De foto s kunnen hier gedownload worden: Pers contact : Copyright te vermelden. Geneviève van Tichelen

Persmap

1

Pers contact :

De foto’s kunnen hier gedownload worden:

Geneviève van Tichelen +32 474 55 15 47 [email protected]

www.voiretdirebruxelles.be/presse De publicatierechten van de foto’s van de gebouwen van Victor Horta en Henry van de Velde zijn voor onze rekening Op voorwaarde dat de artikels deel uitmaken van de Biënnale Art Nouveau en Art Deco.

Isabelle Paelinck +32 477 29 40 55 [email protected]

Copyright te vermelden Voor Henry van de Velde fotos : © Henry van de Velde - SABAM Belgium 2013 Voor Victor Horta fotos : © 2013 - fotograaf /Victor Horta/ Droits SOFAM - Belgique

2

Biënnale art nouveau et art deco 2013 Brusselse privéwoningen openen hun deuren voor het publiek! In oktober 2013 vindt de 7de editie plaats van de Biënnale art nouveau en art deco. Bij deze gelegenheid organiseert Voir et Dire Bruxelles gedurende 4 weekends interieurbezoeken en begeleide parcours die de rijkdom en de diversiteit tonen van de architectuur van 1893 tot het einde van het interbellum. Tijdens deze opmerkelijke Biënnale nodigen de bewoners van enkele zorgvuldig onderhouden architecturale pareltjes u, voor de duur van een weekend, uit om hun woning te ontdekken. Professionele gidsen onthullen de geschiedenis van deze privéhuizen. Wijk per wijk presenteren de verenigingen van Voir et Dire Bruxelles ieder weekend een vijftiental locaties. De rondleidingen worden gegeven in het Frans, het Nederlands, het Engels en, op bepaalde plaatsen, in het Duits. Begeleide parcours te voet, op de fiets of met de bus maken het bovendien mogelijk om de talloze aspecten van de art nouveau en van de art deco te onthullen in heel het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een van de nieuwigheden van deze editie 2013 is de door Voir et Dire Bruxelles in samenwerking met Interbellum georganiseerde markt van artnouveau- en artdeco-voorwerpen. Deze unieke beurs vindt plaats op zondag 6 oktober in een door Henri Jacobs ontworpen schoolgebouw. Bij deze gelegenheid delen ambachtslieden hun knowhow en antwoordt een expert in meubels en voorwerpen op de vragen van het publiek. Enthousiaste erfgoedliefhebber, overtuigde Brusselaar of weekendtoerist, we nodigen iedereen uit om te genieten van een Biënnale 2013 vol mooie ontdekkingen! Programma: 5 en 6 oktober 2013 Schaarbeek, Woluwe en de squares 12 en 13 oktober 2013 De vijvers van Elsene 19 en 20 oktober 2013 Het centrum en het westen van Brussel 26 en 27 oktober 2013 Ukkel, Vorst, Sint-Gillis en de Louizawijk

3

Praktische informatie De locaties zijn uitsluitend toegankelijk via reservering.

Reservatie : — op de internetsite www.voiretdirebruxelles.be — aan het Art Nouveau Biënnale-loket van Brussels Info Place (BIP), Koningsstraat 2-4, 1000 Brussel.

Het loket is open: • •

in september, van woensdag tot zaterdag, van 11 tot 17 u 30. in oktober, van woensdag tot zondag, van 11 tot 17 u30.

Algemene pas : € 55 Pas 1 weekend: € 20 Hotel Solvay : Pas + 25€ Hotel Max Hallet : Pas +15€ Gratis voor kinderen onder de 12 jaar.

4

Beurs van art-nouveauen art-decovoorwerpen Uitzonderlijk wordt op 6 oktober, in school 13 in de Roodebeeklaan, een beurs van art-nouveauen art-decovoorwerpen georganiseerd, gekoppeld aan een expertisedag en een beurs voor erfgoedrestaurateurs. De expert zal Meneer Jean Jacques Wattel zijn, Expert Arts Décoratifs 20e siècle & Design – Maison Tajan, Paris www.tajan.com

Praktische informatie Ingang : 5€ Gratis met Biennale Art nouveau en Art Déco bezoekerspas. Wij organiseren deze beurs in samenwerking met Interbellum en de steun van de gemeente van Schaarbeek. 5

Henry van de Velde 150 Henry van de Velde (Antwerpen, 1863 – Oberägeri, Zwitserland, 1957) is een persoonlijkheid met verschillende talenten en staat bekend als een van de belangrijkste figuren in de Europese kunst van de 20e eeuw. Deze vermaarde schilder was lid van de groep van de XX en groeide uit tot boegbeeld van de art nouveau. Hij spitste zich toe op de decoratieve kunsten en op de architectuur. In 1895 bouwde hij villa Bloemenwerf in Ukkel, die toen al het rationalisme inluidde. Omdat hij steeds meer opdrachten kreeg voor binnenhuisinrichting (zoals het huis Otlet, Brussel, 1899) richtte hij in 1899 zijn eigen productiebedrijf op in Brussel. In 1900 vestigde hij zich in Berlijn. In 1902 moest hij als artistiek adviseur van de groothertog van Saksen-Weimar de productie van de kunstindustrieën nieuw leven inblazen. In 1907 opende hij in Weimar zijn eigen school voor decoratieve kunsten, de Kunstgewerbschule (heropend onder de naam Bauhaus in 1919), waar hij de studie van de stijlen verwierp en een onderwijs introduceerde gericht op cultuur en de gevoeligheid van de leerlingen. Door de oorlog moest hij noodgedwongen naar Zwitserland en Nederland verhuizen, waar hij de officiële architect van het mecenaskoppel Kröller-Müller werd. Bij zijn terugkeer in Brussel in 1926 kwam hij aan het hoofd te staan van het nieuwe Institut supérieur des Arts décoratifs de La Cambre. Hij was een van de drijvende krachten van de Belgische architecturale avant-garde van het interbellum. Hij bouwde toen veel privéhuizen en ook de bibliotheek van de Gentse Universiteit (1933-1942) volgens principes en binnen een rationalistische esthetiek. Tijdens de bezetting was hij esthetisch adviseur voor het Commissariaat-generaal bij de heropbouw van het land. Hij werd hiervoor buiten vervolging gesteld en trok zich terug in Zwitserland, waar hij zijn memoires schreef.

6

Henry van de Velde 150 De Biennale Art Nouveau en Art Deco moest wel hulde brengen aan deze belangrijke architect die dit jaar zijn 150e geboortedag viert. Tijdens de verschillende weekends kunt u meerdere uitzonderlijke constructies van de architect ontdekken: — Huis De Bodt (op 12 oktober); — Nouvelle Maison te Tervuren, gebouwd voor zichzelf en zijn gezin bij zijn terugkeer in België in de jaren 1920 (op 12 en 13 oktober); — Bloemenwerf, zijn eerste persoonlijke huis en eerste creatie als architect (op 26 en 27 oktober); — Huis Otlet, waarvan hij het interieur deels onder handen nam (op 26 en 27 oktober); — Huis de Brouckère, dat hij bouwde in samenwerking met Octave Van Rysselberghe (op 26 en 27 oktober); — Huis Wolfers, een van de interessantste creaties van de tweede Belgische periode (op 26 en 27 oktober);

Ten slotte kunt u de tentoonstelling Henry van de Velde. Passion - Function – Beauty bezoeken in het Jubelparkmuseum (op 12 en 13 oktober) en een conferentie bijwonen van Werner Adriaenssens, commissaris van de tentoonstelling en conservator van het Jubelparkmuseum. En in Duitsland: www.vandevelde-route.de

7

8

Volledige programma Op 5 en 6 oktober staan de gemeentes Schaarbeek en Woluwe in de kijker, samen met de wijk van de squares. Maak kennis met de snel groeiende verstedelijking die Brussel kende op het einde van de 19e eeuw, wat zich vertaalde in mooie gehelen omringd door fascinerende art nouveauen art decocreaties. Voor het eerst vindt er tijdens de Biennale Art nouveau en Art Deco op zondag 6 oktober een beurs met art nouveauen art deco-objecten, een expertisedag en een salon van erfgoedrestaurateurs plaats, in samenwerking met de vzw Interbellum. Op 12 en 13 oktober laten we u Elsene en haar vijvers ontdekken, waar art nouveau en art deco een volmaakte harmonie vormen. Op weg naar het Jubelparkmuseum en het huis Cauchie, die slechts een steenworp verwijderd zijn, komt u voorbij een mooi huis in de Nieuwelaan en de ateliers van een meester-glasblazer. Het parcours gaat verder via de Franklin Rooseveltlaan en zijn meesterwoningen in art deco, helemaal tot aan de Prins van Oranjewijk in Ukkel, waar ons een prachtige villa te wachten staat. Op zaterdag 12 oktober nodigen we u in de late namiddag uit voor een conferentie rond Henry van de Velde. Die wordt dit jaar extra in de verf gezet om de 150e verjaardag van zijn geboortedag te vieren. Werner Adriaenssens, commissaris van de tentoonstelling ter ere van Henry van de Velde, deelt maar wat graag zijn passie voor het werk van deze grote architect. Op 19 en 20 oktober kunt u creaties in het centrum maar ook in de verschillende westelijke gemeentes van Brussel - Anderlecht, Koekelberg, Sint-Jans-Molenbeek, Jette en Laken - bewonderen. Deze vaak miskende gemeentes kunnen prat gaan op een opmerkelijk erfgoed, onder meer uit het interbellum. Verschillende huizen stellen trouwens speciaal voor de Biennale Art nouveau en Art Deco voor het eerst hun deuren open! Op 26 en 27 oktober zetten we koers naar het hogere gedeelte van de stad: Ukkel, Elsene, Sint-Gillis, de Louizawijk en de statige art nouveauhuizen ontworpen door onbetwistbare meesters als Victor Horta, Paul Hankar, Octave Van Rijsselberghe en Henry van de Velde. In een van deze huizen stelt de eigenares een collectie art nouveauen art decowaaiers voor. Om bij weg te dromen! En wie er maar niet genoeg van krijgt, kan eropuit trekken in de tweede kroon van gemeentes, waar u in de gerestaureerde tuin van het Van Buuren Museum kunt genieten van het meer intieme karakter van art deco.

9

10

Weekend 1 5 & 6 oktober

Interieurbezoeken

Bijenkorf/Josaphat (Scholengroep)

CLOCKARIUM (KERAMISCHE KLOKKEN MUSEUM)

Josaphatstraat 229 – 1030 Brussel

Auguste Reyerslaan 163 – 1030 Brussel

De grote bouwer van openbare scholen Henri Jacobs bouwde dit complex in 1907. Het mag uitpakken met enkele van de mooiste voorbeelden van de schoolarchitectuur in art-nouveaustijl. U kunt er trouwens prachtige sgraffito’s van Privat Livemont bewonderen.

Het Clockarium is gevestigd in een art-decohuis van de hand van architect Gustave Bossuyt (1935). Het is een verrassend privémuseum gewijd aan keramische klokken in art-decostijl. Vroeger sierden deze schouwaccessoires, de eerste betaalbare klokken voor de gewone man, trots elk Belgisch huis. Die onontkoombare rage leidde tot de productie van miljoenen fantasierijke klokken. Het museum telt er ruim 1.000! Bezoeken aan het huis en zijn verzameling worden vooral georganiseerd door de verzamelaars-eigenaars.

BRITISH INTERNATIONAL SCHOOL OF BRUSSELS (OUD HERENHUIS) Emile Maxlaan 163 – 1030 Brussel Dit herenhuis in art-decostijl werd in 1930 voor een hoge ambtenaar gebouwd door de Luikse architect Jules Libois. De gevel, met een voor deze wijk nogal ongewone breedte, vertoont een verfijnde decoratie. Het interieur is nogal monumentaal en behield een rijke bloemversiering in zowel de gietijzeren roosters als de lichtkoepels met glas-in-loodramen die veel natuurlijk licht binnenlaten. Het gebouw wordt nu ingenomen door The British International School of Brussels.

DE FRANSE PAVILJOENEN (APPARTEMENTSGEBOUWEN) Notelaarsstraat 282 – 1030 Brussel Dit geheel van drie appartementsgebouwen in art-decostijl, ontworpen door architect Marcel Peeters, werd gebouwd tussen 1930 en 1934. Het ligt op een hoog punt, met een hoogte van bijna 60 meter, en is alomtegenwoordig in het landschap van dit hoekje Brussel. Het bezoek spitst zich toe op de gemeenschappelijke ruimtes: de inkomhallen met eiken wanden, trappenhuizen en liften, de verdieping van het personeel ... Als het weer het toelaat, kunnen bezoekers zich begeven op een platform waar zich een buitengewoon uitzicht aan hen openbaart (niet geschikt voor personen met hoogtevrees en verboden voor kleine kinderen).

BUREAU VAN EDMOND VAN EETVELDE (KROATISCHE ECONOMISCHE KAMER) Palmerstonlaan 2 – 1000 Brussel In 1899 vroeg baron van Eetvelde aan Victor Horta om zijn herenhuis te verruimen met een travee, en een opbrengsteigendom in art-nouveaustijl te bouwen op de hoek van de Palmerstonlaan en het Maria-Louizasquare. Vandaag zijn opbrengsteigendom en uitbreiding één en verwelkomen ze de activiteiten van de Kroatische Economische Kamer. Voor de eerste keer opent dit gebouw zijn deuren voor ons, en wel ter ere van de Biënnale Art nouveau en Art Deco. U ontdekt er het bureau van Edmond van Eetvelde, dat prachtig werd bewaard.

GEMEENTESCHOOL 13 EN ATHENEUM FERNAND BLUM Roodebeeklaan 103 – 1030 Brussel Henri Jacobs ontwierp hier een functioneel scholencomplex met toch veel oog voor detail, zoals vaak het geval is in art-nouveaugebouwen. De eerste gebouwen werden ingewijd in 1913 en de volgende in 1922. Het complex wordt omgeven door huizen en heeft veelkleurige gevels, het resultaat

11


Interieurbezoeken

Op zaterdag 5 oktober om 20 u geeft het Autriquehuis een concert met muziek uit de jaren 1890 (inkom: € 12). Info en reserveringen: www.autrique.be.

van de combinatie van blauwe steen en rode en gele bakstenen. Privat Livemont en Maurice Langaskens mochten de grote, overdekte speelplaatsen decoreren. Het gebouw herbergt een beurs voor artnouveau- en art-decovoorwerpen en een beurs voor erfgoedrestaurateurs.

HET BLAUWEREGENHUIS (PRIVÉWONING) Blauweregenlaan 13 – 1030 Brussel Dit modernistische hoekhuis met vele rondingen en grote volumes rond een trappenhuis met glaspartijen die vol daglicht doorlaten, werd in 1937 opgetrokken door architect Georges Ricquier. Deze architect, opgeleid in het atelier van Victor Horta aan de Academie voor Schone Kunsten in Brussel, werkte ook veel in Kongo en hielp mee aan het passagiersschip Baudouinville (1938).

GEVEL VAN HERENHUIS AUBECQ François-Joseph Navezstraat 102 – 1000 Brussel Herenhuis Aubecq, in art-nouveaustijl, werd opgetrokken tussen 1900 en 1904 en wordt beschouwd als een van de meesterwerken van Victor Horta. Nochtans werd het in 1950 vernield, hoewel zijn hoofdgevel werd gedemonteerd met de bedoeling om hem ergens anders weer op te bouwen, wat helaas nooit gebeurde. De gevel is sinds 2001 eigendom van het Brussels Gewest. De gevel (stenen, schrijnwerk en ijzerwerk) vormde een heuse puzzel die in 2010 plat weer werd samengesteld. Dankzij het onderzoek dat tijdens die heropbouw werd uitgevoerd, kan de opwaardering van deze gevel in een openbare ruimte worden overwogen.

HET CASTELHUIS (PRIVÉWONING) Slotlaan 21 – 1200 Brussel Dit huis, in 1926 gebouwd door architect Raphaël Lambin, maakt deel uit van een geheel van vijf woningen, waarvan dit huis het best bewaard is gebleven. De geometrie van de tuindeuren en portieken, met een keramisch decor in zwart en goud, onderscheiden deze art-decohuizen. We brengen vooral een bezoek aan het huis dat de architect voor zichzelf bouwde.

HERENHUIS VAN EETVELDE Palmerstonlaan 4 – 1000 Brussel Victor Horta bouwde dit meesterwerk tussen 1895 en 1897 voor Edmond van Eetvelde, raadgever van Leopold II, secretaris-generaal van Kongo-Vrijstaat. Het ligt rond een lichtschacht getooid met een schitterende glazen overkapping met een delicate metalen structuur. Dit verschillende keren verruimd herenhuis en zijn bijgebouwen vatten de evolutie van Victor Horta’s stijl perfect samen.

HET GUSTAVE BOSSUYT-HUIS (VOORMALIGE PRIVÉWONING VAN GUSTAVE BOSSUYT) Gustave Latinislaan 21 – 1030 Brussel Dit huis uit 1925 is een van de eerste werken van Gustave Bossuyt, en meteen ook zijn eigen huis. Het werd tot in de puntjes afgewerkt. Veel elementen uit de art-decoperiode bleven bewaard. In het hart van het gebouw werd een trap met houten lambriseringen gesierd met kleurrijke glas-in-loodramen. Zonder aan de oorspronkelijke architecturale elementen van het gebouw te raken, lieten de nieuwe eigenaars het in 2010 renoveren door architectenbureau Vortex. En met succes!

HET AUTRIQUEHUIS Haachtsesteenweg 266 – 1030 Brussel Victor Horta bouwde het Autriquehuis in 1893. Het kondigde de art nouveau aan met zijn structurele en decoratieve vernieuwingen. Het huis werd prachtig gerestaureerd en gesierd met een scenografie van de hand van François Schuiten en Benoît Peeters. Hier huist momenteel de tentoonstelling Schaduwen en lantaarns, gewijd aan de magie van de pre-cinema.

12


Interieurbezoeken

HET HEMELSOETHUIS (VOORMALIGE PRIVÉWONING VAN FRANÇOIS HEMELSOET)

prachtige glas-in-loodramen, nog getooid met uitzonderlijke decors van keramiek van Jaap Gidding, een kunstenaar van de School van Amsterdam. Het ondertussen gerestaureerde gebouw wordt in gebruik genomen door SD Worx.

Prinses Elisabethlaan 22 – 1030 Brussel In 1902 tekende François Hemelsoet de plannen van zijn eerste privéwoning in een eclectische stijl met decoratieve elementen die resoluut art nouveau zijn. Bezoek in samenwerking met de vzw Erfgoed van Schaarbeek (PatriS).

HET SEUTINHUIS (PRIVÉWONING) Seutinstraat 8 – 1030 Brussel Dit herenhuis uit 1886 beslaat een dubbel perceel in de Seutinstraat. Het huis, ooit bewoond door het gezin van de Oostendse schilder en beeldhouwer Emile Bulcke, werd zorgvuldig gerestaureerd door de huidige eigenares, een schilderesdecoratrice. De salon is getooid met een mooie art-nouveauschoorsteen, terwijl de aanpalende eetkamer het verleden harmonieus aan een modern gebruik koppelt.

HET HERREROHUIS Opaallaan 11 – 1030 Brussel Een werk dat in 1924 door een onbekende architect werd gebouwd voor een Spaanse dame die hier duidelijke verwijzingen naar de architectuur en decoratie van haar land wou terugzien. Achter een sobere gevel schuilt een verrassend interieur, georganiseerd rond een patio met een overkapping van gekleurd glas, versierd met keramiek en bezield door een fonteintje. Talloze structurele en decoratieve details verwijzen naar de Spaanse stijl en de art deco. Bezoek onder leiding van de eigenaars.

HET SMEKENSHUIS (PRIVÉWONING) Aimé Smekensstraat 33 – 1030 Brussel Dit neoklassieke bouwwerk werd in 1853 opgetrokken te midden van een uitgestrekte eigendom die nu gedeeltelijk is verkaveld. Het was vroeger het tweede huis van Graaf Joseph-Albert de Lunden, een rijke Brusselaar uit de Wetstraat. Het huis herbergt een collectie art-nouveauen artdecovoorwerpen.

HET LANGBEHNHUIS Renkinstraat 90-92 – 1030 Brussel Deze grote constructie werd rond 1905 gebouwd door architect Jean Van Hall. Het hele decor, in artnouveaustijl, vertoont een mooie mix van technieken en materialen: glas-in-loodramen en smeedijzer met libellen en vlinders als motieven, blokstenen van roze zandsteen, een houten erker ... Het interieur omvat een indrukwekkend aantal kamers. Het huis werd onlangs gerenoveerd en biedt nu plaats aan de activiteiten van de vzw Roger Langbehn pour l’éducation par les arts et le respect de la nature.

HET STRAUVENHUIS Lutherstraat 28 – 1000 Brussel Gustave Strauven blonk uit in de kunst om smalle huizen, in een vaak exuberante art-nouveaustijl, te bouwen op onregelmatige stukken grond. In 1902 bouwde hij een van zijn eigen woningen op een in een stompe hoek gebogen stuk grond van amper 3,75 meter breed! De binnenruimtes liggen aan weerszijden van een trappenhuis dat de hoek van het terrein inpalmt. Bezoekers zullen vooral door de eigenaars worden ontvangen.

HET RVS-GEBOUW Koningsstraat 284 – 1210 Brussel Architect Jos Duijnstee bouwde dit gebouw in functionalistische stijl in 1936-1938 om er de kantoren van de Rotterdamsche Verzekering Societeiten (RVS), een Nederlandse verzekeringsmaatschappij, in onder te brengen. Het interieur is, naast een functionele indeling en een trap verlicht door 13

Weekend 1 5 & 6 oktober OBJECTEN EN ERFGOEDRESTAURATEURS BEURS

SINT-SUZANNAKERK Latinislaan 48 – 1030 Brussel

School 13, Roodebeeklaan 103 – 1030 Brussel

Deze art-decokerk van gewapend beton werd van 1925 tot 1928 opgetrokken ter nagedachtenis van een meisje met de naam Suzanne. Hoewel architect Jean Combaz zich hier liet inspireren door de kerk van Notre-Dame du Raincy van Auguste Perret, niet ver van Parijs, bouwde hij toch een bijzonder origineel bouwwerk rond immense zuilen van beton en monumentale kerkramen. De glas-in-loodramen zijn vooral het werk van Florent J. Colpaert en bestaan uit 280 stukken glas in claustra’s van gewapend beton. Ze hullen de ruimtes in een kleurrijk licht.

Uitzonderlijk zullen op 6 oktober in school 13 in de Roodebeeklaan een beurs met art-nouveauen artdecovoorwerpen, gekoppeld aan een expertisedag, en een beurs voor erfgoedrestaurateurs worden georganiseerd. We organiseren deze beurs in samenwerking met Interbellum.

OUD HERENHUIS COHN-DONNAY (ULTIEME HALLUCINATIE) Koningsstraat 316 – 1210 Brussel In 1904 kreeg Paul Hamesse, voormalig medewerker van Paul Hankar, van de familie Cohn-Donnay de opdracht om een gebouw uit 1830 te transformeren. Hij veranderde de neoklassieke gevel door een erker met een geometrische vormgeving toe te voegen. Binnen beroepte hij zich op de verschillende artnouveaustromingen: Glasgow School, Weense Secessie ... Het gebouw huisvest nu brasserierestaurant De Ultieme Hallucinatie en behield de meeste van zijn decors uit 1904. Op zaterdag vanaf 17 u kunt u het bezoek voortzetten met een degustatie in de brasserie.

Rondleidingen Schaarbeek, 1900 In de Middeleeuwen een tuinbouwgemeente en plaats waar men ‘s zomers zijn buitenverblijf bezocht. Heden ten dage een parel van uitgelezen art nouveau arkitektuur, een uitstekend voorbeeld van de stedebouw in de 19e eeuw.

QUAKER HOUSE Ambiorixsquare 50 – 1000 Brussel Dit huis in cottagestijl, met binnenruimtes die zich door de art nouveau lieten inspireren, werd in 1899 gebouwd door George Hobé. De gevel strekt zich uit rond een erker die het binnenkomende licht laat schijnen op een elegant interieur met prachtig houtwerk en glas-in-loodramen. Deze architect, zoon van een schrijnwerker, wijdde de beginjaren van zijn carrière aan bemeubeling en is een van de eerste Belgische ontwerpers van art-nouveaumeubels.

14


Interieurbezoeken

ATELIER MAJERUS (VEELKLEURIG)

het hart van de woning. Hij vouwt zich uit over twee imposante trapdelen van wit marmer en baadt in het licht afkomstig van de veranda, op de eerste overloop, en de grote lichtkoepel.

Jachtlaan 62 – 1040 Brussel Dit atelier in een oude schoensmeerfabriek onthult het universum van een restaurateur van glas-in-loodramen. De plek lijkt wel een bizarre glasbibliotheek. De meester-glasmakers leiden u hier rond.

HERENHUIS SOLVAY Louizalaan 224 – 1050 Brussel Van 1894 tot 1898 bouwde Victor Horta voor Armand Solvay, zoon van de beroemde industrieel, de meest prestigieuze herenwoning in art-nouveaustijl, naast een laan die in die tijd grandioos was. Hiervoor kreeg hij een onbeperkt budget. In het huis barst een heus visueel vuurwerk los. De architect gebruikte edele en waardevolle materialen. De rood-oranje kleurenpaletten versterken de sfeer van luxe en comfort. Het huis prijkt op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

CONFERENTIE HENRY VAN DE VELDE Auditoire Stynen -ENSAV - La Cambre - Abbaye de La Cambre 21 – 1000 Brussel Henry van de Velde Passie - Functie Schoonheid Henry van de Velde, schilder van opleiding, schoolde zich om tot architect, binnenhuisarchitect, designer, docent en artistiek consulent. Hij laat een indrukwekkende erfenis na en bouwde een internationale carrière uit, met talloze realisaties in België, Duitsland, Nederland en Frankrijk. Conferentie in het Frans.

HET BLÉROTHUIS Belle-Vuestraat 46 – 1000 Brussel

HERENHUIS DE BODT

Ernest Blérot, de bijzonder productieve art-nouveauontwerper, bouwde zijn huizen vaak in reeksen. In een periode van 7 jaar, tussen het einde van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw, zette hij in Brussel een zestigtal huizen neer. Zijn originele, door bloemen geïnspireerde stijl combineert verschillende decoratieve elementen: sgraffito’s, smeedijzerwerk, houtwerk, mozaïeken, … Dit in 1897 gebouwde huis vertoont enkele meubelelementen uit die tijd (Victor Horta, Gustave Serrurier-Bovy).

Franklin Rooseveltlaan 27-29 – 1000 Brussel Een imposant modernistisch gebouw bestaande uit twee tegen elkaar gelegen villa’s, verenigd door eenzelfde gevelbehandeling en een gemeenschappelijke tuin. Henry van de Velde ontwierp het in 1929-1930 voor Désiré De Bodt en zijn zoon Robert. Het is de grootste constructie die de architect in Brussel bouwde. Het wordt nu ingenomen door Ecole de la Cambre (ENSAV), dat er weinig veranderingen aan aanbracht. Het bezoek, dat zich enkel buiten afspeelt, maakt het mogelijk er rond te lopen en de volumes en tuin te bewonderen.

HET CAUCHIEHUIS (VOORMALIGE PRIVÉWONING VAN PAUL CAUCHIE) Frankenstraat 5 – 1040 Brussel

HERENHUIS MAX HALLET

Dit huis-atelier dat Paul Cauchie voor zichzelf bouwde, is een van de meest originele werken van de Brusselse art nouveau. Bijna de hele gevel en sommige binnenmuren zijn bekleed met sgraffito’s. Het met afbraak bedreigde huis werd in 1975 geklasseerd en dankzij de huidige eigenaars gerestaureerd. De restauratie van de sgraffito’s, in een tijd waarin men amper nog met die techniek vertrouwd was, vormde een model.

Louizalaan 346 – 1000 Brussel Victor Horta bouwde dit gebouw in 1902-1905 voor de advocaat Max Hallet. In de carrière van de architect staat het voor de overgang naar een gekalmeerde art-nouveaustijl. Het interieur onthult een magische ruimte waar krommingen en tegenbogen harmonieus worden weerspiegeld in schitterende glaspartijen en glas-in-loodramen. De eretrap vormt 15


Interieurbezoeken

HET CIAMBERLANIHUIS

HUIS NIEUWELAAN (PRIVÉWONING NIEUWELAAN)

Defacqzstraat 48 – 1050 Brussel

Nieuwelaan 84 – 1040 Brussel

In dit huis uit 1897, bestemd voor de symbolistische schilder Albert Ciamberlani, drukt Paul Hankar de wens uit om zich te richten op een geometrische, evenwichtige en harmonieuze art-nouveaustijl. De in 2006 gerestaureerde sgraffito’s beslaan het grootste deel van de gevel van dit opmerkelijke bouwwerk. Ook het interieur, en dan vooral de gelijkvloerse verdieping, werd tot in de puntjes gerestaureerd.

Dit interessante hoekhuis in modernistische stijl van de hand van architect Vital Coppe (1931) heeft een originele binnenorganisatie en behield diverse originele elementen, getuigen van een misschien minder pronkzuchtige, maar wel charmante architectuur.

NIR (VOORMALIG NATIONAAL INSTITUUT VOOR RADIO-OMROEP – FLAGEY)

HET CLAIRVALHUIS (INSTITUUT BRUNO LUSSATO EN MARINA FÉDIER)

Heilig-Kruisplein – 1050 Brussel

Denneboslaan 52 - 54 – 1180 Brussel

Het ‘Flagey-schip’ - in 1935 gebouwd door Joseph Diongre - is een van de Brusselse pareltjes van de art-decoarchitectuur en wordt geroemd om zowel zijn onmiskenbare esthetische als akoestische kwaliteiten. Het gebouw werd opgevat als een totaalconcept, want de architect ontwierp ook het meubilair. Niet te vergeten: film voor kinderen op 13/10 om 11 u in het kader van Jonge Filmfans. Informatie: www.flagey.be.

Deze villa, genesteld in een schitterende tuin in de wijk Prins van Oranje in Ukkel, werd tussen 1924 en 1926 gebouwd door Antoine Pompe, een emblematische figuur uit de moderne beweging. Ze wordt gekenmerkt door haar spel van bakstenen, horizontale vensters geschraagd door betonnen koppelbalken, houten gevelbekleding, spitse daken, platte daken ... en herbergt een collectie Japanse volkskunst. Het huis doet dienst als hoofdzetel van het Instituut Bruno Lussato en Marina Fédier, dat streeft naar spirituele verheffing en uitnodigt tot ontmoeting en dialoog.

NOUVELLE MAISON Albertlaan 1 – 3080 Brussel In 1926, na een kwart eeuw afwezigheid, vestigt Henry van de Velde zich weer in België om er de leiding te nemen over La Cambre, het pas opgerichte Institut Supérieur des Arts Décoratifs. In 1927-1928 bouwt hij, op een driehoekig stuk grond in Tervuren, niet ver van Brussel, een huis voor eigen gebruik en dat van zijn gezin. De naam La Nouvelle Maison kondigt de nieuwe start van zijn carrière in België aan. Dit werk, dat zowel in de organisatie van het plan als in de plastische uitdrukking van de volumes bijzonder eenvoudig is, wordt de grondvorm van de tweede Belgische periode van de architect.

HOTEL LE BERGER Herdersstraat 24 – 1050 Brussel Dit voormalige rendez-voushotel dat in 1935 in artdecostijl werd gebouwd, werd in 2009 gered van de sloophamer. Ondertussen is het een nieuw hotel geworden. Tijdens het bezoek krijgt u enkele kamers en hun badkamer te zien. Naast de Biënnale maakt Le Berger ook plaats voor artistieke ontmoetingen, zoals Conversation with a stranger. Tijdens het bezoek kunt u enkele van de diverse installaties in het hotel ontdekken en, mits betaling van een toeslag, de rest van het evenement verkennen. Meer info: www.conversationwithastranger.net. Ook de bar van het hotel is toegankelijk.

16


Interieurbezoeken

ONTDEKKING VAN ART-NOUVEAU- EN ARTDECOGRAVEN (KERKHOF VAN ELSENE)

TENTOONSTELLING HENRY VAN DE VELDE Jubelpark 10 – 1000 Brussel

Boondaalsesteenweg 478 – 1050 Brussel

Henry van de Velde, schilder van opleiding, schoolde zich om tot architect, binnenhuisarchitect, designer, docent en artistiek consulent. Hij laat een indrukwekkende erfenis na en bouwde een internationale carrière uit, met talloze realisaties in België, Duitsland, Nederland en Frankrijk. De tentoonstelling, georganiseerd naar aanleiding van zijn 150ste verjaardag, schept een chronologisch overzicht van zijn leven en werk. Dit gebeurt met behulp van unieke kunstwerken en talloze documenten. De rondleiding van één uur belicht de belangrijkste elementen van de tentoonstelling.

Het in 1877 geopende kerkhof maakte de komst en de ontwikkeling van art nouveau en vervolgens art deco door. En dat is duidelijk te zien aan de grafmonumenten. Dit kerkhof is kenmerkend omdat het een mooi geheel van graven uit het interbellum omvat, in de verschillende varianten die de architectuur in die tijd tentoonspreidde: art deco, schone kunsten, modernisme ... U ontdekt er het graf van Victor Horta en dat van de familie Solvay, zelf een werk van Victor Horta. Bezoeken georganiseerd in samenwerking met EPITAAF, een vereniging voor funeraire archeologie.

PALAIS DE LA FOLLE CHANSON

UNIVERSITÉ LIBRE DE BRUXELLES (HERENHUIZEN)

Generaal Jacqueslaan 2 – 1050 Brussel

Rooseveltlaan 52 – 1000 Brussel

Dit hoekgebouw in art-decostijl, in 1928 gebouwd door Antoine Courtens, heeft zijn bijnaam van paleis niet gestolen! De inkomhal mag pronken met een uiterst verfijnde decoratie van marmer en siersmeedwerk. Op de hoogste verdieping, getooid met een stervormige koepel, wacht de bezoeker een adembenemend uitzicht. Het gebouw ontvangt een tentoonstelling van de vzw Artists.B.Collective met Philippe Leblanc, Bettina Kûsel, Jorge de la Torre en Wim Taciturn.

Aan het begin van de jaren 1920 vestigde de Université Libre de Bruxelles, verplicht het stadscentrum te verlaten, zich in Solbosch. De gebouwen die de huidige campus vormen, werden sinds die periode gebouwd en getuigen van de evolutie van de architecturale stijlen in de loop van de 20ste en 21ste eeuw. Mettertijd breidde de campus ook uit naar enkele herenhuizen aan de F. Rooseveltlaan. De rondleiding belicht de geschiedenis van de campus en biedt de kans binnen te kijken in het rectoraat, vroeger de privéwoning van architect Adrien Blomme (1928), een art-decohuis aan de Depagelaan (arch. René Notéris, 1930) en tot slot het Instituut voor Europese Studies in de tweelingvilla’s die Adrien Blomme in 1928 en 1929 liet optrekken.

SOLVAY-BIBLIOTHEEK Leopoldpark, Belliardstraat 137 – 1040 Brussel Dit bouwwerk werd in 1902 op initiatief van de industrieel Ernest Solvay gebouwd als Instituut voor Sociologie, maar staat vandaag bekend als de Solvaybibliotheek. Dit eclectische werk, doorspekt met art-nouveau-elementen, van de hand van architecten Constant Bosmans en Henri Vandeveld, herbergde een grote leeszaal die overvloedig werd verlicht door grote vensters, en studiekamers met een decor van houtwerk en schilderwerken van Adolphe Crespin. Het in de jaren 1990 gerestaureerde gebouw opent nu haar deuren voor evenementen.

17

Weekend 2 12 & 13 oktober VILLA EMPAIN

Rondleidingen

Franklin Rooseveltlaan 67 – 1050 Brussel Deze mythische en lange tijd leegstaande artdecovilla werd tot in de puntjes gerestaureerd onder leiding van architect Francis Metzger (Ma2). Het huis werd van 1931 tot 1934 gebouwd door Michel Polak voor Louis Empain. Het strekt zich uit rond een grote, gemarmerde hal met glaspartijen en loopt achteraan uit in een schitterend buitenzwembad. De villa wordt nu in gebruik genomen door de Boghossian Foundation, een centrum voor kunst en dialoog tussen de oosterse en westerse cultuur.

Art nouveau in de vijfhoek : overal en nergens Voorbeelden van de art nouveau-architectuur binnen de vijfhoek zijn fragmentarisch en geïsoleerd en vertonen een enorme diversiteit inzake typologie en (hedendaags) gebruik. Deze wandeling staat stil, waar we anders doorlopen, bij deze eigenschap en van de art nouveau.

VOORMALIG HERENHUIS SAINTENOY (HONGAARSE KATHOLIEKE MISSIE) Gewijde-Boomstraat 123 – 1050 Brussel In 1897 vroeg architect Paul Saintenoy aan Privat Livemont om een karton te tekenen voor een glasin-loodraam voor het eclectische herenhuis vol verwijzingen naar de Italiaanse renaissance dat hij pas had gekocht. Dit raam, uitgevoerd door Raphaël Evaldre, illustreert het thema van de golf met een jonge vrouw en de zee. Dit is een van de mooiste glasin-loodramen van de Brusselse art nouveau.

18


Interieurbezoeken

BIOSCOOP LE PLAZA (OUDE BIOSCOOPZAAL LE PLAZA ONDER VOORBEHOUD)

DE WOLFERS-WINKELS (DE OUDE WINKELS VAN DE GEBROEDERS WOLFERS)

Adolphe Maxlaan 118-126 – 1000 Brussel

Arenbergstraat 11 – 1000 Brussel

Van 1928 tot 1931 bouwde Michel Polak een complex met daarin een heel luxueus hotel en een bioscoopzaal met 1300 plaatsen. Het decor van de zaal bleef gelukkig bewaard en werd gerestaureerd. De stijl is art deco met Spaans-Arabisch-Moorse invloeden en uniek in zijn genre. De absolute wens om de oorspronkelijke loges, de wandlampen uit die tijd, het podium en de rijkelijk gebeeldhouwde, Andalusisch geïnspireerde muurversieringen te bewaren, geeft deze nu polyvalente zaal een uniek cachet.

In 1909 klopten de gebroeders Wolfers, goudsmeden en juweliers, bij Victor Horta aan met de vraag hun nieuwe winkels in art-nouveaustijl te ontwerpen. De architect tekent een groot geheel bestaande uit onder meer het goudsmidatelier, administratieve verdiepingen en winkels. Het gebouw, nu eigendom van de KBC, behield zijn oorspronkelijke, monumentale trap.

ESPACE HERKOLIERS Herkoliersstraat 35 – 1081 Brussel Deze oude gemeenteschool, in 1907 gebouwd door Henri Jacobs, ligt rond een centrale overdekte speelplaats. Adolphe Crespin tooide de plek met sgraffito’s met onder meer groepen dieren die de vijf continenten symboliseren.

CHARLIERMUSEUM Kunstlaan 16 – 1210 Brussel In 1890 vroeg kunstliefhebber en verzamelaar Henri Van Cutsem, eigenaar van een neoklassiek herenhuis, aan Victor Horta om zijn collecties schilderijen en beeldhouwwerken in de kijker te zetten met lange, beglaasde galerijen met vol daglicht. Vitrines, ook van de hand van Victor Horta, deden dienst als wand om het perspectief minder zwaar te maken. In 1904 liet Van Cutsem zijn huis na aan de beeldhouwer Guillaume Charlier, die het op zijn beurt in 1925 aan de gemeente Sint-Joost doorgaf.

GENEESKUNDIGE STICHTING KONINGIN ELISABETH J.-J. Crocqlaan 1 – 1020 Brussel De Geneeskundige Stichting Koningin Elisabeth werd van 1927 tot 1933 gebouwd door architect Henry Lacoste, op een onafhankelijk stuk grond van het Brugmann-ziekenhuis. Het interieur in art-decostijl vertoont een streng geometrisch decor voor de deurlijsten, de muren en zuilen. De architect gebruikte hiervoor marbrite, een ondoorschijnend, massief gekleurd glas dat in het interbellum bijzonder gegeerd was omwille van zijn gelijkenis met marmer. Bezoeken in samenwerking met de vzw Laeken Découvertes.

CONSTANTIA (OUD GEBOUW VAN VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ CONSTANTIA) Poincarélaan 72-74 – 1070 Brussel In 1930 overdekten de Parijse architecten Pradier en Deprez een oud binnenplein van dit gebouw uit 1912 met een licht doorlatende betonnen koepel. Er zitten talloze gekleurde glazen stenen in, gemaakt in de ateliers van Val Saint-Lambert. Het ondertussen gerenoveerde gebouw wordt nu gebruikt door de Centrale générale des Syndicats libéraux de Belgique (CGSLB).

HERENHUIS HÈLE (MAISON DE LA FRANCITÉ) Jozef II-straat 18 – 1000 Brussel Herenhuis Hèle werd in het midden van de 19de eeuw gebouwd en in 1896-97 vergroot en verfraaid door architect Léon J. J. Govaerts en kunstenaar-

19


Interieurbezoeken

met prachtige sierlijsten, glas-in-loodramen, schoorstenen, ... Het huis werd zorgvuldig gerestaureerd en wordt nu opnieuw bewoond.

decorateur Privat Livemont. De lange en uiterst zorgvuldige restauratie is nog maar pas voltooid. De reeks kamers op de gelijkvloerse verdieping heeft nog steeds een plafond geschilderd door Privat Livemont en een opmerkelijke art-nouveauglaspartij. Het bezoek belicht vooral de restauratieaspecten. Herenhuis Hèle wordt nu in gebruik genomen door Maison de la Francité.

HET LEMANHUIS PRIVÉWONING Richard Neyberghlaan 160 – 1020 Brussel Dit huis dat architect Eugène Leman in 1910 bouwde, draagt - naast een door de art nouveau geïnspireerde gevel met een grote sgraffito, binnendecors die verschillende decoratieve technieken combineren. Hieruit blijkt de vakkennis van de eerste eigenaar, een ambachtsman die verwant is met Salu van Laken, de beroemde familie van grafsteenhouwers.

HET BERTAUXHUIS (PRIVÉWONING) Bertauxlaan 62 – 1070 Brussel Dit in 1937 gebouwde huis is een van de laatste realisaties van architect Léon Sneyers en wijkt met zijn strakke bakstenen gevel af van de art-decostijl. Het interieur behield niet alleen zijn indeling, maar ook al zijn oorspronkelijke details, wat getuigt van het verfijnde werk van de architect: trappenhuis met een heel originele verlichting, glas-in-loodramen, deurklinken, ingebouwd meubilair, ... U moet gewoon nog maar uw meubels plaatsen, want het huis staat te koop!

HET LIMBOURGHUIS PRIVÉWONING Limbourglaan 54 – 1070 Brussel Dit hoekhuis maakt deel uit van een geheel van twee huizen die François Van Meulecom in 1925 ontwierp. Vanbuiten ziet het geheel er nogal pittoresk uit, versterkt door het tuintje en het rode houtwerk, dat doet terugdenken aan de kersen die de glas-inloodramen sieren. De twee toegangsdeuren worden beschut onder een dubbel portaal dat op een grote pelikaan steunt. De binnenkant, ingericht rond een mooi trappenhuis dat in het licht baadt, behield ook een hele reeks art-decodetails.

HET LECHARLIERHUIS PRIVÉWONING Firmin Lecharlierlaan 175 – 1090 Brussel Joseph Diongre, architect van de Sint-JeanBaptistkerk (Sint-Jans-Molenbeek), het Nationaal Instituut voor Radio-omroep (Elsene) en het gemeentehuis van Sint-Lambrechts-Woluwe, bouwde veel in Sint-Jans-Molenbeek en omstreken. Naast een gevel met uitspringende volumes, kracht bijgezet door stroken gekleurde stenen, behield dit kleine huis uit 1927 talloze details uit die tijd die door artdecomeubilair worden bekrachtigd.

KANSELARIJ EN RESIDENTIE VAN FRANKRIJK KANSELARIJ VAN DE FRANSE AMBASSADE EN OUD HERENHUIS VAN SPOELBERCH (RESIDENTIE VAN FRANKRIJK) Hertogsstraat 65 – 1000 Brussel

HET LEFEVERHUIS

De Kanselarij van de Franse Ambassade, een werk van de Fransman Georges Chedanne, werd in 1911 gebouwd en is in Brussel een uniek voorbeeld van de architectuur van de Parijse school voor art nouveau. De architect deed een beroep op de gebroeders Perret voor de uitvoering van de werken en op schrijnwerker Tony Selmersheim voor het houtwerk. Het bezoek vervolgt met een ontdekking

Pantheonlaan 59 – 1081 Brussel Dit huis werd in 1913 door en voor Fernand Lefever in art-nouveaustijl gebouwd. De gevel wordt gesierd door een sgraffito van Paul Cauchie. De ruimtes in het huis vertonen talloze originele elementen die getuigen van een verzorgde uitvoering: lambriseringen van hout en marmer, tegels, plafonds

20


Interieurbezoeken

van de onlangs gerestaureerde Residentie van Frankrijk, een oud neoklassiek herenhuis dat vroeger eigendom was van burggraaf Spoelberch. Voor dit bezoek zult u een identiteitskaart of paspoort moeten voorleggen.

voltooit. Dit gebouw met zijn opmerkelijke volumes, de op vier na grootste kerk ter wereld, is een heus manifest van de religieuze art deco. Het bezoek omvat de toegang tot de panoramische uitkijkpost van de Basiliek, met een uniek uitzicht over Brussel.

L’ESPÉRANCE OUDE TAVERNE VAN HOTEL L’ESPÉRANCE

NIMIFI OUDE DRUKKERIJ

Finisterraestraat 1-3 – 1000 Brussel

Hopstraat 47 – 1000 Brussel

Dit pas gerenoveerde hotel heeft nog altijd een kamer met art-decolambriseringen en een prachtige brasserie, een magische plek waar we u uitnodigen even halt te houden. Het was in 1930 dat architect Léon J. J. Govaerts een eclectisch gebouw uit 1874 ombouwde tot een hotel en taverne in een zuivere art-decostijl. De taverne bevat voor het grootste deel het meubilair uit die tijd, met banken, bloembakken, lambriseringen, lampen en een bar-toonbank ... Kortom, hier maakt u een reis terug in de tijd!

Dit oude complex waar de Echo de la Bourse van de pers rolde, werd in 1930 gebouwd door architecten Chambon en Collin voor l’Imprimerie industrielle et financière. Het werd collectief aangekocht en omgebouwd tot woningen. Het bezoek aan deze plek, dat een licht werpt op de erfgoedbelangen van het gebouw, schept meer inzicht in deze originele aankoop- en herbestemmingsformule die kadert in een duurzame en harmonieuze ontwikkeling van de stad.

MAISON NOBLE

SCHOOL CATTEAU-HORTA KLEUTERSCHOOL CATTEAU-VICTOR HORTA

Marcqstraat 10 – 1000 Brussel

Sint-Gisleinsstraat 40 – 1000 Brussel

Dit huis werd in 1826 gebouwd tijdens de herinrichting van het oude Groot Begijnhof. Het getuigt van de neoklassieke smaak die toen zo in zwang was. In 1900 werd het gemoderniseerd om komaf te maken met de soberheid van het begin van de 19de eeuw. Het was toen dat de wintertuin met het prachtige art-nouveauglas-in-loodraam werd aangelegd. Ondertussen werd het gebouw omgevormd tot een luxueus gastenhuis: Maison Noble.

Victor Horta kreeg in 1895 de opdracht om deze kleuterschool te bouwen. De stenen gevel wordt gesierd door lichte en donkere stroken. Ondanks enkele verwijzingen naar de gotische architectuur behoort het gebouw zonder twijfel tot de art nouveau. Binnen ondersteunt een dunne metalen structuur de glazen overkapping van de speelplaats. Het licht is er alomtegenwoordig. De nauwkeurige renovatie van de school in 1999 door architecte Barbara Van der Wee maakte er een van de art-nouveaublikvangers in de Marollen van.

NATIONALE BASILIEK VAN HET HEILIG HART SCHOOL P21 EN WIJK HET RAD SCHOOL P21 EN EXPERIMENTELE WIJK HET RAD

Voorplein van de Basiliek 1 toegang via deur 6 – 1081 Brussel De bouw van de Basiliek zoals we die vandaag kennen, werd al aan het begin van de 20ste eeuw gepland door Leopold II, maar in 1926 uiteindelijk ondernomen door architect Albert Van Huffel. De werken gaan maar traag vooruit. In 1930 gaat hij samenwerken met Paul Rome, die het gebouw in 1970

Van Winghenstraat 1 – 1070 Brussel In het hart van tuinwijk Het Rad, een werk van onder meer Jean-Jules Eggericx, bouwde architect Henri Wildenblanck in 1938 een basisschool in modernistische stijl. Binnen verlicht een prachtige

21

Weekend 3 19 & 20 oktober verenigen. De tentoonstelling biedt de kans om de verschillende interpretaties die in de vier hoeken van Europa ontstonden te verkennen door ze als een verenigende taal te beschouwen. Organiseerd door Art nouveau network : www. artnouveau-net.eu

glaspartij met spelende kinderen als tafereel de overdekte binnenplaats waarboven een imposante luster in art-decostijl hangt.

SINT-JAN-BAPTISTKERK Sint-Jan-Baptistvoorplein – 1080 Brussel Deze art-decokerk werd in 1932 voltooid onder leiding van Joseph Diongre. Haar structuur van gewapend beton bestaat uit zes parabolische booggewelven die het schip wijdte geven. Het schip baadt in een zacht, gekleurd licht afkomstig van een uniek geheel van veelkleurige glas-in-loodramen die in 604 pregefabriceerde claustra’s werden gelegd. Diongre liet zich hier vooral inspireren door architect Auguste Perret, die in Le Raincy een kerk van gewapend beton bouwde.

WIJNPAKHUIS BESSE OUD BESSE-WIJNPAKHUIS Scheldestraat 122 – 1080 Brussel We betreden dit oude, in 1908 gebouwde pakhuis voor wijn en sterkedrank via een monumentale koetspoort met erboven een imposant glazen dak met rondboog. De binnenkant, in eclectische stijl met art-nouveau-elementen, behield zijn grote, overdekte centrale binnenplaats en kleine, ouderwetse kantoor-loketten. Het gebouw wordt nu gebruikt door communicatiebureau BBDO en werd gerestaureerd/ omgevormd door architect Jo Crepain.

SOCIALE VOORZORG VOORMALIGE HOOFDZETEL VAN DE SOCIALE VOORZORG Luchtvaartsquare 29 – 1070 Brussel In 1930 gaf de Sociale Voorzorg, een coöperatieve verzekeringsmaatschappij, architecten Fernand en Maxime Brunfaut de opdracht om zijn kantoren, die in 1911 door Richard Pringiers werden gebouwd, te verruimen en te moderniseren. Het is toen dat de loketzaal, over twee niveaus, de kantoren en de vergaderzaal in een resoluut moderne stijl werden ingericht. Deze ruimtes bieden nu plaats aan CEGESOMA, het studie- en documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij.

Rondleidingen Art nouveau en art deco om te smullen Brussel herbergt vele plaatsen die in het teken staan van lekkernijen. Bovendien zijn die gebouwen opgetrokken in de vandaag gerenommeerde stijl van art nouveau en art deco. Sommige bouwwerken kregen een andere bestemming, maar er zijn er ook intact gebleven zoals de buitengewone patisserie in Elsene en Les Caprices du Bailli – Debailleul (de kuren van de baljuw) waar we even stoppen om te smullen. Sommige plaatsen bewaren een geactualiseerde link met voedsel zoals de oude art deco brasserie die vandaag een Quick is geworden. Waar zou dat zijn? Degustatie inbegrepen in de prijs.

TENTOONSTELLING EXPOSITION BIP Koningsstraat 2/4 – 1000 Brussel Aan het einde van de 19de eeuw ontstond in heel Europa een grootschalige beweging van kunstopleving, met de natuur als grootste inspiratiebron. Van Barcelona tot Helsinki of van Brussel tot Ljubljana ... De natuur geeft vorm aan een nieuwe esthetiek, geeft leven aan vormen die een revolutie teweegbrengen in de levenskunst, en weet wetenschap en kunst in één modern elan te

22


Interieurbezoeken

APPARTEMENT WAFELAERTS PRIVÉAPPARTEMENT

reclame en het sociale leven van hun tijd. Dit is ook een manier om Henry van de Velde aan bod te laten komen, die zelf waaiers ontwierp en hierover in 1905 een lezing gaf in Berlijn.

Wafelaertsstraat 36 – 1060 Brussel Dit duplexappartement met een eigen ingang, gevestigd in een art-decoappartementsgebouw dat architect Armand Delalieux in 1929 bouwde, heeft nog steeds mooie ontvangstruimten: inkomhal, trappenhuis, een salon op de verdieping, ... Het bezoek toont ook de bijzondere verdeling van appartementen in die tijd.

HERENHUIS HANNON HERENHUIS HANNON (ESPACE PHOTOGRAPHIQUE CONTRETYPE) Verbindingslaan 1 – 1060 Brussel In 1903 zette Jules Brunfaut hier de enige artnouveaurealisatie uit zijn carrière neer, en wel voor zijn vriend Edouard Hannon, ingenieur bij het bedrijf Solvay. Het trappenhuis met muurfresco’s van schilder Paul-Albert Baudouin uit Rouen en de wintertuin met glas-in-loodramen met plantenmotieven van Raphaël Évaldre, leerling van Louis Comfort Tiffany, zijn enkele pareltjes van dit elegante en verzorgde interieur waar nu Espace photographique Contretype huist.

D’IETEREN GALLERY Maliestraat 50 Zaterdag: toegang via de showroom - Zondag: toegang via de helling van de parking – 1050 Brussel Dit uitzonderlijk toegankelijke privémuseum herbergt een honderdtal auto’s in perfecte staat die de firma D’Ieteren in de loop van zijn geschiedenis samenstelde, invoerde of verdeelde. Het bezoek belicht vooral de esthetiek van de auto’s, van het eind van de 19de eeuw tot de jaren 1940. De evolutie van de mobiliteit van de Brusselaars bleef niet zonder gevolgen voor de planning en architectuur van de stad. De bijzondere zorg die naar de afwerking van de voertuigen ging, en dan vooral de auto’s van het interbellum, doen denken aan het oog voor detail van de art-decoarchitecten.

HERENHUIS OTLET Florencestraat 13 – 1000 Brussel Tussen 1894 en 1897 bouwde architect Octave Van Rysselberghe dit herenhuis met een verbluffende art-nouveaugevel met asymmetrische elementen. De binnenkant is georganiseerd rond een trappenhuis dat toegang biedt tot de verschillende kamers, waarvan de meeste onderling worden gescheiden door enkele treden. Henry van de Velde werkte mee aan de binnendecoratie. Opdrachtgever Paul Otlet was een visionaire en veelzijdige man. Hij was schrijver, ondernemer, jurist en Belgisch, socialistisch en vredesactivist.

HERENHUIS DE BROUCKÈRE Jakob Jordaensstraat 34 – 1000 Brussel Octave Van Rysselberghe en Henry van de Velde bouwden dit voorname herenhuis in art-nouveaustijl in 1898 voor Florence de Brouckère, tante van de socialistische militant. Het interieur is bijzonder eenvoudig en ligt rond een ruim trappenhuis dat wordt verlicht door een glas-in-loodraam. Vandaag zit hier de Vertegenwoordiging van de Duitstalige Gemeenschap in Brussel. Het bezoek onthult ook waaiers in art-nouveauen art-decostijl voorgesteld door mevrouw Margaretha Mazura, verzamelaarster en experte in dit gebied. Ze legt een verband tussen haar waaiers en de architectuur, de mode, de

HERENHUIS SOLVAY Louizalaan 224 – 1050 Brussel Van 1894 tot 1898 bouwde Victor Horta voor Armand Solvay, zoon van de beroemde industrieel, de meest prestigieuze herenwoning in art-nouveaustijl, naast een laan die in die tijd grandioos was. Hiervoor kreeg hij een onbeperkt budget. In het huis barst een heus visueel vuurwerk los. De architect gebruikte

23


Interieurbezoeken

HORTAMUSEUM VOORMALIGE PRIVÉWONING EN ATELIER VAN VICTOR HORTA

edele en waardevolle materialen. De rood-oranje kleurenpaletten versterken de sfeer van luxe en comfort. Het huis prijkt op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Amerikaanse straat 25 – 1060 Brussel In 1898 tekende Victor Horta de plannen van zijn huis en atelier. Hij ontwierp zelfs het kleinste detail van de decoratie en het meubilair, in perfecte harmonie met de architectuur. Het plan van het huis wijkt af van het traditionele plan van de Brusselse woningen omdat de ruimte is georganiseerd rond een vierkant trappenhuis dat zich in het hart van het huis opricht, verlicht door een glazen overkapping. Victor Horta verhuisde en verkocht het geheel in 1919. Het werd in verschillende fasen gerestaureerd en is nu een museumhuis.

HERENHUIS TASSEL Paul Emile Jansonstraat 6 – 1000 Brussel Dit herenhuis, dat Victor Horta in 1893 bouwde, bekleedt een voorname plaats in de geschiedenis van de architectuur. Dit is immers de eerste uiting van de Brusselse art nouveau. Alle kenmerken die Horta daarna zal ontwikkelen, zijn verenigd in dit werk: een zichtbare ijzeren structuur, de integratie van het decor in de structuur, vloeiende ruimtes, opening naar natuurlijk licht, een serre in het midden van het huis, ... Herenhuis Tassel wordt nu ingenomen door The European Food Information Council (EUFIC).

HUIS WOLFERS Alphonse Renardstraat 60 – 1050 Brussel Hendry van de Velde bouwde dit modernistische huis in 1931-1932 voor goudsmid en juwelier Raymond Wolfers. Het staat op een nogal onregelmatig hoekterrein en heeft een eenvoudige bakstenen gevel. Het bezoek onthult de ontvangstruimtes op de eerste verdieping, georganiseerd rond een grote centrale hal. Samen met La Nouvelle Maisonvan Tervuren wordt dit bouwwerk beschouwd als een van de meest kenmerkende van de tweede Belgische periode van Henry van de Velde.

HERENHUIS WIELEMANS Defacqzstraat 14 – 1000 Brussel Adrien Blomme bouwde dit herenhuis in 1925 op vraag van brouwer Léon Wielemans. Het ontwerp van het huis kwam tot stand tijdens een reis naar Spanje, waar het koppel samen met de architect een bezoek bracht aan Andalusië en zijn paleizen. Van die reis brachten ze niet alleen het plan van het huis mee, maar ook zijn bijzondere verdeling rond een grote patio en het algemene idee van een Andalusisch geïnspireerde art-decodecoratie, met vooral keramische tegels en smeedijzerwerk.

LES CAPRICES DU BAILLI BANKETBAKKERIJ LES CAPRICES DU BAILLI Baljuwstraat 75 – 1050 Brussel

HERENHUIS WINSSINGER

Banketbakkerij Les caprices du Bailli, gevestigd in een neoklassiek huis, werd in 1900 in art-nouveaustijl ingericht. Uitzonderlijk is dat ze haar opmerkelijke decor behield. De kwaliteit van het meubilair en het intense lichtspel afkomstig van de ramen, glas-inloodramen en spiegels zijn bijzonder boeiend. In deze schitterende sfeer zien gebakjes, macarons en taarten er onweerstaanbaar uit ... Een genot voor ogen én smaakpapillen! Op vertoon van uw paspoort krijgt u hier een kleine degustatie aangeboden.

Munthofstraat 66 – 1060 Brussel Victor Horta bouwde dit herenhuis in artnouveaustijl tussen 1894 en 1897 voor ingenieur Camille Winssinger, die nauw samenwerkte met Ernest Solvay. Na talloze wijzigingen in de loop van de voorbije eeuw werd het grondig gerestaureerd, waardoor het zijn oude glorie en onmiskenbare cachet terugkreeg. Het gebouw wordt sinds kort ingenomen door de Galerie Paris-Beijing.

24

Weekend 4 26 & 27 oktober LES DEUX PAONS GARAGE CULTUREL EN LES DEUX PAONS, 1060 BRUSSEL

VILLA BLOEMENWERF Vanderaeylaan 102 – 1180 Brussel Deze eerste architecturale realisatie van Henry van de Velde (1895) leunt nog erg aan bij de Engelse Arts and Crafts-stijl. Toch bespeuren we hier al de rationaliteit van het werk van de grote architect waaraan dit jaar hulde wordt gebracht, naar aanleiding van zijn 150ste verjaardag. Het bezoek omvat een rondleiding door de villa te midden van een weelderige tuin, en eindigt in de centrale hal, waar de hele indeling van het gebouw zichtbaar is.

Albaniëstraat 79-81 (hoek Bréart) – 1060 Brussel Op de gelijkvloerse verdieping van een opbrengsteigendom in art-nouveaustijl van architect François Hemelsoet (1903) kunt u even halt houden in café Les Deux Paons en in Garage culturel. Op het programma: tangodemonstraties, een presentatie van oude hoeden en een fototentoonstelling van Luciano Gallino en Laurent Thurin-Nal!

MUSEUM VAN BUUREN MUSEUM DAVID & ALICE VAN BUUREN Léo Erreralaan 41 – 1180 Brussel

Rondleidingen

Het in 1928 voltooide huis van het koppel Van Buuren vertoont een buitenarchitectuur die typisch is voor de School van Amsterdam (architecten Léon E. Govaerts en A. Van Vaerenbergh), terwijl de binnendecoratie een uniek art-decogeheel vormt waar meubels en kunstwerken op hun plaats zijn gebleven. De uitzonderlijk grote tuinen werd aangelegd door Jules Buyssens en René Pechère en werden pas nog gerenoveerd. Het paspoort geeft toegang tot de rondleiding door het huis en de tuinen.

Art nouveau in Elsene en Sint-Gillis Victor Horta en Paul Hankar, grondleggers van de art nouveau, bouwden eind 19e eeuw in Brussel hun eerste huizen. Maar ook tal van bouwwerken van andere, minder bekende architecten passeren de revue: Ernest Blérot, de broers Delune, Paul Saintenoy. Op 15 km zien we zowel grote architecturale complexen als alleenstaande huizen en gaan we van de bourgeoisie naar de armste volksbuurten.

OUDE BIOSCOOP AEGIDIUM Sint-Gillisvoorplein 18 – 1060 Brussel De eclectische gevel die in 1905 werd opgetrokken, doet niet vermoeden dat erachter een bijzonder rijk decor schuilt dat Aegidium in de loop der jaren uitbouwde. In afwachting van een renovatie behoudt het gebouw ruimtes waarin de art-nouveauen art-decostijlen zich vermengen met elementen die rechtstreeks uit de klassieke decoratieve vocabulaires lijken te komen. In de vestiaires wordt de bezoeker vergast op prachtig aardewerk met een landelijk decor. Achter de monumentale trap ontvouwt zich, op de verdieping, een uitzonderlijke Moorse zaal, uniek in zijn genre in Brussel.

25

26

De foto s kunnen hier gedownload worden: Pers contact : Copyright te vermelden. Geneviève van Tichelen

Recommend Documents