De Heraut. Interview met Michiel Servaes & Han ten Broeke. Au revoir Frans! Kolder in de Polder Één land, één systeem?

De Heraut, Lijfblad van de Nijmeegse politicoloog, Editie 57, Heraut november 2014. www.ismus.nl/deheraut

Interview met Michiel Servaes & Han ten Broeke

De Heraut

Lijfblad van de Nijmeegse politicoloog

Au revoir Frans! Kolder in de Polder Één land, één systeem?

OOSTENRIJKERS, RUSSEN EN LIMBURGERS

Casper Veenhuysen

Een paar maanden terug hield Nederlands favoriete Limburger een redelijk grote anti-Rutte-II demonstratie. Na afloop vroeg Pechtold aan Wilders afstand te nemen van de daar aanwezige rechts-radicale groeperingen zoals de NVU (google dat maar even) bij deze demonstratie. Onmiddellijk brak de pleuris uit: Wilders zwaar beledigd, huilende PVV’ers die helemaal niet voor nazi’s wensten te worden uitgemaakt en Pechtold in diskrediet (‘zielig miezerig en hypocriet mannetje’). Niet dat Pechtold ook maar suggereerde dat Wilders en zijn partij zelf nazi’s waren (kijk voor uzelf, “Wilders noemt Pechtold en Slob miezerig” op YouTube), nee, uiteraard probeerde de heer Wilders om het probleem heen te lullen, wat hem traditiegetrouw uitermate goed lukte, en dit allemaal door slechts zeer beledigd te zijn vanwege een (niet-bestaande) nazi-vergelijking. Gotspe, dat de PVV wordt weggezet als nazi-partij, aldus Wilders. Terwijl de oplossing toch heel simpel is – gewoon stoppen met Hitler-praktijken. Oh shit, denkt u nu vast. Weer een of andere linkse malloot die het voor mekaar heeft gekregen de Heraut te kapen voor politieke doeleinden. Nee, vandaag wil ik het gewoon eens hebben over dit vreemde taboe op Hitler-vergelijkingen. Hetzelfde overkwam me een maand of twee terug toen ik een foto van Poetin met het woord ‘’Russia’’ erop deelde, met de dubbele ‘’s’’ vervangen door een hakenkruis. Hier en daar kreeg ik reactie dat dit toch wel erg ver ging. Immers, Poetin heeft toch geen genocide gepleegd en geen wereldoorlog ontketend? Klopt. Hitler in 1939 ook nog niet. Maar toen was hij wel al

2

Heraut, jaargang 2014, editie 57

Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije en Polen binnengevallen. Poetin heeft Georgië, Tsjetsjenië, de Krim en, al dan niet direct, Oost-Oekraïne op zijn lijstje staan. Als Hitler A, B, en C heeft gedaan en Poetin A en B, waarom mag ik dan niet zeggen dat Poetin, net als Hitler, A en B heeft gedaan? Wilders weer. Het feit dat onze geliefde, geblondeerde Limburger bevolkingsgroepen collectief wegzet, principes van gelijkheid en rechtspraak negeert tenzij het hem uitkomt, en als een dictator over zijn partij regeert (zelfs de NSB was op papier democratischer), is blijkbaar nog geen grond om een vergelijking met de bekende, besnorde Oostenrijker te treffen. Want Wilders wil die vervelende bevolkingsgroepen gewoon het land uit knikkeren, niet vermoorden, zoals Hitler. Einde discussie. Maar in de partijprogramma’s van de NSDAP en de NSB van 1930 stond niet dat alle Joden dood moesten. Denken we nu echt dat de Duitsers van 1933 allemaal bloeddorstige barbaren waren die stemden op iemand die massamoorden beloofde? Toen stond er nog massale verhuizing naar Madagaskar op de planning. De gruwelijke ideeën kwamen pas ná de machtswinst. Misschien zit het probleem in het feit dat ‘nazi’ of ‘Hitler’ nog steeds zo ongeveer dé definitie van ‘’het slechte’’ is. Volkomen terecht, uiteraard. Echter, Wilders en zijn stemmers willen gewoon hun idiote standpunten en ideeën kwijt zonder dat ze opeens ruw tot de werkelijkheid worden geroepen. De werkelijkheid is namelijk dat oproepen tot, bijvoorbeeld collectief of zwaarder straffen van groepen gebaseerd op afkomst of geloof, toch echt een praktijk is

waar de nazi’s zich ook mee bezig hielden. Een logisch gevolg van het níet krachtig ontkennen dat hun ideeën ergens wel lijken op die van de nazi’s, zou zijn dat dan die vervelende noemer ‘slecht’ ook op PVV-ideeën valt. Wanhopig probeert Wilders de definitie ‘idioot’ te verschuiven naar hen die waarschuwen, zij die wel inzien dat discriminatie heeft geleid en kan leiden tot de grootste misdaden in de geschiedenis, in plaats van dat die definitie terecht komt op hen die discrimineren. Tijd om dat recht te zetten. Laten we vanaf nu gewoon hardop zeggen dat het constant roepen dat leden van een religie de vijand zijn, puur omdat ze die religie volgen, het willen verbieden van hun lectuur en de wijze waarop zij hun religie uitdragen, toch eigenlijk best wel nazi-acties zijn.

INHOUDSOPGAVE 2

Oostenrijkers, Russen en Limburgers

3

Redactioneel

4

Visie als MP

5

Zorgverzekeraars aan de macht

6

Wat onderzoeken… Van Leeuwen, Verschoor en Wissenburg?

8

Au revoir Frans!

16 Meten met Mauries

9

(Af)splitsing

17 Één land, één systeem?

10 Summer of War

18 Woordje van de voorzitter

13 Den Haag geklaag 14 Kolder in de Polder 15 Sjaars & Koffie

REDACTIONEEL In 1952 kwam het derde kabinet Drees aan de macht, dat maar liefst twee buitenlandministers telde: J.W. Beyen en J.M.A.H. Luns. ‘Nederland is ontzettend klein en dus is het buitenland ontzettend groot,’ grapte Luns, als men hem vroeg naar de reden achter deze eigenaardige constructie. Een ongelukkig experiment, zou later blijken. De ambitieuze Luns zaagde aan de stoelpoten van zijn collega, terwijl de hyperintelligente Beyen zichzelf als de aanvoerder van het stel zag. Meerdere malen moesten derde partijen ingrijpen om een kabinetscrisis te voorkomen. De Heraut heeft dit jaar twee hoofdredacteuren: Gijs Swennen en mijzelf, Niek Kok. Misschien ook een eigenaardige constructie. Want wie keurt nu de inhoud van het blad? Wie pleegt het overleg met ismus? Wie schrijft het redactionele commentaar? Tot nu toe gaat het ons erg goed af. Het redactionele commentaar wisselen we af. Daarnaast hebben we samen besloten om De Heraut onder de loep te nemen en er een nieuwe draai aan te geven.

Zo is het tijdperk van themaedities voorbij. Wij zetten in op Cover-artikelen en interessante interviews. Ook willen we jou – de Nijmeegse politicoloog – bij De Heraut betrekken. Die is immers speciaal voor jou bedoeld! Een goede samenwerking en een enthousiaste en gezellige redactie maken een goede stap in de richting die we op willen. Hopelijk lezen jullie dat terug in deze editie. En voilá: de stoelpoten zitten er nog aan.

lees je over zorgproblematiek, separatisme, Hong Kongse paraplu’s en over het leven van onze nieuwe sjaarsen. Ik wens je veel leesplezier toe! Niek Kok

In deze Heraut lees je een interview met de Buitenlandse Zaken-woordvoerders in de Tweede Kamer, Michiel Servaes (PvdA) en Han ten Broeke (VVD). Over het Oekraïne-conflict, spanningen tussen de EU en de NAVO en Frans Timmermans in de nieuwsdominerende summer of war. Daarnaast klopten we aan bij Marcel Wissenburg, Marco Verschoor en Bart van Leeuwen, met de vraag of zij ons iets wilden vertellen over hun huidige onderzoeksprojecten. Ook vindt je jezelf terug in deze Heraut: in een kleine enquête is jouw mening gemeten door niemand minder dan Maurice de Hond. Verder Heraut, jaargang 2014, editie 57

3

VISIE ALS MINISTER-PRESIDENT DE NASLEEP VAN VLIEGRAMP MH17

Nicole Nibbering

In juli sprak Frans Timmermans de VN-Veiligheidsraad toe. Zijn toespraak was hartverscheurend, menig toeschouwer voelde de tranen opwellen. De noodoproep van Timmermans aan onze bondgenoten was er een als nooit tevoren. Maar wat hebben de acties (voor en achter de schermen) van oud-minister Timmermans en premier Rutte ons nu echt opgeleverd? Volgens mij veel te weinig. En daarom had ik, als ik minister-president was, meteen een militaire macht gestuurd naar het rampgebied van de MH17. Laat ik duidelijk zijn: de speech van Timmermans was prachtig. Mooi opgebouwd en perfect inspelend op de emotie van het publiek. Wereldwijd kreeg Timmermans veel lof voor zijn voordracht. De woorden die het meeste indruk maakten: ‘How horrible must have been the final moments of their lives, when they knew the plane was going down. Did they lock hands with their loved ones, did they hold their children close to their hearts, did they look each other in the eyes, one final time, in a wordless goodbye? We will never know.’ Een retorisch hoogstandje, maar ik voel me misleid. Want we zijn nu al maanden (bijna) niet op de rampplek geweest. Het zou niet veilig genoeg zijn voor onze onderzoekers. Laat ik voorop stellen dat ik te allen tijde wil voorkomen dat er nog meer slachtoffers vallen. Maar nu wordt er – behalve een paar vruchteloze gesprekken tussen leiders van betrokken landen – helemaal geen actie ondernomen. En dat terwijl menselijke bezittingen wegrotten. Paspoorten, knuffels

4


en kinderboeken werden op camera vastgelegd en gingen de hele wereld over. Hoe zou u zich voelen als u zag dat die knuffel van uw kind/kleinkind/ vriend(in) was? We kunnen toch niet accepteren dat alle spullen daar blijven liggen (of worden meegenomen door rebellen of de plaatselijke bevolking)? We mogen de nabestaanden niet in de steek laten, zij hebben al zoveel verdriet om hun dierbaren. Het minste wat we voor hen kunnen doen, is zoveel mogelijk tastbare herinneringen aan hun geliefden redden. In augustus keek ik ademloos naar de indrukwekkende colonne rouwauto’s die de eerste stoffelijke overschotten naar Hilversum overbrachten voor onderzoek. Het eerbetoon was prachtig. Het liet zien dat we een eensgezind volk zijn, zeker bij een verschrikkelijke gebeurtenis zoals deze. Als minister-president kan ik me niets beters wensen, dan een volk dat eensgezind en respectvol met elkaar omgaat. En juist omdat we ons nu zo verbonden voelen, is nu het juiste moment om actie te ondernemen. Het is onacceptabel dat we niet tot het uiterste zijn gegaan om onze landgenoten te helpen. Als ik minister-president zou zijn, dan had ik meteen na de crash een militaire macht naar het gebied gestuurd. Dit in samenwerking met bijvoorbeeld Australië en Maleisië, landen die ook zwaar getroffen zijn door de ramp en al aangaven te willen ingrijpen. Nederland heeft de meeste slachtoffers te betreuren en zou daarom voorop moeten lopen in het redden van de laatste resten van de vliegtuigcrash. Uiteraard zal dit consequenties hebben. Onze

militaire macht heeft zwaar werk te doen en de band met Rusland zal verder verslechteren. Maar die zaken offer ik graag op ten goede van ons volk. Er wordt nog steeds zwaar gevochten in Oekraïne en dat zal niet snel veranderen. Alleen met een militaire (wellicht VN-) macht kunnen wij het gebied beschermen, zo snel mogelijk doorzoeken en er weer uit vertrekken.

ZORGVERZEKERAARS AAN DE MACHT?

Lotte Stok

Al jaren kampt de overheid met stijgende gezondheidszorguitgaven. Volgens het Nationaal Kompas heeft ook dit jaar de overheid weer een flink bedrag, zo’n 88 miljard euro, beschikbaar gesteld voor de gezondheidszorg. Een van de redenen voor het invoeren van de verzekeringsplicht volgens welke alle Nederlandse burgers verplicht zijn minimaal een basisverzekering af te sluiten zijn de stijgende kosten. Deze invoering leidde echter niet tot afname van de kosten, maar wel tot meer bureaucratie. Vervolgens werd besloten de marktwerking in de zorg te introduceren om de uit-de-pan rijzende kosten in te dammen. Of dit de goede oplossing is geweest, is nog maar de vraag. Er zijn veelal negatieve geluiden te horen over het effect van de marktwerking in de zorg. Met name vanuit het werkveld zijn er veel critici ten aanzien van de effecten van de marktwerking. Zo wordt genoemd dat geldstromen zeer ingewikkeld zijn geworden, vreest men voor de kwaliteit van zorg - omdat alles goedkoper moet - en wordt gevreesd dat ziekenhuizen onderling geen expertise meer uitwisselen vanuit concurrentieoverwegingen. Ook zijn er kritische geluiden te horen over het huidige zorgverzekeringssysteem. Zo worden er minder diagnoses vergoed, waardoor artsen soms een ‘’standaard’’ vergoedde diagnose stellen. De patiënt moet steeds meer eigen risico betalen, terwijl de kwaliteit van zorg dreigt af te nemen. Degenen die wél positief staan tegenover marktwerking in de zorg geven toe dat het inderdaad niet zo succesvol is als verwacht, maar

wijten dit aan het feit dat de marktwerking nog niet voldoende is doorgevoerd. Ook de VVD, die groot voorstander was van de systeemwijziging, lijkt een beetje terug te krabbelen. Zo zei VVDKamerlid Anne Mulder dat het zorgverzekeringssysteem niet doet wat het moet doen: ‘Bepaalde groepen, die minder vaak ziek zijn, betalen minder, terwijl de arme mensen, die vaker kans hebben op ziekten, meer moeten gaan betalen. Het doel wordt daarmee voorbij gestreefd, want het Nederlandse zorgstelsel is immers gebaseerd op solidariteit: iedereen betaalt evenveel premie: jong en oud, rijk en arm’. Om de moeilijkheden van de marktwerking in de zorg te illustreren kan gedacht worden aan een markt met kraampjes. In deze kraampjes zijn de producten van de zorgaanbieders uitgesteld en de zorgvragers kunnen uitzoeken waar ze behoefte aan hebben. Vraag en aanbod zijn of raken zo op natuurlijke wijze op elkaar afgestemd. Op de markt is echter een derde partij die de geldstroom beheert en daarnaast steeds meer regieaanwijzingen geeft. Daardoor mogen kraampjes alleen nog leveren aan bepaalde klanten met specifieke diagnoses en die diagnoses worden geregistreerd en vervolgens verstrekt aan de derde partij, de zorgverzekeraar. Er is dus een soort bonuskaart waaraan privacygevoelige informatie is gekoppeld. Daarnaast mogen de klanten (de patiënten) niet ‘zomaar’ shoppen. Alleen bij geselecteerde kramen die goedgekeurd zijn volgens beperkende richtlijnen. De klant heeft dus geen volledige keuzevrijheid om zijn of haar zorg te selecteren. Deze geselecteerde

kramen worden geacht hun aanbod drastisch te verkleinen en meer en meer bulkproducten voor een scherpe prijs te leveren. En als de budgetplafonds van een kraam bereikt zijn voor eind december, dan wordt deze gewoon gesloten voor de rest van het jaar. Klanten die daar graag hadden willen kopen, worden gedwongen naar een andere kraam te gaan. Of te wachten tot het jaar om is. Intussen krijgen de aanbieders na levering van hun product minimaal een maand of vier later betaald. De partij die de geldstroom beheerst, houdt bij voorbaat een deel van de beloning achter (15%) en zegt mondjesmaat enkele extra procenten toe wanneer de verkoper specifieke, door hen bepaalde registratiemethoden hanteert. Daarbij moet de verkoper niet alleen zijn werk goed doen, maar zoveel registreren dat er speciale software voor ontwikkeld wordt omdat het systeem te complex is. De derde partij op de markt groeit echter alleen en profiteert van deze verandering in het zorgsysteem. De invoering van de marktwerking heeft dus alleen gezorgd voor meer bureaucratie en verslechtering van de kwaliteit van zorg terwijl de verzekeraars, die de kwaliteit van de zorg dienen te bewaken, juist meer verdienen. Zal dit het doel zijn geweest dat de regering voor ogen had?


5

WAT ONDERZOEKEN… VAN LEEUWEN, VERSCHOOR EN WISSENBURG? Joseph Dommeck & Sara Bijlard

Bijna iedere politicoloog vraagt het zich wel eens af: wat voor onderzoek hebben onze docenten eigenlijk gedaan? Tijdens college komt vaak het onderzoek van docenten zelf niet naar voren. Om een beter beeld bij het onderzoek van docenten te schetsen gaat de Heraut elke editie op bezoek bij docenten om te vragen naar hun onderzoek. Deze keer: De ‘filosofische drie’: van Leeuwen, Verschoor en Wissenburg. Interview van Leeuwen –‘ Dealing with Urban Diversity: Promises and Challenges of City Life for Intercultural Citizenship’ Van Leeuwen is in zijn onderzoek naar vormen van intercultureel burgerschap in de stad, onder andere op zoek naar een middenweg tussen complete segregatie en het ‘verplicht’ mengen van bevolkingsgroepen. Hij komt tot een soort moreel minimum van hoe mensen met elkaar zouden moeten omgaan. Wij zijn vooral benieuwd hoe dit er in de praktijk zou moeten uitzien. Allereerst moeten we weten dat het onderscheid tussen vrijwillige en niet vrijwillige clustervorming heel cruciaal is. Als clustervorming het gevolg is van discriminatie en racisme, dan vindt hij dit niet legitiem. In de praktijk is dit anders, maar het is een begin om een duidelijke standaard te hebben en vanuit die standaard onderzoek te

6


doen naar clustervorming. Een tweede punt is volgens hem dat clustervorming op basis van affiniteit niet verkeerd hoeft te zijn, als dit maar vrijwillig is en niet een totaal geïsoleerde groep veroorzaakt. Er zijn verschillende manieren om dit in de praktijk te voorkomen en het contact met andere groepen te stimuleren. Volgens van Leeuwen dienen gemeenschappelijke faciliteiten, zoals een sporthal, juist aan de randen van deze wijken te worden geplaatst, in plaats van middenin de wijken. In de politiek en de wetenschap bestaat volgens hem onterecht het idee dat clustervorming in de samenleving uitsluitend een negatief verschijnsel is. Migranten die in een vreemde samenleving komen, kunnen juist van elkaar iets leren over het immigratieland door in een relatief vertrouwde omgeving te wonen met andere immigranten die dat land al beter kennen. Door gedwongen spreiding kan er bovendien veel eenzaamheid ontstaan. Wel zouden we ervoor moeten oppassen dat er geen wijken ontstaan die helemaal homogeen zijn, wat betreft klasse en etniciteit. Om naast elkaar te kunnen leven moeten mensen om leren gaan met verschil. Van Leeuwen pleit dan ook voor een moreel minimum: een soort goedaardige vorm van onverschilligheid tegenover verschil, ook wel “side-by-side citizenship” genoemd. Dit onderwerp sluit aan bij ander onderzoek van Van Leeuwen naar

multiculturalisme en integratie. Multiculturalisme is volgens van Leeuwen nog steeds verdedigbaar, maar hij is van mening dat de overheid tekort is geschoten bij het stimuleren van integratie, wat cruciaal is bij een politiek van erkenning. Een belangrijk onderdeel van integreren is het leren van de taal. Maar ook vanuit de samenleving moet er volgens hem acceptatie komen van de verschillen die er tussen groepen zijn. Andere groepen kunnen iets fascinerends en tegelijk iets beangstigends hebben, dit is normaal, maar die gevoelens moeten niet worden geprojecteerd op die groepen. Normaal onbehagen kan dan snel ontaarden in stereotypering of erger. Interview Verschoor- ‘The Quest for the Legitimacy of the People’- A Social Contract Approach We hebben het met Marco Verschoor over zijn onderzoek naar het zogenaamde democratisch grensprobleem. De vraag die hij stelt is: wie heeft er recht op deelname aan het proces van democratische besluitvorming? Het voorbeeld dat hij gebruikt is het migratiebeleid. Staten claimen dat zij het recht hebben om eenzijdig te bepalen wie er binnenkomt. Moet dit niet op mondiaal niveau worden besloten? Iedereen wordt immers onderworpen aan de dwang die uitgaat van een immigratiewetgeving van een land, ongeacht of iemand van plan is naar het desbetreffende land te

migreren. Er is hier sprake van dwang omdat er een voornemen wordt uitgesproken om te interveniëren met de vrijheid van individuen. Bij zijn onderzoek naar het democratisch grensprobleem heeft hij gekeken naar de drie sociaalcontracttheorieën van Rawls, Locke en Hobbes. De theorieën van Locke en Hobbes voldeden niet, omdat ze onvoldoende democratisch waren, maar het ook mogelijk maken om mensen uit te sluiten van de samenleving. De Rawlsiaanse theorie kan worden uitgelegd als: alle mensen die onderworpen worden aan dwang via wetten, hebben recht op een democratische rechtvaardiging. Veel mensen leggen het uit als een liberale theorie, maar Marco Verschoor heeft het geïnterpreteerd als een democratische theorie. Er wordt gezegd dat een besluit recht moet doen aan individuen, maar ook dat je mensen uitsluit. Op die manier sluit deze theorie dus het best aan bij zijn onderzoek. Maar de theorie staat wel ver van de werkelijkheid, hij is behoorlijk radicaal. Het is dus lastig om dit in de praktijk te zien, maar dat is eigenlijk niet het probleem van de normatieve theorie, maar van de werkelijkheid die niet zou deugen, volgens Verschoor. Toch heeft hij een idee: niet alle wetgeving zou op mondiaal niveau moeten worden gerechtvaardigd, maar er zou een soort lappendeken kunnen ontstaan van wetgeving waarover op mondiaal, nationaal of regionaal niveau wordt besloten. We vragen ons af of er bij de uitvoering een onderscheid gemaakt zou moeten worden tussen landen die democratisch zijn en landen die autoritair zijn. Als antwoord op deze vraag wordt nogmaals benadrukt dat de uitvoering niet het probleem is van de normatieve theorie. Toch geeft Verschoor wel toe dat dit een praktisch probleem kan zijn, hij zou dan ook voorstellen om de niet-democratische landen uit te

sluiten van dit proces. Na afloop van het interview krijgen we het boek van zijn onderzoek mee, leuk voor op vakantie. Interview Wissenburg – ‘Substantive representation in a post-democratic environment’ en ‘Parenting and Intergenerational Justice: Why Collective Obligations Towards Future Generations Take Second Place To Individual Responsibility’ Het is dinsdagochtend, we komen het kantoor van Marcel Wissenburg binnen. Salsadiploma’s hangen aan de muur, overal staan vlaggetjes en liggen genealogische documenten: hier etaleert de hoogleraar politieke theorie zijn interesse en persoonlijkheid. De onderzoeksthema’s van Wissenburg variëren. Wissenburgs site geeft vier onderzoeksthema’s: groen libertarisme, politieke en morele pluraliteit, dieren in de politiek en kunstmatig leven, maar in de werkelijkheid doet hij er zo nu en dan een stap buiten. In ons interview hebben we ons gericht op twee onderzoeken: representatie en de verantwoordelijkheid die wij hebben tegenover toekomstige generaties. Over representatie stelt Wissenburg dat er een loss of polity is. Het overheidsbeleid wordt steeds belangrijker en ondoorzichtiger, omdat er meer actoren meespelen in het beleid. Daardoor is de politiek minder democratisch. ‘Of dat slecht is moeten we nog zien’. Moeten burgers meer met elkaar delibereren en politiek samenkomen om de loss of polity op te lossen? Wissenburg vindt van niet. Er is geen enkel empirisch bewijs dat politieke participatie leidt tot meer politieke interesse en betere beslissingen. ‘Ik vind het ook legitiem als mensen ’s avonds voor de buis zitten met een zak chips’. Hij zegt er wel snel bij dat hij weinig banktijd geniet. De oplossing voor loss of polity is volgens Wissenburg representatie. Zo kan een democratisch

draagvlak alsnog gevonden worden. Hij heeft een ontnuchterend beeld van de waarde van democratie. Volgens hem zouden veel mensen hun stem verkopen, wat aangeeft dat men ‘niet zoveel waarde hecht aan democratie als politicologen denken.’ Recentelijk heeft Wissenburg geschreven over de verantwoordelijkheid die wij hebben jegens toekomstige generaties. Vanwege voorbehoedsmiddelen kunnen we tegenwoordig bewust kiezen om kinderen te krijgen. Daarom mogen we er vanuit gaan dat ouders houden van de kinderen die geboren worden en daardoor volledig verantwoordelijk zijn voor deze kinderen. De samenleving heeft alleen verantwoordelijkheid zodra ouders niet meer kunnen zorgen voor hun eigen kinderen. De implicaties die dit heeft zijn groot. Collectief verplichte verzorging, zoals scholing van kinderen, zou dan niet meer gehandhaafd mogen worden. Alleen, zoals Wissenburg zei: ‘Dit is meer een politieke kwestie, niet een politiek theoretische kwestie. Collectieve arrangementen kunnen wel heel effectief zijn, maar er moet wel vrijwillig aan deelgenomen kunnen worden.’ Een belangrijk vangnet dat Wissenburg beschrijft houdt in dat de samenleving de verantwoordelijkheid heeft wanneer ouders niet goed voor hun kinderen (kunnen) zorgen. Hebben we dan ook een verantwoordelijkheid voor Afrikaanse kinderen? Volgens Wissenburg wel. We zijn moreel verplicht ervoor te zorgen dat onfortuinlijke samenlevingen zich kunnen redden, maar we hoeven niet alle welvaart te verdelen alsof we één samenleving zijn. Meer weten? Kijk eens op: www. wissenburg.org; koop of leen het boek “De multiculturele samenleving in conflict: interculturele spanningen, multiculturalisme en burgerschap” van van Leeuwen; of ga eens langs bij Marco Verschoor!


7

AU REVOIR FRANS! Gijs Swennen

Frans Timmermans wordt onze nieuwe eurocommissaris. Een verrassende keuze voor veel burgers, om de meest gewaardeerde minister van Nederland naar Brussel te sturen. Vanuit het perspectief van Mark Rutte – en vooral de VVD – is het echter niet meer dan logisch. Toegegeven, de beste optie voor Nederland was natuurlijk Jeroen Dijsselbloem. Nederland snakte naar een prestigieuze portefeuille, na vijf jaar een b-post te hebben bezet met Neelie Kroes. Dijsselbloem - al voorzitter van de invloedrijke Eurogroep - zou de perfecte opvolger van begrotingstsaar Olli Rehn zijn. De uitspraken van Dijsselbloem over het rook- en drinkgedrag van Juncker vielen echter slecht waardoor de PvdA over moest op plan B. Om nog steeds zeker te zijn van een zware post én te voldoen aan het wankelende vrouwenquotum van Juncker, werd minister van Buitenlandse Handel Lilliane Ploumen naar voren geschoven. Een logische keuze, Ploumen was immers - met haar staat van dienst - uitermate geschikt voor de invloedrijke post Handel. Het lijkt echter dat Rutte een andere voorkeur had dan zijn coalitiegenoot. Tijdens de beslissende EU-top vroeg Juncker

8


aan de minister-president wat uiteindelijk de Nederlandse inzending zou worden. Juncker rekende waarschijnlijk al op de aanbieding van Ploumen. Rutte toverde echter een betere optie uit de hoed: de internationaal geroemde minister Frans Timmermans, die Nederland op de best denkbare manier door de tragische ramp met de MH17 sleepte. Waarom zou Rutte onze meest gewaardeerde minister aanbieden? Het is allereerst maar de vraag of onder Timmermans de internationale positie van Nederland in de wereldpolitiek is verbeterd. Timmermans is iemand die graag zijn persoonlijke voorkeur laat blijken over (diplomatieke) kwesties. Juist om deze reden waren misschien de spanningen met Rusland eerder opgelopen. Want Timmermans besloot de zaak met de Arctic Sunrise voor het Internationaal Zeerechttribunaal te slepen, waar een diplomatieke oplossing wellicht verstandiger was geweest. Daarnaast liet Timmermans de Russen meerdere dagen op een excuus van Nederland wachten voor het oppakken van de Russische diplomaat Borodrin. Ondanks het excuus kon Timmermans persoonlijk wel begrip hebben voor de actie. Diplomatiek gezien

misschien niet de meest handige handelingswijze. Recent is er natuurlijk nog het beruchte incident met het ‘mondkapje’. De belangrijkste overweging voor Rutte is echter dat hij volledig buitenspel wordt gezet in het buitenlands beleid. Tijdens Rutte-I was Uri Rosenthal de minister van Buitenlandse Zaken, die op deze post een onzekere indruk maakte. Vrij spel voor Rutte dus. Deze speelruimte is onder Timmermans flink ingeperkt. De EU-top was dan ook de uitgelezen mogelijkheid om hier verandering in te brengen. Daarnaast speelt op de horizon nog het einde van Rutte-II. Als in 2017 de verkiezingen komen wil de PvdA waarschijnlijk met een nieuwe troef komen. Tot nu toe slaagt de PvdA er elke verkiezingen weer in een Cohen of een Samsom tevoorschijn te toveren. De ideale troef voor de volgende verkiezingen zou Timmermans zijn. Door Timmermans naar Brussel te sturen, krijgt Rutte vrij spel voor de volgende verkiezingen. Het CDA is nog niet hersteld van de crisis in de christendemocratie en de overige partijen hebben een te klein kiezerspotentieel. De beslissende slag voor de komende Kamerverkiezingen is nu al geslagen.

(AF)SPLITSING Robert Klaassen

Afgelopen september kon de Britse premier Cameron opgelucht ademhalen: de Schotse bevolking stemde nipt tegen afsplitsing van het Verenigd Koninkrijk. Een enorme geopolitieke ramp was voorkomen, althans, in de ogen van de premier. Als Schotland immers wel onafhankelijk was geworden, zou dat de ineenstorting van de economie van zowel Schotland als het Verenigd Koninkrijk betekenen, met als gevolg misschien wel een tweede eurocrisis. Afsplitsing is tegenwoordig helemaal in de mode. Zeker onder dat deel van de bevolking dat graag opgehitst wil worden door rare mannen met gekke kapsels en grootse (lees: idiote) ideeën. Dat uit zich vooral in het feit dat partijen met separatistische ideeën groter dan ooit zijn. Zo is in België laatst de N-VA, die streeft naar een onafhankelijk Vlaanderen, de grootste partij in het parlement geworden. De partij is zelfs onderdeel van de regering, waardoor de afbraak van België zich letterlijk blijft doorzetten. In Spanje wordt de vraag om een onafhankelijk Catalonië steeds groter. Separatistische bewegingen in heel Europa kijken met hoge verwachtingen toe hoe Catalonië zich aan het Spaanse

juk probeert te onttrekken. Beieren, Padanië en Bretagne staan al in de rij aan het loket voor de onafhankelijkheid. Dan is er nog Kosovo. Dat land is al erkend door de meeste westerse landen, waaronder Nederland. Servië durft echter niet los te laten. Het zit diep bij de Serviërs. Zo diep dat zelfs een voetbalwedstrijd tegen Albanië een politiek spelletje wordt. Daarbij werd de vlag van Groot-Albanië (een regio in de Balkan waar ook Montenegro en Kosovo toe behoren) op het veld werd neergelaten en een vechtpartij uitbrak onder de supporters. Nog meer is het separatistische sentiment te voelen in de euroscepsis van de bevolking. Het vertrouwen in de Europese Unie is onder de bevolking nog nooit zo laag geweest. Bij de Europese verkiezingen van mei boekten eurosceptische partijen als UKIP (Engeland), FPÖ (Oostenrijk), Front National (Frankrijk) en Syrizia (Griekenland) forse winst. Afscheiding van de EU blijkt in de meeste Europese landen opnieuw een hot item. ‘’Samen sterk’’ is niet langer populair. Eigenlijk komt het separatistische sentiment in Europa nog het hevigst naar voren in het conflict in Oekraïne. Daar riepen Donetsk en Loegansk in mei de onafhankelijke republiek Nieuw-

Rusland (Novorossiya) uit. Er is zelfs sprake van een militaire invasie van de Krim door Rusland, een feit waarvan niemand het voor mogelijk had gehouden dat het in de 21ste eeuw nog had kunnen gebeuren. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Kerry noemde de afsplitsing en invasie van de Krim zelfs ‘’negentiende-eeuws gedrag’’. Ik heb een boodschap voor u, mijnheer Kerry. De gevoelens uit de negentiende eeuw zijn nog niet voorbij. We zitten er middenin.


9

SUMMER OF WAR

INTERVIEW MET MICHIEL SERVAES & HAN TEN BROEKE

Gijs Swennen, Emma Rosendal, Loes Tijssen, Niek Kok

Hilversum werd de afgelopen maanden twee keer onaangenaam wakker geschud. Allereerst door MH17. Drie hele gezinnen uit de stad kwamen om bij deze ramp. In oktober verdween daarnaast plotseling een islamitisch gezin. Vader, moeder en kinderen vertrokken om mee te doen met de jihad. Hilversum is zo – helaas – een goed voorbeeld van hoe situaties van onrust in het buitenland ons dagelijks leven kunnen beïnvloeden, hoe ver weg ze ook lijken. De Heraut sprak met de buitenlandwoordvoerders van de PvdA, Michiel Servaes, en de VVD, Han ten Broeke, over het Nederlands buitenlands beleid, de Europese Unie (EU), de Noord Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en onze minister van Buitenlandse Zaken in deze Summer of War. Realisten en idealisten Wanneer je een krant openslaat of een willekeurig artikel leest op nu.nl, dan spreken de media vrijwel altijd over landen als geheel. “De VS besluit tot het bombarderen van IS-doelwitten” of “Rusland dreigt tot met het stopzetten van de gastoevoer

10


naar de EU”. In Nederland is het echter maar de vraag of wij als één land, één natie of één staat spreken naar de buitenwereld. Natuurlijk zijn er meningsverschillen binnen het land en ook de regeringspartijen verschillen in hun mening over buitenlands beleid. Waar liggen deze verschillen nu precies? Han ten Broeke heeft een politicologische benadering voor de ideologie in buitenlands beleid. Hij onderscheidt realisten en idealisten. ‘Je hebt in het buitenlands beleid twee scholen. Er zijn partijen die hun standpunt en politieke analyse baseren op de wereld zoals hij is en partijen die zich baseren op zoals de wereld zou moeten zijn. Rechtse partijen vallen daarbij vooral in de eerste categorie en linkse partijen in de tweede categorie. Maar eigenlijk zijn de verschillen heel klein, er is niet eens een partij meer tegen het NAVO-lidmaatschap. De basis is en blijft onze trans-Atlantische organisatie. Dit gevoel is bij rechtse partijen wel wat sterker dan bij linkse partijen.’ Michiel Servaes kijkt naar de invloed van partijen op het

buitenlands beleid. ‘Wij maken het buitenlands beleid niet, dat doet de regering. De regering doet uitspraken, de regering besluit tot deelname aan buitenlandse missies en onze taak is de regering te controleren. En dat doe je niet door af te wachten wat het kabinet doet, maar je probeert het beleid op hoofdlijnen op een of andere manier te beïnvloeden. Het kabinet spreekt altijd met één mond, maar moet zorgen dat zij op een meerderheid in het parlement kan rekenen en kijkt daarmee naar de opstelling van de coalitiepartijen PvdA en VVD. Je invloed in Den Haag is gebaseerd op macht van de nummers. Als jij een goede woordvoerder Buitenlandse Zaken bent, dan kun je met de kracht van je argumenten proberen dingen een bepaalde kant op te bewegen.’ 100% afhankelijk van Russisch gas De heren zijn het er over eens dat er deze zomer een verandering heeft plaatsgevonden in de wereldorde. ‘Realpolitik is terug,’ stelt Ten Broeke. ‘Geopolitiek is nooit weggeweest.‘ Servaes ziet een andere verandering: ‘Sinds de val van de muur in 1989

heeft een bepaald wereldbeeld postgevat - dat we er altijd met goed overleg uitkomen en dat we eigenlijk voorbij de tijd van echte geopolitiek zijn en van zero sum games zijn.’ Toch constateert Servaes dat er nog geopolitieke krachten aan het werk zijn: ‘Ik denk dat Europa even nodig heeft gehad om te beseffen dat het er nog is, dat er nog landen zijn die dit soort ouderwetse strategieën aanhouden.’ Deze schok is volgens Servaes ook een van de redenen dat de reactie van de Europese Unie op de acties van Rusland op de Krim zo lang op zich heeft laten wachten. Een andere reden is de Europese besluitvorming zelf. ‘Je moet eigenlijk naar een buitenlandbeleid toe waar je, óf formules vindt waarbij een meerderheid kan besluiten óf dat een veto wel mogelijk is, maar dan tenminste met twee of drie lidstaten. Een derde optie voor als je er met z’n allen niet uitkomt, is dat je dan een besluit kan nemen van: nou weet je wat Malta, dan doen we het met z’n zevenentwintigen. Dat soort discussies komen vanuit een soort oude kramp van vasthouden aan soevereiniteit, aan onze eigen besluitvorming.’ Servaes vindt dat de Europese besluitvorming efficiënter kan. ‘Als er drie, vier landen zijn die voor 100% van Russisch gas afhankelijk zijn, is het veel moeilijker om samen een positie in te nemen. En ik denk dat we die discussie, over besluitvorming per consensus, aan moeten gaan.’

buitengrenzen beleid worden. Invloedsferenbeleid. Dat is het gebied waar wij ons buitenlands beleid op moeten richten. In Brussel is er ook buitenlands beleid op de Pacific en Zuid-Oost Azië en Latijns Amerika. Het enige buitenlands beleid wat we in dat gedeelte van de wereld nodig hebben, kan ik in één woord omschrijven: handel.’

Ten Broeke vindt dat de EU op sommige vlakken bepalender moet gaan worden. Ook hij constateert dat dat aan de lidstaten ligt en niet aan de Hoge Vertegenwoordiger. ‘I didn’t bash Ashton, and I won’t mock Mogherini,’ aldus Ten Broeke. De buitenlandwoordvoerder van de VVD ziet ook een andere rol voor de EU: ‘Wat in mijn ogen een opdracht is voor deze nieuwe commissie is dat Europees buitenlands beleid, Europees

Toch lijkt de EU een leidende rol op zich te hebben genomen in het Oekraïne-conflict. Terwijl de NAVO dacht over zijn toekomst, heeft de EU zijn eigen hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid gekregen. Roept dit geen spanningen op? Volgens Ten Broeke, die voorzitter is van de Nederlandse delegatie bij de NAVO, moet je het niet zo zien. ‘Je hebt buitenlands beleid en veiligheidsbeleid. Als je strikt over militairen spreekt, dan moet

Over de aanpak van het conflict met Rusland verschillen ze van mening. Volgens Ten Broeke moeten we altijd rekening houden met onze handelsbelangen en ‘zullen we er altijd samen met de Russen moeten uitkomen’. Servaes erkent deze belangen ook, maar stelt dat ‘je soms ook posities moet kiezen die jezelf ook pijn doen, die bijvoorbeeld de handelsstromen raken.’ De NAVO is terug van nooit weggeweest De leidende rol die de EU speelde in het Oekraïne-conflict begged the question: waar is de NAVO? De NAVO heeft de afgelopen tien jaar veel nagedacht over zijn voortbestaan. ‘Er zijn weinig organisaties die zo vaak een anabolen-steroïden injectie hebben gekregen als de NAVO. Dat gebeurde met Afghanistan, dat gebeurde met een aantal operaties die noodzakelijk waren om stabiliteit aan de buitengrenzen van Europa te manifesteren en nu gebeurt dat weer,’ vertelt Ten Broeke ons, verwijzend naar het conflict in Oekraïne. ‘De NAVO is terug van nooit weggeweest.’

je hen zien als de onderaannemers van het buitenlands beleid. Militairen zijn altijd een tool die in de toolbox van een geïntegreerd buitenland- en veiligheidsbeleid zitten. Er is geen zelfstandig denkende buitenlandrol voor militairen.’ Dus het moet niet zo zijn dat defensie het buitenlands beleid gaat bepalen. Ten Broeke vindt echter wel dat defensie bovenaan mee moet doen. ‘We moeten af van het idee dat we alleen maar met soft power kunnen werken. Dat is jarenlang het model van de EU geweest – en toch ook wel een beetje van de in slaap gesukkelde lidstaten zoals Nederland.’ Wat is dan de rol van de NAVO in het Oekraïne-conflict? Op de NAVO-top in Wales riep Rasmussen op tot bewapening en militarisering van Europa. Ook plaatste hij het Oekraïne-conflict in het bredere verleden van de Koude Oorlog. Past de oproep tot bewapening van Rasmussen wel in het onderaannemerschap van defensie? ‘De Secretaris-Generaal van de NAVO kan wel degelijk zeggen wat er militair noodzakelijk is om succesvol te opereren en om veiligheidsdreigingen af te wenden. Dus hij praat daar volstrekt binnen zijn bevoegdheid,’ zegt Ten Broeke. Hij heeft dan ook geen negatief gevoel bij Rasmussens opvolger, de Noor Jens Stoltenberg. ‘Noorwegen is een land dat de afgelopen jaren zijn defensie-uitgaven wel degelijk op peil heeft gehouden en zelfs heeft vergroot. Dus als Stoltenberg op dat vlak een hardliner is, dan prima. Ik ben ook vereerd dat ik hem mag ontvangen bij de parlementaire NAVO-assemblee, die dan zijn zestig jaar bestaan viert. Dat zal Stoltenbergs eerste optreden bij de parlementariërs zijn.’ De vraag blijft of de EU de NAVO op een gegeven moment voorbij zal streven. Hier verschillen de meningen over. Ten Broeke constateert dat de NAVO weer eens heel hard nodig is. Servaes neigt naar een belangrijke rol voor de EU. Hij sluit niet uit dat er op een dag een Europees leger tot stand Heraut, jaargang 2014, editie 57

11

wordt gebracht. ‘Nu hebben 28 landen allemaal hun eigen leger, die in veel gevallen ook nog alles doen. Dus die zowel een landmacht hebben als een luchtmacht en een marine. Waar je eigenlijk naartoe moet is een soort rolverdeling in de Europese Unie. Samenwerking, maar waarbij je wel moet zeggen dat de landen met de, bij wijze van spreken, grootste maritieme traditie, Nederland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, zich meer daarop toespitsen terwijl andere landen, die landlocked zijn, veel meer op de landmacht georiënteerd zullen zijn. Dus dat zou een belangrijke stap zijn, dat je gewoon samenwerkingen creëert waarbij je tot taakspecialisatie overgaat.’ What goes up, must go down Als politicus moet je je, zeker in zo’n Summer of War, erg bewust zijn van de impact die een uitspraak kan veroorzaken, stelt Servaes, met in het achterhoofd de golf van oproer die minister Timmermans met zijn uitspraak over het mondkapje teweegbracht. ‘Wat niet moet leiden tot katachtige voorzichtigheid,’ voegt hij er aan toe. In het interview met Pauw kwam Timmermans met een feit aan dat nog niet publiekelijk bekend was, wat vanwege de ernst omtrent MH17 erg pijnlijk bleek te zijn. ‘Die uitspraak was natuurlijk niet goed en dat realiseerde hij zich ook direct.’ De lijn tussen vertrouwelijk en publiekelijk is nog wel eens moeilijk te onthouden. ‘Toen ik net hier in de kamer zat en ik voor het eerst een vertrouwelijke briefing kreeg door de inlichtingendiensten, werd ik achteraf opgewacht door de pers. Ik had me erg voorgenomen niets te zeggen over de briefing, maar in een half zinnetje zei ik net iets te veel. Het kan dus gebeuren en

12


het is in dit geval ook gebeurd.’ Zo wordt men het ene moment de hemel in geprezen voor een speech, en krijgt men later op hetzelfde onderwerp de wind sterk van voren. ‘What goes up, must go down, zoals de Britten dat verwoorden.’ Ten Broeke vindt dat Frans Timmermans vaak te weinig wordt erkend. ‘De combinatie Balkenende-Timmermans heeft er voor gezorgd dat Nederland meer dan gemiddeld invloedrijk en ook succesvol is geweest bij het Verdrag van Lissabon.’ Volgens Ten Broeke heeft Timmermans deze zomer zijn talenten laten zien. ‘Timmermans kan op elk internationaal podium kruipen en is daar direct één van de gelijken.’ Timmermans had de volgende Hoge vertegenwoordiger kunnen worden, evenals de Zweedse Carl Bildt en de Poolse Radoslaw Sikorski. Ten Broeke is echter niet negatief over Mogherini. Haar kracht zit niet in ‘het volume waarmee ze spreekt of het zelfvertrouwen waarmee ze zich presenteert, zoals die andere drie heren die ik net noemde, haar kracht hangt af van wat wij haar gunnen. En dan moet je vervolgens zelf het talent hebben om het te doen. Daar ben ik met haar helemaal niet zo ongelukkig over.’ Servaes denkt dat Timmermans het goed zou hebben gedaan op de plek van Mogherini. ‘De macht die je uitoefent, hangt toch af van de persoon. Met name bij de eerste mensen die zo’n nieuwe functie vervullen. Wat dat betreft ben ik niet erg enthousiast over de manier waarop Ashton dat gedaan heeft de afgelopen jaren. Er was echt behoefte aan iemand met veel ervaring die zo’n functie zou vervullen en Frans Timmermans zou daar zeer geschikt voor zijn geweest.’

Tips and tricks De Heraut sluit interviews traditioneel af met de vraag naar de tips and tricks voor een voorspoedig leven na de studie politicologie. Han ten Broeke studeerde internationale betrekkingen in Leiden. Draagt dat bij aan zijn huidige functie? ‘Ik heb er wel baat bij gehad, want ik kan vrij gemakkelijk terugvallen op de denkscholen en de denkwijze. Het geeft je iets meer diepte in je argumentatie.’ Wat zijn de must-do’s? Ten Broeke: ‘Reis. Leer de wereld kennen en realiseer je dat buitenlandse politiek geen invuloefening is. Wij denken vaak dat we met universele begrippen waar we verliefd op zijn geraakt de wereld kunnen verklaren. Maar je komt er niet ver mee. In deze wereld is de Europese manier van denken on a retreat. Niet, helaas, aan de winnende hand. En als je dat besef niet hebt, dan kun je praktisch niet zoveel met je studie.’ Servaes: ‘Het belangrijkste vind ik dat je dingen moet doen en zien en meemaken. En ik weet dat jullie je studie tegenwoordig nog veel sneller moeten doen dan in mijn tijd. Maar als ik terug denk aan mijn studietijd, dan denk ik aan dat ik stage bij de VN heb gelopen, het werk dat ik voor Amnesty International heb gedaan, ik heb toen ook bij Buitenlandse Zaken stage gelopen, ben lid van een politieke partij geworden. Debatteren heb ik in mijn studententijd geleerd. Dus doe net genoeg aan je studie om het netjes en goed te kunnen doen, maar gebruik alle tijd die je daarbuiten hebt om gewoon indrukken en ervaringen op te doen. Ik weet niet of het een wijsheid is, maar het is in ieder geval een advies.’

HENK EN INGRID Paul Dekkers,

Hannah Ploeger & Sara Bijlard

Oops! I did it again ’Minder! Minder! Minder!’ Zo riepen de aanhangers van Geert Wilders (PVV) na de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in maart, nadat hij een suggestieve oproep deed over meer of minder Marokkanen. Nu wordt hij vervolgd voor deze uitspraak, want die zou aanzetten tot haat. Wilders is echter niet onbekend met de rechtbank, want hij is al verschillende keren voor de rechter gedaagd voor, wat het OM vond, discriminerende uitspraken. Discriminatie is natuurlijk niet iets wat je moet aanmoedigen, maar is de vrijheid van meningsuiting niet belangrijker? Aangezien Nederland een brede definitie heeft van de vrijheid van meningsuiting, kun je ergens verwachten dat een lachwekkende uitspraak als deze het recht wel toelaat. Het is van de zotte en totaal onrealistisch om te beloven

dat je alle Marokkanen het land uit zult knikkeren. Wilders maakt in mijn ogen met deze uitspraak een totale karikatuur van zichzelf die de rest van de natie over zich heen had moeten laten gaan. Dat Rutte en de regering zich distantiëren van dergelijke uitspraken is leuk voor de buitenlandse bühne die er niks van begrijpt, maar voor het binnenland zou het geen verschil moeten maken. De uitspraak slaat toch nergens op. Daarnaast zijn de uitzonderingen op vrijheid van meningsuiting, zoals discriminatie, ook paradoxaal. Als je vrijheid van meningsuiting wil, moet je geen uitzonderingen gaan zitten maken. Natuurlijk kunnen woorden wel degelijk (mentaal) pijn doen, maar als je overal aanstoot aan neemt, laat je diegene alleen maar winnen. Zo is het verbod op Holocaustontkenning een prachtig voorbeeld van

een onnozel verbod, want in beginsel zijn mensen die de Holocaust ontkennen sowieso ontoerekeningsvatbaar. Met een dergelijke ontkenner kun je amper een gesprek voeren, laat staan dat je hem serieus moet nemen. Maar Wilders zelf schijnt ook niet vies te zijn van beperking van de vrijheid van meningsuiting. Zo vindt hij dat het OM Samsom en Spekman van de PvdA ook beide moeten vervolgen, omdat zij een vergelijkbare uitspraak deden als hijzelf (zo vindt Wilders). Wilders zou er beter aan doen om beroep te doen op de vrijheid van meningsuiting, in plaats van vingertje wijzen ’ja maar hij deed het ook, juffrouw!’ Het is jammer dat Wilders deze argumentatie gebruikte, want hiermee zet hij zichzelf nog verder voor aap. Hoewel, een aap is natuurlijk altijd nog intelligenter dan een Holocaustontkenner.

Henk: Nou Ingrid, ik ben van mening veranderd. Harry Piekema hoeft wat mij betreft toch niet mee in de zak naar Spanje. Ingrid: Hoezo dat nou weer? Ze hebben Zwarte Piet toch in de ban gedaan? Nou mij niet gezien, daar kom ik niet meer. Henk: Ach, het valt mee. Ze zeggen alleen maar dat je zelf kan kiezen, dat is toch niet zo erg. Ingrid: Nee, Zwarte Piet is zwart

en daar kan niemand iets aan doen! Dat heeft premier Rutje toch ook gezegd? Henk: Inderdaad, normaal luistert hij helemaal niet naar ons maar nu heeft ie ons toch eindelijk een keertje begrepen. Maar die mensen begrijpen toch ook wel dat wij het helemaal niet zo bedoelen. Ingrid: Hij komt gewoon door de schoorsteen. En even hè Henk, die mensen willen zich ook niet aanpassen aan onze cultuur, waarom wij wel aan die van hun? Dat klopt van geen kanten. Het is onze cultuur, onze traditie. We zijn toch zo trots op onze multiculturele samenleving? Nou ónze cultuur blijft niet overeind! Henk: Als die mensen gewoon rustig aandoen en niet zeuren over

onze tradities, blijft Sinterklaas een echt kinderfeest. Ingrid: Als Moslims iets zeggen dan heet dat een geloofsovertuiging en als Hollanders iets zeggen, dán heet het opeens racisme. Dat is toch niet normaal! Henk: Ja en waar gaat het nou allemaal over? Er zijn veel ergere dingen in de wereld, zoals IS of ebola, laat de politiek zich daar maar eens druk over maken. Ingrid: Maar ja, zoals je wel weet Henk, is er maar een persoon in Nederland die echt om het volk geeft, iemand die altijd naar ons wil luisteren en zich niet bezig houdt met politieke onzin: onze Geert. Henk: Zo is dat en zo zal het altijd blijven!


13

KOLDER IN DE POLDER

Koen Beekhuis

Hollands Kroon. Een doodnormale gemeente in de kop van NoordHolland, waar de gemiddelde ismi nog nooit van heeft gehoord. Volgens Wikipedia - en dus waar - betreft het een gemeente van zo’n 47 duizend inwoners, met als hoofdplaats Anna Paulowna. Oké, maar wat heb je er aan? Buiten het feit dat je met deze gegevens kunt schermen met die ene duidelijk aanwezige oom op de eerstkomende familieborrel, is er één belangrijke reden waarom de gemeente Hollands Kroon interessant is voor iedere politicoloog (in spé). Onlangs is een persbericht door de gemeente naar buiten gebracht, waarin het bekendmaakt het overgrote deel van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) af te willen schaffen. Een versoepeling van de APV zoals deze in Holllands Kroon zal plaatsvinden, is zeer ongebruikelijk en maar liefst 80% van de inhoud van de APV wordt op de schop gegooid. Het komt tegenwoordig vaker voor dat gemeentes bepaalde beleidsbepalingen uit de APV schrappen, zoals de kapvergunningen voor bomen. Maar Hollands Kroon heeft besloten dat zij de burgers haar eigen verantwoordelijkheid wil teruggeven. De gemeente vindt het bijvoorbeeld belachelijk dat ondernemers ieder jaar voor de kerstmarkt een vergunning moeten aanvragen, met alle bijbehorende rompslomp. Hollands Kroon wil naar een systeem toe waarin de gemeente ingrijpt als het te gek wordt, maar verder de burger en de ondernemer meer aan zet wil laten. Daarnaast wil de gemeente

14


een appèl doen op de verantwoordelijkheid van haar burgers en denkt zij dat de burgers elkaar zullen aanspreken op verkeerd gedrag. In plaats van een boete van het plaatselijke “lulletje rozenwater” a.k.a. BOA, geef je straks gewoon een rotschop in de maag van die poepende Pitbull van je buurvrouw! Maar stel je nu eens voor dat eenzelfde situatie in Nijmegen zou ontstaan. Het College besluit dat de APV niet langer houdbaar is en onnodige bureaucratie met zich meebrengt. Wat zullen hiervan dan de consequenties zijn? De APV reguleert immers belangrijke zaken: parkeerbeleid, prostitutiebeleid, bedelverboden, drugsverboden, afvalbeleid en evenementenbeleid. Dit kan dus betekenen dat ik op een welbewuste dag bedenk dat ik mijn afvalzak van het balkon gooi, bij mijn buurman aanklop om te bedelen voor een briefje van 50 euro en vervolgens op de hoek van de straat een jointje koop. Als ik dan bedenk dat ik eigenlijk nog even langs de Vroom & Dreesman moet om wat kleinood te kopen, spring ik in de auto en parkeer ik die gewoon midden op de grote markt. Nu moet ik bekennen dat het bovenstaande ietwat ongenuanceerd kan overkomen. Hollands Kroon zal het niet zo ver laten komen, omdat regelgeving voor gevaarlijke situaties en drugsen prostitutiebeleid gehandhaafd blijft. Het schrappen van het overgrote deel van de APV zal volgens Hollands Kroon leiden tot minder betutteling, minder dooie letters en meer vertrouwen in haar burgers. Tegelijkertijd is het een gigantisch experiment, waar nog maar van

moet blijken in hoeverre de burger daadwerkelijk zonder regelgeving in staat is om orde te handhaven. Gaan zij nu handelen naar de categorische imperatief van Kant of blijkt door het wegvallen van de gemeente als “Leviathan” dat wanorde en chaos (en een hoop poep op straat) het volk ten dele zal vallen? Het precedent dat hier geschapen is kan zomaar een voorbeeld zijn voor gemeentes over het hele land. Misschien mag je dus over een paar jaar dus na een avondje comazuipen de “aardappels afgieten” midden op de Oranjesingel. Dat zal dan een moment zijn waarop de mens zichzelf zal ontstijgen en we werkelijk beseffen wat we zijn: ongelikte beren!

SJAARS & KOFFIE

Lotte Stok, Casper Veenhuysen & Robert Klaassen

OCHTEND

MIDDAG

AVOND

Hoe glorieus onze avonden en hoe productief onze middagen ook mogen wezen, we moeten allemaal toegeven dat we eigenlijk collectief in ons dieptepunt zitten in de ochtend. Nu deze miserabele onderneming voor de uitwondende student nog wel mee valt, is het voor de thuiswonenden onder ons ergens tussen een lastige affaire en een totaal drama. In de middelbare schooltijd was voor velen onder ons de gedachte van voor 7 uur opstaan al genoeg om het humeur goed te verbrassen, ik denk ondertussen bijna met jaloezie aan al die scholiertjes die nog lekker in hun bed liggen als ik sta te verkleumen op station Den Bosch. Laten we voor de grap nu eens inbeelden dat het onszelf gelukt is te strompelen van ons bed naar de ontbijttafel. Snel wat achter de kiezen, de laatste ochtendbezigheden en dan hup, op de fiets, of als je benen niet meewerken, met de bus. Voor hen op kamers is het voorbij, voor de forensen is dit slechts het begin. We pakken de trein – die als je net niet tijd bent óf juist lekker vroeg maar de trein te laat – waarna we aankomen op Nijmegen. We slaan onszelf door de massamenigte van Radboud en HAN studenten die allemaal om een plaatsje op buslijn 10 vechten, we komen aan op de campus, halen een bak koffie, en gaan met een zucht zitten bij ons werk- of hoorcollege. Zo, weer de donkerste uren van de dag overleefd.

Als de middag aanbreekt, begeven de eerstejaars zich naar de Refter, waar zij de lekkerste en natuurlijk gezondste maaltijden als broodjes frikandel en bamischijven voor een prikkie kunnen nuttigen. Veel studenten brengen de middagpauze door in de ismuskamer, waar flink wordt gediscussieerd over politiek relevante zaken en enthousiast wordt begonnen aan het organiseren van feestjes door de verschillende commissies. Alvast beginnen aan het maken van de opdrachten is niet nodig, aangezien dat prima uitgesteld kan worden tot na het zuipfestijn dat ’s avonds komen gaat. Ondertussen beginnen de oogleden van de vroeg opgestane studenten al zwaar te worden, wat zo snel mogelijk wordt tegengegaan door liters koffie naar binnen te werken. Als de kersverse eerstejaars er dan achter te komen dat de middagcolleges al een kwartier eerder zijn begonnen, haasten zij zich, zoals iedere student dat behoort te doen, op gepaste tred naar de collegezalen. Om vervolgens erachter te komen dat het toch wel heel nuttig is om ‘s middags de colleges te bezoeken, want nergens is het zo makkelijk inslapen als in de collegezalen. Een wekker is niet nodig, want je kunt erop rekenen dat een zekere bebaarde professor je zal wakker maken door keiharde pepernoten met een snelheid van kilometers per uur in je gezicht te werpen.

Na de slopende colleges valt de avond en beginnen de studentenbuikjes te knorren. Afspraken voor eten en uitgaan worden gemaakt. Met de laatste energie van de zware collegedag slepen de studenten zich naar de supermarkt om eten (en bier) te kopen. Eenmaal bepakt en bezakt met AH basic producten thuisgekomen worden de eerste biertjes geopend en begint het kookfestijn. Hier en daar brandt wat aan, maar uiteindelijk staat er dan toch een echte maaltijd op tafel. Algauw zijn de onderlinge verhoudingen van de kersverse studenten het onderwerp van gesprek. Alle bekenden komen aan bod en de nieuwste roddels worden smakelijk uitgewisseld. De studenten zijn al helemaal gewend aan de Nijmeegse dorpsmentaliteit. Nadat het smakelijke eten en de sappige verhalen zijn verteerd volgt er een korte discussie over wie de afwas gaat doen. Uiteindelijk belandt echter iedereen toch wel uit solidariteit in de keuken, waardoor zelfs afwassen een feestje wordt. En dat is nog maar de voorpret. Wanneer de biertjes thuis op zijn wordt het feestje naar de stad verplaatst. De studenten zorgen er in ieder geval voor dat er tijdens de befaamde stapavond genoeg nieuwe, sappige verhalen worden gecreëerd om de volgende ochtend tijdens het college (met kop koffie én kater) te bespreken.


15

METEN MET MAURICE Joseph Dommeck, Hannah Ploeger & Casper Veenhuysen

Het nieuws van de afgelopen tijd staat vol met jammere dingen. De MH17, Zwarte Piet, Volkert van de Graaf en onthoofdingen van de ISIS. Voor mij, Maurice de Hond, is op het moment dat ik zulke dingen lees maar één ding belangrijk: Wat vindt Nederland? Daarom heb ik in samenwerking met de Heraut een actualiteitenenquête gehouden. De enquête die door 61 politicologiestudenten in Nijmegen is ingevuld lijkt mij een goede representatie van de mening van het Nederlands volk. Meer verantwoording over mijn enquêtes kunt u vinden op een document ergens op mijn site (peil.nl). Als eerste heb ik gevraagd of mensen voor of tegen het leenstelsel zijn. Wat blijkt? Meer dan 65% van de studenten (lees: Nederlanders) is tegen het leenstelsel! Voor de studenten die van kleumen houden: op 14 november is er een protest tegen het leenstelsel in Den Haag. Niet dat de politiek echt luistert naar de wil van het volk. De enige peilingen van mij die er echt toe doen zijn de keurig uitgevoerde zetelpeilingen. En dan dat vervelende ISIS. Of noemen we het tegenwoordig IS? Ondanks dat ze al enkele live-onthoofdingen opnamen (vroeger verzamelden we gewoon op een plein, leve de moderne tijd) en het feit dat ISIS een groter leger heeft dan Nederland, is de

16


gemiddelde Nederlander nog steeds niet onder de indruk. Op een schaal van 1 tot 5 geeft de gemiddelde Nederlander een 2 aan. Een 1 betekent dat men zich niet bedreigd voelt en een 5 geeft aan dat ze in de achtertuin al een bunkertje aan het graven zijn – voor het geval dat. De uitslag is ook niet zo vreemd. Nederland is zo’n gedoogland geworden dat je bijna tripartiet moet overleggen om toestemming te krijgen om een terroristische aanslag te plegen. Volkert van der Graaf is recent vrijgekomen. In 2011 heb ik nog een enquête bedacht waaruit bleek dat driekwart van de PVV-kiezers nu Pim Fortuyn zou stemmen als hij nog leefde. Toch krijgt Van der Graaf van Nederland gratie. Maar liefst 74% van de Nederlanders vindt dat Van der Graaf zijn tijd heeft uitgezeten en van zijn vrijheid mag genieten. Een beetje rechter zou ook gevoelig moeten zijn voor de wil van het volk. Fun fact: wisten jullie dat Van der Graaf vroeger milieuactivist was? Niet dat ik een verband wil trekken, hoor. Kijkend naar de datum is het alweer bijna tijd voor Sinterklaas. Zwarte Piet is vanaf vorige december nooit meer uit het nieuws geweest. Voor mij is “Zwarte Piet” ondertussen bijna een pleonasme geworden, maar ik was benieuwd wat Nederland vindt. De meningen zijn verdeeld: 57% vindt dat Zwarte Piet ook

rainbow-Piet kan worden. Lijkt me dan wel leuk als de kleur een politieke voorkeur uitstraalt. Bijvoorbeeld de Blauwe Piet – de liberaal – die alleen strooit naar de rijke kinderen. En dan de Rode Piet, die pepernoten afpakt van de rijke kinderen en het geeft aan de arme. Ik ben dan wel benieuwd wat de PVV-Piet gaat doen: is die zwart, of juist wit? Als laatste heb ik Nederland gevraagd of de reactie van de EU op Rusland goed genoeg is. De Nederlander lijkt niet echt onder de indruk te zijn van de sancties. Op een schaal van 1 tot 5 geeft de gemiddelde Nederlander een 3,3 aan. Een 1 geeft aan dat Rusland weinig ruimte is gelaten met de sancties. Een 5 geeft aan dat men niet erg onder de indruk is. Dit is ook wel een beetje wat ik van tevoren al in mijn hoofd had, dus het zal wel een goede peiling zijn geweest. Wat wel erg opvallend was aan mijn peiling, was dat niemand het knopje “weet niet/geen antwoord” heeft aangetikt. Dat is voor mij wel een teken dat deze zaken erg belangrijk zijn voor de Nederlander. Jullie zijn in ieder geval weer op de hoogte van de Nederlandse mening. Ik ga nu naar Jeroen Pauw om mijn bevindingen te delen met een breder publiek dan de Heraut. Is getekend, Maurice de Hond.

ÉÉN LAND, ÉÉN SYSTEEM? Felix Verhagen

Het woord paraplu komt van het Franse ‘’parapluie’’, wat direct vertaald ‘tegen de regen’ betekent. We gebruiken de paraplu om ons te beschermen tegen neerslag, maar afgelopen maand werd de paraplu in Hong Kong door protestanten vooral ingezet om zich te beschermen tegen traangas van de politie. Het kan je niet zijn ontgaan, vele nieuwsberichten over protesten in de speciale economische zone in China: Hong Kong. Het is een kleine stadstaat die in 1841 werd gekoloniseerd door GrootBrittannië en pas eind vorige eeuw in 1997 werd teruggegeven aan China. De Britten stelden indertijd een aantal voorwaarden om de verworven vrijheden van burgers in deze regio te beschermen. In de grondwet van Hong Kong werd de ‘basic law’ opgenomen met begrippen als: ‘algemeen kiesrecht’ en een ‘democratische procedure’. Het concept van China als één land met twee systemen, was geboren. Hong Kong zou zijn eigen liberale politieke statuut behouden in een communistisch land. Althans, dat was de verwachting. Inwoners van Hong Kong zijn bang dat de inmenging van Beijing steeds groter zal worden in de toekomst en daarmee komen de verworven vrijheden onder druk te staan. De angst voor te veel inmenging in Hong Kong werd afgelopen 31 augustus 2014 bevestigd. de verkiezingsprocedure in 2017 voor een nieuwe ‘ChiefExecutive’ – de leider van deze stadstaat – werd die dag vanuit Beijing bekend gemaakt. Er zal een speciaal comité worden opgericht binnen de regering die kandidaten zal ‘goedkeuren’ indien ze geschikt zijn. Bovendien

zal de lijst van gegadigden uit maximaal drie personen bestaan. In Hong Kong werd zeer verontwaardigd gereageerd. Deze verkiezingsprocedure strookte niet met de het woord ‘algemeen kiesrecht’ dat in 1997 werd vastgelegd in de grondwet van Hong Kong. De inwoners hadden het begrip uitgebreid geïnterpreteerd met volledig kiesrecht voor elke inwoner van de stad en een lijst die zelf kon worden samengesteld. Er volgden massale protesten in de straten van Hong Kong die we afgelopen maand op tv konden zien. Het protest werd gevoerd onder leiding van Benny Tai. In 1989 protesteerde hij als student op het plein van de hemelse vrede voor democratische hervormingen, maar die protesten werden op zeer brute wijze door de Chinese regering neergeslagen. Verbitterd en gedesillusioneerd kwamen hij en vele andere studenten met hem uit een strijd tegen de communistische regering. Benny Tai grijpt nu opnieuw een kans om met zijn Occupybeweging te strijden voor democratische waarden. Een groep van 700.000 inwoners schaarde zich achter hem en gingen de straat op bewapend met spandoeken, T-shirts en paraplu’s. De regering in Beijing stelt echter dat het beeld van ‘massale protesten’ in westerse media is vertekend. Volgens de regering wordt de verkiezingsprocedure door een kleine minderheid van nog geen 10% inwoners in Hong Kong afgekeurd. Dit beeld werd volgens de regering in juli bevestigd, toen meer dan een miljoen mensen stemden vóór de pro-Beijing alliantie van een Hongkongse zakenman

Gery Cheng. Hiermee oversteeg de pro-Beijing alliantie de Occupybeweging van Benny Tai. In het westen staan we sceptisch tegenover deze mededelingen. De propagandamachine in China kan buitenstaanders op het verkeerde been zetten. Zo zouden veel antihervormingsgezinde Hongkongers meerdere malen hun stem kunnen uitbrengen voor de alliantie van Cheng om zo de omvang van het probleem te relativeren. De strategie van de regering mocht niet baten. In een stad waar mensen geregeld de straat op gaan om te protesteren tegen weten regelgeving is een ingreep met traangas een grote inbreuk op de liberale waarden die inwoners tot op de dag van vandaag koesteren. Om weerstand te kunnen bieden tegen het gas hielden protestanten met gestrekte armen paraplu’s voor hun lichaam. De paraplu groeide zo uit tot het symbool van verzet. Sterker nog, het protest zou volgens demonstranten als de ‘’paraplurevolutie’’ de geschiedenisboeken in gaan. Maar helaas, een revolutie bleef uit. De protestanten zwakken af en een beloofd gesprek met de betogers werd afgelast omdat er niet constructief aan werd meegewerkt. Uiteindelijk lijkt de macht van Beijing zich verder uit te breiden. In 1997 werd een verdrag tussen Groot-Brittannië en China opgetekend waarin stond dat Hong Kong 50 jaar lang een grote mate van autonomie zou behouden. Inmenging in wetgeving zou dus in theorie tot 2047 onmogelijk zijn. We zien dat begrippen in dit verdrag al in minder dan twee decennia worden verdraaid of opgerekt. Het geloof in één land met twee systemen lijkt hiermee op lange termijn onhoudbaar.


17

WOORDJE VAN DE VOORZITTER Tom Dymanus

We zijn los. Het jaar is weer begonnen en ismus was uiteraard ook dit jaar van de partij. Na een bijzonder geslaagde introductie is ook het academisch jaar nu echt begonnen en zullen wij allemaal aan de bak moeten. Hierbij kunnen wij ook dit jaar weer rekenen op een bekroond docent. Bert-Jan Verbeek is, op voordracht van ismus, verkozen tot beste senior docent van de universiteit en daar zijn wij natuurlijk apetrots op. Dit jaar is de studentenassessor van de managementfaculteit een politicologe. Daniëlle Flonk zal het aankomende jaar de belangen van alle studenten van de managementfaculteit vertegenwoordigen. Hiervoor wil ze altijd weten wat jij aan te merken hebt op onze opleiding. Laat haar dit ook zeker weten wanneer je haar in de FSR kamer ziet zitten. Verder heb ik bij mijn vorige woordje de doelstelling uitgesproken elke Heraut een politicologisch probleem in een land te bespreken. Mijn politicologische walhalla is het land van hamburgers en het verspreiden van democratie. Ik sluit niet uit dat ik dit land nog een keer zal bespreken maar met de midterms voor de deur kon ik het niet laten. Elke Amerikaanse verkiezing is namelijk smullen voor de politicoloog. Waar in het verleden de mosterd op Obama’s hamburger en zijn beige pak het moesten ontgelden, draait het vandaag de dag om de koffiebeker in zijn hand bij het salueren. Het land lijkt vandaag de dag meer gepolariseerd dan ooit tevoren. Beide partijen gunnen elkaar geen

18


strobreedte en dit leidt tot een totaal andere vorm van politiek dan wij in Nederland kennen. Het grote gevaar van de verkiezingen die voor de deur staan is dat het land nog onbestuurbaarder wordt dan het nu al is. Bij deze midterms worden namelijk niet alleen 33 van de 100 stoelen in de senaat verdeeld, maar ook alle zetels in het huis van afgevaardigden. Daarnaast kiezen 36 staten een nieuwe gouverneur. Obama’s approval ratings staan er niet slecht voor in vergelijking met andere presidenten, maar er is veel kritiek op zijn buitenlandse beleid. Wanneer deze kritiek ertoe leidt dat zowel het huis van afgevaardigden als de senaat in handen van Republikeinen vallen, kunnen zij het land onbestuurbaar maken. We hebben vorig jaar gezien dat politici hier in de VS niet voor terugdeinzen, toen een conflict over publieke gezondheidszorg ervoor zorgde dat een groot deel van de overheid dicht ging. Met name de Republikeinen gaan deze verkiezingen voor een totaal andere aanpak. De partij is de afgelopen tijd onder invloed van de beruchte Tea Party steeds conservatiever geworden en dit dreigt hen volkomen kansloos te maken om de grote groep gematigde stemmers binnen te halen. We zien deze nieuwe strategie goed terug in het standpunt omtrent homoseksualiteit. Zelfs de meer conservatieven binnen de partij geven nu aan dat het homohuwelijk niet langer een ‘core issue’ is. Daarnaast probeert de Republikeinse partij deze verkiezingen meer stemmen van vrouwen binnen te halen. Veel

van de campagnespotjes zijn op vrouwen gericht en dit levert hilarische resultaten op. Mijn persoonlijke favoriet is een waarin een jonge vrouw een bruidsjurk moet uitkiezen uit twee opties. De Republikeinse kandidaat is een mooie, betaalbare jurk die het meisje zelf graag wil. De jurk met de naam van de Democratische kandidaat is ouderwets, veels te duur en komt met extra belastingen. Leuk detail hierbij is dat ze de campagne voor een stuk of vijf staten hebben gemaakt door simpelweg de namen van de jurken te veranderen. Het seksisme in deze campagne is natuurlijk ongekend en zal waarschijnlijk niet helpen gematigde vrouwen met meer interesses dan alleen een prinsessenhuwelijk over de streep te trekken. Mocht je het filmpje willen zien, zoek dan op ‘say yes to Rick Scott’ op Youtube. Het laatste grote onderdeel van de Republikeinse strategie is de oneindige aanval op Obama. De crisis in het Midden-Oosten, aanval op het Amerikaanse consulaat in Benghazi en de gevaren van ebola voor de VS worden gebruikt om te illustreren dat Amerika een zwakke leider heeft. Dit heeft er zelfs toe geleidt dat Democratische kandidaten in conservatievere regio’s als Alaska en Kentucky zich enorm afzetten tegen Obama. De rest van de Democraten proberen aan de andere kant vooral duidelijk te maken dat de Republikeinen niet constructief meewerken en vooral bezig zijn wetgeving te slopen. Al met al genoeg redenen om uit te kijken naar 4 november, het wordt weer smullen.

SPONSORS

GRATIS ZAAL VOOR FEESTEN, BORRELS EN VERGADERINGEN Daalseweg 19 6521.GE.Nijmegen telefoon 024-3230257 [email protected] www.haantje-nijmegen.nl


19

De Heraut wants you! Op zoek naar een uitdaging? Het lijfblad voor- en door politicologie studenten staat altijd open voor nieuwe redactieleden. Kruip in de pen en ventileer een mening over al het politieke nieuws dat jou interesseert. Mail naar [email protected] of neem contact op met Niek Kok of Gijs Swennen, hoofdredactie van De Heraut. Of kijk op: www.facebook.com/deheraut Heeft u interesse om hier te adverteren? Neem contact op met studievereniging ismus: Thomas van Aquinostraat 5.0.03 Faculteit der Managementwetenschappen Radboud Universiteit Postbus 9108 6525 GD Nijmegen Telefoonnummer 024-361 16 59 E-mailadres [email protected] [email protected]

Hoofdredactie Niek Kok Gijs Swennen Redactie Sara Bijlard Paul Dekkers Joseph Dommeck Laura Lenting Nicole Nibbering Emma Rosendal Loes Tijssen Felix Verhagen Koen Beekhuis

Hannah Ploeger Lotte Stok Casper Veenhuysen Robert Klaassen Eindredactie Niek Kok Nicole Nibbering Gijs Swennen Emma Rosendal Felix Verhagen Vormgeving Tobias van Kempen

De Heraut. Interview met Michiel Servaes & Han ten Broeke. Au revoir Frans! Kolder in de Polder Één land, één systeem?

Recommend Documents