De opleiding tot Restauratief Tandarts van de Nederlands Vlaamse Vereniging voor Restauratieve Tandheelkunde 1.
Inleiding
Vanuit de tandheelkundige praktijk komt de vraag naar een gedifferentieerde tandarts op het gebied van de restauratieve tandheelkunde steeds sterker naar voren. Door de mogelijkheden, de technische en digitale ontwikkelingen van de laatste 30 jaar is het voor de huistandarts niet meer mogelijk de tandheelkunde in de volle omvang naar de “state of the art”uit te oefenen. De huistandarts wordt bij de optimale praktijkvoering steeds verder ondersteund door gedifferentieerde vakgebieden zoals endodontologie, parodontologie, implantologie, gnathologie, orthodontie enz,enz. Deze gedifferentieerde vakgebieden geven binnen de tandheelkunde zoveel extra mogelijkheden om de tandheelkunde op een hoog niveau uit te oefenen dat de huistandarts steeds meer voldoening heeft aan ondersteuning bij de ingewikkelde zorgverlening die met behulp van deze vakgebieden mogelijk is. Voor de ingewikkelde patiëntenzorg waarbij binnen één patiëntencasus sprake is van een multifactoriële problematiek om een optimaal behandelplan te kunnen vaststellen en uitvoeren is voor de huistandarts de mogelijkheid voor adequate ondersteuning nog niet aanwezig. De universitaire centra kunnen deze vorm van steunverlening niet meer in de volle omvang leveren en een nieuwe differentiatie is in opkomst om de zorgverlening optimaal te laten zijn. Deze nieuwe differentiatie is de restauratieve tandheelkunde. De zorgtaak van deze differentiatie is de coördinatie, begeleiding en uitvoering van de “hoogwaardige tandheelkundige zorgverlening” waarbij meerdere differentiaties betrokken zijn. De NVVRT rekent het tot haar taak om vorm te geven aan een opleiding binnen de mondzorg die tegemoet komt aan de restauratieve tandheelkundige vraagstelling. 2.
De Restauratief Tandarts
De Restauratief Tandarts is een gedifferentieerd tandarts. Het vakgebied van de Restauratief Tandarts bouwt dan ook nadrukkelijk voort op de opleiding tot tandarts. De hierin verworven kennis en vaardigheden dienen dan ook als ingangseisen voor de opleiding tot Restauratief Tandarts. Het vakgebied van de Restauratief Tandarts betreft de diagnostiek, behandelingsplanning en behandeling van multifactoriële aandoeningen binnen het kauwstelsel. De restauratief tandarts kan het werkgebied van de gedifferentieerde vakgebieden binnen de tandheelkunde implementeren en tot een totaal verzorgingsconcept uitwerken. Grote delen is hij in staat zelf uit te voeren. Voor de onderdelen die niet door de restauratief tandarts zelf worden uitgevoerd is hij verantwoordelijk voor de coördinatie hiervan op een dusdanige wijze dat het totale zorgpakket optimaal aan de patiënt kan worden aangeboden. Om deze taak uit te kunnen voeren dient de restauratief tandarts te beschikken over extra kennis en vaardigheden op het gebied van de restauratieve tandheelkunde, parodontologie, endodontologie, implantologie, gnathologie en orthodontie. In de opleiding tot restauratief tandarts zullen deze vakgebieden een prominente plaats innemen.
1
Binnen de opleiding zal veel aandacht worden geschonken aan de wetenschappelijke onderbouwing van de “ingewikkelde zorgverlening”. Het klinisch handelen, moet worden ondersteund door wetenschappelijke principes. Het kunnen toetsen, beoordelen en evalueren van wetenschappelijke literatuur is hierbij van groot belang. 3.
Competenties
Met de opleiding tot restauratief tandarts wordt beoogd een aantal algemene en differentiatiegebonden competenties te verwerven. De algemene competenties betreffen het handelen van de Restauratief Tandarts als medisch zorgverlener en zijn: 3.1 algemene competenties De Restauratief Tandarts 1. beschikt over de kennis en vaardigheden naar de stand van het vakgebied, beschouwt deze kritisch en past deze kritisch toe 2. past het diagnostisch, therapeutisch en preventief arsenaal van het vakgebied wetenschappelijk onderbouwd toe 3. levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg 4. is in staat de bovenstaande vereiste informatie snel te vinden en deze correct toe te passen. Communicatie De Restauratief Tandarts: 1. onderhoudt goede en positieve behandelrelaties met patiënten 2. luistert en verkrijgt doelmatig relevante patiënteninformatie 3. bespreekt de informatie met patiënten 4. registreert de informatie en doet mondeling en schriftelijk (zowel in een inzichtelijk dossier alsook in de correspondentie) verslag over patiëntencasus en patiëntenzorg. Samenwerking De Restauratief Tandarts: 1. overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners 2. verwijst patiënten op adequate wijze 3. is in staat tot effectieve intercollegiale consultatie 4. draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking. Kennis en wetenschap De Restauratief Tandarts: 1. draagt bij tot het ontwikkelen, verbreden en verspreiden van wetenschappelijke kennis met betrekking tot het vakgebied 2. ontwikkelt een persoonlijk bij- en nascholingsplan en houdt dit bij 3. bevordert de deskundigheid van collegae, patiënten en andere betrokkenen. Maatschappelijk handelen De Restauratief Tandarts: 1. kent en herkent de determinanten van ziekte en ziektegedrag 2
2. bevordert de gezondheid van patiënten 3. handelt volgens de wettelijke bepalingen 4. treedt adequaat op bij incidenten in de zorgverlening.
3.2 differentiatie gebonden competenties De Restauratief Tandarts: 1. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied 2. is in staat is tot het diagnosticeren en adequaat managen van de voor het vakgebied relevante aandoeningen 3. houdt zijn kennis en kunde op peil en draagt het uit. Deze competenties worden hieronder nader toegelicht. De Restauratief Tandarts 1. beschikt over kennis en begrip om systematisch onderzoek uit voeren op de hieronder te noemen vakgebieden om een diagnose en een differentiaal diagnose te stellen. 2. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied restauratieve tandheelkunde 3. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied implantologie 4. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied endodontologie 5. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied parodontologie 6. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied gerodontologie 7. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied materiaalkunde 8. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied orthodontie 9. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied gnathologie 10. beschikt over kennis en begrip van het vakgebied kaakchirurgie 11. beschikt over kennis en vaardigheden tot het opstellen, coördineren en begeleiden van een behandelplan met de bovengenoemde vakgebieden in relatie tot een optimale zorgverlening. 12. beschikt over het vermogen de prognose en behandelinguitkomsten met de patiënt te communiceren ten behoeve van een optimale zorgverlening 13. kennis en begrip van het vakgebied 14. beschikt over vaardigheden op drie of meer van de bovengenoemde vakgebieden om het behandelplan uit te voeren. 15. beschikt over empatisch begrip voor de problematiek van de patiënt en verschaft de patiënt voldoende informatie met betrekking tot zijn zorgvraag en zorgverlening. 16. beschikt over vermogen tot samenwerking met tandheelkundige en medische specialisten. 17. Beschikt over het vermogen tot samenwerking met tandtechniek . 4. De opleiding tot Restauratief Tandarts De contouren van de opleiding tot Restauratief Tandarts worden primair bepaald door de relatieve volumes van de onderdelen daarvan. Belangrijke onderdelen zijn de privaat gerichte opleidingen in gedifferentieerde praktijken verspreid over Nederland. Deze praktijken zullen worden gevisiteerd door 3
het Consilium Restauratieve Tandheelkunde om de kwaliteit en kwantiteit als opleidingscentrum te waarborgen. Het complex van praktijken zal de betrokken vakgebieden betreffen. In de decentrale opleidingspraktijken zal vooral de klinische ervaring worden verkregen. Hierin staan centraal: diagnostiek behandelingsplanning casuïstiek behandeling verslaglegging Naast de decentrale opleidingspraktijken zullen de theoretische en wetenschappelijke facetten van de opleiding mogelijk in combinatie met de universitaire instellingen worden gedaan. Bij de theoretische onderbouwing van de opleiding staan centraal: specifieke kennis op de gedifferentieerde vakgebieden betrokken bij de restauratieve tandheelkunde wetenschappelijk onderbouwing van onderzoek beoordelen en evalueren van wetenschappelijk onderzoek medische- en farmaceutische basiskennis uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek en het schrijven van een proeve hiervan 4.1 ingangseisen voor de opleiding De opleiding tot Restauratief Tandarts is primair een klinische opleiding. Uit het voorgaande wordt duidelijk dat deze opleiding een op zich staande entiteit is en niet ligt in het verlengde van wat men in de huispraktijk toch al doet. Het is “een vak apart”. Als uitgangspunt geldt echter wel het niveau van een afgestudeerde tandarts, zowel op klinisch terrein alsook op het terrein van de wetenschappelijke scholing en tijdens de opleiding tot tandarts verworven competenties. De laatste jaren hebben zich zowel binnen het vakgebied van de Restauratief Tandarts als binnen de opleidingen tot tandarts aanzienlijke veranderingen voorgedaan: Ten aanzien van het vakgebied van de huistandarts heeft zich de laatste decennia een duidelijke oriëntatiewijziging voltrokken: van een overwegend mechanistische benadering naar een meer medischbiologische- en teamwerk benadering van de huistandheelkunde. Het uitvoeren, begeleiden en coördineren van “ingewikkelde zorg” behoort niet tot de prioriteiten van de opgeleide huistandarts. De opleiding tot een gedifferentieerde Restauratief Tandarts kan aanvangen na enkele jaren praktijkervaring bij een huispraktijk. Ervaren tandartsen zullen binnen de opleiding duidelijk profijt hebben van een ontwikkeld ‘patiëntmanagement’. Het hebben van een uitgebreide ervaring in de huispraktijk is voor het volgen van de opleiding geen vereiste. 4.2 studielast uren voor de opleiding De duur van de opleiding alsook het aantal dagen per week wordt voor een belangrijk deel door de patiënten ‘flow’ bepaald. Voor het opdoen van voldoende 4
ervaring in het diagnostiseren, opstellen van behandelplannen, behandelen en evaluatie van behandelingen van patiënten wordt uitgegaan van een deeltijdse opleidingsduur van 3 jaren. In deze 3 jaren wordt uitgegaan van gemiddeld 4 dagen per week waarvan minimaal 3 aan klinische werkzaamheden worden besteed. De klinische werkzaamheden zullen veelal verspreid zijn over de verschillende locaties waaronder de “eigen praktijk” . De theoretische onderdelen zullen zoveel mogelijk worden gecentraliseerd. De totale studielast van de opleiding bedraagt 3300 studielast uren waaronder ook de klinische uren vallen die in het kader van de opleiding in de “eigen praktijk” worden uitgevoerd. 4.3 wetenschappelijk onderzoek Het doen van wetenschappelijk onderzoek is geen primair doel van de opleiding tot Restauratief Tandarts. Wel zal de Restauratief Tandarts in opleiding voldoende moeten worden geschoold in het selecteren, kritisch beoordelen en toepassen van gepubliceerd onderzoek. Ook het kritisch beoordelen van een casus tegen, onder meer, een wetenschappelijke achtergrond zal tot de competenties van de Restauratief Tandarts moeten behoren. Het is aan de opleidingen hoe hieraan precies invulling wordt gegeven. 4.4 toetsing van de opleiding en Restauratief Tandarts Het consilium Restauratieve Tandheelkunde heeft tot taak de opleiding te beoordelen en daarmee de opleidingsfaciliteiten voor de Restauratief Tandarts in opleiding te waarborgen. De Restauratief Tandarts legt aan het Consilium zijn vorderingen en de verantoording van de studielast voor. Op basis van deze presentatie verleent het Consilium de Restauratief Tandarts in opleiding toegang tot het examen dat leidt tot de erkenning. Het examen wordt afgenomen onder de verantwoordelijkheid van de European Prosthodontic Association (EPA). Hiermee wordt een europese erkeninning op dit vakgebied verkregen.
5
