De grote inspiratiemap: Z.O.Z.
Femma vzw, De Praktische School vzw Urbain Britsierslaan 5 1030 Brussel 02 246 51 11 www.femma.be –
[email protected] Open aanbod 2015-Els Moerman 1
Niets uit deze uitgave mag – noch geheel, noch gedeeltelijk – verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van de dienst Praktische School van het Algemeen secretariaat van Femma. Er mag niets uit de nota te koop aangeboden worden, noch aan de deelnemers, noch aan buitenstaanders.
2
INHOUDSTAFEL DE GROTE INSPIRATIEMAP
Intro p.9 Handleiding map p.10 1. BETOVERING p.11-20 1.1.
VERHALEN BETOVERING p.12
1.1.1. Een wrat en de rotte ajuin p.12 1.1.2. Voor hun tijd gekapt p.12 1.1.3. Bloeddonor p.12
1.2.
LIED BETOVERING p.13
1.2.1. Als ik kon toveren- Herman Van Veen p.13
1.3.
WOORDJE UITLEG BETOVERING p.14
ONTTOVERING p.14 BETOVERING p.14
1.4.
OEFENINGEN BETOVERING p.15-20
1.4.1 1.4.1. 1.4.2. 1.4.3. 1.4.4.
Alice in wonderland p.15, ijsbreker rond het thema ‘fantasie’ Wet van aantrekking p.16, bespreking korte tekst over universele natuurwet Loslaten p.17, klein loslaatritueel om wens te doen uitkomen Wenszakjes p.18, buitenmethodiek om wensen universum in te sturen Strijder van het Licht p.19-20, discussie over ‘normaliteit’
2.
GELOOF p.21-48
2.1.
VERHAAL GELOOF p.23-24
2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. 2.1.5.
De vlinder p.23 De knopen draad p.23 Het hooglied van de liefde (1 Korinthiërs 13, 1-8) p.23-24 Waar is God te vinden? p.24 De blinde bedelaar (Mc 10, 46-52) p.24
2.2.
LIEDEREN GELOOF p.25-28
2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. 2.2.5.
Daar waar vriendschap is (Ubi caritas)- Taizé p.25 Dreamer- Isbells p.26 Into my arms – Nick Cave en The Bad Seeds p.27 Inspiratiebronnen liederen p.28 Slotlied: Laat de woorden die wij hoorden p.28
3
2.3.
WOORDJE UITLEG GELOOF p.29
2.4.
OEFENINGEN GELOOF p.30-45
2.4.1. De cocon p.30, oefening rond hoop en het geloof in een goed einde 2.4.2. Waar liefde is p.30, linken van liefde en geloof a.d.h.v. afscheidsrede Jezus 2.4.3. Zegening p.31, korte reflectie over jouw rotsen in de branding 2.4.4. Twijfel p.31, positieve blik op twijfel als keerzijde van geloven 2.4.5. ’t Geloof & hoop p.32, stilstaan bij gedichten over link geloof en hoop 2.4.6. Geloofsbelijdenis p.33, lezing twee geloofsbelijdenissen 2.4.7. Vertrouwen p.34, waarop wil men meer leren vertrouwen? 2.4.8. Vaders liefdesbrief p.34, schrijfoefening met God als geadresseerde 2.4.9. Levensmomenten p.34, werkvorm om religieuze betekenis van momenten te onderzoeken 2.4.10. Het glas water p.35, verhaal dat stress en meditatie bespreekbaar maakt 2.4.11. Stiltemeditatie p.37, uitnodiging tot stiltemeditatie 2.4.12. Overgave p.38-39, visualisatie-oefening over overgave en bewustzijn 2.4.13. Zoekend p.40-43, bespreking citaten over de zoektocht naar God 2.4.14. De weg p.44, onderzoeken van een geloofsbetuiging van Jeanne Devos 2.4.15. Ik geloof niet, ik geloof p.45, neerpennen van de dingen waar men wel of niet in gelooft
3.
MEDEDOGEN p. 49-81
3.1.
VERHALEN MEDEDOGEN p.50-51
3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4.
Voel de pijn maar p.50 De yogi en de schorpioen p.50 Als alles gezegd en gedaan is p.50 De nacht ten einde p.51
3.2.
LIEDEREN EN FILM MEDEDOGEN p.51-52
3.2.1. 3.2.2. 3.2.3. 3.2.4. 3.2.5.
Film 'Father, Daughter & Dzo‘ p.51 Lied ‘Verlicht het pad’ p.51 Lied ‘Stem als een zee van mensen’ -Huub Oosterhuis p.52 CD Spirit of compassion p.52 ‘Lied om de Geest’ -Jan van Opbergen p.52
3.3.
WOORDJE UITLEG MEDEDOGEN p.53-54
3.4.
OEFENINGEN MEDEDOGEN p.56-81
3.4.1. Mededogen gedefinieerd p56, zoektocht naar een eigen definitie van mededogen 3.4.2. Een snaar raken p56, bespreking van de win-winsituatie van mededogen 3.4.3. Aanvaarding p56, analyse van meditatietekst over ‘aanvaarding’ 3.4.4. Zout p57, de betekenis van metaforen ‘zout ‘en ‘licht’ bestuderen 3.4.5. Vijand p58, stilstaan bij verhaal over het liefhebben van de vijand 3.4.6. Hoop in kwetsbaarheid p59-60, een gebed om samen te bidden 3.4.7. Laat ons p61, toepassing van gedicht van Ghandi op Femma 3.4.8. Jij bent mij p61, oefening om inzicht te krijgen in (innerlijke) vijand 3.4.9. De vijand als kind p62, hoe moeten we ‘liefhebben van je vijand’ begrijpen? 3.4.10. Liefdevolle vriendelijkheid p.62, boeddhistische oefening in vriendelijkheid 4
3.4.11. G.R.A.C.E.-model p63, voorstelling van model voor het vergroten van compassie 3.4.12. Zelfcompassie p.65, oefening in zelfmededogen 3.4.13. Wat zou liefde doen? p.66-68, stappenplan voor bewust handelen in lastige situaties 3.4.14. Gedichten p.69-75, analyse van gedichten over mededogen 3.4.15. Barmhartigheid p.76-77, studie van de parabel van Barmhartige Samaritaan 3.4.16. Quotes mededogen p.78-81, opinievorming a.d.h.v. quotes over mededogen
4.
GELUK p. 82-109
4.1.
VERHALEN GELUK p.83-84
4.1.1. 4.1.2. 4.1.3. 4.1.4.
Boerengeluk p.83
4.2.
LIEDEREN EN FILMPJES GELUK p.85-88
4.2.1. 4.2.2. 4.2.3. 4.2.4. 4.2.5. 4.2.6. 4.2.7.
Geluk- Vader Abraham p.85 Belijdenis-Wil Freddy p.86 Gelukkig zijn- Anne Christy p.86 Gelukkig - Stef Bos p.87 Verdwalen Van Geluk - Geert Vandenbon p.88 Overige liedjes rond geluk p.88 Filmpjes rond geluk p.88
4.3.
WOORDJE UITLEG GELUK p.89-90
Het geluk is geen grote diamant p.83 De man die achterna gezeten wordt door een tijger p.84 De koning en de arme violist p.84
Geluk als relationeel gegeven p.89 Het geluk van vrijwilligerswerk p.89 Meer info over geluk p.89 Oorzaken van geluk p.90
4.4.
OEFENINGEN GELUK p.91-109
4.4.1. Boerengeluk p.91, bepaalt je blik wat geluk is? 4.4.2. Gedeelde poëzie p.91, samen schrijven van poëzie over geluk 4.4.3. Ga naar buiten p.91, tip om het paradijs te ontdekken 4.4.4. Het spel van geluk p.92, kort raadseltje over levensgeluk 4.4.5. Geluksdagboek p.92, tip om geluksmomentjes in je groep te vergroten 4.4.6. Gelukparels p.92-95, creatief aan de slag met quotes en gedichten over geluk 4.4.7. Drie bomen p.96, verhaal dat als opkikker kan dienen op moeilijke momenten 4.4.8. God zal mij redden p.97-100, uitnodiging om je zegeningen te tellen 4.4.9. Schaal voor geluk p.101, analyse van jouw geluk op verschillende levensgebieden 4.4.10. Sabbatgebed p.102, een Joods gebed om dank je wel te zeggen 4.4.11. Het goede voorbeeld p.102-103, waarin schuilt het geluk van het gezinsleven? 4.4.12. Random acts of kindness p.104-105, tips om kleine onbaatzuchtige daden te doen 4.4.13. Grote dankbaarheid p.106-107, project om van dankbaarheid een vaste waarde te maken 4.4.14. Dankbaarheidskraal p.108, hoe maak en gebruik je je eigen dankbaarheidsketting? 4.4.15. Geluk is… p.108, ideetje om een geluksmuur in je groep in te voeren 4.4.16. Geluk en bijgeloof p.109, brengt wandelen in de regen geluk? of een lieveheersbeestje? … 5
5.
DE KLEINE DINGEN p.110-124
5.1.
VERHAAL DE KLEINE DINGEN p.111
5.2.
LIEDEREN DE KLEINE DINGEN p.111-113
5.2.1. 5.2.2. 5.2.3. 5.2.4. 5.2.5.
Reasons to be Cheerful -Ian Dury & The Blockheads p.111 These Foolish Things -Roxy Music OF Ella Fitzergald p.111 Het zijn de kleine dingen -Saskia en Serge p.111 De dingen waar ik zo van hou- -Sound of music p.112 De kleine dingen –Nelson p.113
5.3.
WOORDJE UITLEG DE KLEINE DINGEN p.113
5.4.
OEFENINGEN DE KLEINE DINGEN p.115-124
5.4.1. 5.4.2. 5.4.3. 5.4.4. 5.4.5. 5.4.6. 5.4.7.
Kleine zingeving p.115, stilstaan bij de mooie kleine dingen en jouw werk Maak me zoet p.115, een gedicht/wens/gebed Gegroet p.115, uitnodiging om een originele groepsgroet te bedenken Leven deel 2 p.116, oefening om te stoppen met het uitstel van geluk Kleine dankbaarheid p.117-118, drie supertips om bewuster al het moois te zien 100 kleine pleziertjes p.119, een lijst van (herkenbare?) kleine pleziertjes Gedichten klein geluk p.120-124, een proevertje van poëtisch geluk
6.
GEMEENSCHAP & UBUNTU p.125-144
6.1.
OEFENING VOORAF UBUNTU p.126
6.2.
VERHAAL UBUNTU p.126
6.3.
LIED EN FILMPJES UBUNTU p.127
6.3.1. Als wij kunnen delen p.127 6.3.2. Filmpjes over Ubuntu p.127
6.4.
WOORDJE UITLEG UBUNTU p.128
6.5.
OEFENINGEN UBUNTU p.129-144
6.5.1. De kortste afstand p.129, twee verrassende raadseltjes 6.5.2. Ik en de ander p.129, is de ander een mogelijke bron van inspiratie voor mij? 6.5.3. Wij-heid p.130, test om het solidariteitsgehalte van jullie groep kritisch te toetsen 6.5.4. Kwetsbaarheid p.131-134, een oefening in kwetsbaarheid + tips voor een goed gesprek 6.5.5. Wees een licht p.135, bevestiging van ons eigen kleine licht 6.5.6. Elkaar aanvullen p.136, stilstaan bij onderlinge afhankelijkheid en open vacatures in groep 6.5.7. Engagement p.137-138,scoor de vier condities voor engagement in jullie groep 6.5.8. Olifant of ring p.139-140, bespreking van twee betekenisvolle verhalen over samenwerking 6.5.9. Tekke p.140, uitnodiging om een warm welkombordje voor jullie groep te maken 6.5.10. Conflict p.141, symbool dat je kan gebruiken wanneer er conflict in groep is 6.5.11. Het ijs op p.142, getuigenissen die je aan het denken zetten over solidariteit 6.5.12. Steen verleggen p.143-144, verhaal om hulde te brengen aan oa vrijwilligerswerk 6
7. 7.1.
DOEL p.145-171 VERHALEN DOEL p.146-147
7.1.1. Joie de vivre p.146 7.1.2. De steenhouwer p.146 7.1.3. De parabel van de arend p.147
7.2.
WOORDJE UITLEG DOEL p.148
7.3.
OEFENINGEN DOEL p.148
7.3.1. Motivatie p.148, oefening om je motivatie op het werk te scoren 7.3.2. Mijmeren in ouderdom p.149, onderzoek van je diepere levens-of carrière wensen 7.3.3. Roeping p.150-151,oefening die kan helpen ‘je roeping’ te ontdekken 7.3.4. De vlinder in de tempelklok p.153, verhaal voor als je het vertrouwen even kwijt bent 7.3.5. Het getal dat je moet onthouden p.154-156, hoe de kracht van positiviteit gebruiken? 7.3.6. De zin van p.157, minitool maar grote hulp bij het nemen van moeilijke beslissingen 7.3.7. Zingevingsfitness p.158-159, tips voor zelfonderzoek vb. goede dagaflsuiter 7.3.8. Vertrouw je buikgevoel p.159, reflectie rond filmpje van Steve Jobs over moed en intuïtie 7.3.9. Topmoment p.160, zoekopdracht naar de zingeving in jouw Femma-topmomenten 7.3.10. Fouten maken p.160-161, pleidooi voor zinvol fouten maken 7.3.11. Overgave p.163, verhaal om belang van samenwerking en vertrouwen toe te juichen 7.3.12. Pro-actief p.164-165, pleidooi om vanuit bewuste visie te handelen + onderzoekstechniek 7.3.13. Buschauffeur p.167, visualisatie-oefening om het roer in handen te nemen 7.3.14. Doelloosheid p.169, pleidooi om geluk niet te laten afhangen van prestaties 7.3.15. De zin van plezier p.171, artikel die plezier als zeer zinvol benoemt
8. 8.1.
DUURZAAMHEID p.172-192 VERHAAL DUURZAAMHEID p.173
8.1.1. Grootmoedertje Eeuwiggroen p.173-174 8.1.2. De gulle boom p.174
8.2.
LIEDEREN DUURZAAMHEID p.175
8.2.1. Laat ons een bloem-Louis Neefs p.175 8.2.2. Zonnelied-Fransiscus p.172
8.3.
WOORDJE UITLEG DUURZAAMHEID p.176
8.4.
OEFENINGEN DUURZAAMHEID p.177-192
7
8.4.1. 3E p.177, zoektocht naar goede, duurzame voorbeelden uit de praktijk 8.4.2. Duurzaam JA/NEE p.177, is duurzaamheid een verantwoordelijkheid van jouw groep? 8.4.3. Relatie mens & aarde p.177, behoort de aarde toe aan de mensen? of net omgekeerd? 8.4.4. Aap en vis p.178, moet de mens de natuur beheersen of laten gedijen? 8.4.5. De wereld verbeteren p.179, verhaal over het veranderen van de wereld via jezelf 8.4.6. Visioen p.179-180, hoe wil jij dat de wereld eruit ziet? 8.4.7. De Waardenroos p.180, oefening die jouw kernwaarden in beeld brengt 8.4.8. De Zorrocirkel p.181, toelichting dat verandering begint met kleine stappen 8.4.9. Ubuntu & duurzaamheid p.181, wat is de link tussen Ubuntu en duurzaamheid? 8.4.10. Plant of zaai p.182-183, veel tips om de ecologische handen uit de mouwen te steken 8.4.11. De kracht van de natuur p.184-185, pleidooi om vaker de natuur in te trekken 8.4.12. Web van het leven p.186, analyse van tekst die visie van indianen op natuur belicht 8.4.13. Detocx plastic p.187-188, bruikbare tips om minder plastic afval te produceren 8.4.14. Het besef van genoeg p.188-190, onderzoek van valkuilen van materiële welvaart 8.4.15. Bezin eer ge koopt p.191-192, handig instrument om verantwoord te consuminderen 8.4.16. Jouw vrije wil p.193-194, verhaal dat belang van vrije wil van consument in het vet zet 8.4.17. Groene tips van groepsbegeleiders p.195, lijstje met praktische ecotips voor Femmagroepen
9.
VROUWEN p.197- p.206
9.1.
VERHAAL VROUWEN p.198
9.2.
WOORDJE UITLEG VROUWEN p.198-199
9.3.
OEFENINGEN VROUWEN p.200
9.3.1. 9.3.2. 9.3.3. 9.3.4. 9.3.5. 9.3.6. 9.3.7. 9.3.8.
De stap van een burger p.200, wat zijn jou kleine bijdrages als vrouw aan de wereld? Een stukje van jou in ons p.200, verhaal die onze verantwoordelijkheden onderstreept Drum p.201, een wens/dankwoordje voor onze vrouwelijke vrijwilligers Het is tijd p.203, voor welke grote of kleine verandering is het dringend tijd? Jij bent een ster p.203, erkennend tekstje voor alle onmisbare stralende sterren in Femma Ik ben die ik ben p.204, oefening rond zelfkennis en ons spiegelbeeld De vrijheid van de vrouw p.204, tekst als input voor discussie over relatie man/vrouw Intuïtie p.205-206, oefeningen die het gebruik van je intuïtie versterken
Slotwoord p.208 Bronnen p.209 GEBRUIKTE BRONNEN p.209 EXTRA BRONNEN p.209
8
De grote inspiratiemap: Z.O.Z. Intro Zingeving maakt gelukkig! Dat is niet alleen mijn persoonlijke overtuiging, het is ook wetenschappelijk bewezen. Onderzoek toont aan dat mensen die een vorm van spirituele activiteit beoefenen een hogere mate van geluk ervaren. Trainen dus maar die zingeving! Het is nooit te laat om er mee te beginnen. En eens begonnen, geloof me, wil je niet meer terug. Want zingeving is een avontuurlijke sprong in het mysterieuze veld van je eigen menselijkheid én goddelijkheid. Best spannend en altijd lonend. In 2013 schreef Femma een Zingevingsbeleidsplan. Dat kreeg de naam “Z.O.Z.”, de afkorting voor “zieom-me-zijde”. De naam Z.O.Z. verwijst naar de twee waarden waar Femma zich door laat inspireren: rechtvaardigheid en solidariteit. Femma ziet om (rechtvaardigheid) en Femma staat aan je zijde (solidariteit)! Zingeving is een bijzonder ruim begrip. In het Zingevingsbeleidsplan Z.O.Z. verfijnden we dat begrip. Wat is zingeving in Femma? We voerden gesprekken met Femmaleden rond deze vraag. Tijdens deze gesprekken beschreven zij hoe ze persoonlijk zingeving in Femma ervaren. Dat leverde rijke getuigenissen op. We gingen op zoek naar de gemeenschappelijke elementen in deze getuigenissen en kwamen zo uit bij negen algemene thema’s. Dit zijn ze: 1)BETOVERING 2)GELOOF 3)MEDEDOGEN 4)GELUK 5)DE KLEINE DINGEN 6)GEMEENSCHAP & UBUNTU 7)DOEL 8)DUURZAAMHEID 9)VROUWEN Met deze map wil Femma je niet alleen kennis laten maken met negen zingevende thema’s die haar raken. Bovenal is ‘De grote inspiratiemap’, zoals de titel doet vermoeden, gewoon een grote bron aan inspiratie. Femma hoopt met deze map een antwoord te bieden op de nood aan inspiratie bij haar leden. Krab jij ook altijd even in het haar wanneer je een passende quote of openingstekstje moet zoeken voor het volgende overleg? Hopelijk zit je dankzij ‘De grote inspiratiemap’ niet meer om inspiratie verlegen. Deze map omvat bijna 200 pagina’s aan teksten, ideetjes, verhalen,…op Femmamaat. Een inspirerend geschenk van Femma aan jou. Vind je niet wat je zoekt? Op www.femma.be/zingeving plaatsen we regelmatig extra inspiratie. Samen zinnig tijd doorbrengen? Bij Femma ben je aan het juiste adres. 9
Handleiding map Hoe vind je best je weg in deze map? Je kan natuurlijk lukraak bladeren en intuïtief de inspiratie tot jou laten spreken. Wil je graag doelgericht iets zoeken? Maak dan handig gebruik van de structuur van deze map en vind je weg via de volgende stappen. STAP 1: Kies één van de negen thema’s Kies het thema dat jou het meeste aanspreekt. Je vindt de negen thema’s in de volgende volgorde in de map: betovering, geloof, mededogen, geluk, gemeenschap, doel, de kleine dingen, duurzaamheid en vrouwen. In de inhoudstafel kan je de paginanummers per thema opzoeken, zodat je meteen naar de juiste pagina kan doorbladeren. STAP 2: Bepaal welk soort inspiratie je zoekt Denk even na wat je precies zoekt. Zoek je een verhaal, een lied, info, een quote of een (bezinnings)oefening? Per thema keert de volgende structuur terug: VERHALEN LIEDEREN EN/OF FILMPJES WOORDJE UITLEG OEFENINGEN Laat je ook leiden door de verschillende soorten lettertypes die gebruikt zijn in de map. Quotes staan steevast in het blauwe lettertype Franklin Gothic Book. Gedichten herken je aan het het
zwarte lettertype Bradley Hand ITC. STAP 3: Bepaal de ruimte en tijd die je wens te besteden Deze map bevat zowel korte, snelle oefeningen als meer uitgebreide of diepgaande oefeningen. Bepaal hoeveel tijd je in je zingevingsmomentje wilt/kan besteden en stem je keuze hierop af. In de inhoudstafel kan je de titels van de liedjes, verhalen en oefeningen vinden én de bijhorende paginanummer en een kleine beschrijving ernaast. Dankzij de inhoudstafel krijg je m.a.w. een eerste idee over de inhoud van de liedjes, verhalen en oefeningen. Ga je voor een korte of een lange oefening? De korte oefeningen staan steeds vooraan in de lijst van oefeningen, terwijl de langere oefeningen meer op het einde van ieder hoofdstuk staan. STAP 4: Maak een persoonlijke keuze De map bevat verwijzingen naar verschillende vormen van spiritualiteit. Er werd inspiratie uit het boeddhisme, de islam, het jodendom, het christendom,…gehaald. Er zijn evangelisch geïnspireerde oefeningen en er zijn (spirituele) oefeningen die niks te maken hebben met religie. Sommige oefeningen zijn laagdrempelig, andere vragen dan weer wat meer diepgang. De ene oefening zet je aan het werk. De andere oefening is puur ontspanning en een verademing om te doen. Zelfs al meen je op het eerste zicht geen affiniteit met zingeving te hebben, ook dan kan je in deze map verrassende ideetjes rapen. In de hoofdstukken ‘Geluk’ en ‘De kleine dingen’ vind je bijvoorbeeld leuke (DIY)tips om een gezellig momentje met je groep te delen. Voor ieder wat wils dus. Pik er naar eigen voorkeur (of volgens de voorkeur van je groepsgenoten) uit wat jou/jullie het meest aanspreekt! Her en der vind je ook literatuurtips (AANRADERS) of linken naar interessante sites (www.link.be). 10
