De ins en outs van de. Eerste trimester combinatietest. Drs. Jacqueline Siljee

De ins en outs van de Eerste trimester combinatietest Drs. Jacqueline Siljee

Projectmanager referentie laboratorium voor downsyndroom screening Infectieziekten onderzoek, Diagnostiek en Screening - IDS Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu - RIVM Postbus 1, 3720 BA Bilthoven t: 030 2747574 | f:030 2744418 | e: [email protected]

Hoe werkt de kansberekening?

Kans = test x test x test x leeftijd

Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

PAPP-A en fβ-hCG Pregnancy-associated plasma protein A (PAPP-A) en free beta human chorion gonagotropin (fβ-hCG)


De nekplooi meting


Hoe werkt de kansberekening? ● Test: Normaliseren voor zwangerschapsduur


PAPP-A concentratie van 1500 mIU/l is gelijk aan: 2 MoM bij 69 dagen, 1 MoM bij 78 dagen ½ MoM bij 92 dagen


Tussen 8w en 13w 6d zwangerschap: - PAPP-A concentratie neemt toe ↑ - Fβ-hCG concentratie neemt af ↓ - NT neemt toe ↑ Zwangerschapsduurbepaling is heel belangrijk! Dat doen we op basis van de CRL ten tijde van de NT meting Zwangerschapsduur = 23.73+(67.234*CRL)1/2


Hoe werkt de kansberekening? ● Test: Normaliseren voor zwangerschapsduur ● Van MoM naar likelihood ratio Likelihood ratio: de kans op een aangedane zwangerschap de kans op een onaangedane zwangerschap


Verdeling MoM PAPP-A normale en Down syndroom zwangerschappen 2 PAPP-A Normale populatie PAPP-A Down syndroom

1.5

1

0.5

0

0.1

1.0

10.0

MoM


Verdeling MoM PAPP-A normale en Down syndroom zwangerschappen

2 PAPP-A Normale populatie PAPP-A Down syndroom

1.5

LR= 0.9/0.9 LR= 0.3/1.2

LR= 1.2/0.3

1

0.5

0

0.1

0.6 MoM

1.0

10.0

MoM


PAPP-A 2

LR

T13 T18 Unaffected T21

1

Mediane MoM PAPP-A bij T21 in Utrecht tussen 2007-2011: 0,55

0

0.1

1

10

MoM


fbeta hCG

PAPP-A 2

LR


2 T13 T18 Unaffected T21

1

0

0.1

1

10

LR

MoM

1

Mediane MoM fβ-hCG bij T21 in Utrecht tussen 2007-2011: 1,71

0 0.1

1 MoM

10


PAPP-A 2

LR


NT

1


0

0.1

1

10

MoM fbeta hCG

2

LR


4

3

LR

1

2

0 0.1

1 MoM

10

1

Hoge NT MoM draagt bij aan kans op een aangedane fetus

0 0.1

1

10

MoM


Hoe werkt de kansberekening? ● Test: Normaliseren voor zwangerschapsduur ● Van MoM naar likelihood ratio ● Kans = test x test x test x leeftijd

Concentratie maakt MoM, MoM maakt LR, LR en leeftijd maakt kans Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

Leeftijdskansen


Rekenvoorbeeld kansberekening ● CRL = 53 mm op 18-4-2013 (=> zwangerschapsduur is 11w 6d, of 83 dagen) ● ● ● ●

PAPP-A concentratie is 1500 IU/l op 4-4-2013 => mediane concentratie bij 69 dagen is 750 IU/l => 2 MoM Gewicht is 60 kg => 1,33 MoM PAPP-A na gewichtscorrectie LR = 0.3 / 1.2 = 0.25

● ● ● ●

Fβ-hCG concentratie 50 ng/ml op 4-4-2013 => mediane concentratie bij 69 dagen is 75 ng/ml => 0,67 MoM Gewicht is 60 kg => 0,61 MoM fβ-hCG na gewichtscorrectie LR = 0.45 / 1.35 = 0.33

● NT is 1,1 mm op 12-4-2013, bij 83 dagen is de mediane NT 1,3 mm => 0,85 MoM ● LR = 0.6 / 3.2 = 0.33 ● Geboortedatum zwangere is 30-4-1978, ze is 35,5 jaar oud wanneer ze is uitgerekend => a priori kans is 1:240

Kansberekening 240*0.25*0.33*0.33 = 8640 Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

Wat kan er mis gaan? ● In het laboratorium: afwijkingen die leiden tot een incorrecte PAPPA of fβ-hCG ● Incomplete of foute gegevens (correctiefactoren!) ● Slechte NT meting ● Incorrecte zwangerschapsduur (CRL bij NT-meting is leidend)

● Foute MoMs leiden tot foute LRs, en daarmee tot foute risico’s


Effect van onnauwkeurig meten ● LRs worden kleiner, populatie overlap groter ● Dit is NT, zelfde geldt voor alle MoMs NT 4

LR

Unaffected T21

3

2

1

0 0.1

1

10

MoM


Bijzondere omstandigheden

● Tweelingen (2%) – Mono- en dichoriale tweelingen – Vanishing twin ● IVF/ICSI (2-5%) – Met en zonder hormoonbehandeling – Eiceldonaties (10% van IVF/ICSI zwangerschappen) ● Roken (~5%) ● Eerdere trisomie zwangerschappen ● Nu geen correctie op: – Etniciteit – Diabetes – Vaginaal bloedverlies Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

Monozygote tweelingen (30%)

Tweelingen

Splitsing 8-12 dagen na bevruchting = monochoriaal, monoamniotisch

Dizygote tweelingen (70%) Splitsing 4-7 dagen na bevruchting = monochoriaal, diamniotisch

Splitsing < 3 dagen na bevruchting = dichoriaal, diamniotisch

(Shetty and Smith, 2005)

Mediane MoMs in tweelingen

Wright et al., PD, 2010

Tweelingen Kansberekening: 1 moeder, 1 serum sample, 1 bepaling van PAPP-A en fβ-hCG. 2 NT metingen.

Opmerkingen: LR monochoriale tweelingen: gemiddelde van de NT MoM van de 2 foetussen LR dichoriale tweelingen: voor iedere foetus apart een kans berekening Detectie percentage bij tweelingzwangerschappen is lager, zo’n 70% versus 85% Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

Vanishing twins

Situatie Er is sprake van een lege vruchtzak Er is sprake van een vanishing twin (geen hartactie, meetbare CRL)

Keuze Behandelen als eenlingzwangerschap Behandelen als eenlingzwangerschap, PAPP-A niet meenemen in de berekening

Spencer et al., Prenat Diagn 2010; 30: 235–240.

IVF/ICSI zwangerschappen ● +/- Hormoonbehandeling ● Dit geldt niet voor IUI ● Bij eiceldonatie wordt bij de kansbepaling voor de a priori kans de leeftijd van de donor gebruikt – En voor cryozwangerschappen de leeftijd van de eiceldonor bij eicelextractie


Procentuele bijdrage van de verschillende trisomieën 70 60 50

trisomie 13

40

trisomie 18

30

trisomie 21 overige trisomieen

20

totaal

10 0 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Data: Klaske Lichtenbelt, Klinische Genetica UMCU Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

Screenen helpt…


… En is voor alle leeftijden 100

DR 90

FPR

80

Percentage

70

60

50

40

30

20

10

0

<30

30-34

35-39

≥40

Maternale leeftijd (klasse) Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

Tweelingen, echografische herkenning Dichoriale tweelingen

Monochoriale tweelingen

(Nicolaides et al., 2004)

Lambda peak

T-sign

(dik septum tussen dooierzakken) Jacqueline Siljee, RIVM-IDS

De ins en outs van de. Eerste trimester combinatietest. Drs. Jacqueline Siljee

Recommend Documents