De nieuwe informatieplicht ivm allergenen Deze tekst heeft tot doel om meer achtergrondinformatie te bezorgen over de wetgeving met betrekking tot de informatieplicht aan de consument inzake allergenen, die in december 2014 van toepassing is geworden. De operatoren in de voedselketen die sinds 13 december te maken krijgen met de Europese Verordening 1169/2011 piepen en kreunen dat het voldoen aan de eisen gesteld in de nieuwe wetgeving een bijna onmogelijke opdracht is. Dat zou je ook denken als je de officiële tekst leest: “De verordening (EG) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten is sinds 13 december 2011 van toepassing. Verordening 1169/2011 is een samenvoeging van de huidige Europese voorschriften voor etikettering (Richtlijn 2000/13/EG) en voedingswaarde informatie (Richtlijn 90/496/EEG)” Als eerste reactie kunnen we volmondig akkoord gaan met de weerstand die deze nieuwe wetgeving teweeg brengt. We kunnen ons echter afvragen of dit wel reëel is. De verordening zélf is een lijvig stuk geworden, en telt 46 pagina’s. Maar als je begint met de inleiding dan verneem je direct wat het uiteindelijke doel van deze richtlijn is, namelijk “Het op juiste en zorgvuldige wijze informeren van de consument”. Daarnaast zijn er scherpe voorwaarden vastgelegd, en mag de informatie die verstrekt wordt vooral niet misleidend zijn. Enkele spraakmakende incidenten, zoals de paardenblees saga geven de consument gelijk, als die vindt dat het eindelijk maar eens geregeld dient te worden. Een begrijpelijke opmerking als je de kranten de laatste maanden gevolgd hebt. Alle operatoren in de voedselketen krijgen met deze nieuwe verordening nog maar eens een bijkomende last in hun schoenen geschoven. De wet schrijft namelijk voor dat op eenvoudige gestelde vraag van de consument, vooraleer wordt overgegaan tot een aankoop, de nodige informatie over allergenen dient te worden gegeven. Op zich valt daar niets aan uit te leggen of aan toe te voegen. Maar de vraag is wel of dit nu inderdaad zoveel werk oplevert? Los van het feit of dit zinloos werk zou zijn?
In den beginne was er HACCP… Sinds eind jaren 90 de HACCP wetgeving, en in 2004 de wetgeving met betrekking tot traceerbaarheid, autocontrole en meldingsplicht werden ingevoerd zijn alle operatoren in de voedselketen stilaan vertrouwd geraakt met het feit dat voedselveiligheid op een gestructureerde wijze moet worden beheerd. Elke operator in de voedselketen (van “riek tot vork”) moet de HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) toepassen en meer bepaald: Een gevarenanalyse uitvoeren De kritische controlepunten (CCP’s) bepalen
-
Voor alle CCP’s moeten vervolgens beheersmaatregelen worden opgesteld, die men schriftelijk kan aantonen
HACCP is een systeem waarbij stap voor stap gekeken wordt of er tijdens de productie van voedingsmiddelen iets mis kan gaan. En als je weet waar het fout kan gaan kun je ook maatregelen nemen die er voor zorgen dat de fout niet meer optreedt. Je moet ook aan kunnen tonen dat deze maatregelen in de praktijk werken. Daarom moet het een en ander worden opgeschreven en worden bijgehouden hoewel die verplichting sinds enkele jaren al drastisch versoepeld werd voor de kleine(re) ondernemingen. Een tiental jaren geleden zijn dan ook sectorale gidsen samengesteld door de verschillende actoren, waarin de HACCP aspecten sector breed werden uitgewerkt. Vanuit deze sectorgidsen is sindsdien al voorgeschreven dat men de voedselveiligheid op orde dient te hebben, en de correcte invulling volgens deze gidsen vraagt nu eenmaal mee dan enkel een controle op de temperaturen. In geval men de sectorgidsen op een juiste wijze in de keuken heeft toegepast, dan zijn de recepten al bekend en beschreven en heeft men een duidelijk zicht op de grondstoffen die in de keuken gebruikt worden. Op die manier kan je de “nieuwe” wetgeving eerder beschouwen als een uitbreiding van de reeds sinds jaren bestaande regels.
Face it… Het spreekt voor zich dat als men de huidige wetgeving al niet toepast, er een forse achterstand is opgebouwd, die vroeg of laat zal moeten ingehaald worden. We kunnen het niet mooier maken dan het vandaag is. Onze ervaring doorheen de jaren, in verschillende sectoren (hotels, restaurants, bakkers, detailhandel, grootkeukens in scholen/ziekenhuizen en bedrijven) leert ons dat niet elke sector even ver staat of dezelfde middelen ter beschikking heeft om de wetgeving correct te gaan toepassen. Wat wij wél vaststellen is dat organisaties en bedrijven die over het algemeen veel “exposure” hebben (blootgesteld worden aan media-aandacht), al jaren terug besloten hebben om in geen geval negatief in de pers te willen komen en zo onherstelbare imagoschade op te lopen. Los nog van de impact van sociale media, waar negatieve reclame viraal kan gaan (denk maar aan de recente storm over het aanrekenen van elektriciteit voor het opwarmen van een fles babymelk, die zélfs de internationale pers heeft gehaald).
Het Favv Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) speelt hierin een grote rol, vooral dan om te zorgen dat de van toepassing zijnde wetten gehandhaafd worden. In de loop van 2015 worden de resultaten – weliswaar onder een beperkte vorm – van inspecties publiek gemaakt. Controles van het FAVV zullen ook in de toekomst nagaan in hoever de nieuwe wetgeving wordt toegepast. Recente aangekondigde controles van het FAVV in Antwerpen en andere Belgische steden tonen aan dat nog een heel groot deel van de operatoren vandaag niet in orde is met de wetgeving. Hoewel de situatie verbetert, is de strijd nog niet gestreden. Net zoals vandaag het rookverbod nog steeds een aandachtspunt is voor het FAVV, kunnen we verwachten dat de verordening 1169/2011 dat binnen afzienbare tijd ook zal worden. De ondernemer die denkt dat het zo’n vaart niet zal lopen, zal vroeg of laat een koude douche krijgen, aangezien het FAVV sancties en boetes kan opleggen bij het niet respecteren van de wetgeving. Dat kan dus geld gaan kosten, veel geld.
Wie is het? Uiteindelijk draait het om de aansprakelijkheid. Wie is verantwoordelijk op het moment dat zich een crisissituatie stelt? De persoon die helaas met een allergische reactie geconfronteerd wordt zal direct met de vinger wijzen naar het bedrijf waar het voedsel vandaan is gekomen. Het bedrijf in kwestie zal dan moeten aantonen of alles in het werk werd gesteld om de wetgeving correct toe te passen. Dat betekent: Het gebruik van recepturen Het beheer van grondstoffenspecificaties die één op één zijn overgenomen van de leverancier (hier is de aansprakelijkheid heel belangrijk), actueel zijn en de nodige allergeneninformatie bevatten De informatieplicht naar de consument respecteren, meer bepaald een affiche uithangen voor de consument die aangeeft waar hij de nodige informatie omtrent allergenen kan vinden Een schriftelijke procedure uitwerken die omschrijft hoe het bedrijf omspringt met allergenen en geen “misleidende” informatie verspreidt Een opleiding verzorgd te hebben omtrent allergenen voor het personeel Waar nodig ook de nodige verplichtingen respecteren inzake etikettering, waarbij men duidelijk het verschil maakt tussen niet-voorverpakte voeding voor onmiddellijke verkoop/consumptie en “voorverpakte” voeding voor uitgestelde consumptie Indien dit alles op een correcte wijze wordt beheerd, kan men ervan uitgaan dat alles in het werk is gesteld om de consument correcte – en niet misleidende – informatie te bezorgen. Indien in dat geval wordt vastgesteld dat er fouten zitten in de aangeleverde informatie, kan men het spoor volgen tot aan de bron. Deze “bron” heeft overigens de wettelijke plicht om aan zijn/haar afnemers de nodige allergeneninformatie te verstrekken. Helaas is het zo dat op het moment van schrijven van dit artikel, heel veel organisaties en bedrijven nog niet al hun zaakjes op orde hebben. Alle inspanning ten spijt.
Het geeft echter ook kansen Natuurlijk heeft menig software bedrijf zich op deze materie gestort en de markt wordt momenteel overspoeld met oplossingen. Er is echter heel veel kaf onder het koren, los van de exorbitante bedragen die moeten worden neergeteld. De commerciële databanken, veelal door de grote foodservicebedrijven opgezet om makkelijk van het probleem af te zijn vertonen nogal wat tekortkomingen, ook omdat de producenten het laten afweten en onvolledige of onjuiste informatie opleveren. Een ding is duidelijk, u bent als bedrijf verantwoordelijk voor de kwaliteit van de verzamelde gegevens. Inmiddels wordt duidelijk dat applicaties die “stand alone” werken en gegevens gecontroleerd importeren het meest betrouwbaar zijn op het vlak van de verstrekte informatie aan de klant.
Ook voor de kleine ondernemer… Een voorbeeld van zo’n praktische oplossing is EasyEtiket. Deze toepassing draait op MS Excel, is makkelijk benaderbaar en universeel inzetbaar (gezien nagenoeg iedereen over Excel beschikt) Het is met EasyEtiket niet alleen mogelijk om de grondstoffeninformatie overzichtelijk te krijgen, maar ook recepturen te verwerken, om van daaruit de informatie in verschillende vormen te tonen en te onderhouden. Tegelijk werd EasyEtiket uitgerust met een kostprijscalculatie module, zodat u ook nog eens uw reële productkosten kan becijferen. Met het inzichtelijk maken van grondstoffeninformatie heeft een kok, bakker, ijssalon, slager, grootkeuken, restaurant,… inzicht in de ingrediënten in de grondstoffen. Wat zit er nu allemaal wel of niet in? Kortom, de kennis van de producten waarmee men werkt krijgt meer inhoud, en men gaat ook weten welke additieven / toevoegingen in de producten zitten. E-nummers : vaak weet men het gewoon niet meer. Doordat nu nét de kok, bakker of slager meer inzicht krijgt in die materie, zal hij/zij ook bewuster kunnen omspringen met de bereiding van maaltijden. Door meer inzicht te verwerven in de recepten, zorgt men voor meer duidelijkheid (voor het uitvoerend personeel), hetgeen een positief effect heeft op de algemene bedrijfsvoering, en een constante kwaliteit bevordert van de bereide producten. Het feit dat vandaag slechts een beperkt aantal bedrijven in orde zijn met de nieuwe wetgeving kunnen we niet ontkennen, gezien de – toch wel – complexe materie. Daar zijn best verzachtende omstandigheden voor aan te dragen, onder meer het uitblijven van structurele oplossingen op sectoraal niveau of het gebrek aan praktische en betaalbare hulpmiddelen. Daarnaast krijgt de aandacht voor de hoofdactiviteit (koken, bereiden,…) altijd voorrang want je maakt geen eten van achter uw bureau. Uiteindelijk is het gewoon een kwestie om er aan te beginnen! Stefaan Potums, Qurrent Consulting Naar een artikel van Ad Cleijsen, Buro Cleijsen en Paul Turk, Vierduinen Hospitality Management
Wenst u meer informatie over EasyEtiket? Contacteer ons (
[email protected]) of surf naar www.easyetiket.be Hebt u hulp nodig bij het uitwerken van uw voedselveiligheids- of allergenenbeheer? Neem dan contact op met Qurrent Consulting via
[email protected]. Wenst u een opleiding allergenenbeheer te volgen en gelijk naar huis gaan met een gratis exemplaar van EasyEtiket? Dat kan! Check onze website (www.qurrentconsulting.be) voor opleidingsdata en tarieven. Dankzij deze combinatie-aanbieding kan u direct aan de slag met de opgedane kennis. Qurrent Consulting is erkend verdeler van EasyEtiket software in België. Over Qurrent Consulting Qurrent Consulting bestaat sinds 2011 en is een specialist in hygiëne en voedselveiligheid in de voedingssector. Qurrent Consulting maakt deel uit van Euro Consultants Group (BE, Waver, www.euroconsultants.be) en is vooral actief als adviesverstrekker in : -
Catering Hotels Pretparken Grootdistributie Dienstverlenende bedrijven Productie Facility Management
Het bedrijf voert audits en productanalyses uit, geeft opleidingen op maat, verstrekt advies. Qurrent Consulting is gespecialiseerd in het installeren van multisite-controlesystemen in restaurantketens, hotels, cateringbedrijven, pretparken, enz. Jaarlijks voert Qurrent Consulting meer dan 5.000 interventies uit bij operatoren in de voedselketen, in de Benelux. Qurrent Consulting begeleidt zijn klanten ook bij het behalen van kwaliteitscertificaten zoals de Smiley, ISO9/14/22, BRC, IFS,… of duurzaamheidslabels zoals MSC (Marine Stewardship Council) voor de horeca- en grootkeukensector. Samen met Euro Consultants is Qurrent Consulting onlangs erkend als IFS training center en GFSI Global Markets Assessment center voor de Belgische markt. Voor meer informatie :
[email protected] – www.qurrentconsulting.be
