De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
De Junior Senior Het genetisch potentieel optimaliseren via Cellulaire Pro-aging Strategieën Walter O.M. Faché
Cellulaire Pro-aging Strategieën, Cognitieve ondersteuning en hoe er zelf mee omgaan Mitochondria, Glycosylatie,Telomeren, Neurogenese, DNA-methylatie, Epigenese, zijn de hoofdrolspelers in het verouderingsproces Deze moeten niet met cosmetica, maar met voeding, leefstijl en orthoceuticals en worden aangepakt
Walter O.M. Faché, HEOS Chemicus, Orthomoleculair Biochemicus, Voedingsdeskundige Directeur en Hoofddocent Faché Instituut FIOW Repetitor Chemie-Biochemie RUG, Docent Biochemie Osteopathie Erkend Medisch Journalist, Eindredacteur Orthofyto/LeefNu
1
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
I. CELLULAIRE PRO-AGING STRATEGIËEN MET ORTHOCEUTICALS
ZES URGENTE ASPECTEN VAN DE PRO-AGING STRATEGIËEN
Zes prioriteiten 1. Mitochondriale functie optimaliseren en biogenese (nieuwe mito’s) 2. Vrije radicalen pathologie moduleren / afremmen 3. Glycosylatie en lipidperoxidatie voorkomen / neutraliseren 4. Telomeren op lengte houden of verlengen 5. Neurogenese activeren 6. DNA-methylatie optimaliseren
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
2
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
1. Mitochondriale functie optimaliseren en biogenese (nieuwe mito’s aanmaken) boven 70j 50% en boven 90j 95% mitochondriale disfunctie mitochondriale disfunctie kan omkeren cellulaire pro-aging strategie a. gezonde mitochondriën verbeteren b. mitochondriale disfunctie herstellen c. mitochondriale biogenese
mitochondrium membraan Ref.: Conley KE, Marcinek DJ, Villarin J. Mitochondrial dysfunction and age. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2007 Nov;10(6):688-92 Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
Mitochondriën sleutelrol in cellulaire pro-aging strategie
Optimale mitochondriale functie behouden is een cruciale factor om verouderingsproces af te remmen Verstoorde mitochondriale functie Leidt tot disfunctie en voornaamste oorzaak van veroudering en degeneratieve ziekten. Ref.: Linnane AW et al in 1989 Lancet:
In spierweefsel van 90-jarige man: 95% beschadigde mitochondriën In het spierweefsel van 5-jarig kind: bijna geen beschadigde mitochondriën Mitochondriale disfunctie is in de beginfase omkeerbaar Ref.: Conley KE, Marcinek DJ, Villarin J in Clin Nutr Metab Care. 2007.
Essentieel dat ingegrepen wordt vÓÓr onherstelbare DNAschade ontstaat
Functie en aantal mitochondriën zijn cruciaal voor gezondheid de levensduur! Copyright eFIOW Publi Media Laarne 2014
3
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Noodzaak aan optimale celoxidatie
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
In de mitochondriën wordt onze voeding aeroob geoxideerd (verbrand) waardoor energie kan vrijgemaakt worden. Deze oxidatie zorgt ervoor dat de aerobe/anaerobe balans optimaal wordt. De factor HIF-1 controleert de zuurstoftoevoer en past de cel aan om de toestand zuurstoftekort te ontwijken via een fermentatieproces (lactaatvorming), waarbij geen zuurstof nodig is. Deze factor “bedriegt” dus de cel die hongerig is naar zuurstof, naar aerobe glycolyse! Hypoxie in de weefsels opent de weg naar alle degeneratie- en agingziekten.
Hypoxie toestand leidt tot anaerobe glycolyse Zuurstof is nodig voor de oxidaties of verbranding in de aerobe citroenzuurcyclus (H.A. Krebs, Nobelprijs 1953) in de respiratieketen (Otto Warburg, Nobelprijs 1931; Peter Mitchell, Nobelprijs 1978) Oxidatie-enzymen zijn nodig bij de opname van de juiste hoeveelheid zuurstof (A.H.T. Theorell, Nobelprijs 1955)
Indien een weefselcel te weinig zuurstoftoevoer krijgt voor het oxygenatieproces, stapt ze over op het eenvoudige systeem van anaërobe glycolyse of fermentatie
Zuurstofcarriers
Enzymsystemen
Coënzymen
Hemoglobine/Fe Myoglobuline Essentiële VZ (LA, ALA)
NAD (B3)
Riboflavine B2 Thiamine B1 Niacine B3 CoQ10 FeS Cu, Mn, Zn, Mg
Zuurstofleveranciers Essentiële VZ 2,3 DPG (difosfoglyceraldehyde) Glutathion (GSH) Ozon (O3 behandeling) Germanium (knoflook)
Nicotinamide-adenine
FAD (B2) Flavine-adeninedinucleotide
FMN (B2) Flavinmononucleotide
Cytochromen (uit cholesterol!!!)
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
4
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Het verschil tussen een gezond en een beschadigd mitochondrium
Mitochondriale disfunctie is nog omkeerbaar Mitochondriale aftakeling en membraanschade treedt 10 jaar voor het ontstaan van permanente DNA-schade op vroegtijdig ingrijpen! Ref.: Conley KE, Marcinek DJ, Villarin J. Mitochondrial dysfunction and age. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2007 Nov;10(6):688-92. Ref.: Mecocci P, MacGarvey U, Kaufman AE.Oxidative damage to mitochondrial DNA shows marked age-dependent increase in human brain. Ann Neurol. 1993;34(4):6_609-16. Bron: US National Institutes of Health, National Institute on aging Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
Cellulaire energieproductie
Energierijke elektronen
uit oxidaties in Krebscyclus min eˉ getransporteerd over respiratieketen plus eˉ/ O2
•CoQ10 cyclus energie komt daarbij vrij om ATP aan te maken uit ADP en P
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
5
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Keerzijden van de energieproductie 1. Cellulaire energieproductie en vrije radicalen pathologie 2 à 5% lekken van elektronen uit de mitochondria
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
De vicieuze cirkel van mitochondriaal verval, veroudering en degeneratie Bron: Linnane AW et al. Mitochondrial DNA mutations as an important contributor to ageing and degenerative diseases. 1989. Lancet 1: 642-645.
2. Glycosylatie en lipidperoxidatie Door een chemische reactie tussen glucose enerzijds en proteïnen en vetten anderzijds ontstaan: advanced glycation end products (AGE’s): Maillardreactie advanced lipoxidation end products (ALE’s): ranzig worden
Deze vernietigende moleculen veroorzaken oxidatieve en inflammatoire schade aan de mitochondriën en versnellen op die manier mitochondriale disfunctie en veroudering. Specifieke stoffen die de mitochondriën beschermen tegen glycatie of glycosylatie en lipoxidatie of lipidperoxidatie: carnosine, alfa-liponzuur, luteoline, benfotiamine (B1) en pyridoxal-5-fosfaat (B6) Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
6
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
3. Verstoring aerobe/anaerobe balans door tekorten EVZ 4. Zuurstofbindings-capaciteit O2 naar de mito’s voor aanmaak ATP
Zuurstof diffunderen als kleine molecule via de waterafstotende fosfolipiden gemakkelijk en binden aan de vetzuren
5.
Basis EVZ 3.
Lijnzaadolie linolzuur
met HbO2 inbouw
2. O2 fixatie 1. ademhaling
Tekort aan O2
Fe
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
4. Pro-oxidanten recht evenredig met stille ontsteking Stille ontsteking of low grade inflammation is de duivelse tweelingbroer van oxidatieve overbelasting van vrijeradicalen. Vrijeradicalen pathologie gaat steeds gepaard met ontsteking en omgekeerd! Ontstekingen zijn aldus een diagnostisch signaal van vrijeradicalen pathologie! (Neurowetenschapper James Joseph van de Turfts University, 2005) Stille ontstekingen woekeren als de belangrijkste onderliggende oorzaak van alle chronische ziekten en zijn moeilijk te lokaliseren, maar oefenen langzame ongemerkte schade uit. (Worden in klassieke diagnose gemist!) Ze zijn inherent aan het leven en iedereen is ontstekings-kandidaat! Stille ontsteking werd eigenlijk reeds behandeld in preventieve orthomoleculaire geneeskunde zonder het te weten, met de anti-inflammatoire orthoceuticals. Zes natuurlijke stille ontstekingsremmers: Omega 3 vetzuren, Astaxanthine, Pycnogenol, Curcuma, Boswelia serrata, Geconjugeerd linolzuur of CLA Inflammatierespons gebruikt de pro-inflammatoire route om de potentiële inductors van inflammatie te moduleren en niet totaal te blokkeren zoals de klassieke corticosteroïden en prostaglandine-synthetaseremmers (NSAID’s) ! Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
7
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Cellulaire pro-aging strategie a. Meer ATP nodig bij pro-aging
b. Gezonde mitochondriën verbeteren
c. Mitochondriale disfunctie herstellen
d. Mitochondriale biogenese nieuwe mito’s Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
a. Meer ATP nodig bij pro-aging Optimaliseer respiratieketen/elektronentransportketen met energierijke elektronen uit gereduceerde voeding naar de Krebscyclus via enzymcomplexen van redoxreacties afgegeven aan zuurstof (O2) die wordt gereduceerd tot water (H2O) waaruit vrijgekomen energie ATP wordt genereerd orthoceuticals: B1, B2, B3, B5, α L-liponzuur, biotine, Mn, Glu B3, B2, Q10, Fe, Cu, S, O2, Mg, P als cofactoren! Ondersteun sleutelrol Coënzym Q10 (quinolvorm!) Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
8
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
b. Gezonde mitochondriale functie verbeteren
door: CoQ10 of Ubiquinol Acethyl-Carnitine L-Liponzuur Ribose Magnesium-(threonine) Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
c. Mitochondriale disfunctie herstellen met antioxidanten
9
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
d. Mitochondriale biogenese Creatieproces nieuwe mitochondriën in hersencellen aërobe oefening calorierestrictie metformine (vit B1) PQQ of pyrroloquinoline quinon, bioactief coënzym : 20 mg/d maakt nieuwe mitochondria aan! beschermt neuronen tegen oxidatie en NO citrusvruchten, kiwi, papaja, peterselie, groene paprika, groene thee, eigeel en natto Ref.: Chowanadisai W, Bauerly KA, Tchaparian E, Wong A, Cortopassi GA, Rucker RB. Pyrroloquinoline quinon through cAMP response element-binding protein phosphorylation and increased PGC-1alpha expression. J Biol Chem. 2010 Jan 1;285(1):142-52. Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
2. Telomerenlengte behouden/telomerase activeren Levensduur van de mens wordt bepaald door het beperkt aantal keren dat menselijke cellen zich kunnen delen 70 à 100 maal = Hayflick Limiet treedt senescentie of veroudering in tijdslimiet wordt gevormd door de uiteinden van de chromosomen, de telomeren Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
10
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Situering van de telomeren in de cel
Nobelprijs voor Geneeskunde 2009 Elizabeth H. Blackburn, Carol W. Greideren Jack W. Szostak voor ontdekking waarop chromosomen beschermd worden door telomeren en het enzym telomerase
Telomeren zijn opgebouwd uit DNA-basen adenine, cytosine, guanine en thymine (A, C, G en T) en gerangschikt in repetitieve stukjes TTAGGG
Telomeren evolutionair ontstaan om de onbeperkte groei van cellen te voorkomen door hun levensduur te beperken Telomerase activiteit is in de meerderheid van de cellen onderdrukt en bezit in normale omstandigheden slechts een hoge activiteit in de voortplantingscellen
Bij conceptie gemiddelde lengte van telomeren is zo’n 15.000 basen en begint dan af te nemen met ongeveer 100 basen per celdeling
Bij geboorte zakt de telomeerlengte tot ± 10.000 basen en gedurende levensloop geleidelijk tot ongeveer 5.000 basen
gerangschikt in repetitieve stukjes TTAGGG
Cellen verliezen vermogen om verder te delen worden senescent of verouderd aftakeling begint en ten slotte sterft cel van ouderdom Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
11
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Ouderwordende sterfelijke cellen transformeren tot onsterfelijke cellen. Hoe deze telomeren activeren? Telomerase bindt aan uiteinde telomeer via een RNA-sjabloon dat gebruikt wordt voor Aanhechting van een nieuwe DNAstreng Wanneer telomerase verschillende herhaalde DNA sequenties (TTAGGG) toegevoegd heeft, laat het los en komt een tweede enzym, DNA polymerase, dat de complementaire DNA-streng (AATCCC) aanhecht en daarmee de dubbelstreng verlenging van de chromosoomuiteinden afmaakt. Bron: Stem Cell Information, The National Institutes of Health resource for stem cell research. Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
Moeilijkheden bij het kopiëren van DNA in haar chromosomen
Om te kunnen delen moet een cel een kopie maken van al het DNA in haar chromosomen. Normale cellen hebben moeite om de laatste basen van de telomeren te kopiëren. Daardoor worden de telomeren bij elke celdeling korter Een telomeer die te kort geworden is, kan het DNA niet meer beschermen tegen beschadiging. Deze schade aan het DNA triggert het gen p53 dat de celdeling stopt Op die manier wordt voorkomen dat cellen met beschadigd DNA zich nog kunnen delen en abnormale cellen of kankercellen kunnen worden. Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
12
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
1. Naarmate telomeren korter worden, delen cellen geleidelijk minder snel cellen van oudere mensen delen minder snel dan van jonge mensen kanker groeit vaak veel sneller bij jonge mensen! 2. Telomerase kan telomeren verlengen bij elke celdeling i.p.v. te verkorten cellen kunnen blijven groeien en worden effectief ‘onsterfelijk’! kankercellen hebben verhoogde activiteit van telomerase (90%) en kunnen blijven prolifereren! Blokkeren van telomerase in kankercellen via genetische manipulatie gaan de telomeren, net als in normale cellen, verkorten bij elke celdeling, zodat kankercellen kunnen afsterven. In normale cellen wordt het telomerase uitgeschakeld in een vroeg stadium van de ontwikkeling, zodat de telomeren niet kunnen verlengd worden en de cel onvermijdelijk afsterft. Activatie van telomerase in normale cellen door genetische manipulatie, verlengt de levensduur van deze cellen Actieve celdeling is ook noodzakelijk voor weefselherstel, ziekte afwending: bijv. levercellen, endotheelcellen, Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
Nutriënten werken ook selectief voor telomerase activiteit en telomeerlengte (in tegenstelling tot medicijnen!) Gunstig effect op telomeren van gezonde cellen, maar verhogen in kankercellen telomerase niet (Faché W.O. MN nr 100 FIOW 2011) Resveratrol verhoogt telomerase activiteit en houdt telomeren lang, zonder de kankercelproliferatie te verhogen (Uchiumi F, Watanabe T, Hasegawa S. Curr Aging Sci. 2010) Gezonde leefstijl (gezonde voeding, beweging, ontstressen) verhoogt telomerase activiteit met 29% in 3 m zonder verhoogd kankerrisico (Blackburn E.H. Lancet Oncol 2008) Telomerase verlengde aanzienlijk de levensduur van normale cellen, zonder te veranderen in kankercellen (Shay JW, Wright WE. Science. 1998) Chinees onderzoek: mineralen een ander effect hebben op de telomeren van gezonde levercellen dan op die van leverkankercellen Selenium verlengt telomeren in gezonde levercellen, maar weinig effect op kankercellen (Liu Q, Wang H, Hu D. Biol Trace Elem Res. 2004)
Zink heeft weinig effect op telomeren van normale cellen, maar verkorten telomeren van kankercellen aanzienlijk (Liu Q, Wang H, Hu D. Biol Trace Elem Res. 2004) Copyright FIOW Publi Media Laarne, 2014
13
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Lood verkort telomeren in gezonde levercellen en verlengt de telomeren in leverkankercellen (Liu Q, Wang H, Hu D. Biol Trace Elem Res. 2004) Korte telomeren verhogen kans op kanker (Robinson MO. Genet Eng JM, Giltay EJ, Rius-Ottenheim N. J Gerontol A Biol Sci
(NY). 2000; Houben
Med Sci. 2011 )
Tempo waarin telomeren verkorten bepaalt het tempo van verouderen en ook gezondheidsstatus. Cellen van ouderen delen zich minder snel, kanker groeit vaak minder snel dan bij jongeren! Korte telomeren worden geassocieerd met kanker, hart- en vaatziekten, insulineresistentie, diabetes, alzheimer, osteoporose, periodontitis en daling immuniteit. Lange telomeren worden geassocieerd met betere weerstand tegen degeneratieziekten Telomerase Telomeraseactiviteit activiteitmet metmedicatie medicatieremmen, remmen om om kanker kanker te te behandelen, behandelen, zal zaldus dusironisch ironischgenoeg genoeghet hetontstaan ontstaanvan vankanker kanker(en (enandere andere aandoeningen) aandoeningen)ininde dehand handwerken werkenen endaarnaast daarnaasthet hetverouderingsproces verouderingsproces ookgezonde gezondecellen cellenremmen! remmen! versnellen, versnellen,omdat omdathet hettelomerase telomeraseook Ref.: Robinson MO. Telomerase and cancer. Genet Eng (NY). 2000;22:209-22. Houben JM, Giltay EJ, Rius-Ottenheim N et al.Eng Telomere length and mortality in elderly men: the Zutphen Elderly Study. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2011 Ref.: Robinson MO. Telomerase and cancer. Genet (NY). 2000;22:209-22. Epub Oct 1. Ref.: Jan;66(1):38-44. Houben JM, Giltay EJ,2010 Rius-Ottenheim N et al. Telomere length and mortality in elderly men: the Zutphen Elderly Study. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2011 Copyright FIOW Media Laarne 2014. Jan;66(1):38-44. Epub 2010 Oct 1. Copyright FIOW PubliPubli Media Laarne 2014.
Een orthotarische leefstijl vertraagt de celveroudering en verlengt de telomeren Gezonde leefstijlfactoren, zoals sporten en een hoge groenten- en fruitconsumptie worden geassocieerd met langere telomeren, terwijl roken, overgewicht en bewerkte vleesproducten geassocieerd worden met kortere telomeren Zie Voedingsdriehoek Faché Ref.: Mirabello L, Huang WY, Wong JY. The association between leukocyte telomere length and cigarette smoking, dietary and physical variables, and risk of prostate cancer. Aging Cell. 2009 Aug;8(4):405-13.
Activatie van telomerase met voeding, suppletie en leefstijlfactoren is volgens ons een veilige en efficiënte manier om je telomeren en je leven te verlengen en jezelf bovendien te beschermen tegen kanker en andere degeneratieziekten Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
14
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
ORTHOMOLECULAIRE TELOMERASE MANIPULATIE Calorierestrictie induceert lange telomeren en remt celveroudering (British Society for Research on Ageing conference, Newcastle, England. July 15-16 2010)
Multivitaminen en Supplementen voor langere telomeren 1. Omega-3 vetzuren EPA en DHA: bij omega-3 index > 7 worden telomeren veel minder snel korter (Farzaneh-Far R, Lin J, Epel ES. JAMA
2010)
2. Vitamine E (α en γ-tocoferol), Vit C, bètacaroteen, Mg, N-acetylcysteïne (Nettleton JA, Diez-Roux A, Jenny NS. Am J Clin Nutr. 2008; Shen J, Gammon MD, Terry MB. Int J Cancer. 2009)
Verlaagd risico voor borstkanker, verhoogt glutathionconcentraties
3. Vit D3 remt telomerase activiteit in kankercellen, verhoogt apoptose kankercellen (Jiang F, Bao J, Li P, Nicosia SV, Bai W. J Biol Chem. 2004) 4. Resveratrol verhoogt telomerase activiteit en houdt telomeren lang, zonder de celproliferatie te verhogen (Uchiumi F, Watanabe T, Hasegawa S Curr Aging Sci. 2010) Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
Voedings driehoek Faché geregistreerd geplastifieerd € 10
15
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
5. Selenium verlengt telomeren in gezonde levercellen, maar oefenen weinig effect op kankercellen (Liu Q, Wang H, Hu D. Biol Trace Elem Res. 2004) 6. Zink weinig effect op telomeren normale cellen, maar verkorten telomeren kankercellen aanzienlijk (Liu Q, Wang H, Hu D. Biol Trace Elem Res. 2004)
Besluit Alle nutriënten met een antioxidatieve en anti-inflammatoire werking lijken telomeren en telomerase te beïnvloeden op een selectieve manier: telomerase wordt in gezonde cellen geactiveerd telomerase wordt in kankercellen afgeremd
Activatie van telomerase met voeding, suppletie en leefstijlfactoren is volgens ons een veilige en efficiënte manier om je telomeren en je leven te verlengen en jezelf bovendien te beschermen tegen kanker en andere degeneratieziekten. Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
Verhoog Antioxidanten Krachtige antioxidanten in voeding en in supplementen als glutathione, reservatrol en superoxide dismutase helpen om telomeren verkorting op celniveau te verminderen.
16
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
3. Neurogenese (bepaalt door turnover granule cellen hippocampus) (von Bohlen und Halbach O. 2010; Christoph Schmidt-Hieber, Peter Jonas & Josef Bischofberger. Nature 429, 184-187, 2004.)
Aanmaak nieuwe hersencellen (neuronen) is mogelijk!
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2014
Door afsterven van hersen- of zenuwcellen gaan de hersenfuncties onherroepelijk achteruitging: dementie, Alzheimer, Parkinson, depressie, Herstellen/aanmaak nieuwe zenuw-, hersencellen in hippocampus onder invloed van omgevingsfactoren: beweging, voeding, ouderdom, stress, .. Dit noemt men neurogenese (geboorte van neuronen) (Joseph Altman 1962, ..) Voor aanmaak nieuwe zenuw- en hersencellen zijn groeifactoren, neurotrofinen (in zenuwcellen, gliacellen, doen cellen overleven), testosteron, … nodig De activiteit van deze groeifactoren wordt beïnvloed door onze voedings- en leefstijl Hersenen zijn het meest zuurstof- en glucosehongerig weefsel - verbruiken 20% van alle zuurstof en 45% van alle glucose! - hersenen staan voortdurend onder hoge zuurstof en vrije radicalendruk! - myelineschede: uit 75% lipiden (vetzuren, fosfolipiden, cholesterol) en proteïnen - Kwaliteit hersencelmembranen essentieel voor hersenwerking, zijn O2-magneten! Chronische stress, angst, depressie, slaaptekort onderdrukken neurogenese en leidt tot verhoogde HPA-as stressrespons. (Schloesser RJ, Manji HK, Martinowich K .2009. NeuroReport 20 (6): 553–7.) Stressverlichtende activiteiten verhogen neurogenese, endocannabinoïden, fungeren als
neuromodulatoren voor verschillende fysiologische processen, waaronder motorisch leren, synaptische plasticiteit, eetlust en pijn sensatie. (Jiang W, Zhang Y, Xiao L. J. Clin. Invest. 115 2005)
Hoe hoger de neurogenese, hoe betere cognitieve (leervermogen, geheugen, concentratie, stemming) en functionele eigenschappen hersenen (voeding- en O2 transport, zenuwgeleiding, neurotransmissie, , beschermende barrière, 7
Cognitieve injectie van choline en fosfatidylserine in de homocysteïnecyclus methylatie acceptoren Recuperatie van methionine
recyclage
Serine
afvoer
Zeisel SH, Mar MH, Howe JC, Holden JM. Concentrations of choline-containing compounds and betaine in common foods. J Nutr. 2003;133(5):1302-1307.
Copyright FIOW Publi Media Laarne 2013
17
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
Factoren die de neurogenese beïnvloeden Neurogenese remmers
Neurogenese stimuli
Verzadigde vetten Slechte voeding Stress Gebrek aan stimulatie Slaaptekort Verouderen Zacht of vloeibaar voedsel Zinktekort Tekort of overmaat retinolzuur(vit A) Vitamine D tekort Homocysteïne
Voldoende slaap Ontspanning Beweging Hersengymnastiek Gezonde voeding Verrijkte, stimulerende omgeving Calorierestrictie Voedsel kauwen Bioflavonoïden (groenten, fruit) Curcumine
Epigenetische factoren Ref.: Stangl D, Thuret S. Impact of diet on adult hippocampal neurogenesis. Genes Nutr. 2009 Dec;4(4):271-82. Ref.: Zhu Y, Zhou R, Yang R et al. Abnormal neurogenesis in the dentate gyrus of adult mice lacking 1,25-dihydroxy vitamin D(3) (1,25(OH)(2)D(3)). Hippocampus. 2010 Dec 1. Ref.: Catlow BJ, Rowe AR, Clearwater CR et al. Effects of environmental enrichment and physical activity on neurogenesis in transgenic PS1/APP mice. Brain Res. 2009 Feb 23;1256:173-9.
II. SPONSOR JE ZES LICHAAMSPRIORITEITEN MET ORTHOTARISCHE VOEDING EN ORTHOCEUTICALS Anti-aging Orthoceuticals
18
De Junior Senior - Prof. H.E.O.S. Walter Faché
Najaar 2014
PRO-AGING STRATEGIE EN POTENTIÊLE ORTHOCEUTICALS 1. Mitochondriale functie opotimaliseren en biogenese (nieuwe mito’s) Coënzym Q10, carnosine, L-carnitine, alfa-liponzuur, N-acetylcysteïne, omega-3 vetzuren, metformine (B1), B2 en B3, creatine, ribose, aërobe beweging en PQQ (pyrroloquinoline quinon) 2. Vrije radicalen pathologie afremmen Coënzym Q10, antioxidanten, alfa-liponzuur, L-carnitine, carnosine, glutathion, Nacetylcysteïne 3. Glycosylatie voorkomen Alfa-liponzuur, carnosine, luteoline, benfotiamine (B1) en pyridoxal-5-fosfaat (B6), Lipidperoxidatie voorkomen, Coënzym Q10, vitamine E, selenium, antioxidanten, alfaliponzuur, L-carnitine, glutathion, N-acetylcysteïne 4. Telomeren op lengte houden Carnosine, omega-3 vetzuren, groene thee, antioxidanten, multivitaminen, curcumine 5. DNA-methylatie optimaliseren SAM, B12, Foliumzuur, methionine, zink, choline, betaïne,
Onder hoofdredactie Van Walter O.M. Faché
MN Nr. 99
PRO-AGING THERAPIEËN MET OERTHOCEUTICALS Pro-aging strategie en orthoceuticals bij het ondersteunen van cognitieve stoornissen en ouderdomsziekten Biochemicus Walter O.M. Faché, HEOS
Monografieën Nutriceutica Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen eFIOW Publi Media, Laarne België
Meer weten Monografie nr 99 met de volledige zes urgentie strategieën Te koop vandaag € 35 i.p.v. € 40
19
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
De Junior Senior De mens centraal
Ing. Christel Stevens
Het geheel = meer dan de som der delen, Aristoteles • Biofysisch • Energie • Mentaal – Emotioneel – Inspanningen – Trauma
• Fijnstoffelijk
1
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Wat is complementaire geneeskunde? • Complementair = Compleet makende geneeskunde • Holistische geneeskunde = holos (grieks voor heel) – Binnen de holistische visie wordt een klacht, symptoom of ziekte gezien als een door het lichaam gegeven signaal van een verstoorde harmonie. – Plaats van pijn of probleem is niet altijd de plaats van de oorzaak.
Ondersteunende suppletie • Je kan met suppletie symptomatisch werken – Voordeel: • minder of geen bijwerkingen in vgl. met medicatie • Je kan er altijd aan beginnen, geeft altijd wel in mindere of meerder mate resultaat • In sommige fasen van het leven noodzakelijk en levensreddend • Startfase van zowel veel therapeuten als patiënten
– Nadeel: • Blijvend en steeds meer: therapietrouw, prijs, herstel • Je pakt het geheel niet aan
2
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Suppletie in het geheel • Wat heeft het lichaam op dit moment nodig ? – Tekorten aanvullen – Herstel van de natuurlijke stroom in het lichaam • Voordeel: – Duurzaam herstel – Activeert de actieve participatie van de patiënt – Openheid van de therapeut – interactieve samenwerking team
• Nadeel: – Vraagt actieve medewerking patiënt (sommige mensen blijven liever slachtoffer)
Kwaliteit van suppletie • Evolutionair gezien – Mens is ontstaan uit de oceaan – Mens voedt zich met planten: organisch materiaal – Incarnatie = carne vlees – intuïtie dieren
3
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Ondersteunende suppletie • • • • •
Antioxidanten Ontzuren Super foods Enzymen Symptomatische natuurlijke middelen – Cholesterol – Hart- en vaatziekten –…
Herstel mitochondriën • Alpha Lipon Plus • Acetyl – L – Carnitine • Co-enzyme Q10
4
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
CoQ-Zyme 100 Plus • 100 mg co-enzyme Q10 emulsie en ubichinon + 7 cofactoren (vit B) • Krachtig antioxidant beschermt membranen en mitochondriën • Veiliger dan gebruik van antihypertensiva • Lichaam maakt natuurlijk ubichinon aan en geen ubiquinol • 100 klinische studies tonen de efficiëntie van ubiquinone aan
Ubiquinone en ubiquinol → redoxkoppel: oxidatie ↔ reductie • Constante omzetting in lymfe, lichaams- en bloedcellen – Vorm is afhankelijk van noodzaak
• Dagelijkse aanmaak of inname is nodig – Aanmaak is proces van 17 stappen – Noodzaak synergetische factoren: vitamine en mineralen
• Dosering: 1 à 2 per dag
5
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Alpha Lipon Plus • Krachtig antioxidant in waterige als vet oplosbare fase, met vitamine C • Regeneratie vitamine C, E, glutathion en CoQ10 • Energievoorziening: omze ng suiker → ATP • Bescherming stralingsschade samen met vit. E • Bij insulineresistentie: stimuleert de glucose opname door de cellen vgl. met insuline • Glaucoom: verbetering gezichtsfuncties • Cardiovasculair – Daling tot cholesterol en LDL met 40% – Reperfusieschade herstellen in hersenen na beroerte, in hart na hartaanval – Chelatie van (zware) metalen: • Cadmium-, kwik- of arsenicumvergiftiging • Vul mineralen aan
Acetyl-L-Carnitine (ALC) • Verzorgt transport van (lange) vetzuurketens in de mitochondria – Verbranding en vrijmaking energie ↑
• Acetyl-L-Carnitine passeert de bloedhersenbarrière, L-Carnitine doet dit niet – – – – –
Rol hersenstofwisseling Lichaamseigen synthese ALC daalt met leeftijd Bevordert prikkeloverdracht neuronen Stimuleert groei en differentiatie van zenuwcellen Donor acetyl groep → opbouw neurotransmier acetylcholine
• Leverbeschermende werking (na alcohol)
6
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Dosering • Alpha Lipon Plus – Antioxidant • 1 capsule per dag
– Bij diabetes en syndroom X • 3 tot 6 capsules per dag • Let op voor hypoglykemie ten gevolge van een betere glucose benutting • Vul ook mineralen aan wegens chelerend effect
• Acetyl-L-Carnitine – 1 tot 3 caps per dag bij de maaltijd – Activeert de mentale energie, bij voorkeur niet ‘s avonds innemen.
Verlenging telomeren • Resverasirt-HP • Bioprotect: – Vit. E, C, Betacaroteen
• Biomega 3 • Mg-Zyme
7
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Whey Proteine Isolate • Sterke anabole werking, activeert groeihormoon (GH) • Zeer snelle opname in het lichaam – Ook bij mensen met slechte of zeer slecht verteringscapaciteit • Hoog gehalte aan eiwitten 95%: rijk aan BCAA, glutamine en leucine. • Zeer laag vet, lactose, as en vocht. • Leucine activeert insuline en versterkt hiermee het anabool effect. • Studies tonen aan dat het nemen van 1 keer per dag optimaal effect geeft
→ bij alle vormen van ondervoeding → extreme inspanning
Vergelijking met andere eiwitten Mogelijke benamingen (voor hetzelfde product) Calciumcaseïnaat of Micellair caseïne of Totaal melkeiwit of melkpoeder Lactoserumeiwit of Wei-eiwit of Weiconcentraat of Ultragefiltreerde wei Ovoalbumine of ei-albumine of eipoeder
Voedingsbron
Opnamesnelheid
Aminogram
Toepassing
Melk
Traag
Goed BCAA- en glutaminegehalte
Antikatabool
Wei (restant van het kaasbereidingsproces)
Snel
Referentie-eiwit voor sporters. Hoog gehalte aan BCAA (25%) en glutamine
Anabool
Ei
Intermediair
Antikatabool
Soja-eiwit
Soja
Intermediair
Het oude referentie-eiwit. Goed glutaminegehalte Evenwichtig. Enigszins lager BCAA-gehalte
Antikatabool
8
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Supplementaire eigenschappen • Proces: lage temperatuur → geen denaturatie van de eiwitten • Cysteïne stimulering van glutathiongehalte – AO en detox
• ↑ algemeen welzijn, verhoging serotonine • Remt angiotensine II – Arteriële hypertensie ↓ – Cardiovasculaire aandoeningen ↓ – Overgewicht en diabetes ↓
Neuro-endocrino-immunologisch • ↑immuunsysteem door intacte – Beta-lactoglobuline – Alfa-lactoglobuline – Glycomacropeptide – Immunoglobuline A – Serum albumine (runds) – Lactoferrine
• Stimuleert de groei van darmflora: bifido
9
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Toepassing
• 1 maatschep per dag • Verwerkt in een drank of vervangmaaltijd • Voorbeeld vervangmaaltijd: – 250 ml water met 2 el havermout, 1 schep Whey Proteine Isolate, 50 aardbeien of rode vruchten, 1 el chia-zaadjes of 1 el Nitrogreens
Outside the BOX
10
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Holistische aanpak
• Gordiaanse knoop – Knoop doorhakken • Vechten • Drastisch
– Knoop uit mekaar schuiven, waardoor zichtbaar wordt waar hij vastzit zodat hij ontward kan worden en het probleem opgelost wordt.
Water • 70% lichaam is water vgl. met verhouding water op aarde • Drager van informatie • Mineralen in water: geven water een lading → water komt in beweging
11
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Biocean Isotoon - Hypertoon • Alle mineralen in ionische vorm • Concentratie – Extracellulair vocht – Identiek aan bloedplasma
• Herstel communicatie intraextracellulair vocht • Start om de stroom op gang te krijgen
Informationele meting • 7 – 8ste dimensie • Meting “trigger” informationeel uitzenden – Overtuiging die blokkeert komt in het bewustzijn – Dag 1 – 3 – 5 op ampul Biocean
• Affirmaties uitzenden, meegeven – Dag 2 – 4 – 6 en rest van de maand ieder ochtend 1 ampul Biocean
12
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
4 mineralen en hun toestand Na- K en Ca - Mg • Natuurlijke positie Na (Natrium) en Ca (Calcium) is buiten de cel of extracellulair • De natuurlijke positie van K (Kalium) en Mg (Magnesium) is in de cel of intracellulair • Na en Ca reizen samen • Na duwt K uit of in de cel • Ca duwt Mg uit of in de cel
Een normale gezonde en gehydrateerde cel Elektrolyten beweging overdag Extracellulaire vloeistof Intracellulaire vloeistof
Na
Mg
Ca
K
Lipide
Poreuze lipide celmembraan Voldoende EFA’s
Celkern
13
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Een normale gezonde en gehydrateerde cel Elektrolyten beweging ‘s nachts Extracellulaire vloeistof Intracellulaire vloeistof
Na Mg Ca
K
Lipide
Celkern Poreuze lipide celmembraan Voldoende EFA’s
Een gedehydrateerde cel Elektrolyten beweging overdag Extracellulaire vloeistof Intracellulaire vloeistof
Na
Mg
Ca
K
Lipide
Met cholesterol doordrenkte lipide celmembraan
Celkern
14
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Minder poreus celmembraan → Er ontstaat weerstand in de elektrolyten beweging • Zonne-energie is krachtig → Na en Ca-lipide worden niet ernstig belemmerd → Ze gaan toch in de cel → Ze duwen Mg en K er uit
Een gedehydrateerde cel Elektrolyten beweging ‘s nachts Extracellulaire vloeistof Intracellulaire vloeistof
Resten Na, Ca en Lipide in de cel
Na Mg K
Ca Lipide
Celkern Met cholesterol doordrenkte lipide celmembraan
15
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
‘s Nachts belemmering in elektrolyten uitwisseling • De kracht van de maan is veel zachter → elektrolyten uitwisseling is veel trager • Westers eetpatroon – Rijk aan Ca en Na – Arm aan Mg en K, hierdoor is er ook weinig Mg en K aanwezig om het terugduwen te ondersteunen → Achtergebleven resten Na en Ca-lipide in de cel – Verharding van de cel – Verzuring – Gewijzigde temperatuur en lichtgebruik
Potassium- Hp • 1 maatschep = 4,4 g ₌ Kaliumcitraat : 1200 mg – Van nature aanwezige vorm in groenten en fruit
₌ Magnesiumcitraat en –malaat: 120 mg • Dagelijkse K-behoefte volwassene: 4,7 g /dag • 1 schep per dag tot dag urine pH = 7 – 7,5
16
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Magnesium • • • •
Nodig voor het anabole metabolisme 300 enzymatische processen Stress beheer Magnesium Vloeibaar: 5 ml – Magnesium(chloride) : 200 mg – Vlot opneembaar en minder laxerend
• Mg-Zyme: 1 tot 4 capsules per dag – Magnesiumcitraat en gluconaat – Verspreid over de dag innemen
Silicium (Si) • SiO2 = bergkristal, enorme helderheid – Anorganisch Si wordt niet opgenomen door de mens
• Mens neemt enkel organisch Si op • Bamboe = plant rijkst aan Si – Plant = soepel en flexibel – Signatuurleer: lijkt op ruggengraat • Uiterlijke kenmerken plant onthullen zijn medicinale werking
– Groeit zeer snel
• Voeding rijk aan Si: gierst, haver, heermoes (paardenstaart), brandnetel
17
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Belangrijk mineraal • Mens en hogere diersoorten – Si in skelet, bindweefsel, pees- en zenuwscheden – Opbouw celwanden – Stevigheid, structuur – Via houding en beweging → zelewuste uitdrukking
• Lagere diersoorten – Si aan de buitenkant – Bescherming
Pro-aging • Belangrijkste eigenschap: elasticiteit ↔ Ca verhard, maakt stijf
• Vanaf 40 jaar, behoeft aan dagelijkse Siopname – Menselijk lichaam 7 g – Bloed: 10 mg Si/l (1/10 van de hoeveelheid Ca) – 20 tot 30 mg Si nodig per dag
• Klassiek richt zich enkel op het mineraal zout dat niet opneembaar is: – Siliconegels voor cosmetica, siliciumdioxide als vulstof, collagenese….
18
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Werking in het lichaam • Smulae fibroblasten → collageen vorming • Stimulatie osteoblasten (botvormende cellen) en remming osteoclasten (botafbrekende cellen) • Cofactor vorming hydroxyproline in collageen eiwit • Toename glycosaminoglycanen (GAGs) • Synergie met Ca • Verlaagt Al-opname (Alzheimer) • Afremmen arteriosclerose, HDL ↑, LDL en TGA ↓, versteviging vaatwand → vetafzeng, plaquevorming ↓ • Positieve werking huid, haar, nagels, cellulitis, acne, psoriasis
Si: cofactor productie hormonen • • • • • • • • • •
Follikel stimulerend hormoon (FSH) Thyrodie stimulerend hormoon (TSH) Bijschildklier, remt parate hormoon, stimuleert calcitonine Prolactine ↑ Serotonine Uitscheiding melatonine Dopamine Thymosine: weerstand ↑ Aldosteron produce ↓ → bloeddrukverlagend effect DHEA ↑ = verjongingshormoon
19
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Dosering • Bamboe extract 270 mg – 1 à 2 capsules per dag
Zwavel (S) • • • •
Belangrijke component van collageen Snellere genezing, herstel bij trauma Voedt slijmvliezen MSM – vloeibaar: 90 % opneembaar – Tabletten: 10 % – Capsules: 16 %
• MSM-gel: – Betere wondgenezing (Argentyn-gel), liekenweefsel ↓ – Bewegelijkheid gewrichten ↑ – Pijnstillend
20
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
„Ziekten treden niet op als een donderslag bij heldere hemel, maar ontwikkelen zich uit dagelijkse zonden tegen de natuur. Als deze zich hebben opgestapeld, breken ze onverhoeds uit” Hippocrates
Natuurlijke levensstijl • Voeding – Water – Supplementen
• Ademhaling – Hartcoherentie
• Beweging – Natuurlijk bewegen
• Voelen – Leef je gevoelens, vastzetten = spanning
• Balans
21
De Junior Senior - Ing. Christel Stevens
Najaar 2014
Conclusie • Hydrateer • Mineralen – Biocean = herstel balans – Water = drager van informatie – Na-K-Mg-Ca-Si-S
• GH stimulatie: Whey Proteine Isolate • Antioxidanten: telomeren en mitochondriën – Resverasirt-HP / Bioprotect / Biomega-3 / – Alpha Lipon Plus/ Acetyl-L-Carnitine/ CoQ-Zyme 100 Plus
Dank je voor jullie aanwezigheid
22