De Kweekvijver. Opleiding Leiderschap

De Kweekvijver

Opleiding Leiderschap Voor iedereen die werkt in het onderwijs en die zich verder wil bekwamen op het gebied van ambachtelijk en persoonlijk leiderschap.

Dus ook voor jou.

Een vijver vol talenten Scholen hechten veel waarde aan hun medewerkers. Samen zorgen zij voor een leeromgeving waarin zowel leerlingen als collega’s het naar hun zin hebben, zich veilig voelen en vooral het beste uit zichzelf naar boven halen. Een gemotiveerde en motiverende school- of projectleider is daarbij essentieel. Leiding geven aan collega’s doe je niet zomaar. Daar moet je wel wat voor doen. De opleiding Kweekvijver volgen, bijvoorbeeld. Ook komend schooljaar gaat weer een traject van start. Speciaal voor talenten van de IRIS-, Werkkring-, ROSA- en andere samenwerkende scholen.

Kweekvijver, iets voor jou?

Het kweekvijvertraject is voor iedereen die zich verder wil bekwamen op het gebied van leiderschap. Als je de opleiding hebt afgerond kan je aan de slag als school- of teamleider. Maar dat hoeft zeker niet! De opleiding biedt een breed pallet aan vaardigheden waar je ook als LC- of LD-docent, sectieleider/vakgroepvoorzitter of beleidsmedewerker op school veel baat bij hebt. Na afloop ben je in ieder geval een volwaardige gesprekspartner voor het management(team). Hoofdopleider is Ruud Jansen, interne opleider, trainer en coach van IRIS CVO (www.iris-cvo.nl) en tevens opleider bij de managementopleiding Master in Educational Leadership van CNA (www.centrumvoornascholing.nl). Hij zal daarbij ondersteund worden door Klaas Loeve als co-opleider. Ook zullen af ten toe gastdocenten een korte workshop geven over leiderschapsthema’s en hoe zij daar in de praktijk mee omgaan. Wil je weten of de opleiding Kweekvijver ook wat voor jou is? Overleg het met je eigen leidinggevende of schoolleider of neem contact op met Ruud Jansen ([email protected] / (06) 43 23 06 70).

‘Ik heb veel geleerd over de school als organisatie en daardoor ben ik ook actiever in de school en laat ik eerder en op een constructieve manier van me horen.’ Joachim Galenkamp, docent Aardrijkskunde en Coördinator Verzuimregistratie op het Herbert Vissers College in Nieuw Vennep.

‘Je krijgt een andere kijk op leiderschap, op waar jouw invloed ligt aan een andere kant dan de managementkant. De opleiding verduidelijkt echt je keuze, ook als je twijfelt of teamleiderschap wel wat voor jou is.’ Willem Verkuil, teamleider havo bovenbouw, SG Jan Arentsz in Alkmaar.

Wat houdt de opleiding in? Voor wie?

De twee hoofdlijnen

De Kweekvijver is voor mensen die: ervaring hebben met projecten, werkgroepen of coaching en begeleiding en die als LC- of LD-docent, sectieleider/vakgroepvoorzitter of coördinator een actieve rol (willen) spelen in de school ➢ willen onderzoeken of een middenmanagement-functie op het niveau van teamleider een wenselijke en haalbare vervolgstap in de loopbaan kan zijn; ➢ geïnteresseerd en gemotiveerd zijn om te investeren in zichzelf (het eigen loopbaanperspectief) en in de schoolontwikkeling van de eigen school; ➢ nieuwsgierig zijn naar wat ze nog meer kunnen en willen en wie ze nog meer zijn dan de goede docent/collega van nu.

1. Ambachtelijke ontwikkeling (schoolontwikkeling) Dit toon je aan in een praktijkopdracht (project). Je geeft leiding aan een klein project in de eigen school waarbij je oefent met het inhoudelijk en procesmatig aansturen van collega’s (zonder lijnbevoegdheid). Inhoudelijke thema’s: Achtergronddomeinen; schoolomgeving, visie, wet- en regelgeving; Scharnierpunt; de (school)leider als spil/spin in het web; diens rol en functioneren; Sturingsdomeinen; schoolorganisatie, onderwijsorganisatie, personeel, facilitair, cultuur. Sturen in deze domeinen met als doel het verbeteren van het leren van leerlingen; Onderzoeksmatig leiding geven (gebruiken van data in/buiten de school); Verder zal het leiden van projecten en werkgroepen een belangrijk thema zijn (onderwijskundig leiderschap); daarbij ligt de focus op de veranderkundige aspecten (o.a. fasering) van een project en op het sturen van de teamontwikkeling. 2. Persoonlijke professionele ontwikkeling (leiderschap) Dit toon je aan met een systematische reflectie op je eigen persoonlijk leiderschap en in de communicatie naar leden van een kleine werkgroep/projectgroep, het MT en andere collega’s in de school die betrokken zijn bij de praktijkopdracht in de eigen school. Inhoudelijke thema’s: (Jezelf) presenteren en daarop feedback krijgen en geven maakt deel uit van de groepsbijeenkomsten. Daar oefen je met het hanteren van je eigen rol en die van je groepsgenoten als ‘oefenteam’ (groepsdynamica, teamontwikkeling en ‘de schoolleider als procesbegeleider’); Reflectie, feedback, communicatie en gespreksvoering.

Hoe wordt er gewerkt?

Er zijn 15 groepsbijeenkomsten (op donderdagen tussen 15.00 en 21.00 uur) met een tussenperiode van 2 á 4 weken. Tussendoor werk je op school aan het project, maak je opdrachten, lees je literatuur en doe je onderzoekjes in en buiten je eigen school. Een traject van intervisie maakt deel uit van de opleiding (deels tijdens de bijeenkomsten en deels tussen de bijeenkomsten door). Ook werken we met een vorm van collegiale consultatie (leren van en met een maatje). Het is de bedoeling om in de school een interne coach/critical friend te zoeken. Dit kan een schoolleider zijn, maar dat hoeft niet. Ook is het meelopen met/schaduwen van een eigen schoolleider én een schoolleider buiten de eigen school onderdeel van het programma.

Studiebelasting Een opleiding van een jaar die toegang geeft tot de geaccrediteerde schoolleidersopleidingen van CNA ( www.centrumvoornascholing.nl). De studielast bedraagt 560 uur. Die worden grofweg als volgt ingedeeld: 150 uur lestijd (tijdens bijeenkomsten), 175 uur voorbereiding voor de bijeenkomsten en andere opdrachten. Gemiddeld 1 á 2 dagdelen per week aan studiebelasting. De rest van de tijd bestaat uit schoolactiviteiten die je verricht voor je project in de school (inclusief andere opdrachten die daarmee verbonden zijn). Sommige (onderzoeks)opdrachten kunnen alleen op school worden uitgevoerd. Zorg er vooraf voor dat je hier de ruimte, tijd en mogelijkheid voor krijgt binnen je school. Het betreffende project of onderzoek draagt bij aan de ontwikkeling in de school, net als jouw toenemende deskundigheid. Om de 3 á 4 weken vindt op donderdag een werkbijeenkomst plaats (van 15.00 21.00 uur in het Trefpunt in Nieuw Vennep). Twee keer tijdens de opleiding vindt er een tweedaagse opleidingsbijeenkomst (5 dagdelen per tweedaagse) plaats in de Stal op De Kaag (met overnachting). Literatuurstudie, intervisie, (zelf)reflectie, feedback geven en ontvangen, uitvoeren van praktijkopdrachten, schrijven en bijhouden van je portfolio, presentaties en boekbesprekingen, schaduwen van een eigen en een externe schoolleider. Facilitering van de opleiding gebeurt grotendeels vanuit jezelf: contacttijd (ook in de avond), studietijd en uitvoeren van opdrachten in en buiten de school. Je school of het bestuur draagt de kosten van de opleiding, maakt contacttijd vrij in je lesrooster en faciliteert eventueel een deel van de studietijd.

Het is belangrijk voor een effectieve en gemotiveerde deelname dat er goede afspraken worden gemaakt met de schoolleiding over de inzet en facilitering van de deelnemer en de wederzijdse verwachtingen op dit gebied. De opleiding blijkt vaak intensiever dan dat de deelnemer of schoolleider inschatten. Indien gewenst kan er een uitgebreide studiewijzer/studiehandleiding aangevraagd worden die een goed beeld geeft van de inhoud en (pittige) studiebelasting. ➢ Het is tevens essentieel dat de deelnemer in de school de mogelijkheden en de ruimte krijgt om een project te leiden en daarbij enkele collega’s aan te sturen (ook al is er geen lijnverantwoordelijkheid). Verder moet de deelnemer af en toe mee kunnen kijken in de keuken van een eigen schoolleider om zo de praktijk van alledag te ervaren en te observeren (ook bijvoorbeeld MT-overleg of bovenschoolse activiteiten).

De opleiding wordt afgesloten met een certificaat als startbekwaam (school)leider. Daarvoor moet je als deelnemer voldoen aan de volgende beoordelingseisen: Een kwalitatief en kwantitatief voldoende portfolio waarin is opgenomen een uitgebreide schoolanalyse, een verslag van het uitgevoerde project op de eigen school en een verslag van de persoonlijke ontwikkeling als leider (POP); Het uitvoeren van een workshop op de afsluitende werkdag voor collegadeelnemers en leidinggevende collega’s uit de scholen over een leiderschapsthema. Daarin is de profilering van de deelnemer als leider (beeld van de eigen ontwikkeling en ambitie voor vervolgstappen) een verplicht onderdeel; De deelnemers krijgen een uitgebreid mondeling advies van de opleiders (en feedback van hun intervisiegenoten) over hun functioneren als leider tijdens de opleiding en over mogelijke en gewenste vervolgstappen in hun loopbaan (geen assessment). De opleiders zijn als referent beschikbaar; Actieve deelname, proactief gedrag en minimaal 80% aanwezigheidsplicht.

Wat verwachten we van de deelnemers?

Noodzakelijke ondersteuning vanuit de school

Afsluiting

Selectieprocedure en tijdpad Selectie

Werving en selectie gaat via de teamleiders (en binnen de IRIS-scholen tevens via de schoolopleiders!) of in overleg met de directie. Waar mogelijk wordt gestreefd naar twee deelnemers per school in verband met het praktijkonderzoek op de eigen school en het collegiaal leren. De geïnteresseerde kan pas deelnemen aan de voorlichting en het opleidingstraject als daar vooraf toestemming voor is van de betrokken schoolleider.

Voorlichting

Op maandag 13 mei vindt er van 16.30 tot 17.30 uur een voorlichtingsbijeenkomst plaats. Vanaf 16.15 uur ben je welkom in lokaal 13 van de Haemstede-Barger Mavo. Haemstede-Barger Mavo Koediefslaan 73 2101 BT Heemstede (023) 528 23 80 Na deze datum kan je voorlichting op maat aanvragen bij hoofdopleider Ruud Jansen ([email protected] / (06) 43 23 06 70).

Tijdspad

Intakegesprekken vinden plaats op maandag 17 juni en woensdag 19 juni (op afspraak volgens rooster): op het bestuursbureau van IRIS in Heemstede naar aanleiding van een startportfolio (opsturen naar Ruud Jansen ([email protected]) vóór vrijdag 7 juni) Beoogde start is op donderdag 5 september 2013 (15.00-21.00 uur) Locatie Opleiding: Het Trefpunt in Nieuw Vennep. De tweedaagsen vinden plaats in De Stal op de Kaag.

‘Door de opleiding krijg je meer inzicht in hoe een school eigenlijk functioneert. De school is echt meer dan de leerlingen en de docenten! De school is complexer dan je als docent denkt en dat schept meer begrip voor de schoolleiding.’ Astrid ten Boom, afdelingsleider vmbo afdeling Zorg en Welzijn, Petrus Canisius College in Alkmaar.

De leiderschapscompetenties Omdat de kweekvijver is opgezet in samenwerking met CNA en de mogelijkheid biedt voor doorstroming naar de schoolleidersopleidingen van CNA, volgen hieronder de vereiste leiderschapscompetenties.

3. Strategieën inzetten De (school)leider is in staat tot transformationeel, inspirerend, moreel en onderzoekend leiderschap teneinde de schoolontwikkeling te bevorderen.

Basiscompetenties van de (school)leider De leiderschaps-basiscompetenties die de grondslag vormen van onze opleiding zijn geformuleerd in de brochure van de VO-raad (http://www.vo-raad.nl/ publicaties/brochures/basiscompetenties-schoolleider). Hieraan heeft het CNA een zesde competentie toegevoegd: onderzoeksmatig leidinggeven.

Op startbekwaam niveau kun je als deelnemer… a. de verschillende leiderschapsstijlen beschrijven; b. je eigen leiderschapsstijl in verband met deze stijlen expliciteren; c. een plan voor je eigen leiderschapsontwikkeling formuleren en uitvoeren; d. je leiderschapsontwikkeling in relatie brengen met de schoolontwikkeling; e. relevante communicatie- en gespreksvaardigheden effectief inzetten.

Competenties op startbekwaam niveau Ter afsluiting van de opleiding Leiderschap (IRIS) of Integraal Leiderschap 1 (CNA) word je geacht (minimaal) onderstaande competenties op startbekwaam niveau te beheersen: 1. Visiegerichtheid De (school)leider kan een visie op onderwijs formuleren en deze visie communiceren en uitdragen teneinde optimale leerlingresultaten te realiseren. Op startbekwaam niveau kun je als deelnemer… a. de visie van je school expliciteren, benoemen welke opvattingen over leren en onderwijzen eraan ten grondslag liggen, en voorbeelden geven van de zichtbaarheid van die visie in het beleid en de dagelijkse werkelijkheid van de school; b. je eigen visie op onderwijs formuleren, gericht op de optimale ontwikkeling van leerlingen en deze in relatie brengen met de schoolvisie; c. bij het uitvoeren van het ‘project in je eigen school’ werken vanuit een visie en ervoor zorgen dat die visie zichtbaar wordt; d. met je projectcollega’s over visie communiceren en tot een gemeenschappelijke visie komen; e. je visie concretiseren en toepassen op praktische vraagstukken. 2. Omgevingsbewustzijn De (school)leider kan factoren uit de omgeving van de school wegen, op consequenties bezien en vertalen naar de eigen situatie teneinde de leerlingresultaten te optimaliseren. Op startbekwaam niveau kun je als deelnemer… a. benoemen welke belangrijke omgevingsfactoren van invloed zijn op de school en deze analyseren; b. wet- en regelgeving opsporen die van invloed is op beleid van de school, en je die eigen maken; c. een duidelijk beeld schetsen van de invloed die omgevingsfactoren en wettelijke regelingen op je project hebben; d. reflecteren op het schoolbeleid in deze achtergronddomeinen en daarbij sterke en te ontwikkelen punten aanwijzen.

4. Organisatiebewustzijn De (school)leider kan met het oog op optimaliseren van de leerlingresultaten sturen in de domeinen in de school. Op startbekwaam niveau kun je als deelnemer… a. beschrijven en analyseren hoe binnen de eigen school in de domeinen wordt gestuurd; b. beschrijven en analyseren hoe de sturing in de verschillende domeinen samenhangt met de schoolontwikkeling; c. reflecteren op de sturing in de domeinen en daarbij sterke/te ontwikkelen punten aanwijzen. 5. Hogere orde denken De (school)leider kan handelen vanuit inzicht in de samenhang tussen alle factoren die een rol spelen bij het leren van de leerlingen. Op startbekwaam niveau kun je als deelnemer… a. de samenhang beschrijven van het eigen project met andere ontwikkelingen in de school; b. reflecteren op de integraliteit van het schoolbeleid en daarbij sterke en te ontwikkelen punten aanwijzen. 6. Onderzoeksmatig leidinggeven De (school)leider cultiveert een kritische opstelling t.a.v. alle vormen van kennis en inzicht waarop de schoolpraktijk en -beleid (impliciet of expliciet) gebaseerd zijn. Hij is erop gebrand zo goed mogelijk gebruik te maken van elders verkregen onderzoeksresultaten en is initiatiefnemer tot en opdrachtgever voor eigen onderzoek. Hij stimuleert de ontwikkeling van een onderzoekscultuur binnen de school. Op startbekwaam niveau kun je als deelnemer… a. data in en over de school benutten; b. externe kennisbronnen ontsluiten en benutten; c. een klein onderzoek uitvoeren van een praktijkprobleem op basis van een vraagstelling met als resultaat een goed onderbouwde conclusie.

Meer informatie

Ruud Jansen Intern opleider IRIS CVO e [email protected] m (06) 43 23 06 70 www.iris-opleiden-ontwikkelen.nl IRIS, Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs bezoekadres Koediefslaan 69 2101 BT Heemstede postadres Postbus 41 2100 AA Heemstede contact (023) 548 38 00 [email protected] informatie www.iris-cvo.nl

De opleiding leiderschap is een initiatief van IRIS CVO voor eigen medewerkers. De opleiding is ook toegankelijk voor medewerkers van de bij Werkkring aangesloten scholen en andere samenwerkende scholen. De opleidingskosten voor deelnemers buiten IRIS bedragen 4500 euro.