ZOMER EDITIE 2014
Het Natuurmuseum Fryslân presenteert niet zonder trots De Nieuwe Wildernis/Natuur in Beeld: een fototentoonstelling die de aarde en de Nederlandse natuur toont zoals we die nog nooit eerder zagen. De tentoonstelling is te zien van 5 juli t/m 28 september 2014.
De Nieuwe Wildernis en André Kuipers
Grote natuur in een klein land
De film De Nieuwe Wildernis is een begrip in Nederland. Meer dan 700.000 mensen bezochten de alom geprezen film over de Oostvaardersplassen, waarmee deze een van de best bezochte films van 2013 was. Bij de uitreiking van de Rembrandt Awards werd de bioscoophit uitgeroepen tot beste Nederlandse film van 2013. Tijdens de expositie wordt de film een aantal keren in het museum vertoond. Filmmakers Ruben Smit en Paul Klaver schoten niet alleen filmbeelden, maar ook prachtige foto’s. Deze brengen de kringloop van het leven in de Oostvaardersplassen
fraai in beeld. Twee jaar lang volgde een aantal teams de vossen, ganzen, ijsvogels, herten en de grootste kudde wilde paarden van Europa. Een overvloed aan nieuw leven probeert met spectaculaire gevechten nieuwe territoria te veroveren. Het gebied is in de lente en zomer een waar paradijs, maar in de winter een grimmige habitat. Er is weinig voedsel waardoor de bewoners van de graslanden en moerassen keuzes moeten maken die van levensbelang zijn. Dat alles is te zien in de expositie, die bestaat uit twintig grootformaat foto’s over De Nieuwe Wildernis. Korte filmpjes geven een kijkje achter de schermen.
1
Ruimtevaarder André Kuipers bekeek de Oostvaardersplassen vanuit een heel nieuw perspectief. Kuipers fotografeerde tijdens zijn tweede reis door de ruimte tal van natuurgebieden vanuit het ISS en laat ons aardbewoners via zijn foto’s meekijken naar (natuur)gebieden op onze eigen planeet, gezien vanuit de ruimte. Hoeveel mooier kan het worden? Kuipers werkte ook mee aan de documentaire Dialoog met de natuur. Deze documentaire, over de onverbrekelijke band tussen mens en natuur, werd parallel gemaakt met de bioscoopfilm. lees verder >>
nooit eerder in Nederland is gemaakt. De expressieve konikpaarden werpen hun veulens tussen de kalveren van de majestueuze edelherten en heckrunderen. Er zijn inmiddels concrete plannen om een vervolg te maken over de Nederlandse, Duitse en Deense Wadden.
André Kuipers
De Nieuwe Wildernis is een natuurspektakel voor het hele gezin. De kringloop van het leven in de Oostvaardersplassen, schitterend in beeld gebracht zowel vanaf de grond als vanuit de ruimte, is aangrijpend, humoristisch en vertederend.
De Nieuwe Wildernis In Nederland, één van ‘s werelds dichtst bevolkte landen van de wereld, op een stuk land dat veertig jaar geleden onder water stond, speelt zich een uniek experiment af: natuur mag hier zijn gang gaan. Het resultaat is een ongerept stuk wildernis in de drooggelegde Flevopolder: de Oostvaardersplassen. Het gebied wijkt af van alle andere Nederlandse landschappen. Internationaal gezien is dit stuk natuur onder de zeespiegel zeldzaam. Het wordt wereldwijd als voorbeeld
gebruikt van de ontwikkeling van nieuwe visies op natuur en de rol van mensen daarin. Voor velen is dit gebied onbekend, omdat het grootste gedeelte niet voor het publiek toegankelijk is. EMS FILMS heeft als eerste exclusief toestemming gekregen om alle seizoenen in de Oostvaardersplassen in beeld te brengen. De Nieuwe Wildernis heeft de ziel van deze bloeiende, waterrijke delta blootgelegd. De film is een visueel spektakel, een ode, een gedicht, waaruit zowel de schoonheid als de rauwe werkelijkheid van deze unieke plek blijkt. De film wil de kijker verrassen en verbazen over hoe geniaal het ecologisch systeem in een stuk Nederlandse wildernis functioneert. Hier bepaalt de natuur het ritme van leven en dood. Twee jaar lang volgde een aantal filmteams de dieren in dit gebied. Het resultaat is een natuurfilm zoals die nog
Museum van Binnenuit Van 16 tot en met 21 september gaan twaalf leden van de Nederlandse Kring van Tekenaars aan het werk in het Natuurmuseum voor een bijzonder project: zij gaan op zoek naar een favoriet object in de collectie van het museum en maken daar tekeningen bij. Friese schrijvers werken samen met de tekenaars en geven in een gedicht of korte tekst hun impressies weer. Het resultaat zal te zien zijn in een expositie die in 2015 gehouden wordt. Voor dit project werkt het Natuurmuseum samen met de Nederlandse Kring van Tekenaars en Tresoar. Het doel van deze bijzondere samenwerking is het verenigen van twee werelden van creatieve uitingsvor-
men. Een samenwerking waarin tekenaars in gesprek gaan met schrijvers over objecten en situaties uit het Natuurmuseum die ieder op zijn eigen wijze zal vormgeven. Samen op zoek naar het wezen, misschien wel ‘de ziel’ van het museum. Dat kan voor elk van de tekenaars iets anders zijn: een object, bezoek, lichtinval of sfeer. Voor de schrijvers kunnen tekeningen een andere emotie oproepen dan de oorspronkelijke objecten uit het Natuurmuseum. Het gaat hier om een samenwerking waarin zij elkaar stimuleren en inspireren. Naast de verschillen
2
Nederlands bekendste astronaut André Kuipers vliegt vaak op Lelystad en was daarom bekend met de Oostvaardersplassen. Heel bijzonder was het om dit natuurgebied vanuit de ruimte te zien. “Mensen kunnen in de Oostvaardersplassen ervaren hoe ruig de natuur is. Het is er totaal uitgestrekt en het lijkt of je ver weg bent van de bewoonde wereld. En in dit woeste landschap is een mooi ecosysteem ontstaan met veel verschillende dieren”, aldus Kuipers. ESA-astronaut André Kuipers is Nederlands tweede astronaut en tevens de eerste Nederlander die twee ruimtevluchten maakte. In 2004 vloog hij Missie DELTA, een elf daagse ruimtemissie naar het internationale ruimtestation ISS. Eind 2011 ging hij opnieuw naar het ruimtestation, dit keer voor 5,5 maand. De foto’s van de Oostvaardersplassen maakte André Kuipers tijdens zijn tweede missie.
in uitingsvormen is ‘De Verbeelding’ het overkoepelende begrip dat hen verbindt. Voor het Natuurmuseum is de realisatie van een tentoonstelling met de uitgewerkte resultaten een middel om de collectie op een vernieuwende wijze onder de aandacht te brengen. Museum van Binnenuit bestaat uit drie delen: Artists in residence van 16 t/m 21 september 2014. Zes dagen lang zijn tekenaars en Friese schrijvers aan het werk in het Natuurmuseum. Het tweede deel vormt een tentoonstelling van deze werken in het Natuurmuseum van 13 maart t/m 26 april 2015. Als derde zal er een tijdschriftspecial komen over dit project.
Zomerprentententoonstelling 2014:
Oude Schoolplaten Van 18 juli tot en met 24 augustus organiseert het Natuurmuseum de jaarlijkse zomerprentententoonstelling. Het thema dit jaar is: oude schoolplaten. Veel ouders en grootouders kennen ze nog wel: de schoolplaten die vroeger in de klaslokalen hingen. Vóór het tijdperk van het digibord was het gebruikelijk om grote platen op te hangen als illustraties bij de lessen. Vooral in de 19e en 20e eeuw werden ze in Nederland intensief gebruikt. Schoolplaten hadden als voordeel dat ze van een afstand door de hele klas tegelijk bekeken konden worden, terwijl meester of juf er dingen op aanwees. Ze werden gebruikt bij allerlei lessen: geschiedenis (de overwintering op Nova Zembla), aardrijkskunde (landkaarten voor topografie-les) en ‘natuurlijke historie’. Onder deze laatste categorie vielen platen met doorsnedes van bloemen en planten, overzichten van vogels en vissen en illustraties over het menselijk lichaam met al zijn organen. De platen werden veel gebruikt en moesten lang meegaan. Ze werden daarom vaak op karton of linnen geplakt en bevestigd aan houten stokken. De originele plaat was meestal een tekening, schilderij of aquarel. Een bekende schoolplatenschilder was Cornelis Jetses, die ook de plaatjes voor het bekende aap-nootmies-leesplankje maakte.
over de vier series ‘In en om ons huis’, ‘Landbouw en veeteelt’, ‘In de dierenwereld’ en ‘Handel en bedrijf’. Begin 20e eeuw begon uitgeverij J.B. Wolters te Groningen met een serie schoolplaten over de vier seizoenen. Cornelis Jetses was één van de productiefste schilders. Hij maakte in totaal 22 schoolplaten, waaronder ‘Grasland’ en ‘Bouwland’, beide uit de serie ‘Zomer’. Veel platen voor lessen in kennis der natuur werden gemaakt door Marinus Adrianus Koekoek. Hij maakte platen over ons eigen land (zoals ‘In sloot en plas’), maar ook over andere landen (zoals ‘In het Braziliaanse oerwoud’). In een tijd zonder glossy tijdschriften, tv, dvd of David Attenborough kregen schoolkinderen via de schoolplaten toch een glimp van de wondere natuur elders te zien. Sommige schoolplaten laten natuur zien die allang niet meer bestaat: een Noordzee vol bruinvissen of een sloot zonder waterpest.
Sinds 2007 organiseert het Natuur museum jaarlijks een Zomerprenten tentoonstelling met werk uit het Prentenkabinet van het museum. Hierin bevindt zich een unieke collectie natuurtekeningen en -schilderingen, na 1900 gemaakt door illustratoren van Nederlandse natuurboeken: ruim 6000 aquarellen, potloodschetsen, pentekeningen en litho’s, de omvangrijkste collectie op dit gebied in Nederland.
Andere platen verraden iets over het denken over de natuur: een opdeling in schadelijke en nuttige soorten, of het opnemen van slagers en houtbewerkers in series over dieren en bomen. In 1954 werd de laatste schoolplaat door Wolters uitgegeven. Nu horen ze bij de dingen van vroeger. In het oude weeshuisschooltje in het Natuurmuseum hangen er nog een paar. De volledige collectie oude schoolplaten wordt bewaard in het depot van het museum en bestaat uit ruim 250 exemplaren Daaruit wordt dit jaar een selectie van ca. 25 stuks tentoongesteld.
b
De eerste schoolplaten werden uit Duitsland gehaald, maar in 1857 ontwikkelde de Nederlandse onderwijzer Hendrik Jan Lummel een eigen serie, waarvan het Natuurmuseum een aantal exemplaren in de collectie heeft. Hij zou 150 platen maken, verdeeld
Nieuws van de Schelpenwerkgroep De Schelpenwerkgroep Friesland is de oudste werkgroep van het Natuurmuseum Fryslân. We bestaan sinds 1967 en houden ons bezig met zowel onze eigen schelpenverzamelingen als met de museumcollectie. In de zomer is er geen programma omdat de leden dan zelf op vakantie gaan om schelpen te zoeken. Na de vakantie begint het winterprogramma met de jaarlijkse Vriendenexcursie. Die is dit jaar op 6 september, dit in verband met het
tij en de zomervakantie die dit jaar weer vroeg valt. Het wordt de bekende routine: naar Ameland om daar een fiets te huren en dan richting het oosten. Het is altijd weer een verrassing wat er op zo’n dag wordt gevonden: de stromingen blijven onvoorspelbaar. We hopen altijd op iets leuks: wordt het een zeldzame schelp, walviskots of een klein boormosseltje in een stuk veen (zie foto)? Het programma is heen met de boot van 9.30 uur en terug om 16.30 uur (of later op
3
eigen gelegenheid). Het verzamelpunt is op Ameland bij restaurant De Piraat aan het begin van de pier, naast de fietsenverhuur. U kunt zich opgeven voor deze excursie vóór 4 september via
[email protected]. Het programma voor de rest van het jaar komt in de volgende Nieuwsbrief, maar u kunt vast 22 november noteren voor de Friese dag van de landelijk manifestatie “Breng je schelp”, ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan van de landelijke vereniging. Meer daarover in het najaar. Maar u kunt ook altijd de website van het museum raadplegen. U vindt ons onder De Collectie / Schelpenwerkgroep en/of Agenda Schelpenwerkgroep. C
Het gras is groen, de lucht is blauw Van 18 juli tot en met 24 augustus 2014 is er in het Rabobank Atrium een expositie te zien van de Hollandse Aquarellistenkring onder de titel Het gras is groen, de lucht is blauw. Leden van de kring presenteren elf variaties op het thema natuur. Het gras is groen, de lucht is blauw: dat weten we allemaal en zien we ook terug in ontelbare tekeningen en schilderijen van de natuur. Dat daarmee niet alles is gezegd wil deze expositie laten zien. De Hollandse Aquarellistenkring presenteert elf variaties op het thema natuur van even zovele, zeer uiteenlopende kunstenaarsleden. Landschappen kunnen minutieuze observaties van licht en schaduw zijn (Kris Spinhoven), maar ook bijna abstracte meditatieve beelden (Hans Landsaat). Landschappen staan symbool voor iets onzegbaars (Marian Plug) of alles wordt er juist tot in detail benoemd en uitgesproken (Bram Stoof). Ze bieden weidse panorama’s zoals in zestiendeeeuwse ‘wereldlandschappen’ (Michiel Schepers) of concentreren zich op een bundel zonlicht, een wolk of een boom (Paul Overhaus, Fred Fritschy). Een landschap kan bescheiden zijn (Ton de Kroon) of extravert (Henk Zomer), veraf (Jan van Kempen) of dichtbij (Cécile Hessels). Het landschap kan met duizend en één verschillende blikken worden waargenomen. De Hollandse Aquarellistenkring en het Natuurmuseum willen met de expositie Het gras is groen, de lucht is blauw een indruk van die verschillen geven.
Paul Overhaus Zonsondergang 2, gouache
De Hollandse Aquarellistenkring bestaat sinds 1945 en verenigt professionele beoefenaars van het schilderen met waterverf. Alle leeftijden, stijlopvattingen en technieken zijn in de Kring vertegenwoordigd. De vereniging heeft als doel het bevorderen en uitdragen van het schilderen met waterverf in al zijn verschijningsvormen, zoals bijvoorbeeld aquarel en gouache. De aquarel geldt als de moeilijkste schilderkunstige techniek. Corrigeren of overschilderen is er niet bij, het moet in één keer goed zijn. Vaak is het een kwestie van véél water, weinig verf en vóór alles het licht dat door
de transparante kleurlagen heen schijnt. Voor de ware liefhebber gaat er niets boven de stralende werking, de met weinig middelen gesuggereerde glans, de intense kleurbeleving van een goede aquarel. In de gouache-techniek wordt ‘dekkende’ waterverf gebruikt. Hierbij is het mogelijk om, in tegenstelling tot de aquarel, lichte over donkere kleuren heen te zetten. Omdat de verf nooit helemaal dekt, blijven de eerder geschilderde lagen en het wit van het papier een rol spelen. Voor meer informatie: www.hollandseaquarellistenkring.nl
Zomervakantie activiteit: kwallen maken In de laatste week van de zomervakantie organiseert het Natuurmuseum een leuke activiteit. Veel mensen zijn weer terug van vakantie. Met nog een laatste vrije week voor de boeg voor de scholen weer beginnen is dit een goede gelegenheid om nog iets leuks te ondernemen. En leuk wordt het dit jaar zeker: de kinderen gaan kwallen maken! Kwallen wil je eigenlijk niet tegenkomen op het strand. Misschien heb je zelf wel eens geprobeerd om er een voorzichtig aan te raken. Spannend, want je weet dat ze ook giftig kunnen zijn. Maar kwallen kunnen er in het water zó mooi uit zien, dat het wel een zee-sprookje lijkt. Ze bewegen heel
sierlijk en lijken door het water te zweven. Door de kleuren en vormen zien ze er onweerstaanbaar uit! In het kwallenaquarium in het atrium gaan kinderen van restmateriaal een kwal knutselen. En dit wordt er een die je wél mag aanraken! In het aquarium kunnen ze bovendien alles lezen over de Nederlandse kwal in het kader van: geen kwallenbeetjes, maar kwallenweetjes! De activiteit vindt plaats van 11 t/m 15 augustus tussen 11.00 en 16.30 uur en is geschikt voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Behalve een entreekaartje zijn er geen extra kosten aan verbonden.
4
In de spotlight In het museum werkt een groot aantal mensen: vaste medewerkers, stagiaires en vrijwilligers. In elke nieuwsbrief staat er een in de schijnwerpers. Deze keer is het de beurt aan Kees Jan Schuurman, museum-assistent.
Wat vind jij de mooiste tentoonstelling? Friesland Onder Water! Ik vind de details en de sfeer na al die jaren nog erg mooi. Daarnaast is de dino-expositie van 2007 me goed bijgebleven. Er stond toen een 28 meter lange Brachiosaurus in het atrium. Erg imposant. Maar er zijn vele mooie exposities geweest.
Hoe ben je bij het Natuurmuseum Fryslân terecht gekomen? Ik wist dat ik graag bij het Natuurmuseum wilde werken met mijn creatieve achtergrond. Toentertijd was ik aan het re-integreren en heb een open sollicitatie gestuurd, waarna een gesprek volgde. Met een regeling kon ik voor een periode stage lopen bij het museum. Mijn eerste opdracht was het maken van een maquette van de verbouwing. Dat was in 2001 en ik ben nog steeds werkzaam bij het Natuurmuseum Fryslân. Vertel eens wat over je werk Ik ben een creatief manusje van alles. Zo werk ik mee aan nieuwe exposities, maak ik artist impressions van komende tentoonstellingen en bedenk ik “contrapties”. De ogen die bewegen bij Kapitein Severein is een voorbeeld van een contraptie die ik heb gemaakt of de pluisjesmachine bij de zaden unit. Maar ook de wolf die gromt (en eerst ook bewoog) bij Verwonderland is van mijn hand. Verder doe ik werkzaamheden op het gebied van onderhoud en reparatie.
Wat betekent de natuur voor jou? Heel veel, de natuur is voor mij erg belangrijk. Het geeft rust en inspiratie. Je kunt het een eerste levensbehoefte noemen. Ik ben regelmatig in de natuur en kijk er graag naar. Laatst heb ik bijvoorbeeld de bewegende teen uit Friesland Onder Water gerepareerd. Bij tijdelijke tentoonstellingen maak ik vaak muurschilderingen en ook de boeken van kikker en moeder de Gans in het atrium en de panelen bij de ingang van de koffiehoek zijn een paar voorbeelden van mijn werk. Wat vind je leuk aan je werk? De leuke collega’s en dito werksfeer, de veelzijdigheid en het maken en bedenken
Paddenstoelenwerkgroep Op 28 april jongstleden heeft de Paddenstoelen Werkgroep Friesland haar voorjaarsbijeenkomst gehouden. Tijdens deze bijeenkomst is het Jaarverslag 2013 gepresenteerd. Het verslag geeft een overzicht van de gemelde paddenstoelen in Friesland,
van contrapties. De pluisjesmachine, het lijkt zo simpel en je kunt ook het beste zo simpel mogelijk ontwerpen, maar dit was toch een pittige opdracht. Het idee was, dat als je een knop indrukt er pluisjes van een paardenbloem omhoog zweven. Het lukte eerste niet om dat voor elkaar te krijgen, maar na een heldere ingeving is het toch gelukt.
afgewisseld met een tweetal artikelen. Het jaarverslag ligt ter inzage in het Natuurmuseum Fryslân. Tevens is het activiteitenprogramma voor 2014 vastgesteld. Het programma start
Wat zijn je hobby’s? Fotografie, ook in combinatie met de natuur. En het ‘pimpen’ van mijn huis: muurschilderingen, leuke hoekjes in mijn huis maken. Mijn hal staat bijvoorbeeld in het teken van de stipfiguren Asterix en Obelix. Ik luister graag naar muziek en speelde trompet in verschillende big bands. Daarnaast ben ik veel in mijn tuin te vinden.
op 8 september met een werkgroep bijeenkomst. Het programma is tot en met september als volgt: 8 september werkgroepbijeenkomst 13 september microscopiedag 15 september werkgroepbijeenkomst 20 september excursie Geastmerbos te Rinsumageest 22 september werkgroepbijeenkomst 29 september werkgroepbijeenkomst Alle werkgroepbijeenkomsten worden in het Natuurmuseum Fryslân gehouden en beginnen om 19.30 uur. De microscopiedag start om 9.30 uur in het Natuurmuseum. De inventarisatie-excursie start om 9.30 uur bij het Geastmerbos. Vindt u het leuk om met paddenstoelen bezig te zijn, dan bent u van harte uitgenodigd om de werkgroepavonden te bezoeken en deel te nemen aan de excursies van de werkgroep. Voor actuele informatie, zie de website: www.paddenstoeleninfriesland.nl
Deze prachtige grote sponszwam (Sparassis crispa) was in januari te bewonderen in het Oude Bos bij Wijnjewoude (© Sjoerd Greydanus, 2014)
5
GEA-lezingen De GEA-Kring Fryslân (de Stichting Geologische Activiteiten) organiseert regelmatig een lezing voor haar leden in het Natuurmuseum Fryslân. Ze vinden plaats op de woensdagavond. Vrienden van het Natuurmuseum zijn van harte uitgenodigd deze lezingen bij te wonen en krijgen gratis toegang. Wel wordt er een bijdrage voor koffie en thee gevraagd. De lezingen beginnen steeds om 19.30 uur.
• 17 september: ‘Spectaculaire ontdekking van een bijzondere meteoriet’ door Henk Nieuwenhuis Henk Nieuwenhuis geeft een lezing over meteorieten in het algemeen en over inslagkraters in Europa die hij heeft bezocht. Hij laat daarbij beelden zien én hij neemt gesteente en meteorieten mee. Na de pauze gaat het over de vijfde meteoriet in Nederland in
175 jaar: de Diepenveen. De Diepenveen is een bijzondere koolstofmeteoriet waarvan er maar zestien over de hele wereld bekend zijn. Hij vertelt hoe hij de meteoriet zelf heeft ‘gevonden’. Ook de herkomst en de omzwervingen van deze vijfde Nederlandse meteoriet komen aan bod, aangevuld met resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Een unieke lezing voor iedereen met belangstelling voor geologie, sterrenkunde en historie. Kijk voor een uitbereid verslag op de website van GEA kring Fryslan: www. geologiefriesland.nl/Henk Nieuwenhuis vind een Meteoriet.
Agenda
Zondag 31 augustus UITfestival Leeuwarden Op zondag 31 augustus organiseren de culturele instellingen uit Leeuwarden voor de vijfde keer het UITfestival, dé start van het culturele seizoen. Net als vorig jaar vindt het UITfestival niet alleen in de Prinsentuin plaats, ook de binnenstad van Leeuwarden doet mee. Het Natuurmuseum Fryslân is natuurlijk ook op het UITfestival te vinden. Tijdens UIT zullen we een tipje van de sluier oplichten
van de komende Herfstvakantie-activiteit: de grote T-rex expositie. Ook dit jaar neemt het Natuurmuseum een introducé mee naar het festival: de Dierenambulance Leeuwarden. Medewerkers van de Dierenambulance komen vertellen over hun werk en geven demonstraties. De stand van het Natuurmuseum staat vóór het museum aan het Schoenmakersperk. Hier zijn ook een terras en leuke kindervoorstellingen te vinden. Voor meer informatie: www.uitfestival.nl i
• 5 juli t/m 28 september: De Nieuwe Wildernis • 18 juli t/m 24 augustus: Expositie Hollandse Aquarellistenkring • 18 juli t/m 24 augustus: Zomerprentententoonstelling: Oude schoolplaten • 11 t/m 15 augustus: Zomervakantie activiteit: kwallen maken • 31 augustus: UITfestival • 6 september: Schelpenexcursie Ameland • 16 t/m 21 september: Museum van Binnenuit • 17 september: GEA-lezing door Henk Nieuwenhuis • 20 september: Paddenstoelenexcursie Geastmerbos te Rinsumageest
Verwacht • 11 oktober t/m 16 november: Jurassic Leeuwarden 3: It’s T-rex Time!
Hoofdsponsor
Vooruitblik It’s T-rex Time! Niemand heeft ze ooit in levende lijve gezien, maar ze spreken nog altijd tot de verbeelding. Ze zijn immens groot en leefden tientallen miljoenen jaren geleden. Het enige tastbare wat we van ze hebben zijn opgegraven fossiele botten. De rest is reconstructie en interpretatie, ontstaan door jarenlang onderzoek door wetenschappers van over de hele wereld. We hebben het natuurlijk over dinosauriërs! Na twee succesvolle dino-exposities, een over de Brachiosaurus en een over dino’s in het algemeen, zullen de dino’s in de herfst van dit jaar voor de derde keer acte de présence geven. Dit jaar staat een wel heel bijzondere soort in de schijnwerpers: de Tyrannosaurus rex! Van ei tot uitsterven: je komt alles te weten over deze wel heel gevaarlijke dinosaurus! Schrijf vast in je agenda: vanaf 11 oktober begint Jurassic Leeuwarden 3!
6
De volgende stipers steunen het werk van het Natuurmuseum Fryslân:
Colofon: De Nieuwsbrief is een uitgave van het Natuurmuseum Fryslân en verschijnt vier maal per jaar. De Nieuwsbrief geeft informatie over tentoonstellingen en activiteiten voor en achter de schermen. Eindredactie: Natuurmuseum Fryslân ISSN: 1875-7545 Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2 8911 EM Leeuwarden, T 058 233 22 44 I www.natuurmuseumfryslan.nl E
[email protected] ©2014 Natuurmuseum Fryslân
