De leden van de Commissie bestuurszaken, communicatie en financiën
datum
ons kenmerk
contactpersoon
12 februari 2014
70193/IP
M.A.H. van Esch
bijlage(n)
uw kenmerk
e-mail
CBCF 14-2a t/m c
-
[email protected]
betreft
doorkiesnummer
nazending
070 351 98 68
Geachte leden van de Commissie bestuurszaken, communicatie en financiën, Hierbij doe ik u de nazending toekomen voor de vergadering van 21 februari a.s. Het betreft het volgende agendapunt: Agendapunt 3: Concept-Jaarrekening 2013 (bijlagen CBCF 14-2a t/m c). Mocht u vragen hebben over de concept-jaarrekening, dan wil ik bij deze verzoeken deze vooraf te mailen aan Pieter Landstra, email:
[email protected]
Met vriendelijke groet,
Ruud van Esch Secretaris
Bijlage
CBCF14 -2a
Oplegnotitie
Agendapunt
3
Onderwerp Concept-Jaarrekening 2013
Bijlagen CBCF 14-2a t/m c
Portefeuillehouder mr. H.B.Hieltjes
Opsteller mevrouw L. Yeung / mr. P.M. Landstra
Datum behandeling 21 februari 2014
Gevraagd besluit 1. De ledenvergadering te adviseren in te stemmen met de jaarrekening 2013. 2. De ledenvergadering te adviseren kennis te nemen van de afwaardering van het pand van de Unie van Waterschappen. 3. De ledenvergadering te adviseren in te stemmen met het opnemen van € 55.000,- in de bestemmingsreserve (dotatie 2013).
Samenvatting De jaarrekening sluit met een negatief saldo van € 180.259,- (na vrijval bestemmingsreserve, dotatie 2013 en meenemen effect afwaardering pand Unie van Waterschappen is het tekort € 1.933.975,-). Het exploitatietekort was begroot op € 189.000,- (negatief). Het reële exploitatietekort is dus iets kleiner dan was geraamd. Per saldo is op een aantal posten wat minder uitgegeven en/of zijn er minder inkomsten ontvangen. Daarentegen kon dit goed gecompenseerd worden door een strakke begrotingsdiscipline en een enkele meevaller. Het tekort vanwege de afwaardering van het pand zal bij de bespreking van de begroting 2015 aan de orde komen omdat immers dit gevolgen heeft voor de Algemene Reserve en het eerder vastgestelde weerstandsvermogen van € 1.000.000,- en dientengevolge heeft het weer effect op de voor 2015 vast te stellen contributiebijdrage.
Besproken in Met de penningmeester op 13 januari en 3 februari.
Standpunten andere partijen n.v.t.
Bestuurlijke aandachtspunten Vanwege de vergaderdatum van de CBCF is de voorbereiding van de jaarrekening op het moment van schrijven van deze notitie nog niet zover dat de accountant daadwerkelijk de controlerende werkzaamheden heeft afgerond. De controlewerkzaamheden zijn gestart op 3 februari. Echter, er mag van uit worden gegaan dat de goedkeurende verklaring zal worden afgegeven. De meest actuele informatie zal tijdens de vergadering worden gemeld.
Financiële gevolgen Zie bijlagen.
Pagina 2 van 2
Vervolgprocedure/Planning Behandeling in bestuur op 7 maart en in de ledenvergadering op 21 maart.
Gewenste communicatieacties Na goedkeuring LV zal de jaarrekening worden verzonden aan de leden-waterschappen en op Sharepoint worden geplaatst. Conform de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 ‘organisaties zonder winststreven’ is (overige) publicatie van het jaarverslag (jaarrekening) niet verplicht.
11.02.2014 CBCF/IP 70194
Bijlage
CBCF 14-2b
Bijlage Concept-Jaarrekening 2013 De jaarrekening sluit met een negatief saldo van € 180.259,Het saldo nadat de vrijval bestemmingsreserve 2012 (zijnde € 50.000), en de dotatie van € 55.000,- (2013) zijn verwerkt is € 185.259,-. Daarnaast heeft de afwaardering van het pand gevolgen voor het saldo. Vandaar dat het totale tekort € 1.933.975,- is. Bij de vaststelling van de begroting 2014 was reeds gemeld dat de waarde van het pand aan de Koningskade te Den Haag gelijk alle (kantoor)gebouwen de afgelopen jaren fors in waarde is gedaald. Toen is ook uitgelegd dat er dus sprake is van een substantiële negatieve stille reserve. Op basis van dat gegeven is een taxatie uitgevoerd en die heeft geleid tot een getaxeerde waarde van het pand in verhuurde staat van € 9.975.000. De boekwaarde zoals die in de jaarrekening 2012 stond was € 11.891.291,-. Een en ander is vermeld in de jaarrekening na overleg daarover met de accountant. Een en ander heeft gevolgen voor de algemene reserve en voor het weerstandsvermogen (die was vastgesteld op € 1.000.000,-. Bij de bespreking van de begroting 2015 zal een aantal scenario’s teneinde een besluit te kunnen nemen over de consequenties waarbij een verhoging van de contributie een optie is. Toelichting op enkele over- en onderschrijdingen: Extra inhuur heeft wat meer geld gekost; daar tegen over staat dat ook meer geld ter compensatie is ontvangen (terugontvangen salarissen). De personeelskosten waren wat hoger dan geraamd o.a. door niet geraamde hogere pensioenlasten. De inkomsten waren iets lager dan geraamd vanwege het feit dat de nieuwe huurder een deel van het jaar nog geen huur betaalt. In verband met de voorfinanciering t.b.v. nHWBP zijn rente-inkomsten misgelopen; los van het feit dat de rente, als bekend, erg laag is. Het aantal investeringen is wat achter gebleven bij de raming. De huisvestingskosten zijn gestegen vanwege het feit dat vorig jaar de voorziening Onderhoud was vrijgevallen en dus niet meer met die post kon worden gecompenseerd. Niet geraamd was een extra uitgave van € 75.000,- op basis van een besluit van de leden in 2013 inzake het Informatiebeleid. Er is ook in 2013 weer minder geld uitgegeven aan abonnementen en portokosten door respectievelijke sanering van het bestand en voorschrijdende digitalisering. Voor het overige is door het hanteren van een scherpe budgetdiscipline uiteindelijk op een aantal ander posten ook nog een en ander bespaard. Bestemmingsreserve: Twee onderdelen zoals die stonden gepland in 2013 konden vanwege omstandigheden niet worden uitgevoerd in het betreffende begrotingsjaar (ofwel capaciteitsgebrek ofwel afhankelijkheid van andere organisaties). De voorbereidende besprekingen van beide onderwerpen zijn al wel gestart. Het verzoek is deze in een dotatie 2013 te verwerken om die in 2014 uit te kunnen voeren. Het betreft: 1. Een project vanuit het Bestuursakkoord Water zijnde actie 35 (voorschriften toetsen en hydraulische randvoorwaarden in relatie tot Nationaal Waterplan). In dat kader is een businesscase opgesteld. Het doel is om de samenwerking tussen laboratoria van RWS en de waterschappen onderling en gezamenlijk beter te laten samenwerken op het gebied van in-
Pagina 2 van 2
richten van meetnetten, bemonstering, analyseren van water en bodemmonsters en het verwerken van de gegevens. In 2013 zou een start worden gemaakt met het uitwerken van het spoor ‘samenwerking op deelstroomgebied’. Het project heeft enige vertraging opgelopen. Het geld is met name bedoeld om de kosten van een projectleider te dekken (die ondertussen is aangezocht). Het bedrag is € 30.000,2. Een project om een digitale Energiekaart te vervaardigen. De waterschappen zijn erg actief met de productie van duurzame energie. Om de aansprekende resultaten die door de waterschappen worden gehaald bij een breed publiek onder de aandacht te brengen wordt een digitale Energiekaart vervaardigd die zal worden gekoppeld aan een website van de Unie. Het is dus een typisch ‘PR-instrument’. Op deze kaart van Nederland met indeling van waterschappen wordt zichtbaar gemaakt welke energiefabrieken, windmolens, zonneweiden, waterkrachtcentrales etc. De vervaardiging van deze kaart is al wel in gang gezet maar zal pas in 2014 daadwerkelijk kunnen worden gemaakt. Het bedrag is € 25.000,-
11.02.2014 CBCF/IP 70196
Bijlage CBCF 14 2c
Unie van Waterschappen s-Gravenhage
Concept Jaarrekening 2013
Inhoudsopgave Directieverslag
3
Financiële positie
7
Balans per 31 december 2013
9
Staat van baten en lasten
10
Grondslag voor waardering van de activa en passiva en de resultaatbepaling
11
Toelichting op de balans per 31 december 2013
12
Toelichting op de staat van baten en lasten
15
Overige gegevens
17
Directieverslag 2013 Strategie De Unie van Waterschappen is de vereniging van alle waterschappen in Nederland en is de werkgeversorganisatie van ongeveer 11.000 waterschapsmedewerkers bij 24 waterschappen (per 1 januari 2014 zijn er 24 waterschappen; inclusief Blija Buitendijks). De waterschappen zijn verantwoordelijk voor het regionale waterbeheer. De Unie ondersteunt de leden op het gebied van beleidsontwikkeling, belangenbehartiging en de lobby bij o.a. ministeries,het parlement en de Europese Unie. De waterschappen werken aan duurzaam waterbeheer. De Unie heeft een leidende positie in de strategische discussie over regionaal waterbeheer. Deze leidende positie verwerft de Unie door een inspirerende gesprekspartner te zijn en strategische initiatieven te nemen binnen relevante netwerken. Dit jaarverslag beschrijft in kort bestek de activiteiten van het Uniebureau in 2013
Corporate Governance De Nederlandse waterschappen zijn verenigd in de Unie van Waterschappen. Het hoogste orgaan is de ledenvergadering. Alle leden van de Unie zijn in de ledenvergadering vertegenwoordigd. De ledenvergadering vergadert 4 keer per jaar. De ledenvergadering benoemt de leden van het bestuur. De bestuursleden en de voorzitter van het bestuur worden benoemd voor een periode van 3 jaar met de mogelijkheid tot eenmalige herbenoeming. De algemeen directeur van de Unie is secretaris van het bestuur. Op verzoek van het bestuur kan de ledenvergadering commissies instellen die, op hun afgebakende beleidsterreinen, besluiten kunnen nemen. KPMG is de controlerend accountant van de Unie sinds 2009. De werkzaamheden ten behoeve van de jaarrekening zijn door KPMG gestart op 3 februari 2014. Door de Unie is gezorgd voor uitgebreide relevante gegevens op basis van een door KPMG tevoren uitgereikte zogenaamde PCB (prepared-byclient) lijst. Alvorens met de daadwerkelijke controle van de jaarrekening werd gestart heeft in oktober 2012 een interim-controle plaatsgevonden. Daar zijn geen nieuwe bevindingen en relevante verbeteracties uit naar voren gekomen.
Organisatie Onder leiding van een Managementteam (Algemeen Directeur, 4 programmaleiders en het hoofd bedrijfsvoering) zijn in 2013 de werkzaamheden binnen de programma’s en het bureau bedrijfsvoering, uitgevoerd. Ontwikkelingen kunnen leiden tot nieuwe programma’s, stopzetten van bestaande programma’s of het vergroten van de inzet in een programma. De jaarlijkse begrotingscyclus vormt hiervoor het kader.
3
In 2013 zijn de taken verdeeld over de volgende programma’s: § § § §
Moderne Overheid Waterbeleid Innovatie en Internationaal Vereniging en Communicatie
Het Stafbureau Bedrijfsvoering ondersteunt de programma’s met automatisering, financiën, personeelzaken, een secretariaat en facilitaire zaken. In 2013 is het vroegere account Bestuurlijk-Juridische zaken ondergebracht bij het Stafbureau als ‘team BJZ. Beleidsmedewerkers kunnen werkzaam zijn in meer dan één programma. De invulling van taken door de programma’s heeft betekenis voor de werkwijze, reservering van tijd en middelen en voor de ontwikkeling van kernwaarden en competenties. De directe doorvertaling van programma’s, producten, tijd en benodigde financiën wordt jaarlijks opgenomen in jaarbegroting, programmaplannen en werkplannen. Binnen de Unie ligt de nadruk op lobby, communicatie en regievoering over het beleidsthema regionaal waterbeheer. Een en ander is een punt van aandacht wat betreft het personeelsbeleid waarbij ontwikkeling van deze (kern)kwaliteiten centraal staat. De basis voor de prioriteiten van de werkzaamheden van de Unie werd ook in 2013 vanzelfsprekend gelegd door het Bestuursprogramma (2010-2013). Deze zijn: § § § § §
Behartigen van belangen van de waterschappen Bevorderen van de zichtbaarheid van de waterschappen Bevorderen van de samenwerking tussen waterschappen en met ketenpartners Bevorderen van innovatie (bestuurlijk, sociaal en instrumenteel) Vormgeven van goed werkgeverschap van de waterschappen opdat de waterschappen zich als moderne en duurzame werkgever kunnen presenteren
Prestaties 2013 Centraal in de werkzaamheden van het Uniebureau staan de uitvoering van het Bestuursprogramma en het Bestuursakkoord water. In 2013 wederom gewerkt aan de uitvoering van het Bestuursakkoord Water zoals dat in 2011 in overleg met Rijk, VNG en IPO was afgesproken. Het Uniebureau heeft ten aanzien van die uitvoering een initiërende en coördinerende taak. De uitdagingen om Nederland nu en in de toekomst droog te houden en voldoende schoon water beschikbaar te hebben, zijn niet gering. Door de klimaatverandering neemt de wateroverlast toe. Ook in 2013 bleek de solide en gerichte lobby zijn vruchten af te werpen en dat de waardering voor de waterschappen onverminderd groot was. Een aantal resultaten per programma: Moderne Overheid: Inzet in het kader van de Wet Houdbare Overheidsfinanciën teneinde voldoende ruimte te houden voor investeringen van waterschappen. Er is een start gemaakt met de aanpassing verslaggevingsvoorschriften, verbeterde monitoring EMUsaldo en schuldpositie waterschappen Er is een rapport afgeleverd over service normen waarna de waterschappen zelf aan de slag konden gaan. Op het gebied van crisisbeheersing is/wordt gewerkt aan het implementeren van de visie.
4
In het kader van de zogenaamde bedrijfsvergelijkingen zijn twee ‘leertafels’ ingericht. De bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer is opgeleverd. Tevens is de bedrijfsvergelijking regulering en onderhoud kunstwerken uitgebracht. De voorbereidingen voor Waterschapspeil/waterschapsspiegel zijn in 2013 weer gestart. Belangrijke stappen zijn gezet op het terrein van ‘open data’. In het kader van het informatieveiligheid is een programmaplan gemaakt voor de waterschappen. In 2014 zal dit verder worden uitgevoerd. In 2013 is het EIB rapport uitgekomen waartoe de Unie, samen met Bouwend Nederland, opdracht had gegeven. Het rapport zorgt er voor dat inkoop meer ‘ op het netvlies is gekomen’. In 2013 is ook een gezamenlijk inkoop- en aanbestedingsbeleid voor de waterschappen vastgesteld. In 2013 is ook het proces om te komen tot een nieuwe CAO opgestart. De inzet op pensioenen is verstevigd. Waterbeleid: Veel aandacht besteed aan een goede positionering van het watertoetsproces in de Omgevingswet, de Structuurvisie Ondergrond; en er is een position paper Schaliegas opgesteld. Maximale invloed op het Deltaprogramma is gecreëerd door het vervaardigen van een position paper met daarin, onder andere, aandacht voor Nieuwbouw en herstructurering, meerlaagse veiligheid en de zoetwaterproblematiek. Met een uitgewerkte trits klimaatscan, adaptiestrategie en doorwerking in plannen is een stevige basis gecreëerd voor waterrobuust inrichten en de klimaatbestendige stad. De coördinatiegroep Water&Ruimte is vormgegeven, waarmee leergemeenschappen verbindingen tussen water en ruimte werkvelden en aanpalende terreinen verder versterken. Voor de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is een waterschapsaanpak ontwikkeld. Ook is een handreiking waterbeheerprogramma’s opgesteld. Het eerste nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma 2014-202 is vastgesteld op basis van prioriteitssystematiek. Voorst zijn de eerste overstromingsrisicobeheerplannen voor de inspraak gereed gekomen. Er is een start gemaakt met de discussie over de nieuwe normering voor primaire keringen en de financiering daarvan. De voor de waterschappen belangrijke onderwerpen op het gebied van bestrijdingsmiddelen zijn opgenomen in de 2e Nota duurzame gewasbescherming. Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer is zodanig gepositioneerd dat het in verschillende beleidsbrieven/nota’s is genoemd. De problematiek rond medicijnresten, hormonen en microplastics in het oppervlaktewater heeft ook de nodige tijd gevraagd. Tot slot kan vermeld worden dat een start is gemaakt met de uitwerking van een businessplan om de doelmatigheid van de regionale monitoring te versterken. Innovatie en Internationaal: Een koers is uitgezet en er is richting gegeven aan de krachtenbundeling internationaal. Dat is de basis voor het instellen van een coördinatie- en communicatiepunt om waterschapsexpertise internationaal in te zetten. De voorzitter van de Unie is in 2013 voorzitter van het prestigieuze Water Governance Initiative (WGI) geworden. Er is een koers uitgezet en richting gegeven aan het innovatiebeleid. Innovaties leiden er toe dat het waterbeheer beter en/of goedkoper kan worden uitgevoerd. De waterschapsinnovaties zijn indringend op diverse niveaus gecommuniceerd. De waterschappen hebben een positie in de topsector gekregen (worden gezien als innovatieve overheid). Er zijn collectieve belemmeringen weggenomen teneinde biogas in de markt te kunnen zetten. Er is een zogenaamde innovatie-estaffette georganiseerd. Goede vooruitgang geboekt met de samenwerking in de Afvalwaterketen. Het streven om 380 miljoen minder uit te geven in 2020 zal naar alle waarschijnlijkheid worden gehaald. Er zijn diverse werkbezoeken van ministeries naar de regio georganiseerd en tot slot kan nog worden vermeld dat een succesvolle ‘waterinnovatieprijs’ is georganiseerd.
5
Vereniging en Communicatie: In 2013 is een succesvolle Waterschapsdag en Bestuurdersdag georganiseerd. De voorbereidingen voor de verkiezingen zijn gestart en een plan van aanpak is in 2013 geaccordeerd. De projectleider verkiezingen is zijn werkzaamheden in oktober 2013 gestart. In september 2013 is een waterdebat georganiseerd samen met de VEWIN en NL-ingenieurs. De succesvolle tv-serie ‘Nederland van Boven deel 2’ (van de VPRO) is mede tot stand gebracht met inzet vanuit de Unie van Waterschappen. Er is een strategische communicatiebeleidslijn opgesteld vanuit de Unie met alle hoofden communicatie van de waterschappen. Er zijn in 2013 studiebeurzen vanuit Human Capital Agenda Topsector Water versterkt. Er is een nieuwe publiekssite www.waterschappen.nl gelanceerd in 2013. In 2013 is de Unie ook op bezoek geweest bij een aantal waterschappen met een zogenaamde ‘roadshow’ die door de waterschappen goed werd ontvangen. Tot slot is in september een METRO special uitgebracht met ‘spin off’ voor de waterschappen. Bestuurlijk-Jurdisch: Veel inzet is gepleegd op de Omgevingswet waarbij een afsprakenkader is geformuleerd, input is geleverd voor de uitvoeringsregelgeving en diverse informatiebijeenkomsten zijn georganiseerd. Er is begin 2013 weer een zogenaamde Taxatiewijzer voor de waterschappen opgesteld. Er zijn een 4-tal succesvolle netwerkdagen georganiseerd. In 2013 is ook het keurkwartet (keur, beleidsregels, algemene regels en leggers) geactualiseerd. Er is een geslaagde lobby geweest in het kader van de ‘anti-afhaaksubsidies. Inzet is gepleegd op een verdere uitrol van de aanbevelingen van de commissie Doornbos. Tot slot is veel inzet gepleegd rond het rapport van de OESO ‘Water Governance in the Netherlands: Fit for the Future? Het exploitatieresultaat 2013 bedraagt € 180.259 (negatief). Geraamd was een tekort van € 189.000,-. Per saldo dus een licht positief resultaat. Op enkele posten zijn echter wat grotere verschillen zichtbaar waarvan een aantal hieronder wordt verklaard. § § § § § § § §
Extra inhuur heeft wat meer geld gekost; daar tegen over staat dat ook meer geld ter compensatie is ontvangen (terugontvangen salarissen). De personeelskosten waren wat hoger dan geraamd o.a. door niet geraamde hogere pensioenlasten. De inkomsten waren iets lager dan geraamd vanwege het feit dat de nieuwe huurder een deel van het jaar nog geen huur betaalt. In verband met de voorfinanciering t.b.v. nHWBP zijn rente-inkomsten misgelopen; los van het feit dat de rente, als bekend, erg laag is. Het aantal investeringen is wat achter gebleven bij de raming. De huisvestingskosten zijn gestegen vanwege het feit dat vorig jaar de voorziening Onderhoud was vrijgevallen en dus niet meer met die post kon worden gecompenseerd. Niet geraamd was een extra uitgave van € 75.000,- op basis van een besluit van de leden in 2013 inzake het Informatiebeleid. Er is ook in 2013 weer minder geld uitgegeven aan abonnementen en portokosten door respectievelijke sanering van het bestand en voorschrijdende digitalisering.
Opmerking: vanwege de afwaardering van het pand Koningskade te Den Haag is het uiteindelijke saldo € 1.933.975,- (negatief). Hieronder wordt daar nader op in gegaan.
6
Risicomanagement/interne beheersing De programma’s werden aangestuurd door programmaleiders. Drie keer per jaar rapporteerden zij formeel over de voortgang van werkzaamheden aan de directeur. Wekelijks waren er bilaterale gesprekken tussen de directie en programmaleiders over ontwikkelingen die van invloed zijn op de prestaties. De administratieve organisatie met daarin begrepen maatregelen van interne beheersing vormt een belangrijk en onmisbaar instrument om een betrouwbare en toereikende informatievoorziening te verkrijgen. Dit is van belang voor elk niveau in de organisatie ter ondersteuning en sturing van het interne beheer en het interne toezicht.
Vooruitblik 2014 2014 zal wederom in het teken staan van de uitvoering van het Bestuursprogramma en het Bestuursakkoord Water. Aandachtspunten zijn daarbij: klimaatbestendig maken van Nederland, de uitvoering van taken in relatie tot KRW, Deltaprogramma en NBW-afspraken, gebiedsgericht samenwerken (veel meer integrale aanpak), meer invloed van de Europese wetgevende macht (position papers in Brussel); uitvoering Deltaprogramma en doelmatig beheer van de waterketen. Tevens zal het vervolg op de omgevingswet tijd gaan vergen en de communicatie rond het rapport van de OESO zal aandacht krijgen. De succesvolle lobby en wijze van communiceren zal in 2014 worden bestendigd en geoptimaliseerd. De liquiditeitspositie van de Unie blijft een punt van aandacht en zal scherp in de gaten gehouden worden teneinde te voorkomen dat (overigens voor zeer korte tijd) geld geleend zal moeten worden. Tijdige betaling van de contributie helpt en vindt doorgaans ook als zodanig plaats. De De inkomsten inzake de huur van ruimte in het pand Koningskade is in 2014 gewaarborgd. Het HWBP zal ook in 2014 ruimten huren aan de Koningskade. Bij de vaststelling van de begroting 2014 is reeds gemeld dat de waarde van het pand aan de Koningskade te Den Haag gelijk alle (kantoor)gebouwen de afgelopen jaren fors in waarde is gedaald. Toen is ook uitgelegd dat er dus sprake is van een substantiële negatieve stille reserve. Op basis van dat gegeven is een taxatie uitgevoerd en die heeft geleid tot een getaxeerde waarde van het pand in verhuurde staat van € 9.975.000. De boekwaarde zoals die in de jaarrekening 2012 staat is € 11.891.291,-. Een en ander is in de jaarrekening geconcretiseerd na overleg daarover met de accountant. Een en ander heeft gevolgen voor de algemene reserve en voor het weerstandsvermogen (zoals eerder vastgesteld op € 1.000.000,). Bij de bespreking van de begroting 2015 zal een aantal scenario’s worden getoond teneinde een besluit te kunnen nemen over de consequenties. De kosten van de waarderingskamer kunnen in 2015 niet meer uit de uitkering Kadastraal rechte worden gehaald dus dit betekent voor de waterschappen (als aangekondigd) een lastenverzwaring.
7
Financiële positie Hierna een overzicht van de financiële positie per 31 december 2013. Dit overzicht richt zich in het bijzonder op de middelen die beschikbaar zijn voor de financiering van het werkkapitaal. De gegevens zijn ontleend aan de balans per 31 december 2013. 2013 Middelen op lange termijn Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden
2012 Mutatie 2013
839.995 291.305 7.074.434
2.773.970 264.334 7.428.156
-1.933.976 26.971 -353.722
8.205.734
10.466.460
-2.260.727
Vastgelegd op lange termijn Vaste activa
10.248.660
12.079.340
-1.830.680
Netto werkkapitaal
-2.042.926
-1.612.880
-430.047
1.455.777 1.839.997 498.342 85.181 668.754
2.351.526 1.294.989 360.803 93.256 84.780
-895.749 545.008 137.539 -8.075 583.976
Middelen op korte termijn Schulden in verband met financieringsprojecten Schulden aan leveranciers Schulden inzake belastingen, premies sociale verzekeringen en pensioenen Schulden aan personeel Overige schulden en overlopende passiva
4.548.051
4.185.354
362.699
Beschikbaar
2.505.125
2.572.474
-67.348
Aangewend voor Vorderingen Liquide middelen
869.057 1.636.068
578.336 1.994.137
290.721 -358.069
2.505.125
2.572.473
-67.348
De afname van de liquide middelen is middels onderstaand kasstroomoverzicht als volgt te analyseren: 2013 EUR Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat voor financiële baten en lasten
EUR -1.596.747
Aanpassingen voor: Afschrijvingen op materiële vaste activa Onttrekking voorzieningen Dotatie voorzieningen
234.381 -111.298 226.546 349.629
Verandering in werkkapitaal: Vorderingen Kortlopende schulden (exclusief financieringsprojecten)
-290.721 1.258.448 967.727
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
-279.391
Ontvangen rente Betaalde rente
8.155 -318.412
-310.257 -589.648
Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa
-157.417
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename financieringsprojecten Aflossing langlopende schulden
-895.749 -353.722 -1.249.471
Toename/ (afname) geldmiddelen
-1.996.536
Mutatie geldmiddelen ` Toename/(afname) geldmiddelen
1.994.137 -358.069
Geldmiddelen per 31 december 2013
1.636.068
8
Resultaten Hierna een analyse van de resultaten over 2013: De gegevens zijn ontleend aan de staat van baten en lasten. Bedragen in EURO 1.000. Omschrijving
I. II. III. IV.
Contributies Verhuur Opbrengst overige publicaties Overige baten
I. II. III. IV. V. VI.
Projectkosten programma's en directie Personeelskosten Huisvestingskosten Algemene kosten Kosten diensten Afschrijvingen vaste activa
BATEN
LASTEN VII. Onvoorzien/reorganisatie RESULTAAT VOOR FINANCIELE BATEN EN LASTEN I. Rentebaten II. Rentelasten III. Overige lasten Saldo Financiële baten en lasten EXPLOITATIERESULTAAT Onttrekkingen (toevoegingen) via verenigingsvermogen
Werkelijk 2013
Begroting 2013
Overschrijding 2013
8.601 198 24 15
97,3% 2,2% 0,3% 0,2%
8.601 210 20 5
97,3% 2,4% 0,2% 0,1%
8.838
100,0%
8.836
100,0%
2
2.555 4.924 339 419 142 1.988
28,9% 55,7% 3,8% 4,7% 1,6% 22,5%
2.654 4.757 297 437 144 279
30,0% 53,8% 3,4% 4,9% 1,6% 3,2%
-99 167 42 -17 -2 1.710
10.367
117,3%
8.567
97,0%
1.801
67
0,8%
50
0,6%
17
1.597-
-18,1%
219
2,5%
1.816-
8 318 27 337-
0,1% 3,6% 0,3% -3,8%
40 318 130 408-
0,5% 3,6% 1,5% -4,6%
-32 0 -103 71
1.934-
-21,9%
189-
-2,1%
-1.745
923,27%
1.745
923,27%
1.934
21,9%
189
2,1%
9
0 -12 4 10
Toelichting op de verschillen versus begroting 2013 0,00% -5,86% 21,24% Meer verkoop 207,58% Suppletie 2012 0,03% -3,71% 3,51% 13,99% -3,93% -1,22% 613,67% Minder investeringen 21,02% 34,78% Kosten makelaar nieuwe huurder -829,36% -79,61% Lage rentestand 0,15% -79,25% Groot onderhoud begroot in 2013 -17,33%
Balans per 31 december 2013
2013
(voor resultaatbestemming 2013)
2012
ACTIVA A. VASTE ACTIVA I. Materiële vaste activa 1. Gebouwen
€
9.975.000
€
11.891.291
2. Inventaris
€
208.640
€
104.962
3. Hardware
€
55.085
€
62.899
4. Software
€
9.935
€
20.188
€
10.248.660
€
12.079.340
B. VLOTTENDE ACTIVA I. Vorderingen
€
403.919
€
II. Belastingen
€
-
€
-
III. Overige vorderingen en overlopende activa
€
465.138
€
301.626
IV. Liquide middelen
€
1.636.068
€
1.994.137
Totaal activa
276.711
€
2.505.125
€
2.572.474
€
12.753.785
€
14.651.814
€
2.773.970
PASSIVA C. EIGEN VERMOGEN I. Bestemmingsreserve
€
50.000
€
114.000
II. Verenigingsvermogen
€
2.723.970
€
2.997.041
III. Exploitatiesaldo
€
1.933.975-
€ €
337.071-
839.995
D. VOORZIENINGEN I. Pensioenen
€
32.259
€
35.562
III. Voorziening Afvloeiingsregelingen
€
259.046
€
228.772
€
291.305
€
264.334
€
7.074.434
€
7.428.156
E. LANGLOPENDE SCHULDEN I. Langlopende geldlening F. KORTLOPENDE SCHULDEN I. Financieringsprojecten
€
1.455.777
€
2.351.526
II. Crediteuren
€
1.839.997
€
1.294.989
III. Belastingen, premies sociale verzekeringen en pensioenen
€
498.342
€
360.803
IV. Personeel
€
85.181
€
93.256
V. Overige schulden en overlopende passiva
€
668.754
€
84.780
Totaal passiva
10
€
4.548.051
€
4.185.354
€
12.753.785
€
14.651.814
Werkelijke cijfers
Begroting
Werkelijke cijfers
2013
2013
2012
8.600.743
8.600.744
8.355.230
197.693
210.000
281.747
III. Programma's
24.247
20.000
19.627
IV. Overige baten
15.379
5.000
11.912
Staat van baten en lasten A. Baten I.
Contributies
II.
Verhuur
Totaal
€
8.838.062
€
8.835.744
€
8.668.516
B. Lasten I.
Projectkosten programma's en directie
2.555.446
2.654.000
2.614.408
II.
Personeelskosten
4.924.228
4.757.244
4.781.219
III. Huisvestingskosten
338.563
297.000
378.374
IV. Algemene kosten
419.336
436.500
409.400
V.
141.749
143.500
133.780
1.988.097
278.575
245.317
67.390
50.000
48.001
Kosten diensten
VI. Afschrijvingen vaste activa VII. Onvoorzien Totale bedrijfslasten
€
Resultaat voor financiële baten en lasten
€
10.434.809 1.596.747-
€
8.616.819
€
8.610.499
€
218.925
€
58.017
C. Financiële baten en lasten I.
Rentebaten
8.155
40.000
80.224
II.
Rentelasten
318.412
317.925
333.692
26.971
130.000
141.620
III. Overige baten en lasten Saldo financiële baten en lasten
€
337.228-
€
407.925-
€
395.088-
Exploitatieresultaat
€
1.933.975-
€
189.000-
€
337.071-
€
1.933.975
€
189.000
€
337.071
Onttrekkingen via verenigingsvermogen
11
Grondslag voor waardering van de activa en passiva en de resultaatbepaling Deze jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 Organisaties zonder winststreven. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde.
De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Baten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Bijzondere waardeverminderingen Voor materiële vaste activa is per balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat deze activa onderhevig is aan bijzondere waardeverminderingen. Als dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat. De realiseerbare waarde is de hoogste van de bedrijfswaarde en de opbrengstwaarde. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde, wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde
Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. De vorderingen hebben een looptijd van maximaal één jaar. Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Schulden Schulden zijn gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de schuld. Schulden zijn gerangschikt onder de kortlopende schulden als deze binnen 12 maanden na balansdatum kunnen worden opgeëist en onder de langlopende schulden als dit niet het geval is. Pensioenen Uitgangspunt is dat de pensioenlast gelijk is aan de verschuldigde pensioenpremie, tenzij sprake is van additionele verplichtingen op balansdatum. Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. Kasstromen in buitenlandse valuta zijn herleid naar euro’s met gebruikmaking van de gewogen gemiddelde omrekeningskoersen voor de betreffende periodes. 12
Toelichting op de balans per 31 december 2013 ACTIVA A. VASTE ACTIVA I. Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa kan als volgt worden weergegeven: Boekwaarde per 01-01-13 1. 2. 3. 4.
Gebouwen en terreinen Inventaris Hardware Software
Totaal
Investering 2013
11.891.291 104.962 62.899 20.188 €
12.079.340
Afschrijving 2013
136.444 20.974 -1 €
157.417
Bijzondere waardevermindering
-162.575 -32.766 -28.788 -10.252 €
Boekwaarde per 31-12-13
-1.753.716
234.381- €
1.753.716- €
9.975.000 208.640 55.085 9.935 10.248.660
De verwachte economische levensduur voor gebouwen bedraagt 50 jaren. Op grond wordt niet afgeschreven. De verwachte economische levensduur voor hardware en software bedraagt 3 jaren. De verwachte economische levensduur voor de overige inventaris bedraagt 7 jaren. Toelichting bijzondere waardevermindering: De actuele waarde van de bedrijfsgebouwen en -terreinen is ultimo 2013 door onafhankelijke taxateurs getaxeerd op EUR 9.975.000. De taxatie is gebaseerd op de kapitalisatie van de netto huurwaarde (bruto huurwaarde verminderd met onroerende zaak gebonden lasten). De kapitalisatiefactor is de reciproque van een marktconforme netto rendementseis. Dit rendement is onder meer afhankelijk van marktomstandigheden, economische omstandigheden, locatie en kwaliteit van het object. B. VLOTTENDE ACTIVA I. Vorderingen Deze post is als volgt te specificeren:
Per 31-12-2013
Waterschappen Derden
Per 31-12-2012
1.500 402.419 403.919
Af: Voorziening voor oninbaarheid
129.953 146.758 276.711
-
Totaal
€
II. Belastingen
-
403.919
€
Per 31-12-2013
276.711 Per 31-12-2012
Omzetbelasting
-
Totaal
€
III. Overige vorderingen en overlopende activa
-
€
Per 31-12-2013
Vooruitbetaalde en nog te ontvangen posten Nog te factureren posten Diversen
Per 31-12-2012
153.081 265.532 46.525
Totaal
€
465.138
128.080 173.459 87 €
Per 31-12-2013
IV. Liquide middelen. Nederlandse Waterschapsbank N.V., betaalrekeningen ING Kas Kruisposten €
13
1.636.068
301.626 Per 31-12-2012
569.200 19.331 303 1.047.234
Totaal
-
-593.114 2.586.931 320
€
1.994.137
PASSIVA C. Eigen vermogen I. Bestemmingsreserve Het verloop van de bestemmingsreserve kan als volgt worden weergegeven: Stand per Bij 1-1-2013 C20 Vereniging en Communicate (Waterschapsdag) R05 Innovatie en Internationaal (Waterwegen) L11 Waterbeleid (Waterkwaliteit) A19 Directie (Netcentrisch werken)
63.000 31.000 20.000
€
114.000
Af -63.000 -31.000 -20.000
50.000,00
€
50.000
Stand per 31-12-2013
€
50.000
114.000- €
50.000
Aanwending en dotatie van de bestemmingsreserve hebben plaatsgevonden in overeenstemming met de vastgestelde jaarrekening 2013. II. Verenigingsvermogen Het verloop van het verenigingsvermogen kan als volgt worden weergegeven: Stand per 1-1-2013 Saldo aanvang boekjaar
€
Bij
Af
Stand per 31-12-2013
2.997.041
2.997.041
Resultaat vorig boekjaar
-273.072 €
2.997.041
€
-
€
III. Exploitatiesaldo
-273.072
273.072- € Per 31-12-2013
Saldo
2.723.970 Per 31-12-2012
-1.933.975
-337.071
D. VOORZIENINGEN Het verloop van de voorzieningen kan als volgt worden weergegeven: Stand per 1-1-2013 1. Pensioenen 2. Afvloeiingsregelingen
Bij Toevoegingen
35.562 228.772 €
264.334
Af Vrijval
226.546 €
226.546
Af Onttrekkingen
-88.277 €
Stand per 31-12-2013
-3.303 -107.995
88.277- €
32.259 259.046
111.298- €
291.305
Pensioenen betreft een pensioenvoorziening in eigen beheer van één oud-medewerker. E. LANGLOPENDE SCHULDEN I.Langlopende leningen Per 31 december zijn de volgende langlopende leningen aanwezig: Per 31-12-2013 Nederlandse Waterschapsbank N.V.
Per 31-12-2012
7.074.434
Totaal
€
7.074.434
7.428.156 €
7.428.156
Betreft een een langlopende lening met een afgegeven negatieve hypotheekverklaring verstrekt voor een bedrag van EUR 13.431.894 met een resterende looptijd van 20 jaar. De rente over deze lening bedraagt 4,28% en is vastgesteld tot en met 1 januari 2021. De bedrijfsgebouwen en terreinen dienen als zekerheid voor deze lening.
14
F. KORTLOPENDE SCHULDEN I. Financieringsprojecten Deze post is als volgt te specificeren:
Per 31-12-2013
Financieringsprojecten
Per 31-12-2012
1.455.777
Totaal
€
1.455.777
2.351.526 €
2.351.526
Deze post is per ultimo 2013 als volgt te specificeren: Bestede kosten Bever- Muskusratten Stimileringsbudget Emissiebeperking Glastuinbouw Innovatieplatform Unie Veiligheid Nederland in Kaart Project SamenWAW Glami Databeheer bedrijfsvergelijkingen Ziektekostenverzekering Bouwbestekken Arbeidscommunicatie VROM DGM Klimaataccoord VNG Zuid Afrika Fuwater EUWMA Regionale Uitvoeringsdiensten Gezamelijke communicatie XBRL-EMU Aanbesteding Arbodienst nHWBP Nationale Ombudsman WOZ-compensatie Implementatie IKB Nederland van Boven Project duurzaam inkopen Kadastraal Recht
Gefactureerde termijnen
7.425.254 4.350.128 248.929 146.160 41.234 222.274 35.691 94.840 67.068 80.030 32.585 17.440 424.788 26.537 39.285 3.909.339 153.011 71.361 67.032 59.500 342.507 3.317.445
€
21.172.438
Saldo per 31-12-13
8.387.489 137.000 90.164 4.412.798 37.752 283.898 180.000 75.000 250.793 60.000 117.216 85.981 94.671 46.813 30.222 434.304 34.231 41.285 3.909.530 153.012 71.362 67.032 59.500 342.507 3.225.655
€
II. Crediteuren Deze post is als volgt te specificeren:
22.628.215
962.235 137.000 90.164 62.670 37.752 34.969 33.840 33.766 28.519 24.309 22.376 18.913 14.641 14.228 12.782 9.516 7.694 2.000 191 1 1 0 0 0 -91.790
€
Per 31-12-2013
Derden Waterschappen
Per 31-12-2012
912.097 927.900
Totaal
€
III. Belastingen, premies sociale verzekeringen en pensioenen
1.839.997
991.857 303.132 €
Per 31-12-2013
Deze post is als volgt te specificeren: Loonbelasting en premies sociale verzekeringen Omzetbelasting Pensioenpremies €
498.342
1.294.989
Per 31-12-2012
318.139 94.761 85.442
Totaal
1.455.777
261.830 22.553 76.420 €
360.803
IV. Personeel Deze post is als volgt te specificeren: Per 31-12-2013 Reservering vakantiedagen Te betalen netto lonen
Per 31-12-2012
85.181 -
Totaal
€
85.181
93.519 -263 €
93.256
Daling personele verplichtingen wordt voornamelijk veroorzaakt door maandelijkse uitkering vakantiegeld. V. Overige schulden en overlopende passiva Deze post is als volgt te specificeren: Per 31-12-2013 Te betalen project- en overige kosten Te betalen advieskosten Te betalen energiekosten Vooruitontvangen salarissen Vooruitontvangen huur
Per 31-12-2012
479.192 37.500 6.500 141.512 4.050
Totaal
€
668.754
49.730 22.500 8.500 4.050 €
84.780
Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen De verplichtingen uit hoofde van met derden aangegane leaseovereenkomsten van bedrijfsauto’s en kopieerapparatuur bedragen in totaal € 73.630,93 Hiervan vervalt na 1 jaar € 42,263,16 en het overige binnen 5 jaar.
15
Werkelijke cijfers 2013
Toelichting op de staat van baten en lasten
Begroting
Werkelijke cijfers 2012
2013
A. Baten Opbrengst "Het Waterschap" In 2013 is de bijdrage van Het Waterschap in de contributiebijdrage opgenomen. Opbrengst overige publicaties III. Programma's
€
Diversen IV. Overige baten
156.000
156.000
24.247
20.000
180.247
€
15.379 €
15.379
176.000
19.627 €
5.000 €
5.000
19.627 11.912
€
11.912
B. Lasten Moderne Overheid Vereniging en Communicatie Innovatie en Internationaal Waterbeleid Account BJZ Directie I. Projectkosten programma's
496.271 806.319 760.167 112.085 9.316 371.288 €
Salariskosten Pensioenlasten Uitzendkrachten Sociale lasten Wervingskosten Overige personeelskosten Opleidingskosten Reis- en verblijfkosten Terug ontvangen salarissen
II. Personeelskosten
€
4.224.239 703.894 220.231 344.468 586 65.100 88.006 112.958 835.254-
€
Gemiddeld aantal fte
4.924.228
2.654.000
479.030 693.537 650.239 300.550 93.230 397.822 €
3.903.197 585.479 130.000 300.356 5.000 73.500 97.580 74.625 -412.493
€
4.757.244
€
16
338.563
4.781.219
51,7
88.498 78.159 81.217 29.844 42.364 18.481 -
€
2.614.408 3.898.038 609.108 302.264 316.603 786 115.264 61.305 96.130 -618.280
51,7
Schoonmaak Energie Onderhoud gebouw Belastingen Kantoor Brussel Beveiliging gebouw Overige huisvestingskosten
III. Huisvestingskosten
2.555.446
435.000 799.000 890.000 200.000 37.000 293.000
80.000 81.500 49.500 30.500 40.000 15.000 500
€
297.000
79.516 83.744 106.225 31.847 61.594 15.229 219
€
378.374
Werkelijke cijfers 2013
Toelichting op de staat van baten en lasten Leaseauto Kantoorkosten Telefoonkosten Accountants- en advieskosten Documentatie Portokosten / drukwerk Contributies en abonnementen Verzekeringen IV. Algemene kosten
€
419.336
15.000 127.500 105.500 55.000 50.000 57.500 2.000 24.000 €
90.268 50.939 542
VI. Kosten diensten
€
gebouwen hardware software overige inventaris
VII. Afschrijvingen vaste activa
€
1.988.097
€
67.390
€
143.500
€
278.575
€
133.780 162.575 40.670 10.025 32.048
€
50.000 €
409.400 80.757 47.582 5.441
162.575 40.000 16.000 60.000
67.390 €
436.500
139.343 108.614 51.403 47.720 35.322 1.538 25.462
80.000 50.000 13.500
1.916.291 28.788 10.252 32.766
Onvoorzien VIII. Onvoorzien
141.749
Werkelijke cijfers 2012
2013
5.858 134.154 118.284 58.267 35.939 36.631 2.396 27.807
Restaurant Receptie Lasten verhuur
Afschrijvingslasten Afschrijvingslasten Afschrijvingslasten Afschrijvingslasten
Begroting
245.317 48.001
50.000
€
48.001
40.000
€
80.224
40.000
€
80.224
C. Financiële baten en lasten Rente betaalrekeningen I. Rentebaten
8.155 €
Rente hypothecaire lening Financiële lasten II. Rentelasten
8.155
€
317.925 487 €
Mutatie voorziening groot onderhoud Onttrekking pensioenvoorziening Dotatie afvloeiingsregelingen
318.412 3.30330.274
III. Overige lasten
€ 26.971
17
317.925 €
317.925
333.064 628 €
333.692
120.000 10.000 -
-83.211 -3.941 228.772
€ 130.000
€ 141.620
Overige gegevens VOORSTEL TOT VERWERKING VAN HET RESULTAAT In het jaar 2013 is een exploitatieresultaat behaald van €
-1.933.975
Wij stellen voor de resultaten aan de navolgende reserves te bestemmen: Exploitatieresultaat Vrijgekomen bestemmingsreserve 2012 A19 Directie (Netcentrisch werken)
-1.933.975 50.000
50.000
Dotatie bestemmingsreserve 2013 L10 R01
Waterbeleid (Bestuursakkoord Water actie 35) Innovatie en Internationaal
-55.000 30.000 25.000
Onttrekken aan verenigingsvermogen
-1.938.975
CONTROLEVERKLARING
18
