ALGEMENE BESCHOUWINGEN 2013 Voorzitter, bij de laatste Algemene Beschouwingen van deze bestuursperiode willen wij een aantal ontwikkelingen van de laatste tijd onder de loep nemen maar ook vooruit zien naar de komende jaren. D66 was een blijft voorstander van een andere werkwijze van gemeenteraad en commissies, waarbij burgers meer betrokken worden bij de voorbereiding van besluitvorming. Wij betreuren dat het initiatief hiertoe, dat de voorzitter van de raad destijds genomen heeft, niet tot concrete resultaten heeft geleid. 2013 beloofde een bewogen jaar te worden en dat was het dan ook ! De Haagse plannen werden geleidelijk aan duidelijker en de gevolgen niet gemakkelijker. Bovenop de, in het begin van deze collegeperiode ingezette, bezuinigingen werden steeds meer extra taken opgelegd aan de gemeentes, en het einde is nog niet in zicht. D66 onderschrijft het principe van vergaande decentralisering van de overheidstaken en de grotere verantwoordelijkheid van gemeentes in het kader van de uitvoering van het sociaal beleid. Een beleid op basis van maatwerk en burgerparticipatie. Een humaan beleid, dichter bij de burger en met minder anonieme bureaucratie. Het klinkt zo mooi ! Maar helaas hebben we te maken met de Haagse logica van staatsbezuinigingen. De staat sluist, misschien overhaast, taken door naar de gemeentes zonder de bijbehorende budgetten volledig ter beschikking te stellen. Een mooie bezuiniging voor het rijk. Maar ook extra verantwoordelijkheden voor de gemeente èn extra kopzorgen om in een tijd van voortdurende economische crisis, niet alleen zorgvuldig om te gaan met de noodzakelijke bezuinigingen, maar ook om met beperkte financiële middelen, verantwoord, het nieuwe beleid uit te voeren. De gemeente is op deze weg goed bezig maar D66 vraagt wel extra aandacht voor een grotere participatie van betrokken inwoners en organisaties. Al lang loopt de discussie over de kerntaken van de gemeente. Welnu, de transities in het sociaal domein zijn de komende jaren de belangrijkste kerntaak voor het welzijn van de burgers van onze gemeente.
1
Dat blijkt ook uit deze begroting. Ten opzichte van de begroting voor 2012 zien we voor de sociale programma´s in 2014 een stijging van 45% ! Ook dit jaar presenteert het college een sluitende meerjarenbegroting met bescheiden positieve saldi voor de komende jaren. Hulde daarvoor aan dit college ! D66 waardeert alle inspanningen die hiervoor noodzakelijk waren. Het was zeker geen gelopen race ! Het spreekt vanzelf dat om dit resultaat te bereiken extra bezuinigingen noodzakelijk waren. Niemand zal hier enthousiast over zijn, maar het is wel onvermijdelijk als wij het huidige voorzieningen niveau op peil willen houden. De gemeentelijke financiën zijn, ondanks de mpoeilijke omstandigheden, onder leiding van wethouder Zagt op orde gebracht. Dit dient zo te blijven om op juiste wijze de nog steeds onzekere toekomst tegemoet te gaan. Wij blijven echter bezorgd over de financiële consequenties van de vele, volgens ons vaak vermijdbare, kostbare juridische procedures. Zorgvuldigheid, realisme maar ook creativiteit blijven in de komende jaren van groot belang. Daarbij is een goede communicatie naar en met de burgers op ieder niveau essentieel. Het principe van zelfredzaamheid naar ieders vermogen in de toekomstige participatiemaatschappij. staat of valt met een goede of slechte communicatie en het respecteren van de burger. De belangen van de burger, de leefbaarheid en de beleving van de gemeente blijven centraal staan in deze tijd, waarin op bijna alles bezuinigd moet worden. Dit betekent het kunnen garanderen van een bloeiend verenigingsleven, een goed ondernemersklimaat, het beschermen van cultureel en natuurhistorisch erfgoed, verkeersveiligheid en een verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte. D66 is verheugd over de grote betrokkenheid van burgers bij het beheer van openbaar groen. Het beschikbare budget voor een nulmeting bij openbaar groen objecten in het kader van de burgerparticipatie was in 2013 onvoldoende is om alle initiatieven van omwonenden te kunnen ondersteunen. D66 wil in de begroting 2014 een aanvullend krediet opnemen om deze extra nulmetingen te kunnen uitvoeren en het college verzoeken om ook in de komende jaren voldoende middelen aan te wenden om deze vorm van burgerparticipatie te ondersteunen.
2
Overlast van hondenpoep op trottoirs en groenstroken is een veelvoorkomende klacht. Er zijn geen hondenuitlaatplaatsen, en hondenpoepbakken, zoals door de Vrienden van het Bos Van Hacke aangeboden aan het college, zijn nergens aanwezig. Toch is de hondenbelasting in deze begroting gestegen met 25 % ! Deze stijging naast het gebrek aan voorzieningen valt niet uit te leggen. D66 verzoekt het college om zo spoedig mogelijk verslag uit te brengen aan de raad hoe een efficient beleid kan worden ontwikkeld om schone en veilige trottoirs te kunnen worden waarborgen. De leefbaarheid van de gemeente is natuurlijk meer. Het betekent uiteraard een ruimhartig minimabeleid binnen de wettelijke mogelijkheden en goed onderhouden schoolgebouwen, sport- en spel faciliteiten zijn vereist. Het jeugdsportfonds en het jeugdcultuurfonds zijn inmiddels een essentieel onderdeel geworden van het jeugdbeleid. Goed onderwijs vereist goede en toekomstgerichte huisvesting. Samen met de schoolbesturen moet gekeken worden op welke wijze in schoolgebouwen een betere klimaatcontrole mogelijk is en energiebesparende maatregelen genomen kunnen worden, zo mogelijk gebruik makend van de installatie van zonnepanelen. Informatie over duurzaamheidsprincipes dient ook op de basisscholen gegeven te worden, zodat de leerlingen kunnen meedenken aan de verduurzaming van hun schoolomgeving. De vergrijzing leidt tot een krimp in het aantal klassen, wat niet alleen op termijn tot samenvoeging van scholen kan leiden maar ook fysieke verbindingen tussen onderwijs, cultuur en maatschappij mogelijk maakt. Met name voor De Bibliotheek is dit een belangrijke ontwikkeling. De afgelopen jaren heeft De Bibliotheek steunpunten geopend in bijna alle kernen en ook haar activiteiten belangrijk uitgebreid. De Bibliotheek groeit steeds meer uit tot een maatschappelijk trefpunt in de Kernen. D66 juicht deze ontwikkeling toe en zal de uitbreiding van laagdrempelijk toegankelijke activiteiten blijven ondersteunen. D66 hoopt dat in deze bestuursperiode ook een steunpunt in Ankeveen kan worden geopend in de vorm van De Bibliotheek op school.
3
Wijdemeren is te klein om de nieuwe, door het rijk opgelegde taken, zelfstandig uit te voeren. Samenwerking met omliggende gemeentes is noodzakelijk. Dit is onderkend door het rijk, dat herindelingen en gemeentelijke samenwerkingsverbanden vereist om te komen tot bestuurlijke eenheden van minstens 100.000 inwoners. Wijdemeren is onderdeel van de regio Gooi- en Vechtstreek en in dat kader was sprake van een grote mate van samenwerking. Steeds meer bleek echter dat de regio beheerst werd door onze buurgemeente Hilversum en kregen wij de, inmiddels bevestigde indruk, dat de regio slechts een opstap was naar de realisering van een grote gemeente Gooistad. Een ontwikkeling die in onze gemeente misschien lijkt te kunnen rekenen op de sympathie van het CDA. Alle scenario´s van het rijk baseren zich op een grootstedelijk gebied onderverdeeld in 2 of 3 gemeentes. Deze scenario´s laten Wijdemeren buiten schot. D66 heeft in haar Algemene Beschouwingen van vorig jaar als eerste gepleit voor een samenwerkingsverband van Stichtse Vecht tot aan Muiden. Daarmee werd ruimschoots voldaan aan de eis van minimaal 100.000 inwoners. Wij zijn dan ook verheugd dat dit college in het begin van het jaar heeft besloten de mogelijkheden te onderzoeken voor een nauwe samenwerking met de Vechtgemeentes. Hoewel Muiden heeft besloten om hierin geen deel te nemen, hebben de gemeenteraden van Stichtse Vecht, Wijdemeren en Weesp besloten tot vergaande samenwerking met name op het gebied van de transities in het sociaal domein. Wethouder Boermans is hiermee voorvarend aan de slag gegaan en wij hebben er alle vertrouwen in dat deze zware en uitdagende taak tot een goed einde zal worden gebracht. Dit samenwerkingsverband, dat wij liever aanduiden met de historische naam Regio Niftarlake dan met het sportclubachtige SWW, kan wat ons betreft niet ver genoeg gaan. Tussen het Gewest en de Gouw, kiest D66 uitdrukkelijk voor de Gouw ! Naast de uitvoeringstaken met name op het gebied van jeugdzorg en sociaal beleid in het algemeen, gaat het ook om recreatie en toerisme, openbaar vervoer en verkeer.
4
Een sterk samenwerkend Niftarlake biedt tevens de beste garanties voor een duurzame groene buffer tussen Groot Amsterdam en het conglomeraat Gooistad. Ik zei het al in het begin, 2013 was een bewogen jaar. Tegen alle verwachtingen in bleek het college niet bestand tegen interne spanningen en de financiële tegenslagen bij de 1ste fase van de proef met de 30km zone op de Vaartwegen. Als gevolg van een vertrouwensbreuk heeft de gemeente afscheid moeten nemen van wethouder Abrahamse. Onder Abrahamse zijn vele taken volbracht. De bestemmingsplannen zijn in grote meerderheid vernieuwd, het slepende bestemmingsplan Westend afgerond, het strandje De Zuwe aangelegd en het bomenbeleid vastgesteld. Ondanks een aantal hobbels, en dan heb ik het niet over verkeersdrempels, is de herinrichting van Munniksveen succesvol gerealiseerd. Een aanvang is gemaakt met het project Groenewoud dat, mits verder goed uitgewerkt, kan leiden tot een voorbeeldproject in de hele regio, op basis van energieneutraal bouwen in een project waar natuur, wonen en recreëren elkaar ondersteunen. Ook de private herinrichting van het Knorrterrein, overeenkomstig de uitgangspunten van de, destijds met overweldigende meerderheid verworpen, motie van D66, zal een aanwinst zijn voor de gemeente. Volgend op een motie van D66 zijn in 2012 de eerste oplaadpalen geplaatst en de gemeente blijft ook de komende jaren investeren in extra voorzieningen voor elektrisch rijden. Voor ons is dit een kleine stap op de goede weg naar een duurzame inrichting van onze gemeente. Tot ieders verbazing heeft het bijna onzichtbare gemeentelijke duurzaamheidsbeleid toch geleid tot een onderscheiding op het gebied van een duurzame inrichting van de gemeente : de bronzen vlag, zij het met het absolute minimum aantal punten ! Bij de volgende beoordeling over twee jaar moet dit minstens zilver of wellicht goud worden ! Wij betreuren het dat de langverwachte, en voor november toegezegde notitie Duurzaamheid, nog steeds niet is gepresenteerd. De vermelding in de begroting stemt evenmin tot optimisme. Immers de uitvoering van de notitie zal « binnen het bestaande budget » moeten plaatsvinden. Een budget dat
5
onderdeel is van het programma Natuur en Milieu, in totaal 1% van de begroting ! Zo weinig dat wij het in de begroting niet eens hebben kunnen terugvinden ! Anders gezegd : een niet bestaand budget voor de niet bestaande taken vermeld in een niet bestaande notitie duurzaamheid ! Die gouden vlag zal dus waarschijnlijk nog even moeten wachten ! De raad heeft een motie van D66 aangenomen waarin het college gevraagd werd de mogelijkheden te onderzoeken van de aanschaf van zonnepanelen in gewestelijk verband, niet alleen voor de gemeentelijke gebouwen maar ook ten behoeve van particulieren. Helaas blijkt eens te meer de kortetermijn gedachte het weer te hebben gewonnen van een strategische investering in de toekomst. Een duurzame inrichting van de gemeente blijft voor D66 een absolute eis. Energiebesparing kan echter ook budgetneutraal worden gerealiseerd middels een energieprestatiecontract met een gespecialiseerde marktpartij, een zogenaamde ESCo, Energy Service Company. Een ESCo ontzorgt de gemeente op het gebied van financiering, aanleg en onderhoud van installaties en wordt betaald uit de kostenbesparingen gedurende de looptijd van het contract. Zoals gezegd is een grote inhaalslag gemaakt met de vernieuwing van de bestemmingsplannen. Soms gaat het traag, soms misschien te snel. Onvolkomenheden blijven bestaan in het plan wat leidt tot vermijdbare procedures. Burgers worden niet altijd tijdig betrokken bij het opstellen van een conceptbestemmingsplan. Het bestemmingsplan Horstermeer, dat op het ogenblik in voorbereiding is, kan volgens D66 pas in definitieve vorm gegoten worden als duidelijkheid verkregen is over alle macro-planologische aspecten en in nauw overleg met de bewoners. U weet : de bouwsector is zwaar getroffen door de crisis. Dit heeft geleid tot uitstel van grote projecten in de gemeente. Met name wethouder Van Waveren heeft hier tegen moeten vechten maar heeft recentelijk successen geboekt met name voor het Antoniusterrein en Overmeer Zuid. Deze vertragingen geven echter wel de gelegenheid tot bezinning en beoordeling van de projecten op hun toekomstgerichtheid.
6
De maatschappij vergrijst, de struktuur verandert, er komen meer kleine huishoudens en het thuiswerken is in opkomst. Er wordt te weinig en verkeerd gebouwd en de verwachting is dat in 2020 er, landelijk, een tekort zal zijn van bijna 300.000 woningen ! In datzelfde jaar moet duurzame energie minstens 16% uitmaken van het totale energiegebruik en moet nieuwbouw klimaatneutraal zijn. Dat geldt ook voor Wijdemeren. De laatste cijfers bevestigen het : koop- en huurwoningen voor jongeren zijn in onze regio onbetaalbaar geworden. De nadruk moeten blijven liggen op het bouwen van betaalbare woningen voor jongeren èn ouderen. Dat betekent voor D66 dat de noodzaak van levensloopbestendig bouwen in de nieuwe grote bouwprojecten en het gebruik van duurzame energie, algemeen opgelegd moet worden als randvoorwaarde. Om dit te kunnen realiseren, ook in de grote projecten die al in voorbereiding zijn, dient de bouwverordening overeenkomstig te worden aangepast. Toen de raad drie jaar geleden besloot tot zeer ingrijpende bezuinigingsmaatregelen heeft D66 gezegd dat er niet moest worden bezuinigd zonder tegelijkertijd een perspectief te bieden voor een betere toekomst. Dit heeft onder meer geleid tot het visiedocument De Kernen van Wijdemeren en de daarop gebaseerde Structuurvisie. Dit document blijft de leiddraad voor de economische en ruimtelijke ontwikkeling van Wijdemeren en is wellicht uit te breiden in het kader van de samenwerking binnen de Regio Niftarlake. Wij delen immers het plassengebied, de waardevolle natuurgebieden, het belang van recreatie en toerisme en de Vecht als snoer voor de « parels ». D66 is van mening dat het gehele plassengebied, van de Maarseveense tot de Ankeveense Plassen, één beheer- en exploitatie orgaan moet krijgen, waarin naast de betrokken gemeentes, provincies en instanties het Plassenschap en Natuurmonumenten betrokken moeten worden. « Iemand » in Den Haag zei ooit « na het zuur komt het zoet ». In andere tijden schreef men dat op zeven magere jaren, zeven vette jaren zouden volgen. Is het einde van deze zeven magere en zure jaren nu in zicht ? 2008 + 7 is immers 2015 ?
7
Het einde van de crisis vraagt veel voorbereiding. Tijd, inspanning en creativiteit. Binnen onze gemeente en in Niftarlake verband. Het visie document wordt eigenlijk nu pas actueel ! Dus laten we vooruitkijken. Waar staan we in het jaar 2020 ? Zullen de bloembakken dan zijn vervangen door een meer aanvaardbare inrichting ? Zal de randweg een oplossing bieden voor ons verkeerprobleem ? Zal de Horstermeerpolder blijvend droog zijn ? En bevrijd van de koloniale macht van Natuurmonumenten ? Zal nieuw toerisme zich ontwikkelen langs de Nieuwe Vecht ? Zullen scholen en gemeentelijke gebouwen duurzaam zijn ingericht voor de volgende generaties ? ? Zullen jongeren zich weer kunnen vestigen in betaalbare woningen in de gemeente ? En ouderen veilig kunnen blijven wonen in een veilige en aangepaste woning ? Zal Natuurmonumenten met ons samen werken voor het beschermen en openstellen van de natuurgebieden in plaats van hun eigen agenda te volgen? Zullen de legakkers duurzaam gerestaureerd en de Cabomba verdreven zijn ? Zal Oud Loosdrecht ooit weer bruisen ? Zal de openbare ruimte inspirerend zijn in plaats van demotiverend ? En vooral : zal Wijdemeren zich op de kaart kunnen zetten als één van de duurzaamste gemeentes van het land ? Het blijven nu nog dromen, maar dromen kan altijd. Dromen zijn soms bedrog, maar zonder dromen geen toekomst. De juiste voorbereidingen treffen voor de best mogelijke toekomst is het enige dat nu telt. Een solide uitgangspunt is daarvoor noodzakelijk. Daarom steunt D66 deze begroting. En, voorzitter, om in dromenland te blijven en onze traditie te respecteren, blijft D66 ook dit jaar van mening dat paardrijden in de bebouwde kom vergunningplichtig moet worden, waarbij de opbrengsten van de verschuldigde leges het opruimen van de vervuiling moeten bekostigen.
8
