De IMS-cirkel Themamiddag Reflectie, 24 november 2015 Cathy Ververda & Tess van der Hulst
Typering gezinshuizen De aanpak van gezinshuizen is gericht op: • Versterken van talenten en mogelijkheden van kinderen • Vitaliseren i.p.v. problematiseren • Salutogene leefomgeving creëren (gezond en uitdagend) Gezinshuizen doen dat: • Met oog voor het systeem • D.m.v. ondernemerschap
De IMS-cirkel
2
IMS-cirkel – wat is dat? Reflectiemiddel Gezinshuis.com Doel: Reflectiemethodiek ten behoeve van het ondersteunen en versterken van gezinshuisouders in hun professie en ondernemerschap Kern: • Inleven • Meeleven • Samenleven De IMS-cirkel
3
Inleven Wie ben je? Voorwaarden om goed in te kunnen leven: • Oprechte belangstelling • Kennis van ontwikkelingspsychologie; pedagogiek, achtergrond van dit kind e.d. • Zelfbewust zijn • Alert zijn • Empatisch zijn • Volledig aanwezig en congruent zijn
De IMS-cirkel
4
Meeleven Hoe gaat het met je? Voorwaarden om goed mee te kunnen leven: • Betrokkenheid • Verbondenheid • Vermogen om het gedrag van het kind/de jongere te zien als communicatie: wat wil dit kind nou eigenlijk zeggen? • Vermogen om achter het gedrag te kijken
De IMS-cirkel
5
Samenleven Wat kan ik voor je doen? Voorwaarden om goed samen te kunnen leven: • Afstemming op de specifieke behoeften van dit kind • Inzetten/ontwikkelen van kwaliteiten die nodig zijn om te kunnen voldoen aan de zorgbehoeften van dit kind
De IMS-cirkel
6
IMS-cirkel – waarom? 1. Ontwikkelen en versterken van kwaliteiten
2. Eigen aandachtspunten omzetten in leerdoelen 3. Systematische reflectie op • het eigen handelen • op de eigen ervaringen en daarvan leren • op de onverwacht gelukte handelingen • op het gezondmakende
De IMS-cirkel
7
IMS nodigt uit: • • • • •
Zoeken naar talenten en mogelijkheden van het hele systeem Versterken van dat wat goed gaat Gezinshuisouders houden zelf de regie Eigen oplossingsstrategieën centraal Mogelijkheden ontdekken voor beweging en groei
De IMS-cirkel
8
Uitgangspunt Het gaat goed met uithuisgeplaatste kinderen
Gezinshuis-ouders
Kwaliteit van de hulpverlening
Veilige en stabiele gezinssituatie kinderen
IMS-cirkel als reflectie-instrument
De IMS-cirkel
9
Wat is dat: reflecteren? • (licht) terugkaatsen en als nadenken (over) (Van Dale) • Terugkijken op eigen handelingen of ervaringen en daarover nadenken, met als doel om het eigen professioneel handelen te verbeteren door het verkrijgen van bewustwording van en inzicht in het eigen handelen
(Mirjam Groen)
• Feedback geven op eigen handelen, voelen en denken, wat kan leiden tot zelfkennis maar ook tot attitude- en visieverandering (Erik Bosch)
De IMS-cirkel
10
Waarom reflecteren? In het sociale werkveld/in het gezinshuis draait alles om relaties en jij bent het instrument!
De IMS-cirkel
11
Verschil reflecteren en evalueren Evalueren: • Het beoordelen van een situatie • Wat ging goed • Wat kan beter Reflecteren: • Analyse van de situatie/ervaring en jouw rol daarin • Het onbewuste bewust maken • Handelingsalternatieven zoeken, welke leiden tot nieuwe ervaringen
De IMS-cirkel
12
“Reflectie in de actie” • Iedereen reflecteert al dagelijks
• Mogelijke handelswijzen flitsen door je hoofd • Is een vorm van “snelle” reflectie • Een reservoir van praktijkkennis op basis van opgedane ervaringen waar je op terug kunt vallen
De IMS-cirkel
13
Maar… • Soms is reflectie in de actie ontoereikend • Soms spelen er zaken mee waar je je niet bewust van bent Je wilt: • Zicht krijgen op onderliggende patronen • Voorkomen dat je elke keer hetzelfde blijft doen • Jezelf scherp houden en verder ontwikkelen Dan: “Reflectie over de actie”
De IMS-cirkel
IMS-cirkel
14
Johari-venster
De IMS-cirkel
15
Salutogenese Samenhang van 3 aspecten: • Begrijp ik wat er gebeurt? • Heeft het zin? • Kan ik invloed uitoefenen?
De vaardigheid om met frustraties en conflicten om te leren gaan; stress te leren verdragen; levenssituaties te accepteren en innerlijk en uiterlijk flexibel te zijn.
De IMS-cirkel
16
Inleven, meeleven, samenleven Vanuit Salutogenese verbinding maken met en inhoud geven aan deze 3 basis-dimensies van het werken als gezinshuisouder. Wie ben je? Hoe gaat het met je? Wat kan ik voor je doen?
De IMS-cirkel
17
Reflectie in cyclisch proces Met behulp van Salutogenese en IMS in een cyclisch proces leren ontwikkelen en verbeteren in 4 fases: 1. Ontrafelen van ervaring of situatie iets dat je meemaakt 2. Verhitten/Reflecteren het belang van het overdenken van de ervaring 3. Bewust-zijn begripsvorming en inzichten krijgen 4. (opnieuw) kiezen en doen een andere aanpak om een overeenkomstige gebeurtenis met de nieuw verworden inzichten, in de toekomst tegemoet te kunnen treden.
De IMS-cirkel
18
De IMS-cirkel
19
Stap 1: Ontrafelen Concretiseren van de situatie
Concreet maken wat er allemaal precies gebeurde: • Wie er bij de situatie betrokken was • Wie wat deed en zei • De manier waarop het gezegd en gedaan werd • Vooral het eigen handelen in de situatie • Wat deed IK, wat zei IK, hoe reageerde IK • Als dit voldoende concreet is gemaakt, voldoende expliciet is benoemd stap 2 De IMS-cirkel
20
Stap 2: Verhitten/reflecteren Terugkijken op de ervaring door afstand te nemen; • Van verschillende kanten bekijken • Kritisch zelfonderzoek • Het eigen willen, denken, voelen en handelen • (on)Balans • Inleven, Meeleven of Samenleven • De eigen: subjectiviteit/specifieke handelswijze/ patronen/beweegredenen/het effect daarvan op anderen • Patronen ontdekken/verbanden leggen: wat zegt dit over jou
De IMS-cirkel
21
Stap 3: Bewust-zijn Begripsvorming Waar ging het nu werkelijk om: • Het expliciet formuleren van de kern • Het is van verschillende kanten belicht, besproken en beleefd: wat is je conclusie • Wat was het belangrijkste, het moeilijkste, wat ging goed • Vervolgstappen vaststellen met vragen als: wat wil ik hiermee? wat wil ik leren? wat ga ik in volgende situaties anders doen? welke talenten kan ik inzetten? De IMS-cirkel
22
Stap 4: (Opnieuw) kiezen en doen De inzichten die verkregen zijn in de vorige fase omzetten in nieuw gedrag: • Concrete doelen stellen • Concrete plannen maken Stap 5 is opnieuw stap 1: De cyclus begint opnieuw bij het ontrafelen en concretiseren van de situatie. Door de leercyclus keer op keer te doorlopen wordt het professioneel handelen blijvend verbeterd
De IMS-cirkel
23
