DE INSPIRERENDE LEIDER

DE INSPIRERENDE LEIDER

De inspirerende leider Gezond Leiderschap, deel 2 Paul Ch. Donders

Voor Vivian, mijn dochter Ik ben er echt trots op jouw vader te zijn. Dit boek over leiderschap, waardoor mensen worden hersteld in hun waarde en bestemming, past helemaal bij jou. Ik wens je toe dat jij de leidster wordt, die samen met God vele mensen gaat coachen om in vrijheid en verantwoordelijkheid te leven.

DE INSPIRERENDE LEIDER Copyright © 2007: Gideon Auteur: Paul Ch. Donders Omslagontwerp: Sons Media, Duitsland Druk: Bariet, Ruinen Jaar van uitgave: februari 2007 Uitgave: Gideon, Hoornaar, Nederland ISBN 978-90-6067-118-4 NUR 808 en 707 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this work may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher.

Dankwoord

In de eerste plaats wil ik Sylvia, Jeroen, Vivian en Robin bedanken. Jullie maken het mij op vele manieren mogelijk om mijn roeping te volgen en daarbij deel te zijn van een heerlijk en uitdagend gezin. Direct na mijn gezin wil ik Marijke en Jeroen Mom bedanken. Marijke, die onvermoeid alweer een jaar met mij heeft samengewerkt om mijn manuscript in aangenaam Nederlands om te zetten. Jeroen, die vele uren heeft gestoken in het ‘proofreading’ en met een arendsoog en een excellente zin voor logica het hele boek heeft gerecenseerd. Nieuw in ons team is Gea Gort, journaliste en schrijfster, die het hele script nog heeft doorgewerkt en het één en ander vloeiender heeft neergezet. Heel hartelijk dank. Mijn dank gaat ook uit naar het leiderschapsteam van xpand Nederland: Janny Budding, Albert Hoekstra, Wilfred Gibson en Jeroen Mom. Samen met jullie leiding te geven, is een feest en inspiratie. Ook bedank ik het internationale xpand-team, dat bestaat uit meer dan honderdtwintig unieke en professionele collega’s en vrienden. Door jullie blijf ik een leerling. Last but not least wil ik mijn hemelse Vader bedanken voor al het leven en alle wijsheid die van Hem komt en zonder wie ik niet zou bestaan. Paul Ch. Donders

Inhoud

1. Gezonde leiders ontwikkelen een gezond karakter 11 1. Wat is gezond leiderschap? 11 2. Vertrouwen bouwt op deugden 13 – 1. Karaktervorming als basis voor gezond leiderschap 14 – 2. Deugden ontwikkelen 17 – 3. Het radicale midden vinden 20 3. Uw unieke trainingsprogramma opbouwen 21

2. Jezelf kennen en aanvaarden 22 1. Wie anderen wil leiden, moet eerst zichzelf leiden 22 2. Omdat u uniek bent, heeft u ook een unieke opdracht 23 3. De basis van groeien in leiderschap is zelfreflectie 23 4. Gezonde leidinggevenden nemen de tijd om zichzelf te ontdekken 24 5. Om een burnout te voorkomen, moet u uw sterkten en grenzen kennen 25 6. Wie is de mens? 26 7. Mijn geschiedenisvorm 27 – 1. Mijn weg in leiderschap 27 – 2. Mijn gaven en lessen 30 – 3. Mijn opdrachten 31 8. Mijn wezensvorm 31 – 1. Mijn unieke talenten kennen 34 – 2. Mijn persoonlijkheidssterkten 38 – 3. Mijn motiverende omstandigheden 42 – 4. Mijn waarden 46

9. Mijn roepingsvorm 51 – 1. Mijn naam 52 – 2. Mijn dorp 56 – 3. Mijn visie 56 10. Uzelf aanvaarden 73 11. Deugden-workshop 78

3. Leidinggeven zonder angst 80 1. De kracht van angst 80 2. Het ‘slachtoffer’ 82 3. De ‘helper’ 84 4. De ‘dader’ 85 5. De angst om niet geaccepteerd te worden 86 6. De angst om nooit goed genoeg te zijn 87 7. De angst om verlaten te worden 89 8. De angst om de controle te verliezen 89 9. De angst om respect te verliezen 90 10. Twee deugden die angst ontmantelen 94 11. Coach, vriend, creator 94 12. De omgekeerde weg 96 13. Waar beginnen? 101 14. Deugden-workshop 101 4 Leerbaar zijn 104 1. Waarom is leerbaarheid noodzakelijk voor gezond leiderschap? 105 – 1. Blijven groeien in waarheidsbesef 105 – 2. Nederig blijven 106 – 3. De basis voor het groeien in kennis en wijsheid 107 – 4. Uw hersenen trainen 108 – 5. Fris en dankbaar blijven 108 – 6. De basis van visionair denken 109 – 7. Kunnen omgaan met veranderingen 110 2. Wat zijn de vruchten van een gebrek aan leerbaarheid? 111 3. Leren van het andere geslacht 112 4. Leren van andere leeftijden 112 5. Leren van andere culturen 127

– 1. In welke mate heb ik mijn eigen cultuur geaccepteerd? 127 – 2. Begrijp ik de sterkten en schaduwkanten van de andere cultuur? 129 – 3. Een positieve ontdekkingsreiziger ontwikkelt respect voor de andere cultuur 141 6. Leren van partners 142 7. Hoe kunt u leerbaarheid trainen? 146 8. Deugden-workshop 150

5. Conflicthantering en vergevensgezindheid 152 1. Waarom vergeven? 153 2. Hoe werkt vergeving? 159 – 1. Erken dat u gekwetst bent 160 – 2. Laat uzelf toe boos te worden 164 – 3. Bekijk de situatie van drie kanten 168 – 4. Maak uw kwetsing bespreekbaar 172 – 5. Vergeef concreet 176 – 6. Hernieuw de relatie 178 3. Zelfvertrouwen opbouwen in het dagelijks leven 179 4. Conflicten opmerken, aanpakken en oplossen 180 5. Deugden-workshop 192 6. Respect ontwikkelen 195 1. Respect ontvangen, zelfrespect 199

2. Respect geven 202 3. Dame zijn 204 4. Heer zijn 208 5. Hoffelijkheid 211 – 1. Vriendelijkheid 214 – 2. Groeten 216 – 3. Ridderlijkheid 219 – 4. Oplettendheid 220 – 5. Op tijd zijn 221 – 6. Bloemen 223 6. Communicatie 226 – 1. De speech 226 – 2. Brieven schrijven 231

– 3. Zinvolle omgang met e-mail 233 – 4. De telefoon 237 – 5. Jij of u 240 – 6. Beledigd worden in het openbaar 242 7. Stijl 244 – 1. Het tonen van je profiel 245 – 2. Uitstraling en autoriteit 247 – 3. Immaterieel 247 – 4. Stijlvolle kleding 248 8. Deugden-workshop 254

Literatuuroverzicht en waarom lezen 258 – Waarom lezen? 258 – Aanbevolen boeken 260

1

Gezonde leiders ontwikkelen een gezond karakter

Toen Tony Blair in juli 2005 het voorzitterschap van de Europese Unie overnam, hield hij een richtinggevende toespraak voor het Europese parlement. Hij eindigde deze toespraak met de volgende zinnen: ‘De volkeren van Europa richten het woord tot ons. Ze stellen vragen, ze verlangen ons leiderschap. Het is tijd om hun dat te geven!’ Stelt u zich eens voor dat er in uw stad een beweging ontstaat van ‘gezond leiderschap’ op alle terreinen van de samenleving: op het terrein van overheid, onderwijs, zorg en welzijn, het bedrijfsleven, de kerk, de sportwereld, de media, het gezinsleven. Overal groeien leiders op die op een gezonde manier leidinggeven en die daardoor alle mensen binnen hun invloedssfeer kunnen helpen om hun unieke roeping te ontdekken, te ontwikkelen en gestalte te geven. Dat zou een enorme impuls zijn voor een gezondere samenleving. Omgekeerd heeft ‘ongezond leiderschap’ ook een groot vermenigvuldigend effect, maar met een destructieve invloed op de samenleving.

1. Wat is gezond leiderschap? Wat is gezond? Dat is natuurlijk de eerste vraag die bij ons opkomt. Een manier om ‘gezond’ te beschrijven is: ‘als dingen met elkaar in balans zijn’. Een voorbeeld. Wat gebeurt er als ik me totaal ontspan? Dan ga ik dood. Waarom? Omdat ons lichaam een gezonde spanning nodig heeft om het bloed te laten stromen, de informatie via de zenuwbanen te versturen en om zuurstof en voedsel goed te kunnen verwerken. Dit is een illustratie die wordt ontleend aan de lichamelijke gezondheid.

Overzicht van groeikansen Discipline

Management

1. Woord

1. Visionair denken en inspireren

2. Tijd

2. Strategie ontwikkelen 3. Organisatie bouwen

3. Geld

Mandaat (Autoriteit)

4. Marketing ontwikkelen en verkoop realiseren

1. Gezonde omgang met macht en autoriteit

5. Financiën ordenen en plannen

Resultaat

4. Gedachten

5. Gezondheid

2. Leidinggeven door heldere normen en waarden

Mens

Dienstbaarheid 1. Uzelf kennen en aanvaarden 2. Zonder angst leidinggeven

3. Balans vinden tussen actie en contemplatie

Communicatie

4. Gezonde teams bouwen

1. Luisteren en vragen stellen

5. Uitdagen om met toewijding te werken

3. Leerbaar zijn

2. Motiveren en waarderen

3. Coachen en stimuleren

4. Conflicten kunnen hanteren en vergevensgezind zijn

4. Modereren, vergaderingen constructief vormgeven

5. Respect ontwikkelen

5. Presenteren en spreken in het openbaar

Karakter-Houding

Competentie-Vaardigheid

1. Gezonde leiders ontwikkelen een gezond karakter

Gezondheid kan zich ontwikkelen op verschillende terreinen van ons leven, wanneer in een goed evenwicht geleefd wordt tussen spanning en ontspanning, werk en rust, actie en contemplatie, alleen zijn en samen zijn. Dit geldt ook op het terrein van leiderschap, in het bijzonder bij het zoeken naar balans tussen het ontwikkelen van karakter (houding) en competentie (vaardigheid). Of in het zoeken van balans tussen mensen resultaatgerichtheid. Deze spanningsvelden met elkaar gecombineerd, vormen ons overzicht van vijfentwintig trainingsmogelijkheden om evenwichtig te groeien in leiderschap. De karaktereigenschappen van de leidinggevende om mensen te helpen tot ontplooiing te komen, vatten we samen onder het begrip ‘dienstbaarheid’. Onder het begrip ‘discipline’ vinden we de karaktereigenschappen die nodig zijn om resultaten te kunnen behalen. Naast het ontwikkelen van karakter, is er ook een groeiende bekwaamheid nodig. Het ontwikkelen van vaardigheden om mensen tot ontplooiing te brengen, vatten we samen onder het begrip ‘communicatie’. Tenslotte staan onder het begrip ‘management’ de vaardigheden die belangrijk zijn om resultaten te bereiken. Als een leider zich op alle vier de terreinen ontwikkelt, zal er een natuurlijke autoriteit groeien, die we ‘mandaat’ noemen. In het eerste boek van deze serie – De authentieke leider – hebben we alle vijf thema’s binnen het ‘mandaat’ uitgewerkt. In dit tweede boek van de serie gaan we ons verdiepen in de vijf thema’s waarin we kunnen groeien op het gebied van dienstbaarheid, namelijk: 1. Jezelf kennen en aanvaarden 2. Zonder angst leidinggeven 3. Leerbaar zijn 4. Conflicten kunnen hanteren en vergevensgezind zijn 5. Respect ontwikkelen.

2. Vertrouwen bouwt op deugden Als u zich verdiept in het thema ‘karaktervorming’, stoot u al heel snel op het begrip ‘vertrouwen’. Iemand zei eens: ‘Wie je bent, schreeuwt zo hard, dat ik niet kan horen wat je zegt.’ Dit komt sterk overeen met de uitspraak van Romano Guardini, een Duits-Italiaanse cultuurfilosoof en theoloog uit de twintigste eeuw. Volgens Guardini communiceren wij voor het grootste gedeelte door wie wij zijn, voor

13

14

De inspirerende leider

een kleiner gedeelte door hoe wij dingen doen en door een nog veel kleiner gedeelte door wat we zeggen. Nu hebben onze woorden al een enorme invloed; we kunnen door onze woorden iemand maken of breken. Kunt u zich voorstellen hoeveel invloed uw persoonlijkheid (uw rijpe of onrijpe karakter) heeft op de mensen om u heen? Zeker als u leiding geeft! Dan maakt u nog meer indruk op mensen. Iemand kan u volgen als hij u vertrouwt. Deze persoon kan u echter alleen maar vertrouwen als u ook vertrouwenswaardig bent. Maar wanneer is iemand vertrouwenswaardig? Iemand is vertrouwenswaardig als hij authentiek en integer is, als hij doet wat hij zegt en als hij is wie hij zegt te zijn. Authentiek zijn alleen is niet genoeg. Je kunt ook authentiek slecht zijn; constant zijn in je manier van bedriegen en manipuleren. Vertrouwenswaardigheid groeit daar waar mensen authentiek zijn, maar ook ethisch positief denken, leven en zijn. Een begrip dat in Europa steeds weer gebruikt wordt voor authentiekethisch-positief gedrag is ‘deugd’.

1. Karaktervorming als basis voor gezond leiderschap Ik wil karaktervorming als volgt definiëren: ‘Het ontwikkelen van deugden die noodzakelijk zijn om ons potentieel en onze kernpersoonlijkheid om te zetten in ethisch positief gedrag.’ Deze definitie vraagt natuurlijk om uitleg van de bovenstaande gebruikte begrippen: – deugden – potentieel – kernpersoonlijkheid – ethisch positief gedrag. We nemen daarom even de tijd om deze begrippen een plaats te geven in een model. Vervolgens gaan we dieper in op het thema ‘deugden’. Er zijn verschillende modellen voorhanden waarmee je ons wezen en onze karaktervorming als mens kunt schetsen. Ik kies hier voor een model van dr. John Geier, beschreven in zijn boek ‘Energetics of Personality’. Verder zijn mijn uitgangspunten geïnspireerd door de logotherapie van Viktor F. Frankl en de psycho-analyse van Alfred Adler. Daarnaast is de Bijbel voor mij een belangrijke bron van inspiratie, in het bijzonder de Psalmen en de Spreuken en de verschillende brieven van Paulus.

15


+ Gedrag

_

+ o n d eu gd en ersoonlijk h np

r

eid

Ke

ugen De

Potentieel Genetische Code

In het centrum van deze figuur zien we het aangeboren potentieel, de aanleg, ofwel de genetische code. Of dit aangeboren potentieel inderdaad tot bloei kan komen, hangt natuurlijk sterk af van onze omgeving en hoe wij vervolgens daarop reageren. In de loop van de eerste maanden en jaren van ons leven begint onze kernpersoonlijkheid vorm te krijgen. Deze kernpersoonlijkheid ontwikkelt zich zelfs al in de moederschoot, omdat de kleine mens daar al reageert op verschillende invloeden. De kernpersoonlijkheid omschrijven we als de ‘geworden persoonlijkheid’. Romano Guardini heeft een mooi model ontwikkeld om deze kernpersoonlijkheid te schetsen. In hoofdstuk 2 – ‘Jezelf kennen en aanvaarden’ – gaan we daar dieper op in.

16


Op dit moment houden we alleen even vast dat ieder mens een geheel eigen potentieel (genetische code) ontvangen heeft. Vanuit deze genetische code is in de loop van de jaren zijn geschiedenisvorm, zijn wezensvorm en zijn roepingsvorm ontstaan. Deze drie vormen (geschiedenis, wezen en roeping) vatten we in dit model samen als ‘kernpersoonlijkheid’. Met deze kernpersoonlijkheid, die je in de loop van je leven hebt ontwikkeld, kun je keuzes maken, van waaruit je gedrag ontstaat. Of dit gedrag ethisch positief of negatief uitpakt, hangt in sterke mate af van de ‘deugden’ en ‘ondeugden’ die je in de loop der jaren hebt ontwikkeld. Daarom noemen we de ring in ons model tussen onze ‘kernpersoonlijkheid’ en ons ‘gedrag’ de ‘deugden en ondeugden’. Deze ring is het filter waardoor ik beslis of mijn kernpersoonlijkheid zich op dit moment positief of negatief uit in opbouwend of afbrekend gedrag. Karaktervorming is dus vooral een zaak van training, ofwel het opbouwen van deugden en het afbreken van ondeugden. Natuurlijk kan onze kernpersoonlijkheid zich in de loop van de jaren ook ‘vervormd’ ontwikkelen. Door onze eigen keuzes en reacties, of door het toedoen van anderen, kan onze kernpersoonlijkheid ‘krom’ groeien, ‘gekwetst’ raken of zelfs ‘misvormd’ worden. Leiderschapstraining loopt dan ook tegen haar grenzen aan, wanneer iemand vanwege een ‘misvormde’ kernpersoonlijkheid nauwelijks in staat is om deugden op te bouwen en ondeugden af te breken. Hier raken we dan het gebied van de therapie en de innerlijke genezing. Als ik iemand coach op het vlak van leiderschap, is het voor mij van essentieel belang dat deze persoon (uiteraard alleen indien nodig) ook toegang heeft tot een professionele therapeut. Mijn competentie ligt duidelijk op het vlak van coaching. En hoewel deze coaching vaak een therapeutische werking heeft, weet ik goed waar mijn grenzen liggen. Een derde terrein van begeleiding dat ik wil onderscheiden, is van geestelijke aard. Hier gaat het om ons geweten en om onze mogelijke relatie met God, van waaruit een gezonde spiritualiteit kan ontstaan. Deze gezonde spiritualiteit maakt een evenwichtige karakterontwikkeling mede mogelijk. Samengevat, leiderschapscoaching is karakter- en competentietraining, het opbouwen van deugden en het afbreken van ondeugden. Met in het achterhoofd de wetenschap dat geestelijke begeleiding en mogelijk therapie noodzakelijke aanvullende elementen kunnen zijn.


2. Deugden ontwikkelen Ik wil een moment blijven stilstaan bij het begrip ‘deugden’. Sinds de mens denkt, is hij bezig met een zoektocht naar de beste manier om gezond en gelukkig te leven. Binnen de Joodse en Griekse cultuur zien we dat dit denken sterk ontwikkeld is. De Grieken gebruikten voor het begrip ‘deugd’ het woord ‘areté’: Het beschreef de wezensaard van een edel en goed opgeleide persoon. Ofwel, een eenheid in het leven, die leidt tot het eigen geluk én het geluk van de ander.

Kardinale deugden De Griekse filosoof Plato schrijft over deugden in zijn boek ‘Politea’. Hij noemt daarin de vier kardinale deugden: – Wijsheid – Dapperheid – Gerechtigheid – Bezonnenheid. De Romeinen noemen het ‘virtus’: de standvastigheid waarmee een voorname man zijn plaats in het leven en de staat inneemt: met een sterk karakter, ofwel een rots in de branding. De Romein Cicero beschrijft dezelfde vier kardinale deugden als Plato, in zijn filosofische geschrift ‘De finibus bonorum et malorum’. Wanneer ik dan lees ‘een rots in de branding’, moet ik denken aan de gelijkenis die Jezus in het bijbelboek Matteüs, hoofdstuk 7, vertelde over twee soorten mensen: 1. Mensen met karaktersterkte. Mensen die niet alleen horen, maar ook doen, integer zijn. Zij bouwen op een rots en blijven staan, dwars door alle stormen heen. 2. Mensen met karakterzwakte. Mensen die wel horen, maar geen zin hebben om er consequenties aan te verbinden. Deze mensen bouwen op zand; hun fundament wordt weggespoeld wanneer er weerstand komt. De apostel Paulus schrijft aan de christenen in Galatië (bijbelboek Galaten, hoofdstuk 5, vers 25): ‘Als we met Gods Geest leven, laat ons dan ook wandelen in zijn Geest, en vrucht dragen’. Hij geeft enkele

17

18


deugden aan, die kennelijk een uitdrukking zijn van Gods karakter (de vruchten van zijn Geest): • • • • • • • • •

Liefde Vreugde Vrede Geduld Vriendelijkheid Goedheid Trouw Zachtmoedigheid Zelfbeheersing.

Goddelijke deugden In de Bijbel stelt Paulus, in de eerste brief aan de Korintiërs, boven alle andere deugden nog de drie goddelijke deugden, namelijk geloof, hoop en liefde. Van deze drie is de liefde de moeder van alle deugden. Een deugd zou u zich kunnen voorstellen als een pakket. De deugd kan alleen tot zijn recht komen, als er ook liefde in het pakket zit. Want al gaf ik mijn leven (dapperheid), maar ik had de liefde niet, dan zou het uiteindelijk niets betekenen. De drie goddelijke deugden zijn de basis waarop de vier kardinale deugden worden gebouwd, en iedere kardinale deugd is weer de basis van vele andere ethische of esthetische deugden. In het overzicht op pagina 19 heb ik de bekendste deugden samengevat. Deze verschillende deugden zouden ook gerangschikt kunnen worden onder één van de vier kardinale of één van de drie goddelijke deugden. Romano Guardini geeft in zijn boek De deugden de volgende definitie van de deugd: ‘De deugd is een bepalende, zedelijke waarde. Het is een dominante ethische kracht die de motivaties, de krachten, het handelen en het “zijn” van een mens tot een karakteristieke eenheid samenvat. Een bepaalde deugd kan aangeboren zijn. In dat geval ontstaat als vanzelf een typerende karaktereigenschap, maar het is wel belangrijk dat de betreffende deugd zich ontwikkelt en tot een uitgebalanceerde houding leidt. Het kan ook een bewuste keuze zijn om een bepaalde deugd te gaan ontwikkelen door regelmatige en volhardende oefening. Ook deze

Goddelijke deugden Kardinale deugden

Liefde

• • • •

Aanvaarding Vriendelijkheid Barmhartigheid Gepassioneerdheid

• Toewijding • Bruggen bouwend

Hoop

• • • •

Dankbaarheid Humor Vergevensgezindheid Levensgenot

• Genade

Geloof

• • • •

Visionair denken Creativiteit Spiritualiteit Intuïtie

Wijsheid

• • • •

Inzicht Leerbaarheid Voorzichtigheid Wijd zicht

Gerechtigheid

• • • •

Waarachtigheid Trouw Echtheid Hoffelijkheid

Dapperheid

• • • •

Ruimhartigheid Moed Geduld Volharding

• Standvastigheid • Vasthoudendheid

Bezonnenheid

• • • •

Bescheidenheid Zelfdiscipline Nederigheid Nuchterheid

• • • •

• Leiderschap • Luistervaardigheid

Zwijgzaamheid Ordelijkheid Kuisheid Matigheid

20


deugd kan tot een vanzelfsprekende eigenschap van de persoon uitgroeien, maar toch blijft het gevaar groter dat deze weer zal wegzakken.’ Samenvattend kunnen we het volgende vasthouden: • Deugden zijn geleefde waarden. • Deugden zijn aangeboren of aangeleerd en kunnen in beide gevallen uitgroeien tot ethisch positieve karaktereigenschappen. • De basiswaarden van onze Europese beschaving zijn de incarnatie van de drie goddelijke en vier kardinale deugden. • Leiderschapstraining betekent altijd het ontwikkelen van de verschillende deugden. • Jezus Christus heeft deze deugden voorgeleefd en daagt ons uit om Hem daarin na te volgen. Hij geeft ons daartoe ook een nieuwe uitgangspositie, want Hij biedt ons verzoening aan voor onze ondeugden en geeft ons een mentor in de vorm van de Heilige Geest.

3. Het radicale midden vinden Ter afronding van het begrip ‘deugd’, wil ik nog een belangrijk aspect noemen. Iedere deugd kan tot ondeugd worden, als we niet leren om steeds weer het radicale midden te zoeken. Je kunt een deugd vergelijken met een schuifregelaar: in het midden gaat het licht aan, rechts of links gaat het licht uit.

Ondeugd

_

+

Ondeugd

Deugd Nalaten Ongerechtigheid Krenterigheid Verslaving Lafheid

Overdrijven Gerechtigheid Vrijgevigheid Zelfdiscipline Dapperheid

Wetticisme Verspilling Dwangmatigheid Waaghalzerij

Guardini beschrijft de kunst van het leven in het radicale midden


als volgt: ‘In iedere deugd zit ook de mogelijkheid tot onvrijheid. Zo moet de mens nog heer worden over zijn deugd om in de vrijheid van het evenbeeld van God te komen.’

3. Uw unieke trainingsprogramma opbouwen Hoe kunt u dit boek nu gebruiken om te groeien in uw unieke manier van leidinggeven en om tegelijkertijd een gezond, volwassen en positief prikkelend karakter te ontwikkelen? Zoals ik al aangaf, ga ik in dit boek dieper in op het begrip ‘dienstbaarheid’. Ieder hoofdstuk behandelt een karaktereigenschap die u nodig hebt om als leider ‘dienstbaarheid’ te ontwikkelen. Aan de hand van verschillende workshops krijgt u de gelegenheid een thema uit te diepen en te vertalen naar de realiteit van uw dagelijks leven, om zo uw unieke trainingsprogramma op te bouwen. U kunt een thema kiezen dat u op dit moment het meest aanspreekt en daarmee beginnen. De volgorde van hoofdstuk 2 tot en met hoofdstuk 6 speelt dus geen grote rol. Mocht u toch willen weten welk hoofdstuk het meest logisch is om mee te starten, begin dan gewoon met hoofdstuk 2. In dit hoofdstuk ga ik in op het thema ‘jezelf kennen en aanvaarden’. Dat geeft een goede basis voor alle andere thema’s. Na ieder hoofdstuk kunt u vervolgens een deugd uitkiezen die voor de ontwikkeling van deze karaktereigenschap nodig is. Deze deugd kunt u vervolgens in een workshop verdiepen.

21

DE INSPIRERENDE LEIDER

Recommend Documents