De pedagogisch medewerker
1
Inleiding Het kind dat in het ziekenhuis wordt opgenomen, komt in een voor hem vreemde omgeving terecht. Voor kinderen is het ziekenhuis een onnatuurlijke situatie. ‘Ziek zijn en ook nog weg van huis’ is voor de meeste kinderen een moeilijke ervaring. Ook voor ouders en broers/zussen is het een onnatuurlijke situatie waarin zij soms wat extra steun kunnen gebruiken. De pedagogisch medewerker is ervoor om op verschillende manieren een steuntje in de rug te bieden. Bij elk kind ziet dat ‘steuntje’ er weer anders uit. Dit kan op verschillende manieren gebeuren en is afhankelijk van de leeftijd, ontwikkeling en eerdere ervaringen van het kind en hun ouders. Deze folder geeft u informatie wat een pedagogisch medewerker voor u en uw kind kan betekenen en waar u hen kunt bereiken. Opname in het ziekenhuis Kinderen kunnen op verschillende manieren reageren op hun ziekenhuisopname, maar altijd is een opname een ingrijpende gebeurtenis. Het brengt het kind immers in een situatie die totaal anders is dan de thuissituatie. Gevoelens die bij een kind kunnen spelen tijdens de opname zijn: verlating, verlies, angst, machteloosheid, verraad en schuldgevoel. Hoewel vaak wordt gedacht dat een ziekenhuisopname negatieve effecten op het kind heeft, zijn er ook positieve reacties waar te nemen. Het ziekenhuis is de plek die geneest en helpt. Kinderen kunnen ervaren dat er mensen zijn die hen helpen. Ook kunnen ze leren om angsten te overwinnen en om te gaan met moeilijkheden. Andere positieve effecten die een opname kan hebben zijn: doorbreken van een patroon, contact met andere mensen, scheppen van vertrouwen, wegnemen van angst, kennis maken met spel- en ontwikkelingsmateriaal en omgaan met andere zieke kinderen. Hoe kinderen omgaan met hun ziekte en opname hangt sterk af van de persoonlijkheid van het kind, het ontwikkelingsniveau waarop het zich bevindt, de gezinssituatie, de aard, ernst en de duur van de ziekte.
2
Spelvormen die passen bij uw kind Spel is een belangrijke en natuurlijke uitingsvorm van een kind. Het werkterrein van de pedagogisch medewerker is dan ook de speelkamer. Juist in spel laten kinderen veel zien van wat er in hen omgaat. Via individueel en groepsgericht spel zorgt de pedagogisch medewerker ervoor dat het kind optimaal gebruik kan maken van de functies van spel. Het uiten en verwerken van emoties, communiceren, oefenen van vaardigheden, ontwikkelen en afleiding via spel kunnen hierbij aan bod komen. In het contact met het kind bouwt zij aan een vertrouwensrelatie. Als uw kind niet naar de speelkamer mag komen, komt de pedagogisch medewerker in overleg met u bij uw kind op de kamer spelen. Tijdens spel kan het gaan om het aanbieden van verwerkend spel, waarbij gericht wordt geobserveerd hoe het kind met zijn ziekte, en behandeling omgaat. Of het aanbieden van spel ter afleiding om verveling tegen te gaan. Voor oudere kinderen is het gesprek een belangrijk middel bij de ondersteuning in hun verwerkingsproces. Zij willen graag goed op de hoogte zijn van wat er gaat gebeuren. Eigen betrokkenheid bij beslissingen over onderzoek en behandeling worden steeds belangrijker. Dagprogramma’s Voor veel kinderen kunnen ziekte en opname verwarrend zijn en dan is het nodig hun een vaste structuur te bieden in een vorm van een dagprogramma. Dit kan hun houvast en zekerheid bieden. Vaak wordt zo’n programma aangeboden aan kinderen die langer dan twee dagen worden opgenomen, of aan kinderen die extreem angstig reageren op alles wat er gebeurt. Een dagprogramma geeft het kind inzicht in wat er op een dag gebeurt. Dagelijks terugkerende activiteiten als spel en fysiotherapie geven het kind steun en houvast. Ook ‘vervelende’ zaken, als het innemen van medicijnen, prikken en dergelijke, krijgen een plaats in het programma. Op die manier weet het kind wanneer die ‘vervelende’ momenten zijn en kan het rust vinden in de overige tijd. Voor ouders kan het dagprogramma inzicht geven in de dagelijkse terugkerende activiteiten van hun kind en kunnen zij inschatten wanneer ze even tijd voor zich zelf kunnen nemen. 3
Voor de afdeling geeft het dagprogramma duidelijkheid en inzicht, zo kan er beter ingeschat worden wanneer bepaalde handelingen het beste verricht kunnen worden. Voorbereiding op operatie en/of onderzoek Ieder kind dat op de kinderafdeling wordt opgenomen voor een operatie en of onderzoek wordt persoonlijk en individueel voorbereid door de pedagogisch medewerker. Ook al is het de ‘zoveelste’ keer, een goede begeleiding blijft van belang. De voorbereiding gebeurt veelal met een fotoboek en bijbehorende materialen. De voorbereiding verschilt naargelang de leeftijd van het kind. Er wordt rekening gehouden met de leeftijd en ontwikkelingsniveau van het kind. Vragen zoals: hoe gaat het onderzoek, wie doet het, waar gebeurt het, mogen mijn ouders mee naar binnen, wat kun je zien, voelen, ruiken, enz. komen aan bod. Door de voorbereiding wordt het kind enigszins ‘vertrouwd’ met de omgeving en behandeling. Daarnaast leren kinderen spelenderwijs hoe ze zich bijvoorbeeld kunnen ontspannen tijdens een behandeling. Ook u, als ouder, wordt geïnformeerd over de gang van zaken op een operatie- en uitslaapkamer. Tevens vertelt de pedagogisch medewerker wat de reacties van het kind kunnen zijn en hoe u daar mee om kunt gaan. Tevens kan de pedagogisch medewerker u adviezen geven over een juiste voorbereiding thuis met speelgoed, boekjes enz. Wat doet de pedagogisch medewerker nog meer? De ouders kennen hun kind het beste en zijn dan ook de aangewezen personen om hun kind te begeleiden bij medische onderzoeken en ingrepen. Ouders dienen dan zelf wel juist en goed geïnformeerd te zijn, zodat ze weten wat ze kunnen doen om hun kind bij te staan, en dat ze over de nodige vaardigheden beschikken. De verpleegkundige en pedagogisch medewerker hebben de verantwoordelijkheid om ouders goed te informeren en te ondersteunen in dit proces. De pedagogisch medewerker kan u inzicht geven in mogelijke reacties van uw kind zodat u er beter mee om kunt gaan. Vragen over het gedrag van uw kind, kunt u altijd stellen. 4
Hoeveel aandacht kan je een (ziek) kind geven, verwen je het niet te veel, hoe kan je reageren als het kind dwars en driftig reageert? Hierin kan de pedagogisch medewerker een adviserende en ondersteunende rol hebben. Ook met vragen na een ziekenhuisopname kunt u bij de pedagogisch medewerker terecht. De pedagogisch medewerker werkt nauw samen met verschillende andere disciplines zoals artsen, verpleegkundigen, psychologen, maatschappelijk werkers en andere medewerkers. Samen maken zij deel uit van het multidisciplinair team. Tot slot draagt de pedagogisch medewerker bij aan een zo’n kindvriendelijk mogelijk leefklimaat op de afdeling. Opleiding en werkplek mogelijkheid De pedagogisch medewerkers hebben de HBO opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) gevolgd. De vakinhoudelijke kennis wordt actueel gehouden door cursussen, studiedagen en vakliteratuur. Elk jaar bieden wij een stageplek van 10 maanden voor een SPH student. Hij/zij wordt opgeleidt tot een volwaardige pedagogisch medewerker en ondersteunt ons bij de dagelijkse werkzaamheden. Vragen Heeft u vragen over deze brochure? Neem dan gerust contact op met één van de pedagogisch medewerkers. Kinderafdeling 3-Noord Maandag t/m vrijdag van 07.30-16.00 uur, telefoon (0223) 69 63 60.
139117-K041-12/10
Deze folder is een uitgave van het Gemini Ziekenhuis©
5
