De kracht van echte thee

uw leef- en eetwij(s)zer

20 1989-2009

®

De kracht van echte thee

Dieetpillen vervangen door vetten

Glutenvrij koken met boekweit

De verschillende gezichten van een droge huid

Javaanse kurkuma, Temoe Lawak

Belgisch voedingsmagazine Faché instituut

Afgiftekantoor Lochristi | V.U.: Walter, O. M. Faché | Kerkstraat 101 | 9270 Laarne België e 7,8 | Nederland e 8,5 | jaargang 6 | JULI/Augustus 2009 | tweemaandelijks | P602654

46

Cocoya, ik heb je nodig. Voorbeelden zijn: PCB’s, Pesticiden, Schimmels Ftalaten (terug te vinden in plastic flessen) Fijn stof, Dioxines, Asbest Zware metalen, Chloroform, Chlorine Gevolgen: • Vermoeidheid • Allergieën / Astma • Immuniteitsproblemen • Hoofdpijn / Migraine • Depressie • Hormonale problemen • Etc.

want ik wil energiek blijven, slank blijven, gezond blijven Daarom gebruik ik iedere dag Cocoya Extra Virgin kokosolie, vol met de juiste verzadigde vetten. Verzadigde vetten voor een betere stofwisseling, een slanker figuur, meer energie, een betere bestandheid tegen infecties en minder risico op hart- en vaatziektes? Inderdaad. Recent onderzoek heeft onthuld dat verzadigde vetten, als ze zijn opgebouwd uit middellange vetzuurketens (MCT’s), de gezondheid in sterke mate bevorderen. Cocoya zit boordevol MCT’s, die in de lever rechtstreeks in energie worden omgezet. De vorming van vetbolletjes in de bloedbaan wordt zo volledig vermeden. Gevolg: minder kans op hart- en vaataandoeningen. De MCT’s in Cocoya bevorderen eveneens de stofwisseling en gewichtsafname, zijn snelle energieleveranciers, verhogen uw weerbaarheid, en maken de huid glad en soepel. Daarom, Cocoya, heb ik je nodig. Elke dag opnieuw!

Resium is een alcoholvrij mengsel van 10 belangrijke ontgiftende kruiden. Eén kuur Resium heeft een onmiddellijk effect. Andere positieve effecten van Resium: • Lever-en bloedreinigend • Elimineert urinezuren • Ondersteunt lever en nieren • Ondersteunt de prostaat • Helpt gewicht te verliezen • Helpt bij opgeblazen gevoel • Verbetert de huid • Helpt de spijsvertering • Geeft meer energie en verhoogt de concentratie.

Succesvol gebruikt door miljoenen mensen sinds 1929!

Cocoya Health & Cocoya Cooking zijn twee nieuwe, lekkere en superieure smeer- en braadproducten op basis van biologische extra virgin kokosolie. Ontdek meer over hun heilzame werking op

KORTINGSBON

2,5 KORTING bij aankoop van 1 fles (600cc) Resium (

Naam: .

www.gezondevetten.be

Straat: betere natuurvoedings Verkrijgbaar in de winkel o f

apoth ee

OjIbwa|De roeck

k.

bel +32 (0)52 48 43 00

NATAOS KEY N UTRITION

24,74/fl)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postcode:

. . . . . . . . . . .

Gemeente: .

............................................

Stuur deze bon terug naar: Postkantoor St-Niklaas 1 • Postbus 148 • 9100 St-Niklaas Tel. 03 789 09 59 • Gratis Fax 0800 800 11 [email protected] • www.energeticanatura.com

®

Inhoud Leefnu geeft belangrijke adviezen en info om onnodige medische kosten uit te sparen. Nog meer info geven wij op onze open en gesloten website www.viow.be en in al onze cursussen. Medisch Journalist Walter faché

n redactioneel

• Orthomoleculaire vakantietips............................4

n voedingsdossier

• Hoe dieetpillen vervangen door vetten?...........8 • De kracht van echte thee..................................12

n Orthotarische Recepten

• Glutenvrij koken met boekweit.........................14 Orthotarisch slaatje van boekweit Boekweit pannenkoekjes Tomaatjes uit de oven met tonijn en boekweitvulling ■

■

■

n medisch Dossier LeefNu, een neutraal vakblad Leefnu blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.

n Eetwij(s)zer • Verkeerde voeding, oorzaak van alle degeneratieziekten...............16 • Vette vis en een glas wijn bieden bescherming tegen huidkanker........................17

n orthomoleculaire Waarschuwingen

• De verschillende ‘gezichten’ van een droge huid.............................................18 • Javaanse kurkuma! Temoe Lawak....................20 • Sport verlost astmapatiënten van hun ‘benauwde ademhaling’.....................22 • Advieshoekje Walter Faché. ..............................22

• Voedingssuppletie cruciaal voor veertigplussers!....................................................24 • Zwaarlijvigheid kan levensverwachting met tien jaar verminderen.................................24 • Stress bedreigt je hart!.......................................25 • Beperk dagelijkse zinksuppletie tot maximaal 30 milligram!.....................................25

n Leefstijl

n Toxiciteit

• Eeuwig beginnen met sporten Spierpijn voorkomen...........................................26

• Sigarettenrook veroorzaakt osteoporose .......30

n orthotrends n milieu • Gezonde lucht wordt een luxeproduct.............28

n Achterkant van de waarheid • Spaarlampen bestaan niet.................................31

Erkenning LeefNu Leefnu is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.

n ACTUEEL • Slapeloze nachten van uitstellen........................6 • Visvetzuren lijken gehoorverlies te voorkomen.........................................................6 • Driehonderdduizend doden door klimaatverandering...............................................7 • Oesterzwammen nieuwe vitamine D kampioen!..........................................7

• Vitamine C suppletie noodzakelijk voor optimale gezondheid.................................33 • Lichte inspanning verbrandt meer vet met Q10...............................................34 • Omega 3-vetzuren verlichten menstruatiepijn.................................34

Nieuws Faché Instituut Publiciteit • Ojibwa/De Roeck...................................................2 • Energetica Natura: Resium...................................2 • Similia....................................................................32 • Consumer links.....................................................36 • Urmale...................................................................36 • Ojibwa De Roeck ‘Als vloeibaar beter is’.........40

• Faché Instituut online...........................................5 • Monografieën van het Faché Instituut.............17 • Gezondheidsboekjes Faché................................35 • Lustrumcongres stop 100 jaar toxiciteit, stop kanker.................37 • Volgend nummer.................................................38 • Colofon Leefnu.....................................................38 • Agenda Faché Instituut.......................................39

Wenst u nog meer info?

i

Bezoek onze gesloten website www.viow.be en vraag uw paswoord aan.

Abonneer u nu op Leefnu en Orthofyto en ontvang een gratis ontbijtboekje !

Redactioneel

Orthomoleculaire vakantietips

O

p het ogenblik dat je dit nummer van LeefNu ontvangt, begint de grote zomeruittocht naar verre of dichtbije bestemmingen. Andere mensen blijven gewoon thuis of vervullen op het werk, naast hun eigen taak, ook de belangrijkste opdrachten van de vakantiegangers. Het leek me dan ook evident in dit inleidende artikel hieraan aandacht te schenken en tips te geven om van de zomervakantie een echt succes te maken. Volgens de statistieken, die afkomstig zijn van ziekenhuizen, artsen en apothekers, slaagt de Belg er immers steeds minder in om van de grootste vrijetijdsperiode van het jaar een moment van plezier en totale recuperatie te maken.

Voor een groeiend aantal mensen betekent vakantie vooral veel stress. Walter OM Faché

Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig Nobelprijswinnaar introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen of handelingen die niet toxisch en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade en die op de juiste tijd met de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven of geëlimineerd te worden. (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

4

zesde jaargang 2009 - n°46 - www.viow.be

Mag ik je het ontspannende advies geven er voor te zorgen dat je uitgerust aan je vakantieweken begint? Dat is van cruciaal belang om vervelende toestanden zoals files en lange rijen voor de incheckbalies op de dag van het vertrek zonder vorm van ziekmakende spanning te doorstaan. De realiteit toont echter aan dat zeer veel mannen en vrouwen nog op de avond van hun laatste werkdag, totaal uitgeput, vertrekken. Anderen verhogen hun vermoeidheidsgraad nog door midden in de nacht aan hun lang verwachte vakantie te beginnen. De dagen daarvoor staan in het teken van nog snel even voorbereidingen treffen, koffers pakken en eventueel inentingen halen. Oververmoeidheid slaat dan genadeloos toe, omdat er die dagen nog fulltime moet worden gewerkt, terwijl tevens de voorbereidingen voor de reis in orde moeten worden gemaakt. Onder die omstandigheden wordt het bijzonder lastig

om te gaan met tegenslagen als slecht weer, lichamelijke klachten of ruzies met de kinderen of de partner.

Tips voor een (meer) ontspannen vakantie Begin vroeg met de voorbereidingen, zodat je de laatste dagen niet van winkel naar arts hoeft te rennen. Neem minimaal twee, maar liefst drie dagen voor vertrek al vrij. Gebruik deze tijd om uit te rusten. Je kan deze dagen gebruiken om in alle rust de koffers te pakken en de laatste voorbereidingen te treffen. Verzamel informatie over je vakantiebestemming, zodat je niet voor onaangename verrassingen komt te staan. Bespreek je plannen vooraf goed met je eventuele reisgenoten. Eenmaal aangekomen is de lol snel over als blijkt dat de één op het strand wil liggen en de ander bergen wil beklimmen. Gun je lichaam de tijd om te wennen aan een hogere temperatuur en/of bij te komen van een jetlag. Beklim dus niet direct de hoogste berg. Hij zou je in een zeer diep (gezondheids)dal kunnen doen belanden.

Neem minimaal een dag de tijd om te wennen aan het klimaat, het nieuwe dagritme (of gebrek daaraan) en om bij te komen van de reis. Een aantal dagen is nog beter. Eens op je vakantiebestemming is het eerste etmaal van je jaarlijkse vrijetijdsperiode het ‘gevaarlijkst’. Vooral de overgang van spanning naar ontspanning veroorzaakt – bewust of onbewust - toenemende stress. Neem vooral tijd voor jezelf gedurende die eerste dagen. Zorg met andere woorden dat je je tijdig terugtrekt voor privacy en rust. Volg de lokale gewoonten op je vakantiebestemming: houden zij op het warmste deel van de dag een siësta, doe dit dan ook. Laat ook het gevoel los dat je ‘nuttig’ bezig moet zijn.

Faché Instituut Online

in deUniek bene lux

Beperk toiletstress Met het vakantieseizoen voor de deur, neemt voor veel Belgen de toiletstress toe. Vieze toiletten, verandering van omgeving en een ander eetpatroon tijdens de vakantie zijn niet bevorderend voor een regelmatige stoelgang. Veel vakantiegangers zien op tegen jaarlijks protesterende ingewanden met dagenlang toiletproblemen als gevolg. Aan toiletstress op reis valt gelukkig veel te doen. In het dagelijkse (vakantie)leven kan men met een aantal zaken rekening houden. Drink bijvoorbeeld genoeg en blijf vezelrijk voedsel eten. Blijf voldoende in beweging als je op reis bent, want lang stilzitten is niet goed voor de spijsvertering. Neem een degelijke multivitamine mee, extra vitamine C en een degelijk probioticum. Zo kunnen ook je darmen meegenieten van een ‘vlotte’ zomervakantie.

Niet iedereen wil weg van huis! Vraag jezelf eens af waarom je op vakantie gaat. Heb je er echt plezier in of ‘hoort het er bij’? Blijf in dat laatste geval vooral thuis. Vakantiestress is anders onvermijdelijk. Bij stress is het advies beslist thuisblijven en uitrusten. Heb je net te maken gehad met flinke conflicten op het werk, ziekte in de familie of een verbroken relatie, dan kan je beter thuis blijven. De kans op psychische problemen is dan immers groot. Wil je toch weg gaan, blijf dan in ieder geval dicht bij huis. Ik wens alle lezers van LeefNu, zowel de thuisblijvers als de vakantiegangers, een prachtige vakantieperiode.

Walter Faché Hoofdredacteur LeefNu

De meeste dynamische website over orthomoleculaire geneeskunde: www.viow.be Het betalende gedeelte van deze website omvat: ;; ;; ;; ;; ;;

Archief van 70 Orthofyto’s Archief van 40 Leefnu’s Meer dan 400 Orthotrends Seizoensadviezen Een databank van meer dan 4000 artikels die wekelijks aangevuld wordt

Men kan elk artikel snel opvragen via een zoekfunctie met trefwoorden of via de geavanceerde zoekmachine. Nieuwste aanwinsten: ;; ;; ;; ;; ;; ;;

Verleng je levenskwaliteit door voedingstelomerase Nattokinase verlaagt de bloeddruk Langer leven met resveratrol Walnoten tegen prostaatkanker De biochemie van tyrosine bij depressies Erectiestoornissen op veertigste voorspellen hart- en vaatziekten op latere leeftijd ;; Bipolaire Stoornis verhoogt het risico van vroegtijdige dood ;; Training maakt operatie onnodig bij claudicatio intermittens ;; B-vitaminen voor de ogen

Word digitaal abonnee Toegang voor het betalende gedeelte gaat enkel via het Orthopakket. Met dit pakket (160 euro) ontvang je het vakblad Orthofyto, het voedingsmagazine Leefnu, uitnodiging voor het ledenseminarie en toegang tot het gesloten gedeelte van de website. Info: www.fache-instituut.be/lidworden zesde jaargang 2009 - n°46 - www.viow.be

5

Actueel In deze rubriek worden thema’s ‘heet van de naald’ uit de verschillende media overgenomen en door de redactieraad kritisch geëvalueerd.

Slapeloze nachten van uitstellen Mensen met een zogenaamd uitstelgedrag brengen zichzelf flink in de (gezondheids) problemen. Ze verliezen uren of zelfs dagen met onzinnige dingen doen en krijgen slapeloze nachten van de stress. Maar liefst 55 procent van de WestEuropese bevolking heeft last van chronisch uitstelgedrag. Het levert veel stress op. Uitstellers worden kwaad op zichzelf en hebben vaak een knagend schuldgevoel. Ontspannen lukt niet meer, omdat ze weten dat er eigenlijk nog van alles gedaan

moet worden. En het idee dat je het nooit meer op tijd afkrijgt, veroorzaakt slapeloze nachten. Er bestaan twee types uitstellers: de perfectionist met faalangst en de onbezorgde superoptimist. De Nederlandse psychologe Van Essen verklaart het fenomeen nader: “De perfectionist wil alles zo goed mogelijk doen, maar is bang dat het niet lukt. Daardoor ziet hij als een berg tegen het werk op en durft er niet aan te beginnen. De superoptimist vindt juist weer dat werken altijd aangenaam

moet zijn. Bij allebei ontstaat een gevoel van weerstand bij vervelende opdrachten. Ze laten zich afleiden door dingen die op dat moment plezieriger lijken om te doen.” Van Essen schreef met collega-psycholoog Henri Schouwenburg het boek “Doe het vandaag! Stap voor stap je uitstelgedrag te lijf.” Van Essen: “Mensen hebben veel aan de methode. Ze krijgen niet te horen dat ze moeten ophouden met dat luie gedrag en gewoon aan het werk moeten gaan. We geven

concrete tips en mensen ontdekken waar hun uitstelgedrag vandaan komt. We passen vooral de vijfminutentruc toe. Als mensen er toe aangezet worden om slechts vijf minuten aan een onaangename opdracht te werken, blijkt dat 90 % gewoon blijft doorwerken. (HM) Bronnen:

Algemeen Dagblad en het boek ‘Doe het vandaag! Stap voor stap je uitstelgedrag te lijf.

Visvetzuren lijken gehoorverlies te voorkomen Een dieet met veel visolie zou de achteruitgang van bepaalde hersenfuncties en het gehoor kunnen vertragen. Tot die conclusie komt dr. Carla Dullemeijer naar aanleiding van onderzoek waarop ze vorige maand promoveerde aan de universiteit van Wageningen. Ze vond een duidelijk verband tussen het gehalte in het bloed aan visvetzuren, de zogeheten lange keten omega 3-vetzuren, en een verminderde achteruitgang van het gehoor bij ouderen.

6


Dullemeijer ontdekte tevens dat ouderen met relatief weinig lange keten omega 3-vetzuren in het bloed sneller achteruitgingen in hun verstandelijke prestaties dan ouderen met meer van deze visvetzuren in het bloed. Ze keek ook naar het binnenoor, een zeer goed doorbloed deel van het hoofd. Hier vertaalt het slakkenhuis binnenkomend geluid naar een elektrisch signaal dat via de gehoorzenuw de hersenen bereikt. Een verminderde circulatie in

de hersenen zou dat slakkenhuis kunnen treffen en tot gehoorverlies leiden. “Ouderen die relatief veel lange keten omega 3vetzuren in hun bloed hadden, bleken inderdaad minder gehoorverlies te hebben dan ouderen met relatief weinig van deze vetzuren in het bloed”, aldus Dullemeijer. Het verschil in gehoorverlies gold echter alleen de lage tonen. De bouw van het middenoor kan dit goed verklaren. “Het slakkenhuis wordt gevoed door één bloedvat, dat de

windingen volgt van het brede deel tot in het topje. Bij een slechtere circulatie is er minder bloedtoevoer naar het topje, waardoor daar de schade optreedt. Omdat juist in dit topje lage geluidsfrequenties worden verwerkt, zou dit kunnen duiden op een verminderde microcirculatie, waardoor een mogelijk gunstige invloed van de omega 3-vetzuren op de lage tonen valt te verklaren.” (WF) Bronnen:

Reformatorisch Dagblad en de Universiteit van Wageningen

Actueel

Driehonderdduizend doden door klimaatverandering Klimaatverandering eist wereldwijd nu al ruim driehonderdduizend dodelijke slachtoffers per jaar. Dit claimt het Global Humanitarian Forum (GHF), een organisatie uit Genève die wordt voorgezeten door Kofi Annan, voorheen secretaris-generaal van de VN. Volgens het rapport, dat werd gepresenteerd in Londen, zal het aantal doden de komende twintig jaar oplopen tot een half miljoen per jaar, vooral door ef-

fecten als ondervoeding en ziekte. Tegen die tijd zal het aantal mensen dat gevolgen ondervindt van klimaatverandering zijn opgelopen tot ruim 600 miljoen. “Velen denken dat klimaatverandering over de toekomst gaat”, zei Annan. “Maar het heeft nu al een echte impact op de levens van vele miljoenen mensen. Het beeld is alarmerend.” Hij voorspelt in de toekomst grote spanningen tussen landen als bijvoor-

beeld mensen massaal naar buurlanden vluchten vanwege droogte. Annan stipte tevens de economische kosten aan, die nu 125 miljard dollar per jaar zouden bedragen. “Dat is enorm, maar de menselijke tol van klimaatverandering is ronduit beangstigend. Het pijnlijke is dat de mensen die er het minst verantwoordelijk voor zijn, het hardst zullen worden getroffen en de minste middelen hebben om hiermee

om te gaan.” Volgens het GHF-rapport woont 98 procent van de mensen die worden getroffen door klimaatverandering in ontwikkelingslanden. De twintig Afrikaanse en Aziatische landen die hierbij het meest kwetsbaar zijn, produceren samen minder dan 1 procent van alle broeikasgassen. (DB)

Bronnen:

De Volkskrant en het Global Humanitarian Forum

Oesterzwammen nieuwe vitamine D kampioen! Oesterzwammen die groeien onder veel UV-licht bevatten een grote hoeveelheid vitamine D, blijkt uit onderzoek van Wageningen UR. Een portie belichte oesterzwammen per persoon per dag is genoeg om te voorzien in de dagelijkse behoefte aan vitamine D. Alle paddenstoelen bevatten veel vitamine D als ze worden blootgesteld aan UV-licht, aldus de onderzoekers. Maar omdat de vitamine in de lamellen van paddenstoelen worden aangemaakt, zijn vooral oesterzwammen zeer ge-

schikt. Deze paddenstoelen hebben zeer lange lamellen die, in tegenstelling tot bijvoorbeeld champignons, naar het licht gekeerd zijn. Vitamine D komt in de natuur voor in vette vissoorten, zoals paling en makreel. Van paddenstoelen die onder UV-licht groeien was die eigenschap tot dusver niet helemaal bekend. Als er op de markt een voldoende grote vraag is naar belichte oesterzwammen, zullen telers bekijken hoe ze de kweek van oesterzwammen kunnen aanpassen om het vitamine D gehalte te

verhogen. Vitamine D heeft een belangrijke functie bij de ontwikkeling en het in stand houden van botten. Een tekort kan leiden tot onvoldoende botvorming, botverweking of een afname van de botmassa. Dit laatste heet osteoporose ofwel botontkalking. Ongeboren kinderen, kinderen tot vier jaar en ouderen, voornamelijk vrouwen, lopen het meeste risico op een tekort aan vitamine D. De belangrijkste bron voor de mens om zelf vitamine D aan te maken is zonlicht.

Bij ruime blootstelling hieraan produceert het lichaam previtamine D in de huid dat omgezet wordt naar vitamine D. Naast de al genoemde risicogroepen zijn ook personen die vegetarisch eten, personen met een donkere huidskleur en personen die gesluierd door het leven gaan een risicogroep. Als deze risicogroepen met UVbelichte oesterzwammen eten, krijgen ze voldoende vitamine D binnen. (HM) Bronnen:

De Telegraaf en de Universiteit van Wageningen


7

Voedingsdossier

Hoe dieetpillen vervangen door vetten? De nieuwe dieetpil Alli of de zinloze strijd tegen vetten

Joost Meeusen

H

et gaat van kwaad naar erger. Sinds mei is de dieetpil Alli vrij verkrijgbaar in de apotheek. Alli bevat dezelfde actieve component als Xenical, met name orlistat, dat voordien voorgeschreven werd door de arts aan zeer zware mensen. Nu kan iedereen hetzelfde medicament dus zonder voorschrift halen bij de apotheek, indien je de apotheker kan overtuigen dat je een body mass index (BMI) van minstens 28 hebt. In juni kregen we het bericht dat de FDA bezig is het verband tussen orlistat en leverschade te onderzoeken. Orlistat blokkeert een enzym dat door de pancreas wordt aangemaakt en in het darmkanaal wordt uitgescheiden wanneer een maaltijd in aantocht is. Dit enzym, lipase, verteert de triglyceriden tot vetzuren. Wanneer lipase geblokkeerd wordt, kunnen deze vetten niet meer opgenomen worden. In het geval van orlistat wordt 30% van de vetten niet opgenomen , deze verlaten het darmkanaal via de stoelgang. Volgens studies kan met orlistat een gewichtsverlies van 10% behaald worden. Maar studies zijn zelden een reële weergave van het werkelijke leven: de patiënt wordt nauwgezet in het oog gehouden en wordt op professionele wijze aangemoedigd om tegelijk zijn levenswijze aan te passen. Dit alleen al zorgt voor een extra gewichtsverlies. Wanneer men dus vergelijkt met patiënten die een placebo krijgen, wordt het aandeel van het medicijn op amper 5 kilogram geschat.

8


Nu Alli als OTC-product (over-the-counter) kan gekocht worden, zal het in handen komen van zwaarlijvige mensen die onrealistische verwachtingen hebben van al die dieetpillen. Algauw zullen ze ontmoedigd geraken wanneer ze die pillen gaan slikken zonder hun levensstijl aan te passen door minder calorieën te eten en meer te bewegen. Overgewicht rukt op naar één derde van onze bevolking, obesitas (BMI > 30) naar één tiende. De toestand is ernstig en laten we eerlijk zijn: de geneeskunde boekt bitter weinig succes tegen deze problematiek.

De moeilijkheden van gewichtsverlies De doorgang van voedsel doorheen het spijsverteringskanaal zorgt voor een verzadigingsgevoel, afhankelijk van de samenstelling van het voedsel. Ook de energie-

Voedingsdossier

Walter OM Faché is orthomoleculair biochemicus en voedingsdeskundige en houdt zich al meer dan dertig jaar professioneel bezig met de invloed van voeding en milieu op de gezondheid. Hij is sedert 1978 voor België de pionier voor de orthomoleculaire voeding en geneeskunde. Zijn verdienste en bijdrage aan de orthomoleculaire geneeskunde werd het eerst in het buitenland gewaardeerd waar hij in 1999 in Nederland als eerste buitenlander de prijs voor de Orthomoleculaire Geneeskunde ontving.

Korte en lange vetzuren

Info: Wil je weten hoe je op een natuurlijke manier kan afvallen, lees dan monografie nr. 8 “Overgewicht met natuurlijke middelen voorkomen en behandelen” en Gezondheidsboekje n°1. Te verkrijgen bij het FIOW 09 369 06 42 [email protected]

gezondheidsboekJes faché

Ondertussen is de Food and Drug Administration (FDA) in de VS bezig het verband tussen orlistat en leverschade te onderzoeken. De laatste acht jaar werden verschillende gevallen van bijwerkingen gerapporteerd: 1. Gevallen van ernstige leverschade werden gerapporteerd. Orlistat wordt voor één procent in de darmen

Zwaarlijvigheid is géén strijd tegen vetten

Gevaarloos vermageren

Walter OM Faché

Met vetten bedoelen we hier hoofdzakelijk de triglyceriden en cholesterol, hoewel er tal van andere vetachtige stoffen bestaan. In de voeding vindt men hoofdzakelijk de triglyceriden terug. Triglyceriden zijn moleculen die uit drie vetzuren bestaan gekoppeld aan een verbindingsstuk (glycerol). Het zijn de

In dit eigentijdse boekje vindt iedereen een smakelijke, snelle ontbijtformule die zijn of haar persoonlijkheid en levensstijl verrijkt, gezonder en vitaler maakt. Mensen die geen tijd hebben om van een ontbijt te genieten, moeten dit meesterwerkje beslist lezen. Ze ontdekken dé nieuwste ontbijtformules van de 21ste eeuw! Dirk Bogaert - Wetenschapsjournalist Een oude wijsheid leert : eet ‘s morgens als een keizer, ‘s middags als een prins, ’s avonds als een bedelaar. Hoe we dit keizerlijk ontbijt moeten invullen leert Walter Faché ons in “Gezond ontbijten met Walter en Karine”. Vertrekkende van de aloude voedingsprincipes van Shelton en Hay voert hij ons op de hem eigen didactische, bijna speelse en duidelijke manier naar een genietbare gedissocieerde voeding met aandacht voor de mooie dingen van het leven. Om “one apple a day keeps the doctor away” te parafraseren: wanneer je doet wat in dit boekje staat blijft de (orthomoleculaire) arts een goede vriend en leidsman, die zelden acuut moet ingrijpen. Een must voor wie een lang gezond leven tegemoet wil gaan en vooral voor elke arts die meer wil zijn dan een brandblusser! Dr. Mark Bottu Een optimale en onmisbare leidraad voor mijn patiënten.

Dr. Werner A. Faché

Dit origineel voedingsboek benadert ten zeerste de perfectie, is een uniek naslagwerk en zou in geen enkele keuken, hotel of restaurant mogen ontbreken.

Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe

Nieu

w

1 JiJ kunt slank en gezond bliJven

2 Met WalteR en kaRine

De gevaren van orlistat

opgenomen, waar het in de lever andere enzymen kan gaan blokkeren. In één geval was een levertransplantatie nodig. 2. Orlistat verhoogt de opname van oxaalzuur dat zich in de nieren kan afzetten. Men heeft drie gevallen gedocumenteerd die nierfalen hadden gekregen als gevolg van oxaalzuur door gebruik van orlistat. 3. Van statines (cholesterolverlagers) is geweten dat ze spierzwakte en -pijnen veroorzaken. Deze bijwerkingen beperken zich niet tot statines, ook andere lipideverlagers hebben hetzelfde euvel. Bij één patiënt bleken de spierpijnen zo erg dat sporten niet meer mogelijk was, wat een grote belemmering is om gewichtsverlies te bekomen. Een verband met Orlistat werd niet onmiddellijk gelegd, totdat de patiënt intuïtief en op eigen houtje ermee stopte en supplementen begon te nemen (o.a. coënzym Q10). Het duurde vervolgens nog twee jaar vooraleer de symptomen drastisch verbeterd waren. 4. Daling van de opname van alle vetoplosbare nutriënten. Dit tekort aan nutriënten werkt zwaarlijvigheid in de hand. 5. De bijwerkingen van diarree en de bijhorende incontinentie wegens de vetachtige stoelgang zijn genoegzaam bekend.

gezond ontbiJten

reserves in ons lichaam, voornamelijk het vetweefsel, sturen informatie naar de hersenen omtrent de toestand ervan. De hersenen reageren op deze signalen met méér of minder hongergevoel. Er is een (logische) asymmetrie in het opstapelen van energie en het verbranden ervan. Opstapelen gebeurt à volonté, maar het verbranden van vetweefsel stuit op een grote weerstand. Het lichaam koestert de energiereserves omdat het er steeds rekening mee houdt dat deze ooit nog van pas zullen komen. Daarom schakelt het lichaam – als gevolg van het beetje gewichtsverlies – over in een andere, energiebesparende stand. De grote weerstand ondervindt men wegens het verzadigingsgevoel. Vanaf het moment dat je gewicht begint te verliezen, nemen de verzadigingssignalen in het lichaam een duik, zodat je sneller terug honger gaat krijgen. Dat maakt het verliezen van gewicht natuurlijk extra moeilijk. Bovendien geeft de bevrediging van honger een instant geluksgevoel, zodat het koppel honger-verzadiging spiraalsgewijs kan uitmonden in een eetverslaving. Niet verwonderlijk dat zwaarlijvige personen 77% van hun gewichtsverlies, na een vijfjarig dieet te hebben gevolgd, nadien terug ‘verliezen’. Elke patiënt zou dus goed voorgelicht moeten zijn over de zware klus die hem te wachten staat.

met de Nieuwe Voedingsdriehoek Faché® Met honderden eenvoudige adviezen, tips en waarschuwingen de 15 voedingsgroepen van de voedingsdriehoek in de keuken dagelijks met succes toepassen.

FIOW

ISBN: 9077994-04-1

FIOW

gezondheidsboekJes faché Publi Media - Vlaams Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen


9

Voedingsdossier

eigenschappen van deze vetzuren die de waarde van triglyceriden gaan bepalen. De belangrijkste eigenschappen zijn de lengte van de vetzuren en het aantal onverzadigdheden in de vetzuurketen (enkelvoudig of meervoudig onverzadigde vetzuren). Indeling volgens de lengte gebeurt als volgt: – Korteketen-vetzuren: (vet)zuren met ketens van 1 à 6 koolstofatomen, waaronder boterzuur. Boterzuur is nog goed oplosbaar in water, daarom zijn het niet allemaal echte vetten. Boterzuur wordt door de darmflora uit vezels aangemaakt. De darmcellen gebruiken boterzuur als voornaamste energiebron. – Middellangeketen-vetzuren: ketens van 8 à 12 koolstofatomen. Deze vetzuren hebben interessante eigenschappen die zwaarlijvigheid kunnen verhelpen. Ze worden aangeduid als MCT’s, medium chain triacylglycerols, zoals ze in de voeding aanwezig zijn. – Langeketen-vetzuren: ketens van 12 à 22 koolstof atomen, deze vetzuren zitten het meest in onze voeding – Zeer langeketen-vetzuren: ketens van meer dan 22 koolstofatomen

dellange keten-vetzuren. Het is trouwens zinloos om verzadigde vetzuren als enige dader van zwaarlijvigheid aan te duiden: de koolhydraten (suiker, brood) zijn minstens even schuldig. De echte slechte vetzuren zijn zonder twijfel de transvetzuren, misvormde vetzuren die ontstaan uit verhitting van meervoudige onverzadigde vetzuren. Tot slot vergeten we de geconjugeerde vetzuren niet, in aantal niet zo belangrijk, maar wel met exemplaren die uitzonderlijke eigenschappen in zich dragen. De middellange triglyceriden De bekendste bron is momenteel kokosvet dat meer dan 50% aan MCT’s bevat. Ook palmpittenolie (>50%) en boter (11%) bevatten MCT’s. Echte MCT-olie bestaat ook door extractie uit kokos- en palmpittenolie en is commercieel verkrijgbaar. De middellange triglyceriden (MCT’s) volgen na opname een heel andere route dan de lange triglyceriden. Het enzym lipase zorgt bij beide groepen voor de afsplitsing van de vetzuren. Deze vetzuren kunnen dan opgenomen worden door de darmen.

Vetten zijn belangrijk Het omhulsel van elke cel, het celmembraan, bestaat uit vetten, waaronder de fosfolipiden en cholesterol. Ook ín de cel bevindt zich een heel netwerk van structuren met een gelijkaardig membraan, zoals de mitochondriën, de celkern en het endoplasmatisch reticulum. Denk daarbij dat het merendeel van alle cellulaire activiteiten verzameld zijn rond membranen. Vetten verdienen eerherstel Vetten zijn dus belangrijk. Twee vetzuren zijn zelfs essentieel, namelijk linolzuur en alfalinoleenzuur, maar ook andere vetzuren, hoewel niet essentieel voor onze overleving, zijn even hard nodig voor onze gezondheid, zoals gammalinoleenzuur (GLA), eicosapenta eenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Andere oliën verdienen evenmin de slechte reputatie van de verzadigde vetzuren, denk maar aan olijfolie. Deze bevat hoofdzakelijk enkelvoudig onverzadigde vetzuren die gunstig zijn voor de bloedvaten. Ook de verzadigde vetzuren hoeven niet altijd slecht te zijn, zoals je zal vernemen in het stuk over de mid-

10


De bekendste bron van middellange triglyceriden is kokosvet

Minder vetopstapeling Lange vetzuren worden na opname terug omgezet naar triglyceriden. Vervolgens worden ze via de lymfe naar de bloedbaan gebracht waar ze in vetbolletjes vervoerd worden naar de weefsels . De MCT’s volgen een heel ander en korter traject. Zij worden onmiddellijk naar de lever gebracht en in de lever verbruikt als energiebron. Verbranding van MCT’s verloopt tienmaal sneller dan langeketen-vetzuren; deze verbranding loopt ta-

Voedingsdossier

melijk onafhankelijk van het aanbod aan koolhydraten. Bij de lange vetzuren ligt dit helemaal anders: wanneer het aanbod aan koolhydraten toeneemt, zullen logischerwijs meer vetzuren afgevoerd worden naar het vetweefsel en komen er minder in aanmerking voor verbranding. Bij MCT’s is slechts 5% bestemd voor opstapeling. Dat MCT’s uiteindelijk tot minder vetmassa leiden, werd uitgezocht bij 78 Japanners. De personen die supplementen met middellange keten-vetzuren innamen en die een BMI > 23 hadden, ondervonden een groter gewichtsverlies. Een andere studie vond eveneens een vermindering van vetmassa met een functionele olie bestaande uit 70% MCT’s. MCT’s ontlasten de pancreas Voor diabetespatiënten en mensen die problemen hebben met vertering en opname van vetten, zijn de MCT’s een goede optie. Blijkbaar hebben de lipaseenzymen veel minder moeite bij het splitsen van MCT’s in vergelijking met de langeketen-vetzuurtriglyceriden. Het is de pancreas die voor de productie van deze enzymen instaat. Met MCT’s minder honger Suikers en verzadigde langeketen-vetzuren geven minder snel een verzadigingsgevoel, ondanks hun hoge caloriewaarde. Net deze ingrediënten worden als lekker ervaren. MCT’s geven sneller een verzadigingsgevoel, zo ondervond men in studies met zwaarlijvigheid. Dit wil zeggen dat de honger sneller gestild is, maar eveneens is gebleken dat het hongergevoel voor langere tijd onderdrukt wordt. Zo zag men dat deelnemers van een studie minder snel zin hadden in tussendoortjes, die bij sommige mensen een groot aandeel van de voedselopname kan bedragen.

Thermogenese De energie die we opnemen, moet uitbesteed worden aan spieractiviteit en aan metabolische processen. Voor sedentaire personen kan het gewone metabolisme al 60% van de uitgaven voor zijn rekening nemen. Daarnaast is er nog 10% van de energie die naar de warmteproductie gaat. De overige calorieën moeten opgeslagen worden, aangezien er geen andere uitweg is. MCT’s verhogen de warmteproductie opmerkelijk. Immers wordt met MCT’s meer energie verbrand, zonder dat er noodzakelijk meer energie vereist is. De energie moet ergens naartoe gaan en indien er niet meer arbeid verricht moet worden of er niet meer processen aangedreven moeten worden, is de productie van warmte de enige uitweg om de energie kwijt te geraken.

Referenties: 1.

2.

3.

4.

Overigens verhoogt elke maaltijd de warmteproductie, even goed bij proteïne- en koolhydraatrijke maaltijden. Opvallend bij MCT’s is dat de warmteproductie ook lange tijd na de maaltijd verhoogd blijft.

5. 6.

7.

Slotbeschouwingen Tot nog toe heeft men geen ongewenste bijwerkingen gevonden van MCT’s bij ratten en honden die lange tijd op deze vetzuren moesten leven. Men heeft ook gemerkt dat vrouwen minder sterk reageren op MCT’s dan mannen. Tot slot mag men niet vergeten dat MCT’s ook calorieën bevatten en dat zwaarlijvigheid een verstoring is van de energiebalans in het lichaam. Deze storing kan enkel aangepakt worden wanneer de totale energie-inname verminderd wordt. MCT’s vormen maar een kleine schakel in een moeizaam en nauwgezet te volgen dieetplan.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

Karamadoukis L, Shivashankar GH et al. An unusual complication of treatment with orlistat. Clin Nephrol. 2009; 71(4):430-432 Williams G. Orlistat over the counter. Has a minimal effect on obesity and is no substitute for a healthy lifestyle. BMJ. 2007;335:1163-4 Ringman JM, Mozaffar T. Myopathy associated with chronic orlistat consumption: A case report. Neuromusc Dis. 2008; 18:410¬-412 Umemura T et al. Severe Hepatic Injury Caused by Orlistat. Am J Med. 2006; 119,e7 Montero JL et al. Orlistat associated subacute hepatic failure. J Hepatol. 2001; 34:173-179 Svendsen M, Helgeland M et al. The long-term influence of orlistat on dietary intake in obese subjects with components of metabolic syndrome. J Hum Nutr Diet. 2009; 22:55-¬63 Tsuji H, Kasai M et al. Dietary medium-chain triacylglycerols suppress accumulation of body fat in a double-blind, controlled trial in healthy men and women. J Nutr. 2001; 131: 2853¬-2859 St-Onge M-P, Ross R et al. Mediumchain triglycerides increase energy expenditure and decrease adiposity in overweight men. Obesity research. 2003; 11(3):395-402 Ogawa A, Nosaka N et al. Dietary medium- and long-chain triacylglycerols accelerate dietinduced thermogenesis in humans. J. Oleo Sci. 2007; 56(6):283-287 St-Onge M-P, Jones P. Physiological effects of medium-chain triglycerides: potential agents in the prevention of obesity. J Nutr. 2002; 132:329 -332 St-Ong M-P, Jones PJH. Greater rise in fat oxidation with medium-chain triglyceride consumption relative to long-chain triglyceride is associated with lower initial body weight and greater loss of subcutaneous adipose tissue. Int J Obesity. 2003; 27:1565-¬1571 Aoyama T, Nosaka N et al. Research on the nutritional characteristics of medium-chain fatty acids. J Med Invest. 2007; 54:385-388 Takeuchi H, Sekine S et al. The application of medium-chain fatty acids: edible oil with a suppressing effect on body fat accumulation. Asia Pac J Clin Nutr. 2008;17 (S1):320-323


11

Voedingsdossier

De kracht van echte thee

De kleur bepaalt de heilzame effecten

Hilde Maris

A

ls we het over thee hebben, denken we automatisch aan China, waar het ritueel van theezetten een eeuwenoude traditie is, of aan Engeland met haar befaamde ‘tea and biscuits’. Nochtans wordt thee hier bij ons steeds populairder. Dat is grotendeels te danken aan het groeiend aantal variaties dat de laatste jaren verkrijgbaar is, maar ook door de vele heilzame effecten van thee, die meer en meer bekend worden.

Camellia Sinensis Alle theesoorten zijn afkomstig van dezelfde plant, de Camellia, voornamelijk de Camellia Sinensis. Afhankelijk van de behandeling die de theebladeren ondergaan, bekomt men thee met verschillende kleuren, aroma’s en kwaliteiten. De belangrijkste variëteiten zijn zwarte, groene, witte en Oolong thee. Om zwarte thee te bekomen worden de theebladeren na het plukken verlept en gerold. Daarna worden ze in een koele, geventileerde ruimte gelegd om te fermenteren. Door dit fermentatieproces komen de bestanddelen uit de theebladeren in contact met de zuurstof uit de lucht. Deze bestanddelen geven de thee zijn karakteristieke geur en aroma. Door het fermenteren krijgen de bladeren hun zwarte kleur. Vervolgens wordt de thee verhit tot 80° à 90° C, waardoor de

12


fermentatie stopt en de thee droogt. Door het drogen wordt de thee houdbaar. Groene thee is niet-gefermenteerde thee. De bladeren worden direct na de oogst kort gestoomd, waardoor de enzymen inactief worden gemaakt en fermentatie uitblijft. Dit zorgt ervoor dat de groene kleur wordt behouden. Oolong thee is thee waarvan de bladeren gedeeltelijk gefermenteerd zijn, waardoor de thee een groenbruine kleur krijgt. Witte thee is bijzonder zeldzaam en duur. Hij wordt gemaakt van de knopjes van jonge theeblaadjes en kan slechts eenmaal per jaar geproduceerd worden. Gearomatiseerde thee is zwarte, groene of Oolong thee waaraan een aroma wordt toegevoegd, zoals jasmijnthee.

Voedingsdossier

Theïnegehalte Theïne, de in thee aanwezige variant van cafeïne, stimuleert de waakzaamheid door op het centraal zenuwstelsel in te werken. Groene en zwarte thee hebben hetzelfde theïnegehalte (20 - 90 mg per kopje), maar bij groene thee vormt de theïne een complex met het aanwezige looizuur, waardoor hij minder goed wordt opgenomen door het organisme. Groene thee geeft daarom minder bijverschijnselen zoals slaapproblemen en nervositeit. Oolong thee bevat minder theïne en witte thee is arm aan theïne. Zij zijn dus meer geschikt om ’s avonds te consumeren, hoewel gevoelige mensen er beter aan doen om na 18.00u geen echte thee meer te drinken.

Heilzame kracht De echte heilzame kracht van thee wordt echter vooral bepaald door de aanwezigheid van antioxidanten, waaronder looizuur, polyfenolen, vitamine C en de B-vitaminen. De concentratie van deze stoffen varieert naargelang de soort thee en is verantwoordelijk voor het verschil in gezondheidseffecten. Het totaal aantal polyfenolen in groene thee is 115 mg/100 ml, in zwarte thee is dat 96 mg/100 ml en Oolong thee bevat 39 mg/100 ml. Eén kop groene of zwarte thee verhoogt de antioxidantcapaciteit in het bloed met 41 à 48%. Toch worden aan groene thee meer gezondheidsbevorderende effecten toegeschreven, meerbepaald aan het belangrijkste bestanddeel ervan, het polyfenol epigallocatechinegallaat (EGCG). Doordat de blaadjes van de groene thee niet gefermenteerd zijn, worden de polyfenolen niet geoxideerd, in tegenstelling tot die van zwarte thee. De wetenschappelijke literatuur staat bol van de goede eigenschappen van EGCG. Het is een zeer sterke antioxidant, waardoor het be-

schermt tegen het ontstaan van kanker. Bovendien is in verschillende studies aangetoond dat het de groei van kanker afremt en apoptose (geprogrammeerde celdood) verhoogt. Het zorgt tevens voor een verhoogd energieverbruik (thermogenese), waardoor het helpt om gewicht kwijt te geraken. Het beschermt tegen hart- en vaatziekten, ondermeer door een verlaging van het cholesterolen triglyceridengehalte . Het remt de ontwikkeling van diabetes type 2 af door zijn gunstige invloed op het glucosemetabolisme. Het heeft een ontstekingsremmende werking, het beschermt tegen neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer en Parkinson en het beschermt de huid tegen de schadelijke gevolgen van UV-straling. Heel recent werd ontdekt dat EGCG een sterke antivirale werking heeft tegen het H1N1 influenza virus of de varkensgriep. Het is zelfs veelbelovend als onderdeel van de behandeling van HIV infecties. Dit is echter slechts een greep uit de talloze therapeutische eigenschappen van EGCG en groene thee en de lijst zal ongetwijfeld nog worden aangevuld door meer wetenschappelijk onderzoek, maar in het kader van deze uiteenzetting is het voldoende om een idee te geven van de werkzaamheid.

Je eigen theeritueel Thee drinken en gezond blijven, het lijkt te mooi om waar te zijn. Toch valt er veel voor te zeggen. Uiteraard blijft een gezonde levensstijl noodzakelijk, maar met een paar koppen thee per dag haal je er nog wat extra voordeel uit, ongeacht welke thee je voorkeur geniet, al heeft groene thee, door de indrukwekkende eigenschappen van EGCG, net iets meer te bieden. Geniet dus van je eigen dagelijkse theeritueel en haal het onderste uit de kan.

Info: Alles over thee en andere gezonde dranken vind je in monografie nr. 71 “De drankendriehoek: je bent wat je drinkt” Te bestellen bij het FIOW voor e30 09 369 06 42 [email protected]

Referenties: 1.

2. 3.

4.

5.

6.

7.

Fukushima Y. et al.Coffee and green tea as a large source of antioxidant polyphenols in the Japanese population. J Agric Food Chem. 2009 Feb 25;57(4):1253-9. Schneider C et al. Green tea: potential health benefits. Am Fam Physician. 2009 Apr 1;79(7):591-4. Xiao X.[Antiviral effect of epigallocatechin gallate (EGCG) on influenza A virus][Article in Chinese] Zhongguo Zhong Yao Za Zhi. 2008 Nov;33(22):2678-82. Jeon HY et al. Effects of oral epigallocatechin gallate supplementation on the minimal erythema dose and UV-induced skin damage. Skin Pharmacol Physiol. 2009;22(3):137-41. Epub 2009 Feb 12. Nance CL et al. Preclinical development of the green tea catechin, epigallocatechin gallate, as an HIV-1 therapy. J Allergy Clin Immunol. 2009 Feb;123(2):459-65. Mandel SA et al. Simultaneous manipulation of multiple brain targets by green tea catechins: a potential neuroprotective strategy for Alzheimer and Parkinson diseases. CNS Neurosci Ther. 2008 Winter;14(4):352-65. Bose M. The major green tea polyphenol, (-)-epigallocatechin-3gallate, inhibits obesity, metabolic syndrome, and fatty liver disease in high-fat-fed mice. J Nutr. 2008 Sep;138(9):1677-83.


13

Orthotarische recepten

Glutenvrij koken met boekweit Boekweitgranen: basisbereiding • • •

150 gr boekweitkorrels 1 eetlepel olijfolie 500 ml water

Verhit de olie in een diepe kookpot en doe er de boekweitgraantjes bij. Rooster ze een 3-tal minuutjes in de olie en voeg er dan het water aan toe. Plaats er een goed sluitend deksel op en breng het geheel aan de kook. Van zodra het water kookt, zet je het vuur op zijn laagste stand en laat je het zo’n 25 minuten doorkoken. Neem de pot dan van het vuur en laat een kwartiertje rusten met gesloten deksel. Zo garen de graantjes nog even rustig verder. Het is belangrijk om tijdens het kookproces niet te gaan roeren in de pot.

14


Lies Helsloot

H

oewel boekweit vroeger veel geteeld en gegeten werd, is het voor de jonge generatie een vrij onbekend gewas. Boekweit behoort tot de duizendknoopfamilie waartoe ook zuring en rabarber behoren. Het is geen graangewas, maar heeft dezelfde eigenschappen en wordt op dezelfde manier gebruikt. De zaden, het meel en alle andere afgeleide producten van boekweit bevatten geen gluten. Voor mensen met een glutenintolerantie of coeliakie is het dus een goed vervangmiddel voor tarwe. Het is erg voedzaam - het bevat magnesium, ijzer, kalium, fosfor, vitamines B en voedingsvezels – en bovendien licht verteerbaar.

Orthotarisch slaatje van boekweit Ingrediënten voor het slaatje

• • • • • • • • • • • • • • •

150 gr boekweitkorrels, gekookt volgens de basiswerkwijze en volledig afgekoeld 1 sjalotje 100 gr feta een handvol groene olijven verse bladpeterselie 1 komkommer 2 mooie rode trostomaten (of een 12-tal kerstomaatjes) olijfolie sap van 1 citroen zeezout zwarte peper ½ theelepel gemalen komijnzaad 2 eetlepels ongezwavelde sultanarozijntjes (natuurwinkel) 2 eetlepels geroosterde pijnboompitjes 2 eetlepels geroosterde amandelschilfers

Snij het sjalotje fijn en meng het in een ruime kom met de olijfolie, citroensap, zout, peper en komijnzaad. Snij de tomaten en komkommer in kleine stukken en doe ze erbij. Hak de olijven en bladpeterselie grof en doe erbij. Werk af met de verkruimelde feta, de sultana’s en de noten. Versier met extra bladpeterselie.

Orthotarische recepten

Boekweitpannenkoekjes Bereiding Week de boekweit in de melk gedurende een kwartiertje. Als ik ze plan voor het ontbijt, dan zet ik ze de avond ervoor reeds te weken in een afgesloten containertje in de koelkast. Zo verlies ik ‘s morgens geen tijd en heb ik geen excuus om deze gezonde lekkernij niet te maken. Roer er dan het ei, bloem, zout, suikervervanger, bakpoeder, vanille en olie door. Roer tot alle klontertjes in de bloem zijn opgelost. Verhit een pannenkoekenpan (bv. antiaanbakpan van GreenPan, zonder Teflon) en doe er wat bakvet in. Naar keuze olijfolie, boter of kokosvet. Giet kleine hoeveelheden beslag in de pan. In een grote pan passen bijvoorbeeld 4 kleine pannenkoekjes. Je rekent ongeveer ¼ maatkopje per pannenkoek. Maatkopjes vind je in de betere kook-

winkel. En anders gebruik je een heel klein espressotasje, dat is ongeveer dezelfde hoeveelheid. Deze pannenkoekjes zijn heerlijk als ontbijt met wat platte kaas (kwark) en vers fruit (bosbessen, banaan, frambozen, krieken,…) of suikervrije confituur. Ook erg lekker erbij zijn gebakken appelschijfjes, die je even karameliseert met een lepeltje honing. Ze zijn ook een goed tussendoortje voor kleine kinderen. Mijn dochtertje neemt ze erg graag mee naar school en eet ze zo, zonder garnituur, uit het vuistje. Je kan de pannenkoeken perfect op voorhand maken voor 2 dagen ver en in de koelkast bewaren. Je kan ze ook gaan invriezen in potjes of zakjes met daarin de hoeveelheid voor een ontbijt of snack. Veel gezonder en ook nog eens goedkoper dan hetgeen je kant-en-klaar vindt in de winkel.

Ingrediënten voor +/- 18 pannenkoekjes.

• • • •

•

• • • •

100 gr geplette boekweit (ziet eruit zoals havermout) 100 gr volkorenbloem 400 ml melk of sojamelk 1 mespuntje bourbon vanillepoeder (bij natuurwinkel, kleine potjes van merk Rapunzel bijvoorbeeld) 1 eetlepel bakpoeder (optioneel, maar wel iets luchtiger resultaat) 1 eetlepel olijfolie snuifje zout 1 ei suikervervanger (bv. enkele druppeltjes steviaconcentraat)

Tomaatjes uit de oven met tonijn- en boekweitvulling Ingrediënten voor 4 hoofdgerechten of 8 voorgerechtjes.

Stoof de fijngesneden ajuin in wat olijfolie

•

aan. Snij wortel, courgette en paprika fijn

• • • • • • • • • •

150 gr boekweit (zie basisrecept) 1 ajuin 2 teentjes look 4 wortelen 1 kleine courgette 1 rode paprika 1 theelepel gedroogde oregano en 1 theelepel basilicum peper en zeezout olijfolie 400 gr verse tonijn (gestoomd) of tonijn uit blik in eigen nat 8 grote tomaten uitgehold

Bereiding

en voeg ze toe aan de ui. Voeg eveneens geperste look toe en de kruiden. Laat even aanstoven en voeg dan gedurende 10 minuutjes regelmatig een klein beetje water toe, net genoeg om aanbranden te voorkomen. Werk af met boekweit, verkruimelde tonijn, peper en zout naar smaak. Voor het vullen van de tomaten is het ook lekker het geheel af te werken met verse bladpeterselie of basilicumblaadjes. Vul de tomaten met het mengsel en leg ze in een ingevette ovenschaal in de oven gedurende 30 minuten op 180 graden.


15

Eetwij(s)zer Voeding is een filosofie. Deze rubriek spoort de lezer aan om verstandig met eten om te gaan. Met deze tips en trucs reiken we een leidraad aan om dag na dag tot een beter dieet te komen.

Verkeerde voeding Oorzaak van alle degeneratieziekten

Artsen die dieetadvies en voedingsupplementen integreren in de behandeling van hun patiënten zijn nog steeds zeldzaam. Waarschijnlijk is dit zo omdat ze tijdens hun opleiding slechts een paar lesuren aan voeding hebben besteed. Het is ook mogelijk dat artsen er ten onrechte van uitgaan dat een gedetailleerde biochemische kennis van elke afzonderlijke ziekte vereist is vóór een bepaald dieet en voedingsupplementen kunnen worden voorgeschreven. Nochtans hebben chronische pijn en andere degeneratieve aandoe ningen die men in de klinische praktijk tegenkomt dezelfde biochemische oorzaak, namelijk een door verkeerde voeding veroorzaakte

16


pro-inflammatoire toestand (ontsteking). Met die wetenschap kan men dus een nutritioneel basisprogramma opstellen dat door elke arts of therapeut kan worden gebruikt. Tot deze bevinding kwam de Amerikaanse wetenschapper D.R. Seaman, na het jarenlang verzamelen van gegevens uit boeken en artikels uit medische tijdschriften. Hij schreef hierover een artikel dat gepubliceerd werd in de Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics. Hij kwam tot de conclusie dat in het typische Amerikaanse dieet te weinig groenten en fruit zitten en teveel vlees, geraffineerde granen en zoetigheden. Zo’n voedingspatroon heeft verschillende ongunstige biochemische

effecten, die allemaal een pro-inflammatoire toestand creëren en het lichaam vatbaar maken voor degeneratieve ziekten. Het blijkt dat een onvoldoende inname van groenten en fruit resulteert in een suboptimale opname van antioxidanten en fytonutriënten en een verstoord evenwicht van de essentiële vetzuren. Via verschillende mechanismen kan elke verandering in het dieet ontsteking en ziekte promoten. Seaman is van mening dat verschillende ziekten niet langer als afzonderlijke biochemische entiteiten mogen worden beschouwd. Zowat alle degeneratieve ziekten hebben dezelfde onderliggende biochemische oorzaak: een pro-inflammatoire toestand, veroorzaakt door verkeerde voeding. Hoewel specifieke ziekten kunnen worden aangepakt met specifieke behandelingen, zou elk behandelprogramma bovendien een voedingsprotocol moeten omvatten om deze pro-inflammatoire toestand te reduceren. Orthomoleculaire artsen passen dit principe al tientallen jaren met succes toe. De orthomoleculaire biochemicus Walter Faché ontwikkelde voor dat doel de voedingsdriehoek Faché, die niet alleen gebruikt kan worden voor ziektepreventie, maar ook perfect kan dienen als basisvoedingsprotocol bij de behandeling van alle degeneratieve ziekten. (WF) Referentie:

Seaman DR. The diet-induced proinflammatory state: a cause of chronic pain and other degenerative diseases? J Manipulative Physiol Ther. 2002 Mar-Apr;25(3):168-79.

Vette vis en een glas wijn bieden bescherming tegen huidkanker Langdurige blootstelling aan UV-straling laat haar sporen na op onze huid. Onder de huidaandoeningen die door zonlicht worden veroorzaakt vinden we actinische keratosen (AK), die ontstaan doordat het erfelijk materiaal (DNA) in de huidcellen beschadigd wordt. Daardoor kan de cel niet meer op een normale manier delen en groeien en ontstaat aan de oppervlakte van de huid een abnormale verhoorning (keratose). Hoe blanker de huid, hoe meer kans men heeft op het ontwikkelen van deze huidafwijking. Normaal komen AK vooral voor bij oudere mensen vanaf 60 jaar, maar de laatste tijd worden ze steeds vaker gezien bij jongere mensen. AK worden beschouwd als de mogelijke voorstadia van huidkanker. Australische wetenschappers onderzochten in een bevolkingsstudie rond huidkanker of het voedingspatroon of bepaalde voedingsgroepen het ontstaan van AK konden vertragen. Daarvoor analyseerden zij het voedingspatroon van 1119 volwassenen gedurende een periode van 4,5 jaar. Dermatologen telden aanwezige AK door een volledig huidonderzoek bij aanvang van de studie in 1992 en aan het einde van de studie in 1996. Door een vragenlijst werd de voedselinname bepaald in 1992, 1994 en 1996. Alle gegevens werden gecorrigeerd voor beïnvloedende factoren, zoals huidskleur en mate van blootstelling aan zonlicht. De onderzoekers vonden dat het ontstaan van nieuwe AK verminderde met 28% bij diegenen die de meeste vette vis aten (een gemiddelde van één portie per 5 dagen) vergeleken met diegenen die de minste vette vis aten. Hetzelfde resultaat werd gevonden voor het drinken van wijn. Diegenen die de meeste wijn dronken (een gemiddelde van een half glas per dag in deze studie) hadden een vermindering van 27% in het ontstaan van nieuwe AK, vergeleken met diegenen die de minste wijn dronken. De onderzoekers concluderen dat een matige consumptie van vette vis en wijn de vorming van AK kan voorkomen en dus een ondersteunende bescherming biedt tegen huidkanker. Het is dus geen slecht idee om tijdens de zomermaanden wat meer vette vis op het menu te zetten en er een goed glas wijn bij te drinken. (HM)

Monografieën van het Faché Instituut Nr. 18 Eten om te winnen – Sporten zonder doping Sporten bezorgt het lichaam een overlast, of het nu om een hogere aanvoer van vrije radicalen gaat of om een grotere belasting van de spieren. Het lichaam wordt dan ook veeleisend: meer energie is nodig, meer nutriënten om al die energie efficiënt te verbranden en meer nutriënten om zich te beschermen tegen die belasting. Dat zijn nog maar de basisprincipes voor iedereen die een fysieke inspanning beoefent. Gedreven sporters zijn zelf ook veeleisend en zien graag hun prestaties voortdurend verhogen. Ook hier tonen voedingssupplementen hun waarde, die de sporter helpen om beter te presteren, hun spiermassa te verhogen en om zelfs de hormoonbalansen in de anabolische richting te duwen. En dat allemaal op een volledig natuurlijke wijze! Prijs: e30,00

Nr. 71 De nieuwe orthomoleculaire drankendriehoek Het menselijk lichaam bestaat uit 60 à 66% water; het watergehalte daalt zelfs met de leeftijd. Alle lichaamsprocessen worden gedragen door water. Ook voor de afvoer van afvalstoffen zijn er dagelijks grote volumes water nodig. Per dag hebben we dan ook 1,5 à 2,5 liter vocht nodig. Maar water is niet de enige drank die we gebruiken. Groentesappen, kruidentheeën, sojadrinks, melk, fruitsappen, alcoholische dranken, koffie: allemaal hebben ze hun waarde, doch soms met een negatief kantje. De Drankendriehoek Faché is hier een uitstekende drinkwijzer die je begeleidt bij het kiezen van de juiste drank op het juiste moment. Prijs: e30,00

Referentie:

Hughes MC et al. Food intake, dietary patterns, and actinic keratoses of the skin: a longitudinal study. Am J Clin Nutr. 2009 Apr;89(4):1246-55. Epub 2009 Feb 25.


17

Medisch dossier

De verschillende ‘gezichten’ van een droge huid

Dirk Bogaert

V

eel mensen hebben last van een droge huid. Vooral bij kinderen onder de tien jaar en mensen die ouder zijn dan zestig jaar, komt een droge huid veel voor. Ongeveer 20% van de bevolking heeft een aanleg voor een droge huid (xerodermie).

Hoe droog de huid is hangt af van een aantal interne en externe factoren. Tot de externe factoren horen onder andere de invloed van weer en milieu, maar ook van chemicaliën zoals zeep of oplosmiddelen. Ook ultraviolette reinigingsproducten en geneesmiddelen (zowel uitwendig als inwendig) hebben invloed op de conditie van de huid. De interne factoren die tot een droge huid kunnen leiden, zijn onder andere aanleg, het natuurlijke verouderingsproces, hormonale invloeden en bepaalde huid- en interne ziekten (neurodermitis, psoriasis, ichthyosis en diabetes).

De verschillende facetten van een droge huid Er bestaan verschillende oorzaken voor het ontstaan van een droge huid: van lichte vormen tot duidelijke huidafwijkingen. In de praktijk zijn de vormen niet duidelijk van elkaar te onderscheiden. Toch kan wel een duidelijk verschil worden gemaakt tussen een problematische en een extreem droge huid. Bij beide typen is er in principe sprake van een tekort aan natuurlijke vochtvasthoudende factoren, met name ureum. Een speciale vorm is de atopisch droge huid, die pathogenetisch afwijkt van de andere vormen van droge huid, omdat hier ook nog eens sprake is van een verstoord vetzuurmetabolisme.

18


De problematisch droge huid De kenmerken van een problematisch droge huid zijn: • lichte schilfering • ruwheid • trekkend gevoel • eventueel jeuk Een van de belangrijkste oorzaken van de problematisch droge huid is dat het grootste orgaan van het menselijk lichaam minder goed in staat is vocht vast te houden. Dit hangt samen met de concentratie natuurlijke vochtvasthoudende factoren, waarvan naast aminozuren en epidermale lipiden, ureum de belangrijkste is. Ureum wordt gevormd bij de afbraak van bepaalde aminozuren (met name arginine) tijdens het verhoorningsproces van de cellen. Bij verstoring van het verhoorningsproces treedt een tekort op van deze aminozuren, en dan vooral van arginine. Hierdoor neemt het ureumgehalte af, waardoor het natuurlijke vochtvasthoudend vermogen daalt. Bij vergelijkend onderzoek tussen een droge en een normale huid werd bij een droge huid een concentratie ureum aangetroffen die wel tot 50% lager kon zijn dan bij een normale huid. Door dit tekort aan natuurlijke vochtvasthoudende factoren (met name ureum) stijgt de hoeveelheid vocht die iemand door de huid verliest (transepidermaal vocht),

Medisch dossier

wat uiteindelijk leidt tot uitdroging van de huid met alle daarmee gepaard gaande gevolgen. De natuurlijke vochtregulerende factor ureum zorgt ervoor dat de huid vocht vasthoudt. Wanneer de ureumconcentraties in de huid afnemen, stijgt het transepidermale vochtverlies. Door het gebruik van huidverzorgingsproducten waarin 3 à 5% ureum is verwerkt, kan dit gebrek aan natuurlijke vochtvasthoudende factoren worden gecompenseerd. Hierdoor houdt de huid beter vocht vast, waardoor de conditie van de huid verbetert of genormaliseerd wordt.

Extreem droge huid De kenmerken van een extreem droge huid, die bijvoorbeeld optreedt bij ouderen of bij sterke uitdroging van bijvoorbeeld de handen, zijn: • ruwheid • de huid barst snel en er ontstaan vaak kloven • verhoorning/schilfering • vaak jeuk Waar bij een problematisch droge huid kleine concentraties ureum vaak voldoende zijn om het vochtgehalte weer op peil te brengen, werkt dit niet bij een extreem droge huid. Meestal moet de huid behandeld worden met middelen met 10% ureum.

Atopisch droge huid Ongeveer 15 à 20 procent van de bevolking heeft last van een atopisch droge huid, die zich manifesteert in neurodermitis. Dit uit zich in: • schilferige, ruwe huid met huidverdikking, huidplooien en kloven • intensieve jeuk • neiging tot roodheid, ontstekingen (atopisch eczeem)

Bij een atopisch droge huid is niet alleen sprake van een tekort aan natuurlijke vochtvasthoudende factoren, en dan met name ureum, maar ook van een verstoord vetzuurmetabolisme, waardoor kwalitatieve en kwantitatieve veranderingen optreden in de barrièrelaag en daarmee ook de barrièrefunctie van de huid.

Info: Consulentenopleiding Bistro 6 Lichaamsschoonheid Zie blz. 5

Atopisch eczeem Bij mensen met een atopisch droge huid, neemt het lichaam wel voldoende het essentiële omega 6-vetzuur linolzuur op, maar is desondanks de concentratie linolzuur en linolzuurproducten (zoals gammalinoleenzuur) in de opperhuid duidelijk lager dan normaal. Tegelijkertijd is er een overschot aan enkelvoudig onverzadigde omega 9-vetzuren, met name oliezuur. Daarom wordt bij atopisch eczeem in plaats van het linolzuurrijke ceramide een overschot aan met oliezuur veresterde ceramide gevormd, dat niet dezelfde functie heeft. Dit tekort aan ceramide heeft bij neurodermitis verregaande gevolgen voor de conditie van de huid. Door hoogwaardige omega 6-vetzuren toe te dienen kan het tekort aan vetzuren worden opgelost. Niet alleen zal de jeuk afnemen en de conditie van de huid verbeteren, maar ook de schilfering neemt aanmerkelijk af. Als alternatief voor de orale toediening kunnen omega 6-vetzuren ook in de vorm van verzorgingsproducten worden aangebracht. Deze producten bevatten een hoog gehalte aan linolzuur en gammalinoleenzuur, die rechtstreeks door de huid worden opgenomen. Vooral bij kinderen zijn goede resultaten behaald met de combinatie van orale en uitwendige toediening van essentiële vetzuren in de vorm van teunisbloemolie.

Referenties: 1.

2. 3.

4.

Wakamori T, Katoh N, Hirano S, Kishimoto S, Ozasa K. Atopic Dermatitis, Dry Skin and Serum IgE in Children in a Community in Japan. Int Arch Allergy Immunol. 2009 Jan 6;149(2):103-110. Jin H, He R, Oyoshi M, Geha RS. Animal models of atopic dermatitis. J Invest Dermatol. 2009 Jan;129(1):3140. Barco D, Giménez-Arnau A. Xerosis: a dysfunction of the epidermal barrier. Actas Dermosifiliogr. 2008 Nov;99(9):671-82.


19

Medisch dossier

Javaanse kurkuma! Temoe Lawak

Philippe Gérard

Javaanse Kurkuma: Temoe Lawak

Temoe Lawak: één der beste gezondhouders uit het Verre Oosten! Op Java kent men een eeuwenoude geneeskundige traditie van medicinale planten. Dat voeding daarbij een cruciale rol speelt, hoeft ons niet te verbazen. De Javanen hebben eens te meer op wondere wijze de geneeskracht van een plant in de keuken binnengebracht!

20


Temoe Lawak is de Javaanse Kurkumawortel. Traditioneel is ze gekend voor de spijsvertering en voor de goede werking van gal en lever. Javanen en Indonesiërs gebruiken al vele eeuwen deze plant: Curcuma Xanthorrhiza, de Temoe Lawak. Temoe Lawak veroorzaakt een grote schoonmaak in alle organen: • de huid, bij acné bijvoorbeeld • het bloed: bevordert de doorbloeding • het immuunsysteem wordt ondersteund • alle spijsverteringsorganen • ondersteunt de filterende werking van de nieren De inhoudsstoffen zijn enerzijds curcuminoïden, zoals men ze ook in de Indische geelwortel of Curcuma longa aantreft, maar anderzijds is er het unieke xanthorrhizol.

Temoe Lawak Curcuma xanthorrhiza - Javaanse Geelwortel Hoewel minder gekend dan de Indische Geelwortel (Curcuma longa), is de Javaanse Geelwortel een veelbelovende geneeskrachtige plant. Recent onderzoek werd in dit artikel voor U op een rijtje gezet. Het betreft: • kankeronderzoek • de strijd tegen infecties met bacteriën en schimmels • spijsverterings- en leveronderzoek • huidzuivering • antioxidant werking • immuunstimulerende werking • verbetering van de doorbloeding

Deze stof is onderwerp van veel hedendaags onderzoek, wat aan het licht bracht dat ze werkzaam blijkt tegen: • huidkanker, vooral deze die door UV-straling (de zon!) wordt veroorzaakt.1,2 • borstkanker. De combinatie van curcuminoïden én xanthorrhizol

Medisch dossier

Temoe Lawak op tafel Temoe Lawak kun je vers kopen in de Aziatische supermarkt. Rasp één knolletje en serveer samen met frisse waterkers. Voeg wat citroensap toe en wat sojaolie. Heerlijk slaatje bij elk gerecht!

Referenties: 1.

Javaanse Kurkuma is een mooie plant met zeer eigenaardige bloeiwijze. Ze behoort tot de familie der Gemberachtigen (Zingiberaceae). Ze groeit in Zuidoost-Azië. Bron: www.scientistlive.com

De binnenkant van de wortel is meer oranje dan geel, en dus anders dan de Curcuma longa, die we kennen als gele kleur in curry. Temoe Lawak is typisch in de Javaanse keuken. Bron: bebibook.tripod.com

2.

• •

•

•

geeft een versterkte inductie van de apoptose, een krachtig antikankereffect dus.3,4 leverkanker. Tumorsuppressie door apoptose-inductie. 5 infecties met bacteriën uit bedorven voeding (bewezen werkzaamheid tegen Bacillus cereus, Clostridium perfringens, Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus, Salmonella Typhimurium, en Vibrio parahaemolyticus).6 infectie met een schimmel (Malassezia furfur), die schilfertjes in het haar veroorzaakt.7 Ook andere schimmels, waaronder de zeer moeilijk te behandelen Candida Albicans, zijn gevoelig. vrije radicalen. Temoe Lawak is een antioxidans met ontstekingswerende kracht. Recent onderzoek werd in het brein gevoerd en gaf aan, dat het NO (stikstofoxide) vrij radicaal werd geneutraliseerd en ook de

daarmee gepaard gaande ontsteking. Deze ziektetoestand leidt tot de ziekte van Alzheimer.8 • te dik bloed: Temoe Lawak is bloedverdunnend door het verhinderen van de bloedplaatjesaggregatie. Aldus kan het worden ingezet in de strijd tegen tromboses.9 Het onderzoek wordt nog steeds voortgezet. Zo bestudeert men het zuiverende effect van de Javaanse Kurkuma op de nieren en de huid. De wortel van deze plant werkt pijnstillend en ontstekingswerend, wat veelbelovend is in de strijd tegen reuma. Bovendien kan ze het totaalcholesterolgehalte verlagen, via het effect op de gal.10 De leververbeterende werking (ook de gal) is nog steeds één van de belangrijkste werkingen van de Javaanse Geelwortel. Het is mede om deze reden, dat het gebruik als keukenkruid zijn ingang vond. Bovendien is het best lekker!

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Chung,W.Y. et al. Xanthorrhizol inhibits 12-O-tetradecanoylphorbol13-acetate-induced acute inflammation and two-stage mouse skin carcinogenesis by blocking the expression of ornithine decarboxylase, cyclooxygenase-2 and inducible nitric oxide synthase through mitogen-activated protein kinases and/or the nuclear factorkappa B. Carcinogenesis 28, 12241231 (2007). Oh,H.I., Shim,J.S., Gwon,S.H., Kwon,H.J. & Hwang,J.K. The effect of xanthorrhizol on the expression of matrix metalloproteinase-1 and type-I procollagen in ultravioletirradiated human skin fibroblasts. Phytother. Res. (2009). Cheah,Y.H. et al. Antiproliferative property and apoptotic effect of xanthorrhizol on MDA-MB-231 breast cancer cells. Anticancer Res. 28, 3677-3689 (2008). 4. Cheah,Y.H. et al. Combined xanthorrhizol-curcumin exhibits synergistic growth inhibitory activity via apoptosis induction in human breast cancer cells MDAMB-231. Cancer Cell Int. 9, 1 (2009). Handayani,T., Sakinah,S., Nallappan,M. & Pihie,A.H. Regulation of p53-, Bcl-2- and caspasedependent signaling pathway in xanthorrhizol-induced apoptosis of HepG2 hepatoma cells. Anticancer Res. 27, 965-971 (2007). Lee,L.Y., Shim,J.S., Rukayadi,Y. & Hwang,J.K. Antibacterial activity of xanthorrhizol isolated from Curcuma xanthorrhiza Roxb. against foodborne pathogens. J. Food Prot. 71, 1926-1930 (2008). Rukayadi,Y. & Hwang,J.K. In vitro anti-Malassezia activity of xanthorrhizol isolated from Curcuma xanthorrhiza Roxb. Lett. Appl. Microbiol. 44, 126-130 (2007). Lim,C.S. et al. Antioxidant and antiinflammatory activities of xanthorrhizol in hippocampal neurons and primary cultured microglia. J. Neurosci. Res. 82, 831838 (2005). Jantan,I. et al. Inhibitory effect of compounds from Zingiberaceae species on human platelet aggregation. Phytomedicine. 15, 306-309 (2008). Hentschel,C., Eglau,M.C. & Hahn,E.G. [Curcuma xanthorrhiza (Java tumeric) in clinical use]. Fortschr. Med. 114, 349-350 (1996).


21

Medisch dossier

Sport verlost astmapatiënten van hun ‘benauwde ademhaling’! Advieshoekje van Walter Faché Heb je astma en wil je bewust meer gaan bewegen? Lees dan onderstaande tips: • Met astma ben je vaak tot meer in staat dan je denkt. • Kies een activiteit die je plezierig vindt en die bij je past. • Rust even uit als het te inspannend wordt, laat je niet opjutten. • Activiteiten in zwembad, natuur en fitnesscentrum zijn zeer geschikt voor mensen met astma en COPD. • Vraag bij twijfel altijd eerst advies aan de huisarts. • Sommige ziektekosten verzekeraars organiseren speciale beweegactiviteiten voor mensen met chronische aandoeningen. Vraag dit na bij je verzekeraar.

22


Walter O.M. Faché

V

oor mensen met astma is het noodzakelijk fysiek actief te zijn. Dagelijks meer bewegen maakt immers minder ziek. Door sporten neemt de longinhoud langzaam maar zeker toe. De ademhalingsspieren worden sterker, waardoor astma-aanvallen minder kans krijgen, zowel in hevigheid als in frequentie.

Doe er niet benauwd over ‘Sporten. Doe er niet benauwd over’. Dat is één van de voornaamste slogans van het Astma Fonds. Bewegen geeft lucht. Door elke dag voldoende te bewegen, en het liefst een paar keer per week te sporten, kunt u er zelf iets aan doen om uw gezondheidsklachten te verminderen. U voelt zich fitter en bouwt conditie op. Daarnaast biedt sport ook plezier, ontspanning en gegarandeerd meer levenskwaliteit . Helaas is uit onderzoek gebleken dat veel mensen met astma te weinig of zelfs helemaal niets aan lichaamsbewe-

ging doen. Om dit te veranderen, is het Astma Fonds de beweegcampagne begonnen. Deze is erop gericht een groter beweegaanbod te realiseren, waar nodig met deskundige begeleiding.

Deskundige begeleiding U kunt uw huisarts vragen of u in aanmerking komt voor het beweegprogramma dat de beroepsvereniging van fysiotherapeuten in samenwerking met onder andere het Astma Fonds heeft ontwikkeld. Dit programma is voor mensen met een ernstige astma en de longziekte COPD. Hierbij werkt u aan uw fitheid onder deskundige begeleiding van een gespecialiseerde fysiothe-

Medisch dossier

rapeut. Iedere dag een half uur bewegen, dat is de norm waar we ons allemaal aan zouden moeten houden. Deze luidt voor volwassenen: 30 minuten per dag matig tot intensief bewegen gedurende tenminste vijf dagen van de week, en voor de jeugd: iedere dag 60 minuten sport. Zeventig procent van de Vlamingen haalt deze norm niet, voor mensen met een chronische aandoening ligt het percentage nog veel hoger. Terwijl een actieve leefstijl - dus niet alleen sporten juist zo’n gunstig effect heeft op gezondheid en de levenskwaliteit.

den. De vermoedelijke oorzaak van de verhoogde prikkelbaarheid van de luchtwegen is de afkoeling en uitdroging van de slijmvliezen. Daardoor trekken de gladde spiertjes rond de luchtwegen samen en ontstaat een astma-aanval. De behandeling begint altijd bij een degelijke preventie. Preventie betekent in de eerste plaats het vermijden van uitlokkende factoren. Dit wil dus niet zeggen dat astmapatiënten fysieke inspanningen moeten vermijden, maar wel dat ze best geen sport doen in een koude en/of droge omgeving.

Iedere dag 30 minuten

Aanbevolen sporten:

Ademhalingsklachten hoeven geen probleem te vormen om meer te gaan bewegen. Wandelen, tuinieren, zwemmen of de hond uitlaten bieden al voldoende gelegenheid om de vereiste 30 minuten per dag te halen. Ook met huishoudelijke klussen kan de norm al worden gerealiseerd. Of haal niet in een keer alle wekelijkse boodschappen met de auto in huis, maar kies ervoor om dagelijks wat kleine boodschappen te doen met de fiets. Zo eenvoudig kan meer bewegen al zijn. Je verbetert op deze wijze de eigen gezondheid en je draagt bij tot een verbetering van het milieu door de auto meer op non-actief te plaatsen.

•

Sport en inspanningsastma Inspanningsastma is een bijzondere vorm van astma, die klassiek optreedt tijdens het uitvoeren van behoorlijk intensieve inspanningen. Meestal treedt inspanningsastma op bij mensen die ook los van elke inspanning astma hebben, maar dat is niet absoluut noodzakelijk. Inspanningsastma kan namelijk ook “geïsoleerd” voorkomen. Inspanningsastma komt voor bij inspanningen in koude en droge omstandighe-

• • •

•

Zwemmen (en andere watersporten): omdat de ademhaling beter kan afgestemd worden op de armen beenbeweging, wordt schoolslag aangeraden. Wandelen Turnen Balsporten waarbij de inspanning niet continu is, waarbij dus regelmatig even gerust kan worden en waarbij kortdurende intervalinspanningen worden geleverd, zoals bij volleybal, kaatsen, korfbal, tennis en badminton Fietsen (dat beter is dan lopen)

Tips bij inspanningsastma • sporten in koud en/of zeer droog weer (zoals schaatsen, skiën en langlaufen) zijn minder aangewezen • duiken met perslucht, sporten boven 2000 meter (alpinisme, valschermspringen, ballonvaren, deltavliegen) zijn af te raden • inspanningsastma is het meest uitgesproken na een inspanning van 6 tot 8 minuten. Kortere of langere inspanningen zijn beter geschikt. • Vermijd sportbeoefening in slecht verluchte lokalen • Neusademhaling in plaats van door de mond ademen en ontspannende ademhalingstechnieken zijn zeer belangrijk • Doe niet aan sport bij koorts, verkoudheid of een andere infectie, of wanneer men zich niet goed voelt door astmaklachten. • Na een infectie of koorts is het beter een week te wachten vooraleer opnieuw beginnen te sporten • Relatief hevige inspanningen van 5 tot 10 minuten geven meer aanleiding tot inspanningsastma dan zeer korte, zeer hevige inspanningen (zoals bij de meeste teamsporten) en dan zeer lange, matige inspanningen.

*Dit artikel werd mede mogelijk gemaakt door een samenwerking met het Vlaamse en Nederlandse Astmafonds.

Info Wil je alles weten over hoe je astma kan voorkomen en orthomoleculair behandelen, lees dan deze monografie van het Faché Instituut Te bestellen voor e30 09 369 06 42 [email protected]


23

Orthomoleculaire waarschuwingen Niet alles wat orthomoleculair is, is zomaar goed. Daarom deze kanttekeningen bij voeding en voedingssupplementen, opdat elke voedingsstof op de juiste plaats bij de juiste persoon terechtkomt.

Voedingssuppletie cruciaal voor veertigplussers! Tegenwoordig hebben maar weinig mensen een optimaal uitgebalanceerd voeding- en leefpatroon. Kinderen in de groei, stress, onregelmatig eten, ouderdom en luchtvervuiling zijn slechts enkele factoren die het natuurlijke evenwicht beïnvloeden. Daarom is het verstandig om te kiezen voor een goede aanvulling via supplementen. Bij veertigers komen vooral veel frequente tekorten voor. Hieronder een korte weergave van de voedingsstatus van mannen en vrouwen die de veertig lentes voorbij zijn. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie hebben wij in West-Europa volgende tekorten: Vitamine D deficiëntie

40%, B12-deficiëntie 25%, Foliumzuur deficiëntie 60-79%, vitamine B tekort 44%. Voedingssupplementen geven aanvulling op de voeding. Het zijn dus geen vervangende middelen die gezonde voeding overbodig maken. In het geval van vitamine- en mineralengebreken door geraffineerde voeding, dieetkuren, zwangerschap, bij ziekte en stress vullen ze het tekort aan, zodat het lichaam goed en gezond kan blijven functioneren. Roken, sporten, gebruik van medicijnen en wonen in toxische risicovolle woongebieden noodzaken extra voedingssupplementen in te nemen onder de controle van de

orthomoleculaire arts/ therapeut. Het Faché Instituut adviseert iedereen die ouder is dan veertig jaar om een vitamine D supplement te nemen. Vitamine D is, net als calcium, belangrijk voor de kwaliteit van de botten. Wie er tijdens zijn hele leven voldoende van binnenkrijgt, verkleint de kans op botbreuken op hogere leeftijd. Vitamine D kan deels in de huid worden gevormd onder invloed van (zon)licht. Bij ouderen is deze bijdrage echter veel minder groot dan voorheen werd gedacht. Dat komt omdat met het vorderen van de leeftijd de huid dunner wordt en de opnamemogelijkheden van vitamine D door zonlicht beperkter worden. (WF)

Info: Bestel in de professionele reeks wetenschappelijke nutritionele monografieën nr 83 “Breedspectrum eigenschappen van vitamine D3”of in de reeks gezondheidsproblemen voor de leek/patiënt nr 35 “Breedspectrum eigenschappen van vitamine D3 bij chronische ziekten”. Deze kunnen besteld worden bij het FIOW: [email protected] of Tel: 09 369 06 42 Walter O M

BREEDSPECTRUM EIGENSCHAPPEN VAN VITAMINE D3

Dringende noodzaak de vitamine D status bij patiënten te controleren. Meer dan alleen calcium

MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA ORTHOS Instituut VIOW Laarne

Zwaarlijvigheid kan levensverwachting met tien jaar verminderen Britse wetenschappers hebben 57 Canadese, Amerikaanse en Europese studies bestudeerd, waarbij 895.000 zwaarlijvige patiënten waren betrokken. De onderzoekers kwamen tot het ‘zwaarwichtige’ besluit dat obesitas het leven evenveel kan verkorten als dat van een zware roker. Het team wetenschappers, dat verbonden is aan de prestigieuze universiteit van Oxford, ontdekte dat matige obesitas, dit wil zeggen een body mass index (BMI) van 30 tot 35, en maximaal

24


dertig kilogram overgewicht onder dezelfde BMI voorwaarden, de levensverwachting met twee tot vier jaar vermindert. Mannen en vrouwen met een body mass index van 40 en meer, zien hun leven op aarde met acht tot tien jaar afnemen. Alle resultaten van dit onderzoek werden gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift ‘The Lancet’. Mensen met overgewicht, die geen extra kilootjes bij op de weegschaal zien verschijnen, hebben een iets betere levensverwachting. (PVM)

Stress bedreigt je hart!

We zijn er ons amper van bewust, maar iedere vorm van negatieve stress vormt een rechtstreekse bedreiging voor ons hart. Spanning zorgt er immers voor dat we veel sneller en onbewust zullen overschakelen op ongezonde leefgewoonten. Dat blijkt alvast uit een Britse studie. Mannen en vrouwen die onder psychische druk staan verhogen hun kans op hartproblemen met meer dan 50 procent. Spanningen veroorzaken immers niet alleen toxische vrije radicalen in het lichaam. De stressvlucht zorgt er voor dat mensen terug meer gaan roken en alcohol drinken, opteren voor ongezonde voeding (meer suikers en ongezonde vetten) en minder aan lichaamsbeweging zullen doen. Geestelijke en lichamelijke vermoeidheid zijn de dringende alarmsignalen van het lichaam dat het meer rust nodig heeft. Mensen die minder stress in hun leven willen, doen er volgens de wetenschappers goed aan om minstens acht uur per etmaal te slapen. (DB)

Info: Nutritionele Monografie nr 44. De stressrespons: een antwoord op alle degeneratieziekten. Publi Media Faché Instituut, Laarne. 2007. Te bestellen bij [email protected] of via website: www.viow.be

Beperk dagelijkse zinksuppletie tot maximaal 30 milligram! Zinksupplementen, die de productie van testosteron moeten verhogen, maximaliseren het ontstaan op kanker. Dat blijkt uit een publicatie die verscheen in de Journal of the National Cancer Institute. Volgens de wetenschappers verdubbelt een inname van 100 milligram zink per dag de kans op prostaatkanker. Bij 50 milligram extra zink per dag gebeurt hetzelfde, als je tenminste tien jaar lang dagelijks een zinksupplement inneemt. De onderzoekers gebruikten voor hun analyse de gegevens van een grote studie waar vijftigduizend mannen aan deelnamen. In de Harvard Health Professionals Follow-Up Study volgden de onderzoekers de grote groep mannen van 1986 tot 2000. In die periode kregen drieduizend proefpersonen prostaatkanker. Occasioneel gebruik van zink onder de 100 milligram per dag leidde niet tot een verhoogde kans op kanker. Wie echter doseringen boven de 100 milligram had gebruikt, had 2,2 keer meer kans op prostaatkanker dan iemand die geen supplementen gebruikte, maar een zinkgebruik had van maximaal 30 milligram per etmaal. Voor alle duidelijkheid, de kans op een overdosis zink is bij het gebruik van multivitaminen zeer gering. Het gevaar zit hem in preparaten als ZMA, die per pil tien milligram zink bevatten. De producent, die beweert dat hoge doses zink de aanmaak van testosteron verhogen, adviseert daarbij drie pillen per dag. Dat is reeds dertig milligram. Tel daar nog bij op dat de meeste ZMA-gebruikers ook al zink binnenkrijgen via multivitaminen, en via hun voeding, dan kom je al snel in de buurt van de vijftig milligram zink per dag. Tot overmaat van ramp zijn sommige zinkpreparaten zo ontworpen dat de opname van zink maximaal is. De toevoeging van magnesiumaspartaat en vitamine B6 vergemakkelijkt bijvoorbeeld de opname. (DB)

Referenties:

1. Biteker M, Duran NE, Civan HA, Gündüz S, Gökdeniz T, Kaya H, Ozkan M. Broken heart syndrome in a 17-year-old girl. Eur J Pediatr. 2009 Jan 10 2. Faché OM Walter. De stressrespons: een antwoord op alle degeneratieziekten. Nutritionele Monografie nr 44. Publi Media Faché Instituut, Laarne. 2007

Referentie:

Leitzmann MF, Stampfer MJ, Wu K, Colditz GA, Willett WC, Giovannucci EL. Zinc supplement use and risk of prostate cancer. J Natl Cancer Inst. 2003 Jul 2;95(13):1004-7.


25

Leefstijl

Eeuwig beginnen met sporten Spierpijn voorkomen

Joost Meeusen

H

et is niet altijd vanzelfsprekend om tijd vrij te maken om regelmatig aan sport te doen. Vooral de regelmaat is een probleem: ligt het niet aan het werk of aan het gezin, dan is het juist het wisselvallige weer dat een sportieve uitstap verhindert. Die is anders wel erg nodig voor mensen die de hele dag aan hun PC doorbrengen. Geen wonder dat vele mensen volledig onvoorbereid aan hun geliefkoosde sportactiviteit beginnen.

26

Om gezond te sporten hoef je in feite niet ‘diep’ te gaan, integendeel zelfs. Houd het gerust bij wandelen, fietsen aan 12 km/h of bij enkele baantjes zwemmen. Doe het niet te rustig aan; het moet nog altijd een inspanning blijven. Probeer het daarom toch minstens een half uur vol te houden. Maar bij vele would-besportievelingen ligt het probleem net anders. Sportieve mensen doen graag zware inspanningen, ook al gaat het louter om recreatie. Voor onsportieve mensen lijkt dit onvoorstelbaar, maar een diepe inspanning kan je lichaam in een licht euforische toestand brengen. Niet alleen het spierstelsel voelt hernieuwd aan, maar ook de geest lijkt een opfrisbeurt gekregen te hebben. Allemaal goed en wel vlak na een sportieve inspanning, maar één dag later zit de onvoorbereide sporter wel met de gebakken peren. Stijve en pijnlijke spieren maken dat de komende dagen weinig sportiefs gepland kan worden.

van melkzuur, zoals vaak beweerd wordt. Ten eerste gaat het niet om melkzuur, maar om lactaat (de nietzure vorm van melkzuur). Lactaat wordt tijdens een inspanning gevormd om aan de plotse hoge vraag aan energie te kunnen voldoen. Normaal worden suikers in de spieren (en in alle andere cellen) verbrand tot CO2. In principe is dit de meest rendabele, maar niet de snelste methode om energie te maken. Daarom schakelen de spieren tamelijk vlug over naar een andere manier om aan energie te geraken. Bij deze snelle oplossing is er geen zuurstof nodig en ontstaat lactaat (of melkzuur zoals je wilt) als tussenproduct. Lactaat is dus geen afvalproduct, maar een belangrijke stof die vele functies heeft in spieren andere cellen. Bovendien is er geen sprake van een lactaatopstapeling in de spierweefsels na een sportieve inspanning. Het lactaat dat gevormd wordt, kan nog dienst doen als energiebron in andere lichaamscellen.

Verzuring

Beschadigde spieren

Deze spierpijnen zijn geen gevolg van opstapeling

Spierpijnen zijn het gevolg van schade aan de spiercel-


Leefstijl

len. Kleine scheurtjes ontstaan in de membranen van de zeer lange spiercellen. Stoffen stromen naar binnen, andere stoffen stromen naar buiten. Dit verstoort zowat elke balans in de spiercel, wat samentrekking of ontspanning onmogelijk maakt. Een opengescheurde spiercel zal ook een ontsteking veroorzaken en samen met de verhoogde druk op zenuwen zal deze ontsteking een pijngevoel teweeg brengen. Deze pijnen worden als lastig, maar goed te verdragen beschouwd. Op lange termijn veroorzaken deze spierletsels geen schade, maar evenmin zijn ze gezond te noemen. Jammer genoeg voelen mensen zich te snel aangemoedigd om hun limieten te overschrijden. ‘No pain, no gain’ zo luidt het in de Angelsaksische wereld, wat wil zeggen dat er om vooruitgang te boeken afgezien moet worden. Terug gaan sporten met stijve of stramme spieren is niet aan te raden. Je gaat dan je spieren op een andere manier gebruiken. Gewrichten worden hierdoor sneller belast, omdat ze klappen moeten gaan opvangen die normaal de spieren moeten opvangen. De spieren die nog niet verstijfd zijn, gaan meer werk leveren, en dus sneller beschadigd geraken.

Wat kan je doen? Het eerste dat je kan toepassen, is ijs. IJs verlaagt de ontstekingsrespons, vermindert de pijn en vermindert de zwellingen. Echter helpt het niet om de verstijving van de spieren te voorkomen. IJs is eerder bedoeld als eerste hulp bij echte blessures, zoals verzwikkingen en verstuikingen. Stretchen en massage als remedie heeft men onderzocht, maar veel leek het niet uit te halen. Mogelijk helpen deze remedies wel indien ze frequent en gedurende lange tijd na het sporten toegepast worden. Opwarming voor en na de spieroefening is de beste strategie om de pijn achteraf te verzachten.

Voeding Vrije radicalen spelen vanzelfsprekend een rol in spierschade. Tijdens spieractiviteit wordt veel zuurstof opgenomen en het minste dat er mis gaat in een ‘oververhitte’ spiercel, leidt tot een toename van vrije radicalen. Een scheurtje in het membraan van de spiercel hoort daar zeker bij. In plaats van dat zuurstof verbrand wordt, worden andere moleculen in de spiercel aangetast.

Antioxidanten spelen een belangrijke rol tegen vrije radicalen. Antioxidanten neutraliseren de vrije radicalen, die anders als kleine kettingreacties relatief grote vernieling kunnen zaaien. Het lichaam heeft zijn eigen antioxidanten ter beschikking, maar via de voeding kan men extra antioxidanten aanvoeren. Vitamine C Vitamine C is een vanzelfsprekende keuze. Het is niet de meest veelzijdige antioxidant, maar het is wateroplosbaar en kan in zeer hoge dosissen ingenomen worden. Dit is een belangrijke troef, want de plotse uitbarsting van vrije radicalen vereist een even groot ‘antioxidant-antwoord’. Wat bovendien mooi meegenomen is, is de ontstekingsremmende werking van vitamine C. Men kan vitamine C beginnen te nemen drie dagen op voorhand in doses van drie gram per dag. Vitamine E Vitamine E moet hier vanuit een totaal andere gezichtshoek bekeken worden. Deze vitamine is vetoplosbaar en speelt een hoofdrol in de bescherming van de celmembranen. In tegenstelling tot vitamine C heeft het weinig zin om vlak voor het sporten nog vitamine E te nemen. Vitamine E heeft wat tijd nodig om zich in alle celmembranen te nestelen. Je moet er dus een maand op voorhand mee beginnen. Co-enzym Q10 Van CoQ10 is goed aangetoond dat het bij atleten spierletsels kan voorkomen. CoQ10 is een belangrijke schakel in het opwekken van energie, overigens van alle cellen. Bij ratten vond men dat CoQ10 bovendien de spiermembranen stabiliseerde. Carnitine Een antioxidant die perfect in dit plaatje past, is carnitine. De eigenlijke rol van carnitine is het transporteren van vetzuren om ze te verbranden. Ook carnitine moet enkele weken op voorhand ingenomen worden.

Besluit Aan de belangrijkste oorzaak van spierpijn, namelijk ongetrainde spieren, kan men weinig doen, buiten trainen. Voedingssupplementen helpen dan wel de schade te beperken, maar scheurtjes in de spieren kunnen ze niet zomaar voorkomen.


27

MILIEU

Gezonde lucht wordt een luxeproduct

Dirk Bogaert

D

e 63 kilometer lange Vlaamse kuststrook is volgens longspecialisten de enige plaats in dit land waar de luchtkwaliteit nog zeer gezonde normen haalt. Dat de Waalse bevolking zich hiervan meer bewust is dan de Vlaamse, wordt duidelijk vertaald door de recente verkiezingsuitslag van 7 juni 2009. Slechts een kleine zeven procent van de Vlamingen stemde milieubewust. Aan de andere kant van de taalgrens lag dit cijfer op bijna dertig procent. Blijkbaar ligt de Vlaming niet wakker van het feit dat er ieder jaar twaalfduizend mensen sterven aan de rechtstreekse gevolgen van een barslechte luchtkwaliteit. Het cynische nieuws is dat het aantal milieudoden in ons land ieder jaar drastisch blijft toenemen.

Hoe ontstaat luchtvervuiling? Luchtvervuiling is de vervuiling van de atmosfeer met schadelijke stoffen. Verbrandingsprocessen en andere activiteiten in de industrie, landbouw, verkeer en huishoudens vervuilen de buitenlucht met luchtverontreinigende stoffen. Voorbeelden hiervan zijn stikstofdioxide, zwaveldioxide, fijn stof, benzeen, koolmonoxide, vluchtige organische stoffen (VOS), polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) en zware metalen als lood, zink, cadmium en arseen. Smog en fijn stof ontstaan door chemische reacties van bepaalde stoffen in de buitenlucht. Ook natuurverschijnselen als vulkaanuitbarstingen en bosbranden leiden tot luchtvervuiling. Hierbij komen stoffen als kool- en zwaveldioxide vrij. Een plek waar de concentraties van luchtverontreinigende stoffen te hoog zijn, wordt een knelpunt of hotspot genoemd. Vlaanderen is, behalve de kuststrook, één grote hotspot.

28


Hoe slecht is luchtvervuiling voor de gezondheid? Luchtverontreiniging kan tot acute en chronische gezondheidsklachten leiden; van keel- en neusirritaties tot zware astmatische klachten en hart- en vaatzieken. Het doel van luchtkwaliteitsbeleid is de luchtkwaliteit te verbeteren om mensen te beschermen tegen dit soort risico’s. Sommige groepen mensen (ouderen, kinderen, astmapatiënten) zijn extra vatbaar voor luchtverontreiniging. Hoge concentraties fijn stof en ozon leiden er toe dat in België jaarlijks duizenden mensen vervroegd overlijden. De regering beschouwt het terugdringen van schadelijke luchtverontreiniging dan ook als een secundaire prioriteit.

Hoe beïnvloedt het weer de luchtvervuiling? Weersomstandigheden spelen een belangrijke rol bij het ontstaan of verdwijnen van luchtverontreiniging.

MILIEU

Vooral de wind en de temperatuur zijn van belang. Stoffen die in de lucht zijn gebracht, kunnen zich met de wind over grote afstanden verspreiden. In regen, hagel of sneeuw kunnen deze stoffen op aarde neerslaan. Dit wordt depositie genoemd. Daarnaast kunnen onder invloed van zonlicht stoffen met elkaar reageren. Dit is bij ozon het geval. Teveel ozon in de buitenlucht leidt tijdens de zomermaanden tot smog.

Hoe is de luchtkwaliteit in auto’s en op fietspaden? In de auto is de kwaliteit van de lucht dikwijls slechter dan buiten op de weg. Uit onderzoek blijkt dat in een auto ongeveer viermaal zoveel schadelijke stoffen in de lucht zitten als gemiddeld in een stad. Vooral bij verkeersopstoppingen en files is de lucht in de auto gevaarlijk slecht. De lucht in de auto hangt ook af van de soort bekleding en van het gedrag van de inzittenden. Zeker als inzittenden roken, hun auto nauwelijks schoonmaken en luchtverfrissers gebruiken. De overheid raadt aan de auto van binnen regelmatig schoon te maken en te ventileren. Ventileren tijdens een file wordt afgeraden, vanwege de verhoogde concentraties luchtverontreinigende stoffen in de buitenlucht. Op fietspaden langs drukke wegen is de luchtkwaliteit beter dan in de auto en op de weg. Fietspaden liggen verder van de rijbaan af. Stofdeeltjes van gemotoriseerd verkeer verspreiden zich in de lucht waardoor de concentraties verdunnen. Toch kunnen mensen langs snelwegen last krijgen van de luchtkwaliteit. Fietsers en hardlopers ademen gemiddeld twee keer zoveel lucht in dan automobilisten, vanwege de fysieke inspanning. Hoe meer lucht wordt ingeademd, hoe meer schadelijke stoffen in de longen komen. De overheid raadt daarom aan niet te veel te sporten vlak langs (tot tien meter vanaf) drukke

verkeerswegen. Vermijd deze locaties bij perioden van luchtverontreiniging en smog. Mensen die gebruik maken van de trein, verplaatsen zich – volgens wetenschappers – op de meest gezonde wijze.

Wat kunnen burgers doen om luchtverontreiniging te verminderen? Samen kunnen we een steentje bijdragen aan het verminderen van luchtverontreiniging. Dat kan bijvoorbeeld door: 1. de auto voor korte ritjes te laten staan, de fiets te nemen en met het openbaar vervoer te reizen 2. de woning goed te isoleren, te kiezen voor energiezuinige apparatuur en groene stroom. 3. te kiezen voor milieuvriendelijke verf en schoonmaakmiddelen. 4. meer bomen aan te planten die meehelpen om de zuurstofproductie te verbeteren en de schadelijke CO2 op te slaan. Planten hebben immers de eigenschap effectief gasvormige en deeltjesvormige luchtverontreiniging via de bladeren op te nemen. De mate van effectiviteit verschilt tussen planten en is naast de hoeveelheid blad ook afhankelijk van de aard van de luchtverontreinigende stoffen. Uit onderzoek van ‘Plant Research International’ in Wageningen blijkt dat naaldbomen relatief veel fijn stof en vluchtige organische verbindingen opnemen, terwijl loofbomen met brede bladeren vooral gasvormige verontreinigingen als NOx en ozon absorberen. Plant Research International heeft in een onderzoek aangetoond dat landschapselementen, zoals windsingels en hagen, de luchtkwaliteit rond wegen aantoonbaar kunnen verbeteren. De beschikbare metingen laten zien dat landschapselementen concentraties van verkeersgerelateerde luchtverontreiniging tot 30% kunnen verlagen.

Sterk vervuilde, en gezondheidsbedreigende lucht is in alle stedelijke en industriële agglomeraties omnipresent

Zuivere lucht vindt men enkel nog in de kustgebieden.

1.

2.

3. 4.

5.

Johnson D, Parker JD. Air pollution exposure and self-reported cardiovascular disease. Environ Res. 2009 Apr 22. Janke K, Propper C, Henderson J. Do current levels of air pollution kill? The impact of air pollution on population mortality in England. Health Econ. 2009 Apr 7. Sarfaty M, Abouzaid S. The Physician's Response to Climate Change. Fam Med. 2009 May;41(5):358-63 Huang W, Tan J, Kan H, Zhao N, Song W, Song G, Chen G, Jiang L, Jiang C, Chen R, Chen B. Visibility, air quality and daily mortality in Shanghai, China. Sci Total Environ. 2009 May 1;407(10):3295-300 Chuang GC, Yang Z, Westbrook DG, Pompilius M, Ballinger CA, White CR, Krzywanski DM, Postlethwait EM, Ballinger SW. Pulmonary ozone exposure induces vascular dysfunction, mitochondrial damage and atherogenesis. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol. 2009 Apr 24


29

Toxiciteit In deze rubriek gaat de redactie op zoek naar toxiciteit in onze voeding en milieu. De consument moet weten dat toxines ons lichaam overbelasten en dat deze moeten geëlimineerd maar liever voorkomen worden.

Sigarettenrook veroorzaakt osteoporose

Hoge blootstelling aan het zware metaal cadmium wordt al langer geassocieerd met nierdysfunctie, osteomalacie (botverweking), osteoporose, verhoogde calciumuitscheiding via de urine en het ontstaan van nierstenen. In Japan veroorzaakt hoge consumptie van met cadmium vervuilde rijst de ziekte itai-itai, wat zoveel betekent als pijn-pijn. Deze ziekte wordt gekenmerkt door botbreuken (vooral bij de oude vrouwen die op de vervuilde rijstvelden werken), weke botten, osteoporose en nierdysfunctie. Inademing van cadmiumdampen veroorzaakt ernstige schade aan de longen, de nieren en de lever. Lage tot matige blootstelling aan cadmium veroorzaakt een verminderde botdichtheid, een verhoogd risico op botbreuken bij vrouwen en ver-

30


korting van gestalte bij mannen. De effecten zijn dosisafhankelijk, dat wil zeggen, hoe hoger de blootstelling, hoe hoger het risico. Recente onderzoeken brachten echter aan het licht dat zelfs zeer lage doses cadmium een verlies van botmineralen en botdichtheid veroorzaken. In enkele studies met dierexperimenten gaf men ratten lage doses cadmium die overeenkomen met de hoeveelheid cadmium waaraan de mens gemiddeld wordt blootgesteld in een omgeving die niet met cadmium vervuild is. Dit resulteerde in een verhoogde broosheid van het skelet en een verminderde botmineraal dichtheid. In botculturen bleken lage concentraties cadmium rechtstreeks op de botcellen in te werken en een vermindering van de botopbouw en verhoging van de botafbraak

te veroorzaken, onafhankelijk van het effect op de nieren, darmen of circulerende hormoonconcentraties. Dit gebeurde reeds na 24 uur! Cadmium komt overal in het milieu voor door de uitstoot van ondermeer zinksmelters, verbrandingsovens en crematoria. Het zit ook in batterijen, sommige verven, in ons voedsel en in sigarettenrook. Rokers hebben dus een sterk verhoogd risico op osteoporose. Ook mensen die beroepshalve elke dag worden blootgesteld aan sigarettenrook of mensen die samenleven met een roker lopen ongewild een verhoogd risico. Osteoporose is een groeiend probleem en de preventie ervan is van cruciaal belang om een actieve, onafhankelijke levensstijl te behouden, zeker bij oudere mensen. Uit bovenstaande blijkt dat extra calcium en vitamine D niet voldoende zijn om osteoporose te voorkomen. Een voeding rijk aan antioxidanten, zoals vitamine A, vitamine C, vitamine E, selenium, zink, cysteïne, B-vitaminen, coënzym Q10 en bioflavonoïden is uiterst belangrijk om zware metalen en de vrije radicalen die erdoor ontstaan, te neutraliseren. (HM)

Referenties: 1.

2. 3.

Bhattacharyya MH. Cadmium osteotoxicity in experimental animals: Mechanisms and relationship to human exposures. Toxicol Appl Pharmacol. 2009 May 20. [Epub ahead of print] Kazantzis G. Cadmium, osteoporosis and calcium metabolism. Biometals. 2004 Oct;17(5):493-8. Brzóska MM et al.Low-level lifetime exposure to cadmium decreases skeletal mineralization and enhances bone loss in aged rats. Bone. 2004 Nov;35(5):1180-91.

De achterkant van de waarheid

Spaarlampen bestaan niet

Guido Duerinckx

T

wee jaar geleden werden spaarlampcampagnes op ons losgelaten in het kader van de bewustmaking van de klimaatswijziging die zich voor zou doen onder invloed van menselijke activiteiten. Is de spaarlamp een stap in de goede richting?

Er werd ons gewezen op het geringere verbruik van de spaarlamp, maar is dit niet appelen met citroenen vergelijken? Geeft een spaarlamp dezelfde lichtkwaliteit als een gloeilamp? Is het verbruik het enige criterium, of moeten we ook rekening houden met de lichtflikker (in de hoge frequenties) van de spaarlamp, de elektromagnetische straling die ze opwekt, de UV straling die ze uitstraalt? De Duitse organisatie Öko heeft 16 spaarlampen getest en vergeleken met gloeilampen en halogeenlampen. De lampen werden getest zoals ze in het dagelijkse leven gebruikt worden, niet onder laboomstandigheden. De verkregen resultaten spreken de labo-onderzoeken en daaraan gekoppelde beweringen van de fabrikanten tegen.

Helderheid Een spaarlamp heeft een opwarmperiode nodig om op vol rendement te komen. (15 seconden tot 5 minuten afhankelijk van de kwaliteit van de lamp en van de omgevingstemperatuur). Van de 16 geteste lampen kon slechts één de toets met de gloeilamp doorstaan en kregen drie een voldoende. De lichtintensiteit van de overige 12 spaarlampen voldeed hoegenaamd niet. De minst gewaardeerde lamp haalde een rendement van 34%. Dat wil zeggen dat er drie lampen nodig zijn om dezelfde helderheid van een vergelijkbare gloeilamp te produceren. Bovendien neemt de helderheid van de spaarlamp af met de leeftijd. Na 2 jaar gebruik daalt het lichtrendement gemiddeld met 57%.

op hetzelfde principe werkt). Deze flikkering doet zich voor op zowel de netfrequentie als op hogere frequenties die opgewekt worden door de ingebouwde elektronica. Deze twee elementen samen worden verantwoordelijk geacht voor een aantal kwalen zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, neurologische storingen, hormoonproblemen en houden, volgens enkele onderzoeken, een kankerrisico in.

Elektrosmog In tegenstelling tot beeldschermen werd er geen enkele norm opgelegd aan de hoogfrequente straling die spaarlampen uitstralen. Reden waarom de straling van deze lampen merkelijk hoger is dan bij computer- en TV schermen. Om schade van deze straling te voorkomen is het noodzakelijk 1 tot 1,5 m uit de buurt van deze lampen te blijven.

Zware metalen Spaarlampen bevatten naast broom, platina (of glycol in de goedkopere lampen) ook kwik. Kwik is zwaar neurotoxisch en heeft een nefaste invloed op de immuniteit, de bloedvaten en de voortplanting. Zolang de lamp niet stuk gaat is er geen gevaar, maar vroeg of laat gebeurt dit toch en komt het toxische kwik vrij. Hoewel de recyclage dient te gebeuren onder speciale omstandigheden (daarom mogen spaarlampen nooit met het gewone huisvuil meegegeven worden), blijven de risico’s hoog voor werknemers in deze bedrijven.

Lichtkwaliteit

Levensduur

Een spaarlamp mist heel wat spectrumkleuren waardoor het licht onnatuurlijk en koud is. Bovendien flikkert de lamp (net zoals een TL-lamp, die trouwens

De geroemde levensduur van spaarlampen (8.000 tot 10.000 uur) blijkt in de praktijk sterk afhankelijk te zijn van de kwaliteit van de lamp. 3.100 uur ligt dichter


31

Achterkant van de waarheid

bij de werkelijke levensduur hoewel er ook nogal wat lampen zijn die het niet langer dan 1.500 uur uithouden. De levensduur is, buiten labo-omstandigheden, vergelijkbaar met een gewoon peertje.

In- en uitschakelen Na 33.000 maal het licht te hebben aangeknipt bleek dat slechts één spaarlamp (van de 16) het nog volhield terwijl de gloeilampen deze test glansrijk doorstonden.

Besparing? Wanneer het verbruik van een gloeilamp vergeleken wordt met een spaarlamp die dezelfde hoeveelheid licht produceert komt men tot een besparing van 50 tot 70 %. Dit komt neer op een jaarlijkse besparing van 6,50 € per jaar. Deze winst gaat evenwel vlug verloren als de levensduur niet voldoet aan de verwachtingen. Zo bleek uit de test dat het niet uitgesloten is dat het gebruik van spaarlampen toch duurder is dan gloeilampen.

De besparing die men kan doen met de aanschaf van spaarlampen is niet in verhouding tot de nooit besproken nadelen: de geringe lichtkwaliteit en helderheid en de gezondheidsrisico’s die aan dit soort verlichting is verbonden. We kunnen slechts vermoeden dat de gevoerde campagne is ontstaan omdat de LED lampen er zitten aan te komen zonder dat de industrie de vruchten heeft kunnen plukken van de spaarlamptechnologie en het daarbij horende onderzoek. De LED lamp, met zijn verbruik van 0,7 W, zou een reële kans op besparing kunnen geven zonder de talrijke nadelen van de spaarlamp. Omdat de ontwikkeling van de LED lampen nog volop aan de gang is en pas binnen enkele jaren optimaal zal zijn, heeft de industrie de overheid kunnen overhalen om geen gloeilampen meer te koop aan te bieden zodat de consument verplicht zal zijn om dure en minderwaardige lampen aan te schaffen in afwachting van de komst van LED verlichting.

advertentie

SIMFIDUS FORTE Want een goede gezondheid begint in de darmen! 0

1 10

rd

ilja 10 m

Krachtig probioticum met 10 miljard goede bacteriën Lactobacillus acidophilus LA-5® Bifidobacterium BB-12®

3-voudige werking: Versterkt de weerstand Ondersteunt de darmtransit Bevordert een goede darmflora

32

Simfidus Forte is vrij te verkrijgen bij uw apotheker. CNK-bestelcode: 2398-782

Uitermate geschikt als supplement bij gebruik van antibiotica Ideaal om mee te nemen in uw reisapotheek

Slechts 1 capsule per dag voor een gezond leven

Orthotrends

In deze rubriek gaat de redactie op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding en hoe wij ziekten kunnen behandelen met nutriënten uit onze dagelijkse levensmiddelen.

Vitamine C suppletie noodzakelijk voor optimale gezondheid

Er is nog steeds veel controverse rond de rol van antioxidanten zoals vitamine C en vitamine E in de preventie van chronische ziekten en kanker. Regelmatig verschijnen er in de media berichten over de nutteloosheid van antioxidant-supplementen. Deze berichten zijn gebaseerd op de negatieve resultaten van

wetenschappelijke onderzoeken, waardoor de meeste mensen geneigd zijn ze te geloven. Dat deze onderzoeken niet altijd correct uitgevoerd zijn of dat de gebruikte doses veel te laag zijn, is voor een leek moeilijk uit te maken. Nochtans zijn er tal van wetenschappelijke studies met een positieve uitkomst betreffende het

gebruik van antioxidanten. Echter, om één of andere reden worden de resultaten daarvan niet altijd gepubliceerd in de populaire media. Franse wetenschappers aan de Faculté des Sciences du Sport et de l’Education Physique onderzochten of de dagelijks aanbevolen hoeveelheid (RDA) voor vitamine C voldoende was om een optimale gezondheid te bereiken. Vitamine C is essentieel voor de mens omdat het menselijk lichaam deze vitamine zelf niet kan aanmaken. Verschillende studies hebben aangetoond dat suppletie met vitamine C het immuunsysteem verbetert, DNA schade voorkomt en het risico op een waaier van ziekten, zoals kanker, degeneratieve en chronische ziekten, aanzienlijk vermindert. Bovendien is bewezen dat de moderne voedselproductie, het transport en de opslag van voedingsmiddelen de kwaliteit van onze voeding ernstig aantasten en een verlies van micronutriënten, waaronder vitamine C, veroorzaken. Toch blijven de autori-

teiten vasthouden aan hun mening dat uit een gezond voedingspatroon voldoende vitamine C gehaald kan worden. De onderzoekers kwamen echter tot de conclusie dat het menselijk lichaam meer vitamine C nodig heeft dan de huidige dagelijks aanbevolen hoeveelheid (RDA). Het is zelfs zo dat de aanbevolen hoeveelheid geen bescherming van de gezondheid biedt en dat het moeilijk blijkt een adequate hoeveelheid vitamine C binnen te krijgen met voeding alleen. Bovendien toont de literatuur aan dat vitamine C inname hoger dan de RDA veilig is. De onderzoekers concluderen dat vitamine C suppletie noodzakelijk is om een optimale gezondheid te bereiken en een groot aantal ziekten te voorkomen. Aan de hand van de huidige gegevens raden ze aan om dagelijks 1 gram vitamine C in te nemen en daarbovenop veel groenten en fruit te eten. (HM) Ref:

Deruelle F, Baron B. Vitamin C: is supplementation necessary for optimal health? J Altern Complement Med. 2008 Dec;14(10):1291-8.


33

Orthotrends

Lichte inspanning verbrandt meer vet met Q10 Nadat je een capsule met dertig milligram van het co-enzym Q10 hebt ingenomen, verbrandt je lichaam spontaan meer vet. Bij lichte lichamelijke activiteit, tenminste. Dat blijkt uit een studie op mensen van de Japanse Kyoto University, die in de zomer van 2008 verscheen in de Journal of Nutritional Science and Vitaminology. Q10 beschermt celstructuren

en maakt het opwekken van energie mogelijk. Tot nu toe keken onderzoekers vooral naar het effect van Q10 bij mensen met cellulaire metabole afwijkingen, maar de Japanners wilden met hun proef op mannelijke studenten achterhalen of Q10 ook effect heeft op de stofwisseling van gezonde mensen. De Japanners gaven hun proefpersonen een capsule met dertig

milligram Q10 en maten daarna hun verbranding in rust. Daarna moesten de proefpersonen gaan fietsen op 30 procent van hun VO2max. Die intensiteit kun je het beste vergelijken als ‘recreatief fietsen’ (gemiddeld 15 km per uur). Vergeleken met een controlegroep - die een placebo innam verbrandden de proefpersonen tijdens lichamelijke activiteit meer vet.

De Japanners maten ook de activiteit van het autonome zenuwstelsel. Die nam toe door de suppletie. De onderzoekers vermoeden daarom dat Q10 via het zenuwstelsel de vetverbranding in de spieren verhoogt. (PVM) Referentie:

Aisong Zheng, Toshio Moritani, Influence of CoQ10 on Autonomic Nervous Activity and Energy metabolism during Exercise in Healthy Subjects. Journal of Nutritional Science and Vitaminology, Vol. 54 (2008), No. 4 pp.286-290

Omega-3 vetzuren verlichten menstruatiepijn Menstruele ongemakken, waaronder menstruatiepijn, worden toegeschreven aan een verstoord prostaglandinemetabolisme. Prostaglandinen zijn hormoonachtige stoffen die in het lichaam worden aangemaakt uit de essentiële vetzuren. Een verhoogde aanmaak van prostaglandine PGE2 en leukotriënen uit arachidonzuur (AA) en een verlaagde aanmaak van PGE1 uit linolzuur en PGE3 uit de omega-3 vetzuren alfalinoleenzuur (ALA), eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA) is verantwoordelijk voor pijn en inflammatie (ontsteking). Amerikaanse

34


wetenschappers onderzochten of suppletie met omega-3 vetzuren de symptomen van dysmenorrhea of menstruatiepijn konden verlichten. 42 adolescente meisjes met menstruatiepijn werden willekeurig verdeeld in twee groepen. De eerste groep meisjes kreeg gedurende twee maanden dagelijks visoliecapsules (1080 mg EPA, 720 mg DHA en 1,5 mg vitamine E) en vervolgens gedurende twee maanden een placebo. De tweede groep meisjes kreeg de eerste twee maanden een placebo en vervolgens twee maanden de visoliecapsules. Om het effect van de behandeling te bepalen

werd gebruik gemaakt van de Cox Menstrual Symptom Scale. In geen van de twee groepen werd er een verbetering waargenomen na twee maanden placebo. Echter na twee maanden visolie werd er in beide groepen een vermindering van de symptomen van gemiddeld 27% geconstateerd. In een Deense studie met vrouwen tussen 20 en 45 jaar werden dezelfde resultaten gevonden. De Deense wetenschappers legden bovendien een verband tussen menstruatiepijn en een lage omega-3/omega-6 ratio en een lage vitamine B12 inname. Uit deze bevindingen

kunnen we concluderen dat menstruele ongemakken kunnen worden voorkomen of verlicht door meer omega-3 vetzuren en minder omega-6 vetzuren te consumeren. Omega-3 vind je - behalve in supplementen - vooral in (vette) vis, schaal- en schelpdieren, lijnzaad(olie) en walnoten. Omega-6 is rijkelijk aanwezig in plantaardige oliën zoals zonnebloemolie, maïsolie en sojaolie en in vlees en zuivel. (HM) Referenties

1. Harel Z. Supplementation with omega-3 polyunsaturated fatty acids in the management of dysmenorrhea in adolescents. Am J Obstet Gynecol. 1996 Apr;174(4):1335-8. 2. Deutch B. Menstrual pain in Danish women correlated with low n-3 polyunsaturated fatty acid intake. Eur J Clin Nutr. 1995 Jul;49(7):508-16.

Reeks Gezondheidsboekjes Faché NIEUW

Dit origin eel voedin keuken, hotel of res gsboek benadert ten zeerste taurant mogen ont de perfec breken. tie, is een uni

Dr. Werne

r A. Faché

werk en

Met honderden eenvoudige adviezen, tips en waarschuwingen de 15 voedingsgroepen van de voedingsdriehoek in de keuken dagelijks met succes toepassen. 7994-04-1

zou in gee

Prof. Dr . Ir. Jozef

n enkele

oekJes heidsb

gezo

ek naslag

ISBN: 907

iJ t e n

®

nd on tb

met de Nieuwe Voedingsdriehoek Faché

2 M et W alte R en ka Ri ne

In dit eig ent en levens ijdse boekje vin stijl ver rijkt, gez dt iedereen een Mensen smakelijke ond die , snelle ont Ze ontdek geen tijd hebben er en vitaler ma akt. bijtformu ken dé nie om le die zijn uwste ont van een ontbijt of haar te bijtformu persoonlij les van de genieten, moete kheid n dit me 21ste eeu esterwerk w! je beslist Een oud lezen. e wijshe Dirk Bog id Hoe we aert - We dit keizer leert : eet ‘s morge ten schapsjou lijk ontbijt Karine”. ns als een rnalist Ver didactisch trekkende van moeten invullen keizer, ‘s middag s de aloude leert Wa e, voor de mo bijna speelse lter Faché als een prins, ’s en duidel voedingsprincip avonds oie dingen als es van Sh ons in “Gezond ijke manie doet wa t in dit boe van het leven. elton en ontbijten een bedelaar. Om “one r naar een gen Hay voe moet ing kje met Walter ietbare app rijpen. Een staat blijft de en gedissocie rt hij ons op de (orthomo le a day keeps the wil zijn must voo hem eigen erde voe leculaire) dan een r doc wie tor away” ding me een brandblus art lang gez t aandac te par ser! ond leven s een goede vri end en leid afraseren: wanne ht tegemoet wil gaan sman, die er en vooral zelden acu je voor elke Een optima arts die ut meer le en onm isbare leid raad voo Dr. Mark r mijn pat Bottu iënten.

Poppe

Walter O M

gezond

Jij kunt Slank en Gezond blijven

faché

Walter OM voedingsd Faché is ortho jaar pro eskundige en moleculair bio ho che fes en milieu sioneel bezig udt zich al me micus en er met de Hij is sedop de gezondh invloed dan dertig eid van voe orthomo ert 1978 voo . ding r lec verdienst ulaire voedin België de pio nie geneesku e en bijdrage g en genees r voor de ku waardeer nde werd het aan de ortho nde. Zijn eer mo d wa st lec ar hij in in het buitenlan buiten ulaire 199 neeskund der de prijs voo 9 in Nederlan land ged r de Or e ontving. thomolec als eerste ulaire Ge -

1 JiJ kunt s l a en gezo nk bliJven nd

met de N ieuwe V Met hond oedingsd erden ee riehoek nvoudige de 15 vo Faché ® edingsgr adviezen oe , tips en pe dagelijks n van de waarsch met succ vo ed uwingen ingsdrie es toepas hoek in de sen. keuken

FIOW

FIOW

+ gezon

Publi Me

Walter OM Faché

Opgelet! Tot 30 augustus 2009 Bij voorintekening op gezondheidsboekje nr. 1 ontvangt u gratis gezondheidsboekje nr. 2 ‘Gezond ontbijten’ ché

2

.

erkje t jke, sne urnalis meesterw smakeli en een schapsjo eten dit t. Weten dt iedere aler maak genieten, mo gaert vit kje vin te Dirk Bo dse boe gezonder en een ontbijt 21ste eeuw! ar. , n eigentij bedela In dit sstijl verrijkt bben om va ules van de en als een he r orm en d ds lte jtf tij lev on n en t Wa ontbi ’s av die gee uwste jten me prins, m eigen Mensen kken dé nie als een nd ontbi s op de he acht ddags “Gezo hij on Ze ontde t aand je , ‘s mi ché ons in y voert ing me keizer eer als een rt Walter Fa elton en Ha eerde voed seren: wann uut oci rgens Sh lee ac n iss fra mo n en va ra ‘s de s bare ged ” te pa er rt : eet die zel n invull incipe eid lee tbijt moete voedingspr ar een geniet doctor away leidsman, e arts die me on en elk de wijsh ude nier na day keeps the de vriend l voor Een ou dit keizerlijk van de alo ttu lijke ma de en voora ple a een goe ark Bo Hoe we Vertrekken else en duide Om “one ap ) arts oet wil gaan Dr. M . ulaire e”. Karin che, bijna spe n het leven (orthomolec leven tegem d va de g gezon didactis oie dingen staat blijft lan mo een voor de in dit boekje st voor wie t mu Faché r! doet wa rijpen. Een rner A. ndblusse Dr. We moet ing dan een bra n n. wil zij e patiënte n enkel or mijn in gee vo d zou en leidraa sbare slagwerk ppe iek na en onmi zef Po een un imale . Ir. Jo tie, is Een opt Prof. Dr perfec rste de ten zee ert n. benad sboek ontbreke voeding rant mogen gineel Dit ori hotel of restau , keuken

GSM ......................................................................................................................................................................................

E-mail ................................................................................................................................................................................ Beroep ............................................................................................................................................................................. ISBN:

ulaire We

s fa c h é

tenschapp

en

ché

2

n en dvieze

pten

ire rece

olecula

orthom

33 topa

ij t e n

haar per

lezen beslist

b o e k Je

thomolec

m

ntb nd o

eid soonlijkh

Gezo

zijn of

tituut Or

d Gezonijten tber en Karine oen t Walt

Ri ne en ka aLte R M et W

ule die

jtform lle ontbi

idsb oe

kjes fa

Adres ..................................................................................................................................................................................

ams Ins

M Fa

ndhe

Ondergetekende ..................................................................................................................................................

d h e id s

dia - Vla

rO Walte

Gezo

s en emicu rtig r bioch n de oleculai al meer da eding vo h orthom hé is en houdt zic invloed van OM Fac de Walter sdeskundigebezig met or de vo r pionie e. Zijn voedingofessioneel ndheid. ë de nd zo jaar pr u op de ge voor Belgi geneesku oleculaire lie en mi sedert 1978 voeding en de orthom nland geHij is oleculaire drage aan in het buite als eerste d orthom ste en bij het eerst Nederlan ulaire Geverdienkunde werd in 1999 inOrthomolec hij genees erd waar ijs voor de waarde nder de pr . buitenlande ontving ku es ne

Tel ............................................................................................................................................................................................

Faché

FIOW G

FIOW

hé s fa c o e k je appen e id s bthomoleculaire Wetensch h d n t Or ezo Instituu

Publi

Media

- Vlaa

ms

-1

94-04

90779

BTW ....................................................................................................................................................................................... schrijft vooraf in op het gezondheidsboekje nr. 1 “Jij kunt slank en gezond blijven” met de Nieuwe Voedingsdriehoek Faché en betaalt na ontvangst van factuur €25 +portkosten en ontvangt gratis het Gezondheidsboekje nr. 2 ‘Gezond Ontbijten’ toegestuurd.

Versturen naar: FIOW Larenhoeve, Kerkstraat 101, B 9270 Laarne Tel: 0032 (0)9 369 06 42 Fax: 0032 (0)9 366 18 38 E-mail: [email protected]

Handtekening:

✂

Datum:...............................................................................................................................................................................

zesde jaargang 2009 - n°46 n°45 - www.viow.be

35

Consumer links Kurkuma en kokosolie

c r u u m C ara

CressanIndian Cressana BVBA

Borstekouterstraat 66 9630 Zwalm T +32 (0) 55 49 73 00 E [email protected] W www.cressana.com

n

Visolie

Plantina Trimare visoliecapsules

Hooggeconcentreerd: 60% omega 3-vetzuren

The Ortho Company – Plantina Vitaminen

Reistraat 10 B-3620 Lanaken T 0032-(0)89717100 E [email protected] W www.plantina.be Verkrijgbaar bij apotheek en de betere drogist. Ook te bestellen via www.plantina.be

Coënzym Q10

Plantina Coënzym Q10-H active (ubiquinol) Voor hart, spier en energie The Ortho Company – Plantina Vitaminen Reistraat 10 B-3620 Lanaken T 0032-(0)89717100 E [email protected] W www.plantina.be Verkrijgbaar bij apotheek en de betere drogist. Ook te bestellen via www.plantina.be

Bevat 95% Curcumine Curcumaran wordt aanbevolen bij allerhande ontstekingen. Het ingrediënt Curcuma longa bevat als actief bestanddeel curcumin dat beschermt tegen vrije radicalen en de eigenschap heeft ontstekingen te verminderen. Dit gebeurt door het verminderen van de histamineniveaus en mogelijk door het stimuleren van de productie van natuurlijke corticosteroïden door de bijnierschors. Curcumaran is ook een middel om de ziekte van Alzheimer onder controle te houden. In India, waar enorm veel curcuma gegeten wordt, is slechts 1 % boven de 65 jaar lijdend aan Alzheimer, dit tegenover 10 % in Amerika.

U Voor meer informatie: CVBA Urmale De pierpontstraat 2 Tel: 013 55 60 92

36


[email protected] 3540 Herk-de-Stad Fax: 013 55 21 05

Lustrumcongres 20 jaar FIOW Stop 100 jaar toxiciteit... ...Stop kanker

6de orthomoleculair congres

09.00 u Ontvangst/ Firma-Shoppen Dagvoorzitter Walter Faché directeur FIOW

Auditorium P.-J. Triest

09.30 u

Openingsrede Dr Frans Fermon, President BSOM Is onze voeding vergif of medicijn? Een korte schets van de evolutie in de voedingsindustrie

09.45 u

De Voedingsindustrie een ramp Bioch. Walter Faché Directeur FIOW Een overzicht van de voedselrevolutie van 1900 tot 2000 De gevolgen voor de gezondheid nemen toe: overgewicht De vijf toxische fasen van ons leven: toxinen in het foetus tot volwassenheid Hoe de dioxinen en andere toxines elimineren?

van de Campus Guislain Jozef Guislainstraat 43 9000 Gent Een unieke gelegenheid om alle toxische dossiers gedurende de laatste 100 jaar kritisch te evalueren hoe deze leidde tot de enorme toename van kanker.

Georganiseerd door: • Het Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen (FIOW) • De Belgian Society for Orthomolecular Medicine (BSOM) • Met medewerking van de leden van de Orthoceutische Firmaraad

11.00 u Straal u niet dood! Dr Mark Bottu, Erevoorzitter FIOW GSM – Draadloos Internet – Mammografie de achterkant van de waarheid Wat kan je eraan doen? 11.30 u Koffie pauze/ Firma-Shoppen 12.00 u

De Farmaceutische Industrie faalt Bioch. Walter Faché, HEOS Naar een veilige Menopauze Pil Hoe de gevaarlijke Statines vervangen? Hoe de onveilige Vaccins vervangen?

13.00 u Lunch/ Firma-Shoppen 14.00 u Steeds meer toxinen in onze basisvoeding, er is nog hoop. Prof Dr Ir Jozef Poppe Drinkwaterpollutie, een wereldprobleem. De nieuwe aardappel, Solanum “pesticidicum”? Hoe gluten-darmlekken kanker kunnen verwekken. 14.45 u

De Medische Industrie Bioch Walter Faché , HEOS Foliumzuur en open ruggetjes Griepepidemieën onder controle krijgen Ministers Europese Unie verontreinigd door synthetische chemicaliën Toxische synergieën gevaarlijker dan ooit

15.30 u Koffie pauze/ Firma-Shoppen 16.00 u Het Detoxificatie Systeem: de redding Bioch Walter Faché, HEOS Hoe moet het verder? Hoe kunnen wij ons beschermen tegen toxiciteit? Adviezen 17.00 u Receptie met feestelijke afsluiting van 20 jaar orthomoleculaire geneeskunde in België

Zaterdag 17 oktober 2009 van 9u tot 17u Inlichtingen: [email protected] • Tel. 09 369 06 42

In volgend nummer Afslanken met de methode die altijd succesvol is Je kan afslanken op een gezonde manier zonder al te veel moeite. Wens je een duurzame gewichtsbeheersing, dan biedt een orthomoleculaire voeding- en leefstijl de beste garantie. Hierbij is de nieuwe voedingsdriehoek Faché een onmisbaar instrument. In het volgende nummer van LeefNu geven we u een aantal ‘gouden adviezen’ en tips om langzaam maar zeker terug op je ideale streefgewicht te komen … en dat gewicht te behouden.

Trage schildklier Heel wat mensen hebben last van een traag werkende schildklier zonder het zelf te weten. Ze kampen met allerlei vage klachten zoals vermoeidheid, hoofdpijn, minder zin in seks, spierkrampen en depressie, waarvan de oorzaak moeilijk te achterhalen is. De diagnose wordt heel vaak gemist en veel mensen blijven met hun klachten rondlopen. Nochtans is het van belang om een trage schildklierwerking te onderkennen en te behandelen, aangezien de aandoening gepaard kan gaan met een hele reeks ernstige ziektebeelden.

Roken ruïneert de huid

Belgisch Voedingsmagazine faché instituut Verschijnt 6 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedings problematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sport coaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid. Hoofdredactie/Eindredactie Walter OM Faché

Kernredactie

Walter OM Faché, Orth. Bioch. Dirk Bogaert, Med. Journalist Philippe Gerard, Apr. Hilde Maris Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Guido Duerinckx Joost Meeusen, Bio-ingenieur Pieter Van Melckebeke

Vormgeving, productie en druk Walter OM Faché Hilde Maris Pieter Van Melckebeke

Danny Coppens Stijn De Pauw Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2 - Lochristi 09 353 93 93 www.coppens-druk.be

Advertenties Hilde Maris

[email protected]

Hoewel ondertussen iedereen op de hoogte is van de schadelijke gevolgen van roken, blijven heel wat mensen gewoon doorgaan met deze slechte gewoonte. Sommigen van hen blijven zelfs bewust roken om hun slanke lijn te behouden. Zij moeten er echter rekening mee houden dat roken nefast is voor de huid en zich afvragen of er geen gezondere manier is om slank te blijven, zonder het risico op een rimpelige, uitgedroogde huid en een heel scala aan huidziektes, die in dit artikel op een rijtje worden gezet.

kant van de waarheid.

Kerkstraat 101 9270 Laarne

Secretariaat/Advertenties Larenhoeve, Kerkstraat 101 9270 Laarne. Tel +32 09 3690642 Fax +32 09 3661838 E-mail: [email protected] Website: www.viow.be

Hoe abonneren?

Betaling geldt als enige abonnering. Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand. Jaarabonnementen voor 6 nrs: België: Storting van € 40 op rek nr. Fortis 290-0307607-41 Nederland Storting van € 44 op rek nr. Fortis IBAN BE 88290030760741 BIC code GEBABEBB

Prijs per nummer: € 7,8 (België) € 8,5 (Nederland)

FIOW

ADHD-medicijnen De hersenen van kinderen die ADHD-medicijnen nemen, vertonen een groeiachterstand. Deze wordt door sommige wetenschappers beschouwd als klinisch bewijs van ADHD, maar andere onderzoekers beweren dat de groeiachterstand juist het gevolg is van de medicatie. Hoe zit het nu precies met ADHD-medicijnen? Zijn ze echt nodig? Is het verantwoord dat duizenden kinderen dagelijks medicijnen nemen die dezelfde uitwerking hebben als cocaïne? Dit artikel toont u de achter-

Uitgever

Walter OM Faché, Directeur Faché Instituut

© Copyright 2009 ISSN 1379-8383

Uitgeverij Publi Media Faché Instituut • Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten. • Overname van arikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden. Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels. Dit tijdschrift werd gedrukt op chloorvrij papier.

38

zesde jaargang 2009 - n°44 n°46 - www.viow.be

Agenda Faché Instituut Locatie: Congreszaal, Kerkstraat 101, 9270 Laarne - Info & inschrijving: 09 369 06 42 - [email protected]

Consulentenopleiding BISTRO 6 Lichaamsschoonheid Orthomoleculaire huidverzorging 1 oktober 2009 (19-22u)

Huidverjonging door collageenstimulering 8 oktober 2009 (19-22u)

Cosmetica producten voor de huid 15 oktober 2009 (19-22u)

Huiddrainages, maskers, lymfedrainage, hydro-fytotherapie, Sapkuren met practicum

DE ZEEUWSE DAG 2009

Zaterdag 3 oktober Kasteel van Brasschaat - Antwerpen

“De Stressrespons”

Impact op het metabolisme en de fysiologie van de (zieke) patiënt Programma: · Prof. H.E.O.S Walter Faché: “De biochemie van stress” Invloed van stress op de belangrijkste macro-en micronutriënten. · Drs. R. Abels: “Waarom herstelt mijn patiënt zo moeilijk?” Cellulaire, hormonale en intestinale stressfactoren meten, beoordelen en behandelen. · Dhr. Eric van Schijndel: “Gevolgen en effecten van stress in relatie tot enkele belangrijke ziektebeelden (CVS, burn-out, ADHD, cardiovasculaire aandoeningen). · Mevrouw Marijke de Waal: “Beïnvloeding van stress met voeding”. · Dhr. Jan Blaauw: “Orthomoleculaire aanpak van stress”. Deelname: U betaalt € 75 bij inschrijving vóór 11 september 2009. Nadien betaalt u € 95. Lunch en syllabus inbegrepen.

Inschrijving: E-mail: [email protected] Web: www-rp-vitamino.com Fax: 0031 113 370 169 Telefoon : 0031 113 370 170

Locatie: Het congres vindt plaats in het Kasteel van Brasschaat te Antwerpen, een schitterend en statig kasteel met een grandeur voor exclusieve evenementen.

22 oktober 2009 (19-22u)

Huidproblemen: allergie, cellulitis, oedeem, spataders, enz 29 oktober 2009 (19-22u) Inschrijvingsgeld: Inschrijving: Locatie:

130 euro voor de volledige reeks. Korting mogelijk met opleidingscheques of voor gepensioneerden. [email protected] of 09 369 06 42 Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Seminaries aan het Faché Instituut Vitamine A in de preventie van kanker 18e orthomoleculair seminarie: 6 oktober 2009 (19:00-22:30u)

Stressrespons: een antwoord op alle degeneratieziekten 19e orthomoleculair seminarie: 19 november 2009 (19:00-22:30u)

Ribose in de sport 20e orthomoleculair seminarie: 3 december 2009 (19:00-22:30u) Inschrijvingsgeld: Inschrijving: Locatie:

60 euro [email protected] of 09 369 06 42 Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Proefles Consulentenopleiding Woensdag 16 september 2009 19:00-21:00u Deze proefles is gratis Inschrijving: Locatie:

[email protected] of 09 369 06 42 Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Examens Consulentenopleiding (Bistro’s) Woensdag 23 september 2009 14:00u. of om 19:00u. Dinsdag 1 december 2009 Om 14.00u of om 19.00u Inschrijving: Locatie:

[email protected] of 09 369 06 42 Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Mensen maken nieuwe keuzes voor hun gezondheid en dat is nodig. Zo raken ze steeds meer overtuigd dat een goed supplement geen overbodige luxe meer is. In wetenschappelijk onderzoek naar de efficiëntie van goede supplementen valt op dat de opname van sommige vaste vitaminen-, mineralen en kruidensupplementen dikwijls te laag is voor een gezond lichaam. Dat is vaak te wijten aan een minder goede opname door de darmflora. Wetenschappers stelden vast dat vloeibare supplementen voor 90% worden opgenomen door het lichaam, terwijl vitaminen/mineralen in tabletten en capsules, maar voor 12% opneembaar zijn. Daarom heeft Nataos® een unieke lijn voedingssupplementen ontworpen in vloeibare vorm.

Als ‘vloeibaar’ beter is!

‘ALL IN ONE’ VITAMIN/MINERAL

LIQUID CALCIUM MAGNESIUM

PURE ENERGIE IN EEN ZUIVER LICHAAM

GEZONDE TANDEN, SPIEREN EN BEENDEREN IN EEN GEZOND LICHAAM

Pesticiden en milieuvervuiling zorgen voor een verarmde bodem waardoor ons voedsel veel te weinig vitaminen en mineralen bevat. ‘All in One’ Liquid levert in een optimale verhouding meervoudige vitaminen, mineralen, aminozuren en kruiden in één product. Het stelt het lichaam in staat om weerstand te bieden aan elke vorm van moderne belasting en stress. Hierdoor sta je weer energiek in het leven en verdwijnen de aanvallen van futloosheid.

Liquid Calcium Magnesium zorgt voor een optimale opname van calcium dankzij de combinatie met magnesium en vitamine D. Kinderen, ook die met een zuivelallergie, kunnen hun calcium uit Liquid Calcium Magnesium halen om tandbederf en botbreuken te voorkomen. Vanaf 50 jaar is extra calcium belangrijk omdat de botten brozer worden. Ook zwangere vrouwen kampen vaak met tekorten, omdat de baby een deel van de ingenomen mineralen opneemt.

MSM 2000 LIQUID EEN NATUURLIJK ALTERNATIEF TEGEN SPIER- EN GEWRICHTSONGEMAKKEN ÉN ALLERGISCHE REACTIES

MSM, Methyl Sulfonyl Methaan is onontbeerlijk. De nog tamelijk onbekende, organische zwavelverbinding neemt af in onze spieren, botten, hersenen, huid, haren en nagels naarmate de leeftijd vordert. Daarom wordt MSM, met extra vitamine C en Molybdeen als voedingssupplement gebruikt om sneller te herstellen van fysieke inspanningen, spierblessures en gevoelige spieren. Ook de sportmensen hebben nu MSM ontdekt!

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL EN DE APOTHEEK.

JOINT RELIEF GLUCOSAMINE WANNEER GEWRICHTEN JE LEVENSLOOP HINDEREN

Joint Relief, Liquid Glucosamine bevat het lichaamseigen glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat die deel uitmaken van de kraakbeenstructuur. Zijn unieke vloeibare combinatie van Glucosamine, Chondroïtine, MSM en vitamine C draagt op een natuurlijke wijze bij tot het behoud van soepele gewrichten en sterke botten.

Voor meer informatie:

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.nataos.com

De kracht van echte thee

Recommend Documents