De INKTZWAM IVN MIERLO
IVN instituut voor natuureducatie en duurzaamheid Winter 2015
IVN MIERLO
Redactioneel
Bestuur
Het jaar 2015 loopt alweer met rassen schreden naar zijn einde. Het nieuwe jaar 2016 staat alweer voor de deur. Wat zal het nieuwe jaar ons bren gen?? Niemand weet het, dus maak je maar niet al te veel illusies. Het is natuurlijk nooit verkeerd om er toch bij stil te staan. Misschien heb je wel goede voornemens, het bijvoorbeeld anders doen dan afgelopen jaar.. Zondag 19 juni 2016 staat natuurlijk al genoteerd in ieders agenda. Zoals vorige keer al vermeld zijn er al diverse ac ties bezig om het 40 jaar bestaan van onze IVN afdeling een waardige en interessante dag te maken. Verderop in deze Inktzwam heeft onze feestcommissie voorzitter Jan v.d. Heijden er nog een artikel aan geweid. Wat ook interessant is, is dat onze fotowerkgroep heeft aangeboden om voortaan een vaste bijdrage te leveren aan de Inktzwam, vooral op hun hob bygebied, in welke vorm dat zal zijn, zal de tijd wel leren. Misschien kan dit voor de andere werkgroepen ook een stimulans zijn om ook eens na te denken voor een vaste structurele bijdrage aan onze Inkt zwam, zodat we niet telkens achter copij aan moe ten gaan, denk maar eens over na. Laat maar eens iets horen. Rest ons nog iedereen een voorspoedig, gezond 2016 met veel natuurbeleving toe te wensen.
Voorzitter Jan IJspaard, 0492 51 31 78 Secretariaat Riky Romonesco 0492 66 38 39 Lijndje 16, 5731AV Mierlo e-mail:
[email protected] Penningmeester Henk van der Linden 0492 66 27 86 IBAN: NL74RABO0134117131 ten name van IVN Mierlo Ledenadmin. Jos Kempkes, 0492 66 19 29 Bestuurslid Ans Manders Telefoonnummer 06 - 21 46 23 75 Klokhuis
Redactie Hoofdredacteur: Lid: Lid: Lid: Lid:
Kopij - per e-mail
Toon Romonesco Frans v Bijsterveld Loes v Bijsterveld Lia van Heugten José Latjes
[email protected]
Alle afbeeldingen (ook) als aparte bijlagen (jpeg) inzenden. Bij voorkeur via Wetransfer.com Bij foto's s.v.p. de maker vermelden. Sluitingsdata kopij: 15 maart, 15 juni, 15 septem ber, 10 december
2
website: www.ivnmierlo.nl
twitter.com/ivnmierlo facebook.com/ivnmierlo Werkgroepen PR&Communicatie Leny van de Coevering Websitebeheer 0492 43 24 24 Scholenwerk Nicole de Bruijn 0492 66 50 53 Lezingen Leny van de Coevering 0492 43 24 24 Toon Romonesco 0492 66 38 39 Tentoonstellingen Annie Kooijmans 0492 66 14 94 Tuin Henk v.d. Linden 0492 66 27 86 Mierlose Zwarte Theo van den Broek 0492 66 13 29 Vogelwerkgroep Martien Vorstenbosch 0492 66 35 40 Vlinderwerkgroep Annie Kooijmans 0492 66 14 94 Natuurfotografie Toon van den Eijnden 0492 66 32 14 Webredactie Loes van Bijsterveld 06 14 63 70 42
IVN MIERLO
Van de voorzitter Als ik dit schrijf is het woensdagmiddag 2 decem ber. Buiten schijnt een mager zonnetje en is het maar liefst bijna 12 graden. In Parijs wordt niet voor niets de klimaattop gehouden want natuurlijk zou het nu mutsen- en handschoenenweer moeten zijn! Vorige week nog wandelden we met lentetempera turen over de Strabrechtse heide. In mijn tuintje bloeien de fuchsia’s hardnekkig door en in de IVN-tuin blijft het gras maar groeien. Heel veel bomen moeten nog heel veel blad verliezen en sommige bomen zijn nog nauwelijks verkleurd in de herfsttinten die we vroeger om deze tijd van het jaar al lang niet meer zagen. Schommelingen in het klimaat zijn er altijd wel geweest maar nog nooit in zó korte tijd. Als we zo doorgaan weten mijn achterkleinkinderen straks niet eens meer wat sneeuw en ijs in Nederland is. Een Elfsteden tocht kunnen we dan ook wel op onze buik schrij ven en gaat dan vallen in de categorie “Opa vertel nog eens van vroeger…”
Artikelen Verslag Dassenlezing Verslag lezing Koos Dansen Uitnodiging algemene ledenvergadering Verslag lezing landbouw toen en nu Mysterieuze vlammetjes in het Groot Goor Herfstpad met 't Schrijverke Puur Sang op de Molenheide Verslag kindermiddag Nachtvlinder in de IVN tuin 40 jaar IVN Excursie Rulse laarzenpad Natuurwerkdag 2015 Rust omgeven door herfstkleuren 1+1=1 Verslag lezing waterspitsmuis Kruiden en hun historie Een lange reis Uitzicht op een boom Winterdorp De Steenmarter Komende pubieksactiviteiten
De meesten van ons zullen zich de “ouderwetse” winters uit onze jeugd met weemoed herinneren. Op de schaats naar kantoor door de Amsterdam se grachten, kom daar nu nog eens om! De schit terende ijspaleizen die de brandweer achterliet na het blussen van de branden in het centrum van de stad in de winter van 1962/1963. Zoveel sneeuw lag er dat je niet kon fietsen Verliefd als ik was ploeterde ik lopend door de sneeuw om bij m’n lief aan de andere kant van de stad te komen.
Het zou toch zonde zijn als onze (achter-)klein kinderen dit soort winterpret niet meer zouden kunnen ervaren? Erger is echter dat onze wereld geconfronteerd gaat worden met rampscenario’s waar we ons geen voorstelling van kunnen maken als de politici er in Parijs niet in slagen om nu ein delijk eens écht tot resultaten te komen en zich ook eens gewoon aan gemaakte afspraken hou den. Want los van te missen winterpret is onze aarde en haar bewoners véél te kostbaar om zó te verwaarlozen als nu al veel te lang is gebeurd. De grote omslag zal van de “hoge heren” moeten komen, maar laten we niet vergeten dat we ook zelf kunnen bijdragen. Een warme trui aan en de thermostaat kan lager, onder de douche kost min der gas en water dan in het bad en de auto kun nen we ook best wat vaker laten staan. Alles bij elkaar moet het lukken om onze aarde leefbaar te houden, ze is er mooi genoeg voor!
Medewerkers aan dit nummer
3
Teksten Opmaak Foto's
Zie onder artikelen Loes en Frans v Bijsterveld Tonny Rademakers Leny vd Coevering Ron Vodegel Bernadette Soemers Toon van den Eijnden Koos Dansen Hans Staals Liesbeth Ploeg
Advertenties
José Latjes
4 5 5 6 7 8 8 9 9 10 10 11 12 13 13 13 14 16 17 17 20
IVN MIERLO
Verslag Dassenlezing Door Willy Thijssen van de Dassenwerkgroep Brabant. Wat is het mooi als je een lezing organiseert en dan blijkt dat de persoon in kwestie met zoveel passie over zijn onderwerp kan vertellen, alsof het zijn dagelijks werk is. Ik vind dat we midden in de roos hebben geschoten met deze lezing. Die ook nog werd ondersteund met diverse filmpjes van deze dieren. Ik denk dat bijna niemand van de aanwezige ooit een das in levende lijven heeft gezien. Maar nu hadden we de kans, al was het een prachtig opge zet exemplaar. Met een bezetting van een 35 tal personen was het een goed bezochte lezing. Diverse aanwezige had den gezien diverse reacties een speciaal plekje in hun beleving voor de Das. De das is familie van de marterachtigen, het mannetje heeft een bredere kop dan het vrouwtje. Ze hebben zwart/witte haren van wel 12 cm lang. Als er jongen geboren worden is dat meestal in februari, hun aantal vari eert van 1 tot 5. Deze moeten 4 tot 5 maanden ge zoogd worden. Zo rond de maand juni moeten ze dan zover zijn dat ze zelf voedsel gaan zoeken. Zo’n dassenburcht wordt bewoond door 1 familie die kan uit wel 18 dieren bestaan. De dassen heb ben slechte ogen, maar wel een goede neus en ogen, ze zijn na 2 à 3 jaar geslachtsrijp. Het leefgebied is kleinschalig landschap met veel variatie en veel gras. In de beekdalen vinden ze het meeste voedsel, speciaal regenwormen eten ze wel tot 500 per dag. Hun burcht ligt altijd op een hoogte, ze houden niet van natte voeten. Voedsel, naast de regenwormen eten ze veel fruit, insecten, slakken, amfibieën en maïs, ze leggen geen voorraden aan, ze eten het ter plekke op. Leefwijze, Ze leven in een ondergrondse burcht, maar wel op een hoge droge plek, ze slapen over dag en worden ’s avonds en ’s nachts actief. De burchten kunnen erg oud worden en worden re gelmatig uitgebreid. De dassen kunnen een leeftijd bereiken tot wel 20 jaar, maar meestal halen ze de 7 jaren niet. Het territorium van een familie kan van 50 tot 200 hectaren zijn. Het zijn erg sociale dieren die van zuiverheid houden. 4
Dit geldt ook de verzorging van hun onderkomen de burcht, een goede verzorging is ook belangrijk voor de nog erg speelse jongen. Als ze hun burcht verfrissen gebeurt dit vaak met hooi dat ze tussen hun voorpoten en kin vervoeren, maar dan wel achteruit lopend naar de burcht, wat we goed konden zien in de diverse filmpjes. In hun leefge bied gebruiken ze meestal dezelfde paden ook wel wissels genoemd. Rond 1980 was de dassenstand dramatisch ge daald, dat was de aanleiding om de stichting Das en Boom op te richten. Met een goed beleid en ge richt onderzoek naar de leefwijze van de dieren, is de nog aanwezige populatie in de buurt van Box meer, met succes uitgebreid. Vooral ook door de Dassenwerkgroep Brabant. De laatste tijd komen er ook dassen in onze omgeving voor. Zelfs in Mierlo zijn sporen gevonden, maar nog geen das of burcht. We hebben de lezingenreeks van 2015 afgesloten met een zeer goede en interessante lezing en we danken daarvoor Willy Thijssen van de Dassen werkgroep Brabant. Verder informatie zie: www.dassenwerkgroepbrabant.nl Toon Romonesco
Bij de voor- en achterpagina Op de voorpagina een foto van het Groot Goor in wintertijd met in de verte een hekje. Op de achterpagina bevroren mos, ijsdruppel en een winters Eindhovens kanaal. Deze foto's zijn aangeleverd door leden van de fo towerkgroep, we gaan in 2016 deze samenwerking verder vormgeven.
IVN MIERLO
We hebben gezien hoe mooi het Gelders land schap is en genoten van de schilderachtige foto grafie. Een echte fietstocht in deze mooie omge ving lijkt me dan ook zeker de moeite waard. Koos bedankt voor alle mooie beelden die je ons vanavond hebt laten zien. Leny van de Coevering
Verslag lezing Koos Dansen 22 september 2015 Voor de aankondiging van de lezing van Koos Dansen ontvingen wij prachtige foto´s van o.a. de appelvink . Onze verwachtingen waren hoog ge spannen en we werden dan ook niet teleurgesteld. Prachtige foto´s krijgen we te zien van de boom valk, de jonge purper reiger , de houtsnip en de grote gele kwikstaart, het lijkt alsof ze allemaal geposeerd hebben voor de fotograaf. Het advies van Koos bij het fotograferen van vo gels : Ga op een goede plek zitten en wacht, liefst ook nog gecamoufleerd. Ook zien we prachtige winterlandschappen en fo to’s met lage nevels. Tussen Arnhem en Nijmegen is het park Lingezegen in aanleg, een nieuw land schapspark tussen Arnhem en Nijmegen. Een schattige foto van de steenuil gefotografeerd vanuit zijn auto . Mooie kastelen en landhuizen o. a. kasteel Doorwerth en huis Zypendaal, ge bouwd voor de rijke Arnhemse familie Brantsen. Het park Zypendaal is een openbaar landschaps park. Op het landgoed Warnsborn fotografeerde hij de fraai gerenoveerde orangerie. Koos is woonachtig in Arnhem- Zuid, in zijn tuin heeft hij veel besdragende struiken en 2 kleine vij vertjes. Ook hiervan veel fraaie foto´s van tuinvo gels en parende kikkers. Tot slot krijgen we nog een aantal mooie beelden te zien van de das en van de vos die er met zijn prooi vandoor gaat.
Uitnodiging algemene ledenverga dering / jaarvergadering Het bestuur van IVN Mierlo nodigt hierbij alle leden en donateurs uit tot het bijwonen van de Al gemene Ledenvergadering op donderdag 25 febr. 2016 aanvang 20.00uur in ’t Klokhuis. Agenda 1. Opening met koffie/thee 2. Notulen alg. ledenvergadering 15 april 2015 * 3. Jaarverslagen bestuur en werkgroepen 4. Verslag kascommissie 5. Financieel verslag 2015* 6. Begroting 2016* 7. Benoeming kascommissie 8. Bestuurssamenstelling* 9. In het zonnetje 10. Rondvraag Tijd voor een drankje met... 11. Jubileum 40 jaar IVN 12. Afsluiting * 2 De notulen van de algemene ledenvergadering zijn gepubliceerd in de Inktzwam van zomer 2015 * 5 en 6 De financiële stukken liggen voor de aan vang van de vergadering ter inzage in ’t Klokhuis. * 8 Zij die zich kandidaat willen stellen voor een bestuursfunctie, kunnen zich tot 15 februari mel den bij de secretaris van IVN Mierlo.
5
IVN MIERLO
Lezing landbouw toen en nu Lezing op 26 oktober 2015 In het begin van dit jaar hebben we een lezing ge houden over het ontstaan van de landbouw. We zijn daar blijven steken in het begin van de 19 e eeuw. Het leek ons nuttig om ook de recente ont wikkelingen in de landbouw te bespreken. In onze omgeving zijn veel agrarische bedrijven gevestigd op gebied van intensieve melkveehoude rij en varkensteelt. De vraag is hoe vanaf 1950 deze industrie, want zo mag je dat tegenwoordig wel noemen, zo is gegroeid. en wat de gevolgen hiervan zijn. Eeuwenlang hebben boerenhanden het platteland in Brabant vorm gegeven. De boe ren bewerkten hun land op schrale zandgronden en omgaven hun weilanden en akkers met hout wallen en hun wegen met bomenrijen. Kronkel slootjes en knotwilgen en bolakkers bepaalden het landschap. Het boerenbestaan was hard en wie op zandgrond wil verkeren moest hard wer ken en dun smeren. Dit beeld van het boerenbe staan zal bij menigeen herinneringen oproepen aan vroegere tijden. Specialisatie, schaalvergroting, mechanisatie, au tomatisering en innovaties op diverse gebieden hebben het aanzien van het boerenbedrijf dras tisch veranderd. De productiviteit is in 50 jaar enorm toegenomen en we kunnen wel zeggen dat we hier te maken hebben met een zeer geavanceer de industrie. Het aantal dieren op de vele bedrijven in onze omgeving is ook fors gestegen. Het bedrijf van ons IVN lid Nelly Maas uit Some ren was bereid ons een blik te gunnen in hun be drijf. We hebben daar foto’s van de activiteiten mogen maken en ze waren bereid elke vraag des kundig te beantwoorden. Het echtpaar Jan en Nelly Maas en zeker niet te vergeten de 92 jarige moeder van Jan waren ook bij de lezing aanwezig.
6
De maatschap heeft twee hoofdactiviteiten, melk vee en varkens. Vele aspecten van het moderne boerenbedrijf passeerden deze morgen de revue. Het Europees landbouwbeleid, dierenwelzijn, de introductie van de melkrobot, het belang van het kwaliteitslabel, de weidegang, de uitgebreide re gelgeving op gebied van milieu en dan vergeet ik nog een heel veel onderwerpen. Het feit dat een koe zo’n 100 liter water per dag gebruikt wekte verwondering op. Waar laat dat beest dat toch al lemaal was de retorische vraag . Als je een veestapel van 70 koeien hebt en nog een groot aantal varkens dat leert een rekensommetje dat je grootverbruiker van water bent. Het bedrijf Maas heeft een eigen watervoorziening. En ook aan energiewinning werd aandacht besteed. Dit zijn interessante duurzaamheidsaspecten.
Besproken werd de gunstige ligging (140 kilome ter van de haven Rotterdam) van onze regio. Dit maakt het mogelijk goedkoop veevoer uit het verre buitenland te betrekken. Maar dit heeft tot gevolg dat de gesloten kringloop op het bedrijf doorbroken werd. De groeiende veestapel veroor zaakt het bekende mestprobleem. En de overvloe dige mest brengt weer andere problemen zoals stank met zich mee. Boer Jan Maas wist duidelijk te maken dat het bedrijf al veel heeft geïnvesteerd om deze belastingen voor het milieu aan te pak ken. Mestinjecteurs, de minasboekhouding, luchtwassers, en dan vergeet ik nog enkele zaken, kwamen voorbij.
IVN MIERLO
De toenemende regelgeving op gebied van dieren welzijn en milieu wordt door de boer enerzijds als lastig ervaren. Van de andere kant is dit een uitda ging om hiervoor creatieve oplossingen te beden ken. En het gedicht van Willem Elsschot kwam ter sprake tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren, De presentatie van deze morgen kan als een ge samtkunstwerk worden aangeduid. Maatschap Maas bracht de kennis in over het boeren heden ten dage , Toon van den Eijnden maakte de vele foto’s , Annie Kooijmans zorgde voor de selectie van de foto’s en de computer en beamer en ik mocht het geheel presenteren.
Mysterieuze vlammetjes in het Groot Goor, een bijzondere waarneming In het Groot Goor in Helmond trof ik een zwam metje aan dat ik niet thuis kon brengen. Het groeide op beukenblad. Een paar vierkante meter was bedekt met deze oranje vurige vlammetjes. In de paddenstoelengidsen en op internet was niets te vinden wat er op lijkt.
Diverse paddenstoelendeskundigen van het IVN wisten geen raad en Twitter bood ook geen uit komst. Uiteindelijk kwam het verlossende ant woord van Aldert Gutter van Allesoverpadden stoelen.nl. Dit schreef hij: "Het gaat om een schimmel die alleen bekend is uit Midden- een Noord-Europa en uitsluitend groeit op afgevallen beukenbladeren in de L-laag (="Litter" = bovenste strooisellaag) in loofbossen, genaamd Anthina flammea. Er is nog niet heel veel met zekerheid bekend over deze schimmel, maar voorlopig wordt aangenomen dat het mogelijk een saprotroof levende anamorf is van een Cordyceps (Cordyceps heeft normaal een parasi taire leefwijze). Anamorf wil zeggen dat het een aseksueel stadium is van een schimmel die onder andere omstandigheden een seksuele (teleomorfe) vorm kent (Cordyceps-soorten zijn schimmels die op seksuele wijze sporen vormen in zakjes (asci); vaak is de afwijkende groeiwijze gekoppeld aan een afwijkend substraat, ofwel de schimmel houdt er verschillende leefwijzen op na en neemt afhan kelijk van leefwijze verschillende vormen aan." T.z.t. wordt er een nieuwe pagina over dit soort anamorfen toegevoegd aan Allesoverpaddenstoe len.nl. Bernadette Soemers-Sarneel
Onder de aanwezigen was er belangstelling om het bedrijf van maatschap Maas te bezoeken. De fa milie Maas zegde toe dit te honoreren, Bertus van Waardenburg
Heb je de lezing gemist???? Dinsdag 15 maart kun je voor de herhaling komen 7
IVN MIERLO
Herfstpad met 't Schrijverke Leerlingen van basisschool ‘t Schrijverke hebben in oktober weer mee gedaan met het herfstpad.
Door middel van allerlei opdrachtjes in het bos verspreid, zijn ze zelf op zoek gegaan naar spin nen, pissebedden en paddenstoelen. Met loepjes en spiegeltjes worden de vondsten dan nader bekeken. Leny vd Coevering
Puur Sang op de Molenheide
Leerlingen van Kindcentrum Pur Sang hebben de handen flink uit de mouwen gestoken met het ver wijderen van berkenboompjes op de Molenheide.
Toon van de Heijden zorgde voor het vervoer van de spades een een lekker appeltje na afloop. Leny van de Coevering
Welkom nieuwe leden/donateurs Aanmeldingen nieuwe leden/donateurs : Marianne Konings-Hendrikx, Burg van Lokven straat 107, 5731 LT Mierlo Hetty van de Laar, Linde 43, 5731 NP Mierlo Henk van Weert, Torenakker 12, 5731 CC Mierlo Afmeldingen leden/donateurs: Mevr S.Koelman, Saal 3, 5731 BA Mierlo Hesther van de Sanden-Meppelink, Dickbierweg 10, 5731 CM Mierlo Ineke van Alphen, Ransuil 4, 5731 XB Mierlo 8
IVN MIERLO
Kindermiddag 11 oktober
Nachtvlinder in de IVN tuin
Op zondag 11 oktober hadden we Henriëtte van IVN Asten-Someren uitgenodigd om een work shop voor kinderen te geven over slakken. Ze nam een grote glazen pyramide mee waarin heel veel mooie slakken zaten.
Sinds kort heeft het IVN een loklamp om nacht vlinders aan te trekken. De fotowerkgroep heeft dat maandagavond 12 oktober uitgeprobeerd in de IVN tuin. Riky Romonesco had een bericht rondgestuurd aan de leden. Er was verrassend veel belangstelling. We waren met zo'n 20 man. Er was een opstelling gemaakt met de loklamp en een laken. En er waren 3 bomen ingesmeerd met zoete lokstof. Helaas bleek het eigenlijk te koud om nachtvlinders aan te trekken. Het was maar 6 graden. We hebben uiteindelijk slechts één vlinder aangetroffen op een boom. Die is gevangen in een potje en binnen gedetermineerd en daarna weer vrijgelaten. Het bleek een bruine herfstuil te zijn. Zie bijgevoegde foto van Hans Staals.
Na uitleg gegeven te hebben over de leefwijze van de slakken gingen de kinderen buiten zelf op zoek naar slakken.
Volgend jaar gaan we wat vroeger in het seizoen een nieuwe poging wagen. Binnen in het klokhuis hebben we nog foto's en filmpjes van Toon v.d. Eijnden en Jan v.d. Heijden bekeken en gezellig gezamenlijk koffie gedronken. Het was een ge noeglijke avond. Bernadette Soemers-Sarneel
Omdat slakken van een een kalkrijke bodem hou den vonden ze alleen wat waterslakjes in de vijver.
Fotoboek expositie "Langs het Kanaal" De expositie "Langs het Kanaal" van de foto werkgroep van het IVN was te bezichtigen in het Klokhuis van juni tot oktober. Er was veel belangstelling en waardering voor de expositie. Van alle geëxposeerde foto's is er een fotoboek samengesteld. Dit fotoboek is toegevoegd aan de bibliotheek van het IVN in het Klokhuis. Het ligt daar ter inzage voor belangstellenden. Veel kijkplezier! De fotowerkgroep
Leny van de Coevering 9
IVN MIERLO
40 jaar IVN Mierlo IVN Mierlo viert in 2016 haar 40 jarig Jubileum. Tijdens de laatste ledenvergadering kwam het 40 jarig jubileum ter sprake. Door de opmerking mij nerzijds, dat we dit niet geluidloos voorbij moeten laten gaan, ben ik gelijk tot voorzitter van de jubi leumcommissie benoemd. Nu is mijn kennis over Mierlo niet groot maar de commissie wordt be mand door twee “echte Mierlonaren”, Toon Ro monesco en Toon v.d. Eijnden, en Ron Vodegel. De commissie is na wat raadplegingen gekomen met het voorstel om op 19 juni 2016 van 10:00 tot 17:00 op het terrein bij ’t Klokhuis een soort “Fa milie natuurdag” te realiseren. Opzet is hierbij om op een ontspannen manier de natuur onder de aandacht van jong en oud te brengen. Inmiddels hebben we een aantal mogelijke gega digden gepolst voor deelname. Het ziet er naar uit dat we enkele zeer bijzondere dingen kunnen brengen. Heeft u zelf voor deze gelegenheid een bijzonder idee, met betrekking tot de IVN doelstelling na tuureducatie of een echte typisch Mierlose activi teit, dan kunt u dit doorgeven aan
[email protected]. Wellicht wordt er gevraagd om uw inzet op die dag. We gaan er van uit dat we op die datum een grote kans hebben op mooi weer. Reserveer deze datum dus in uw agenda. In het voorjaar komen we met meer informatie. Jan van der Heijden.
Kom je dan ook? Zondag 3-1-2016 : wensen de mensen van IVN Geldrop en Mierlo elkaar het allerbeste tijdens het wandelen vanaf 't Klokhuis om 13.00 uur of nadien bij de erwtensoep en een glaasje. zaterdag 12-3-2016 : NL Doet vrijwilligersdag IVN Mierlo doet ook mee. Onze klus is oppim pen van ons Klokhuis. Ben je handig met schuurpapier en/of kwast sluit je dan aan bij de klussers.
10
Excursie naar Het Rulse Laarzenpad Op 20 september was er een wandeling naar het Rulse Laarzenpad. Het is een beekdal waar de Kleine Dommel of Rul (is hetzelfde ) door stroomt. Wij waren met twee gidsen, Ron en Virginia to taal 9 personen. Het weer was prachtig op deze zondagmorgen. Een lekker zonnetje. We begonnen bij de Plaetze in Heeze,waar ze een Saksische nederzetting in driehoeksopstelling heb ben nagebouwd. Daar is o.a. een bluskuil, schapenstal, heidetuin, bijenhotel, herderswoning te zien. Onderweg waren de weitjes helaas gemaaid. 10 % laat Staatsbosbeheer altijd staan. Dat is voor de beestjes die daar leven. Ieder jaar laten ze een ander stuk staan. Bij het brugske van Toon Bussers zagen we fon teinkruid in het water en schaatsenrijders op het water. De schrijverkes lieten zich nou niet zien. Er waren zonnebloemen, balsemien, uitgebloeide wederik en leverkruid te zien. Sporen van reeën kon je duidelijk waarnemen en verschillende kikkertjes sprongen voor je voeten. In het gebied van het Rulse Laarzenpad is pas de waterspitsmuis ontdekt. Ze wisten niet dat hij daar zou zitten, een grote muis van 9 cm + 7 cm staart die goed kan zwem men en waterlarven en insecten eet. Opeens zagen we prachtige blauwe bloemen, die we niet bij de voorwandeling hadden gezien. We waren met al ons gepraat een verkeerde weg inge slagen. Ron zei dat we niet terug hoefden, we kwamen er zo ook. Dat hebben we geweten. We moesten over prikkeldraad klimmen en ston den opeens voor de Dommel Toen door een wei met pony’s, die nieuwsgierig kwamen kijken. Uiteindelijk kwamen we bij een groot hek van een boerderij waar 2 mensen stonden te praten, ze hebben het hek voor ons geopend, toen konden we weer richting Strabrecht. Hodibaldusstraat hebben we niet gezien. Maar zo kom je op plekken waar je anders niet zou komen en ontdekt daar weer andere dingen. o.a. padden stoelen. Het was een beetje een survivaltocht. Maar al met al een mooie wandeling. Virginia
IVN MIERLO
Natuurwerkdag 2015 7 November was het zo ver en ook dit jaar was de locatie De Meer. De grote vraag wat voor weer zal het zijn? Vorig jaar was dat heel goed zelfs te warm en nu was het ideaal om bij bezig te zijn, om de kleine dennen er uit te trekken en de grote re af te zagen. Het aantal mensen dat zich had aangemeld was 25 en waren voor een groot ge deelte bekende gezichten uit Mierlo en Geldrop.
Maar de inzet was dusdanig dat we nu zien dat de heide weer de overhand heeft en we op een klein stukje De Meer onder controle hebben. Het verloop van de dag was prima, Riky verzorg de de koffie en Josephine had heerlijke broodjes klaar gemaakt voor de lunch en dat smaakte goed in de buitenlucht. Van deze dag heeft Toon vd Eijnden een fotoreportage gemaakt die te zien is op de website van het IVN.
Toen ik 3 jaar geleden de organisatie van Kees Ruiter overnam mailde iemand mij. De Meer is een kwetsbaar heidegebied en als we dat niet goed in de gaten houden dan is over aantal jaren een dennenbos. En die opmerking heb ik mij goed in mijn oren geknoopt. Dus gingen we aan de slag. De eerste jaren leek het een hopeloze opgave.
Kortom we kunnen terug kijken op een geslaagde dag. Cees van Dril
11
IVN MIERLO
Rust omgeven door herfstkleuren Zondag 01 november, een van de laatste mogelijk heden om over het Kanaal van Deurne en Helen avaart een kano te huren. Daarna gaan de vaar tuigen de winterstalling in. Wij (ons gezinnetje) hoorden dat er bevers in de vaarten zitten en had den onze zinnen gezet op een ontmoeting met die dieren. Of om sporen van ze te ontdekken. Ook een ontmoeting met een ijsvogel zou niet verkeerd zijn. Rond 13.30 uur stonden we op het punt te vertrekken voor een tocht van 9 km met een ped deltijd tussen de tweeëneenhalf en drie uur toen een gesprek met een jager onze adrenaline nog meer deed stijgen. Er zouden ook twee visotters te zien zijn. Hij gaf ons de locatie. Daar ging het dan. ‘Helemaal alleen in een slootje’ (vrij vertaald naar De Bibits, 1962) met alle rust om ons heen bij herfstkleuren.
Er stond nauwelijks een stroming en het water is kraakhelder. De bodem duidelijk zichtbaar met daar boven brasems, baarzen, tientallen blanke voorns en nog meer kleine vissen. Dan door ons opgejaagd een ijsvogel. Hij vloog telkens een stuk je voor ons uit. Het eerste deel van de reis gaat over het Kanaal van Deurne. Halverwege -op de grens van Bra bant en Limburg- twee korte draaien naar rechts en over zusterstroom Helenavaart terug. 12
Links voor de eerste draai hebben we bij een vo gelkijkhut de kano aan de kant getrokken.Jam mer genoeg scheen de zon bijna in de kijkgaten en werd het determineren van de zwemvogels haast onmogelijk. Wilde eenden, futen, zwanen, do daars waren nog wel te onderscheiden. Terug de boot in. Nu wordt het spannend. Zouden we in de draai of verderop bevers te zien krijgen? Onze snelheid zakte. Langzaam met zo min mogelijk geluid dreef de kano verder. Speurend langs de oevers en over het water. Nee, geen beweging. Wel schoot er een ijsvogel over het water en nog een. Geen bevers. Wel een elke oude afgeknaagde stam en veel wildsporen langs de steile oevers. Verder ging de tocht. We waren nu in de buurt waar met wat geluk de visotters te zien moesten zijn. Volgens de jager vluchten de dieren niet voor mensen en kun je kop en ogen in de oever zien. En wij waren tenslotte ‘helemaal alleen in het slootje.’ Weer duikt een ijsvogel voor ons naar het water en haalt er een visje uit. Nog een bewijs dat het water krioelt van de vissen. De visotters echter lie ten zich niet zien. Bij de kruising met de Heldens Dijk ligt de duiker om terug te keren naar het Ka naal van Deurne. Een zwaan zwom onder de dui ker voor ons uit. Net als wij was het dier getuige van de vele karpers onder de duiker. De vogel bleef een vijftig meters voor ons uit zwemmen met de kop van links naar rechts draaiend en omge keerd om ons in de gaten te houden. Dan opeens draaide de zwaan en vloog ter hoogte van onze kano uit het water. Goed is op de foto de zwaan in de opstijgende beweging te zien.
Drie bergen van opspattende druppels geven de krachtige versnelling van de zwaan weer. Let ook op hoe fraai de waterrimpels de herfstkleuren ver vormen. Niet veel verder is ons vertrek- en eind punt de forelvijvers Peelvisser in Meijel. Een prachtige herfstvaart is ten einde. Ron Vodegel
IVN MIERLO
1+1=1
Verslag lezing Ron Vodegel
Lezing door Carin Vodegel 17-2-2015 om 20.00 uur
“ HOE VANG JE EEN WATERSPITSMUIS ” 14 okt. jl. SBB wilde graag weten of de waterspitsmuis voor komt op de Strabrechtse Heide, de vraag aan Ron was of hij onderzoek wilde doen naar braakballen van de kerkuil om te kijken of daar schedels van de waterspitsmuis in voorkwamen. Het onderzoekteam bestond naast Ron Vodegel uit Hans Teeuwen, Ed Hemmes en P. v. Stiphout. Er werden 83 braakballen onderzocht hierin wer den 10 schedels van muizen aangetroffen o.a. van de huisspitsmuis , de gewone bosspitsmuis en 2 van de waterspitsmuis. Nu moest de aanwezigheid van de waterspitsmuis nog aangetoond worden. Het zoeken was naar geschikte onderzoekslocaties . De waterspitsmuis houdt van helder water en ruige oevers. De oevers langs de Kleine Dommel en De Witte Loop leken het meest geschikt, hier werden dan ook 40 live traps geplaatst. De live traps werden paarsgewijs tegen de waterrand ge plaatst met een onderlinge afstand van 3 tot 4m. De muizen moesten ook genoeg te eten hebben , er moest daarom ook gezorgd worden voor voed sel voor zaad- en insecteneters . Er werd 3x per dag gecontroleerd om 6.00, 12.00 en 20.00 uur. De zwarte melanistische waterspitsmuis werd 5x gevangen. De conclusie is dan ook dat de water spitsmuis inderdaad voorkomt op de Strabrechtse heide. Volgens de literatuur is augustus tot oktober de beste vangperiode. In het onderzoek van Ron bleek de derde week van juni de beste periode. Het antwoord op de vraag hoe vang je een water spitsmuis is volgens Ron: ”Met een dosis logica“. Leny van de Coevering.
DE GRONDBEGINSELEN VAN DE ERFE LIJKHEIDSLEER. In de lezing komen o.a. de volgende vragen aan bod: Kunnen twee donkere ouders een blank kindje krijgen? Waarom zijn er veel meer mannen dan vrouwen kleurenblind? Antwoorden op deze vragen en nog veel meer over de overerving van eigenschappen van ouder op kind komen aan bod in deze lezing. We gaan eerst bekijken hoe de geslachtscellen gevormd worden. Daarna worden wat algemene begrippen van de genetica doorgenomen en vervolgens gaan we aan de hand van een aantal kruisingsschema’s na hoe eigenschappen van ouder op kind worden overgeërfd . Ook wordt aanwezigen de mogelijk heid geboden om de opgedane kennis te toetsen aan de hand van een paar eenvoudige opgaven . Aanmelden voor de lezing is gewenst via email: le
[email protected] of tel. 0492-432424. Werkgroep lezingen Leny van de Coevering Toon Romonesco
KRUIDEN EN HUN HISTORIE Anijs Ten tijde van Vergillius werd anijs door de Ro meinen als specerij gebruikt in gebak dat genut tigd werd aan het einde van een copieuze maaltijd om de spijsvertering te bevorderen. De Romeinen kauwden 's ochtends op anijs voor een frisse adem, waarna ze de mond schoon spoel den met wijn. Ook smeerden ze anijs extract op het gezicht om er jonger uit te zien. Baby's met epilepsie werden met verse anijs ingesmeerd. Anijs kwam in de 14de eeuw naar West-Europa, waar het vanaf de 16de eeuw algemeen in de tuinen wordt gekweekt. José Latjes 13
IVN MIERLO
Een lange reis Voor de derde keer die dag nam Kees de brief uit zijn binnenzak, vouwde hem open en las; Geachte heer Joosten. Zoals al jaren het gebruik is, zal ook dit jaar een levende kerststal gebouwd worden bij de Marti nus kerk in Weert. Nu hadden wij als bestuur ge dacht dat het heel sfeervol zou zijn als we dit jaar een heuse schaapherder met kudde uit zouden no digen. Daarbij dachten we meteen aan u. Natuur lijk ontvangt u hiervoor een gepaste vergoeding. Indien u interesse heeft, neem dan contact met ons op via bijgevoegde gegevens. Zorgvuldig vouwde Kees de brief weer dicht en staarde over het zonovergoten landschap. Hij hield van deze plek. Het prachtige uitzicht, de paarse heide, de vennen en venen. Het glooiende terrein dat zich voor zijn ogen uitrolde als een loper over een wenteltrap waren als balsem voor zijn ziel. Hij stond op, klopte het stof van zijn jas en floot zijn hond Sam. ‘Kom jongen, we trekken op naar de Roode Beek.' Hij dook wat dieper in zijn jas; er stond een fris windje voor de tijd van het jaar. Langzaam zette de kudde zich in bewe ging. Weert? Het was minstens 18 jaar geleden dat hij er voor het laatst was. Hij had gezworen dat hij er nooit meer zou komen. Er was teveel ge beurd. foto Bernadette Soemers
Hij werd misselijk als hij eraan terug dacht. Kees had een mooie jeugd gehad, opgegroeid in een gezin met lieve ouders en zijn tweelingbroer Piet. Ze speelden samen, knokten samen, rookten zich samen ziek aan één sigaret en werden samen voor de eerste keer dronken. Samen studeren, samen op kamers, samen verliefd en samen ge trouwd. Twee handen op een buik. Waar Piet was, was Kees in de buurt en andersom. Ze koch 14
ten een huis in dezelfde wijk, enkele straten van elkaar. Kees was timmerman van beroep en Piet elektricien. Ze klusten vol overgave in elkaars hui zen en onder hun handen werden het paleisjes. Tot het fout ging. De kudde was aangekomen bij de Roode beek en de schapen deden zich te goed aan het frisse water. In de verte speelden wat kinderen. Kees had zelf ook 1 kind, een dochter. Hij had haar jaren niet gezien, verloren jaren die niet meer in gehaald konden worden. Op een dag stond ze on verwachts voor zijn neus. Met heel veel vragen en nog meer verwijten. Nu haar moeder onlangs overleden was, miste ze haar vader nog meer dan voorheen. Ze wilde hem terug in haar leven. En eerlijk gezegd was Kees heel blij haar te zien. Ze kwam regelmatig langs maar hij ging nooit terug. Niet naar Weert, hij kon het niet. Hij herinnerde zich als de dag van gisteren de pijn en vernedering toen hij op een keer wat vroeger thuis kwam. Zijn bloedeigen broer, zijn beste vriend, ging vreemd met zijn vrouw. De wereld van Kees versplinterde als een glasplaat die uit een vitrinekast donderde. Er volgde een pijnlijke vechtscheiding en Kees verhuisde noodgedwongen naar een zolderkamer in de buurt. Piet ging in zijn huis wonen, het huis waar Kees zo trots op was. Piet lag in zijn bed met zijn vrouw en speelde met zijn dochtertje. En Kees mocht bij de gratie Gods zijn meiske een maal in de twee weken zien. Zijn ouders waren gebroken, de familie lag uit elkaar en de vrouw van Piet was zwaar overspannen. Het was teveel voor Kees en zijn hart bevroor. Hij hoefde dan ook niet lang na te denken toen hij een vacature in de krant zag staan; soldaat rampenbestrijding en bouwtech niek bij Defensie. Hij pakte zijn spullen, zei zijn ouders goedendag, kuste zijn dochtertje vaarwel en vertrok. Zijn werk bracht hem over de hele we reld maar bracht hem geen rust. Toen Kees na 12 jaar trouwe dienst bij Defensie ontslagen werd, kreeg hij zijn huidige baan in de schoot geworpen en daar had hij geen seconde spijt van gehad. Het was hard werken, dat wel. Vooral in het voorjaar, tijdens de lammertijd kon de kudde in aantal ver dubbelen. Hooi en stro inkopen, administratie voeren, overleg met de gemeenten over het begra zingsplan, het hoorde er allemaal bij. Alles was nieuw voor Kees maar hij leerde snel. En hij kwam er al gauw achter dat schaapherder geen beroep was maar een manier van leven.
IVN MIERLO
Kees riep zijn schapen en zij volgden hem zonder dralen. Hij voerde ze naar wat hoger gelegen grond waar ze de hele middag tegen de wind in konden grazen. Sam ging linksom om te voorko men dat de kudde een verkeerd pad in zou slaan. ‘Goed zo jongen’ riep Kees: ‘Uit’! Sam begreep dat het genoeg was en draafde naar hem terug. ‘Kom jongen, hier, krijg je wat lekkers’ en Kees gaf hem een restje van zijn brood. Sommige scha pen kozen een plekje uit de wind en in het herfst zonnetje om te herkauwen. Ze staarden naar Kees en Kees staarde terug. Herkauwen, dat is wat ik ook doe, dacht hij mistroostig. Ik herkauw mijn ellende tot stervens toe: ‘Jullie herkauwen enkele uren maar ik herkauw al jaren dezelfde misère en nog steeds zit ik ermee in mijn maag.’ zuchtte Kees. ‘God, had ik ook maar 4 magen, dan kon ik ook verteren wat voor mij onverteerbaar is.' foto Wim Hendrikx
Mens en dier keken verwonderd naar de gloeien de sterrenlucht. Hemelse muziek deinde mee op de golven van licht. foto Petruzzi Sandro
Een plechtig ruisen, als van vloeiend water, door drenkte de aarde. Ontelbare stemmen juichten: ‘Heden is u een redder geboren, Christus de Heer. Dit zal voor u een teken zijn; gij zult een pasgebo ren Kind vinden in doeken gewikkeld en liggend in een kribbe.’ Het gezang zwol aan en steeg hoger en hoger: ‘Halleluja, halleluja, hoger en hoger zong het licht tot het uit barstte in een jubel van vreugde. bron AD.nl
Die avond rolde Kees doodmoe in bed…… Hij liep over een heideveld waar hij een grote kudde schapen zag, begeleid door meerdere her ders. Nooit eerder had Kees zoveel verschillende soorten schapen bij elkaar gezien. Alsof het de normaalste zaak van de wereld was, voegde Kees zich bij hen. Plotseling veranderde er iets in de lucht om hem heen en tegelijkertijd stak er een he vige wind op. foto Marko Hummelink Een groot licht ver scheen aan de hemel en het licht waaier de uit in glanzende kleuren die fonkelend neer daalden. Vonken gele, rode, blauwe, groene en violette stralen kleurden het landschap.
En Kees voelde hoe de vreugde zijn hart in bezit nam. De schaduwen die zijn gemoed zo lang be drukt hadden, losten zich op in de golven van licht. Langzaam, heel langzaam ebden de stem men weg. De kudde zette zich opnieuw in bewe ging en Kees wist dat hij moest volgen. 15
IVN MIERLO
Ze vonden het Kind in een schaapskooi, in doe ken gewikkeld precies zoals verteld was. Om de beurt schuifelden herders en schapen naar binnen en staarden naar het manneke dat in een voeder bak lag. Kees sloot de rij en knielde neer op de vochtige grond. ‘Wie is Hij eigenlijk? ’vroeg hij zich af. Toen verdween alles om hem heen en stond Kees opeens oog in oog met een man.’ ‘Ik ben de goede Herder’ antwoordde de man. ‘Waar zijn jouw schapen?’ Beduusd haalde Kees zijn schouders op. ‘Kom, volg mij’ zei de man. ‘Waar heen’? vroeg Kees. ‘Ik mis een schaap’ zei de man. Samen zochten en vonden zij het vermiste schaap. foto Rob Hille
Pap? Zijn meiske huilde. ‘Rustig maar, rustig’ zei Kees. ‘Wat is er aan de hand?’ ‘Het is ome Piet’ snikte ze: ‘Hij is van de trap gevallen en hij wil dat ik hem optil maar ik krijg hem niet overeind. Ik heb je hulp nodig… Pap?... Ben je er nog?’ Even aarzelde Kees, heel even maar. Toen zei hij: ‘Laat hem liggen tot ik er ben, misschien heeft hij iets gebroken! Ik kom eraan meiske.’ Die nacht ging Kees eindelijk naar huis. Hij was er klaar voor. Fijne dagen en de beste wensen voor 2016. Lia van Heugten.
UITZICHT OP EEN BOOM
Ze wisten precies wat te doen. De man pakte het verwentelde schaap bij zijn oksels. Kees tilde de achterkant op en samen zetten ze het dier voor zichtig op zijn achterpoten. Toen zag Kees met eigen ogen dat de kop van het schaap ineens ver anderde in het gezicht van zijn broer Piet. ‘Zorg voor dit schaap’ zei de man terwijl hij Kees door dringend aankeek. Tot zijn eigen verbazing zei Kees: ‘Dat zal ik doen’. Met een ruk zat Kees rechtop in bed. ‘Sam! Wat ik nou toch gedroomd heb’. Sam keek hem even aan, kwispelde een keer en sloot slaperig zijn ogen. Kees stond op en liep naar het raam, hij kon het niet laten om even naar buiten te kijken, maar de nacht was even zwart als altijd. Die kleu ren, die muziek, zo mooi, zo echt. Dat kind, die man, die stem. De woorden van de man klonken nog na in zijn hoofd; zorg voor dit schaap. Maar wat Kees het meest bezig hield, was het gezicht van zijn broer Piet. Wat een vreemde droom... De stilte werd verscheurd door het rinkelen van de telefoon. Kees herkende het nummer van zijn dochter en nam ongerust op. Een telefoontje mid den in de nacht kon niet veel goeds betekenen.
16
acacia bij pas torie, foto uit cultu reel brabant De boom kent mij en ik ken hem. Wij spreken met gelijke stem. In winter, zomer, elk getij. Ik zie de boom, de boom ziet mij. In najaarsstormen, lentewind. Hij wuift naar mij als naar een vrind. Wij staan apart toch zij aan zij. Ik hoor bij hem, hij hoort bij mij. Zo bladerloos in winterkou. Zijn naakte takken fier en trouw. Eén met de zon, met mist en ijs. Een boom als uit het paradijs. Anthia C.M. Boers.
IVN MIERLO
WINTERDORP
De Steenmarter gesnapt Op 11 september 2015 was ik tegen de avond op de Strabrechtse Heide. Plotseling zag ik iets bewegen in een boom. Ik liep er naar toe en zag tot mijn verbazing een steen marter in de boom. Gelukkig had ik mijn fototoe stel bij me en kon ik deze unieke waarneming vastleggen. Zie hier het resultaat.
Het is een dorp niet ver van hier. Een boerendorp aan een rivier. Het is niet groot en vrij obscuur, maar het heeft een naam en een bestuur. Er is een school, een harmonie, een bankfiliaal, een kerk of drie. Een communiste, een zonderling en zelfs een zangvereniging. Nu is 't er stil. 't Is wintertijd. Er heerst de griep en knorrigheid. De dag is kort, de hemel grauw en pas maar op: je vat nog kou.
Tonny Rademakers
De steenmarter, informatie De steenmarter wordt ook wel fluwijn genoemd. Zoals zijn naam al suggereert, is de steenmarter niet zo sterk aan de bossen gebonden. Hij heeft een voorkeur voor steenachtige ravijnen en rots kloven tot op een hoogte van 2000 meter. In het middelgebergte en het laagland leeft hij aan bos randen, in steengroeven en vooral in parken, tui nen en schuren op het land. Op houtwerven, in dorpen en zelfs in grote steden, in stallen en op zolders. Hij klimt goed maar komt slechts zelden in een hoge boom. Hij is minder een nachtdier dan een boommarter. Hij is ook minder schadelijk voor het wild, dringt echter vaker door in kippen hokken en konijnenschuren. In huis en hof is hij een goede verdelger van muizen en ratten. De vraag naar zijn pels is sterk afhankelijk van de mode. Zowel de boom- als steenmarter genieten in België en Nederland volledige bescherming. José Latjes
Drs P Uit: Tante Constance en Tante Mathilde, Liedteksten van Drs. P. Nijgh& Van Ditmar 1999.
Welkom, sluit u aan bij IVN Mierlo!! IVN Mierlo verwelkomt graag nieuwe leden. U kunt landelijk lid worden voor € 21,-- per jaar, of donateur voor € 14,-- per jaar. Verdere informatie vindt U op www.ivnmierlo.nl 17
IVN MIERLO
18
IVN MIERLO
DIERENSPECIAALZAAK " BENNIE " Margrietstraat 126, tel.: 666086 Voor al uw dierenvoeding en dierbenodigdheden.
Pr e l aatBr ant e ns t r aat6, Mi e r l o T e l : 0492661289 19
Indien onbestelbaar: Riky Romonesco, Lijndje 16, 5731 AV Mierlo
Komende publieksactiviteiten ma ma ma ma ma ma wo ma ma ma za ma di wo zo ma
4 jan 11 jan 18 jan 25 jan 1 feb 15 feb 17 feb 22 feb 29 feb 7 mrt 12 mrt 14 mrt 15 mrt 16 mrt 20 mrt 21 mrt
9:30 - 11:00 uur 9:30 - 12:00 uur 9:30 - 11:00 uur 9:30 - 12:00 uur 9:30 - 12:00 uur 9:30 - 12:00 uur 20:00 uur 9:30 - 11:00 uur 9:30 - 11:00 uur 9:30 - 11:00 uur 10:00 - 15:00 uur 9:30 - 11:00 uur 20:00 uur 10:00 - 12:30 uur 9:30 - 11:00 uur
Rondje natuur: Insecten in ontwikkeling Wandelen in omgeven van de Meer en de Coevering Rondje natuur: Dierenplagen Doorstapwandeling over de Molenheide Rondje natuur: De minder leuke kanten in de relatie mens en dier |Wandelen langs het Eindhovens kanaal Lezing: grondbeginselen van de erfelijkheidsleer Rondje natuur: schimmels Doorstapwandeling naar de Akkers Rondje natuur: gallen Vrijwilligersdag NL doet, schilderkarweitjes in 't Klokhuis Voorbereidende wandeling Molenheide Lezing: landbouw toen en nu (zie ook p 6) Boomplantdag Excursie tussn Aardborstweg en Heezerweg Rondje natuur: boerderijdieren; schaap, paard en varken
Alle activiteiten vinden plaats in of vertrekken bij het IVN verenigingsgebouw 't Klokhuis Goorsedijk 1, 5731 PC Mierlo. Voor het bijwonen van lezingen vragen wij van niet-leden € 1,50 inclusief koffie/thee. Via 06-21462375 is het Klokhuis tijdens openstelling bereikbaar.
