14-12-2011
De gezondheidsvoordelen van rode wijn Auteurs: Tim Groot | 6VA Joyce Bleeker | 6VC Jos Schouwstra | 6VC Vakken: Scheikunde Biologie Maatschappijwetenschappen Begeleider: Drs. F. Weijers
2011-2012
PCC Het Lyceum, Alkmaar
Inhoudsopgave Inleiding
blz. 3
Sociale invloeden op wijnliefhebbers
blz. 4
Betrouwbaarheid feiten van de massamedia
blz. 6
Het bloedvat
blz. 8
Positieve effecten van resveratrol
blz. 9
Negatieve effecten van alcohol
blz. 11
Resveratrol in wijn
blz. 13
Proanthocyanidine
blz.15
Resveratrol in pilvorm
blz. 16
Conclusie
blz. 17
Evaluaties
blz. 18
Bronnen
blz. 21
Logboeken
blz. 23
Bijlage
blz. 28
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
2
Inleiding Wij zijn Tim, Joyce en Jos en naar aanleiding naar een aflevering van Pauw en Witteman zijn wij geïnteresseerd geraakt in wat de media zegt over de gezondheidsvoordelen van rode wijn en of dit correct is. In deze aflevering was Harold Hamersma te gast om te spreken over zijn nieuwe boek “Wijnreis door mijn lichaam.” Onder andere door dit boek zijn veel mensen meer rode wijn gaan drinken. In dit boek beschrijft hij alle gezondheidsvoordelen van rode wijn. Hij heeft alleen dat materiaal uit wetenschappelijk onderzoek gehaald wat zijn standpunt onderbouwd. De heer Hamersma heeft alleen gekeken naar de goede eigenschappen van rode wijn en vooral naar de goede eigenschappen van resveratrol. Vaak worden de negatieve effecten van drank niet genoemd. Wij willen weten of het boek van de heer Hamersma en de media een goed beeld geven van de werkelijkheid over de gezondheidsvoordelen van rode wijn, of dat het werkelijke beeld wordt verdraait. De probleemstelling is: In hoeverre is het door de media geschetste beeld over de gezondheidsvoordelen van rode wijn accuraat. Wij onderzoeken door een aantal deelvragen over de invloed van de media op mensen te stellen en te kijken of de media zelf kunnen verklaren waar ze de informatie vandaan hebben. Natuurlijk kijken we ook naar de wetenschappelijke kant, naar wat de wetenschap zegt over de gezondheidsvoordelen van rode wijn en of wat de media beweert correct is naar aanleiding van onderzoeken naar rode wijn. De deelvragen die wij hebben gesteld zijn: - In hoeverre laten wijnliefhebbers zich, wat betreft wijnconsumptie, beïnvloeden door de sociale media, vrienden en familieleden? - Zijn de oorzaken van de door de massamedia gestelde gezondheidsvoordelen van rode wijn te verklaren? - Is resveratrol de stof in wijn die zo goed is voor je gezondheid? - Welke stof in wijn kan wel zorgen voor de goede invloed op de gezondheid? - Wegen de positieve effecten van de resveratrol wel af tegen de negatieve effecten van alcohol in rode wijn? - Kan je resveratrol ook op een andere manier verkrijgen? We hebben dit onderzocht door onderzoeken te vinden op het internet en wetenschappelijke boeken te zoeken in de bibliotheek. We hebben een interview afgelegd om te kijken in hoeverre wijnliefhebbers worden beïnvloed door de media en hun omgeving. We gaan het eerst hebben over de kant van de media, zodat het duidelijk is op welke manier de media mensen beïnvloed. We kijken of de media de feiten waar zij mee komen op duidelijke bronnen gebaseerd hebben. Daarna gaan we het over de wetenschappelijke kant hebben. Naar wat de wetenschap zegt over positieve en negatieve effecten van rode wijn en of deze positieve effecten bereikt kunnen worden door middel van “normale consumptie” van rode wijn.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
3
Sociale invloeden op wijnliefhebbers Wij willen weten welke invloed sociale media, vrienden en familie hebben op de wijnconsumptie van wijnliefhebbers. Wij hebben een interview afgelegd met enkele leden van het Nederlands Gilde van Sommeliers. Ook hebben wij dit interview afgelegd met sommeliers van restaurants. Het interview gaat erover tot hoeverre deze mensen zich laten beïnvloeden door sociale media, vrienden en familie. Om de manier waarop deze beïnvloeding plaatsvindt goed te kunnen toelichten onderscheiden wij 3 beïnvloedingstheorieën. Wij onderscheiden: 1. De framing theorie: door toedoen van externe factoren fabriceren mensen bepaalde kaders die zij benutten om de informatie die zij dagelijks binnen krijgen te interpreteren. Volgens deze theorie zouden mensen er van uitgaan dat rode wijn gezond is omdat de berichtgeving in bijvoorbeeld de massamedia een kader heeft geschetst van onderzoeken en uitspraken van deskundigen die beweren dat dit zo is. 2. De Injectienaald theorie: Deze theorie beweert dat de meningen van mensen direct worden ‘geïnjecteerd’ door derden. Volgens deze theorie zouden mensen blindelings geloven dat wijn gezond is omdat een ander dit zegt zonder dat zij enige bevestiging nodig hebben via wetenschappelijke rapporten of deskundigen. 3. De uses and gratification theorie: Volgens deze theorie benutten mensen slechts die delen van informatie die zij binnen krijgen die nuttig voor hen zijn. Kenmerkend ten opzichten van de andere vernoemde theorieën is het feit dat bij de uses en gratification theorie de externe factoren massamedia & sociale media, vrienden en familie alleen invloed uitoefenen voor zover de ontvanger dit zelf toestaat. Het referentie kader van de ontvanger speelt een sterke rol. Volgens deze theorie zullen mensen berichten over de voordelige of nadelige gezondheidseffecten van rode wijn alleen gebruiken om de mening die zij al hadden over rode wijn te bevestigen en te ondersteunen. Als wij nu kijken naar de antwoorden op de interviewvragen die wij hebben gesteld aan de leden van het Nederlands Gilde van Sommeliers over de invloed die hun familie, vrienden en sociale netwerk contacten uitoefenen zien wij de volgende trends: Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een vriend? De overheersende mening was dat men naar aanleiding van een vriend, een door deze vriend aanbevolen wijn direct zou proberen. Echter een klein deel van de ondervraagden legden een verband tussen de deskundigheid van de desbetreffende vrienden en hun eigen bereidheid om een door deze vrienden aanbevolen wijn te proberen. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaalnetwerk contact? Interessant genoeg is de bereidheid om een aanbevolen wijn van een sociaalnetwerkcontact op te volgen groter dan verwacht. Alhoewel er bijna unaniem wordt gereageerd met ‘soms’ wordt het feit dat de sociale media invloed uitoefent op een wijnkeuze bevestigd.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
4
Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Bij de reacties op deze vraag treedt een splitsing op. Alhoewel er een aantal aangeven niet beïnvloed te worden door het drinkgedrag van familieleden is toch de meerderheid van de ondervraagden van mening dat dit wel zo is. Als belangrijkste reden van de beïnvloeding door het drinkgedrag van familieleden noemen deze ondervraagden dan ook de gezelligheidsfactor. Als wij kijken naar de reacties van de sommeliers van restaurants valt op: Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Alle respondenten zouden ingaan op de aanbeveling van een vriend. Er zijn verscheidene redenen gegeven hiervoor, waaronder het feit dat vrienden vaak goed op de hoogte zijn van de smaak van de respondent. Ook noemen sommigen respondenten het feit dat hun vrienden over een hoge graad van wijn deskundigheid beschikken en dus betrouwbaar wijnadvies geven. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Interessant genoeg zouden de meeste respondenten ingaan op het advies indien zij de betrouwbaarheid van de aanbeveling hebben bevestigd, dit geeft aan dat sociale netwerken wel degelijk invloed uitoefenen op het koopgedrag van restauranthouders. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Er is een zeer duidelijk verband tussen het drinkgedrag van familieleden en het eigen drinkgedrag van de respondenten. Wanneer een familielid minder drinkt geven respondenten aan dat zijzelf ook minder drinken en de wijnvoorkeur van familieleden is bij sommigen ook een belangrijke factor voor hun eigen wijnvoorkeur. Dit maakt de invloed van vrienden en familie op het drinkgedrag duidelijk. Er is overwegend sprake van de injectienaald theorie, men gaat zonder twijfel in op de aanbeveling van een vriend. Interessant genoeg is dat de sociale media ook een vergaande invloed uitoefent maar eerder in de context van de uses and gratification theorie. De overgrote meerderheid van respondenten gaf namelijk aan dat zij de betrouwbaarheid van het sociale netwerk contacten als centrale factor beschouwen in de keuze of zij wel of niet in gaan op het advies. Uiteindelijk kan gesteld worden dat als vrienden en familie via sociale media een advies zouden doen aan een van de respondenten van het onderzoek deze wordt opgevolgd. Als vrienden of familie een aanbeveling doen wordt dit zonder twijfel opgevolgd, injectienaald theorie. Als men via de sociale media een aanbeveling krijgt over wijn, wordt gekeken naar de betrouwbaarheid van degene die de aanbeveling doet. Ook gaan ze kijken tot hoeverre de aanbeveling relevant is voor zichzelf, uses en gratification theorie. Mensen laten zich in grote mate beïnvloeden door vrienden en familie en in mindere mate door sociale media. Op het moment dat de twee factoren gecombineerd worden, bijvoorbeeld een favoriete neef op facebook die een specifieke rode wijn aanraad, versterken deze elkaar.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
5
Betrouwbaarheid feiten van de massamedia Voor de beantwoording van deze deelvraag gebruiken wij een opsomming die vervolgens wordt toegelicht. Op deze manier krijgt men het beste zicht op de door ons gevonden resultaten. In de media berichten omtrent de gezondheidsvoordelen van rode wijn worden een aantal gezondheidsvoordelen het meest vermeld: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Goed voor hart en bloedvaten Voorkomt long kanker Voorkomt darmkanker Voorkomt borstkanker Verminderd kans op Alzheimer Rode wijn bevat antioxidanten
Er wordt veelal verwezen naar onderzoeken en deskundigen, echter is hier sprake van de drogreden beroep op autoriteit. De feiten zijn vaak niet traceerbaar,dus niet wetenschappelijk relevant, ondanks dat de artikelen vaak beweren gegrond te zijn in de wetenschap. Uit onderstaande extracten uit artikelen wordt duidelijk wat wij bedoelen (dit zijn citaten):
Uit een publicatie in het wetenschappelijk tijdschrift Epidemiologie van maart 1993 blijkt dat de sterfte aan hart- en vaatziekte 35% lager is bij mannen met een consumptie van 2 tot 3 glazen alcohol per dag, en 25% lager bij mannen met een gebruik van 3 tot 5 glazen per dag. Interessant genoeg meent dit artikel dat er een gezondheidsvoordeel optreed bij alle alcohol terwijl bijvoorbeeld rum geen resveratrol of andere polyfenolen bevat Sterfte aan kanker is significant lager (20%) bij een matig gebruik van te weten 2 tot 3 glazen per dag. Boven deze hoeveelheid neemt de kans op sterfte door kanker toe. Interessant genoeg wordt in dit artikel verwezen naar alle soorten wijn terwijl slechts rode wijn in de massa media echt in verband word gebracht met restveratrol. Resveratrol veroorzaakt het afsterven van kanker cellen Wijn als medicijn tegen Altzheimer: aan twee verschillende Amerikaanse onderzoeksinstituten werden bewijzen gevonden dat de antioxidant resveratrol de ophoping van eiwitten in de hersenen tegen gaat en zo de kans op Alzheimer kan verminderen Uit onderzoek is gebleken dat het drinken van rode wijn de kans op longkanker bij rokers en ex-roker verkleint. Rokers die minstens een glas per dag drinken, hebben 60% minder kans op longkanker te krijgen dan mensen die nooit rode wijn drinken. Bij witte wijn is dit effect niet aanwezig.
Wij hadden zelf verder gezocht of er wel artikelen waren die traceerbare feiten gebruikte of in ieder geval feiten die goed onderbouwt waren. Deze artikelen waren wel goed te vinden, maar dat brengt ons ook bij het hele probleem ervan. Wij zochten op eigen initiatief naar deze wetenschappelijk accurate artikelen en de gemiddelde consument die, in overeenstemming met de uses and gratification theorie, slechts bevestiging wil van zijn al bestaande opvattingen over rode wijn. Het referentiekader bepaalt trouwens ook in zeer hoge mate welke feiten er worden gevonden bij het zoeken hiernaar. Oftewel als jij voor of tegen het standpunt bent dat rode wijn goed is voor de gezondheid zal jij de neiging hebben om meer te zoeken naar feiten die overeenkomen met jouw referentiekader, dan die feiten die jouw mening tegen spreken. De gezondheidsvoordelen van rode wijn
6
We concluderen dat de gezondheidsvoordelen van rode wijn die worden verkondigd in de media wel te verklaren zijn. Echter hangt het zeer af van het referentiekader van het individu hoe deze persoon het interpreteert. Verder zijn de vermeende gezondheidsvoordelen van rode wijn alleen wetenschappelijk te beoordelen. Je zult dan op eigen initiatief zelf moeten onderzoeken dat daar waar een artikel naar verwijst deze voordelen wel bestaan en/of relevant zijn.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
7
Het bloedvat Om er achter te komen hoe wijn helpt bij het gezond houden van het lichaam moeten we eerst begrijpen hoe het lichaam in elkaar zit. Rode wijn schijnt vooral goed te zijn voor het gezond houden van de bloedvaten in je lichaam. Een bloedvat bestaat uit, van binnen naar buiten, een laag epitheelcellen (genaamd endotheel), een laag glad spierweefsel en een laag bindweefsel. Aan de buitenkant van het gladde spierweefsel zitten zenuwen. Deze regelen wanneer het bloedvat zich vernauwd, dus wanneer spier zich samentrekt, dit heet vasoconstrictie. Ze regelen ook wanneer de spier zich ontspant en het bloedvat dus wijder wordt, dit heet vasodilatatie. Een voorbeeld: Als je stress hebt kan je een hoge bloeddruk krijgen, dit kan komen door de vasoconstrictie van het bloedvat wat veroorzaakt wordt door de zenuwen aan de buitenkant van het gladde spierweefsel. Het bindweefsel speelt ook een rol bij gezonde bloedvaten. De tussenstof van bindweefsel bestaat, globaal gezien, uit collageen en elastine. Collageen zorgt voor stevigheid, waar elastine zorgt voor elasticiteit. Een overmaat aan collageen kan dus zorgen voor te stugge bloedvaten, een overmaat aan elastine zorgt voor te slappe bloedvaten. Het is erg belangrijk dat de verhouding tussen deze twee stoffen goed in balans is. Als er een goede balans is zorgt dit voor een vermindering op de kans op hart- en vaatziekten, want dan zijn de bloedvaten beter bestand tegen wisselingen van de bloeddruk. Als je ouder wordt zit er meer collageen in het bindweefsel, hierdoor wordt het bloedvat stug en kan het zich minder goed aanpassen aan bloeddrukverschillen. Het endotheel is een laag die de binnenkant van de bloedvaten bekleed. Het endotheel regelt de spanning van het bloedvat. Dit doen ze doormiddel van kleine hoeveelheden stikstofmonoxide af te geven richting de gladde spiercellen, hierdoor ontspannen deze. Dit zorgt voor vasodilatatie en zo kan het bloed beter stromen. Het stikstofmonoxide is opgelost in de tussenvloeistof van het gladde spierweefsel. De afgifte van stikstofmonoxide wordt beschouwd als een van de belangrijkste bijdragen aan het gezond houden van je bloedvaten. Ook geeft het endotheel endotheline-1 af. Dit is een hormoon die zorgt voor vasoconstrictie van de bloedvatwand. Als er een overmaat van endotheline-1 wordt afgegeven door het endotheel, dan zorgt dit voor extreme vasoconstrictie. Hierdoor kan er te weinig bloed naar het betreffende bloedvat stromen en krijgt het gebied rondom dat bloedvat een tekort aan verschillende voedingstoffen, waaronder zuurstof. Een tekort aan zuurstof voor een bepaald orgaan heet ischemie en kan leiden tot orgaan falen. Iets anders wat het endotheel afgeeft is prostacycline. Dit zorgt ervoor dat de bloedplaatjes minder kleverig worden, zodat ze niet aan elkaar of de bloedvatwand gaan plakken en zo een bloedklont, trombus, laten ontstaan. Bloedplaatjes zitten in het bloedvat om te voorkomen dat je dood bloed. Als er een wond is “plakken” de bloedplaatjes de wond dicht zodat het bloeden stopt. Maar als de bloedplaatjes te kleverig worden kunnen ze met het endotheel gaan binden. Dit kan leiden tot een trombus. Dit kan leiden tot bloedvatvernauwing, dus een hoge bloeddruk. Daarnaast kan het propje ook nog losschieten, dit is een embolie. Dit kan in een ander deel van het vatenstelsel vast lopen en zo de bloedtoevoer van een orgaan compleet blokkeren, met bijvoorbeeld ischemie als gevolg. Het is duidelijk dat het endotheel een sleutelrol speelt in het gezond houden van de bloedvaten. Goed bloedtransport is essentieel. Het bloed transporteert namelijk alles daarheen waar het nodig is. Het brengt zuurstof naar de organen, het zorgt ervoor dat de koolstofdioxide naar je longen gaat zodat je het kan afgeven aan de buitenlucht. Het zorgt ervoor dat de voedingsstoffen uit je eten naar alle lichaamscellen worden vervoerd en de afvalstoffen van die lichaamscellen naar het uitscheidingsstelsel van het lichaam worden gebracht. Als dit allemaal niet meer goed zou werken, dan kan het lichaam niet meer goed functioneren. Het is dus belangrijk dat de bloedvaten gezond blijven.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
8
Positieve effecten van resveratrol Rode wijn bevat resveratrol. Uit onderzoek is gebleken dat resveratrol een aantal positieve effecten heeft. Resveratrol vermindert de kans op hart- en vaatziekten. Dit komt doordat het niveau van HDL-cholesterol ( high-density-lipoprotein ) verhoogd wordt en het niveau van de LDLcholesterol (low-density-lipoprotein) verlaagd wordt. HDL-cholesterol is de goede cholesterol en LDL-cholesterol is de slechte cholesterol. HDL-cholesterol en LDL-cholesterol zijn allebei lipoproteïnen. Lipoproteïnen dragen eiwitten en cholesterol. Toch is de één slecht en de ander goed. Dit komt omdat er verschil is in grootte, dichtheid en samenstelling. HDL- cholesterol bevat 20% cholesterol tegenover de 45% cholesterol die LDL- cholesterol bezit. HDLcholesterol bevat 50% eiwit en LDL-cholesterol daarentegen maar 25%.
Een hoge concentratie HDL-cholesterol leidt tot een verminderde kans op hart- en vaatziekten terwijl een te lage concentratie HDL-cholesterol zorgt juist voor meer kans op hart-en vaatziekten. Een lage concentratie LDL-cholesterol leidt tot een verminderde kans op hart- en vaatziekten terwijl een te hoge concentratie LDL-cholesterol zorgt juist voor meer kans op hart-en vaatziekten. HDL-cholesterol wordt gemaakt in de lever. LDL-cholesterol zit grotendeels in de lever maar de overmaat wordt opgenomen in het bloed en gaat de cellen in. Deze cellen kunnen zich nestelen in de vaatwand waardoor vervetting van de vaatwand ontstaat. Door de lever wordt dan HDL-cholesterol afgegeven. HDL-cholesterol haalt het overtollige vet terug naar de lever. De concentratie HDL-cholesterol en LDL-cholesterol zijn dus van invloed op elkaar. Je lichaam heeft cholesterol nodig maar het moet wel goed in evenwicht zijn. Resveratrol kan ook helpen tegen kanker. Uit onderzoek naar kankercellen is gebleken dat kankercellen het CYP1B1- eiwit bevat. Gezond weefsel bevat geen CYP1B1-eiwit. Resveratrol en het CYP1B1-eiwit zijn op zichzelf niet gevaarlijk maar als deze twee bij elkaar komen dan vormen ze een giftige substantie. Dit zorgt voor een apoptose van de kankercel. Een apoptose is een geprogrammeerde celdood. Het substraat voor het CYP1B1-eiwit is dus resveratrol. Het CYP1B1-eiwit is aangetoond in verschillende kankercellen en verschillende lichaamsdelen.
Uit onderzoek met muizen is gebleken dat resveratrol ervoor zorgt dat de gevoeligheid voor insuline toenam, de glucoseniveaus verminderden en het weefsel van het hart en de lever er gezonder uitzagen. Door dit onderzoek is er misschien een doorbraak voor de preventie en behandeling van diabetes-type 2. Er is onderzoek gedaan met twee groepen muizen. De De gezondheidsvoordelen van rode wijn
9
eerste groep kreeg vet voedsel zonder resveratrol en de tweede groep kreeg vet voedsel met resveratrol. De tweede groep leefde gemiddeld langer dan de eerste groep. De muizen uit de eerste groep zijn voornamelijk gestorven aan diabetestype 2. Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar de invloed van resveratrol bij dementie en alzheimer. Landen waarin het alzheimerpercentage laag is, is de inname van wijn groter, dan in landen waar het alzheimerpercentage hoger is. Of dit werkelijk een verband heeft en hoe de resveratrol dan daar invloed op heeft, wordt momenteel uitgebreid onderzocht. Resveratrol heeft een ontstekingsremmende werking. Het helpt tegen tijdelijke en chronische ontstekingen. Resveratrol kan bepalend zijn voor obesitas. Er wordt nog meer onderzoek gedaan naar de invloed van resveratrol op andere ziektes zoals onder andere ALS,MS en Parkinson. Resveratrol kan dus helpen tegen hart- en vaatziekten,kanker, diabetes, alzheimer, obestitas, ALS, MS en Parkinson.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
10
Negatieve effecten van wijn Wijn bevat alcohol en de alcohol zorgt voor de meeste problemen. Verschillende wijnen hebben een verschillend promillage alcohol. De hoeveelheid die je moet drinken voordat er negatieve effecten optreden zijn daarom verschillend. Stofwisseling van alcohol Zodra alcohol in het spijsverteringskanaal komt dan begint de stofwisseling van alcohol. Alcohol wordt in het lichaam afgebroken door het enzym ADH ( alcohol-deshydrogenase) en zijn co-enzym NAD+ (nicotinamide adenine dinucleotide).De afbraak van alcohol is een redoxreactie. Een redoxreactie is een reactie tussen moleculen en/of ionen waarbij elektronen worden uitgewisseld. Het enzym ADH bevindt zich in de lever en de maag. Alcohol wordt met ADH omgezet in acetaldehyde. Acetaldehyde is nog giftiger en gevaarlijker dan alcohol. Acetaldehyde wordt dan omgezet in azijnzuur. Het azijnzuur wordt afgebroken tot water en koolstofdioxide. In de maag wordt 20% van de alcohol opgenomen in het bloed. Bij een volle maag duurt de alcoholopname langer dan bij een lege maag. Binnen tien minuten zit de alcohol dan in je gehele lichaam, dit is bij een lege maag. De overgebleven 80% gaat naar de dunne darm. Via de darmwand gaat de alcohol het bloed in. Dit bloed gaat direct door naar de lever waar de alcohol wordt afgebroken. De lever doet over één glas alcohol één tot anderhalf uur. Dit verschilt natuurlijk per drank en alcoholpromillage. Bij meerdere glazen doet de lever er langer over om de alcohol af te breken. Het acetaldehyde blijft dus ook langer in je lichaam wat zeer gevaarlijk is.
CH3CH2OH ++ NAD+ NAD+ CH3CHO CH3CHO ++ NADH NADH ++ H+ H+ CH3CH2OH Gevolgen per lichaamsdeel Alcohol heeft een groot effect op de hersenen. Bij een kleine hoeveelheid alcohol wordt een deel van de hersenen uitgeschakeld waardoor je een plezierig gevoel krijgt maar je kan ook juist agressief worden. Je hebt minder controle. Bij teveel alcoholgebruik heeft de alcohol invloed op je geheugen. Dit is blijvende schade. Een overmatig gebruik kan er zelfs voor zorgen dat de hersenen krimpen. Door het overmatig alcoholgebruik en een tekort aan vitamine B1 heeft dat Korsakov tot gevolg. Iemand die lijdt aan het Korsakov-syndroom heeft onder andere geheugenverlies, depressies, stemmingswisselingen, paniekaanvallen enzovoort. De smaakpupillen en slijmvliezen kunnen beschadigingen oplopen bij overmatig alcoholgebruik in combinatie met een slecht eetpatroon. In de slokdarm zitten slijmvliezen, deze kunnen ontstoken raken. Alcohol lijkt de pijn van de ontsteking te verzachten maar maakt het probleem juist erger. Door de alcohol ontstaan in de slokdarm spataderen. Wanneer deze spataderen de druk niet meer aan kunnen en knappen. De alcohol tast ook het zenuwstelsel aan. Dit kan bij overmatig alcoholgebruik zichtbaar worden. Het kan ervoor zorgen dat iemand niet meer recht loopt of dat iemand zijn/haar handen hevig trillen. Het zenuwstelsel kan zelfs zo erg aangetast worden dat het een evenwichtsstoornis als gevolg heeft. Alcohol heeft ook invloed op hart- en bloedvaten. Alcohol kan leiden tot verschillende harten vaatziekten; verhoogde bloeddruk, hartritmestoornissen en hersenbloedingen. De lever zorgt voor de afbraak van alcohol. In de lever bevindt zich de meeste alcohol en dus het grootste deel giftige stoffen. Wanneer er meer alcohol binnen komt moet de lever harder werken waardoor de lever uitzet. Dit voelt de persoon als druk. In de levercellen wordt dan vet opgeslagen. Dit wordt leververvetting genoemd. Het vet blijft in de lever totdat er geen alcohol meer binnenkomt en de lever de tijd heeft om het vet af te voeren. Als de lever voor een te lange tijd te hard moet werken, gaan er op een gegeven moment levercellen kapot, waarna de lever helemaal verschrompelt. Leververvetting kan tegen worden gegaan door een aantal dagen geen alcohol te drinken na overmatig alcoholverbruik. Alcoholische De gezondheidsvoordelen van rode wijn
11
levercirrose kan het gevolg zijn van jaren en jaren teveel drinken. De lever is dan langdurig overbelast en ontstoken. Levercellen sterven af en de overgebleven cellen moeten daardoor harder werken. De lever kan op een gegeven moment de giftige stoffen niet meer goed omzetten en afvoeren waardoor grote hoeveelheden giftige stoffen zich verspreiden door het hele lichaam. Dit kan dodelijk zijn. De lever kan ook helemaal verschrompelen. Overmatig alcoholgebruik lijdt tot een geïrriteerde en overbelaste maag. De alcohol tast het slijmvlies aan, wat de maagwand beschermt tegen het maagzuur. Als het slijmvlies is aangetast door alcohol dan kan het maagzuur bij de maagwand komen waardoor de maagwand wordt aangetast. Overmatig alcoholgebruik lijdt dan tot een maagzweer of maagslijmvliesontsteking. De alvleesklier kan ontsteken bij overmatig alcoholgebruik. De slijmvliezen van de dunne darm kunnen ontsteken. Dit veroorzaakt onder andere diarree, buikpijn en andere darmklachten. Je nieren zorgen er normaal gesproken voor een goede vochtbalans en dat afvalstoffen worden uitgescheiden. Je scheidt net zoveel vocht uit als dat je binnen krijgt. Alcohol verstoort dit. De alcohol zorgt er voor dat je meer vocht uitscheidt dan je binnen krijgt. Hierdoor kan je uitdrogen. Je zou denken dat een drankje met alcohol dorstlessend is omdat je vocht binnenkrijgt maar het tegengestelde is waar. Je krijgt alleen nog maar meer dorst. En meestal is het zo dat je dan nog een drankje neemt met alcohol wat het proces dus alleen maar verergert. Alcohol heeft een positief effect op de seksuele beleving maar heeft een negatief effect op de geslachtsorganen. De hormoonhuishouding wordt verstoord door overmatig alcoholgebruik. Dit heeft bij mannen impotentie tot gevolg en bij vrouwen stopt het de menstruatie. Beide kan weer herstelt worden door het alcoholgebruik te stoppen. Alcohol tijdens de zwangerschap heeft ook negatieve gevolgen. Alcohol vergroot de kans op een miskraam en zorgt er ook voor dat je minder snel zwanger raakt. Kleine hoeveelheden alcohol kunnen al schadelijk zijn. De baby’s hersenen ontwikkelen zich minder goed en de baby groeit minder snel. Alcohol heeft ook invloed op de borstvoeding. De baby krijgt via de borstvoeding dan ook alcohol binnen wat slecht is voor de ontwikkeling, groei en slaap van de baby. Ook maakt de moeder door de alcohol minder melk aan. Wat overmatig gebruik is, is verschillend per persoon. Verschillende factoren die hier invloed op hebben zijn: sekse, leeftijd, gewicht, alcoholpromillage en hoeveelheden. Over het algemeen wordt gezegd dat mannen maximaal twee tot drie glazen per dag wijn mogen drinken en vrouwen maximaal één tot twee glazen wijn per dag. Er wordt vanuit gegaan dat één glas 125mL bevat. Een man mag dus maximaal 375 mL per dag drinken en een vrouw 250 mL. Eén voorwaarde is wel dat je twee dagen per week niet drinkt. De conclusie hieruit is dat alcohol vele gevolgen heeft en zelfs dodelijk kan zijn. De bovengenoemde gevolgen zijn maar een deel van de gevolgen die alcohol heeft.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
12
Resveratrol in wijn In wijn zitten ontzettend veel polyfenolen. Een polyfenol is een organische stof, die voor komt in planten. Het is een chemische binding tussen verschillende fenolen. Een fenol bestaat uit een benzeenring met een hydroxidegroep. In een polyfenol zitten dus vaak meerdere benzeenringen en meerdere hydroxidegroepen. Er zijn twee subgroepen te onderscheiden binnen de polyfenolen-familie. Er zijn de flavonoïden en de non-flavonoïden (zie bijlage 1,2 ). Polyfenolen zijn onstabiele moleculen. Als een wijn bijvoorbeeld te lang staat te gisten zullen de polyfenolen met elkaar binden en zo ontstaan er nieuwe grotere polyfenolen. Een bekende daarvan is tannine, deze zorgt voor een wrange smaak van de wijn, waardoor veel mensen de wijn niet lekker vinden smaken. In de media wordt veel gesproken over de polyfenol resveratrol, een non-flavonoïde. Dit is een polyfenol die goed zou zijn tegen kanker, ontstekingen en het zou de functies van het endotheel verbeteren. Het zit in iedere wijn, dus ook in witte wijn, alleen de hoeveelheid in witte wijn is minder dan in rode wijn. Resveratrol is net zoals de meeste polyfenolen een fytoalexine, dat wil zeggen dat de druif dit maakt als een soort verdedigingsmechanisme. Dit is vaak gericht tegen bacteriën en schimmels. De hoeveelheid resveratrol in een druif ligt aan hoe stressvol de omgeving voor hem was. Vaak is de schil van een druif die in een stressvolle omgeving is gegroeid ook dikker dan een schil van een druif die in een minder stressvolle omgeving is gegroeid. Bijvoorbeeld wanneer hij aan veel Uv-straling heeft blootgestaan zal er meer resveratrol in de druif zitten. Daarom zit er meer resveratrol in druiven die in warme gebieden zijn gegroeid. Ook als de druif groeit in een vochtig milieu, waar schimmel sneller groeit, zal er meer resveratrol in de druif zitten. Hierdoor bezitten verschillende wijnen een verschillend percentage aan polyfenolen. In verschillende gebieden zijn ook verschillende milieuomstandigheden, daarom dat wijnen uit verschillende gebieden ook een verschillend percentage aan resveratrol bezitten. Sommige polyfenolen functioneren als antioxidanten, resveratrol is daar een van. Een antioxidant gaat een binding aan met zuurstofradicalen, deze zuurstofradicalen zijn zeer schadelijk voor het lichaam. Er werd in onderzoeken gezegd dat antioxidanten een belangrijkere rol speelden in het gezond houden van het lichaam, maar de feiten die dit onderbouwen werden niet gemeld. Een goed voorbeeld waar de antioxidanten je lichaam helpen, is het remmen van de oxidatie van LDL-cholesterol. LDL-cholesterol is beter bekent als slecht cholesterol. Als dit LDLcholesterol wordt geoxideerd gaat het, in de bloedvatwand, makkelijk tussen de gladde spier en het endotheel zitten. Dit is de doorslaggevende oorzaak voor atheromatose, wat in de volksmond aderverkalking wordt genoemd. Atheromatose kan ook zorgen voor hart problemen. Geoxideerd LDL-cholesterol is niet zo makkelijk weg te krijgen, als het er eenmaal zit dan stimuleert het ontstekingen, waardoor de atheromatose verergert. Roger Corder heeft onderzoek gedaan naar polyfenolen in wijn. En uit zijn onderzoek blijkt dat de resveratrol in rode wijn niet kan dienen als de werkzame stof waar het lichaam zo veel profijt van heeft. In één liter wijn zit namelijk 2 mg resveratrol, daardoor is dit de polyfenol die ongeveer het minste in wijn voorkomt. Je hebt 10 à 20 mg resveratrol per liter in je bloed nodig om ervoor te zorgen dat het een positief effect heeft op je lichaam. Daarnaast heeft het ook nog een zeer lage biologische beschikbaarheid. Dit wil zeggen dat van alle resveratrol die je opdrinkt maar een klein deel door je lichaam wordt opgenomen. Je moet dus wel heel veel rode wijn De gezondheidsvoordelen van rode wijn
13
willen drinken om de juiste hoeveelheid resveratrol in je bloed te bereiken. Als je zoveel rode wijn per dag drinkt ben je in principe de hele dag dronken. Er werd een experiment uitgevoerd op een muis, waarin werd gekeken hoeveel resveratrol er nodig was voor een goede bescherming. Voor een muis van 30 gram was er 100 milliliter nodig om de werking te waarnemen. Wel is er aangetoond dat resveratrol goed is voor het lichaam. Het vermindert de aanmaak van endotheline-1, dit zorgt voor minder vasoconstrictie. Daarnaast het zorgt resveratrol voor minder kleverige bloedplaatjes. Uit ieder onderzoek blijkt dat resveratrol processen in je lichaam op een goede manier stimuleert. Ook is onderzocht of de positieve effecten van resveratrol van toepassing zijn bij druivensap. Resveratrol zit net zoals vele andere polyfenolen in de schil, de pit en het takje van de druif. Vaak is de schil van een druif die in een stressvolle omgeving is gegroeid ook dikker dan een schil van een druif die in een minder stressvolle omgeving is gegroeid. Als de druif geperst wordt dan komt er al een klein deel van de polyfenolen in de wijn terecht, maar het meeste komt pas tijdens het gisten in de wijn. Druivensap wordt alleen geperst en niet gegist. Er zal in druivensap dus minder resveratrol zitten dan er in rode wijn zit. In rode wijn zit er meer resveratrol, omdat tijdens het gisten de pitten en de schillen in de wijn blijven zitten. Daarom is rode wijn gezonder dan witte wijn. Bij witte wijn worden de pitten en de schillen eruit gehaald voordat de wijn wordt gegist. De rode kleur van druiven wordt ook veroorzaakt door polyfenolen en als tijdens het gisten de schillen en pitten uit de wijn haalt zullen er ook geen polyfenolen in de wijn komen die de rode kleur geven. Daarom kan er ook witte wijn van rode druiven gemaakt worden. Resveratrol is wel goed voor het lichaam, maar het komt in een te kleine hoeveelheid voor in wijn. Daarom zal resveratrol niet de polyfenol zijn die de positieve effecten veroorzaakt.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
14
Proanthocyanidine Roger Corder heeft ook gekeken naar welk polyfenol er wel voor zorgt dat rode wijn gezonder is dan andere alcoholische dranken. In zijn onderzoek zegt hij dat rode wijn hielp tegen hart- en vaatziekten en nog meer aandoeningen. Hij vond een polyfenol, in wijn, genaamd proanthocyanidine. Het is een polymeer van flavonoïden. Flavonoïden zorgen ook voor de kleur in vruchten, dus ook voor die van de druif. Proanthocyanidine is een van de polyfenolen die de kleur geeft aan de rode wijn. Proanthocyanidine zorgt dat het endotheel ontspanning van de gladde spiercellen van de bloedvatwand stimuleert, dit gebeurt door afgifte van stikstofmonoxide. Daarnaast zorgt remming van de endotheline-1 afgifte voor mindere prikkeling tot aanspannen van deze gladde spiercellen. Dit heeft als gemeenschappelijk effect vasodilatatie. Proanthocyanidine zorgt er ook voor dat de bloedplaatjes niet aan elkaar gaan plakken en zo geen bloedpropje kunnen maken. In veel rode wijnen zit 1 gram proanthocyanidine per liter wijn. Dit is bijna 500 keer zoveel als de hoeveelheid resveratrol in een liter wijn. De biologische beschikbaarheid van proanthocyanidine is ongeveer 82%, dit wil zeggen dat van iedere gram die je drinkt er ongeveer 820 mg in het bloed beschikbaar komt. Van proanthocyanidine hoeft je, in verhouding met resveratrol, minder te drinken om de voordelen ervan te merken. Je lichaam hoeft maar 300 à 500 mg aan proanthocyanidine binnen te krijgen per dag om de goede effecten ervan te merken. Één glas wijn wordt gelijk gesteld aan 125 ml, dit betekend dat er dan ook 125 mg aan proanthocyanidine in zit. Het lichaam neemt hier 102 mg van op. Mensen moeten dus drie tot vijf glazen wijn per dag drinken willen zij de positieve effecten van proanthocyanidine ondervinden. Proanthocyanidine zit in de pit van de druif en komt in verwaarloosbare hoeveelheid voor in gewoon druivensap en witte wijn. Tijdens de gisting van rode wijn lost de pit een beetje op, hierdoor komt proanthocyanidine in de grootste hoeveelheid voor in rode wijn. Hoe langer de wijnmaker het gistingsproces laat duren hoe meer proanthocyanidine er in de wijn komt. De hoeveelheid proanthocyanidine die in de wijn zit heeft te maken met hoe lang de pit van de druif in contact is met de wijn zelf. Nadat de wijn klaar is met het gistingsproces zal deze nog een tijd blijven staan. Want de kleur afgifte van de druiven is een langzaam proces. Hoe langer de wijn hierna blijft staan hoe donkerder de kleur wordt, hoe meer smaak er aan zit en hoe meer tanninen in de wijn komen. Om proanthocyanidine binnen te krijgen op een andere manier is het drinken van extracten van druivenpitten. De druif maakt deze polyfenol als beschermingsmechanisme tegen planteneters. Ook zit deze stof in mindere mate in de schil van de druif. Wanneer alleen de schil verwerkt zou worden in de wijn, zou de concentratie, in rode wijn, zo klein zijn dat er geen invloed kan zijn op het lichaam. Er zitten tal van andere polyfenolen in rode wijn, maar er is tot op heden nog geen aanwijzing naar het werkzaam zijn van deze polyfenolen in het menselijk lichaam. Daardoor is er nog niet zoveel onderzoek geweest naar deze polyfenolen. Ook al zit er meer van deze polyfenol in wijn, er zal altijd drie tot vijf glazen moeten worden gedronken om de positieve effecten hiervan te ondervinden.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
15
Resveratrol in pilvorm Wanneer iemand niet van wijn houdt en toch de voordelen hiervan ook wilt ondervinden is er een oplossing voor deze mensen. Er zijn namelijk voedingssupplementen waar resveratrol in zit op de markt gebracht. Dit hebben ze gedaan omdat er uit onderzoeken is aangetoond dat resveratrol goed is voor het lichaam. Er zijn vele verschillende soorten voedingssupplementen. In sommige supplementen zit bijna 100% zuiver resveratrol terwijl in andere maar 10% zuivere resveratrol zit. De resveratrol wordt vooral uit een plant gehaald die voornamelijk groeide in China en Japan. Namelijk de plant polygonum cuspidatum, beter bekend als Japanse duizendknoop. Omdat resveratrol nu zo populair is, worden deze Japanse duizendknopen ook gekweekt in Europa en Amerika. Maar een klein deel van de bedrijven haalt de resveratrol uit druiven. Dit komt omdat de concentratie resveratrol in de Japanse duizendknoop hoger is dan in druiven. Bovendien is de resveratrol uit de Japanse duizendknoop makkelijker te winnen is dan de resveratrol in druiven. Op dit moment wordt er onderzoek gedaan naar gemodificeerde cellen die dan eventueel resveratrol zouden kunnen produceren. Het zou als voordeel kunnen hebben dat er een grotere voorraad resveratrol aanwezig is. Dit kan positieve effecten hebben voor de consument want hierdoor zullen de voedingssupplementen goedkoper worden. Het goed bewaren van de voedingssupplementen met resveratrol is uiterst belangrijk. De supplementen mogen niet blootgesteld worden aan UV-straling. De meeste fabrikanten hebben hier hun verpakking ook op aangepast. De tweede voorwaarde is dat de voedingssupplementen niet worden blootgesteld aan een temperatuur boven 30 graden Celsius. Voor zover bekend is hebben de voedingssupplementen van resveratrol geen negatieve effecten. Een overdosis heeft dus geen desastreuze gevolgen.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
16
Conclusie In plaats van dat de media aanspraak maakt op wetenschappelijke feiten wordt er juist in vele gevallen een beroep gedaan op de autoriteit van beroemdheden en onderzoeken die niet worden gespecificeerd. Bijvoorbeeld Sting brengt een nieuwe wijn op de markt en hij zegt dat rode wijn goed is. Omdat hij als beroemdheid veel aanzien heeft zullen mensen aan de hand hiervan meer rode wijn gaan drinken ondanks het feit dat dit niet op wetenschappelijke feiten is gebaseerd. Het probleem is dat journalisten binnen de media zelf gevoelig zijn voor beïnvloeding van vermeenden autoriteiten zoals Sting. De media zegt niet waar zij hun feiten vandaan halen. Het is niet wetenschappelijk te bevestigen. Door de hype die wordt gecreëerd door de media worden de accurate feiten uit hun verband getrokken en de heersende opvattingen over de gezondheidsvoordelen van rode wijn zijn dan ook niet meer op wetenschappelijke feiten gebaseerd. Volgens de media wordt gezegd dat twee tot drie glazen rode wijn per dag gezond is. Dit geldt volgens hen voor mannen zowel als voor vrouwen. In de media wordt veel gesproken over resveratrol en dat dit zo goed is voor het lichaam. Uit ons onderzoek hiernaar is gebleken dat resveratrol wel positieve effecten op de gezondheid heeft, maar de hoeveelheid resveratrol in rode wijn is te weinig om deze positieve effecten echt plaats te laten vinden. Een polyfenol die in grotere hoeveelheid voorkomt in rode wijn is proanthocyanidine, hier wordt in de media amper over gesproken. De hoeveelheid die gedronken moet worden is dan drie tot vijf glazen per dag. Dit komt dus niet overeen met wat de media zegt. Om de negatieve effecten van de alcohol in rode wijn te vermijden mag een man maximaal twee tot drie glazen aan rode wijn drinken. Voor een vrouw geldt dat ze één tot twee glazen per dag mag drinken. Wat hier wel bij vermeldt moet worden is dat je per week twee rustdagen moet nemen, dus dat er twee dagen geen alcohol wordt gedronken. Proanthocyanidine heeft dus wel een positief effect bij mannen wanneer ze het maximaal aantal glazen per dag drinken, maar dit geldt niet voor vrouwen, omdat zij minder rode wijn mogen drinken per dag. De media heeft dus iets verdraait, het is niet zo dat je twee tot drie glazen per dag moet drinken om de positieve effecten van rode wijn te ondervinden, maar een man mag maar twee tot drie glazen per dag drinken om geen negatieve effecten van de alcohol in rode wijn te ondervinden. En bij een vrouw klopt het dus helemaal niet wat de media zegt. Als je wilt weten welke beweringen wel waar zijn zal je er zelf naar moeten zoeken. Veel mensen willen alleen bevestigen wat ze zelf vinden en zullen dit niet doen.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
17
Evaluatie Tim: Naar mijn mening ging het PWS goed. Ik zal in een paar punten hier onder toelichten welke delen ik goed vond gaan en delen die mogelijk beter zouden kunnen voor toekomstige samenwerking. Goed: De communicatie verliep tamelijk soepel en dit is natuurlijk erg belangrijk voor een goede samenwerking. De uitwisseling van meningen. Gezien wij andere profielen hebben en daardoor ook andere invalshoeken hebben ten opzichte van ons gedeelde profielwerkstuk. Het was erg spannend om te zien of dit wel ging lukken. Gelukkig hadden wij een goed oor voor de mening van elkaar. Wij zijn er naar mijn mening goed uitgekomen met elkaar. De bereidheid om mee te werken van de mensen waaraan ik een interview had verstuurd, bleek erg hoog en dit was zeer goed voor de geloofwaardigheid van ons PWS. De controle van het gemaakte materiaal was erg goed en wij verwijderde op efficiënte wijze de fouten.
Te verbeteren: Tijd met elkaar aan het PWS. Wij werkten grotendeels apart van elkaar aan het PWS en dit had naar mijn inzicht misschien iets anders gekund. In de zin dat wij misschien meer met elkaar hadden moeten afspreken. Gedetaileerdere planning. Mischien hadden wij eerder klaar geweest als onze planning gedetailleerder was. MAW kant. Ik had gewild dat ik wat meer gebruik kon maken van MAW advies door een docent, maar hier kwam ik helaas niet aan toe in alle hectiek. Beter ordening van onderzoek en nog dieper onderzoek. Meer een perfectionistisch kwaaltje maar ik wil altijd meer informatie hebben over dingen die mij interesseren. In alle eerlijkheid vond ik dat het PWS goed is verlopen. Zelfs punten die ik zag als mogelijke zwakheden zijn uiteindelijk goed gekomen en ik zou zeker opnieuw samenwerken met mijn medestudenten.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
18
Evaluatie Jos De samenwerking is goed verlopen. Als we elkaar niet goed begrepen of het niet eens waren met elkaar hebben we goed overlegt. Zo zijn we uiteindelijk het allemaal eens geworden met wat er in ons profielwerkstuk komt te staan. We hebben niets gedaan waar de anderen het niet eens mee waren, omdat we zo goed hebben overlegt. We hebben ook veel gecommuniceerd over de mail, omdat Tim niet bij ons in de klas zit. Soms ontstonden hier misverstanden, omdat iemand dan iets had opgeschreven wat je op twee manieren kon interpreteren. We vroegen hier dan naar op school, wat diegene bedoelde. We hebben niet heel vaak een afspraak gemaakt met onze begeleider. Het was ook niet nodig, want we zijn alle drie goede zelfstandige werkers en zijn samen uit de problemen gekomen die we hebben gehad. Joyce en ik wilde graag een proef doen. Dit wilde we doen in Wageningen, Joyce een mailtje gestuurd naar deze mensen. Jammer genoeg heet ze een mailtje terug gekregen dat het niet kon, we konden wel op de website kijken welke proeven we wel konden doen. Er stond geen een proef op de website die iets te maken had met ons profielwerkstuk. Dit vinden wij allebei heel erg jammer. Hierna heeft Joyce nog gekeken of we een fabriek die resveratrolsupplementen maakt konden bezoeken. Helaas waren deze fabrieken heel ver weg, de meeste lagen bij de grens van Duitsland. Toen hebben wij ervoor gekozen dat we er niet heen zouden gaan, omdat we dan vier keer langer onderweg waren dan dat we zelf in de fabriek worden. Ook dit was een teleurstelling, omdat we heel graag iets wilden doen naast schrijven voor het profielwerkstuk. Ik ben heel tevreden over het eindresultaat van het profielwerkstuk, Tim heeft verteld dat het Nederlands Gilde van Sommeliers ons profielwerkstuk op hun website wil plaatsen. Dit had ik zelf nooit verwacht, maar ik vind het wel heel erg leuk.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
19
Evaluatie Joyce Naar mijn mening is onze samenwerking goed verlopen. Vanaf het begin af aan wisten we wie wat ging doen. Onze taakverdeling was heel duidelijk. We hadden allemaal twee of drie deelvragen en daar zouden we ons de eerste weken op richten. Dat is bij mij goed gegaan en was op tijd klaar volgens de planning. Toen ben ik met Jos gaan overleggen omdat wij samen het wetenschappelijke deel moesten schrijven. We zijn elkaars stukken toen gaan lezen. We hebben elkaar verbeterpunten gegeven en daar hebben we allebei ook wat meegedaan. We hebben ook de stukken op elkaar afgestemd zodat er niet twee keer hetzelfde erin zou staan. Tim ging ondertussen gewoon rustig door met het maatschappelijke deel. De dingen die we af hadden stuurden we ook naar elkaar zodat we wisten van elkaar waar we mee bezig waren. De inleiding en conclusie hebben we samen gedaan. Voordat we dit gingen doen hadden we elkaars stukken gelezen zodat we op de hoogte van alles. Ik heb er wel iets minder uur aangezeten. Waarschijnlijk komt dat omdat mijn ene deelvraag over alcohol ging. Hierover krijg je snel vele sites en het kost dus niet veel zoekwerk. Ik heb er ook voor gekozen om maar een paar gevolgen aan het licht te laten komen. Dit omdat je over de gevolgen alleen al een heel profielwerkstuk kan maken. Jos en ik hadden graag voor dit onderwerp nog een proef gedaan. Hiervoor hadden we de universiteit van Wageningen aangeschreven omdat zij uitgebreid onderzoek gedaan hadden naar resveratrol in rode wijn. Helaas kregen wij te horen dat het niet mogelijk was om onze proef daar uit te voeren. Toen ben ik opzoek gegaan naar fabrieken waar resveratrolsupplementen gemaakt worden omdat we die dan misschien zouden kunnen bezoeken. Helaas zaten deze allemaal aan de andere kant van het land. De reistijd was langer dan dat je in de fabriek zou zijn en dat vonden we het niet waard.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
20
Bronnen Sociale invloeden op wijnliefhebbers: Afgenomen interviews van het Nederlands Gilde van Sommeliers en restaurants Boek: Titel: Massamedia Auteur: Drs HMJ Francort Uitgeverij: Actua Jaar van uitgave: 2011 ISBN: 978 9075 982527 Betrouwbaarheid feiten van de massamedia: Websites:
http://www.wijnblog.nl/reacties.php?channel=4&nieuws=141 http://www.stap.nl/nl/nieuws/stap-in-het-nieuws.html/3511/812/gesprek-bij-pauw-enwitteman-over-boek-wijnreis-door-mijn-lichaam-van-harold-hamersma http://www.dewijnhoek.nl/gezond.html http://www.preventievegezondheidszorg.com/wijn.php http://www.bythegrape.com/nieuws/grote-invloed-social-media-op-wijnverkoop http://www.communicatieonline.nl/nieuws/bericht/voorlichting-en-reclame-hebbenniet-direct-invloed-op-gedrag/#When%3a13%3a58%3a00Z Het Bloedvat: Boek: Titel: The wine diet Auteur: Roger Corder Uitgeverij: Little, Brown Book Group, London Jaar van uitgave: 2007 ISBN: 978-1-84744-003-7 Positieve effecten van resveratrol Boek: Titel:Ik ben gezond want ik drink… Wijn, elke dag. Auteur: Michel Montignac Uitgeverij: Valkenswaard : Artulen Nederland Jaar van uitgave: 1996 ISBN: 9789075720037 Websites: http://www.gezondbezig.nl/dossiers/afvallen/resveratrol-stimuleert-vetverbranding-enmetabolisme/ www.resveratrol.com http://www.news-medical.net/news/20110701/17692/Dutch.aspx
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
21
http://www.cholesterolvoorlichting.nl/cholesterol/ldl-HDL-cholesterol-cholesterol http://www.natuurdietisten.nl/detail.php?id=512&cod=488&page=9 http://www.biomedcentral.com/1471-2202/9/S2/S6 http://www.cholesterolvoorlichting.nl/
Negatieve effecten van alcohol Websites: http://www.alcoholdebaas.nl/U-en-alcohol/Wat-merkt-u-.aspx http://www.alcoholdebaas.nl/U-en-alcohol/Lichamelijk.aspx http://www.alcoholdebaas.nl/U-en-alcohol/Psychisch.aspx http://www.alcoholinfo.nl/index.cfm?act=knooppunt.tonen&pagina=2 http://www.voedingswaardetabel.nl/watiswat/alcohol/ http://www.alcoholondercontrole.nl/2251/Feiten-over-alcohol.html http://www.pratenoveralcohol.nl/AtHome/location-16.aspx http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/verslaving/17720-de-gevolgen-van-overmatigalcoholgebruik.html
Resveratrol in wijn: Boek: Titel: The wine diet Auteur: Roger Corder Uitgeverij: Little, Brown Book Group, London Jaar van uitgave: 2007 ISBN: 978-1-84744-003-7 Proanthocyanidine: Boek: Titel: The wine diet Auteur: Roger Corder Uitgeverij: Little, Brown Book Group, London Jaar van uitgave: 2007 ISBN: 978-1-84744-003-7 Website: http://www.frenchscout.com/polyphenols Resveratrol in pilvorm Websites: http://www.gezondheidsweb.eu/voedingssupplementen/voedingssupplementen-resveratrolkan-wel-degelijk-een-heilzaam-medisch-effect-h http://www.resveratrol.com/sources-of-resveratrol/ De gezondheidsvoordelen van rode wijn
22
Logboek Tim 26 maart 2010- Aflevering Pauw en Witteman met Harold Hamersma 4 juli - Introductie profielwerkstuk 6 juli - Profielwerkstuk markt en onderzoeksvoorstellen maken 7 juli - Onderzoeksvoorstellen afmaken - Plan van aanpak maken en inleveren 7 juli - Aflevering Pauw en Witteman teruggevonden en bestudeerd
1 uur 1 uur 5 uur 2 uur 3 uur 4 uur
Week 39: Dinsdag Donderdag Zondag
- Eerste overleg met Meneer Weyers. 15 min - Samen met Joyce en Jos deelvragen verbeteren en taken verdelen. 3 uur - Informatie zoeken 4 uur
Week 40: Zondag
- Informatie zoeken, interviews maken, e-mailadressen zoeken
4 uur
Week 41: Zondag
- Informatie uitwerken en interviews bekijken
6 uur
Week 42: Zondag
- Informatie gezocht en verwerkt.
2 uur
Week 43: Woensdag Zondag
- Informatie ordenen - Informatie verwerkt
3 uur 5 uur
Week 46: Zondag
- Deelvragen aangepast en interviews bijstellen
6 uur
Week 47: Woensdag Vrijdag Zondag
- Interviews verstuurd en aan deelvragen gewerkt. - Reacties op interviews verwerkt - Nieuwe reacties verwerkt
3 uur 4 uur 3 uur
Week 48: Woensdag Zondag
- Nieuwe reacties verwerkt en alles geanalyseerd - Definitief afronden deelvragen
4 uur 4 uur
Week 49: Woensdag Zondag
- Samen met Jos en Joyce hoofdvraag en inleiding schrijven en elkaars stukken bekijken en bij elkaar voegen 3 uur - Deelvragen verbeteren naar aanleiding gesprek Jos en Joyce 3 uur
Week 50: Maandag Dinsdag
- Fouten in taal eruit halen met Jos - logboek, bijlage en evaluatie toevoegen - evaluatie en conclusie schrijven Totaal aantal uur:
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
2 uur 4 uur 79 uur
23
Logboek Jos 4 juli 6 juli 7 juli
Week 39: Donderdag
- Introductie profielwerkstuk - Profielwerkstuk markt en onderzoeksvoorstellen maken - Aflevering Pauw en Witteman met Harold Hamersma - Onderzoeksvoorstellen afmaken - Plan van aanpak maken en inleveren
- Samen met Joyce en Tim deelvragen verbeteren en taken verdelen. - Eerste overleg met Meneer Weyers.
1 uur 5 uur 1 uur 2 uur 3 uur
3 uur 15min
Week 40: Dinsdag Woensdag Donderdag Zaterdag
- Informatie zoeken over deelvragen - Informatie zoeken over deelvragen - Informatie zoeken over deelvragen - Gevonden informatie doorlezen
2 uur 1 uur 1 uur 2 uur
Week 41: Dinsdag Woensdag Donderdag Zondag
- Gevonden informatie doorlezen - Boek vinden in bieb over deelvragen - Gevonden informatie lezen - Beginnen met het schrijven van profielwerkstuk
2 uur 1 uur 2 uur 3 uur
Week 42: Maandag Donderdag Vrijdag
- Schrijven van profielwerkstuk - Schrijven van profielwerkstuk - Klaar met 1 stukje schrijven voor profielwerkstuk
2 uur 2 uur 1 uur
Week 43: Dinsdag Woensdag Donderdag
- Beginnen schrijven tweede stuk profielwerkstuk 1 uur - Meer informatie zoeken profielwerkstuk en beginnen met dit doorlezen 3 uur - Gesprek met meneer Weyers 15 min
Week 45: Donderdag Zondag
- Verder schrijven tweede stuk profielwerkstuk - Afronden schrijven tweede stuk profielwerkstuk
2 uur 3 uur
Week 46: Dinsdag
- Geschreven stukken doorlezen en verbeteren
2 uur
- Geschreven stukken doorlezen, stukjes toevoegen en verbeteren - Geschreven stukken doorlezen en overbodige dingen schrappen - Geschreven stukken laten controleren door ouders
2 uur 2 uur 1 uur
Week 47: Dinsdag Donderdag
Week 48: Dinsdag:
Week 49: Woensdag Donderdag Vrijdag
- Samen met Joyce kijken naar elkaars geschreven stukken en basis inleiding schrijven en hoofdstukken indeling maken 3 uur
- Samen met Tim en Joyce hoofdvraag en inleiding schrijven en elkaars stukken bekijken en bij elkaar voegen 3 uur - Lay-out uitproberen 3 uur - Inleiding verder schrijven 1 uur De gezondheidsvoordelen van rode wijn
24
Zaterdag Zondag
- Samen met mijn broer mijn geschreven deelvragen verbeteren 4 uur - Voorkant maken 20 min - Samen met broer geschreven deelvragen verbeteren en afronden 5 uur - Inhoudsopgave maken - Zorgen voor een goede en dezelfde opmaak - Tim’s stukje toevoegen aan gehele profielwerkstuk - Hoofdstukken op volgorde zetten bij elkaar 2 uur
Week 50: Maandag Dinsdag
- Fouten in taal eruit halen met Tim en Joyce - logboek, bijlage en evaluatie toevoegen - evaluatie en conclusie schrijven Totaal aantal uur:
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
4 uur 4 uur 80 uur
25
Logboek Joyce 4 juli 6 juli
- Introductie profielwerkstuk - Profielwerkstuk markt en onderzoeksvoorstellen maken - Aflevering Pauw en Witteman met Harold Hamersma
1 uur 5 uur 1 uur
7 juli
- Onderzoeksvoorstellen afmaken - Plan van aanpak maken en inleveren
2 uur 3 uur
Week 39: Dinsdag Donderdag
- Eerste overleg met Meneer Weyers. - Samen met Jos en Tim deelvragen verbeteren en taken verdelen.
Week 40: Dinsdag Woensdag Vrijdag Zondag
- Informatie zoeken voor eerste twee deelvragen - Informatie zoeken voor eerste twee deelvragen - Zoeken naar Universiteit voor proef - Gevonden informatie doorlezen
3 uur 3 uur 2 uur 3 uur
Week 41: Dinsdag Donderdag Zondag
- Gevonden informatie doorlezen - Gevonden informatie doorlezen - Schrijven eerste deelvraag
3 uur 2 uur 3 uur
Week 42: Maandag Donderdag Vrijdag
- Schrijven van tweede deelvraag - Schrijven van tweede deelvraag - Controleren en verbeteren eerste twee deelvragen
2 uur 3 uur 2 uur
Week 43: Donderdag Donderdag Vrijdag
- Gesprek met meneer Weyers - Informatie zoeken voor de derde deelvraag - Zoeken naar een resveratrolfabriek
Week 45: Vrijdag Zondag
- Informatie zoeken en doorlezen voor derde deelvraag - Schrijven van derde deelvraag
3 uur 3 uur
Week 46: Dinsdag
- Geschreven stukken doorlezen en verbeteren
2 uur
- Geschreven stukken nog een keer goed doorlezen - Geschreven stukken laten controleren door ouders
1 uur 1 uur
Week 47: Woensdag
Week 48: Dinsdag:
Week 49: Woensdag
15min 3 uur
15 min 3 uur 1 uur
- Samen met Jos kijken naar elkaars geschreven stukken en basis inleiding schrijven en hoofdstukken indeling maken 3 uur
- Samen met Tim en Jos hoofdvraag en inleiding schrijven en elkaars stukken bekijken en bij elkaar voegen 3 uur
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
26
Week 50: Maandag Dinsdag
- Fouten in taal eruit halen met Jos - logboek, bijlage en evaluatie toevoegen - evaluatie en conclusie schrijven Totaal aantal uren:
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
2 uur 6 uur 70 uur
27
Bijlage 1
Basisstructuur flavonoïden
Bijlage 2
Epicatechin
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
28
Bijlage 3 Hoe wordt rode wijn gemaakt? Rode wijn wordt gemaakt door rijpe, gezonde druiven te oogsten, in een speciaal apparaat te kneuzen en dan te laten gisten en weken met schillen en pitten. Na het kneuzen worden de druiven eerst machinaal ontsteeld, want in de steeltjes zit heel veel tannine (looizuur), dat wijn wrang maakt. Als de druiven van een uitzonderlijk goed jaar zijn en veel smaakstoffen en suikers hebben en het druivenras het kan hebben, dan worden soms wat steeltjes bij de wekende, gistende massa gedaan. Zo’n wijn kan langer bewaard worden. Vanaf het moment dat de most (het druivensap) met de schillen en pitten gaat gisten, begint het leven van de wijn. De wijnmaker voegt meestal eigen gistcellen aan de most toe, omdat de natuurlijke gistcellen die op de druivenschillen zitten soms ‘wilde’ gistcellen bevatten. Zij kunnen het gistingsproces kunnen verstoren. Biologische en biodynamische wijnmakers proberen zoveel mogelijk met de eigen gistcellen van de druif te werken of met een soort gistcellen die eigen is aan de omgeving waar de druif groeit, voor een authentiekere smaak. De gisting start als de most zo’n veertien graden warm is; bij een graad of vijfendertig, gaan de gistcellen vanzelf dood. Bij rode wijn verloopt de gisting normaal gesproken in zes tot veertien dagen, omdat dan het maximale alcoholgehalte is bereikt. De gistcellen eten de suikers op en zetten deze met behulp van zuurstof om in alcohol, maar meer dan veertien tot vijftien procent kunnen gistcellen niet hebben, dan sterven ze af en zakken naar de bodem. Twee factoren bepalen dus het leven van de gistcel: de temperatuur en het alcoholgehalte. Wijn ontstaat door een balans tussen die elementen. Voor een goede extractie van kleur en smaakstoffen is een temperatuur tussen de achtentwintig en drieëndertig graden nodig – op dat moment is de wijn-in-wording in een kritieke fase, want door warmte bijna aan het sterfteplafond van de gistcel. De wijnmaker blijft soms gedurende de nacht in de kelder om de temperatuur te controleren. Vroeger werden de houten vaten wijn met koud water nat gespoten om de temperatuur te verlagen. Tegenwoordig gebeurt dat allemaal in vaten waarin kleine buisjes zitten geïmplanteerd, die koud water langs de binnenkant van het vat laten circuleren, geheel computer gestuurd. Toch zal geen serieuze wijnmaker rustig slapen als de rode wijn in de kritieke fase is. Na de gisting blijft de wijn, afhankelijk van zijn kwaliteit en het druivenras, nog een tijdje weken op de lie, de massa schillen en pitten, (macereren). De vaste massa wordt regelmatig door de vloeistof heen geduwd om nog meer kleur te extraheren. Na maximaal drie weken is de rode wijn klaar, tenminste – dan is hij geboren. Om te bekomen van de ingrijpende chemische processen van de afgelopen weken mag de jonge wijn een beetje uitrusten. Voor wijnen die niet verder op houten barriques (vaten van 224 liter) rijpen, is dat een rustperiode van circa een half jaar op stalen vaten. Ze zijn dan natuurlijk ontdaan van hun schillen en pitten. De wijnen die houtrijping ondergaan, worden overgeheveld op de barriques of foeders (vaten van 600 tot 1200 liter). Daar brengen ze hun jeugd door, variërend van acht tot vierentwintig maanden. De barriquewijnen worden regelmatig overgestoken op schone vaten om restjes bezinksel te verwijderen en de wijn helder te maken – hiervoor ondergaan ze vlak voor het op fles brengen ook nog een extra klaring en/of filtering.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
29
De meeste wijnen – tachtig tot negentig procent van de totale wereldproductie - worden gebotteld als ze ‘klaar’ zijn. Dit is op noordelijk halfrond in april of mei van het jaar na de oogst en op het zuidelijk halfrond een halfjaar eerder: ze zijn snel volwassen geworden en kunnen nog een paar jaar na hun geboortejaar goed gezelschap voor ons zijn. Het kleine percentage wijn dat in houten vaten heeft gerijpt, kunnen we dan al kopen of bestellen, maar moet in onze kelders of die van de importeur nog volwassen worden. Drinken we hem immers te vroeg, dan spartelt hij nog wel eens tegen, omdat hij nog niet ‘klaar’ is: zijn tannines, zuren, extractstoffen en alcohol zijn nog niet in balans. Drinken we hem echter te laat – wat helaas nog te vaak gebeurt – dan hebben we grote kans een overjarige wijn in het glas te krijgen, met bijbehorende kwaaltjes zoals verzuring, verlies aan souplesse en algehele verzwakking van het gestel. Bron: Productschap wijn http://wijn.nl/site/meestgesteldevragenoverwijn/Auto__Hoe_wordt_wijn_gemaakt_.php
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
30
Bijlage 4
Antwoorden van het Nederlands Gilde van Sommeliers
1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? Ja, rode wijn is gezond voor je gezondheid bij matig gebruik: mannen max. 3 gl./dag en vrouwen max. 2 gl/dag 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? Gemiddeld 2 gl/dag. 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? Nee. 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Vol overgave naar aanleiding van iets meer verdieping / doorvragen waar het precies om gaat. 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Zie 4. 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Nee. 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Nee. 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? Ben ik toe bereid mits de verhouding prijs/kwaliteit overeind blijft.
1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? Ja 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? twee 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? nee 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Hangt in grote mate af van de kennis van wijn van deze vriend. 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Is afhankelijk van wat voor soort product er aangeboden wordt. 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? nee 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Ja voor witte bourgognes, met name chassange en pulingy montrachet en Saint Aubin. Reden kracht, elegantie, complexiteit en finesse van deze wijnen. 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? Bereid maar het mag niet meer dan 50% duurder zijn dan de originele prijs.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
31
1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? Voordelig voor gezondheid 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? Twee tot drie glazen. 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? Nee, dit is niet van toepassing. 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Altijd 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Soms 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Ja, het is gezellig samen te proeven 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Pomerol, voorkeur verklaarbaar omdat ik dat van vroeger van thuis ken 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? Enkele euro’s per fles
1.voordelig 2. ca. 2 3. nee 4. ja zeker 5. ja 6. nee 7.nee, vind interessant om alles te proberen 8. waarschijnlijk niet
1) Voordelig 2) 1 glas per dag 3) Nee 4) Ik zou dat heel graag willen proeven 5) Iets minder graag 6) Ja de ouders hebben een grote invloed 7) Over het algemeen drink ik altijd graag een rode wijn (droog) of zoete wijnen. Ik hou van de smaken die in de meeste rode wijnen zijn te vinden en hou ook van zoet. 8) Niet teveel. Er is geen manier om te weten of een wijn echt gezonder is.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
32
1.Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? rode wijn kan door retisonol gezond zijn indien met mate gedronken 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? drie 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? nee 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? altijd 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? in principe niet of ik moet er vaker over gehoord hebben nooit via 1 sociaal netwerk 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? nee zij drinken niet of nauwelijks 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? ja, champagne is altijd een feestje om te drinken en goede herinnering 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? niet, wel als hij ook lekkerder is zelfde als met biologisch vlees en zo 1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? voordeling 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? 1a2 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? ja 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? altijd 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? soms 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? ja 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? mousserend 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? nee
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
33
1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? Voor mij voordeel. Ik word er blij van. 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? fles wijn per dag Fles wijn per dag 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? Neen 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Altijd 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Altijd 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Ja , mijn Vader dronk altijd met veel plezier een glaasje wijn. 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Ja als men zich ontwikkeld in het genieten van een goede fles krijgt men voorkeur voor complexe wijnen 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? Gezond maakt mij niet zoveel uit . Beleving is wat telt , het is mijn hobby . En wijn is toch niet ongezond . Zeker niet de betere wijnen , vaak biologisch .
1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? Voordelig 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? Gemiddeld 1 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? Nee 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Die zou ik direct proberen 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Ligt er aan hoe goed ik die persoon ken en wat hij of zij doet 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Absoluut 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Nee, als het maar smaakt 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? Ik let daar niet op.
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
34
Bijlage 5
Antwoorden van restaurants en slijterijen Restaurant "de Florijn" 1.Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? Voordelig 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? 1 glas 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? Nee 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Ik ben bereid 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Minder bereid waneer hetr gevoel niet goed is 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Ja dat is zo mijn vrouw drinkt niet vandaar ik ook minder drink. 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Niet te verklaren lust meerdere wijnsooreten graag 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? 15% Restaurant 't Diekhuus De vragen zijn: 1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? (voordelig doet mij meer Niet nadelig maar te veel zal niet goed zijn 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? Gemiddeld 2 tot 3 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? Nee, ik denk dat ik voldoende rode wijn drink 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Als het een” kennner” is zeer zeker 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Minder snel 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Nee 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Rode wijn lekkerder dan witte wijn 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? 10 tot 20 % meer maar dan moet iemand mij wel kunnen overtuigen
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
35
Restaurant de Librije: 1. Weet u of rode wijn voordelig of nadelig is voor uw gezondheid? In bepaalde mate 'schijnt' het gezond te kunnen zijn, mits eerlijke wijn natuurlijk, overmatig gebruik is af te raden.. 2. Hoeveel glazen wijn drink u per dag? 1a2 3. Zou u meer rode wijn per dag gaan drinken als u weet dat dit gezond is voor u? Nee, dit door de alcohol die bij meer drinken niet goed is. 4. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die wordt aangeraden door een persoonlijke vriend? Ik zal het advies opvolgen, omdat de vriend hoogstwaarschijnlijk weet wat voor wijn ik lekker vind. 5. Tot in hoeverre zou u bereid zijn een wijn te proberen die aangeraden wordt door een sociaal netwerk contact? Eerst zal ik kijken hoe serieus ik de aanbieder vind en of het dan de moeite waard is de wijn te proeven. 6. Zou u zeggen dat het drinkgedrag van familieleden invloed op uw eigen drinkgedrag heeft? Tijdens de opvoeding zeker, er is een balans tussen zelf ontdekken wat drinken is, en wat toegestaan is of gestimuleerd wordt van thuis uit. 7. Heeft u een verklaarbare voorkeur voor een specifieke soort wijn? Verklaring is proefervaring en van daar uit een persoonlijke smaak ontwikkelen. 8. Tot in hoeverre bent u bereid meer te betalen voor wijn als deze gezonder is? Binnen elke prijscategorie is goede/gezonde wijn te vinden. Restaurant Wolfersveen 1. redelijk gezond maar 1 glas per dag 2. 0 tot 2 glazen per dag 3. nee 4. ik ga graag op advies af vooral als het een nieuwe wijn betreft ofwel iets wat voor mij onbekend is 5. nee, niet bereid 6. soms 7. hangt bij mij van het moment af, is dus verschillend 8. nee wij betalen al genoeg accijns cq tax op alc. lijkt mij overbodig
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
36
Bijlage 6 Beste Tim, Zie de bijlage. Veel succes met je profielwerkstuk. Graag verneem ik van je hoe je dit hebt afgerond en welke resultaten er uit voort zijn gekomen. We kunnen dit dan op onze websites publiceren. Met vriendelijke groet, Bob Jurjens Public Relations Officer van het Nederlands Gilde van Sommeliers
De gezondheidsvoordelen van rode wijn
37