op een illegale manier verspreid. Toch had dit weinig juridische gevolgen, aangezien deze blogs toen een marginaal verschijnsel voor een beperkt publiek waren. Nu zijn er nog altijd heel veel blogs die mp3-bestanden op illegale wijze verspreiden maar deze krijgen vaak weinig erkenning. De grote spelers in de blogosfeer zijn muziekblogs die nieuwe nummers op hun website aanbieden als een stream en enkel het nummer als download beschikbaar stellen wanneer het label hiermee akkoord gaat. Vandaag de dag zijn muziekblogs veel sterker aanwezig in de muziekcultuur, waardoor ook labels hier meer aandacht aan besteden. Ze proberen een goede relatie op te bouwen met bloggers en bieden hen vaak exclusieve nummers of video’s aan om te posten. Muziekblogs zijn een vorm van gratis promotie en vormen de perfecte manier voor beginnende labels en artiesten om naam en faam te vergaren bij een groter publiek (Werde, 2004). Interessante vraag hierbij is om te onderzoeken of het voor kleine indie-labels een logische en vanzelfsprekende eerste stap is om bloggers te contacteren. Dit zal in het verdere verloop van dit onderzoek aan bod komen. Ook de relatie tussen de grotere labels en blogs zal hierbij aan bod komen. Gaan zij minder snel blogs contacteren? Gaan ze selectief te werk om enkel blogs te bereiken die vaak tienduizenden bezoekers per dag ontvangen en deze proberen te overhalen om iets over hun artiesten te posten? Vaak gaan bloggers echter vaak ‘snobistisch’ te werk wanneer het grote artiesten betreft. Om hun geloofwaardigheid te behouden, proberen ze juist zoveel mogelijk onbekend maar kwalitatief materiaal te posten en laten ze sneller de grotere namen links liggen. Deze veronderstellingen lijken mij goede onderzoeksvragen voor de latere interviews met bloggers en platenlabels. Is er een vanzelfsprekend contact tussen bloggers en labels? Hoe belangrijk zijn blogs bij de promotie van nieuwe releases? Worden zij meteen ook op de hoogte gebracht van nieuwe projecten, of vormen blogs slechts een aanvulling binnen de bestaande promotiekanalen? Labels gebruiken blogs niet alleen als promotietool, de Artist and Repertoire (A&R) managers gebruiken blogs steeds vaker om nieuw talent te ontdekken. In plaats van zelf op zoek te gaan naar mogelijke nieuwe artiesten, raadplegen ze blogs. In de blogosfeer kan namelijk al snel een hype rond 12

een bepaalde artiest ontstaan wanneer een kwalitatieve blog een nieuwe band ontdekt, daarover een post maakt en de band al snel opgevist wordt door heel wat andere blogs. A&R managers zijn er dan vaak heel snel bij en gaan na of de hype genoeg potentieel heeft. De doorbraak van de band The Hysterics illustreert de belangrijke impact van de blogwereld: een auteur van de blog Music For Robots ontdekte de band, schreef er een artikel over op de blog en enkele dagen later werd de band opgepikt door MTV (The Hysterics: the rest of the story, 2012). Ook het succes van acts als Arctic Monkeys en meer recent Lana Del Rey werd mede gerealiseerd door de hype die op het internet werd gecreëerd (Bruno, 2006). Muziekblogs nemen dus een steeds grotere rol op zich in de muziekindustrie, reden genoeg om dit fenomeen te onderzoeken. Hierbij komen allerlei basisaspecten in dit eerste deel aan bod. Vooreerst beginnen we met het definiëren van een weblog in het algemeen en bekijken we de historiek, om vervolgens uit te breiden naar de muziekblog en dit in al zijn aspecten te bespreken. Daarna volgt dan het werkelijke onderzoek waarbij de centrale onderzoeksvraag is hoe de muziekindustrie met muziekblogs omgaat en er tegen aankijkt. Is dit een positieve benadering en zien labels het belang van dit medium in? Wordt de blog steeds populairder? Is de stelling aan te nemen dat bloggers het in de toekomst zullen overnemen van A&R managers of is dit slechts een vage veronderstelling en is de blogosfeer te beperkt en alternatief om dezelfde groep te bereiken als de traditionele media? Deze studie zal dus de invloed en de receptie die muziekblogs genieten in de muziekindustrie onderzoeken en verhelderen. Vooraleer tot het eigenlijke onderzoek over te gaan, is het nodig een duidelijk overzicht en definiëring te geven van enkele begrippen.

WEBLOGS Een weblog of blog is een soort virtueel dagboek waar iedereen persoonlijke ideeën en gedachten kan formuleren en die kan delen met zijn lezerspubliek. Daarbij komt de meest recente post op de blog bovenaan te staan zodat het publiek onmiddellijk de laatste update van de auteur kan bekijken (Blood, 2002, ix). Weblogs bevatten echter niet alleen persoonlijke info, het kan ook algemenere of specifiekere thema’s behandelen. Zo bestaan er heel wat blogs die de politieke mening van de auteur weergeven, die een verzameling zijn van foto’s of waar de nieuwste muziek wordt besproken. Deze gevarieerdheid zet Julian Dibbell er toe aan om in haar artikel Portrait of the blogger as a Young man een blog te vergelijken met een Wunderkammer (Blood, 2002, 73). Blogs kunnen tegenwoordig door iedereen met een computer en een internetverbinding worden aangemaakt. Er is nauwelijks kennis van HTML nodig om een blog op te starten en bij te houden. Wanneer een persoon de blog wil

13

uitbouwen naar zijn eigen voorkeur is het wel handig over enige HTML-kennis te beschikken, maar dit is niet noodzakelijk (Reilley, 2010, 448). Definitie Zoals reeds aangehaald kunnen weblogs snel door iedereen worden aangemaakt en zijn in principe ook kosteloos. Het is een eenvoudige wijze om een eigen website op te starten, zonder over complexe computervaardigheden te moeten beschikken (Richardson, 2009, 17). Dat blogs een populair fenomeen vormen, kan worden aangetoond door de cijfers die Technocrati jaarlijks in zijn State of the Blogosphere aangeeft: er werden er meer dan 152 miljoen

de voorbije jaren

aangemaakt (State of the Blogosphere 2011, 2012; The Internet 2011 in numbers, 2012). Doordat de auteur telkens de inhoud van zijn weblog aan de hand van zijn eigen interesses opmaakt, bevatten de meeste blogs verschillende contents. Door deze diverse invullingen is het niet makkelijk een eenduidige definiëring op te geven van wat een weblog precies is op inhoudelijk vlak. Heel wat auteurs geven dan ook een uiteenlopende visie wanneer het aankomt op het definiëren van het concept weblogs. Daarom zal ik zelf een passende beschrijving van het concept proberen aan te geven, uiteraard aan de hand van en met behulp van de definities die de experts opgeven. De belangrijkste elementen zal ik uit hun definiëring halen en vervolgens een eenvormige definiëring proberen op te geven. “Weblogs, described by one of their creators as the “pirate radio stations” of the web, are a new, personal, and determinedly non-hostile evolution of the electric community. They are also the freshest example of how people use the Net to make their own radically different new media” (Katz, 2002, 17). Dit interessante citaat geeft een aparte kijk op wat een weblog precies is. Een opvallende term is “personal”, wat wijst dat de inhoud vaak subjectief is. Weblogs zijn websites op het World Wide Web waar regelmatig nieuwe content wordt aan toegevoegd door een blogauteur. Deze content wordt aan de hand van posts aan de website toegevoegd, waarbij de nieuwste data bovenaan de pagina te vinden zijn (Siles, 2011, 738). Blogs onderscheiden zich dus van andere websites door hun formaat (Blood, 2002, ix). Rebecca Blood haalt verder aan dat hedendaagse bloggers het web gebruiken om een soort sociale gemeenschappen te vormen en informatie met elkaar te delen over heel uiteenlopende onderwerpen (Blood, 2002, ix). Deze gedachte van een online gemeenschap wordt nog verder benadrukt doordat blogs vaak gebruik maken van hyperlinks (Siles, 2011, 738). Hierdoor worden ze onderling met elkaar verbonden en vormen dus een gemeenschap. Die interconnectiviteit wordt nog benadrukt doordat de lezers vaak kunnen reageren op iedere post.

14

Blogs gaan dikwijls over specifieke onderwerpen waarin de auteur geïnteresseerd is. Hierdoor onthult hij vaak informatie over zijn persoonlijkheid maar zal hij ook gepassioneerd alle informatie verzamelen om een kwalitatieve post op te stellen (Siles, 2011, 745). Daarom worden blogs vaak gezien als een filter, waarin voornamelijk nuttige en correcte informatie wordt gebruikt. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat alle blogs kwalitatief hoogstaand zijn. De kwaliteit is heel variabel aangezien iedereen een blog kan opstarten en kan beweren wat hij wil. Er bestaat dus geen garantie dat de content op de blog correct en betrouwbaar is. Het is dus aangeraden meerdere blogs over een bepaald onderwerp te consulteren en de inhoud met elkaar te vergelijken en op een kritische manier besluiten te trekken. Rebecca Blood sluit de inleiding van haar boek We’ve got blog passend af met volgend citaat: “Weblogs are the place for daily stories, impassioned reactions, mundane details, and miscellanea. They are as varied as their maintainers, and they are creating a generation of involved impassioned citizens, and articulate, observant human beings” (Blood, 2002, xii) Blogosfeer Zoals uit de definitie bleek, zijn weblogs geen losse identiteiten, maar vormen ze eerder een community. Dit wordt de blogosfeer genoemd en wijst op een vorm van gemeenschap waar alle blogs toe behoren (O’Donnel & McClung, 2008, 72). Er zijn heel wat mogelijkheden om deze gemeenschap te versterken. Zo kunnen blogs naar elkaar verwijzen door in een post een hyperlink naar een andere blog te plaatsen. Het kan ook rechtstreekser: meer en meer wordt de functie van reposts geïntegreerd in de verschillende blogplatforms. Hierdoor kan een volledige blogpost worden overgenomen met een enkele muisklik. De post verschijnt dan als een citaat met de nodige verwijzingen, waar de auteur ook persoonlijke aanpassingen kan aan toevoegen. Een andere vorm die het creëren van een hechte gemeenschap realiseert, is de blogroll. Dit is een lijst met links (vaak terug te vinden in een kolom aan de rechterkant van een blog) naar andere bloggers (Blogroll, 2012). Vaak gaat het hier om blogs die de auteur zelf vaak bezoekt en waar hij veel van zijn inspiratie opdoet om nieuwe content aan zijn eigen weblog toe te voegen. Een derde mogelijkheid die het community-concept ondersteunt, is de mogelijkheid tot reactie op een post. Onderaan het bericht is het mogelijk om de lezers aan het woord te laten en te laten reageren op de inhoud van het bericht. Zo kunnen discussies worden uitgelokt en wordt de interactiviteit van een blog optimaal benut. Ten slotte zorgt ook de integratie van sociale media voor het uitbouwen van deze blogcommunity. Aan de hand van applicaties zoals Twitter, Facebook, Google+, Last.Fm… is het voor de lezers mogelijk om zelf ook deel uit te maken van dit netwerk en een grotere interactie te genereren.

15

Maar zoals reeds werd aangegeven, is de blogosfeer heel uitgebreid. Technocrati geeft in zijn jaarlijks verslag State of the blogosphere aan dat er meer dan 152 miljoen blogs bestaan. Natuurlijk worden niet alle blogs actief onderhouden. Bepaalde bloggers updaten hun blog dagelijks en zijn er constant mee bezig. Anderen plaatsen een paar posts maar houden het dan al snel voor bekeken. Daardoor zijn er ook heel wat inactieve blogs die bijdragen aan de bestaande overdosis blogs. Het is dus moeilijk om door het bos de bomen te zien. Daarom is het aan te raden de blogrolls van kwalitatieve blogs te raadplegen. Deze bevatten links naar blogs die deze auteurs zelf goed vinden en zo kan je snel een onderscheid maken tussen kwaliteit en pulp . Historisch overzicht Uit het voorgaande blijkt dat weblogs makkelijk aan te maken zijn en dat iedereen dit kan doen, zonder enige kennis van HTML (Richardson, 2009, 17). Dit was natuurlijk niet altijd zo; de eerste weblogs werden aangemaakt door computerprogrammeurs en webdesigners. Er was een grondige kennis nodig om een blog op te richten en deze te onderhouden (Blood, 2002, x). Hoewel er nog niet in termen van “bloggen” werd gedacht en gesproken, werd de eerste blog opgericht in 1993. Het gaat hierbij om de What’s New-pagina van Mosiac (Conhaim, 2004, 44). Dit was de eerste populaire grafische webbrowser op het World Wide Web, waar afbeeldingen konden worden geïntegreerd in de tekst. Andere browsers toonden deze in een apart venster. Op deze What’s New pagina verschenen regelmatig updates die aan de browser werden toegevoegd (Mosiac, 2012). De Amerikaan Jorn Barger is degene die de term “weblog” voor het eerst gaat gebruiken in 1997 om zijn persoonlijke website Robotwisdom te categoriseren. Op deze blog verzamelde hij allerlei informatie en websites die hij interessant vond en die hij wou bijhouden op een persoonlijk register. Het registeren of loggen van informatie uit persoonlijke interesse werd geleidelijk aan populair en dit proces kreeg de naam weblogging of blogging. In 2003 werd het woord “blog” opgenomen in het Oxford English Dictionary (Lyons, 2005, 128-138). Hiermee wordt dus verwezen naar het registeren van het web; het bijhouden van een persoonlijk, elektronisch dagboek waar je interessante content op kan verzamelen (Lyons, 2005, 128-138). De populariteit blijft de eerste jaren echter beperkt, aangezien het nog steeds nodig was over de nodige HTML-kennis te beschikken. Vanaf 1999 ontstond er een langzame groei in het aantal weblogs waardoor het uiteindelijk moeilijk werd een duidelijk overzicht van het aantal bestaande blogs te behouden. Dit kwam door de introductie van eenvoudig bruikbare webapplicaties zoals Pitas en Blogger: een grote HTML–kennis was niet langer vereist en het aanmaken en onderhouden van een weblog werd mogelijk voor de meerderheid van de internetgebruikers (Blood, 2012). Dit werd vaak omschreven als push-button publishing en had tot gevolg dat het aantal blogs als paddenstoelen uit de grond schoten; het enige wat in principe nodig was om een eigen blog op te richten was een internetverbinding en een 16

computer (Conhaim, 2004, 44). Rebecca Blood haalt toepasselijk aan dat “Once literally anyone could made a weblog, literally anyone did. […] Just as email has made us all writers, weblogs have made all of us publishers” (Blood, 2002, x). Naast het aantal blogs is ook het aantal blogproviders gestegen. Online platformen als WordPress en Tumblr zijn hier populaire voorbeelden van. Met een minimum aan gegevens kan een persoonlijke blog binnen de minuut worden aangemaakt. De providers gebruiken een vast formulier en een vaste HTML-code om een basisblog aan te maken, waarna de auteur naar believen en eigen kunnen de blog al dan niet gratis kan aanpassen. De interface van een blog is gebaseerd op een moderne tekstverwerker en is eenvoudig uitgewerkt zodat elke gebruiker een post kan maken. In enkele minuten tijd en met enkele klikken kan de auteur een professioneel ogende blogpost op het World Wide Web plaatsen. Verschillende platforms Zoals hierboven vermeld, zijn er heel wat soorten platforms aanwezig op het World Wide Web om op een eenvoudige manier een blog aan te maken. Deze werken allemaal volgens hetzelfde patroon. Eerst moet de gebruiker enkele gegevens invullen, een e-mailadres opgeven en een naam verzinnen voor zijn blog. Daarna wordt de blog aangemaakt volgens een vaste lay-out en krijgt de gebruiker vervolgens de mogelijkheid deze naar eigen smaak aan te passen: kleuren, een banner, de structuur, het lettertype… al die elementen zijn met het grootste gemak aanpasbaar door de juiste widgets (applicaties die nieuwe functies aan een blog kunnen toevoegen, zoals een ‘like’-button van Facebook) en themes

(deze maken het mogelijk de lay-out van een blog aan te passen) te

downloaden. De meest gebruikte en relevante platformen om een blog aan te maken worden hier kort besproken: Blogger Blogger is een platform opgericht door Google om het aanmaken van blogs vlot en gemakkelijk te laten verlopen. Deze service werd in augustus 1999 opgericht door Pyra Labs en in 2003 opgekocht door Google. Het is hierbij mogelijk om een blog te maken en deze te integreren met alle mogelijke Google-producten. Verder is het ook mogelijk om een privé-blog aan te maken, waarbij enkel de auteur kan selecteren wie de posts te lezen krijgt. (Blogger About, 2012; Siles, 2011, 749). Tumblr Tumblr is een microblogging system om snel en makkelijk tekst, foto’s, muziek etc. te delen. Microbloggen is een vorm van bloggen waarbij de content kleiner is dan bij de traditionele blog. Zo

17

wordt er vaak maar één enkele foto of één nummer gedeeld, samen met een korte tekst (Tumblr About, 2012; Wortham 2011). Een opmerkelijke applicatie hierbij is de mogelijkheid tot re-bloggen. In dat geval is het mogelijk een volledige post met één enkele muisklik over te nemen. Ook het dashboard (dit is het overzicht met mogelijkheden waaruit een auteur kan kiezen om een post aan te maken en zijn blog aan te passen) ziet er helemaal anders uit. Bij Tumblr-blogs verschijnt er geen overzicht met gegevens van de persoonlijke blog, maar verschijnt er een soort van feed waar nieuwe posts van andere blogs die de auteur volgt, op verschijnen. WordPress WordPress werd in 2003 opgericht door Matthew Mullenweg en had als doel een blogplatform op te richten met weinig codes, zodat het publiceren van een post heel gemakkelijk kon verlopen. Hier slaagde hij glansrijk in en tegenwoordig is WordPress uitgegroeid tot één van de grootste opensourceprojecten op het World Wide Web (Wordpress about, 2012).

MUZIEKBLOGS Zoals reeds aangegeven kunnen weblogs heel uiteenlopende content bevatten en kunnen deze dus per thema worden onderverdeeld in heel wat subgenres. Zo zijn er blogs die politieke onderwerpen bespreken, foto’s verzamelen, persoonlijke dagboeken vormen, een verzameling van recepten zijn… De focus in deze masterproef komt echter te liggen op de blogs die specifiek met muziek bezig zijn. Dit kan heel uiteenlopend zijn: een mededeling over een band, het vermelden van een optreden, het bespreken van een cd of een concert, het aanbieden en bespreken van een nieuw nummer… De auteur kan dus zelf beslissen waar hij zijn accenten legt in het bespreken van muziek. Ook de aanpak kan verschillend zijn: terwijl de ene blog louter een tekst post met een beschrijving of bespreking van muziek, posten andere blogs enkel het nummer van de artiest of een video zonder veel tekst en uitleg. Daarbij kan de auteur ook de keuze maken om enkel muziek aan te bieden die op een legale wijze kan worden gedownload, of kan hij ervoor kiezen elk mogelijk nummer aan te bieden, maar dan is hij met illegale praktijken bezig. Muziekblogs worden vaak ook mp3-blogs genoemd. Deze term lijkt ons echter een wat te nauwe benaming, aangezien de focus in deze categorie vooral op het mp3-bestand komt te liggen en de link met het illegaal delen van bestanden dan al gauw wordt aangehaald. De focus in deze scriptie ligt echter helemaal op muziekblogs in de brede zin van het woord; blogs die niet enkel mp3-bestanden delen, maar ook streamen, nieuws meedelen… Daarnaast richt de verhandeling van Yves Frateur uit 2009 vooral op muziekblogs die mp3-bestanden aanbieden aan hun lezers, al dan niet met illegale content (Frateur, 2009). Daarom lijkt het nuttiger de focus te verschuiven naar de blogs die volledig legaal te werk gaan. 18

Vooraleer er met allerlei termen wordt gegoocheld, lijkt het mij nuttig een kort overzicht en een begripsomschrijving te geven van enkele termen en aspecten van de muziekblog die vaak terugkomen. Mp3-bestanden Mp3 is de afkorting van MPEG-1 Layer 3, of voluit Moving Picture Experts Group, Audio Layer III en is een manier om geluid te comprimeren, waardoor de data van het bestand veel kleiner van formaat worden maar toch dezelfde geluidskwaliteit kunnen behouden (O’Donnel & McClung, 2008, 74; Hinduja, 2006, 13-18). Bij de compressie worden data verwijderd of gereduceerd van geluidsfragmenten die moeilijk of niet waarneembaar zijn voor het menselijk gehoor. In 1987 ontwierp het Fraunhofer Gesellschaft uit Duitsland deze bestandsvorm. Dit bleef echter beperkt tot een klein publiek. Vanaf 1997 kreeg het mp3-bestand de nodige aandacht en kon het rekenen op heel wat succes, doordat er gratis software verscheen om deze bestanden af te spelen. Toch bleef het publiek beperkt, met vooral aanhangers die een grote technische kennis hadden. Twee jaar later, in 1999, begon de echte populariteit van het mp3-bestand te expanderen. Doordat er programma’s beschikbaar werden voor mensen met weinig technische kennis, kon iedereen deze bestanden beginnen gebruiken (Hinduja, 2006, 13-18). Het grootste voordeel van een mp3-bestand is dus het kleine formaat, zonder veel verlies van geluidskwaliteit. Hierdoor is het dan ook uitgegroeid tot de standaard voor de digitale muziekspelers. Muziekblog Muziekblogs zijn weblogs die hun content specifiek en uitsluitend aan muziekgerelateerde zaken wijden. Dit kan gaan van het aanraden of bespreken van een nieuw nummer, tot het bespreken van een cd of concert. Aangezien dit een heel brede definiëring is, moet hier meer specifiek worden op ingegaan en moeten de hoofdkenmerken van een muziekblog worden opgesomd. Natuurlijk is deze definiëring een algemene consensus en kan dit sterk variëren, afhankelijk van de geraadpleegde muziekblog. Het verwachte concept van een muziekblog blijft natuurlijk de traditionele blog waar regelmatig nieuwe, in dit geval muziekgerelateerde, content aan wordt toegevoegd. In het algemeen volgt hier vaak een bespreking van de nieuwste nummers en de nieuwste artiesten, vaak met een mogelijkheid om het nummer in kwestie te beluisteren en/of te downloaden (Reilley, 2010, 449; O’Donnel & McClung, 2008, 75). Deze eigenschap vormt de basis van een muziekblog, door enkele malen te klikken kan de lezer heel wat nieuwe muziek ontdekken. Daarnaast bevat een post enkele paragrafen waar naast enkele biografische gegevens van de band in kwestie, ook de mening van de auteur wordt toegevoegd en waar ook informatie wordt weergegeven over een mogelijk concert. Ten slotte bevat 19

een post vaak heel wat hyperlinks; onder meer een link om het nummer op legale wijze te kopen, een link naar de officiële website van de artiest en/of de Facebook- en Twitteraccount, maar ook een link naar de bronnen van de auteur kan worden toegevoegd. Dit laatste verwijst dan vaak naar een medeblogger die het nummer eerder op zijn blog heeft gepost en waar de auteur in kwestie het nummer heeft ontdekt (Barrett, 2002, 26). Gatekeeper functie Gatekeeping is een term die in vele sectoren kan worden gebruikt en naargelang de sector ook een andere betekenis kan aannemen. Wanneer we een muziekblog als gatekeeper zien, doelen we vooral op het doorgeven van informatie. In dit geval beslist de muziekblogger welke muziek hij aan bod laat komen op zijn blog en welke niet. Hij selecteert dus uit een enorm aanbod enkele acts die hem het meest aanspreken en waarvan hij denkt dat ook zijn lezers deze muzikant zullen appreciëren. De geselecteerde acts krijgen dus de kans om bij een breder publiek bekend te worden (Shoemaker & Vos, 2009, 1). Historisch overzicht van de muziekblogs In tegenstelling tot de weblog is het hier veel moeilijker om vast te stellen wanneer de eerste muziekblog is ontstaan. In heel wat bronnen wordt Fluxblog genoemd als eerste (invloedrijke) mp3blog. Deze blog ontstond in 2002 en groeide uit tot een zeer vooraanstaande muziekblog (KIingman, 2012). Sinds de oprichting van Fluxblog kunnen we een sterke stijging in het aantal blogs vaststellen. De populariteit van deze blog deed vele muziekliefhebbers dromen van eenzelfde succes, waardoor muziekblogs als paddenstoelen uit de grond schoten. Zonder met zekerheid een begin te kunnen vaststellen, is het toch mogelijk te zien dat weblogs steeds meer en meer invloed verkrijgen in de muziekindustrie. Ze krijgen steeds meer inspraak en helpen mee bepalen wie succes heeft en wie niet. Met andere woorden zijn ze naast de traditionele kanalen zelf ook belangrijke indicatoren geworden in de muziekcultuur en zorgen ze voor een nauwe relatie tussen de lezer of consument, de muziekindustrie en de artiesten. Zoals Jarri Van der Haegen van de blog Disco Naïveté in ons interview aangeeft, zorgt het internet (en meer bepaald de muziekblog) voor een eerste vaste fanbase. Dit is het begin van de populariteit voor een groep. Het internet maakt hen bij een (beperkt) publiek bekend en een buzz (hype) krijgen. Hierdoor krijgen ze de nodige aandacht van labels en PR mensen, waarna ook de traditionele media op het succes springen en zo ook de aandacht krijgen bij het grote publiek.

20

Legaliteit Vaak staan mensen sceptisch tegenover de legaliteit van de muziek die op een muziekblog verschijnt. Doordat mp3-bestanden klein zijn, vallen ze ook makkelijk te delen en te verspreiden op het internet. Een simpele muisklik is voldoende om het bestand te downloaden, om er vervolgens quasi onmiddellijk naar te kunnen luisteren en het toe te voegen aan een digitale muziekcollectie. Muziekblogs bevinden zich dan ook vaak in de grijze zone van de legaliteit, hoewel dit vaak onterecht is (Frateur, 2009, 17). Uiteraard zijn er bloggers die alle mogelijke muziek downloadbaar aanbieden op hun website. Aan de hand van een disclaimer beweren ze enkel promotioneel werk te verrichten en alle bestanden die zonder toestemming werden gepost, zo snel mogelijk te verwijderen (Lamb, 2012). Ze gaan dus alle aansprakelijkheid uit de weg en beweren dat het helemaal niet de bedoeling is aan illegale zaken deel te nemen of enige financiële schade te berokken aan de artiest in kwestie. Nog meer zijn er echter bloggers die enkel legaal te werk gaan. Muziek wordt slechts gedeeld met de goedkeuring van het label en/of de artiest. Indien ze toch de muziek willen beschikbaar stellen aan hun lezers, bieden ze vaak de mogelijk aan om het nummer te streamen, waardoor geen illegale praktijken plaatsvinden (Speeten, 2012). Welke muziek? Op deze vraag zijn heel uiteenlopende antwoorden te formuleren aangezien een muziekblog om het even welk genre kan promoten. Dit hangt af van de persoonlijke smaak van de auteur, omdat hij in de eerste instantie met zijn lezers muziek deelt die hij zelf goed vindt. Opmerkelijk is wel dat heel wat muziekblogs genre-overschrijdend te werk gaan en zich niet toeleggen op één enkel genre. Dit eclecticisme is uitdrukkelijk aanwezig op het merendeel van de blogs: zo wordt er in een zijkolom van de blog vaak een overzicht per genre aangeboden waaruit de lezer kan kiezen. Dit gebeurt vooral opmerkelijk wanneer de blog wordt vergeleken met de traditionele kanalen zoals radio en televisie. Bij deze laatste wordt een zo groot mogelijk publiek aangetrokken, waardoor ook de muziekkeuze aan deze doelstelling moet worden aangepast. Het aanbod moet dus passen bij dit algemene karakter, waardoor specifieke genres als electro, house, kleinkunst, metal, hip-hop… aan de kant worden geschoven en maar een beperkt aantal nummers uit deze genres airplay krijgen. Vaak gaat dit gepaard met commerciële doelstellingen waarmee de traditionele media rekening moeten houden (Frateur, 2009, 22). Om zich te verzekeren van winst en een groot publiek, kunnen deze media het niet maken te specifieke muziek te spelen. Dit probleem hebben bloggers helemaal niet. Ze kunnen zelf hun content kiezen en moeten veel minder rekening houden met de wensen van hun publiek. Hierdoor trekken ze ook een veel specifieker publiek aan, dat dan precies voor dat bepaalde genre de blog komt raadplegen, omdat ze hun ding niet op de radio kunnen terugvinden. Er 21

is dus een grotere vrijheid in publicatie mogelijk, waardoor elk denkbaar genre wel enkele gespecialiseerde blogs heeft. De focus in de blogosfeer ligt daarom meestal niet op de mainstream muziek, die in de traditionele media wel vaak aan bod komen. Wanneer een groot en populair artiest (genre Lady Gaga) een nieuw nummer uitbrengt, zal ook de blogosfeer uiteraard overlopen van posts met dat nummer, maar daarnaast is er ook plaats voor underground artiesten. De focus ligt dus vooral op de alternatieve muziek en geeft plaats aan minder bekende artiesten om uit te groeien en een breder publiek te bereiken. Vaak gaat het ook om nieuwe nummers; blogs willen mee zijn in de hypes en posten (liefst zo snel mogelijk) alle mogelijke nieuwe releases en proberen zo “hun ontdekkingen” te promoten. Bloggers Wie zijn die bloggers nu? In theorie kan dit iedereen zijn, aangezien een muziekblog (en gelijk welke andere soort blog) in enkele minuten kan worden aangemaakt en iedereen er op kan posten wat hij wil. Of die persoon nu iets van muziek kent of niet, het is voor iedereen mogelijk een muziekblog aan te maken. Uit het onderzoek “Bloggers: a Portrait of the internet’s new storytellers” door het PEW Internet & American Life Project kunnen heel wat concrete cijfers worden aangehaald rond de blogger in het algemeen. Zo blijkt dat de meeste bloggers jonger zijn dan 30, wat niet wonderbaarlijk is (Lenhart & Fox, 2008, 73). Het internet, maar vooral dan blogs zijn een recent fenomeen dat vooral jongeren aanspreekt. Wanneer we kijken naar de bloggers die we voor deze scriptie hebben geïnterviewd, blijkt dit te kloppen. Allemaal waren ze studenten en hadden een gemiddelde leeftijd van 22. Een gemeenschappelijk kenmerk dat al deze personen hebben is hun passie voor muziek. Nog meer dan de gemiddelde muziekliefhebber zijn deze bloggers dagelijks bezig met het ontdekken van nieuwe muziek. Deze nieuwe muziek delen ze graag met vrienden of gelijkgestemde zielen. Zowel mannen als vrouwen bloggen over muziek, maar het merendeel is mannelijk. Bij andere blog genres domineren de vrouwen, maar in het geval van muziekblogs is er toch een meerderheid mannelijke bloggers (Lenhart & Fox, 2008, 3). Algemeen kan de gemiddelde blogger omschreven worden als een blanke man tussen de achttien en negenentwintig jaar (Lenhart & Fox, 2008, 3). Lezers Uit de korte enquête die voor dit onderzoek werd afgenomen werd heel wat meer duidelijk over de lezers van een muziekblog. Natuurlijk blijven de resultaten van deze enquête beperkt en geven ze een vertekend beeld weer. Toch is het interessant om de resultaten hiervan kort weer te geven. De deelnemers van de enquête bestaan uit 47 procent mannen en 53 procent vrouwen, allemaal uit de

22

leeftijdscategorie tussen de 18 en 27 jaar en zijn allemaal vaak bezig met muziek.4 Uit de bevraging komt naar voor dat de radio de voornaamste bron blijkt te zijn bij de ondervraagden om op de hoogte te blijven van de laatste trends in het muzikale landschap. Op een gedeelde tweede plaats worden kranten en muziekblogs vermeld. Andere populaire media blijken gespecialiseerde muziekmagazines, YouTube en Spotify te zijn.5 De frequentie waarmee de bezoekers een muziekblog bezoeken verschilt enorm; dit varieert van maandelijkse bezoekjes (40%) tot wekelijkse (27%) en dagelijkse (13%) het internet afschuimen om nieuwe muziek te ontdekken. De drang om nieuwe muziek te ontdekken is dan ook de hoofdreden om de muziekblogs te bezoeken bij de geënquêteerden (60%). Een andere beweegreden om een blog te bezoeken zijn cd en concertbesprekingen (33%) en op de hoogte blijven van de laatste nieuwtjes in het muzieklandschap (20%). Opvallend is dat ook het gratis (en dus vaak illegaal) downloaden van mp3-bestanden een populair antwoord was (33%). Kwaliteit en succes De grootste factor waaruit het succes en de kwaliteit van een muziekblog kan worden afgelezen is het aantal dagelijkse bezoekers. Door vernieuwend en een eigen ding te doen, trekt een blogger heel wat lezers aan. De lezers vertrouwen als het ware op de smaak van de auteur en laten hem mee hun muzikale smaak vormen. De meest succesvolle blogs hebben enkele tienduizenden unieke bezoekers per dag, aan wie ze telkens nieuwe muziek aanraden. Een andere manier om de kwalitatieve blogs te onderscheiden van andere websites is door gebruik te maken van The Hype Machine (The Hype Machine, 2012; Wortham, 2012). Deze website selecteert aan de hand van heel wat criteria blogs en voegt ze toe aan hun zoekmachine, waardoor de bezoekers op deze website zeker kunnen zijn over de kwaliteit van de blogposts en de geposte muziek. Vaak krijgen deze succesvolle blogs ook de mogelijkheid van labels en/of artiesten om een exclusief nummer te posten en zo de première van een nummer of video te verkrijgen, waardoor de respectabiliteit en kwaliteit van deze blog nog meer kan stijgen. Enkele voorbeelden: hedendaagse vooraanstaande muziekblogs Om een beter beeld te krijgen de blogosfeer, worden hieronder enkele grote spelers kort beschreven en besproken. Door het vooraanstaande karakter van de blogs zijn sommige onder hen uitgegroeid tot meer dan een blog. Beginnend als een basiswebsite waarbij het delen van nieuwe muziek 4

Deze resultaten sluiten aan bij een enquête opgesteld door O’Donnel en McClung voor hun artikel ‘MP3 music blogs: their efficacy in selling music and marketing bands (O’Donnel & McClung, 2008, 80). 5 Opnieuw sluiten deze resultaten aan bij de resultaten van de enquête opgesteld door O’Donnel en McClung. Andere reden zijn: “to be in on the buzz and library building” (O’Donnel & McClung, 2008, 80).

23

centraal stond, zijn sommige muziekblogs zoals Pitchfork uitgegroeid tot een weblog met een magazinestijl. Hoe dan ook blijft de basis van de website het delen en promoten van artiesten en muziek. Aangezien het onmogelijk is alle blogs op het internet te kennen, is deze selectie uitsluitend opgebouwd aan de hand van eigen ervaringen en voorkeuren. Pitchfork Media Pitchfork Media (meestal weergegeven als Pitchfork) is meteen een voorbeeld van een blog die tot veel meer is uitgegroeid. Het is een website waar dagelijks nieuwe muziek, concertinfo, nieuwsberichten, recensies en interviews worden gepost. Hoewel het dus eerder als een webzine kan worden gezien, beschouwen we deze website als een blog. De basiskenmerken van een blog blijven aanwezig; zo is er onder meer de news-sectie waarbij in chronologische wijze nieuwe muziek wordt gepost. Deze Amerikaanse website bereikt wereldwijd een gigantisch publiek en kan naar voren worden geschoven als een van de belangrijkste en invloedrijkste bronnen voor nieuwe muziek. Toepasselijk noemen Alexandra Molotkow Pitchfork “our era Rolling Stone” (Molotkow, 2012). Pitchfork richt zich voornamelijk op indie-muziek maar laat ook andere genres als hip-hop, dance, metal en punk aan bod komen om een zo breed mogelijk publiek aan te spreken. Daarnaast organiseert Pitchfork heel wat concerten in de Verenigde Staten en een jaarlijks festival in Chicago (vorig jaar was er voor het eerst ook een Europese editie in Parijs) waar ze veelbelovende acts aan het grote publiek voorstellen (Pitchfork Media, 2012). Stereogum Stereogum is een Amerikaanse blog, opgericht in 2002 en beweert zelf een van de eerste mp3-blogs te zijn op het World Wide Web. Tijdens deze periode hebben ze een groot publiek kunnen aanspreken waardoor ze vandaag de dag nog steeds een van de meest toonaangevende blogs zijn die heel wat premières op zijn naam kan schrijven. Daarnaast hebben ze ook al enkele tribute albums uitgegeven, waarop artiesten die aan bod komen op de blog meewerken aan een coverversie van een cult album. Zo werd voor het tienjarig bestaan van het album OK Computer van Radiohead een coveralbum samengesteld waar onder meer bands als Cold War Kids, Vampire Weekend en My Brightest Diamond aan meewerkten (Stereogum, 2012). Fluxblog Hoewel het niet duidelijk is welke blog de allereerste muziekblog/mp3-blog was, beweert Fluxblog toch de eerste te zijn. Deze blog werd in 2002 opgericht door Matthew Perpetua en deelt dagelijks nieuwe nummers met zijn lezerspubliek. Door heel wat bronnen wordt Fluxblog aangehaald als de eerste en heel invloedrijke blog in de verdere evolutie van de muzikale blogosfeer. Rolling Stone 24

Magazine haalt in haar artikel The Music Blog Boom uit 2004 aan dat "almost all of the MP3 blogs trace their roots to Fluxblog" (Berde, 2012). Gorilla vs. Bear Gorilla vs. Bear is een volgende toonaangevende muziekblog, met een focus op independent music. Auteur Chris Cantalini begon in 2005 met het posten van mp3’s, video’s en reviews van allerlei soorten muziek (Gorilla Vs. Bear, 2012). Meer dan bij de vorige aangehaalde blogs probeert Gorilla vs. Bear zijn focus te leggen op onbekende maar talentvolle artiesten zonder label. Naast het bloggen organiseert Gorilla vs. Bear heel wat concerten en werkt het mee aan de organisatie van het toonaangevende South by Southwest Festival in Texas. Disco Naïveté Om ook een toonaangevend Belgisch voorbeeld te geven, is Disco Naïveté een perfect voorbeeld. Met de titel “bekendste blogger van België” helpt Disco Naïveté mee bepalen wat succes heeft en wat niet. Dagelijks verschijnen meerdere blogpost waarin onbekende maar talentvolle artiesten worden voorgesteld aan een breed publiek. Naast Pitchfork en The New York Times, doet ook radiozender Studio Brussel vaak beroep op de blog om up-to-date te blijven van de nieuwste nummers. Close Reading – Bear In Heaven In dit onderdeel proberen we aan de hand van enkele voorbeelden de stilistische, formele en inhoudelijke kenmerken van een blog te vergelijken met die van de traditionele pers. Om de verschillen en overeenkomsten tussen beide te kunnen aantonen, baseren we ons op de band Bear In Heaven. Voor de release van hun nieuwe album I Love You, It’s Cool, kon deze band op heel wat persbelangstelling rekenen, zowel online als op papier. In wat volgt, halen we diverse aspecten aan die de verschillen tussen wat een blog doet en wat er verschijnt in de geschreven pers, duidelijk maken. Uit de geschreven pers selecteerden we Rif Raf, Subbacultcha! en De Standaard. Uit het grote aanbod van blogs werden Disco Naïveté, Listen Before You Buy en Pretty Much Amazing gekozen. In bijlage (p 81) zijn screenshots van de besproken blogs en geschreven pers te vinden. Lay-out De verschillen in lay-out zijn onmiddellijk duidelijk: beide soorten media hebben voor een totaal andere aanpak gekozen. Blogs plaatsen bij elke post een opvallende afbeelding en werken met in het oog springende kleuren. Desondanks wordt de aandacht al snel afgeleid door advertenties, een blogroll of links naar andere posts die aan de zijkanten van de blogs staan. De geschreven pers houdt

25

alles strak en eenvoudig waardoor de aandacht enkel naar het artikel in kwestie gaat. Behalve de hoes van het album zijn er immers geen elementen die de aandacht van de lezer vragen. Een ander aspect dat snel opvalt, is de integratie van sociale media en de mogelijkheid om te reageren op een post om zo de interactiviteit te bespoedigen. Blogs maken het lezers mogelijk om te reageren op de posts en eventueel een conversatie met de auteur van het artikel te starten. Er zijn ook overal links en widgets geïntegreerd om het artikel te delen via sociale media, het album in kwestie aan te schaffen of zelf enkele nummers of het volledige album te streamen. Doordat de traditionele pers een gedrukt exemplaar aflevert, is het onmogelijk deze interactiviteit te bekomen. Toch zoeken de traditionele media hier een oplossing voor. Zo is het mogelijk het artikel van De Standaard ook online te raadplegen. Op die manier is er wel sprake van integratie van sociale media en kan de interactiviteit toch plaatsvinden: lezers kunnen bijvoorbeeld zelf een score aan de cd te geven en het artikel delen. Inhoud Het meest essentiële van de artikels is natuurlijk de inhoud. Ook hier zijn er verschillende kenmerken die opvallen. Zo zijn er bij de blog Disco Naïveté enkel video’s en streams van nummers van de artiest in kwestie te vinden. Bij een van de video’s van het album zijn er enkele lijnen tekst terug te vinden, maar verder dan de beschrijving van de video en wat informatie over de band, gaat de auteur hier niet. Dit voorbeeld werd bewust gekozen om aan te tonen hoe heel wat muziekblogs te werk gaan. Ze schrijven veelal geen uitgebreide artikels over een nieuwe release, maar zijn er wel snel bij om een nieuw nummer of een nieuwe video te posten, waaraan dan enkele regels tekst worden toegevoegd. Dit is het geval bij het merendeel van de muziekblogs. Daarnaast zijn er natuurlijk ook blogs die een andere aanpak verkiezen en die, naast het posten van nieuwe nummers, ook reviews van cd’s en ep’s plaatsen. Voorbeelden hiervan zijn te vinden bij Listen Before You Buy en Pretty Much Amazing. Wanneer de besprekingen van deze blogs worden vergeleken met deze van de gedrukte pers, valt onmiddellijk het verschil in lengte op. Bloggers wordt geen maximaal aantal tekens opgelegd en ze moeten geen rekening houden met de grootte van een pagina om een artikel te schrijven. Er verschijnen dus veel langere en meer gedetailleerde reviews op de muziekblogs. Hierbij is het ook mogelijk meer informatie over de artiest in kwestie aan de lezers mee te geven, en kunnen ook bepaalde nummers diepgaander besproken worden. Bij de artikels van de gedrukte pers worden vooral de albums in hun geheel besproken en worden slechts sporadisch enkele nummers uitgelicht. Bloggers gaan ook veel persoonlijker te werk. Zo gebruiken ze vaak de ik-vorm en halen aan waarom ze een bepaald nummer wel of niet goed vinden. Bij de gedrukte media zijn de artikels natuurlijk ook subjectief, maar de persoonlijke mening schijnt veel minder door. Er is hier dus wel sprake van een 26

veel professionelere indruk. Ook het taalgebruik is enorm verschillend. Terwijl de geschreven pers graag goochelt met heel wat muziektermen, valt bij de bloggers het gebruik van jongerentaal op. Daardoor krijgt de tekst een vlotte indruk en zal hij jongeren veel meer aanspreken, maar de professionaliteit lijdt hier wel onder. Beide media maken graag gebruik van verwijzingen naar andere bands om het geluid van een bepaald nummer te beschrijven. Opvallend hierbij is dat bloggers veel vaker naar hedendaags muzikanten verwijzen die recentelijk een album hebben uitgebracht (cfr. Yeasayer, Battles, M83, Phoenix…), terwijl de professionele journalisten graag verwijzen naar groepen die bij heel wat verschillende generaties bekend zijn (Yes, The Human League, Peter Gabriel…). Een laatste opmerking valt te maken rond de kritische ingesteldheid. Bloggers posten veelal enkel muziek die ze zelf goed vinden, waardoor er weinig negatieve of kritische commentaren terug te vinden zijn. Traditionele media voelen kritischer aan en schrijven ook over releases die hen niet zozeer aanspreken, waardoor het dus mogelijk is dat er negatieve reviews over een bepaald album verschijnen. Uit deze aangehaalde voorbeelden komen dus heel wat verschillen tussen muziekblogs en de traditionele pers naar voren. Algemeen kan worden gesteld dat de traditionele media een veel professionelere indruk nalaten en veel kritischer durven optreden bij de bespreking van een album, terwijl bloggers het graag persoonlijk houden en termen gebruiken die vooral bij jongeren populair zijn, maar waardoor het professionele karakter wat wordt gefnuikt. Een enorm voordeel dat bloggers dan weer kunnen aanbieden, is het integreren van een stream om een nummer of zelfs het volledige album te beluisteren.

27

HOOFDSTUK 2: DE MUZIEKINDUSTRIE Vooraleer over te gaan tot het eigenlijke onderzoek dient er wat meer duidelijkheid over de werkwijze gebracht te worden. Uit het eerste hoofdstuk blijkt al dat er over de muziekblog weinig wetenschappelijk onderzoek is verricht en er dus vooral informatie moet worden geput uit eigen onderzoek. Hierbij ligt de focus hoofdzakelijk op interviews met mensen uit de muzieksector. In dit tweede hoofdstuk bespreken we welke sectoren werden geselecteerd, wie voor dit onderzoek het meest relevant is en waarom we precies die personen hebben geselecteerd. Het is daarbij ook interessant om enkele belangrijke sleutelmomenten uit de muziekindustrie naar voren te brengen en kort te bespreken om een volledig en duidelijk beeld te vormen van de evolutie die deze sector heeft doorgemaakt. We proberen ook de muziekblog in dit zeer beknopte overzicht te plaatsen en te koppelen aan een van de mijlpalen uit de muziekgeschiedenis. Daarvoor baseren we ons vooral op de The Recording Industry van Geoffrey P. Hull, An international history of the recording industry van Pekka Gronow en Ilpo Saunio, Sprekende Machines van Gust De Meyer en tenslotte ook De muziekindustrie: een lexicon van Gust De Meyer en Alex Trappeniers. De sleutelmomenten die hier aan bod zullen komen, zijn telkens aan een financieel aspect verbonden en betekenen vaak een grote ommekeer in de toekomst van de muziekgeschiedenis. Het is dus opmerkelijk dat heel wat belangrijke veranderingen en evoluties een financiële inslag hebben.

KORTE GESCHIEDENIS Het eerste sleutelmoment in de muziekgeschiedenis is de uitvinding van de fonograaf. Dit apparaat werd op 12 augustus 1877 uitgevonden door Thomas Edison (Meyer, 2007, 20-22). Vanaf dat moment was het voor het eerst mogelijk om geluid op te nemen en daarna opnieuw af te spelen (Meyer, 2007, 22). De uitvinding van de fonograaf is dus een echte mijlpaal en noodzakelijk om te komen tot het mp3-bestand wat vandaag de dag zo wijdverspreid is. Het geluidsfragment werd bij de fonograaf voornamelijk geregistreerd op een wasrol, waarbij er bij het opnemen van het geluid groeven werden gemaakt in de was (Meyer, 2007, 22). Emile Berliner zal dit concept overnemen, maar de wasrol vervangen door een platte plaat, wat uiteindelijk de grammofoonplaat zal worden (Meyer, 2007, 25-26). Deze geluidsdrager zal lange tijd heel populair blijven en steeds beter worden ontwikkeld. In de jaren 1920 maakt de radio zijn debuut (Meyer, 2007, 62-63). Dit is een tweede belangrijke sleutelmoment in de muziekgeschiedenis, aangezien het nu voor iedereen mogelijk wordt om naar muziek te luisteren zonder ervoor te betalen. Een bijkomend gevolg was dat dit in het begin ook leidde tot een grote daling op de verkoop van de grammofoonplaat. Als geen ander kon de radio bepalen welke artiesten de broodnodige aandacht krijgen en welke artiesten volledig werden 28

genegeerd. Radio bepaalde dus welke muziek succes had en welke niet, een evolutie die vandaag de dag nog geldt. De daling in verkoop was echter van korte duur, aangezien radio een sterke invloed ging krijgen in de verkoop van muziek en net een sterke stijging kon beogen. Mensen leerden op deze manier allerlei nieuwe muziek kennen en kwamen in aanraking met nieuwe stromingen die hen al dan niet erg konden aanspreken. Daardoor waren mensen ook sneller geneigd iets te kopen; ze kenden de muziek van de radio en als de muziek hen beviel konden ze deze aanschaffen en ze thuis zo vaak beluisteren als ze wilden. Naast de radio, was ook de invoering van de jukebox een belangrijk moment omdat die een groot gevolg had voor de verkoop van muziek en de stijging van de lonen van artiesten en omzet van labels. Vanaf 1933 werden overal in Vlaanderen jukeboxen geïnstalleerd in de lokale cafés en clubs. Voor enkele franken konden mensen hun favoriete nummer beluisteren (Meyer, 2007, 71-72). In 1948 werd de grammofoonplaat vervangen door de eerste lp (Long Player Record). Door de muziek op een hogere snelheid af te spelen, kon een betere kwaliteit worden verzekerd. Naast de betere kwaliteit hadden lp’s ook het voordeel dat er meer muziek op de plaat kon worden gezet (Meyer, 2007, 83). Ook vandaag de dag wordt de lp, beter bekend onder het pseudoniem vinylplaat, nog vaak verkocht. Er is als het ware sprake van een herleving van de populariteit van deze geluidsdrager. Dit succes wordt jaarlijks gevierd met de Record Store Day, waarop cd-winkels in de hele wereld exclusieve vinyl uitgaven aanbieden aan hun klanten. Twee jaar later, in 1950, zal opnieuw een belangrijk moment aanbreken dat de toekomst van de muziekindustrie sterk zal beïnvloeden. Het wordt namelijk mogelijk en vooral belangrijk om hits te scoren (Meyer, 2007, 71-74). Steeds meer mensen kopen muziek om dat ene nummer te kunnen beluisteren. Daarom wordt het belangrijk voor labels om een nummer een hit te laten worden. Meer dan ooit is er dan ook een grote concurrentiestrijd tussen labels. Dit had als gevolg dat het enorm belangrijk wordt om een goede promotie van de artiesten en hun muziek te verzorgen. Promotie van een nummer had als hoofddoel de muziek op de radio te krijgen en voldoende airplay te geven zodat heel wat mensen het nummer te horen krijgen en het zelf willen aanschaffen. Hieruit blijkt opnieuw de erg belangrijke rol van de radio. Dit medium heeft een enorme invloed in het ontwikkelen van de muzikale smaak van mensen en heeft zo ook invloed op wat er verkoopt en wat niet. Naast de grote spelers komen vanaf 1955 ook heel wat independent labels op, die de concurrentie aangaan met de groten. De indielabels kennen een enorme bloei en vormen tot de jaren 1970 een belangrijke speler in de ontwikkeling en de verspreiding van de nichegenres die door de mainstream werden genegeerd (Muziektermen, 2012). Ze hebben een enorme invloed gehad bij het volledig ontwikkelen van genres zoals rock ’n roll en zo ook op de sound van de hedendaagse muziek. In de jaren 1960 komt een nieuwe geluidsdrager op, namelijk de cassette. Philips is de eerste die de cassette ontwikkelt in 1963 (Meyer, 2007, 90). Daarnaast ontwikkelen ze ook de walkman, waardoor 29

het mogelijk wordt om ook buitenshuis naar muziek in pocketformaat te luisteren. Muziek is op deze manier nog meer aanwezig in de levens van de mensen dan voordien. Cassettes liggen ook aan de oorsprong van een ander veel voorkomend fenomeen in de muziekindustrie: illegaal kopiëren (Meyer, 2007, 90-91). Het is vanaf nu namelijk mogelijk om muziek te kopiëren en deze zelf te verspreiden. Dit kan dus worden beschouwd als de voorloper van de cd en het mp3-bestand. Hoewel muziek hierdoor op grote schaal gratis kan worden verspreid, heeft dit nog geen al te grote impact op de verkoopcijfers. Een andere gebeurtenis heeft dit echter wel. In de jaren 1980 is er een nieuwe crisis op te merken in de muziekindustrie. Vooral de verkoop blijft hier slabakken, wat vooral een gevolg is van de grote jongerenwerkloosheid. De doelgroep bij uitstek die muziek koopt, kent een grote werkloosheidsgraad en heeft dus geen inkomsten en zeker geen geld om aan muziek uit te geven (Lathouwer, 2012). Geleidelijk aan geraakt de muzieksector uit deze crisis en staat in 1994 alweer voor een nieuw sleutelmoment. In 1985 werd de eerste cd immers uitgebracht en die wordt steeds populairder bij het grote publiek om vanaf 1994 de nieuwe nummer één geluidsdrager te worden (Meyer, 2007, 175-177; Muzieklexicon, 2003, 71). Bovendien groeit in de jaren 90 ook de populariteit van het internet enorm snel (Sparrow, 2006,1). Net als de fonograaf is dit een extreem groot kantelmoment, niet alleen voor de muziekindustrie maar voor alle industrieën en sectoren in de hele wereld. Mensen kunnen vanaf dan ook via deze weg naar muziek luisteren. “Music was everywhere: you could find it on blogs, YouTube and streaming Web sites, and you could read about it on Pitchfork, Wikipedia and Allmusic” (Molotkow, 2012). Zeker wanneer het mp3-bestandstype een enorm succes wordt, zal de muziekindustrie nooit meer hetzelfde zijn. De illegale verspreiding van muziek is een logisch gevolg van de populariteit van het mp3-bestand. Wanneer in 1998 ook de eerste mp3-spelers verschijnen, is het helemaal duidelijk dat de toekomst van de muziek zich hierin zal afspelen. Tegenwoordig heeft een overgrote meerderheid zijn eigen mp3-speler die hij vol kan stoppen met zijn favoriete muziek en deze overal mee naartoe kan nemen. Een ander belangrijk gevolg van de opkomst van het internet is de hierbij horende piraterij. Torrent, Filesharing, peer-to-peernetwerken, etc. zijn hierbij de grote boosdoeners. De inkomsten van de muziekverkoop kennen een totale daling van 37%, wat heel wat gevolgen heeft voor de muziekindustrie (Marktinfo Muziek, 2012). Naast deze negatieve gevolgen, heeft het internet ook op een andere manier de muziekindustrie sterk beïnvloed. Hier wordt een laatste mijlpaal in de muziekgeschiedenis aangehaald. Op 10 januari 2001 werd het programma iTunes gelanceerd door Apple (iTunes Downloads, 2012; Gordon, 2008, 64). Daardoor was het mogelijk een muziekbibliotheek op jouw computer aan te leggen en was er telkens ook een link te vinden naar de iTunes Music Store waarbij het mogelijk was online op een goedkope manier muziek legaal te verkrijgen en te downloaden. Het internet is dus uitgegroeid tot een alternatief verkoopskanaal waar de muziekindustrie een groot deel van haar inkomsten uit kan 30

putten (Record Industry in Numbers, 2012; Belgen kochten vorig jaar bijna 20 miljoen muziekdragers, 2012). Door de

muziek online veel goedkoper aan te bieden, wordt het voor veel mensen

aantrekkelijker om een nummer aan te schaffen. Zonder veel moeite en met enkele muisklikken kan iedereen een bepaald nummer op een legale manier downloaden. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om muziek te streamen via heel wat services: Spotify, Soundcloud, Deezer, Grooveshark, Myspace… Al deze programma’s bieden de mogelijkheid om (al dan niet in beperkte mate) gratis muziek van je favoriete artiesten te beluisteren. Ten slotte kan het eigenlijke thema van deze scriptie worden aangehaald. Muziekblogs zijn ook een online fenomeen dat steeds groeit en meer mensen in zijn verhaal meetrekt. Naast de traditionele media als kranten, magazines, radio en tv hebben nu ook muziekblogs een goede reputatie als gatekeepers voor muziek en helpen ze mee bepalen wat succes heeft en wat niet.

GESELECTEERDE SECTOREN Na dit korte overzicht waarin enkele beslissende momenten uit de geschiedenis van de muziekindustrie werden weergegeven, volgt een overzicht waarin de geselecteerde sectoren worden voorgesteld. De term “muziekindustrie” roept bij heel wat mensen het idee van labels en muzikanten op, twee actoren die een prominente rol spelen in ons verhaal. Toch zijn er zo veel meer mensen en beroepen die onder de noemer “muziekindustrie” kunnen worden ondergebracht. Zo kan dit als een overkoepelende term worden opgevat waaronder alles wat te maken heeft met het produceren, verkopen en bespreken van muziek, valt. Een schematisch overzicht is te zien op de afbeelding hieronder (figuur 1). Het bestuderen van de omvang van de muzieksector is vooral gebaseerd op The Recording Industry van Geoffrey Hull, gepubliceerd in 1998, die in zijn werk een duidelijke bespreking geeft van heel wat actoren uit de muzieksector (Hull, 1998). Hoewel Hull een autoriteit op dit vlak is, is het boek best wat verouderd. Daarom is het ook nodig onze studie van de muziekindustrie op recenter werk te baseren, waarbij De muziekindustrie: een lexicon door Gust De Meyer en Alex Trappeniers kan worden aangehaald als invloedrijk onderzoek. Naast de traditionele beroepen heeft de muziekindustrie door invloed van het internet heel wat nieuwe functies weten te creëren. Iedereen is steeds afhankelijker voor zijn promotie, communicatie… via die media.

31

Figuur 1: Schematisch overzicht van de muziekindustrie (W. Dolfsma, 2005, 3) Het mag duidelijk zijn dat de muzieksector heel moeilijk samen te vatten is in enkele zinnen en dat de vele vertakking het moeilijk maken de hele sector in dit onderzoek te betrekken. Daarom werd er vooraf geselecteerd en geëlimineerd, om zo de meest pertinente takken eruit te halen en het onderzoek de nodige relevantie te geven. Zo zijn er heel wat spelers die een enorm belangrijke rol spelen bij de realisatie en productie van muziek (denk hierbij aan producers, investeerders, geluidstechnici…), maar die helemaal niet op professioneel vlak in contact komen met muziekblogs. Hen vragen naar hun ervaringen en meningen over muziekblogs zou daarom weinig ter zake doen en niet bijdragen tot de kwaliteit van ons onderzoek. Daarom selecteerden we uit het grote aanbod de vijf meest relevante sectoren die dagelijks met muziekblogs te maken krijgen. Recordlabels en PR Een van de meest voor de hand liggende spelers in de muziekindustrie zijn de recordlabels. Hierin wordt er grotendeels een onderscheid gemaakt tussen de majors en de independent labels, ook wel bekend onder de term indielabels. Een onderscheid is vooral te vinden in de verkoopcijfers, de strategieën en de doeleinden die beide stellen (Muziektermen, 2012). Majors zijn grote bedrijven die wereldwijd heel wat invloed hebben en overal ter wereld de grootste artiesten vertegenwoordigen. Concreet wil dit ook zeggen dat ze alle fases van het muziekproces zelf uitvoeren: vanaf het ontdekken van de artiest tot het distribueren van de plaat, alles is in handen van de majors. Doordat ze dit allemaal zelf doen, is er een veel grotere kost waardoor het voor deze labels veel belangrijker is om zoveel mogelijk geld te verdienen om hun kosten te kunnen dekken (Muziektermen, 2012; Meyer, 2007, 93, 96-99; Meyer & Trappeniers, 2003, 154). Hierbij kan dus

32

worden opgemerkt dat deze labels meer met het economische aspect bezig zijn dan met het artistieke gedeelte van muziek. In België zijn er vier grote majors die ook op wereldvlak de belangrijkste plaatsen op de markt innemen. Hierbij gaat het om Universal Music Group, Sony Music Entertainment, EMI6, Warner Music Group. Deze spelers nemen ongeveer 70 procent van het totale marktaandeel in en hebben vaak ook heel wat independent labels onder zich staan (Jagers, 2006; Wall, 2002, 86-87). De indielabels zijn vaak onafhankelijk maar door de enorme druk om te kunnen overleven zijn zij vaak verplicht onderdak te zoeken bij een major en hen financiële steun te vragen. De focus van deze labels ligt op het muzikale aspect, en daardoor zijn ze vaak kweekvijvers van talent en gaan ze zich meestal specialiseren in een bepaald genre. Doordat ze niet gefocust zijn op het financiële aspect maar op de muzikale ontwikkeling van de artiest, spelen deze labels op artistiek vlak de hoofdrol. Aan de hand van enkele concrete cijfers, leren we dat indielabels ongeveer 30 procent van de markt innemen en zich in de meer alternatieve muziek specialiseren. De belangrijkste Belgische onafhankelijke labels zijn PIAS, V2 Records, N.E.W.S. (overkoepelend labels waarbij 12 kleinere labels onderdak vinden), Island Records…. (Meyer & Trappeniers, 2003, 140; Meyer, 2007, 96-99). De prioriteit voor labels is de muziek die ze uitbrengen aan de man te kunnen brengen. Om dat te kunnen realiseren is genoeg en vooral de juiste promotie rond een bepaalde release onontbeerlijk: de juiste doelgroep aanspreken, radio en muziekblogs bereiken, een goede affichecampagne opzetten… De meeste labels werken met een onafhankelijke PR die telkens nieuwe opdrachten aanvaardt en zo voor verschillende labels kan werken. Andere labels kiezen er dan weer voor zelf een PR-persoon in dienst te nemen. Veelal gaat het in dat geval om kleinere labels, waarbij een van de personeelsleden deze taak op zich neemt. PR-werknemers hebben als voornaamste taak om een nieuwe release van een label te promoten bij alle mogelijke media. Hier komt dus ons onderwerp bovendrijven, aangezien vandaag de dag ook muziekbloggers door deze PR-personen worden gecontacteerd met de boodschap om over een bepaalde release een blogpost op te stellen en deze te delen met hun lezers. Tot op de dag van vandaag proberen PR vooral de radio en andere traditionele media te contacteren en hen te overtuigen voldoende aandacht te schenken aan een nieuwe release, maar er is ook een verschuiving merkbaar waarbij steeds meer moderne media en vernieuwende projecten worden gecontacteerd om ook hun publiek bewust te maken van een nieuwe muziekuitgave. Deze contacten met bloggers zijn heel verschillend

6

Op 11 november 2011 werd bekend gemaakt dat EMI zal worden overgenomen door Sony en Universal Music. Zo nam Universal nam vorig jaar de recording division over voor een bedrag van 1,4 miljard euro en krijgt het hierdoor onder meer grote artiesten als Coldplay en Kylie Minogue onder contract. Sony kocht de rechtencatalogus over van EMI. Bron: Europa onderzoekt overname EMI door Universal, 23 maart 2012

33

tussen de major labels en de independent labels. Kleinere labels zullen sneller geneigd zijn om bloggers te betrekken in hun promo campagne en zullen proberen hun artiesten langs deze weg naambekendheid te geven. Daarom werd in ons onderzoek ook geprobeerd om beide partijen aan het woord te laten en hun relaties met bloggers te schetsen. Voor de major leek het ons logisch dat muziekblogs minder snel worden gecontacteerd, aangezien zij vooral met grote artiesten samenwerken die reeds naamsbekendheid hebben, waardoor ze sneller aan bod komen op de radio en in de andere traditionele media. De relatie tussen blogs en majors was dus volgens ons enorm beperkt. Om dit af te toetsen probeerden we enkele grote Belgische labels te contacteren. De eerste keuze viel op het Belgische succeslabel PIAS! (Play It Again Sam!). Oorspronkelijk een van de kleinere independent labels, dat in België ontstond in 1983 door Kenny Gates en Michel Lambot. Geleidelijk aan kreeg het label ook vaste voet in heel wat andere Europese landen en kon het uitgroeien tot het succes wat het vandaag de dag is. Met heel wat populaire en grote artiesten op het palmares zoals Soulwax, Tom Waits en The Prodigy kan het moeilijk nog als een klein label worden beschouwd (Pias History, 2012). We namen contact op met Jasper Wentzel van PIAS, die als hoofd van de afdeling promotie bij PIAS werkt. Hij was onmiddellijk bereid aan mijn onderzoek mee te werken maar meldde dat PIAS niet samenwerkt met muziekblogs, wel met vooraanstaande muzieksites, waardoor een interview voor onze masterproef irrelevant is. Ook andere grote labels gaven blijk van deze terughoudende ingesteldheid tegenover muziekblogs. In interviews met andere personen, zoals met Kris Mouschaers van Botanique, werd vermeld dat major labels het moeilijk hebben de stap naar het internet volledig te zetten en zich ook te focussen op muziekblogs (Mouchaers, interview, 18 april 2012; O’Donnel & McClung, 2008, 76; Montopoli, 2005). Om de proef op de som te nemen werd er in de blogosfeer rondgekeken en van naderbij gekeken welke artiesten hierbij aan bod kwamen. Opvallend is dat bij de geselecteerde blogs het inderdaad zo is dat artiesten van de majors veel minder aan bod komen en dat er dus heel wat aandacht uitgaat naar de nieuwste artiesten van de kleinere labels.7 Daarom concentreren we ons tijdens deze verhandeling vooral op deze kleinere labels en werd hier gekeken om een relevant label te contacteren. Zo focussen we ons op labels die wel veel aandacht krijgen in de blogosfeer. Daarbij werd er niet specifiek gekeken naar een Belgisch label en viel ons oog op het Cascine label uit Londen en New York. Dit label staat gekend om zijn goede relaties met bloggers en wordt dan ook door heel wat muziekblogs op handen gedragen. Met hun kwalitatieve releases en hun grote liefde voor muziek leek dit een perfect label om als case study te bestuderen en te interviewen. Als verantwoordelijke kon ik Sandra Croft strikken voor een Skype-interview. Zij werkt overdag voor het PR-bureau Freeman PR dat de PR verzorgt voor heel wat internationaal gewaardeerde acts zoals

7

Geraadpleegde blogs: Gorilla VS Bear, Pitchfork, Disco Naïveté, SSSSOUND!, Over Muziek, The Rusty Blog…

34

Digitalism en Angus & Julia Stone (Freeman PR, 2012). Daarnaast is Sandra continu bezig met haar eigen label dat ze met enkele vrienden heeft opgericht, namelijk Cascine Records. In het interview werd duidelijk hoe verschillend de aanpak is bij het online promoten van muzikanten bij het kleinschalige indielabel Cascine en bij een gespecialiseerd PR-bedrijf als Freeman PR. Concertorganisatoren Een tweede sector die werd geselecteerd, is deze van de concerten. Wekelijks trekken deze plaatsen heel wat enthousiaste muziekliefhebbers om een show van hun favoriete artiesten bij te wonen. Wanneer we naar de programmering van vele zalen kijken, staan daar vaak muzikanten die niet aanwezig zijn in de traditionele media maar toch vaak volle zalen trekken. We vermoeden dat het internet en in het bijzonder muziekblogs hier wat mee te maken kunnen hebben. Daarom werden twee concertorganisatoren gecontacteerd om hen naar hun ervaringen en meningen over rond muziekblogs te vragen. Zij zijn constant bezig met het ontdekken van de meest hippe bands om ze te kunnen programmeren voor hun concertzaal. Voor de selectie van deze personen werd eerst en vooral gekeken naar de programmatie van de clubs en concertzalen. Hierbij werd gekeken of de programmering aansluit bij wat er op de muziekblogs vaak verschijnt. Onze keuze viel al snel op De Kreun en Botanique. Beide zalen stellen een gevarieerd en up-to-date programma aan hun bezoekers voor. Tom Vangheluwe is programmator bij De Kreun en is dus verantwoordelijk voor het selecteren van de muziek en de bands die langskomen in de club in Kortrijk. Met een planning die steeds erg vernieuwend is, staat De Kreun telkens garant om kwalitatieve maar minder bekende artiesten een kans te geven zich te bewijzen voor een geïnteresseerd publiek. Kris Mouschaers is de persverantwoordelijke van de Botanique, met een focus op de Nederlandstalige pers. Onder zijn werking is de Botanique nu al vier jaar bezig met een opmars op het internet. Hij gelooft enorm in de kracht van het internet en probeert de Botanique hierin mee te trekken en hen een vooraanstaande positie op dit vlak te verzorgen. Botanique is de grootste concertzaal van de Franstalige gemeenschap in Brussel en staat garant voor een vernieuwende en verfrissende programmering die de vinger aan de pols houdt en er telkens in slaagt het beste te selecteren uit het gigantische aanbod van nieuwe muziek. Magazines/geschreven traditionele pers Onder traditionele media worden vooral kranten, magazines, radio en televisie gerekend. In deze scriptie ligt onze focus echter enkel op de geschreven media: enerzijds omdat deze het dichtst aansluiten bij wat blogs precies doen, anderzijds omdat er over de andere twee mediavormen reeds recent onderzoek is verricht. Zo heeft Yves Frateur in 2009 onderzoek gedaan naar de invloed van 35

muziekblogs op de programmering van jongerenradiozender Studio Brussel. Daarnaast heeft Arne De Schepper met zijn studie onderzoek gedaan rond muziekzenders op televisie zoals TMF, Jim tv en MTV en hij heeft hierbij ook kort de rol van bloggers onderzocht. Magazines en andere traditionele geschreven pers hebben al jarenlang de favorietenrol bij labels en zijn de perfecte plaats om promotie te maken voor nieuwe releases en de nieuwste artiesten. Heel wat magazines kunnen rekenen op een hele grote oplage en hebben met hun groot lezersaantal een groot klantenpotentieel. De perfecte promotiekanalen dus voor labels om hun releases op een kritische manier te laten bespreken. Vandaag de dag zijn kranten en magazines veel meer dan enkel gedrukte media. Ze vinden steeds meer hun weg naar het internet en functioneren op dit medium als teaser, aanvulling en duplicaat van de gedrukte teksten. In ons onderzoek focussen we ons op de geschreven pers, en kijken we in de eerste plaats naar Subbacultcha!, een jongerenmagazine dat de vinger aan de pols houdt wanneer het aankomt op nieuwe muziek.8 Dit project is ontstaan in Nederland en kon daar op heel wat succes rekenen. Een Belgische variant was een logische volgende stap. Het magazine wordt gratis verspreid en houdt daarnaast in dat lezers een ledenkaart kunnen kopen en daarmee gratis naar enkele shows in België en Nederland kunnen gaan kijken. Daarnaast proberen ze ook via het internet hun lezers te bereiken en hen op de hoogte te brengen van nieuwe muziek. Dit laatste sluit heel erg dicht aan bij wat bloggers doen. Het ideale magazine dus om te interviewen en hen naar de invloed van bloggers te vragen. De verantwoordelijke van Subbacultcha! in België is Kasper-Jan Raeman. Muzikanten Een laatste sector die werd geselecteerd voor dit onderzoek zijn muzikanten. Vooral de jongere en/of minder bekende muzikanten kunnen tegenwoordig snel naam en faam maken op het internet. Terwijl het vroeger noodzakelijk was om een contract met een platenlabel te kunnen bemachtigen, is er nu een heel andere DIY (Do It Yourself)-aanpak te vinden bij muzikanten en beginnen ze hun carrière vaak op het internet. Dit vormt een heel interessante invalshoek om muzikanten naar hun ervaringen met muziekblogs te vragen. Zo kan het ook snel duidelijk zijn welke invloed muziekblogs nu werkelijk hebben. Toch is het niet vanzelfsprekend om een Belgische band of artiest te vinden die op succes kan rekenen in de blogosfeer. Een goed voorbeeld werd gevonden bij Jealov. Deze band kon op heel wat steun rekenen bij vooraanstaande muziekblogs zoals Boilerroom en kon zo een redelijke bekendheid opbouwen bij de alternatieve muziekblogs. Hun muziek bestaat vooral uit samples waaraan ze dan allerlei elementen toevoegen om tot enkele geslaagde resultaten te komen. 8

Subbacultcha! is een gratis maandelijks magazine dat in heel wat steden in België en Nederland wordt verspreid. De oplage bedraagt ongeveer 18.000 exemplaren. In het magazine zijn heel wat interviews, cd besprekingen en concert aankondigingen terug te vinden. Daarnaast is er ook plaats voor fotografie en andere kunstvormen.

36

Daarnaast bewerken ze ook heel wat pophits in hun eigenzinnige stijl, waarmee ze de aandacht trokken van het vooraanstaande label Mush Records uit Los Angeles, dat zich vooral focust op de elektronische muziek en telkens op zoek gaat naar vernieuwende artiesten.

37

HOOFDSTUK 3: ALGEMENE INDRUKKEN In dit hoofdstuk analyseren we de eerste resultaten van de interviews met de experts uit de verschillende sectoren. De interviews werden telkens als een drieluik geïnterpreteerd waarbij drie grote onderwerpen werden aangeraakt. Het eerste luik bestond telkens uit enkele inleidende vragen om meer te weten te komen over de visies van de experts op muziekblogs. Hoe definiëren zij een muziekblog? Welke kwaliteitseisen stellen ze hieraan? Welke voor- en nadelen hebben muziekblogs ten opzichte van de traditionele media? In het tweede luik komen vragen aan bod die specifiek met hun werkveld te maken hebben. Het is hierbij de bedoeling om de invloed en relatie te onderzoeken tussen hun sector en de muziekblog. Dit onderzoek wordt verder uitgewerkt in het vierde hoofdstuk van deze verhandeling. Het interview werd telkens afgesloten met enkele vragen rond het toekomstbeeld van de muziekblog. Is de muziekblog een kort leven beschoren ? Blijft hij bestaan in de undergroundsfeer? Of zal hij in tegendeel de nieuwe maatstaf worden waarop mensen zich baseren om nieuwe muziek te ontdekken en zullen muziekblogs zo op gelijke hoogte komen te staan met de traditionele media, of deze zelfs overschaduwen? Op deze vragen gaan we in het vijfde hoofdstuk dieper in. Omdat iedereen andere aspecten belangrijk vindt bij een website of een weblog, is het interessant de experts naar hun eigen definitie te vragen van een muziekblog. Zo werd het mogelijk om beter in te spelen op de antwoorden van de geïnterviewden en die op de juiste manier te interpreteren. Het is ook interessant om hun meningen af te toetsten met de definitie uit het eerste hoofdstuk. Op deze manier wordt al snel duidelijk hoe de algemene definitie van een (muziek)blog is doorgedrongen en waarop de lezers en gebruikers van een blog letten. Telkens gaven de experts enkele kernwoorden op waar ze dieper op ingaan. Opvallend is dat iedere geïnterviewde als centraal uitgangspunt aangeeft dat bloggers op de eerste plaats muziekliefhebbers zijn die hun liefde voor muziek willen delen met een publiek (Croft, interview, 7 april 2012; Vangheluwe, interview, 6 april 2012; Mouchaers, interview, 18 april 2012; Seynaeve, interview, 26 april 2012; Raeman, interview, 24 april 2012). Deze passie is de drijfveer in alles wat ze doen. Een muziekblog is iets persoonlijk waarbij de eigen smaak steeds verder wordt uitgediept en waarbij steeds nieuwe bands aan bod komen (Raeman, interview, 24 april 2012). Het persoonlijk aspect is ook iets wat in de algemene definitie wordt aangegeven; een blog is een persoonlijke website waarop de blogger zijn interesses deelt met een publiek. Bloggers maken een website aan en delen daarop mp3-bestanden, video’s en reviews die ze zelf opstellen en waarin hun mening sterk naar voren komt (Vangheluwe, interview, 6 april 2012; Mouchaers, interview, 18 april 2012; Devriendt, interview, 9 april 2012). Als muzikant vindt Mathieu Seynaeve van de band Jealov 38

het enorm belangrijk dat de blogger zijn persoonlijke mening weergeeft over het nummer. Voor muzikanten zijn blogs de eerste manier om echte feedback op een nummer te krijgen. Vaak laten beginnende muzikanten het nummer voor het eerst horen aan vrienden maar krijgen van hen dikwijls te positieve meningen. Daarom is het voor een muzikant interessant om muziek op te sturen naar een blog om een eerlijke mening te krijgen. Seynaeve gaat zelfs verder door te zeggen dat hij veel meer belang hecht aan de mening van bepaalde kwalitatieve blogs die hij zelf volgt en waarvan hij weet dat ze heel professioneel zijn dan aan die van een journalist. Volgens hem zijn deze laatsten kenners van oudere muziek en zullen ze op dat vlak enorm veel kennis hebben, terwijl ze te weinig op de hoogte zijn van nieuwe muziek. Bloggers houden de vinger aan de pols en specialiseren zich in een bepaald muziekgenre, waardoor Seynaeve ervan overtuigd is dat hun mening veel meer waard is dan die van professionele journalisten. Als concreet voorbeeld gaf Seynaeve een blog als Boilerroom aan: wanneer die een mening geeft over een nummer of een mixtape van Jealov zal de band hier meer rekening houden met hun opmerkingen dan wanneer een professionele muziekjournalist dit zou doen (Seynaeve, interview, 26 april 2012). Het onderscheid tussen professionele muziekjournalisten en amateurbloggers komt ook aan bod bij de definiëring door Tom Vangheluwe en Kris Mouchaers. Beiden geven aan dat het gaat om amateurs die over muziek schrijven en dit doen uit liefde voor muziek. Ze zijn dagelijks bezig met het ontdekken en beluisteren van nieuwe muziek en houden de vinger aan de pols (Vangheluwe, interview, 6 april 2012; Mouchaers, interview, 18 april 2012). Toch merkt Tom Vangheluwe van De Kreun op dat de grens tussen professionele muziekjournalisten en bloggers sterk vervaagd is en beide groepen uiteindelijk samengebracht kunnen worden. Omdat bloggers op een intensieve manier met muziek bezig zijn, wordt hun kennis evenredig uitgebreid en kunnen ze zich zeker en vast meten met de professionele journalist. Kritische selectie bij de bloggers is natuurlijk vereist (Vangheluwe, interview, 6 april 2012). Voor alle geïnterviewden is een muziekblog de ideale manier om op de hoogte te blijven van de laatste trends en acts in het muzieklandschap (Vangheluwe, interview, 6 april 2012). Opmerkelijk is wel dat de jongere experts een kentering opmerken in de blogosfeer. Zowel Kasper-Jan Raeman, Mathieu Seynaeve als Sofie Devriendt geven aan dat er weinig vernieuwende blogs aanwezig zijn op het net. Kasper-Jan merkt vooral een cirkelbeweging op waarbij er in de hele wereld een vijftiental blogs zijn die er toe doen en waarvan iedereen deze content overneemt. Zelf nemen ook deze vijftien blogs de nieuwe muzikale ontdekkingen van elkaar over. Een nieuwe band wordt door een van deze blogs ontdekt, andere blogs merken dit op en nemen het over om uiteindelijk door nog heel wat andere blogs te worden gekopieerd. Een mening die ook door Brian Montopoli van The New York Times wordt verkondigd (Montopoli, 2005).

39

Terwijl deze meningen vooral focussen op algemene aspecten van een muziekblog, maakt Sandra Croft van het Amerikaans-Engelse label Cascine een opvallend onderscheid tussen grote en kleinere blogs. Grote blogs zoals Fader, Pitchfork en Stereogum zijn voor Sandra eigenlijk geen blogs meer. Het zijn eerder online magazines en gewone websites die (voornamelijk) aan muziek gewijd zijn, maar waar het niveau en de uitwerking ver weg van de traditionele definitie van een blog staat. Voor haar zijn de kleinere websites waarop een of meerdere personen hun eigen keuzes en selecties delen met hun publiek en enkel de ambitie hebben om hun liefde voor muziek te uiten, een echte blog. Het is niet hun bedoeling om een groot publiek te bereiken en een internationale stempel op de muziek te kunnen drukken, maar wel om mensen kennis te laten maken met de muziek die zij zelf fantastisch vinden (Croft, interview, 7 april 2012). Dit is een mening die niet enkel Croft is toebedeeld, maar ook bloggers Sofie Devriendt en Jarri Van der Haegen maken een onderscheid tussen verschillende types websites en blogs. Zo geven ze samen drie categorieën aan, waarbij de eerste categorie de grote websites zijn zoals Pitchfork en Stereogum. Vaak staan deze websites ver weg van de oorspronkelijke kenmerken die een blog definiëren. Een tweede categorie zijn de blogs zonder werkelijke inhoud en waarbij niet wordt nagedacht over een post. Ze posten het ene nummer na het andere zonder vaak het nummer op voorhand te beluisteren en een oordeel te vellen. Vanaf het moment dat ze een nummer op het net vinden posten ze dit op hun blog. Een derde categorie onderscheiden ze als de kwalitatieve blogs. Hier is kwaliteit belangrijker dan kwantiteit en nemen bloggers de tijd om naar een nummer te luisteren om er daarna een oordeel over te vellen. Ze kiezen ervoor de beste kwaliteit te posten en maken dus een grote selectie (Devriendt, interview, 9 april 2012; Haegen, interview, 22 maart 2012). Terwijl niet-bloggers veelal uitgaan van het feit dat dit niet-professionelen zijn, valt er bij de bloggers zelf wel telkens een onderscheid te ontdekken waarbij kwaliteit telkens voorop staan en een strenge selectie essentieel is om een succesvolle en goede blog uit te bouwen (Haegen, interview, 22 maart 2012). Uit hun definitie kwamen vaak al enkele aspecten naar voren waaruit blijkt waaraan de experts belang hechten bij het selecteren van een muziekblog. Naast originaliteit en persoonlijkheid, zijn voor de experts ook aan heel wat andere zaken essentieel. De bloggers zelf vinden het enorm belangrijk om trouw te blijven aan het originele concept van de blog en aan hun eigen smaak. Je moet blijven je eigen ding doen en zeker niet jouw blog aanpassen aan de smaak van het publiek. Het is belangrijk om jouw eigen persoonlijkheid te zoeken en je eigen ding te blijven doen (Devriendt, interview, 9 april 2012; Haegen, interview, 22 maart 2012). Mathieu Seynaeve bezoekt blogs omdat die voor hem uit het gigantische aanbod de beste nummers selecteren en hij zo in contact komt met muziek die hij anders nooit zou kennen. Dit is een mening 40

die bij alle experts voorkomt: selectie, filteren en de beste kwaliteit nastreven maakt het belangrijk en interessant om een blog te volgen. Toch blijft Seynaeve de magazinestijl verkiezen waarbij er ook aandacht is voor de lay-out en waar diepgravende teksten een plaats krijgen, wat op een muziekblog vaak niet het geval is. Een perfect voorbeeld hiervan is te vinden bij Boilerroom,een blog met magazine-uitstraling waar er, naast kwalitatieve muziek, ook aandacht aan film en fotografie wordt geschonken (Seynaeve, interview, 26 april 2012). Ook Kris Mouchaers en Tom Vangheluwe verkiezen een langer stuk tekst waarbij er een persoonlijke analyse van het nummer aan bod komt en waarbij je heel wat meer te weten komt over de artiest in kwestie. Beroepsmatig is het voor Mouchaers belangrijk dat de blogs die ze contacteren vaak worden geraadpleegd en een trouw publiek hebben die regelmatig de website bezoekt. Door het hoge bezoekersaantal is het ook aantrekkelijker voor een concertzaal om een samenwerkingsverband uit te bouwen. Omdat de bezoekers van een blog een potentieel publiek van een concertzaal is, is het belangrijk een goede relatie met hen op te bouwen. Specifiek voor Botanique (maar dit geldt ook voor andere Belgische concertzalen) is het belangrijk te weten dat de blog een groot Belgisch publiek kan bereiken. Zo geeft Mouchaers aan dat het wel mogelijk is om met een grote Amerikaanse blog een overeenkomst te sluiten, maar dit is niet efficiënt om een groter publiek aan te trekken. Daarom wordt bij de online communicatie van Botanique specifiek gezocht om drukbezochte Belgische blogs aan te trekken. Een goed voorbeeld hiervan is Disco Naïveté, die dagelijks op minimum 3000 bezoekers kan rekenen en waarbij de programmering van Botanique grotendeels samenvalt met de content van de blog. Dit leidde ertoe dat er bij het jaarlijkse festival Les Nuits Botanique voor het eerst een samenwerking werd afgesloten tussen de blog en Botanique. Hierbij heeft blogger Jarri enkele concerten mogen selecteren uit het aanbod typische ‘Disco Naïvete’-bands en waarmee wordt geprobeerd een groter publiek aan te trekken via de populariteit van zijn blog (Mouchaers, interview, 18 april 2012; Haegen, interview, 22 maart 2012). Moest een dergelijke samenwerking worden opgesteld met een niet-Belgische blog zou dit minder efficiënt zijn en op minder aandacht kunnen rekenen. Zo werd er in de Vlaamse media een groot artikel aan deze samenwerking gewijd en werd er op deze manier extra reclame voor het evenement gecreëerd (Speeten, 2012). Door de gevoeligheid die de taalkwestie in Brussel oproept, is het voor concertzalen als Botanique ook van belang om een goed evenwicht te vinden tussen enerzijds de Nederlandstalige en anderzijds Franstalige blog (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Veel meer dan alle andere geïnterviewden stelt Kasper-Jan Raeman belang aan originaliteit. Subbacultcha houdt ervan om met de nieuwste artiesten en nummers op de proppen te komen, een ideaal dat ook doorschijnt in het selecteren van een muziekblog. Een blog springt er voor hem dus uit door uit de pas te lopen (Raeman, interview, 24 april 2012). Een trend die Raeman en Seynaeve afkeuren en die de kwaliteit van een blog neerhaalt, is de snelste willen zijn. Blogs zijn te veel bezig 41

met snelheid waardoor de kwaliteit van de blog hier vaak onder te lijden heeft. Er is te weinig tijd om dieper te graven en kwalitatieve posts te maken (Seynaeve, interview, 26 april 2012; Raeman, interview, 24 april 2012). Toch zijn er nog enkele blogs die eigenzinnig genoeg zijn om de aandacht van Raeman te blijven houden; Rose Quartz is een kwaliteitsvolle blog waarop veel underground artiesten aan bod komen die elders niet verschijnen en waarbij de begeleidende tekstjes blijk geven van doordachtheid en de nodige research. Een derde interessant aspect om te onderzoeken is waar de geïnterviewden zelf hun informatie over nieuwe muziek vandaan halen en hoe ze op de hoogte blijven van de laatste trends in het muzikale landschap. De antwoorden op deze vraag waren heel uiteenlopend maar toch zijn er enkele aspecten die bij de meeste personen telkens terugkwamen. Het meest populaire medium om nieuwe muziek te ontdekken blijft de radio. Tom Vangheluwe haalt hierbij aan dat de traditionele media veel meer gefocust zijn op de mainstream media. Meer alternatieve muziek kan sneller een plaats krijgen op het internet. Kranten kunnen deze muziek ook opnemen, maar dit gebeurt telkens met een zekere vertraging. Bands moeten zich als het ware eerst online bewijzen voor ze ook succes te hebben bij de traditionele media (Vangheluwe, interview, 6 april 2012). Toch bestaan er ook enkele programma’s die specifiek gericht zijn op het spelen van nieuwe nummers en onbekende artiesten. Zo focust het Studio Brussel-programma Select zich vooral op nieuwe artiesten en exclusieve nummers. Deze programma’s bereiken heel wat luisteraars en kunnen zo de perfect bron zijn om op de hoogte te blijven van de laatste trends uit het muzieklandschap. Op een gedeelde tweede plaats volgen de krant en de muziekblog. Daarna komt de streamingservice Spotify, die het mogelijk maakt duizenden nummers te streamen en zo heel wat nieuwe muziek te ontdekken. Uit de vorige vraag blijkt al snel dat muziekblogs op heel wat interesse kunnen rekenen van de ondervraagden, maar toch mag dit medium niet overschat worden. Traditionele media spelen nog altijd een enorme rol in de vorming van het muzikale landschap en helpen mee bepalen wat een hit wordt en wat niet. Daarom werd ook gevraagd naar de voor- en nadelen van een muziekblog ten opzicht van de traditionele media. De antwoorden van de experts worden telkens aangevuld met de opmerkingen die Kristof Vande Velde aangeeft in zijn studie Nederlandstalige Online Muziekjournalistiek: een onderzoek naar onafhankelijke online muziekmagazines (Velde, 2006). In zijn onderzoek haalt hij verschillende punten aan die als een voor- of nadeel kunnen gezien worden van online media. Een van de meest voor de hand liggende eigenschappen en voordelen die het internet biedt, is zijn snelheid (Croft, interview, 7 april 2012; Vangheluwe, interview, 6 april 2012; Mouchaers, interview, 18 april 2012; Raeman, interview, 24 april 2012; Devriendt, interview, 9 april 2012; Haegen, interview, 22 maart 2012). Voor de opkomst van het World Wide Web moest iedereen vooral 42

terugvallen op radio en krant om op de hoogte te blijven van het nieuws. Internet zorgde voor de opkomst van een sneller alternatief; met een enkele klik kan je een artikel publiceren en delen met de hele wereld (Velde, 2006; Collard, 2012). Dit kenmerk werd ook door de geïnterviewden aangegeven als een opmerkelijk voordeel. Wanneer een nieuw nummer wordt aangekondigd, kunnen blogs onmiddellijk een post hierover schrijven en deze delen met hun lezers. Kranten en magazines kunnen dit ook online doen, maar het gedrukte exemplaar doet er wel heel wat langer over om hun lezers hiervan op de hoogte te brengen. Dit ligt in het bijzonder voor muziekmagazines moeilijk doordat ze vaak maandelijks verschijnen - het nummer of de artiest in kwestie werd dan vaak al via een andere weg door het publiek ontdekt. (Vangheluwe, interview, 6 april 2012; Raeman, interview, 24 april 2012; Devriendt, interview, 9 april 2012; Haegen, interview, 22 maart 2012). Deze snelheid kan ook een negatief gevolg hebben. Zo geeft Seynaeve aan dat hij bij een blog vaak de neiging heeft over een onbekende artiest heen te scrollen wanneer deze hem niet onmiddellijk aanspreekt. Bij een magazine zal hij echter alles lezen wat erin staat. Zo leest hij Rif Raf van begin tot einde en zoekt achteraf de artiesten op die hem aanspreken. Wanneer hij op een blog een nummer niet heeft beluisterd de eerste keer dat hij erover leest, zal hij dit later ook niet meer doen. De snelheid en vluchtigheid die een blog zo typeren, slaat hier dus ook over op de lezers (Seynaeve, interview, 26 april 2012). Een eigenschap die vooral door de bloggers wordt aangehaald en waar zij een enorm belang aan hechten, is de interactiviteit die online mogelijk wordt. Zo vindt Jarri Van der Haegen het belangrijk om in contact te kunnen staan met de lezers van zijn blog. Lezers kunnen gebruik maken van e-mail, sociale media als Facebook of Twitter, comments, … om zowel in contact te treden met de blogger als hun eigen mening te delen met andere lezers en de muziek te delen met hun vrienden. “Als een vriend iets deelt waarvan ik weet dat hij dezelfde muzieksmaak heeft, zal ik sneller naar dat nummer luisteren dan wanneer een professioneel magazine dit nummer zou delen” (Devriendt, interview, 9 april 2012). Daarnaast maakt de interactiviteit het ook mogelijk om een nummer onmiddellijk te beluisteren met één enkele muisklik. Bij de krant of magazine kan je er enkel over lezen, daarna moet je het nummer in kwestie zelf opzoeken (Reilley, 2010, 449; Haegen, interview, 22 maart 2012). Ook het netwerkprincipe van blogs is voor Van der Haegen interessant. Met deze hypertextualiteit kan je steeds verder blijven klikken en meer en meer nieuwe muziek leren kennen (Velde, 2006; Keen, 2008, 140). Hij merkt op dat het medium radio wel de mogelijkheid biedt om een nummer te beluisteren, maar ook hier is er weinig interactie mogelijk. Om meer te weten te komen over de artiest in kwestie ben je vaak genoodzaakt om een zoektocht op het internet te beginnen, waarbij je vaak toch op een muziekblog terechtkomt (Haegen, interview, 22 maart 2012). Dit geeft nog een extra voordeel aan, namelijk de mogelijkheid tot multimedialiteit. In een blogpost is het mogelijk verschillende media te combineren en zo een totaalconcept aan te bieden, wat bij de 43

traditionele media onmogelijk is. Tekst, video, geluid, afbeeldingen en links worden naadloos samengevoegd en geven de lezer de mogelijkheid het onderwerp ten volle te bestuderen en te ontdekken (Velde, 2006). Jealov haalt aan dat hij toegankelijkheid als een belangrijk voordeel ziet. Doordat bloggers vaak muziekliefhebbers zijn, zal ook hun tekst steeds begrijpbaar zijn en zullen ze de lezer niet overspoelen met verwijzingen naar andere groepen. Het nummer in kwestie zal eerder praktisch worden besproken: hoe het nummer precies klinkt, welke sfeer het oproept, een verwijzing naar een ander nummer wordt vaak begeleid door een link naar het nummer in kwestie… Het is bijgevolg veel duidelijker, eenvoudiger en toegankelijker om als muziekliefhebber een muziekblog te raadplegen (Collard, 2012). Een voordeel dat in het werk van Kristof Vande Velde wordt aangehaald maar wat de experts niet vermelden, is de flexibiliteit. Online is alles veel makkelijker om te bewerken. Wanneer er in een gedrukt exemplaar een fout geschreven staat, is het niet meer mogelijk dit aan te passen. Online is dit wel nog mogelijk en kan een artikel telkens verbeterd en geüpdatet worden (Velde, 2006). Daarnaast vindt Kasper-Jan Raeman het ook opvallend en typerend dat bloggers een fout mogen maken, al is het niet helemaal duidelijk of dit wel als een voordeel beschouwd kan worden. Bloggers zijn vaak niet bezig met het opzoeken van bronnen, waardoor het kan voorkomen dat er enkele foute gegevens in hun posts sluipen. Natuurlijk geven ze in hun artikels wel heel wat links door naar een artikel of naar een post op een andere blog, maar echt onderzoeken doen de meesten niet. Hierdoor maken ze wel al eens een fout, maar niemand vindt dit echt erg, het wordt aanvaard omdat een blog een persoonlijke website is gemaakt door niet-professionelen. Journalisten daarentegen kunnen zich dergelijke fouten niet veroorloven. Voor Raeman is dit eigenlijk geen echt nadeel maar hoort het bij de charmes van een blog. Ook het feit dat ze zich niets aantrekken en vaak gewoon nummers posten zonder er over na te denken of dit werkelijk mag, is een opvallend feit voor bloggers. Als magazine of krant kan je dit niet maken om een gelekt nummer te bespreken of te laten streamen op een website. Daar trekken bloggers zich niets van aan, ze posten gewoon wat ze vinden op het net en wat ze zelf goed vinden (Raeman, interview, 24 april 2012). Een laatste voordeel komt aan bod in het interview met Sofie Devriendt. Zij vindt het een enorm voordeel dat kleinere en beginnende muzikanten kansen krijgen in de blogosfeer. “Digital technologies have created nightmares for the traditional recording business including the major record labels. But, the same technologies have created brilliant opportunities for artists and entrepreneurs […] Because digital technology provides almost free distribution and makes it possible to record music very inexpensively, it is now possible for an artist to bypass labels entirely.” vult Steve Gordon aan (Gordon, 2008, xix). Muziekblogs zijn vaak op zoek naar nieuw en onbekend materiaal om hun lezers te verrassen, waardoor kleine bands heel wat kansen krijgen (Dolfsma, 44

2012; Werde, 2012). Devriendt merkt op dat een band eerst een zekere naam en faam online moet verkrijgen, vooraleer ze ook kansen krijgen in de traditionele media. Naast deze talrijke voordelen, moeten we ook bij de nadelen van de muziekblog. Opvallend is dat hierbij geen enkel van de nadelen die Kris Vande Velde in zijn studie aanhaalt met ons onderzoek overeenkomen. Vande Velde haalt als nadelen de journalistieke geloofwaardigheid aan die bij de traditionele media veel hoger ligt, maar ook de accuraatheid van journalistieke artikels die hoger ligt (Velde, 2006). Jodi Dean haalt in zijn boek Blog Theory aan dat sommige traditionele media vaak naar blogs uithalen en dit medium wat neerbuigend “Citizen Journalism” noemen (Dean, 2010, 45). Ten slotte worden ook nog de gebruiksvriendelijkheid van de traditionele media aangehaald, waarmee Vande Velde bedoelt dat je een krant bijvoorbeeld overal makkelijk mee naartoe kan nemen (Velde, 2006). Tegenwoordig kan dit nadeel teniet worden gedaan door de populariteit van smartphones en tablet-pc’s waarmee het mogelijk is geworden overal op internet te kunnen. De geïnterviewden uit ons onderzoek halen andere nadelen aan. Zo vindt Kris Mouchaers dat er op het internet een enorme overload aan informatie en nieuwe muziek is. Muziekblogs helpen hem wel om bepaalde nummers te selecteren en de slechtste eruit te filteren, maar zo gaat er ook een enorm aanbod verloren. Bloggers kunnen nooit de volledige omvang van de nieuwe muziek inschatten, waardoor er een heel groot procent aan nieuwe muziek nooit door deze filters geraakt en ook nooit op blogs terecht komt. Ze selecteren enkele labels of artiesten die ze kwalitatief goed vinden en vertrekken hieruit, maar er is nog zoveel meer te vinden dat er dus heel wat, soms onterecht, verloren gaat (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Als laatste vraag van dit inleidend luik werd er naar de gatekeepers-functie van een muziekblog gepeild. Sofie Devriendt bracht het meest opvallende en meest interessante antwoord aan waarbij ze de muziekblog als een gatekeeper ziet voor de traditionele media. Blogs filteren uit het overaanbod van muziek het beste en die selectie kan dan doorvloeien naar de traditionele media. De artiesten die de meeste kans maken op commercieel succes komen dan bij hen aan bod. Een voorbeeld is te vinden bij de succesvolle Belgische dj’s en producers Aeroplane. Al sinds 2008 had dit duo heel wat succes in de blogosfeer en werd het een van de grote namen op het internet. Ze bleven groeien om uiteindelijk ook de aandacht van de traditionele media te krijgen en mainstream succes te boeken. Volgens Devriendt zit er bij de traditionele media ook een bepaalde strategie achter het selecteren en publiceren van muziek. Bij blogs gaat het volgens haar louter om de muziek en posten bloggers gewoon wat ze goed vinden, zonder achterliggende politiek (Devriendt, interview, 9 april 2012). Kris Mouchaers ziet zeker en vast een gatekeepers-rol voor de muziekblogs weggelegd, maar geeft aan dat je dit niet mag overschatten. Individueel zullen blogs nooit veel invloed kunnen hebben, maar alle blogs samen hebben zeker een functie als gatekeeper. Ze selecteren samen muziek uit het 45

enorme aanbod en creëren gezamenlijk hypes. Voor een concertzaal als Botanique, die risico’s durft te nemen in hun programmering, is het creëren van hypes een enorm dankbaar feit. Hierdoor komen veel meer mensen in contact met een band, wat ook een invloed heeft op de ticketverkoop (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Ook Tom Vangheluwe nuanceert de gatekeepers-functie door te stellen dat alles enorm snel gaat. Wat blogs nu bijvoorbeeld selecteren, is later niet meer relevant en hip en moet het plaats maken voor een andere hype. De stroom aan muziek is gigantisch en er worden elke minuut nieuwe trends en hypes gestart. (Vangheluwe, interview, 6 april 2012).

46

HOOFDSTUK 4: RELATIE MUZIEKBLOG EN DE MUZIEKINDUSTRIE Na de inleidende vragen werd er in het tweede luik van de interviews dieper ingegaan op de kern van ons onderzoek: de relaties tussen de muziekblog en de muziekindustrie. Hierbij komen de verschillende geselecteerde sectoren aan bod en vertellen de vertegenwoordigers meer over hun ervaringen en eventuele samenwerking met een muziekblog. Per branche worden de meningen, ervaringen en uitspraken van de experts weergegeven en telkens ook afgetoetst met de ervaringen van de twee geïnterviewde bloggers.

LABELS Als vertegenwoordiger van de platenlabels namen we contact op met Sandra Croft. In een korte kennismaking gaf Croft een korte omschrijving van haar jobs. In beide gevallen is het haar hoofdtaak om de Personal Relations (PR) van een label te ontwikkelen en de juiste promotie van de bands uit te werken om de gewenste kansen te creëren. Overdag werkt ze bij Freeman PR, een PR-bedrijf dat zich vooral met grotere namen bezighoudt en dat tracht de juiste promotie door te voeren. Hierbij probeert Croft vooral een goede relatie uit te bouwen met artiesten en hen tevreden te stellen door voor hen de beste kansen te creëren bij de meer traditionele media. Daarnaast is ze ook bezig met haar eigen label Cascine. Hier komt de nadruk te liggen op een goede online promotiecampagne. Ze doelen vooral op muziekblogs en proberen met de bloggers een persoonlijke relatie op te bouwen.

Omdat een promocampagne enorm veel tijd en geld vraagt, is het voor een klein label belangrijk doordacht te werk te gaan. Dit doen ze door strenge selectiecriteria op te stellen waarneer het aankomt op het contacteren van muziekblogs. De blog moet eigenzinnig en origineel zijn, geen dertien in een dozijn en van een redelijk hoog niveau. Na de selectie van de muziekblogs probeert het Cascine label een zeer persoonlijke en vertrouwelijke relatie met hen op te bouwen. Dit doen ze ondermeer door heel erg in te spelen op de muzikale smaak van de blogger: de muziek die het label deelt, moet voor de bloggers relevant zijn en bij de smaak en kwaliteit van de blog passen. Daarom contacteren ze de bloggers enkel met een release waarvan ze weten dat het hen zal interesseren. Toch geeft Croft aan dat ze telkens met dezelfde groep bloggers werken, maar bij een release slechts enkele bloggers selecteren en contacteren, wanneer de muziek bij hun persoonlijke smaak aansluit (Croft, interview, 7 april 2012). Jarri Van der Haeghen is een van de bloggers die vaak door het Cascine label wordt gecontacteerd met releases die sterk aansluiten bij zijn muzikale smaak. Wanneer hij dit label in ons interview aanhaalt, blijkt al snel dat hier inderdaad sprake is van een persoonlijke relatie die uitmondt in een onvoorwaardelijke steun bij elke release van het label (Haegen, interview, 22 maart 2012). 47

De methode die Croft toepast, blijkt dus enorm efficiënt te zijn want elke release komt op alle geselecteerde blogs aan bod. Dit komt ook het imago van het Cascine label ten goede: de selectie van kwalitatieve en hoog aangeschreven muziekblogs zorgt ervoor dat het label telkens ook zelf verbonden wordt met kwaliteit. Bovendien worden de geselecteerde blogs frequent door andere bloggers geraadpleegd waardoor ook zij de muziek van Cascine ontdekken en vaak ook zelf op hun blog posten. Op die manier wordt de blogosfeer telkens met succes overspoeld bij een nieuwe release op het label. De vertrouwelijke relatie zorgt ervoor dat de bloggers vrienden worden van de personen achter het label en hen vaak zullen helpen met de promotie rond een nieuwe release. Zo raadt Croft vaak muziek aan, waarvan ze weet dat het bij bloggers in de smaak zal vallen, ook van artiesten die niet op haar label muziek uitbrengen. Ook het omgekeerde komt vaak voor, waarbij bloggers onder de indruk zijn van een bepaalde band en die aanraden aan het label. Zo heeft de Zweedse blog No Modest Bear de band Southern Shores aangeraden aan Croft, met als gevolg dat hun laatste EP een release op het label van Croft was. Met Freeman PR is er veel minder persoonlijk contact met bloggers, vervolgt Croft, daar ligt de focus op zoveel mogelijk promotie rond een bepaalde artiest (Croft, interview, 7 april 2012). De samenwerking tussen kleine labels en muziekblogs is iets wat beide bloggers ook zelf opmerken. Jarri Van der Haegen haalt aan dat je als blogger in het begin helemaal niets van labels ontvangt en zelf alles moet zoeken en ontdekken. Geleidelijk aan beginnen PR-agents en kleine labels de blog te ontdekken, waarbij de eerste contacten zich beginnen te ontwikkelen (Haegen, interview, 22 maart 2012). Sofie Devriendt haalt aan dat het vooral deze kleinere labels zijn die contacten zoeken met bloggers. Ze zijn voor de bloggers zelf ook de perfecte personen om te contacteren, aangezien een blogger telkens naar nieuw talent zoekt en deze ontdekkingen met zijn lezers wil delen. Bij grotere labels moet je gewoon geluk hebben dat ze jou contacteren, vervolgt Devriendt. Kleinere labels kunnen de gratis reclame goed gebruiken, terwijl de grote labels ervan uitgaan dat het helemaal niet nodig is om een muziekblog te contacteren (Devriendt, interview, 9 april 2012). Zo krijgen beide bloggers dagelijks enorm veel e-mails van allerlei PR-agents en labels waarin de laatste releases worden aangeboden. Door dit grote aantal is het zeer belangrijk en noodzakelijk om streng te selecteren. Heel wat beginnende muzikanten sturen hun eerste nummers en experimenten door in de hoop op de blog te geraken. Dagelijks krijg ik zelf ook meer dan zeventig mails, het is onbegonnen werk die allemaal door te nemen. Een strenge selectie is noodzakelijk om een duidelijk overzicht in deze massa te krijgen (Haegen, interview, 22 maart 2012). Devriendt stelt dat grote labels denken dat blogs niet nodig zijn. Majors maken gebruik van een PRbureau om hun nieuwe releases de nodige promotie te geven en zien het nut niet in van een blog. Ze krijgen hun artiesten op de radio, kunnen rekenen op reviews en interviews met kranten en 48

magazines en hebben dus geen nood om ook nog muziekblogs te contacteren voor extra exposure. Kleine labels beseffen wel dat ze niet zonder de muziekblog kunnen en dat ze op deze manier heel wat meer aandacht kunnen krijgen, vooral bij een jonger publiek dat het internet gebruikt om muziek te ontdekken. Een goede strategie volgens Devriendt is het gratis aanbieden van een mp3-bestand. Aangezien de muziek sowieso op het internet zal belanden en dus een verlies van inkomsten kan betekenen, is het voor een label beter om een nummer zelf gratis aan te bieden. Zo kunnen ze veel gerichter de verspreiding van hun muziek controleren. Daarnaast kan het exclusief aanbieden van een nummer aan een bekende blog een grote buzz doen ontstaan op het internet. Zo zal het nummer zeker en vast zijn weg vinden en via de online weg een groot publiek bereiken (Devriendt, interview, 9 april 2012; Pfahl, 2012). Een perfect voorbeeld hiervan is het R&B-project The Weeknd. Deze band heeft drie albums gratis via het internet verspreid en zich zo in de kijker kunnen werken bij heel wat vooraanstaande muziekblogs. Hierdoor is The Weeknd ook in het vizier gekomen van de traditionele media, werd overal de hemel in geprezen en mag op de grootste festivals ter wereld optreden. Sandra Croft gaat hier mee akkoord en stelt dat muziekblogs enorm belangrijk zijn voor kleinere labels als Cascine. Bloggers zijn op de eerste plaats gepassioneerde muziekliefhebbers die hun interesse met een publiek willen delen (Croft, interview, 7 april 2012). Croft haalt aan dat het voor grote labels helemaal niet vanzelfsprekend is geworden om bij een nieuwe release muziekblogs te contacteren; een trend die ook te zien was bij de grote labels uit België (Mouchaers, interview, 18 april 2012; Werde, 2004; O’Donnel & McClung, 2008, 83). Dit komt doordat een label vaak geen eigen PR-agent heeft die dit allemaal kan regelen en dit dus moeten uitbesteden. Voor een label is dit enorm duur: voor een enkele release kost het al snel enkele duizenden euro’s om een campagne van enkele weken te voeren. Daarbij ligt de focus dan niet op muziekblogs, maar op de meer traditionele media zoals magazines. Een klein label als Cascine kan zich een dergelijke strategie niet veroorloven en is daarom verplicht de PR op zich te nemen. Bij het oprichten van Cascine hadden ze heel wat releases klaar liggen maar de meeste werden uitgesteld doordat er geen geld was om er promotie voor te maken. Het label was dus genoodzaakt om hier creatief mee om te gaan en er een low budget oplossing voor te vinden (Croft, interview, 7 april 2012). Verder haalt Croft aan dat de traditionele media zoals kranten, magazines en radio veel moeilijker te bereiken zijn dan hun digitale evenknie. Hierbij benadrukt ze dat Cascine helemaal niet op dit soort media mikt. Ze willen enkel de online press bereiken met hun promotiecampagnes, omdat ze hiermee op een efficiëntere manier hun doelpubliek bereiken en omdat dat bovendien minder tijdsrovend is. Om een promocampagne op te stellen waarbij vooral de traditionele media worden bereikt, moet er al snel twee maanden voor de release van het album contact worden opgenomen en alles goed worden uitgewerkt. Daardoor wordt het al snel enorm duur om elke release op deze 49

manier in de kijker te plaatsen. Online is het mogelijk alles op drie weken klaar te spelen, wat ook een groot verschil uitmaakt op budgettair niveau. Met Freeman PR wordt wel contact opgenomen met de gebruikelijke media, vooral op verzoek van de grote labels die veel traditioneler zijn in hun werkwijze. Met Cascine hoeft dit niet: “Onze thuis is het internet en daar krijgen we voldoende en belangrijke steun van de grote spelers als Pitchfork, Stereogum, Disco Naïveté, The Line of Best Fit, The Fader…” (Croft, interview, 7 april 2012). Van der Haegen heeft andere ervaringen met de grotere platenlabels. Hij ervaart dat zij bloggers meer gebruiken en contacteren voor het goede oor die ze hebben ontwikkeld. “Een blogger beluistert een nummer helemaal anders dan een gewone muziekliefhebber en ze halen er zo kwaliteit tussen uit” (Haegen, interview, 22 maart 2012). Bloggers worden naast gratis promotie dus ook als gatekeepers gezien. Deze functie van een muziekblog is interessant voor labels om een artiest te ontdekken. Dit wordt ook door Montopoli aagehaald in zijn artikel Little-known bands get lift through word-of-blog: “For labels, blogs can be fertile testing grounds.” Waarna hij Adam Shore van Vice Records aan het woord laat: “Blogs are this amazing resource for us.” (Montopoli, 2005). Zo haalt Van der Haegen als voorbeeld popster Lana Del Rey aan die voornamelijk door muziekblogs is groot gemaakt. Ook internethype Grimes kreeg een vaste fanbase op het internet, waardoor ze volgens heel wat traditionele media nu is kunnen uitgroeien tot een van de aanstormende talenten van 2012. Een laatste voorbeeld dat Van der Haegen aanhaalt is The Neighbourhood, een opkomende band uit Californië. Uit het niets kwam deze groep op heel wat blogs terecht. De dag nadat deze band de blogosfeer veroverde, was een nummer van hen ook te horen op BBC Radio One bij Zane Low. Een typerend voorbeeld van de invloed van muziekblogs volgens deze blogger. Natuurlijk zitten achter deze artiesten een goed geolied management dat perfect weet hoe ze hun artiesten in de aandacht moeten werken (Haegen, interview, 22 maart 2012). Ook Mathieu Seynaeve geeft aan dat er vaak achter zo’n onbekende talenten een agentschap zit. Hij wijst ons op de case studies van Ooh Briljant. Ooh Brilliant is een Engels agentschap dat instaat voor de promotiecampagnes van een klein aantal artiesten. Door hun goed doordachte acties slaagden ze er reeds met succes in acts als Best Coast, Niki and the Dove, Friends en Gold Panda in de internationale muziekpers en de blogosfeer te lanceren (Ooh Briljant, 2012). De case studies vormen een overzicht van de promotiecampagnes die werden uitgedacht en uitgevoerd. Hieruit blijkt dat wanneer een artiest als Gold Panda spontaan overal op muziekblogs lijkt op te duiken hierachter eigenlijk een goed doordachte promotiecampagne zit (Ooh Briljant, 2012). Muziekblogs blijken vaak aan de basis liggen van het succes, maar ook achter deze successen gaat vaak een goed geoliede promotiemachine schuil. Toch mag ook uit deze case studies blijken dat de muziekblog een essentieel instrument is voor een PR-agent of een klein label om een buzz te creëren rond hun artiesten en om hen zo te laten doorstromen naar de mainstream media. 50

De steun aan artiesten gaat bij sommige blogs veel verder. Naast het promoten van de muziek zijn er ook enkele blogs die muziek van artiesten op cd en vinyl uitbrengen. Toonaangevende blogs als No Pain in Pop en Gorilla vs. Bear liggen aan de basis van de carrière van onder meer Grimes, Keep Shelly in Athens, Cults, Tennis… Al deze bands konden bij iedere release ook op enorm veel steun in de blogosfeer rekenen, waardoor sommige nu aangesloten zijn bij grote labels, de wereld kunnen rondtoeren en kunnen doorgroeien naar de mainstream media.

Of muziekblogs van een artiest of band supersterren kunnen maken, is ook volgens Croft minder waarschijnlijk. Er zijn enorm veel blogs waar veel verschillende muziek op wordt gepost, maar waarbij alles ook enorm snel gaat . Hypes ontstaan even snel als ze verdwijnen en het is moeilijk om als artiest een blijvende indruk te maken en dus de hype om te zetten in veel hits. Het aantal blogs waarop een artiest verschijnt, bepaalt het succes en de media-aandacht mee, maar het blijft tegelijkertijd ook moeilijk om dat succes aan te houden. Daarnaast wordt ook aangegeven dat een goede promotiecampagne en dus een goede PR-agent essentieel zijn bij het verkrijgen van een hit (Croft, interview, 7 april 2012). Van der Haegen sluit hierbij aan door te stellen dat een blog niet kan zorgen voor een mainstream radiohit. Daar zijn bloggers ook niet mee bezig. Wel is het heel goed mogelijk dat alternatieve programma’s zoals Select en Duyster op Studio Brussel een blog bekijken en daar heel wat nummers uithalen om tijdens het programma te spelen. Blogs kunnen dus wel voor airplay zorgen, maar nooit echt voor een radiohit. Wel kan er sprake zijn van een duwtje in de rug om hen de nodige aandacht te geven en zo in het vizier van belangrijke traditionele media te komen. Een radiohit blijft nog altijd het resultaat van marketing en uitstekende promotie. Een laatste onderzoeksvraag focust zich op de verkoop van muziek. Volgens Sandra Croft hebben blogs zeker en vast invloed op de verkoop van muziek. “Wanneer iemand een nummer hoort, het echt goed vindt en er in de post ook nog eens een link staat naar een online platform als iTunes waar je de muziek onmiddellijk kan aanschaffen, ben ik er zeker van overtuigd dat heel wat mensen dit doen” (Croft, interview, 7 april 2012). Deze invloed mag echter niet overschat worden: blogs zijn zeker goed voor kleinere bands om naam en faam te verkrijgen en meer te verkopen, maar dit mag niet overschat worden. Elke blog zal een klein aantal nieuwe kopers aanspreken, die samen een redelijk aantal zullen vormen, maar je zal hier geen miljoenen aan verdienen. Van een echte succesvolle verkoop via blogs kan je pas spreken als de artiest in kwestie al een goede reputatie heeft. Wanneer de artiest geen volledig onbekende is, maar wel al een fanbase heeft, zal er een invloed zijn op de verkoop. Hier valt ook de mening van Jarri Van der Haegen mee te rijmen. Hij gaat uit van het principe dat de verkoop van muziek afhangt van de populariteit van de artiest. Vaak 51

begint deze populariteit op het internet en dan specifiek via muziekblogs, maar een rechtstreeks gevolg op de verkoop zal er volgens hem niet zijn. Het internet ligt echter wel onrechtstreeks aan de basis van het succes. Hij gaat uit van een doorstromingssysteem: als artiest verschijn je op een muziekblog, het aantal fans en populariteit neemt toe en je werkt jezelf steeds meer in de aandacht. Sofie Devriendt haalt het voorbeeld van “I Follow Rivers” aan door Lykki Li. Toen producer The Magician een remix voor het nummer maakte, werd het door de hele blogosfeer gepost en kon het nummer op heel wat succes rekenen. Door de grote hype die er rond het nummer hing, werd het nummer door heel wat dj’s, magazines, radiozenders… overgenomen, waardoor het een enorm hit werd in heel Europa en Lykke Li ook in de mainstream media tot een nieuwe popster uitgroeide. Een perfect voorbeeld dus dat aantoont hoe blogs aan de basis kunnen liggen van een succesvolle hit, maar dat de mainstream media wel telkens mee in het verhaal moeten stappen vooraleer er echt van een radiohit sprake kan zijn en er een grote invloed op verkoop te merken is (Plas, 2012; Devriendt, interview, 9 april 2012). Er zijn natuurlijk ook enkele uitzonderingen die de regel bevestigen. Zo kan de website Pitchfork worden aangehaald als toonaangevend op vlak van muziek. Wanneer een cd van een band het label ‘Best New Music’ krijgt op de website Pitchfork, zijn alle experts ervan overtuigd dat de verkoop vertienvoudigd wordt (Haegen, interview, 22 maart 2012; Devriendt, interview, 9 april 2012).

CONCERTORGANISATOREN Na de labels werd er ook onderzocht wat de relatie is tussen muziekbloggers en concertzalen. Hiervoor werden Tom Vangheluwe, de programmator van De Kreun, en Kris Mouchaers, die instaat voor de Nederlandstalige communicatie van Botanique, geïnterviewd. Beide heren werd gevraagd in welke mate een muziekblog invloed heeft op de programmering van de concertzaal die zij vertegenwoordigen. Tom Vangheluwe geeft aan dat er weinig rechtstreekse invloed is bij het programmeren. “Blogs zijn wel de perfecte manier om op de hoogte te blijven van de laatste trends in het muzikale landschap en zijn ook goed om bij te houden wat succes heeft en wat niet, maar we gaan bijvoorbeeld niet een band enkel en alleen boeken omdat we die op een blog hebben ontdekt. Een grote invloed op de programmering is er dus niet, maar onrechtstreeks hou je natuurlijk wel rekening met wat er succes heeft in de blogosfeer” (Vangheluwe, interview, 6 april 2012). Ook Kris Mouchaers haalt aan dat blogs weinig invloed hebben op de programmering van Botanique. Bands worden geboekt wanneer ze op tournee zijn in Europa. Dit valt dan samen met de promotie die opduikt voor het album van de bands, wat wil zeggen dat bands rond dezelfde periode ook op heel wat blogs verschijnen. Hierdoor kan het lijken dat blogs invloed hebben op de programmatie van concertzalen, wat in realiteit niet zo is. De contacten zijn immers al veel vroeger gemaakt, 52

waardoor in dit geval een blog te laat is om invloed te hebben op de boekingen van concerten (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Bloggers Jarri Van der Haegen en Sofie Devriendt merken wel een zekere invloed van blogs op bij de programmering van de zomerfestivals, vooral bij het boeken van kleinere bands. Zo haalt Van der Haegen het voorbeeld aan van het festival Pukkelpop. Daar zijn de kleine namen op de affiche telkens bands die populair zijn in de blogosfeer, ze hebben vaak nog maar enkele singles uit en kunnen op weinig support rekenen op de radio. Met hun singles bouwden ze op het internet wel een redelijke bekendheid op, wat het aantrekkelijk maakt om deze acts voor een festival te boeken. Ze zijn vaak goedkoop, maar kunnen toch op bezoekers rekenen die hen op een festival aan het werk willen zien (Haegen, interview, 22 maart 2012; Devriendt, interview, 9 april 2012). Door het delen van concertinformatie op muziekblogs en via sociale media, kunnen die websites invloed hebben op de ticketverkoop van bepaalde concerten. Bovendien vermelden blogs bij het verschijnen van een nieuw nummer vaak wanneer een band in de buurt optreedt en zetten er een link bij naar de ticketverkoop (Vangheluwe, interview, 6 april 2012). Kris Mouchaers haalt ook aan dat er zeker en vast wel een invloed moet zijn van blogs op de ticketverkoop, maar dat het enorm moeilijk is na te gaan hoe groot deze invloed precies. Wanneer er in de blogosfeer een hype rond een bepaalde band ontstaat die geprogrammeerd staat in Botanique, dan zal dit zeker en vast betekenen dat er een groter publiek een ticket zal aanschaffen. (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Van der Haegen vult hierbij aan dat Botanique heel goed weet in te spelen op de hypes van het moment. Hierdoor zijn shows van artiesten als Youth Lagoon, die nochtans weinig exposure krijgen in de traditionele media, toch uitverkocht doordat ze worden aangeraden door muzieksites als Pitchfork, Stereogum of Disco Naïveté (Haegen, interview, 22 maart 2012). De werkelijke invloed van muziekblogs op de verkoop nagaan is enorm moeilijk. Het kan zijn dat veel mensen via een blog fan worden van een groep en daardoor tickets kopen voor een concert, maar anderzijds kan het ook zijn dat ze via een andere weg in contact komen met de muziek. Een echte link in de verkoop is niet te bewijzen. Mensen kunnen de band wel ontdekken via een blog, maar dat weerspiegelt zich niet altijd duidelijk in de verkoop van concerttickets. Heel wat mensen geraken vooral via zoekmachines op de site van de Botanique, waardoor het dus niet na te gaan is hoe mensen met de groep in kwestie in contact zijn gekomen. Er zal dus wel zeker een invloed zijn op de verkoop, maar deze kunnen we niet nagaan, het blijft vooral bij speculeren (Mouchaers, interview, 18 april 2012). In de meest recente editie van Les Nuits Botanique heeft Botanique een samenwerking opgezet met blogger Jarri Van der Haegen. Samen presenteren ze enkele concerten die passen bij de stijl van de blog. Hierover vertelt Mouchaers dat Botanique goede relaties met enkele websites nastreeft. Deze websites en muziekblogs staan los van een partnership en vormen geen concurrenten voor de 53

zakenpartners van Botanique. Concreet bieden blogs eigenlijk gratis reclame aan. Dat is altijd goed meegenomen, vooral voor een mega-evenement als Les Nuits. Voor die bloggers doet Botanique dan vaak iets terug, zoals hen op een guestlist plaatsen of gratis tickets geven die ze dan kunnen uitdelen aan hun lezers. (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Zo is de samenwerking met Disco Naïveté heel natuurlijk ontstaan. “Hij is er telkens snel bij met de nieuwste muziek, hij blogt veel over artiesten die hier optreden en zelf komt hij ook heel vaak naar concerten in Botanique. Zo hebben we elkaar leren kennen en kwam hij met het voorstel om enkele concerten het label Disco Naïveté presents… te schenken. Hiermee zijn we natuurlijk snel akkoord gegaan, aangezien deze blog zowel in buiten- als in het binnenland op heel wat lezers kan rekenen. Een gedroomde manier om gratis reclame te maken bij een groot publiek waar heel wat potentiële bezoekers tussen zitten” (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Daarnaast werkt Botanique ook nauw samen met de blog Indiestyle. Ook deze website is er altijd snel bij, brengt kwalitatieve reviews van optredens en cd’s en heeft een groot aantal bezoekers. Hoewel het aantal bezoekers toch heel wat minder is dan wat de site van de Botanique dagelijks krijgt, is het toch interessant om met deze site samen te werken, aangezien alle 2000 dagelijkse lezers potentiële bezoekers kunnen zijn van onze concertzaal. Als we daarnaast kijken naar een overzicht waarvan de meeste traffic komt, staat Indiestyle altijd tussen de grote namen als Facebook, Last.FM, Twitter…. Een samenwerking met een dergelijke site is dus zeker en vast nuttig en commercieel interessant (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Hij merkt hierbij op dat deze online media soms meer effect kunnen hebben dan traditionele media, doordat ze vaak het perfecte doelpubliek waarop Botanique mikt, aantrekken. Jongeren halen vandaag de dag steeds vaker hun informatie op het internet, waardoor het veel interessanter wordt om hen ook via deze weg te bereiken (Dhar & Chang, 2007, 1). Een krant als De Morgen heeft bijvoorbeeld wel heel wat meer lezers en bezoekers op hun website, maar het is moeilijk in te schatten hoeveel lezers ook werkelijke geïnteresseerd zijn in muziek en hoeveel personen we met onze reclame naar onze concertzaal kunnen lokken. Het overgrote deel lezers van een krant vormen immers geen potentiële klanten. Blogs zijn hierin veel belangrijker: als jonge en onbekende bands niet op blogs verschijnen, verkopen ze zeker en vast niets. (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Als laatste opmerking gaven de experts nog mee dat het belangrijk is een muziekblog niet te overschatten. De meerderheid van de bevolking komt immers nog steeds niet in contact met een muziekblog. Als een band dus enkel op een blog verschijnt, is het een risico om deze band te boeken, er moet natuurlijk een publiek te vinden zijn dat aanwezig zal zijn en dat publiek verkrijg je vooral wanneer een band in de traditionele media verschijnt (Vangheluwe, interview, 6 april 2012). Daarnaast is het ook belangrijk in te zien dat bloggers geen professionelen zijn, maar steeds 54

amateurs met een enorme passie voor muziek blijven . Als er van hen een recensie verschijnt van een concert of cd, moet je er rekening mee houden dat de blogger in kwestie vaak fan is van de muziek die hij post. Traditionele media zullen hierin objectiever te werk gaan (Mouchaers, interview, 18 april 2012; Vangheluwe, interview, 6 april 2012).

MAGAZINES Een derde sector waarvan het interessant is om de relatie met een muziekblog na te gaan, is de geschreven traditionele pers. Hiervoor werd het magazine Subbacultcha! geselecteerd, dat vooral focust op jongeren en vernieuwende muzikanten. Aangezien dit magazine qua inhoud en stijl enorm aansluit bij een muziekblog, is het interessant na te gaan wat de invloed van een muziekblog op de inhoud van dit magazine is. Hierbij moet wel worden opgenomen dat we Subbacultcha! als meer dan een magazine zien. Zo staat dit magazine heel veel in contact met zijn lezers en fans via het internet. Op sociale media verschijnen dagelijks heel wat interessante nummers, video’s en concertnieuws. Hierbij haalt Kasper-Jan Raeman aan dat het belangrijk is om als magazine te gaan voor het hele pakket. Het gedrukte onderdeel blijft heel belangrijk; het is plezant om als lezer iets vast te houden en het is ook aangenaam als het iets blijvends is, waar je achteraf nog iets aan over kan houden. Daarnaast kan je het magazine, dat in pocketformaat verschijnt, overal mee naartoe nemen in je broekzak. Het is echter ook enorm belangrijk om het internet te integreren in de merknaam Subbacultcha!. “Via deze weg proberen we het sociale leven van de mensen binnen te dringen en ook daar erg aanwezig te zijn. Zo hopen we steeds meer lezers aan te spreken. Het internet ten volle gebruiken is tegenwoordig enorm belangrijk, het internet is overal aanwezig en jongeren staan continu met het internet in verbinding. Dit is de ideale manier om een deel van ons publiek te bereiken en met ons magazine in contact te brengen” (Raeman, interview, 24 april 2012). Muziekblogs hebben zeker en vast een invloed op Subbacultcha!, maar dan eerder op het online gedeelte: de sociale media en de website. Daar wordt dagelijks een mp3 en video van de dag geselecteerd, waarbij de inspiratie vaak van bepaalde blogs wordt gehaald. De invloed op het magazine is minder bepalend. Aangezien Subbacultcha! een lidmaatschap aanbiedt waarbij het mogelijk is enkele concerten gratis bij te wonen, is de inhoud van het magazine vaak gekoppeld aan de shows die ze aanbieden. Daarbij worden enkele artiesten van die concerten geselecteerd en verschijnt een interview met hen in het magazine. Door het accent te leggen op de concerten die gratis worden aangeboden is er dus weinig invloed van muziekblogs. Voor het magazine zijn ze veel meer afhankelijk van de tourdata van bands dan van de muziek die ze net ontdekt hebben. Online kan wel meer op nieuwe muziek gefocust worden. “Ook hier is er niet echt sprake van een samenwerking met blogs, maar natuurlijk hebben ze wel invloed op de nummers die we posten. Vaak wordt een nummer via onze favoriete blogs ontdekt, maar evengoed gaan we zelf op het internet op 55

zoek naar een goed en nieuw nummer. We passen met andere woorden de tactieken en technieken toe die bloggers gebruiken om nieuwe nummer te ontdekken en proberen deze ook te delen met onze lezers” (Raeman, interview, 24 april 2012). Bij Subbacultcha! blijft het toch enorm belangrijk om zelf op zoek te gaan naar nieuwe muziek en constant zelf de vinger aan de pols te houden. Zo blijft de zin er om het magazine en de shows te organiseren en kunnen ze volledig hun zin doen zonder van een partnership met een bepaald label of iets dergelijks afhankelijk te zijn (Raeman, interview, 24 april 2012). Op de vraag of muziekblogs kunnen optreden als vervanger voor het traditionele magazine, is het antwoord negatief. Te weinig mensen hebben de stap naar het internet gemaakt. Daarnaast zijn er ook heel wat mensen niet zo erg in muziek geïnteresseerd dat ze zelf op zoek gaan naar nieuwe muziek; ze nemen genoegen met wat er op de radio speelt en dat blijft voor hen hun primaire bron om muziek te ontdekken (Raeman, interview, 24 april 2012). Sofie Devriendt sluit zich hierbij aan: de lezers van een blog moeten zelf op zoek gaan om nieuwe muziek te ontdekken, heel wat mensen zijn niet bereid dit te doen en stellen genoegen met de muziek die wordt aangeboden op de radio (Devriendt, interview, 9 april 2012). Toch mag de kracht van een muziekblog ook niet onderschat worden, vervolgt Raeman. Samen met alle andere experts haalt hij hiervoor aan dat een website als Pitchfork enorm veel invloed heeft op de hedendaagse muziekscène. Een band die op deze site verschijnt, zal een groot verschil merken in het aantal luisteraars en in de verkoop van hun muziek. Wanneer dan ook nog eens het label “Best New Music” aan een band wordt geschonken, zal dit een enorm effect hebben en zal het aantal luisteraars waarschijnlijk vertwintigvoudigen (Haegen, interview, 22 maart 2012). Een interessante website die ons hierbij kan helpen, is HumanHuman. Deze website vormt een online community waarbij mensen bands kunnen ontdekken en kunnen voorspellen wat succes zal hebben. “The website lets you track bands that you think are likely to become popular. As bands get more listeners, you get more reputation as a reliable source for good new music” (HumanHuman, 2012). De website is verbonden met het platform Last.FM en de gebruikers kunnen zelf bands opgeven waarvan ze denken dat ze ontdekt zullen worden. De band in kwestie kan je in een databank opgeven die verbonden is met Last.FM. De nieuwe luisteraars worden bijgehouden vanaf het moment dat een band wordt ingevoerd in de databank.9 Het is dus mogelijk om met deze site na te gaan hoe groot de invloed is van sites als Pitchfork. Bij wijze van steekproef hebben we zelf een band ingevoerd die enkele uren voordien verscheen op Pitchfork. Het ging hierbij over producer Beaumont, een artiest die 7.586 luisteraars had volgens de site Last.FM. De dag nadat we deze artiest in de databank hadden ingegeven, waren er al 498 luisteraars die ook verbonden waren met

9

Het invoeren van een band is slechts mogelijk als een band minder dan 10.000 luisteraars heeft op Last.FM

56

de website Last.FM bijgekomen.10 Het wordt al snel duidelijk dat er een grote groei is in het aantal luisteraars wanneer een band op dergelijke media aanwezig is. Natuurlijk is het onmogelijk te bepalen of dit nu werkelijke allemaal door een website als Pitchfork komt, maar het is aannemelijk dat er toch een niet te onderschatten invloed is.

MUZIKANTEN Een laatste sector die wordt besproken en onderzocht, zijn de muzikanten. Hebben muziekblogs invloed op de carrière van een muzikant? Wanneer we polsen bij Mathieu Seynaeve van Jealov naar de mate waarin muziekblogs invloed hebben voor een artiest, haalt hij twee aspecten aan. Aan de ene kant is een muziekblog de perfecte manier om feedback op eigen muziek te krijgen, aan de andere kant kan een muziekblog meer kansen creëren. Het is moeilijk om op de radio te komen of te worden vermeld in een magazine, maar het is wel mogelijk om in contact te komen met een blogger en op een muziekblog te verschijnen. Zo is het mogelijk wat naambekendheid te krijgen en een groter publiek te bereiken. Verder geeft hij aan dat het voor een beginnende en jonge muzikant tegenwoordig logisch is geworden om een carrière op het internet te starten. Veelal verspreiden muzikanten hun muziek via het internet: Facebook, Twitter, Bandcamp, Myspace… allemaal services die toestaan om muziek up te loaden en met heel wat mensen te delen. Een volgende stap die een groot deel van de artiesten zetten, is het contacteren van heel wat muziekblogs om hun muziek bij een groter publiek te verspreiden. Het is voor hen dus vanzelfsprekend geworden om een muziekblog te contacteren en vooral om via het internet muziek te verspreiden. Traditionele media zoals radio zijn veel moeilijker te bereiken en voor Jealov hoeft dit ook niet. “Als ik echt op de radio wil komen, zal ik een heel andere aanpak toepassen. We maken ook geen muziek die specifiek voor de radio is bedoeld, maar maken gewoon wat we willen en wat we voelen.” (Seynaeve, interview, 26 april 2012). Jarri Van der Haegen sluit aan bij deze strategie. Voor heel wat bands is een degelijke promotiecampagne te duur. Het is enorm moeilijk om in de traditionele media vaste voet aan de grond te krijgen en opgemerkt te worden. Muziekbloggers zijn toegankelijker en muziek verspreiden via het internet op allerlei sociale media is makkelijk: iedereen kan het doen, het neemt niet veel tijd in beslag en je kan zelf de richting kiezen die je wil uitgaan. Ook Sofie Devriendt geeft aan dat kleine en beginnende bands het best hun carrière een boost kunnen geven via het internet. Muziekbloggers zijn constant bezig met het zoeken naar aankomend talent en leuke nieuwe nummers. Ze zijn als het ware dus het doelpubliek voor deze jonge bands en kunnen zo gratis hun muziek verspreiden en bij een groter publiek bekendheid verwerven (Devriendt, interview, 9 april 2012; Haegen, interview, 22 maart 2012; Frith, 2004, 94). 10

Natuurlijk zijn er ook heel wat personen die niet verbonden zijn met de service Last.FM

57

Hoe kunnen muzikanten zich nu het best in de aandacht werken bij muziekbloggers? Volgens Mathieu Seynaeve blijft het allerbelangrijkste criterium goede muziek maken. Een blogger is een echte muziekliefhebber en muziekkenner. Om zijn aandacht te krijgen, moet de muziek dus zeker en vast goed zijn. Een stelling die ook de bloggers als allerbelangrijkste criterium aangeven. Daarnaast wordt ook door beide groepen aangegeven dat de muziek een originele toets moet hebben en door zijn eigenzinnige manier moet opvallen (Haegen, interview, 22 maart 2012; Devriendt, interview, 9 april 2012; Seynaeve, interview, 26 april 2012). Een echt dominante invloed van een muziekblog op de carrière van Jealov is niet onmiddellijk merkbaar maar geleidelijk aan wordt het wel duidelijk dat de band steeds meer kansen krijgt. Zo is het een enorm voordeel om op een blog als Boilerroom te verschijnen: “Radioprogramma’s als Select merken ons op en grotere artiesten leren ons kennen en contacteren ons bijvoorbeeld om een remix voor hen te maken. In ons geval heeft het ons wel wat nieuwe kansen opgeleverd, maar we verkopen hierdoor niet enorm veel nummers. Zonder de blogosfeer zouden we natuurlijk niets verkopen en zou een enorm select publiek ons kennen. Door de blogs bereiken we een publiek dat over de hele wereld verspreid is, maar dit zorgt er niet voor dat we nu veel geld hieraan verdienen” (Seynaeve, interview, 26 april 2012). Belgen zijn op het vlak van muziek enorm conservatief ; pas wanneer een Belgische band bekend wordt of erkenning krijgt in het buitenland, zullen de Belgen erop springen. Een goed voorbeeld is Balthazar. Deze band is enorm goed maar wordt pas ten volle erkend wanneer de band gaat toeren in Europa en daar ook succes krijgt. Daarom zijn muziekblogs goed, ze zijn snel, houden geen rekening met de origine van de band en gaan gewoon op de muziek af, zonder de context errond. Seynaeve, interview, 26 april 2012). Wanneer we vragen of muziekblogs de muziekindustrie schaden of ze eerder helpen is het antwoord verrassend. Seynaeve haalt aan dat blogs en artiesten aan een en dezelfde kant staan en labels aan de andere kant. Labels willen geld verdienen en dat is hun voornaamste prioriteit. Bloggers maken promotie voor artiesten zonder oog op winstbejag en gaan er dus enkel van uit de artiesten te helpen en hen aan een publiek voor te stellen. Natuurlijk zijn er ook muziekblogs die mp3-bestanden op een illegale manier delen met hun lezers. Hierop merken de bloggers Van der Haegen en Devriendt op dat die blogs door hun lezers enkel worden geraadpleegd om de mp3-bestanden te downloaden en verder geen nieuwe muziek te ontdekken. “Ze zijn snel weer weg zodra ze het nummer hebben.” De mensen moeten naar je blog komen voor de muziek die je aan de man brengt, voor jouw smaak, niet voor het downloaden van muziek. Daarnaast moet je als blogger ook respect hebben voor de artiest in kwestie, je zegt dat ze fantastische muziek maken maar daarnaast zou je dan hun muziek gratis delen met lezers. Dit klopt niet en toont weinig respect. Daarom mag je als blogger geen muziek illegaal aanbieden. Er zijn trouwens genoeg alternatieven om een nummer te 58

delen: streamen of een video plaatsen toont respect voor de muziek en voor de artiest. (Haegen, interview, 22 maart 2012). Op de vraag of ze sinds het oprichten van hun blog een evolutie kunnen vaststellen, merken de bloggers op dat dit afhankelijk is van blog tot blog. Iedere blog evolueert specifiek en de ene heeft enkele duizenden bezoekers per dag, terwijl de andere maar maandelijks enkele duizenden bezoekers aanspreekt. Devriendt merkt op dat er vooral meer interactie plaats vindt vandaag de dag. Toen ze haar blog heeft gestart in 2008, waren er wel al sociale media zoals Facebook en Twitter, maar niemand gebruikte die echt voor zijn blog. Tegenwoordig wordt alles van een blog via sociale media gedeeld. Ook de lezers delen dit gretig verder met hun volgers en vrienden. Alles is dus veel meer met elkaar verbonden en alles verspreidt zich ook veel sneller. Daarnaast zijn er ook veel meer blogs en dagelijks komen er nog een heel pak bij. Dit beeld zien ze ook verder nog evolueren. KasperJan Raeman was vroeger ook een muziekblogger en merkt een negatieve kentering op. Vandaag de dag is snelheid enorm belangrijk; elke blog moet zo snel mogelijk een nummer posten en wil de andere blogs te snel af zijn. Hier lijdt de kwaliteit enorm onder, maar hij voegt er meteen aan toe dat er toch nog enkele blogs zijn die kwaliteit voorop plaatsen. Toch merkt hij op dat muziekblogs steeds meer aanwezig zijn in de media en in het culturele veld, een kentering die hij nog verder ziet evolueren.

59

HOOFDSTUK 5: TOEKOMSTBEELD In dit laatste hoofdstuk focussen we op het toekomstbeeld van de muziekblog. Uit het voorgaande bleek reeds dat de muziekblog steeds meer mensen warm maakt om nieuwe muziek te ontdekken en dat hij vaak voor zijn snelheid en interactiviteit wordt geprezen. Interessant dus om de experts te vragen hoe ze de verdere evolutie van het fenomeen inschatten en hoe het toekomstbeeld van de muziekblog er volgens hen zal uitzien. Jarri Van der Haegen merkt op dat er momenteel een overaanbod aan muziekblogs is en dat dit volgens hem zal blijven groeien. Niet alleen het aantal blogs stijgt, maar ook het aantal lezers kent een enorme groei (Dean, 2010, 63). Voor de toekomst ziet Van der Haegen een nog verdere toename in populariteit. Hij ziet zeker en vast een grote rol in de toekomst voor de muziekbloggers; zo zal Pitchfork een grote en dominerende rol blijven spelen en een standaard blijven op internationaal vlak (Haegen, interview, 22 maart 2012). Ook de blog van Van der Haegen zelf blijft groeien, waarbij hij op steeds meer lezers en media-aandacht kan rekenen. Dit is te zien aan de interviews die er van hem verschijnen in heel wat media: kranten (De Standaard), websites (New York Times) en radio (Studio Brussel, Urgent.FM)... Kris Mouchaers sluit zich hierbij aan en geeft aan dat veel blogs en online communities geen underground fenomeen meer te noemen zijn, maar gewoon als mainstream media functioneren. Zo haalt hij 3 voor 12 als toonaangevend voorbeeld aan. Dit is een multimediaal platform waarbij de focus op non-mainstream muziek in allerlei genres ligt (3voor12, 2012). Voor Mouchaers is dit medium veel relevanter en handiger te noemen dan de traditionele media. Naast twee televisiezenders, verschillende radiokanalen en radioprogramma’s op 3FM, biedt 3voor12 ook een uitgebreide website aan waarop al het essentiële nieuws uit het muzikale landschap verschijnt. Dergelijke websites en blogs zijn niet meer underground te noemen en nemen als het ware de plaats van de traditionele media in. Ze worden dus in zekere zin zelf de traditionele media. Hierbij merkt Mouchaers op dat er sprake is van een generatiekloof: het publiek dat is opgegroeid met papier, moet de switch naar online media nog maken, terwijl de jeugd zodanig is opgegroeid met het internet dat bij hen alles vlot gaat en blogs de beste manier zijn geworden om hun muzikale smaak en kennis uit te breiden. Kathleen Kerstetter noemt de jeugd vandaag de dag ‘digital natives’ en plaatst ze net als Mouchaers tegenover de ‘papier’-generatie (Kerstetter, 2010, 15). Muziekliefhebbers vandaag de dag zijn veel selectiever en kritischer dan vroeger en gaan echt op zoek naar muziek die volledig binnen hun muzikale kleurenpallet past. Hierbij laten ze de traditionele media die op een algemene manier over muziek schrijft links liggen en gaan ze zich op gespecialiseerde media richten. Vaak kunnen traditionele media het zich niet veroorloven zo selectief en nichegericht te werk te gaan. Om dan muziek te ontdekken in een specifiek en non-mainstream 60

genre, zijn de muziekliefhebbers verplicht hun zoektocht naar nieuw talent online verder te zetten (Mouchaers, interview, 18 april 2012). Dit is een mening die ook Tom Vangheluwe aanhangt. Websites als Pitchfork zijn reeds traditionele media geworden en zijn de perfecte bron om op de hoogte te blijven van wat er leeft in het muzikale landschap. Veel vaker dan kranten en magazines raadpleegt hij die websites. Ook merkt hij op dat blogs als Disco Naïveté steeds blijven groeien en ook zij de traditionele media sterk beïnvloeden en geleidelijk aan op gelijke hoogte komen te staan. Zo geeft hij aan dat de traditionele media in de toekomst veel meer zullen leren van blogs en dezelfde richting zullen opgaan: het internet als belangrijk communicatieweb gebruiken en sociale media meer dan ooit implementeren in hun content. Daarom zullen de traditionele media niet vervangen worden maar zullen ze samensmelten met het internet en de muziekblogs (Vangheluwe, interview, 6 april 2012). Vandaag de dag is er al sprake van deze samensmelting waarbij de grenzen tussen blogs en traditionele media steeds meer vervagen en er veel minder sprake is van een zwart-wit onderscheid. Aan het begin van deze verhandeling werd er echter van dit zwart-wit beeld uitgegaan, maar dit werd zo aangegeven voor de overzichtelijkheid. Toch moeten we hier opmerken dat de grenzen tussen blogs en traditionele media, die online hun weg zoeken, steeds meer samenvallen. Zo zijn elementen die oorspronkelijk typerend zijn voor een blog steeds vaker terug te vinden bij de traditionele media. De integratie van sociale media en de mogelijk om commentaren in te voeren, vergroten de interactie met de lezer en vormen hierbij een belangrijk punt. Ook proberen de traditionele media online de snelheid te benaderen waarmee bloggers te werk gaan en proberen ze er ook telkens dicht opzitten om als een van de eerste een nieuwtje aan hun lezers mee te delen. Zo is het Enola Magazine project een goed voorbeeld. Enola is een nieuw project waarbij cultuurmagazines Digg* en Goddeau samenvloeien en samen een betere verslaggeving van de gebeurtenissen op cultureel vlak proberen aan te bieden. Voor de muzieksectie wordt een blog geïntegreerd waarop al het muzieknieuws snel en eenvoudig kan worden gedeeld. Een toenadering van de traditionele (online) media naar het blog-concept is hier dus duidelijk aanwezig. Dit

is

een

trend die bij heel wat gelijkaardige projecten opduikt, zo ook bij de online varianten van de gedrukte pers, denk hierbij aan de Focus Knack website. Op deze site heeft de sectie ‘Muzieknieuws’ alle features die een blog typeren en ook de lay-out komt dicht in de buurt van die van een muziekblog Natuurlijk is er ook een wisselwerking in de andere richting aanwezig; waarbij elementen van de traditionele pers opduiken bij de muziekblogs. Hierbij valt bijvoorbeeld het financiële aspect aan te halen. In onze definitie haalden we reeds aan dat een blog als een hobby begint, waarbij de persoon in kwestie zijn liefde voor muziek wil delen met een publiek. Stilaan zijn er steeds meer bloggers die dit op een professioneel niveau doen, waarbij ze heel wat inkomsten verkrijgen via advertenties op 61

hun blog. Treffende voorbeelden hiervan zijn populaire blogs als Gorilla vs Bear en Pitchfork. Ten slotte kan ook de gedachte optreden dat bloggers hun blogactiviteiten zien als een springplank, waardoor ze via hun contacten hopen een job in de muziekindustrie verkrijgen. Heel wat experts treden ons bij in deze opmerkingen. Zo ziet Sofie Devriendt heel wat voordelen in een samenwerking tussen muziekblogs en de traditionele media. Blogs zitten er direct op, houden de vinger aan de pols en weten wat er leeft in de online muziekscène. De meeste traditionele media weten dan weer op een professionelere manier alles te interpreteren en te analyseren. Daarom zou een samenwerking tussen beide de perfecte match zijn (Devriendt, interview, 9 april 2012). Jealov sluit zich aan bij het idee van een combinatie tussen beide media. Blogs zijn magazines aan het worden, stelt hij, en omgekeerd is dit ook het geval. Daarnaast haalt hij ook aan dat blogs veel meer de mensen moeten proberen te bereiken om hun toekomstige rol veilig te stellen. Als een blog iets tastbaars doet, krijgt hij veel meer navolging. Daarom moedigt hij aan om als blog een magazine uit te brengen, een showcase te organiseren, een dj-set in elkaar te steken, samen te werken met een radioprogramma… Dit alles geeft een meerwaarde en een tastbaarheid aan het concept blog, wat heel wat mensen kunnen appreciëren (Seynaeve, interview, 26 april 2012). Sandra Croft blijft de muziekblog als een hobby zien waar veel tijd in kruipt. Traditionele media zijn echter professioneel bezig waardoor het voor haar minder waarschijnlijk lijkt dat muziekblogs de traditionele media ooit zullen verdringen of er mee samen zullen vloeien. Er is en zal natuurlijk altijd een onderlinge beïnvloeding merkbaar zijn, maar volgens haar zal de muziekblog steeds een hobbyproject blijven waarmee de muziekblogger voor een bepaalde periode in zijn leven zijn muzikale interesse en ontdekkingen met een online publiek wil delen (Croft, interview, 7 april 2012).

Naast de vraag rond het toekomstbeeld van de muziekblog werd ook gevraagd hoe de experts de verdere invloed van het internet op muziek inschatten, met nadruk op de verkoop van muziek. Zal de verspreiding van muziek steeds meer via het internet verlopen of komt er een kentering in de huidige statistieken waarbij de fysieke exemplaren een groei zullen kennen? Natuurlijk is dat voor de geïnterviewden moeilijk in te schatten aangezien de meeste personen niet beroepsmatig met de verkoop van muziek bezig zijn. Toch geven de antwoorden aan dat velen geloven in de dominantie van de online muziekverkoop. Daarnaast haalden heel wat personen aan dat ze vooral in de vinylplaten een blijver zien. Zo stelt Van der Haegen dat een cd of vinylplaat heel wat aantrekkelijker is voor de meeste mensen omdat het iets tastbaars is. Het is voor veel mensen logischer om voor iets tastbaars te betalen, waardoor ook vinyl op een hernieuwde populariteit kan rekenen. Hoewel de verkoop van muziek online een grote boost kent, zijn heel wat mensen niet bereid om voor een digitaal en dus niet-tastbaar nummer te betalen. Toch zal de verspreiding van 62

muziek online belangrijk blijven: heel wat videoclips werden op YouTube reeds meer dan een miljoen keer afgespeeld en iTunes verkoopt dagelijks duizenden nummers. Ook bij de verspreiding van muziek van jonge en nieuwe artiesten speelt het internet een allesbepalende rol (Haegen, interview, 22 maart 2012). Mathieu Seynaeve gaat hier mee akkoord en stelt dat hij als artiest zelf nooit geld zou vragen voor een mp3-bestand. Alleen muziek die op een fysieke drager verschijnt, mag geld opleveren. “Als muzikant geef ik mp3-bestanden veel liever gratis weg aan fans dan ze daarvoor te laten betalen. Daarom hebben we ook onze eerste EP gratis weggegeven. Normaal gezien was dit ook het plan met onze tweede EP, maar daar ging de platenfirma niet mee akkoord en is deze dus enkel online te koop via iTunes en andere platformen” (Seynaeve, interview, 26 april 2012). Sofie Devriendt is ook een grote vinyl-fan en koopt enkel muziek op dit medium. Vaak krijg je hier een code bij om de muziek ook online te downloaden. Dit is het perfect concept: je hebt een prachtig exemplaar van de muziek op vinyl, maar tegelijkertijd kan je de muziek ook legaal en gratis downloaden om op een mp3-speler te plaatsen. Over het medium cd is ze minder positief: cd’s zijn te duur en worden overbodig; de muziek kan je evengoed als een mp3-bestand downloaden. Een cd heeft, in tegenstelling tot vinyl, geen meerwaarde , meent Devriendt. Internet zal volgens haar de belangrijkste bron voor muziekverkoop worden en steeds meer mensen zullen het internet voor muziekgerelateerde zaken gebruiken. Zo ziet ze ook een enorme bloei voor het fenomeen internetradio. Bij internetradio is er sprake van veel meer variatie dan bij de mainstream radiozenders, waardoor het interessanter wordt om nieuwe muziek te ontdekken. Radio zal volgens haar blijven bestaan doordat het een traag medium is: het is traag opgekomen, zal lang blijven bestaan en zal vervolgens ook traag en geleidelijk aan worden vervangen door haar online equivalent (Devriendt, interview, 9 april 2012). Ten slotte is ook Sandra Croft van het Cascine recordlabel een voorstander van vinyl. Elke release van Cascine verschijnt zowel in digitale vorm als op vinyl. Het is opmerkelijk hoe elke release op vinyl razendsnel verkoopt en heel erg gegeerd is bij de fans. Het geeft een extra dimensie aan de muziek, waarbij ook de artwork van de plaat en de stijl waarin alles is opgesteld, bijdraagt aan de ervaring en de sfeer van de muziek. Natuurlijk is het ook belangrijk om als label de muziek als mp3-bestand aan te bieden: het is een heel gemakkelijke manier om muziek aan te kopen en de aankoop kan je onmiddellijk beluisteren en overal mee naar toe nemen op een mp3-speler. Ten slotte is het ook interessant deze resultaten te vergelijken met de antwoorden die werden gegeven op deze vraag in de enquête. Opvallend hierbij is dat de meningen een pak meer uiteenlopen, maar bij de overgrote meerderheid11 komt het er wel op neer dat het internet een

11

72% van de ondervraagden

63

steeds grotere rol zal spelen bij de verkoop en het ontdekken van muziek. Digitale services als iTunes, Amazone of Beatport kennen een exponentiële groei en maken geleidelijk aan een groter percentage uit van het totaal aantal verkochte nummers (Digital Music Report 2012, 2012, 10). Ook wordt bij 56 procent aangegeven dat de muziekblog een grotere rol beschoren zal zijn. Voor hen is “de muziekblog de beste manier om kwalitatieve muziek te ontdekken in de enorme stroom nieuwe muziek die je dagelijks door het internet te verwerken krijgt” en waarbij “de muziekblogs meer en meer concurrentie zullen betekenen voor gevestigde magazines en kranten”.12 Natuurlijk is niet iedereen het hiermee eens en wordt er ook door een persoon aangehaald dat “de populariteit van muziekblogs ietwat aan het afnemen is”.13 Hierbij sluit ongeveer 28 procent van de deelnemers van de enquête zich aan en zij twijfelen over de reikwijdte van een muziekblog. Deze groep raadpleegt nog steeds liever de traditionele media zoals radio en krant om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen in het muzikale landschap. Toch sluiten deze personen zich aan bij de stelling dat het internet een enorme invloed zal (blijven) uitoefenen op de verdere ontwikkelingen van de muziek, met dan vooral een focus op de online verkoop. Alle geïnterviewden en het overgrote deel van de geënquêteerden zijn het er dus over eens dat het internet een allesbepalende rol zal blijven spelen in de muziekindustrie. Zowel voor de verkoop als voor het ontdekken van muziek is het internet het perfecte platform om dit op een vlotte, snelle en makkelijke manier te doen. Hoewel het medium vinyl aan een herovering bezig is, blijft de online muziekverkoop enorm belangrijk voor de platenlabels. Het is ook via deze mp3-bestanden dat een blog zijn lezers een nummer kan laten beluisteren en muziek bij een groot publiek kan verspreiden. De muziekblog wordt door de geïnterviewden gezien als een medium dat zal blijven groeien en waarbij een beïnvloeding van de traditionele media zeker niet ondenkbaar is. Er is vandaag de dag al zeker een invloed van muziekblogs te vinden, waarbij ook steeds meer traditionele media proberen de interactie met hun lezers in een blogstijl na te streven en te verbeteren. Daarnaast halen ook heel wat experts aan dat de muziekblog geleidelijk aan een onderdeel van de traditionele media is geworden en de afwezigheid van websites als Pitchfork, Stereogum of Disco Naïveté ondenkbaar is geworden.

12 13

Resultaten afkomstig uit de enquête die voor deze masterproef werd afgenomen. Resultaten afkomstig uit de enquête die voor deze masterproef werd afgenomen.

64

CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN CONCLUSIE In deze masterproef werd de relatie onderzocht tussen de muziekblog en vier geselecteerde sectoren uit de muziekindustrie. We kozen respectievelijk voor platenlabels, concertorganisatoren, muzikanten en muziekmagazines. Uit deze branches werden telkens één of twee vertegenwoordigers geselecteerd die op professioneel niveau met muziekblogs in aanraking komen en waarbij aan de hand van een diepte-interview hun ervaringen en meningen werden onderzocht. De interviews bestonden telkens uit drie delen waarbij het eerste deel naar de algemene indrukken vroeg rond muziekblogs. Een tweede luik focust zich specifiek op de relatie tussen muziekblogs en de sector in kwestie. Tot slot werd er ook naar het toekomstbeeld gevraagd van de muziekblog; hoe zien de experts dit fenomeen evolueren en welke rol zal dit medium in de muziekindustrie innemen. Als expert voor de platenlabels hebben we Sandra Croft geselecteerd. Croft werkt als PR-agent bij het bedrijf Freeman PR, waar ze de promotiecampagnes van enkele grote acts moet uitwerken. Daarnaast is ze medeoprichter van het Cascine-label dat in Londen en New York is gevestigd. Ook bij dit label heeft ze de PR-functie op zich genomen, waarbij uit het interview duidelijk wordt dat de strategie voor haar label helemaal anders is dan deze bij het grote Freeman PR-bedrijf. Croft haalt aan dat een muziekblog een enorme steun kan zijn voor een klein label als Cascine. Bij Freeman PR is er weinig contact tussen het bedrijf en muziekbloggers. Dit komt omdat Freeman PR vaak door grote platenlabels wordt ingehuurd en die vaak het nut niet inzien om ook op muziekblogs promotie te voeren voor een nieuwe release. Deze ingesteldheid kan haast niet meer contrasteren met Cascine. Dit label doet immers louter haar promotie via het internet en het contacteren van muziekblogs is een van de belangrijkste bezigheden voor Croft. Hierbij komt een strenge selectieprocedure aan te pas waarbij enkel de meest kwalitatieve muziekblogs worden uitgekozen en waarbij Cascine een heel persoonlijke relatie met de bloggers probeert op te bouwen. Ze geeft in het interview aan dat muziekblogs enorm belangrijk zijn voor kleinere labels en volgens haar dan ook de rol van traditionele media geleidelijk aan zullen overnemen. Snelheid en de vinger aan de pols houden zijn enorm belangrijke voordelen die Croft aanhaalt en ze merkt op dat muziekblogs de perfecte manier zijn om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen in het muzikale landschap. Deze laatste stelling wordt door de meeste geïnterviewden onderschreven. Zo ook door concertorganisator Tom Vangheluwe van De Kreun in Kortrijk en door Kris Mouchaers, de communicatieverantwoordelijke van Botanique in Brussel. Beide heren halen aan dat muziekblogs een belangrijke rol spelen om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen in de muziek. Bovendien zijn ze ook de perfecte partner om een publiek dat via de traditionele media minder snel 65

bereikt wordt, te overtuigen een concert bij te wonen. Er is volgens hen een zekere invloed van muziekblogs op de ticketverkoop, maar concrete cijfers zijn hiervoor niet aan te halen. Wel is het zo dat ze de lezers van een muziekblog zien als potentiële klanten. Een samenwerking met een blog zien ze dan ook zeker en vast zitten. Botanique heeft dit bij de huidige editie van Les Nuits Botanique voor het eerst gedaan: enkele avonden werden in samenwerking met Jarri Van der Haegen van de muziekblog Disco Naïveté georganiseerd. Kris Mouchaers haalt hierbij ook aan dat muzieklabels op dit vlak vaak te conservatief zijn en meer kansen

moeten

grijpen

om

met

een

muziekblog

samen

te

werken.

Als

communicatieverantwoordelijke bij Botanique heeft hij al vier jaar lang gefocust op een betere digitale communicatie. Naast de traditionele partners is het voor hem ook belangrijk om de jeugd, die tegenwoordig al hun informatie van het internet haalt, te bereiken en dit gebeurt vaak het best via het net en meer specifiek via online media als een muziekblog. Muzikant Mathieu Seynaeve van de band Jealov heeft ook veel positieve ervaringen met muziekblogs. In de eerste plaats is het een interessant medium om er als muzikant eerlijke feedback te krijgen. Vaak is een muzikant onzeker over een eigen nummer en via een muziekblog is het mogelijk op een snelle en eerlijke manier feedback te ontvangen. Het is onmogelijk om als beginnend artiest op de steun en hulp van traditionele media als radio en magazines te rekenen. Een muziekblog is veel meer geïnteresseerd in beginnend talent en zal dus sneller aandacht aan hen schenken en hun lezers met deze band in contact brengen. Een muziekblog creëert voor deze groep muzikanten dus goede kansen om een eerste kleine doorbraak te creëren. Vaak groeien muzikanten op het internet uit tot een hype en kunnen zo op heel wat aandacht rekenen. Vervolgens kunnen ze opgepikt worden door de traditionele media om door te groeien tot een mainstream artiest. Als laatste sector werd geopteerd om de geschreven media te contacteren en hen naar hun bevindingen van een muziekblog te vragen. Omdat steeds meer media ook online werken en naast het gedrukte magazine een grotere online interactie proberen na te streven, is de grens tussen blog en traditionele media vaak erg dun. Als expert werd Kasper-Jan Raeman, verantwoordelijk voor de Belgische editie van Subbacultcha!, geselecteerd Dit magazine probeert de vinger aan de pols te houden op muzikaal vlak en met nieuwe ontdekkingen en de hipste groepen op de proppen te komen. Maar Subbacultcha! is veel meer dan een magazine; ze organiseren concerten over heel België die gratis zijn voor hun leden, ze delen op hun sociale media dagelijks nieuwe nummers en video’s… Het lijkt dus dat deze organisatie naast het gedrukte magazine, ook een soort blogstijl aanhangt op hun online media. De invloed van muziekblogs kan dus vermoedelijk aanwezig zijn. Een vermoeden dat wordt bevestigd door Raeman, vroeger ook een fervent blogger. Op de inhoud van het magazine is er nauwelijks invloed terug te vinden van de blogs, aangezien dit vooral focust op de shows die Subbacultcha! aanbiedt. Maar op de online media van dit magazine is er wel een invloed 66

van blogs te merken. Daarnaast merkt Raeman ook op dat muziekblogs steeds meer invloed krijgen op de traditionele media en dat blogs tegenwoordig ook tot de traditionele media kunnen worden gerekend. Deze stelling wordt ook door de concertorganisatoren bevestigd: muzieksites en blogs als Pitchfork, The Line of Best Fit, Stereogum en Disco Naïveté worden door enorm veel mensen geraadpleegd en worden steeds vaker als traditionele media gezien. We leven in een maatschappij die continu verbonden staat met het internet; alles gebeurt steeds meer online. Het is dan ook logisch dat mensen muziek gaan ontdekken en beluisteren op online media. De antwoorden en stellingen die de experts aangaven in de interviews werden ten slotte ook getoetst aan de antwoorden die twee muziekbloggers ons gaven. Hiervoor werd in de eerste plaats Jarri Van der Haegen, oprichter van de enorm populaire blog Disco Naïveté, gecontacteerd. Met zijn blog is hij er telkens als een van de eerste erbij om een nieuw nummer te posten of een exclusieve video te streamen. Steeds meer media merken deze blog op, wat aan de ene kant leidt tot heel wat persaandacht. Hier zijn enkele radio-interviews, kranteninterviews en features op andere websites het gevolg van. Anderzijds vinden ook steeds meer mensen uit de muzieksector hun weg naar de blog van Van der Haegen. Een samenwerking met Les Nuits Botanique of een samenwerking met de Amerikaanse band Chairlift zijn hiervan enkele mooie resultaten. Daarnaast werden ook de meningen van blogger Sofie Devriendt in deze verhandeling verwerkt. Met haar blog focust ze op elektronische muziek en kan op heel wat steun rekenen van dj’s, producers en lezers. Samen met Disco Naïveté en enkele andere Belgische blogs, werd haar blog SSSSOUND! door het Studio Brussel programma Select uitgeroepen tot “Beste Belgische Blog”. Aan de hand van de ervaringen van de bloggers kon worden nagegaan of de antwoorden van de experts hierbij aansluiten. Daarnaast konden ook hun meningen een ander licht op de zaak werpen. Opvallend is dat heel wat stellingen die werden aangehaald door de experts aansluiten met wat de bloggers ervaren.

Een analyse van de meningen van deze experts toont dus een overwegend positief verhaal waarbij de muziekblog een warm hart wordt toegedragen en waarbij de geïnterviewden ook vaak gebruik maken van dit medium. Elke expert gaf aan dat er een mooie toekomst voor de muziekblog in het verschiet zit. Steeds meer sectoren zien het potentieel van de muziekblog in en proberen dan ook samen te werken met en dit medium. Omdat internet steeds belangrijker wordt in de maatschappij, is het belangrijk dat de muziekindustrie in dit verhaal meegaat en mee online gaat evolueren. Traditionele media stappen ook mee in dit verhaal en laten ze zich vaak door blogs beïnvloeden. Het internet wordt ook voor hen de voornaamste bron van informatie en ze proberen net als bloggers deze informatie snel te verwerken en mee te delen met hun lezers. De muziekblog heeft dus een invloed in de muziekindustrie, maar deze mag zeker niet overschat worden. Toch lijkt een steeds meer aanwezige beïnvloeding van de muziekblog op de verschillende 67

sectoren zeker niet uit te sluiten en de relatie tussen beide lijkt een succesverhaal te worden. Natuurlijk moet hierbij genuanceerd worden. Het gaat vaak over een selecte club van blogs die heel wat invloedrijker zijn dan de gemiddelde muziekblog. Deze blogs hebben enorm veel impact en komen als smaakmakers geleidelijk aan op gelijke voet met de traditionele media. Er zit in de toekomst nog een mooie samenwerking in het verschiet en beide media groeien zeker en vast naar elkaar toe, merken alle experts op.

AANBEVELINGEN Een belangrijke aanbeveling die ook bij de geïnterviewde experts naar voren komt, is een betere samenwerking en tegemoetkoming met de muziekblog. Concertorganisatoren Tom Vangheluwe en Kris Mouchaers merken op dat de muziekblog een belangrijk medium is geworden om op de hoogte te blijven van de laatste trends en nieuwigheden in het muzikale landschap. Deze concertorganisatoren merkten op dat elk onderdeel van de muziekindustrie in aanraking moeten komen met dit fenomeen. Een aanbeveling die ook wij met dit onderzoek vaststellen. Vooral de grotere platenlabels zouden zich uit hun traditionele werkwijze moeten losmaken en een bredere aanpak toepassen. Dit is vooral nuttig om een jong publiek aan te spreken, dat continu met het internet is verbonden. Terwijl de oudere generatie vasthoudt aan papier en alles graag in een krant of een magazine leest, moet er ook rekening gehouden worden met een nieuwe generatie die met het internet is opgegroeid en die op de hoogte blijft van evoluties en gebeurtenissen via het net. Om deze personen te bereiken is een digitale strategie essentieel. Geleidelijk aan is een kentering merkbaar waarbij de labels ook digitaal hun muziek aanbieden. Dit gebeurde heel langzaam en aarzelend maar intussen kan aangetoond worden dat de online muziekverkoop aan aandeel wint en steeds belangrijker wordt. Het internet, dat door het illegaal verspreiden van muziek lang een negatieve relatie had met de muziekindustrie, kan dus ook op een goede manier worden gebruikt: op muziekblogs verschijnt immers extra gratis promotie en bovendien kunnen muziekblogs ook een impact hebben op het internationaal beleefde muzieklandschap.

68

BIBLIOGRAFIE ONLINE ARTIKELS/WEBSITES 3voor12, [Geraadpleegd op: 17/05/2012]. Belgian Entertainment: Belgen kochten vorig jaar bijna 20 miljoen muziekdragers (2012), <(http://www.belgianentertainment.be/index.php/nl/bea_nieuws_detail/belgen_kochten_vorig_jaar_bijna_20 _miljoen_muziekdragers/> [Geraadpleegd op: 17/05/2012]. Belgian Entertainment: Marktinfo muziek (2012), [Geraadpleegd op: 02/05/2012]. Blogroll,< http://www.encyclo.nl/begrip/Blogroll> [Geraadpleegd op: 18/02/2012]. Europa onderzoekt overname EMI door Universal (2012), [Geraadpleegd op: 23/03/2012] Exactly how much are the times a-changing? (2010), [Geraadpleegd op: 12/03/2012] Frequent Asked Questions, , [Geraadpleegd op: 18/02/2012]. Gorilla vs. Bear about, [Geraapleegd op: 18/02/2012]. HumanHuman (2012), <www.humanhuman.be> [Geraadpleegd op: 22/04/2012]. HOI: Instituut voor Media Auditing (2012), [Geraadpleegd op: 17/02/2012]. iTunes downloads top 275,000 in First week (2001), http://www.apple.com/pr/library/2001/01/16iTunesDownloads-Top-275-000-in-First-Week.html [Geraadpleegd op: 02/05/2012]. Muziektermen: Major , [Geraadpleegd op: 25/04/2012]. MP3 (2012), < http://www.google.com/trends/?q=mp3&ctab=0&geo=all&date=all&sort=0>, [Geraadpleegd op: 18/02/2012]. Nadiem Shah (2012), [Geraadpleegd op: 19/03/2012]. Ooh Briljant Case Study Gold Panda (2012), [Geraadpleegd op: 07/05/2012]. PIAS History, [Geraadpleegd op: 24/05/2012]. Pitchfork Media Facebookpagina: omschrijving, [Geraadpleegd op: 18/02/2012]. Sluiting van Megaupload is overwinning (2012), [Geraadpleegd op: 15 februari 2012]. Stereogum about, [Geraadpleegd op: 18/02/2012]. The internet 2011 in numbers (2012), <(http://royal.pingdom.com/2012/01/17/internet-2011-in-numbers/> [Geraadpleegd op: 25/02/2012].

69

The Hype Machine (2006), http://www.humo.be/links/46070/the-hype-machine [Geraadpleegd op: 03/05/2012]. Blood, Rebecca (2011), Weblogs: a history and perspective, [Geraadpleegd op: 17/02/2012]. Collard, Louis (2008), The Internet Music Revolution, [Geraadpleegd op: 02/05/2012] Debacker, Klaas (2006) “Dat vraagt om een lied: gratis en legal muziek downloaden op het internet”, De Standaard, 24 juni < http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=G1UU2DGR> [Geraadpleegd op: 14/05/2012]. Dolfsma, Wilfred (2000), How will the Music indursty weather the globalization storm?, [Geraadpleegd op: 14/05/2012]. Gallagher, David (2004) “Warner’s Tryst with bloggers hits sour note” The New York Times, 16 augustus, [Geraadpleegd op: 14/05/2012]. Klingman, Jeff (2012), Interview: Fluxblog turns 10, [Geraadpleeg 23/02/2012] Lathouwer, Lieve De (1996), Twintig jaar beleidsontwikkelingen in de Belgische werkloosheidsverzekering, [Geraadpleegd op: 15/03/2012]. Mardesich, Jodi (1999) “How the internet hits big music” Fortune Magazine, [Geraadpleegd op: 14/05/2012]. Molotkow, Alexandra (2012), Why the old-school music snob is the least cool kid on twitter, [Geraadpleegd op: 12/04/2012] Montopoli, Brian (2005) “Little-Known bands get lift through word –of-blog” The New York Times, maandag 6 juni, < http://www.nytimes.com/2005/06/06/technology/06blog.html> [Geraadpleegd op: 14/05/2012]. Pfahl, Michael (2001), Giving away Music to make money: independent musicians on the internet, [Geraadpleegd op: 14/05/2012]. Plas, Odile de (2012), Un “magicien” de platines relance Lykke Li, [Geraadpleegd op: 10/04/2012]. Skelton, Eric (2012), The Neighbourhood – I’m Sorry (EP), [Geraadpleegd op: 6/5/2012]. Speeten, Sasha Van Der (2011) “Het belang van de bloggers” De Standaard, 30 mei, [Geraadpleegd op: 14/05/2012] Terzino, Josh (2011), The Hysterics: the rest of the story, [Geraadpleegd op: 24/02/2012]. Thompson, Garry (2003) “Weblogs, warblogs, the public sphere, and bubbles” Transformations, 7 (1), [Geraadpleegd op: 14/05/2012]. Touquet, Heleen (2005) “Mp3-blogs wijzen de weg” De Standaard, 23 april, [Geraadpleegd op: 17/05/2012].

70

Werde, Will (2004), The music blog boom: the best place to get free music, from hot rap remixes to garage-rock obscurities. < http://www.rollingstone.com/music/news/the-music-blog-boom-20040908> [Geraadpleegd op: 28/03/2012]. Wortham, Jenna (2011) “Hum your way through the online Music jungle” The New York Times, woensdag 19 oktober, [Geraadpleegd op: 12/05/2012].

BOEKEN Anderson, Chris (2006): The Long Tail: why the future of business is selling less of more. New York: Hyperion. Blood, Rebecca (2002): We’ve got blog: how weblogs are changing our culture. New York: Perseus Publishing. Dean, Jodi (2010): Blog Theory: feedback and capture in the ciruits of drive. Cambridge: Polity. Meyers, Gust De & Trappeniers, Alex (1999): Muzieklexicon: de muziekindustrie van A tot Z. Diegem: Kluwer Editorial. Meyers, Gust De & Trappeniers, Alex (2010): De Muziekindustrie: een lexicon. Leuven: Acco. Meyers, Gust De (2007): Sprekende machines:geschiedenis van de fonografie en van de muziekindustrie. Leuven: Acco. During, Simon (2010): Cultural Studies: a critical introduction. London: Routlegde. Frith, Simon (2004): Popular music: critical concepts in media and cultural studies II. London: Routlegde. Gordon, Steve (2008): The future of the Music business: how to succeed with the new digital Technologies. A guide for artists and entrepreneurs. New York: Hal Leonard Books. Hawkins, Stan (2002): Settling the pop score: pop texts and identity politics. Aldershot: Ashgate. Hinduja, Sameer (2006): Music piracy and crime theory. New York: LFB Scholarly Publishing. Hull, Geoffrey (1998): The Recording Industry, Boston: Allyn and Bacon. Jenkins, Henry (2006b): Convergence Culture: where old and new media collide. New York: New York University Press. Keen, Andrew (2008): De @-cultuur: hoe internet de beschaving ondermijnt. Amsterdam: Meulenhoff. Lam, Samé & Buiten, Jan-Cees van (1999): De muziekindustrie en internet: nieuwe vormen van muziekdistributie. Amsterdam: vrije universiteit Amsterdam. Lister, Martin et al. (2009): New media: a critical introduction. Abingdon: Routlegde. Louw, Eric (2001): The media and cultural production. London: Sage. Negus, Keith (1996): Popular Music in theory: an introduction. Cambridge: Polity Press. Richardson, Will (2009): Blogs, Wikis, Podcasts, and other powerful web tools for classrooms. Thousand Oaks: Corwin. Shoemaker, Pamela & Vos, Timothy (2009): Gatekeeping theory. New York: Routlegde. Sparrow, Andrew (2006): Music Distribution and the internet: a legal guide for the music business. Hampshire: Gower. Wall, Tim (2002): Studying popular music culture. London: Arnold.

71

STUDIES IFPI Digital Music Report: 2011 Music at the touch of a button (2011), Zurich: International Federation of the Phonographic Industry. IFPI Digital Music Report 2012: expanding choice, going global (2012), London: International Federation of the Phonographic Industry. IFPI Recording industry in numbers (2012), London: International Federatio of the Phonographic Industry. Music Piracy Report (2012), New York: Recording Industry Association of America. State of the Blogosphere 2011 (2011), San Fransico: Technocrati. Adermon, Adrian & Liang, Che-Yuan (2010): Piracy, Music, and Movies: a natural experiment. Stockholm: Institute of industrial Economics. Dhar, Vasant & Chang, Elaine, Does Chatter Matter?The impact of user-generated oncent on music sales. New York: New York University. Frateur, Yves (2009): Muziekblogs. Leuven: Faculteit Sociale Wetenschappen. Goldstone, Andrew (2006): MP3 Blogs: A Silver Bullet for the Music Industry or a Smoking Gun for Copyright Infringement?, SSRN eLibrary. Jagers, Tine (2006): Gevolgen van globalisering van de Vlaamse populaire muzieksector. Antwerpen: Universiteit Antwerpen. Lenhart, Amanda & Fox, Susannah (2006): Bloggers: a portrait of the internet’s new storytellers. Washington: PEW Internet & American Life Project. Rycker, Hendrik de (2006): Platenmaatschappijen in Vlaanderen: werking, invloed van technologische veranderingen, strategieën en ondersteuning vanuit het beleid. Antwerpen: Universiteit Antwerpen. Velde, Karel Vande (2006): Nederlandstalige Online Muziekjournalistiek: een onderzoek naar onafhankelijke online muziekmagazines. Gent: Universiteit Gent.

ARTIKELS Assche, Gunter Van (2007) “Gids door de downloadjungle” De Morgen, donderdag 13 december. Bakker, Piet (2005) “File Sharing – Fight, ignore or compete paid download services vs. P2P-networks”, Telematics and informatics, 22 (1-2), p. 41-55). Barrett, Cameron (2002) “Anatomy of a weblog.” In: Blood, Rebecca We’ve got blog: how weblogs are changing our cultulre. New York: Perseus Publishing, p. 25-28. Bruno, Antony (2006) “Blog JAM.” Billboard, 118 (7). Katz, Jon (2002) “Here come the weblogs.” In: Blood, Rebecca We’ve got blog: how weblogs are changing our cultulre. New York: Perseus Publishing, p. 17-24. Kerstetter, Kathleen (2010) “Instructional Blogging in the General Music Room” General Music Today, 24 (1), p. 15-18. Lamb, Annette & Johnson, Larry (2006) “Turn up the music with digital technologies” Teacher Librarian, 34 (2), p. 55-69. Lyons, Daniel (2005) “Attack of the blogs” Forbes, 176 (10), p. 128-138.

72

O’Donnell, Patrick & McClung, Steven (2008) “MP3 Music Blogs: Their efficacy in selling music and marketing bands.” Atlantic Jounral of Communication, 16 (2), p. 71-87). Pack, Thomas (2004), “Through the Blogosphere” Link-Up, 47 (17), p. 41-42. Petegem, Arne Van (2009) “Nadiem Shash” Poppunt Magazine, 41 (3), p. 22-24. Reilley, Steven (2010) “Losing my edge - the copyright implications of audio blogging and why blogs matter to the music industry.” JetLaw: Vanderbilt Journal of Entertainment & Technology Law, 12 (2), p. 439-472. Siles, Ignacio (2011) “From Online Filter to Web Format: Arcticulating Materiality and Meaning in the early History of Blogs.” Social Studies of Science, 41 (5), p. 737-758. Speeten, Sasha Van Der (2012) “De Smaak van de muziekblogkeizer” De Standaard Cultuurkrant, zaterdag 5 mei, p 7.

73

BIJLAGES Screenshots van de geselecteerde muziekblogs en geschreven pers. (Close Reading, p 25)

DISCO NAÏVETÉ

74

PRETTY MUCH AMAZING, 30 MAART 2012 (http://prettymuchamazing.com/reviews/albumreviews/i-love-you-its-cool)

75

SUBBACULTCHA! APRIL 2012

76

DE STANDAARD, 14 APRIL 2012

77

RIFRAF APRIL 2012

78

LISTEN BEFORE YOU BUY, 19 APRIL 2012 (http://www.listenbeforeyoubuy.net /listen/reviewlisten-bear-in-heaveni-love-you-its-cool/)

79