Competitie Tuin van het Jaar
Welke hovenier realiseerde in 2010 de best aangelegde tuin? Groendeskundigen en pers beoordeelden tuinprojecten in drie categorieën: tot 200 m², tot 500 m² en groter. De winnende tuinen blinken uit in creativiteit, materiaalgebruik, uitvoering, onderhoud én aansluiting op tuineigenaar en omgeving. De trend? Meer groen!
Foto: Tuin & Landschap
De negen mooiste
kleine tuin als grote winnaar Hovenier Noël van Mierlo ontwierp een tuin voor zichzelf en die is de Tuin van het Jaar 2010 geworden! Zijn bedrijf, Van Mierlo Tuinen in het Brabantse Deurne, realiseerde deze besloten stadstuin van minder dan 200 m², die het karakter kreeg van een natuurlijke bostuin. De tuin ligt bij de twee-onder-een-kapwoning van Van Mierlo en zijn vrouw. Zowel de vakals de persjury was verrukt over de manier waarop de wensen en aandachtspunten die de Van Mierlo’s vooraf hadden geformuleerd, in praktijk zijn gebracht. De lijst bevatte bijvoorbeeld problemen als inkijk van de buren en niveauverschillen. Bij de wensen stond een natuurlijke tuin met weinig onderhoud voorop, en verder: twee terrassen, verlichting en een waterornament. In de bostuin zijn strakke en natuurlijke lijnen soepel gecombineerd.
Zonneterras
Foto: Tuin & Landschap
Van Mierlo situeerde een vierkant, stenen terras tegen het huis, waar de ruime eettafel gemakkelijk bereikbaar is via de achterdeuren. Een lage, bankirai houten bank sluit het terras visueel af en correspondeert met een vlonderterras van hetzelfde hout tegen de achterwand van de tuin. Dit rechthoekige zonneterras ligt iets verhoogd, daarmee corrigeert het onopvallend de 20 centimeter die het terrein naar achter toe afloopt. Tussen de twee terrassen loopt, enigszins glooiend, een slingerend pad van okergele halfverharding. Het begint al wat mosgroen uit te slaan, maar dat mag in een bostuin. Het nodigt je uit om een wandeling te maken en te ontdekken wat er allemaal groeit en bloeit. De beplanting volgt de rondingen ➺
22
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
Foto’s: Henk Dijkman
beplantingsplan
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
23
Foto: Emmely van Mierlo & Hidde van der Lijn Foto: Emmely van Mierlo & Hidde van der Lijn
Foto: Henk Dijkman
Van Mierlo Tuinen, Deurne, tel. 0493314593, www.vanmierlo tuinen.nl
24
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
van het pad en wordt speels overschaduwd door de bladertooi van de bomen. Er is een fraaie variatie aan bladkleur en bladvorm van betrouwbare planten als hosta, Brunnera, Geranium macrorrhizum, Rodgersia aesculifolia, Podophyllum en andere notoire schaduwliefhebbers. Her en der zwerven grote keien, net als in de natuur. Bij de bomen werd gedurfd gekozen voor een rustgevend ritme van vier dezelfde soorten. Het gaat om meerstammige Cornus controversa, een bijzondere, etagevormende kornoelje met glimmend blad, die 4 meter hoog kan worden. Samen met de hoge, strak geschoren hagen tegen de zijwanden bieden ze de gevraagde privacy. Een parallelle, iets lagere haag van taxus loopt van de achterdeur naar het vlonderterras. Dit groene ’muurtje’ houdt enerzijds de afvalcontainers uit het zicht en voorkomt anderzijds inkijk vanaf de gele tuinpoort. Heel bijzonder is de achterwand van het zonneterras. ’s Avonds is het een brede lichtwand, afgetimmerd met horizontale lijsten. Van Mierlo bedacht de constructie zelf. Het geheim zit in onzichtbare lampen die omhoog schijnen en de wand sprookjesachtig verlichten. Ook het verlangen naar een waterelement is ingelost: een polyester kolom, met een platte, stalen schaal waar water in vloeit; de bewoners en de vogels in de tuin zijn er blij mee. Trouwens, heel de tuin stemt tot intense tevredenheid!
kleine tuin winterswijk Een technisch hoogstandje. Dat lijkt een juiste typering voor deze achtertuin, die veel bouwkundige elementen bevat. Hoe luidden de wensen van de eigenaars? Allereerst, dat de tuin - inclusief een nieuwe, overkapte zithoek - bij het huis zou passen en een besloten karakter zou krijgen, maar met contact met het landschap. Verder: tijdloze betegeling en bloemrijke, onderhoudsarme beplanting. Graag ook een oplossing voor het zicht op een naburig tankstation, voor een flink niveauverschil met de achtersloot en voor de inkijk vanaf een parallel lopend wandelpad. Een flinke uitdaging voor hovenier Harry Esselink. Toch gingen alle wensen in vervulling, in nauwe samenwerking met de eigenaar, die aannemer is. Hij deed alle bouwkundige karweien, waarbij slechte bereikbaarheid van de achtertuin voor machines en materiaal een moeilijkheid vormde. Esselink ontwierp de tuin met overkapping en vijver, verzorgde de vriendelijk getinte bestrating en de beplanting. De tuin kreeg zijmuren. Het achterdeel werd een meter opgehoogd, gestut door een betonnen keerwand. Het overdekte terras kwam links achterin, met een doorlopende daklijst over de breedte van het perceel. Zo ontstond een riant venster voor een wijde blik op het landschap. Aansluitend onder de overkapping is het zelfs een echt raam van glas. Een gat in het dak laat een groeizame zuilvormige eik door. In het midden van de betegeling ligt een groot plantvak, omrand door buxus. Een verhoogde vijver tegen de rechtermuur begint direct bij het huis en transformeert halverwege in een weelderige bloembak. Vier waterspuiters houden eventueel omgevingslawaai tegen en begeleiden de gesprekken aan de grote tafel. Ook tegen de linkermuur was ruimte voor twee plantvakken, zodat er aardig wat te tuinieren valt. ➺
Foto: Tuin & Landschap
Harry Esselink Hoveniers, De Heurne, tel. 0543-461485, www.esselinkhoveniers.nl Foto: Henk Dijkman
➺ Foto: Tuin & Landschap
Foto: Henk Dijkman G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
25
Foto: Tuin & Landschap
kleine tuin den bosch
Foto: Tuin & Landschap
Puur, Liempde, tel. 0411635050, www. puurgroen.nl
Foto: Modeste Herwig
De trotse bezitters van deze onderhoudsvriendelijke tuin bewonen een appartement op één hoog. Via een trap dalen ze af naar hun smalle tuin van 52 m² op de begane grond, maar het trapbalkon biedt al een mooi overzicht. Ze ontwaren tegen de achtermuur hun zonnige zithoek voor het koffieontbijt. Het lijkt of de tafel een kleed van staal heeft, dat tot de grond reikt en dan als loper midden door de tuin naar het andere eind snelt. Het verzinkte staal van de loper is mat reflecterend, het lijkt bijna transparant. Nee, nooit te warm, want in de tuin overheerst schaduw.
Foto: Tuin & Landschap
Heel inventief
Halverwege krijgt de loper gezelschap van een langwerpige vijver met beplante rand. De bestrating aan weerszijden van de loper bestaat uit gebakken, geglazuurde klinkers. Bij de tafel is een wittig geschilderde, dubbele houtwand geplaatst, die - heel inventief - een waterreservoir verbergt, gekoppeld aan een regenpijp. Hier kunnen de tuineigenaars water tappen voor de planten, een punt op hun wensenlijst dat Jan Nickmans van Puur Groenprojecten aldus oploste. De wens om de kale trap groener te maken, vervulde hij met een scherm van zuilen van beuk. Ook de muren kleedde hij aan, met enthousiaste klimmers zoals kamperfoelie. Bij de eethoek en aan de tegenovergestelde zijde kwam een sierlijk geelbladige boom te staan met geveerde bladeren, Gleditsia triacanthos ’Sunburst’. De lagere beplanting bestaat uit buxus, groenblijvende siergrassen, Liriope, Euphorbia en andere planten die de schaduw tussen de hoge gebouwen verdragen. Twee opstaande houten panelen verkorten de tuin enigszins, maar scheppen tegelijkertijd een praktisch gangetje (met ruimte voor fiets of vuilnisbak) naar de tuinpoort. 26
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
Foto: Tuin & Landschap
Foto: Henk Dijkman
Foto: Henk Dijkman
Foto: Henk Dijkman
middelgrote tuin in utrecht Een heerlijke tuin voor het hele gezin, waar kinderen spelen en ’gamen’ in een serieuze indianenhut, of voetballen op het gazon. Waar hardwerkende volwassenen rust vinden op het terras dat aansluit op het huis. Of zich rond de ruime tafel scharen, in de schaduw van vier platanen, Platanus orientalis ’Minaret’, naast een rechthoekige vijver. En lekker tuinieren in de plantvakken of - samen met de kinderen - kruiden, groenten en tomaten kweken in de mini-moestuin. De wand bij de vijver is overdekt met een indrukwekkende Trachelospermum jasminioides, de toscaanse jasmijn die zo lekker kan ruiken. Hij profiteert van de warme beslotenheid van oude, hoge muren. Dus werd het aangedurfd er een vijg, Magnolia grandiflorum en Fatsia japonica aan toe te voegen. Bij de moestuin geeft de muur steun aan leifruit. De bestrating van dikformaat gebakken klinkers, het witte grind en de terrastegels harmoniëren met de historische omgeving. Hovenier Jeroen van Dijk voldeed hiermee aan de afspraak met de eigenaars, dat de tuin een passende, vriendelijke uitstraling zou krijgen: geen koud chroom of strak lijnenwerk. Wel volle borders met veel vrolijke planten. Die verwezenlijkte hij aan de randen van het grasveld en tegen de muren, met o.a. roze Echinacea, blauwe Geranium ’Rozanne’, Heuchera, Liriope, Salvia ’Mainacht’ en rododendrons. In de terracotta potten op het relaxterras bloeit blauwe Agapanthus, in de vijver snoekkruid en waterlelie. De Van Dijk Tuinen, Werklenige circusbeer verbergt stiekempjes hoven, tel. 0343-552284, een stopcontact en beregeningswww.vandijktuinen.nl tappunt onder zijn sokkel. ➺
Foto: Henk Dijkman
Foto: Henk Dijkman
➺ Foto: Henk Dijkman
Foto: Henk Dijkman G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
00
Foto’s: Tuin & Landschap
middelgrote tuin in
De opdracht aan Visser Tuinen in Leimuiden bevatte een hele reeks wensen. Het moest een natuurlijke tuin worden, eigentijds, rustig, ruimtelijk, met veel vaste planten en siergrassen en interessant in elk seizoen. Een stevige klus die hier, op natte
veengrond, een gerichte plantenkeuze vereist. Aan de vraag naar ruimte heeft Visser in deze tuin zeker voldaan. Zeer royaal oogt bijvoorbeeld het prachtige vlonderterras dat samen met de ovale vijver direct tegen de achtergevel van het huis ligt. Een uitnodigende plek om het waterleven gade te slaan en te genieten van de aanblik van het vijvertalud, waar grassen, natuurlijke en grootbladige planten floreren. Ook het speels belijnde gazon schept ruim-
grote tuin nederweert Een ruim perceel achter een villa uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Na een forse verbouwing, met toevoeging van een ronde tuinkamer, was het tijd voor een tuinmetamorfose. De bewoners gaven Alex Gisbertz van Complete Garden Design opdracht voor een uitnodigend ontwerp met moderne uitstraling. Specifieke wensen daarbij waren: een vijver bij de nieuwe tuinkamer, die je ook vanuit de andere vertrekken kunt zien, altijd licht op het terras en minder doorkijk naar achterliggende woningen.
Het is helemaal in orde gekomen met die vijver. Hij welft zich als het ware om een stenen terras heen, dat direct aansluit op huis en tuinkamer. Sla de tuindeuren maar open, neem plaats op een van de loungestoelen en je kunt een serieuze studie maken van het nabije onderwaterleven. Wie het water en het huis eens van een andere kant wil bekijken heeft het iets verhoogde hoekterras ter beschikking, betegeld in grijs natuursteen. Daar staan een ruim bemeten tafel en acht stoelen in hetzelfde grijs uitnodigend klaar voor langdurige samenkomsten,
Foto: Tuin & Landschap 28
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
Alex Gisbertz, Beek, tel. 0464376735, www.alexgisbertz.nl
Foto: Tuin & Landschap
Foto: Tuin & Landschap
roelofarendsveen te en rust. Een halfverhard schelpenpad vormt de verbinding met nog twee terrassen, voorzien van beslist eigentijds zitmeubilair: het ene (foto links boven) bevindt zich achter de houten berging die een plantendak torst. Het andere ligt aan de zijkant van het huis, waar het pad geleidelijk aan wordt onderbroken door omvangrijke, vierkante tegels. Verspringende rijen palen aan de straatkant beperken het zicht vanaf de straat op het tuinplezier, dat afstraalt van de rijk
gevulde borders en perken. Een ’geplande natuur met stevige, mooie planten’, is de complimenteuze typering van de vakdeskundigen. De berkenbomen zijn nog jong, alles moet nog wat groeien, maar de bewoners zullen tevreden zijn Visser Tuinen, Leimuiden, met hun eigentijdse, natuurlijke tel. 071-3315434, tuin, waarin de vaste planten een www.vissertuinen.nl hartverwarmende rol spelen.
waarbij een open vuurtje in de eveneens betegelde zitbank de sfeer verhoogt. Door de verlichting op het water lijkt het terras te zweven. Het gazon waaiert hier, omgeven door lagere beplanting en een enkele donkerbladige boom, glooiend uit richting voortuin. De andere kant uit stap je via twee reuzentreden van natuursteen over het water; een roosterpad voert je naar een derde terras. Het pad is omgeven door lampenpoetsergras en wederom een stenen zitbank. Drie witte palen belichten hier de vijver en omgeving. De achterwand van de tuin telt meerdere bomen en bloeiende struiken, waaronder Cornus kousa ’Milky Way’. Enkele hoge leiplatanen zullen al gauw het zicht op de buurhuizen wegnemen. ➺
➺ Foto: Tuin & Landschap G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
29
Foto: Tuin & Landschap
middelgroot in hoekse waard Foto: Modeste Herwig
Een dijkwoning in Zuid-Beijerland. De bewoners wilden uitzicht houden op de landerijen, maar ook wind vangen. Tom Mosman en Margriet Essink van Duotuin in Rotterdam pakten de tuin aan in samenhang met de uitbouw van het huis. Ze benutten de bestaande Duotuin, Rotterdam, niveauverschillen en creëerden het tel. 010-2135410, gewenste, moderne resultaat. www.duotuin.nl De achtertuin ligt een verdieping lager dan het straatniveau. Van de glazen uitbouw loopt een roosterpad naar het plankenterras tegen de linker buurgrens. Centranthus ruber en andere vaste planten begeleiden het schelpenpad richting voortuin, die het karakter kreeg van een duintop, met passende beplanting als zeekool, Rosa rugosa en Tamarix tetrandra. Richting achtertuin loop je de trap af naar het plankenterras op polderpeil. De tafel is geconstrueerd van rijplaat. Die zich voortzet als een pad over de breedte van de tuin en eindigt bij een Franse veedrinkbak, die dienst doet als buitenbad met douche. Langs het ijzeren pad groeien irissen tussen velden Lamiastrum. Knotwilgen en berken beperken wind en inkijk, maar uitgebalanceerde gaten in de pergolabegroeiing zorgen voor een weids uitzicht. Overal pasten de ontwerpers steigerbuizen toe: als reling, omheining en ondersteuning.
Foto: Henk Dijkman
Foto: Tuin & Landschap
Foto: Henk Dijkman
Foto: Tuin & Landschap
Foto: Tuin & Landschap 30
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
Foto: Henk Dijkman
grote tuin odijk Het ontwerp van Ivo de Vries, van The Gardening Angels in Houten, doet ritmisch strak aan, met een herhaling van brede, rechte paden, die elkaar kruisen en zo zichtlijnen en plantvakken vormen. De buitenste uiteinden van de paden worden afgesloten met een halfronde heg. De bestrating doet zuidelijk warm aan en kreeg een consequente randversiering van blauwgrijze tegels. Op elke kruising verrijst een pergola van gebruikt hardhout. Eén groot vak aan de zijkant is uitgespaard voor een robuuste, verhoogde vijver. Het aansluitende terras is ommuurd; in deze beschutting is het al vroeg in het voorjaar aangenaam vertoeven, met mooi zicht op een klaterend fonteintje. Een ander terras ligt direct tegen het huis aan. Inmiddels is de tuin vijf jaar oud en de beplanting tiert welig. Het lijkt een stuk minder strak dan op de tekening, ook al doordat bestaande hoge bomen en struiken gespaard bleven.
Kleurrijk
De pergola’s torsen zware vrachten dicht bebladerde druif, geelbloeiende trompetklimmer Campsis radicans ’Flava’ en de kamperfoeliesoorten Lonicera x brownii ’Dropmore Scarlet’ en Lonicera japonica ’Hall’s Prolific’. De vakken zijn royaal voorzien van een grote variatie aan vaste planten als Echinacea, Yucca, Macleaya, paarsroze kruiptijm, ezelsoren, lavendel en stamrozen. De lente zorgt voor een lieflijk schouwspel van talrijke kleurige bloembollen, versterkt door de bloei van een magnolia en een collectie rododendrons. De inhoud van de talrijke blauw geglazuurde bloempotten en bakken wisselt met de seizoenen: van herfst- en winterviolen, Viola cornuta, en lentebolletjes tot en met bloemwolken van petunia en ander zomergoed. Elk jaargetijde valt er in deze kleurrijke liefhebberstuin veel te beleven. Aan het eind van iedere zichtlijn trekt een object de aandacht, soms een aparte stoel, dan weer een pot op rode wielen. Het meest bijzonder is echter het waterelement aan de zijkant van het huis. De Vries bedacht het, en realiseerde het samen met Sander Melkert van Klus & Zo, maar het lijkt of Antonio Gaudi zelf hier aan het werk was. ’De draak’ is gemaakt van oude kinderkopjes, kunstig gemetseld op geboetseerde mallen van klei. Over de bogen Gardening Angels, Houten, van de ’drakenstaart’ druppelt het tel. 030-7070619, water stilletjes naar beneden, een www.gardeningangels.nl moerasje in. ➺
Foto: Henk Dijkman
Foto’s: Henk Dijkman
➺
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
00
grote tuin in nieuw-vennep
Foto (en 4 foto’s onder): Groengroep Tuinarchitecten en hoveniers, Boskoop
De opdracht luidde: een echte plantentuin, aantrekkelijk voor vogels en insecten en bestemd voor een gevorderde plantenliefhebber, die van tuinieren, kleur en variatie houdt. Geen bouwwerken. Wel een grote vijver. En een gazon. Moeilijkheidsfactoren: zeewind en zeeklei. Groengroep uit Boskoop mocht aan de slag. Herma van der Broek tekende het ontwerp voor deze tuin bij het nieuwbouwhuis in de Haarlemmermeerpolder. Jan de Jong en Robert Kees Henry tekenden voor de realisatie. Ze pakten het - letterlijk - grondig aan; de zware klei werd helemaal losgespit en laag voor laag gemengd met een speciale grondmix. De gewenste vijver ligt koper-omrand in het gazon van de diepe voortuin, die met zijn rechte lijnen en symmetrie formeler oogt dan de achtertuin. Vier grote blokken van rode beuk en twee boompjes Acer campestre staan als wachters terzijde. Het weidse polderlandschap blijft uit alle voorramen zichtbaar. De paden voorlangs het huis zijn van grind, opgesloten in een rand van rode gebakken klinkers. Ze lopen vervolgens langs de rechter zij-
kant van het huis en sparen daar een viertal vakken uit, rijkelijk gevuld met een variatie aan vaste planten, grassen en rozen. In de achtertuin overheersen gemoedelijke ronde lijnen; de paden die zich rond het gazon slingeren zijn bestraat met identieke klinkers en maken een lange wandeling mogelijk langs een indrukwekkende hoeveelheid planten. De groepen zijn klein, om de verscheidenheid te vergroten. Hier is de echte, onverzadigbare plantenliefhebber te traceren … In het voorjaar zorgt de eigenaresse voor een weelde aan bloeiende tulpen in pittige combinaties, opgevolgd door alliums. Ook de heesters en bomen zorgen voor veel variatie in bladkleur en bladvorm. Van het lage, grijze sierpeertje Pyrus salicifolia ’Pendula’ tot en met serieuze groeiers als esdoorn en es. Die staan dan wel met hun voeten tussen de sierGroengroep, Boskoop, planten, maar horen helemaal in het tel. 0172-216732, polderlandschap thuis. www.groengroep.nl Tekst: Hanneke Louwerse
➺
G R O E I & B L O E I – j a n u a ri – 2 0 1 1
00