“De Geheugenbus” Verbeterplan LDP NHN
Deelnemers verbeterteam reizende geheugenwinkel: Jannetta Nolden De Pieter Raat Stichting Els Réthans MagentaZorg Liesbeth Rijk Stichting Geriant Pascalle Schmitz Stichting Geriant Nelly Teeuwisse Alzheimer Nederland afd. Kop van Noord-Holland Jolanda Smit De Golfstroom 29 januari 2008 Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
1
Inhoud
Pagina
Inleiding
3
1
Wat is de doelstelling van de geheugenbus:
4
2 2.1 2.2
Op welke wijze willen we de doelstellingen realiseren Het middel: een bus Hoe wordt de geheugenbus ingezet
4 4 5
3
Informatie en informatieoverdracht
6
4
Inzet personele middelen
7
5
PR-traject
7
6
Financiering project
7
7
Evaluatie en voortgang na november 2008
8
Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
2
Inleiding Voor u ligt het plan “de geheugenbus”. Dit plan is een onderdeel van de verbeterplannen van het Landelijk Dementieprogramma Noord- Holland Noord (LDP NHN). Het LDP NHN heeft in een voorliggende fase informatie verzameld van zowel cliënten(panels) als mantelzorgers en medewerkers van organisaties betreffende dementie. Hierbij zijn zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens verzameld. Op grond van deze resultaten zijn een aantal eerder gedefinieerde probleemvelden herkend en is een voorstel gedaan voor een mogelijke verbetering dan wel oplossing in de vorm van een geheugenbus. De opdracht voor de geheugenbus is door de initiatiefgroep als volgt geformuleerd: Het uitwerken van een voorstel voor een reizende geheugenwinkel (een dementiebus) waar informatie over dementie(zorg) is gecentraliseerd en verkrijgbaar is. De bus rijdt door de gehele regio Noord-Holland Noord en staat dagdelen in wijken. Het bundelen van informatie over dementie en het zorgaanbod in Noord-Holland Noord in de vorm van een voorlichtingspakket. De geheugenbus wil een antwoord geven op de gesignaleerde probleemvelden: ○ Niet pluis gevoel ○ Miscommunicatie met hulpverleners ○ Bang, boos en in de war ○ Er alleen voor staan ○ Het wordt me teveel Hoewel de vergrijzing een feit is en dementie in toenemende mate gediagnosticeerd wordt is het nog te weinig een publiek onderwerp. De geheugenbus voorziet in het uit de taboesfeer halen van dementie, acceptatie van het ziektebeeld dementie te vergroten en begrip te creëren in de samenleving voor de verschillende vormen waarin dementie zich kan manifesteren in de samenleving. De geheugenbus zal in de vorm van een aansprekende campagne de aandacht van een breed publiek weten te trekken.
Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
3
1
Wat is de doelstelling van de geheugenbus
De doelstelling is het op een professionele wijze geven van voorlichting en overzichtelijke informatie over geheugenproblemen en dementie aan mensen met het (vermoeden van) dementie en hun mantelzorgers, andere geïnteresseerden en het algemene publiek. Het betreft een laagdrempelige voorziening die alle gemeenten (met per gemeente de betreffende dorpen en steden in Noord- Holland Noord bezoekt en bereikt in 2008. Primaire doelen o Bespreekbaar maken van dementie o Onder de aandacht brengen van dementie o Zichtbaar maken (transparantie) o Geven van informatie Secundaire doelen o Geven van advies o Doorverwijzen naar beschikbare eerstelijnsvoorzieningen op het gebied van zorg en welzijn met expertise op het gebied van dementie en geheugenproblematiek. o Het versterken van de overige verbeteractie binnen Noord-Holland Noord, met name het buddyproject en de thuisteams o Het leveren van een bijdrage aan het landelijk dementie project 2
Op welke wijze willen we de doelstellingen realiseren
2.1 Het middel: een bus Na vooronderzoek (vergelijking stand/bus, aanschaf tweedehands bus/camper etc.) is gekozen voor een bus van groot formaat: vernieuwend en ondernemend en daarmee middel met een professionele uitstraling om het onderwerp dementie letterlijk en figuurlijk zo volwaardig mogelijk ’aan de man’ te brengen. De bus zal qua uiterlijk een opvallende verschijning moeten zijn en tot de verbeelding spreken van een zo breed mogelijk publiek. De bus dient uitnodigend te zijn, laagdrempelig voor jong en oud om een kijkje in te nemen of opgericht op af te stappen voor het verkrijgen van informatie en advies. De bus dient toegankelijk te zijn voor cliënten met een rollator/rolstoel. Hoewel een bus een kostbaar middel is in vergelijking tot b.v. (mobiele) stands/marktkramen biedt het tegelijkertijd veel meer mogelijkheden om zowel het brede publiek te trekken, als in specifieke situaties de benodigde privacy te bieden. Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
4
De grootte van een bus maakt het bovendien mogelijk gebruik te maken van verschillende vormen van informatie overdracht. Het evt. slechte weer zal in het aanbod geen verstorende factor zijn. Om dit alles te realiseren is contact gezocht met Movico, een gespecialiseerd bedrijf die een bus op maat kan leveren (op basis van verhuur) inclusief de levering van een chauffeur. Gezien het vernieuwende karakter is deze huurvariant een verantwoorde keuze boven aanschaf van een (tweedehands)bus. Door het verbeterteam is een bezoek gebracht aan Movico en zijn de twee geoffreerde types bekeken en met elkaar vergeleken. De keuze is gevallen op het type bus Promocombi 03: een combinatie van een trekkend voertuig met aanhanger met een totale lengte van 13 meter. 2.2 Hoe wordt de geheugenbus ingezet De bus zal rijden in de regio’s Kop van Noord-Holland, West-Friesland en Noord-Kennemerland. De geheugenbus zal als een rijdende campagne door de dorpen en steden trekken. Via een goed ontwikkelde PR zal er aandacht gevraagd worden voor de aanwezigheid van de geheugenbus op de betreffende locatie. De geheugenbus zal vijf dagen in de week onderweg zijn en per dag één of twee locaties aandoen. Dit is afhankelijk van de bevolkingsdichtheid en/of het te verwachten bezoekersaantal op locatie. De geheugenbus zal hiertoe zo’n 80 locaties aandoen en elke locatie meerdere keren (max. drie keer) bezoeken. Met het bij herhaling bezoeken van dezelfde locaties wordt beoogd de twijfelaars en/of nieuwsgierige inwoners alsnog over de drempel te halen c.q. eerdere bezoekers een tweede kans te geven. De geheugenbus zal ingezet worden gedurende een periode van maximaal 8 maanden: vanaf april tot en met november 2008. De start van de campagne zal zijn op donderdag 10 april in Hoorn en zal samenvallen met de slotmanifestatie van het LDP NH-N. In deze periode vinden buitenactiviteiten plaats waar de bus op kan aansluiten. In november is er bovendien jaarlijks aandacht voor dementie en biedt daarmee een goede afsluitende maand voor de campagne in het gebied NH-N. De geheugenbus zal geplaatst worden op voor de hand liggende plekken zoals gemeentehuis(WMO-loket), winkelcentrum, zorgvoorziening, wijksteunpunt, school, bibliotheek of bij een (passend) evenement etc. Afhankelijk van de mogelijkheden zal de geheugenbus een veilige parkeerplek moeten krijgen in de regio voor avond/nacht/weekend.
Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
5
3
Informatie en informatieoverdracht
Informatie Schriftelijk informatiemateriaal over dementie en de gevolgen ervan voor het dagelijks leven is aanwezig om in te zien/mee te nemen. Daarnaast zal gebruik gemaakt worden van o.a. audiovisuele middelen om de verschillende aspecten rondom dementie voor het voetlicht te brengen (o.a. filmpje, test op computer, toegang via internet naar relevante websites etc.). Dit zal vooral informatie zijn die uitgegeven wordt door Alzheimer Nederland. Daarnaast zal informatie gegeven kunnen worden over het regionaal hulpaanbod met name de mogelijkheden voor diagnosestelling, behandeling en ondersteuning en het concrete zorg- en welzijnsaanbod in de eigen woonplaats/regio. Dit schriftelijk informatiemateriaal wordt aangeleverd door de organisaties zelf. Van de betrokken regio’s zal bovendien een voor dementie relevante sociale kaart aanwezig en beschikbaar zijn. Daarmee worden automatisch alle organisaties op het gebied van wonen, zorg en welzijn bekend met het project van de geheugenbus.. Voor de verdere ontwikkeling van het informatiemateriaal zal bovendien gebruik gemaakt worden van verschillende bronnen met een educatief, ‘entertainend’ of de nieuwsgierigheid prikkelend karakter.: ○ Relevante websites: www.herkendementienu.nl, www.alzheimer-Nederland.nl etc ○ infomateriaal Geriant, ○ Het Trimbos instituut: simulator (film)welke inzicht geeft in het ziektebeeld dementie ○ NEMO in Amsterdam: expositie over de werking van de hersenen ○ Nintendo: braintrainer ○ Probiblio m.b.t. documentatiemateriaal/spreekbeurtinformatie Informatieoverdracht Vanuit de geheugenbus zal gebruik gemaakt worden van verschillende manieren van informatieoverdracht en bijbehorende vormen van communicatie. Door verschillende communicatievormen te hanteren spreekt het meerdere doelgroepen aan (mensen met vragen m.b.t. dementie, mantelzorgers, jongeren en andere geïnteresseerden) en levert zo een bijdrage om dementie onder de aandacht te brengen. De geheugenbus heeft een zodanig formaat dat binnen voldoende ruimte is voor bezoekers om zich te laten informeren aan de hand van een gesprek met de medewerker(s), zelfs onder het genot van een kopje koffie/thee en zittend aan een tafel(tje). Op deze wijze wordt waar nodig en gewenst tegemoet gekomen aan de nodige privacy. Maar ook een filmpje bekijken, folders raadplegen en zelf actief aan de slag met een spel of gebruik maken van de beschikbare digitale informatie via de gereedstaande computers behoort tot de mogelijkheden. De geheugenbus is bovendien bereikbaar via het algemeen nummer van Alzheimer Nederland: 030-6596900.
Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
6
4 Inzet personele middelen De bezetting van de geheugenbus zal standaard bestaan uit drie personen: ○ De chauffeur, ingezet via Movico ○ Een vrijwilliger van Alzheimer Nederland ○ Een medewerker (inhoudsdeskundige, minimaal mbo- niveau) van bij het project betrokken (zorg)organisaties. In de voorbereidingsfase, het eerste kwartaal van 2008, zullen de medewerkers en vrijwilligers geworven worden aan de hand van een profielschets en informatie en ‘scholing’ krijgen zodat zij als team in staat zijn om de doelstellingen te helpen realiseren. In de uitvoeringsfase van het project zal door de deelnemers van het verbeterteam de voortgang en het effect van het project gevolgd worden en zal uitvoering gegeven worden aan de evaluatie. Voor het welslagen van het project is het belangrijk dat gedurende de periode dat de geheugenbus door de regio rijdt er een vast contactpersoon is die goed bereikbaar is voor de medewerker/chauffeur van de bus om calamiteiten en problemen die zich zullen voordoen adequaat op te lossen: een standplaats die niet bereikbaar blijkt, een stroomvoorziening die niet werkt, de politie die ineens vragen stelt, een technisch probleem aan de bus, het niet meer beschikken over voldoende foldermateriaal, uitval van een toegezegde medewerker, het bijstellen van de routing, probleem met veiligheid etc. De contactpersoon levert daarbij belangrijke input naar het verbeterteam toe in het kader van de evaluatie van het project. Tevens kan de contactpersoon een rol vervullen naar de initiatiefgroep toe, aangezien er momenteel geen adviseur meer is betrokken bij het verbeterteam en het project een grote financiële verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Ook coaching van de medewerkers ‘on the job' behoort tot de mogelijke werkzaamheden. De contactpersoon kan een deelnemer zijn van het verbeterteam maar ook iemand vanuit een andere organisatie die betrokken is bij dit project. Naar verwachting zal deze ondersteuning gemiddeld acht uur per week noodzakelijk zijn. 5 PR-traject Omdat de geheugenbus als een aansprekende campagne met een professionele uitstraling bedoeld is zal deze goed ‘in de markt gezet’ moeten worden . Een passende PR is hierbij noodzakelijk. Het betreft hier niet alleen PR met betrekking tot het aandacht trekken van een breed publiek voor de komst van de geheugenbus maar ook het aantrekkelijk presenteren van de geheugenbus zelf én het goed en gevarieerd presenteren van de beschikbare informatie en bijbehorende informatiematerialen. Om deze ambities waar te kunnen maken en voor het welslagen van het project als zodanig wordt het door het verbeterteam noodzakelijk geacht de ondersteuning in te roepen van een communicatie/advies/PR-bureau. Om een indicatie van de noodzakelijk te maken kosten inzichtelijk te krijgen zijn bij drie bureaus offertes aangevraagd op basis van een de beschikbare projectinformatie en is een voorlopige keuze gemaakt voor het bureau Thesign. Een bureau uit de directe omgeving en bekend in het gebied waar de geheugenbus gaat rijden. In een oriënterend gesprek is het een en ander door Thesign uitgewerkt aan ideeën en activiteiten. Een van de ideeën is het willen realiseren van een eigen website www.degeheugenbus.nl Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
7
waar naar verwezen wordt in advertenties etc. Daar zal men ook terechtkunnen voor informatie over wat de geheugenbus te beiden en heeft en vooral ook wanneer de geheugenbus welke locatie zal aandoen. 6 Financiering project Om het project een goede kans van slagen te geven vraagt dit een professionele aanpak. Bij de opzet van het project en de uiteindelijke totstandkoming ervan wordt veel tijd en energie gestoken door de deelnemers van het verbeterteam en de deskundigheid van hun respectievelijke achterban. Op basis van de huidige informatie en kennis is een begroting opgesteld. De grootste kostenpost bedraagt de huur van de bus, de noodzakelijke aanpassingen en de inzet van een bevoegd chauffeur. Om de campagne zo veilig en gestroomlijnd mogelijk te laten verlopen gaat de voorkeur uit naar de samenwerking en uitbesteding van dit deel van het project aan een professioneel bedrijf met ervaring op dit gebied. Indien tot overeenstemming gekomen wordt met dit bedrijf heeft het zich inmiddels bereid verklaard een aandeel (20%)van de kosten op zich te nemen met betrekking tot de noodzakelijk geachte aanpassingen aan het in/exterieur van de bus. Indien het project in Noord-Holland tot een succes leidt kan het concept en daarmee ook de bus overgenomen worden door een andere provincie in Nederland. Daartoe wordt in dit stadium al contact gelegd vanuit het LDP-platform. De bereidheid van sponsors voor het leveren van een bijdrage wordt hierdoor wellicht vergroot. Een andere grote kostenpost betreft de wens om samen te werken met een professioneel bureau ter ondersteuning van een goede opzet en realisatie van de campagne. Veel PR-werkzaamheden zoals routeplanning, aanschrijven collega zorg/welzijninstellingen, aanschrijven gemeentes, redactioneel artikel maken, fotomateriaal verzamelen, algemene info ten behoeve van sponsorwerving etc. wordt door het verbeterteam in samenwerking met Facit zelf ontwikkeld. Tenslotte wordt door het verbeterteam een noodzakelijk geachte kostenpost opgevoerd voor een coördinator die overkoepelend ten behoeve van alle deelnemende organisaties de verantwoordelijkheid krijgt dat gedurende de uitvoeringsfase de geheugenbus op de weg blijft en de medewerkers van de verschillende organisaties evenals de vrijwilligers van Alzheimer Nederland hun werkzaamheden goed en op een veilige manier kunnen uitoefenen. Voor de financiering van het project zijn de volgende (mogelijke) financieringsbronnen te verwachten: ○ Vanuit de deelnemende zorg- en welzijnsorganisaties maar ook van de aan te schrijven collega-instellingen zal medewerking gevraagd en gerealiseerd worden in het beschikbaar stellen van deskundig personeel voor een aantal dagen/dagdelen. De lokale bekendheid van de omgeving bij deze medewerker kan extra drempelverlagend werken in het contact met de bezoekers van de bus. Ook zal van deze organisaties gevraagd worden om kosteloos voldoende informatiemateriaal beschikbaar te stellen. ○ Subsidie zorgkantoor Noord-Holland Noord: deze zal met name gericht zijn op de financiering van de geheugenbus in 2008, onder voorwaarde dat de structurele kosten (m.n. personele inzet) gerealiseerd worden door de (deelnemende zorg) instellingen en dat het Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
8
project uitzicht biedt op een mogelijke doorstart/voortgang in andere provincies/regio’s. Daarnaast zal het zorgkantoor gevraagd worden de personele kosten van chauffeur en coördinator op zich te nemen ○ Aan de bijna 30 betrokken gemeentes zal informatie verstrekt worden over het project en in het kader van de WMO zal een bijdrage gevraagd worden in de financiering van het project (evt. gedifferentieerd, gekoppeld aan de grootte van de gemeente). Bovendien zal de gemeentes gevraagd worden hun medewerking te verlenen in het afgeven van een gratis vergunning voor nader overeen te komen standplaatsen in de verschillende dorpen en steden evenals waar mogelijk, gratis stroomvoorziening. ○ Voor de aankleding van de geheugenbus en het gebruik van materialen zal gezocht worden naar sponsors: o.a. Douwe Egberts (voor de financiering van het aangeboden kopje koffie/thee). Apple of enig ander computerbedrijf voor de financiering van de computer/lap top. Vodafone voor de internetverbinding, Nintendo voor de braintrainer etc., rotaryclub t.b.v. ‘hebbedingetje’ om uit te reiken aan bezoekers etc. ○ Eventuele extra inkomsten vanuit de sponsorwerving kunnen in mindering worden gebracht op de beschikbaar gestelde financiering vanuit het zorgkantoor. 7 Evaluatie en voortgang na november 2008 De monitoring en uiteindelijke evaluatie zal plaatsvinden mede aan de hand van een bezoekersregistratie door de medewerkers. Deze bezoekersregistratie wordt bijgehouden per locatie die bezocht wordt en waarbij de volgende onderdelen worden geregistreerd: Vragen Voorbeeld: ○ Kenmerken: man/vrouw/leeftijd M 16 jaar ○ Tot welke categorie behoort de bezoeker: scholier ○ Wat is de reden van uw bezoek aan de bus: nieuwsgierig ○ Wat is het resultaat van het bezoek (dmv. concreet navragen) leuke informatie gezien , grappige geheugentest. ○ Waardering voor dit initiatief(schaal 1-10) 6 Het is duidelijk niet de bedoeling om elke bezoeker uitgebreid te enquêteren maar meer om een indruk te krijgen welke doelgroepen de bus benaderen en of zij een antwoord krijgen op hun eventuele vraag. Deze overzichten zullen een onderdeel vormen van de evaluatie en genereren kwantitatieve gegevens. Daarnaast zal door de medewerkers zelf aangegeven worden waar zij tegenaan lopen: op welke vragen kunnen zij onvoldoende antwoord geven, waar moet aanvullende informatie op komen, wat spreekt wel/niet aan in het gepresenteerde informatiemateriaal etc. Wat in NH-N ontwikkeld en gerealiseerd gaat worden kan vervolgens ook gerealiseerd worden in andere provincies in het land. Immers, dementie is een landelijk fenomeen. De eerder genoemde contactpersoon levert een belangrijke bijdrage in de algehele informatievoorziening ten behoeve van de evaluatie. Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
9
Op geleide van de evaluatieresultaten kan het concept worden aangepast en een vervolg krijgen in die provincies waar de vergrijzing momenteel ook aan de orde is (o.a. Noord-Brabant, Limburg). Een van de evaluatiepunten zal moeten zijn of de huurconstructie via Movico gecontinueerd dient te worden of dat er overgegaan kan/moet worden op aankoop/huur van een andere bus/vervoermiddel.
Verbeterplan LDP NHN: De geheugenbus
10