De Jonge Jury in uw lessen fictie

De Jonge Jury in uw lessen fictie Voorbereiding en organisatie Het is aan te raden om ruim voordat u met de Jonge Jury aan de slag gaat, te bedenken hoe u het aan wilt pakken. Bespreek van tevoren de Jonge Jury in de sectie Nederlands en/of met de mediathecaris. Voordat u de Jonge Jury introduceert in de klas, is het een aanrader de volgende vragen te beantwoorden: Hoeveel lessen besteedt u aan de Jonge Jury? Tijdens de campagneperiode kunt u al uw fictielessen in het teken van de Jonge Jury zetten. Ook kunt u kiezen voor de aanpak om slechts een gedeelte van de lessen aan de Jonge Jury te besteden. Doordat de lesbrieven in samenwerking met Thieme zijn ontwikkeld, sluiten deze naadloos aan op de normale lessen Nederlands en kunnen deze een bestaande les vervangen. Ook als u gebruikmaakt van een andere methode Nederlands. Met welke klas(sen) doet u mee aan de Jonge Jury? Er zijn Jonge Juryboeken voor klas 1 t/m 3 van alle niveaus. Deze editie ook voor vmbo basis/kaderleerwegen!. De twintig kerntitels, uitgebreid met twee extra boeken speciaal voor de vmbo b/k-leerweg – Bibi Xtra en Dans! Dans! – en de Jonge Jurytips helpen u bij het kiezen van de boeken. Hoe pakt u de Jonge Jurylessen aan? Het is van groot belang dat u van tevoren bedenkt hoe u de lessen wilt inrichten en welk materiaal u wilt gebruiken. De jeugdboeken die u gebruikt verschillen immers per jaar en leerniveau. U moet ook vaststellen of u de leerlingen de opdrachten bij fragmenten uit de kerntitels laat maken of dat u iedere leerling een of meer hele boeken laat lezen. Hoe wilt u de Jonge Jury introduceren en afsluiten? Voor de introductie kunt u gebruikmaken van de smartboardlesbrief, die veel multimediale elementen bevat. Voor uw leerlingen verschijnen dit schooljaar drie edities van het Jonge Jury e-zine. Zij kunnen dit zowel op school (in de mediatheek) als thuis op een pc bekijken en meedoen aan tal van activiteiten en wedstrijden. Als afsluiting kunt u zelf iets organiseren, bij voorkeur op 16 april 2014, dé Dag van de Jonge Jury. Dat kan eventueel in samenwerking met de plaatselijke boekhandel of bibliotheek. U kunt natuurlijk ook met uw leerlingen de Dag van de Jonge Jury op 16 april 2014 bezoeken in Rotterdam of de afsluiting via een livestream en een eigen programma vieren in het klaslokaal. Hoeveel Jonge Juryboeken lezen de leerlingen tijdens de campagneperiode? Veel docenten geven hun leerlingen de opdracht om voor ieder rapport een of twee jeugdboeken te lezen. De Jonge Jury past goed in deze traditie. U kunt uw leerlingen bijvoorbeeld de opdracht geven om voor het kerstrapport twee Jonge Juryboeken te lezen en hierbij een Jonge Juryrapport of fictiedossieropdracht te maken. Leerlingen kunnen stemmen op maximaal vijf titels, maar minder titels kiezen mag ook. Werkt u al met een leesschrift of fictiedossier? Zo ja: de Jonge Jury is uitstekend in het fictiedossier te integreren. Zo nee: de Jonge Jury is een goede aanleiding om het fictiedossier te introduceren. Met een leesschrift of fictiedossier kunnen uw leerlingen zich voorbereiden op het leesdossier in de bovenbouw van de tweede fase en het vmbo. Met welke boeken gaat u werken? Op www.jongejury.nl vindt u een overzicht van welke kerntitels geschikt zijn voor welk niveau. In de lesbrieven en de e-zine voor de leerlingen worden bovendien nog meer leestips gegeven. U kunt ook kiezen voor een thematische aanpak.

Lesbrief Jonge Jury 2014

Hoe komt u aan de Jonge Juryboeken? U kunt uw leerlingen natuurlijk zelfstandig laten zoeken naar Jonge Juryboeken in de openbare bibliotheek of de schoolmediatheek, maar u kunt ook zorgen voor een Jonge Jurycollectie in de klas of op school, afgestemd op het niveau van de klas en de door u gekozen aanpak. Bij het samenstellen van de collectie kunt u overleggen met de schoolmediatheek, de boekhandel en de openbare bibliotheek.

De Jonge Jury in de les Omdat de Jonge Jury goed aansluit bij de kerndoelen fictie en de vmbo-eindtermen fictie, kunt u tijdens de campagneperiode de Jonge Jury toepassen in al uw fictielessen. U kunt uiteraard ook kiezen voor een minder intensieve vorm, bijvoorbeeld drie Jonge Jurylessen, verspreid over de campagneperiode. Dit is zoals vroeger, maar nieuw zijn de lesbrieven die opgesteld zijn in samenwerking met Thieme. Er zijn 22 digitale lesbrieven. Deze omvatten opdrachten die aansluiten op het curriculum. Voor elke titel en elk niveau is er een lesbrief, waarin twee extra opdrachten zijn opgenomen voor een niveau hoger, zodat er ook in een andere klas met dezelfde lesbrief kan worden gewerkt. Jonge Jury nu ook voor alle leerwegen van het vmbo De rode draad van de Jonge Jury is dat jongeren zelf boeken jureren. Dat element spreekt heel veel jongeren aan, zeker ook leerlingen in het vmbo. Een aantal titels is speciaal gekozen voor het vmbo: de opdrachten bij deze titels zijn ook op deze leerlingen gericht. Raadpleeg hiervoor het overzicht. Hier vindt u ook een aantal tips, speciaal voor vmbo. In de eerste les kiezen de leerlingen een boek en lezen dat. In de volgende lessen geven zij hun mening en beoordelen ze het boek in groepjes aan de hand van opdrachten. Uiteindelijk moet het groepje tot een gezamenlijk oordeel komen. Elk groepje stelt een juryrapport op, dat in de laatste les aan de andere leerlingen en de docent gepresenteerd wordt. De uiteindelijke keuze wordt opgestuurd naar de landelijke organisatie van De Jonge Jury. U kunt in het vmbo natuurlijk gebruikmaken van de lesbrieven bij de kerntitels, waarvan een groot aantal ook geschikt is voor vmbo-leerlingen. De wedstrijden bieden ook extra mogelijkheden om de Jonge Jury in uw lessen te integreren. Hieronder enkele andere lessuggesties: Tekenen 1. Maak een reclameaffiche met daarop: - de titel en schrijver van het boek - het soort boek of soort verhaal - een slogan/reclamekreet - een tekening of andere illustratie - een citaat uit het boek en/of mening van een leerling 2. Ontwerp voor het boek een nieuwe omslag. Doe dit zo, dat iemand die het boek wil kopen, duidelijke informatie krijgt over de sfeer en de inhoud van het verhaal. 3. Maak een portret of een karikatuur van de schrijver of de hoofdpersoon van het boek. Schrijven 1. Houd een interview met de hoofdpersoon of de schrijver van het boek. Bedenk zelf vragen en antwoorden en verwerk zoveel mogelijk informatie uit het boek in je interview. 2. Schrijf een ingezonden brief aan een krant, waarin je je flink boos maakt over wat er in het boek gebeurt of over het gedrag van een van de hoofdpersonen. 3. Maak van een deel van het verhaal een krantenbericht. 4. Schrijf een sensatieartikel voor een gossipmagazine waarin je uitvoerig ingaat op de relatie tussen twee personages uit het boek. 5. Schrijf een artikel voor een gossipmagazine met de titel: ‘Ik was een dag te gast bij>’ [naam van de schrijver of personage uit het boek invullen]. 6. Bedenk een ander einde voor het boek.


Tien fictielessen in het teken van de Jonge Jury Deze lesuren kunt u op de volgende manier invullen:

Les 1 – Introductie Jonge Jury. U kunt hiervoor gebruikmaken van de smartboardmodule. In de smartboardmodule vindt u vooral multimediale informatie over de 22 kerntitels en de auteurs. Les 2 - 5 – Leerlingen werken zelfstandig of klassikaal aan opdrachten bij fragmenten. Daarvoor kunt u gebruikmaken van de Jonge Jurylesbrieven bij de kerntitels. In vier lessen kunnen uw leerlingen kennismaken met twee tot vier boeken (afhankelijk van de kerntitels en lesbrieven die u kiest). Les 6 - 8 – Leerlingen werken zelfstandig aan fictiedossieropdrachten of leesverslagen. Daarvoor lezen ze (deels) thuis twee à drie Jonge Juryboeken. Bij iedere kerntitel is tevens een fictiedossieropdracht geformuleerd. Uw leerlingen kunnen ook andere Jonge Juryboeken lezen dan de kerntitels. U kunt bij deze boeken gebruikmaken van de tekstonafhankelijke fictiedossieropdrachten (kopieerblad 3) of van het Jonge Juryrapport (kopieerblad 2). Les 9 – Afsluiting van de Jonge Jury (inleveren individuele stemformulieren/stemmen op www.jongejury.nl en bekendmaking klassen- of school-Top-5). Les 10 – Landelijke afsluiting van de Jonge Jury. Op 16 april 2014 wordt landelijk dé Dag van de Jonge Jury gevierd. Als afsluiting kunt u met uw klas de Dag van de Jonge Jury bezoeken in Rotterdam of de afsluiting (inclusief lesideeën voor auteursgesprekken en workshops in de klas) vieren via een livestream in het klaslokaal. Deze tien lessen kunt u spreiden over de campagneperiode (één Jonge Juryles per twee weken), maar u kunt de Jonge Jurylessen ook geven in blokken van drie lesuren of meer.


Vier Jonge Jurylessen U kunt uw lessen rond de Jonge Jury ook beperken tot vier lesuren, verspreid over de hele campagneperiode.

Les 1 – Introductie Jonge Jury. (bijvoorbeeld aan de hand van de smartboardmodule en van het Jonge Jury e-zine voor de leerlingen. Aan het eind van deze les geeft u de leerlingen de opdracht om vóór les 2 een Jonge Juryboek te lezen. Les 2 – Leerlingen werken in de les aan een fictiedossieropdracht of leesverslag bij het Jonge Juryboek dat zij zelf gelezen hebben. Desgewenst geeft u leerlingen de opdracht om nog een Jonge Juryboek te lezen en hierbij een fictiedossieropdracht te maken vóór les 3. Les 3 – Afsluiting van de Jonge Jurystemperiode in de klas. (inleveren individuele stemformulieren; bekendmaking klassen- of school-Top-5). Les 4 – Afsluiting van de Jonge Jury. Als afsluiting kunt u met uw klas of school de Dag van de Jonge Jury bezoeken op 16 april 2014 in De Doelen in Rotterdam of de afsluiting via een livestream vieren in het klaslokaal.


Zelfstandig werken met de Jonge Jury De digitale lesbrieven, welke u downloadt en gekopieerd verspreidt onder uw leerlingen bij de kerntitels zijn afgestemd op zelfstandig werken. Afhankelijk van uw aanpak kunt u uw leerlingen laten werken met de opdrachten bij de fragmenten en/of met de fictiedossieropdrachten bij de gelezen boeken. In het eerste geval kunt u de leerlingen de opdrachten in de lesbrieven geven. Opdracht 1 is steeds een introductieopdracht en opdracht 2 gaat dieper op het boek in. Deze twee opdrachten bieden samen een goede oriëntatie op het boek en zijn te maken in een lesuur. Op basis hiervan kunnen de leerlingen beslissen of ze de rest van het boek ook willen lezen. Als u werkt met een fictiedossier, kunt u bijvoorbeeld de leerlingen de opdracht geven om in de eerste helft van het schooljaar alleen boeken te lezen die voor de Jonge Jury in aanmerking komen. De leerlingen kunnen er zelf voor zorgen dat ze deze boeken in hun bezit krijgen of u kunt een uitgebreide collectie Jonge Juryboeken aanleggen, afgestemd op het niveau van uw klas(sen). Bij de gelezen Jonge Juryboeken kunnen uw leerlingen uiteraard het leesverslag maken dat zij gewend zijn. U kunt natuurlijk ook gebruikmaken van de suggesties die deze handleiding biedt, namelijk: Het Jonge Juryrapport (leesverslag - kopieerblad 2) Aan de hand van het Jonge Juryrapport reflecteert de leerling nog eens op het gelezen boek. ‘Wat waren de belangrijkste gebeurtenissen, welke ontwikkeling maakt de hoofdpersoon door en wat vind ik van dit boek?’ Leerlingen geven een cijfer en een stemadvies: maakt dit boek kans op de Prijs van de Jonge Jury 2014 en waarom wel of waarom niet? Leerlingen kunnen het Jonge Juryrapport bij ieder gelezen boek maken. De Jonge Jury – Opdrachten voor het fictiedossier (kopieerblad 3) In plaats van een leesverslag of Jonge Juryrapport kunt u de leerlingen ook een van de fictiedossieropdrachten laten maken. Deze opdrachten zijn tekstonafhankelijk en dus op vrijwel ieder boek toepasbaar. Het doel van deze fictiedossieropdrachten is uiteraard om leerlingen te laten reflecteren op het boek dat zij net gelezen hebben. Leerlingen moeten hun eigen mening verwoorden, een begrip uit de verhaaltheorie uitdiepen, zelf creatief zijn, zelf schrijven of op zoek gaan naar achtergrondinformatie. U kunt leerlingen desgewenst bij ieder boek een fictiedossieropdracht uit een andere categorie laten maken. Het is aan te raden om met elke leerling kort te overleggen, voordat hij of zij aan een fictiedossieropdracht begint. Sommige opdrachten passen nu eenmaal beter bij een boek of een leerling dan andere. Fictiedossieropdrachten bij de kerntitels Bij iedere kerntitel zijn meerdere fictiedossieropdrachten geformuleerd, waarvoor leerlingen het hele boek gelezen moeten hebben. Dit zijn meestal keuzeopdrachten en staan los van de andere opdrachten. De leerlingen kunnen dus direct met de fictiedossieropdrachten beginnen.


Overige Lessuggesties Wilt u als project met de Jonge Jury aan de slag, dan treft u onderstaand algemene tips hiervoor aan. Introductie Hang voordat u de Jonge Jury introduceert de Jonge Jury-posters op in uw lokaal, de schoolmediatheek of de gang. In de introductieles kunt u bijvoorbeeld verder ingaan op het reglement, de organisatie, de website www.jongejury.nl en de wijze van stemmen. Benadruk dat de leerlingen ook op boeken mogen stemmen die ze zelf thuis gelezen hebben, zolang deze in 2012 zijn verschenen. Als uw leerlingen nog niet met een leesschrift of dossier werken, dan kan de Jonge Jury een aardige aanleiding zijn om dit te introduceren. Ze kunnen hierin bijvoorbeeld hun kopieerbladen opnemen, het stemformulier bewaren en aantekeningen maken over de spelregels.

Afsluiting De ideale afsluiting is natuurlijk de Dag van de Jonge Jury met uw leerlingen te bezoeken, maar u kunt er ook een feestelijke gebeurtenis op school van maken. Zo is het ook mogelijk om op 16 april 2014 de Dag van de Jonge Jury in het lokaal te vieren met een livestream, zodat de klas de prijsuitreiking ook van een afstand mee kan beleven. Activiteiten die de viering kunnen ondersteunen, zijn bijvoorbeeld een Jonge Jury Voorleeswedstrijd, Quiz of Boekenhints. Hang door leerlingen gemaakte affiches en de Top-5 van verschillende klassen op in uw lokaal, de aula, de gang of de schoolmediatheek. Vraag de schoolkrantredactie om uw klassen-Top-5 en recensies van favoriete boeken in de krant af te drukken. Mogelijk kan de redactie een speciale Jonge Juryeditie verzorgen. Maak de klassen-Top-5 bekend tijdens een klassenavond; de feestcommissie kan dan voor een feestelijke omlijsting zorgen. Ook is het erg leuk om een schrijver uit te nodigen, bijvoorbeeld in de vorm van een literair café. Hiervoor kunt u contact opnemen met de Stichting Schrijvers School Samenleving (SSS) in Amsterdam, telefoonnummer 020 623 49 23. U kunt de leerlingen actief betrekken bij de organisatie en het schrijversoptreden bijvoorbeeld afwisselen met muzikale optredens. Voor informatie: www.sss.nl. Wedstrijden Tekenen Veel leerlingen vinden het uitdagend om een eigen omslag te maken voor een boek dat hen heeft aangesproken. Soms omdat ze de bestaande omslagtekening niet mooi vinden, ze tijdens het lezen op een heel ander idee komen of omdat ze het plezierig vinden dat hun fantasie geprikkeld en gestuurd wordt door een bestaand verhaal. Nog spannender wordt het als dat ontwerp meedoet in de wedstrijd voor de mooiste omslag, waarbij de inzendingen echt worden tentoongesteld en de winnaar wordt uitgekozen door een professionele illustrator van jeugdboeken. Op school biedt zo’n wedstrijd de gelegenheid tot een mooie samenwerking tussen de docenten Nederlands en tekenen. De opdracht stimuleert tot nauwkeurig en kritisch lezen en kijken en tot het zichtbaar maken van de eigen leeservaringen van de leerlingen. Door nu al bekend te maken dat deze wedstrijd gaat plaatsvinden, kan dit miniproject opgenomen worden in het lessenplan van het komende cursusjaar. De ontwerpen, met een maximaal formaat van 29 cm x 42 cm (A3), moeten voor 15 maart 2014 ontvangen zijn door De Jonge Jury, Antwoordnummer 5233, 3000 VB Rotterdam. De winnaar wordt bekendgemaakt op de Dag van de Jonge Jury, waar de mooiste tekeningen worden tentoongesteld. Recenseren Leerlingen kunnen meedoen aan de recensiewedstrijd door een recensie te schrijven over een boek dat meedingt naar de Prijs van de Jonge Jury 2014. De recensie van maximaal 250 woorden moet worden opgestuurd naar [email protected]. Er zijn in totaal twee rondes: de eerste sluit op 15 december 2013, de tweede op 15 maart 2014. Leerlingen mogen aan beide ronden meedoen en per ronde worden de beste recensies op de site gezet. De allerbeste recensie wint een boekenpakket. Blog Enthousiaste leerlingen die vanaf september tot en met maart 2014 een leesblog willen schrijven voor de Jonge Jury, kunnen zich aanmelden door een e-mail te sturen naar [email protected]. De blogs worden geplaatst op de website van de Jonge Jury.


Sociale media Op de sociale media-kanalen Facebook en Twitter lanceert de Jonge Jury wekelijks nieuwe wedstrijden, zoals fotowedstrijden, verzin het onderschrift-wedstrijden en Throwback Thursday prijsvragen. Laat uw leerlingen dus vooral deze kanalen ‘liken en‘followen’ om het enthousiasme te stimuleren en vast te houden.


Samenwerking met de schoolmediatheek Behalve in de lessen Nederlands kan de Jonge Jury natuurlijk ook in de schoolmediatheek onder de aandacht van de leerlingen worden gebracht. Hieronder volgen tien tips: 1. Licht de docenten in over de Jonge Jury en over de boeken uit de mediatheek, die voor jurering in aanmerking komen. 2. Bespreek met de docenten een globaal plan van aanpak: wat gaan zij in het kader van de Jonge Jury doen en hoe kan de schoolmediathecaris de lessen ondersteunen? Welke boeken worden klassikaal behandeld, zijn hier zoekopdrachten in de bibliotheek aan verbonden, wordt er bijvoorbeeld rond thema’s gewerkt? 3. Spreek af wie de Jonge Jury bij de leerlingen introduceert: de docenten of de media- of bibliothecaris. Deze kan ook op gezette tijden de klassen bezoeken om een aantal boeken te introduceren. 4. Voorzie de docenten van achtergrondinformatie: inhoudsbeschrijvingen van boeken die in de les worden behandeld, boekbesprekingen en recensies. 5. Leg voldoende stemformulieren in de mediatheek neer. Maak eventueel een eenvoudige folder voor de leerlingen over de Jonge Jury en wat de school hiermee doet. De schoolmediathecaris kan ook de stemformulieren bij de afsluiting van de Jonge Jury verzamelen en naar de postbus van de Jonge Jury sturen. 6. Attendeer leerlingen ook op de mogelijkheid om via internet hun stem uit te brengen via www.jongejury.nl en via e-mail: [email protected]. 7. Besteed in de aankleding van de mediatheek ruimschoots aandacht aan de Jonge Jury door de landelijke affiches op te hangen, affiches van uitgeverijen en eventuele eigen of door leerlingen gemaakte affiches. 8. Maak een prik- of plakbord waarop de leerlingen hun ‘aanraders’ en ‘afraders’ kunnen hangen. 9. Organiseer een bezoek aan de Dag van de Jonge Jury of een bijzondere afsluiting op school, bijvoorbeeld door de Dag van de Jonge Jury te beleven via een livestream in het lokaal. Presenteer de uitslag op een Top-5 of Top-10 billboard, maar dit kan ook op een A-4 in de klassen worden verspreid. (N.B.: bij het tellen van de stemmen kunt u de officiële puntentelling hanteren; zie ook het reglement) 10. Houd de boekhandel en de openbare bibliotheek op de hoogte van uw activiteiten en vraag op welke wijze deze hieraan bij kunnen dragen. Sommige boekhandelaren en bibliotheken zijn bereid tot een tegemoetkoming in de kosten. Mogelijk kunt u het eindevenement samen organiseren en kan de boekhandel een boekentafel inrichten.


Samenwerking met de openbare bibliotheek Bibliothecarissen zijn van de Jonge Jury op de hoogte en hebben vaak een zeer grondige kennis van jeugdliteratuur en van het niveau van jeugdboeken. Zij kunnen uw lessen rond de Jonge Jury met leencollecties én met verschillende activiteiten en materialen ondersteunen. Mocht u niet zeker weten of een bepaalde titel voor de Jonge Jury in aanmerking komt, dan kunt u dit door de bibliothecaris in de computer laten opzoeken. Leerlingen die de openbare bibliotheek bezoeken, zullen door de affiches aan de Jonge Jury worden herinnerd. Voor informatie en afspraken over samenwerking kunt u het best zo spoedig mogelijk contact opnemen met de openbare bibliotheek in uw omgeving. Wat kan de openbare bibliotheek de docent bieden? 1. De openbare bibliotheek kan een leskist voor u samenstellen, waar bijvoorbeeld in zijn opgenomen: - de tweeëntwintig kerntitels of een keuze uit de kerntitels, afgestemd op klas en schooltype; - andere boeken die voor jurering in aanmerking komen en die aansluiten bij de klas en het schooltype; - achtergrondinformatie (recensies, informatie over auteurs, etc.) over de tweeëntwintig kerntitels en andere boeken (deze informatie is ook opgenomen in de smartboardmodule). 2. De bibliothecaris kan een rondleiding door de bibliotheek verzorgen, met zoekopdrachten rond de Jonge Jury. 3. De bibliothecaris kan – samen met u en bijvoorbeeld de boekhandel of andere scholen in uw regio – op dé Dag van de Jonge Jury, 16 april 2014, een feestelijke finale van de Jonge Jury organiseren.

LESTIP Ga met een enthousiaste klas of groep leerlingen naar de Dag van de Jonge Jury, het evenement waar de winnaar bekend wordt gemaakt. Leerlingen kunnen er kennis maken met hun favoriete schrijvers, deelnemen aan workshops en nog veel meer. Laat ze een motivatiebrief schrijven en uitleggen waarom ze mee willen naar dit evenement.

Toegangskaarten voor de Dag van de Jonge Jury op 16 april 2014 in De Doelen in Rotterdam, bestelt u hier.


De Jonge Jury in uw lessen fictie

Recommend Documents