De Foestrumer Juni 2005
D O R P S K R A N T VA N W E S T E R G E E S T
Beste Dorpsgenoten, Ja, dat was even schrikken toen u de Foestrumer uit de brievenbus pakte, klopt dit wel, is dit de Foestrumer wel want dit is een heel andere omslag dan dat we gewend zijn. Nou mensen wees gerust, het is de oude vertrouwde Foestrumer maar dan in een nieuw jasje. Zoals u al is opgevallen wordt de voorkant versierd met 4 fotos van Westergeest, en wel de 3 hoofd toegangswegen van Westergeest en het centrale punt de kerk, met op het kruispunt van de 4 fotos het wapen symbool van Foestrum, zoals u hem al vanaf de eerste uitgave van de Foestrumer er voor op heeft zien staan. Een heel modern jasje, wat mogelijk is in de digitale wereld . Nu komt natuurlijk direct de vraag bij u op, was dit nu allemaal nodig en wat kost dit wel niet, want zo financieel sterk is de Foestrumer nou ook weer niet, zoals al zo vaak is geschreven. Al het vorenstaande klopt als een bus, financieel sterk staan we als de Foestrumer niet ondanks de steun van het bedrijfsleven en de sponsors, wat ons aan het uitzoeken heeft gezet om iets anders en goedkoper te zoeken voor de druk van uw eigen dorpskrant de Foestrumer, en deze hebben we gevonden in drukkerij All Print uit Dokkum, welke een paar proefexemplaren met een kostenplaatje heeft gemaakt. Uit deze proefexemplaren is deze vormgeving als mooiste en goedkoopste uit de bus gekomen, we hopen dat we met deze drukker de Foestrumer weer jarenlang goedkoop op uw deurmat kan vallen. Meer nieuws is er van redactiezijde niet te melden, zodat we u ook nu weer veel leesplezier toewensen met deze vernieuwde uitgave van uw eigen dorpskrant de Foestrumer. De Redactie
De Foestrumer - pagina 2
AGENDA
Juni: 23 Bestuursvergadering Plaatselijk Belang 24 Oud papier wordt opgehaald door de Bazuin 26 Openluchtconcert van de Bazuin, aanvang 16.00 uur Juli: 2 Visbarbecue 3 Slotenrace, aanvang 16.00 uur 3 Adoptietoernooi bij tennisvereniging Foestrum 9 Rommelmarkt bij de Fokkemas Pleats, Culturele commissie Augustus: 3 Bouwvak viswedstrijd dames, 18.30 21.30 uur 10 Bouwvak viswedstrijd dames, 18.30 21.30 uur 17 Bouwvak viswedstrijd dames, 18.30 21.30 uur 26 Oud papier wordt opgehaald September: 8 Bestuursvergadering Plaatselijk Belang 10 Wielerronde, Feestcommissie Oktober: 15 Oud papier wordt opgehaald door de Bazuin November: 17 Bestuursvergadering Plaatselijk Belang Januari 2006: 19 Bestuursvergadering Plaatselijk Belang Maart 2006: 9 Ledenvergadering Plaatselijk Belang FAMILIEBERICHTEN Overleden: Mei: 31 Wytske Sikkema, Walddyk 6, Westergeest, 12 jaar
De Foestrumer - pagina 3
Nieuws van Plaatselijk Belang Beste dorpsgenoten, Het is alweer een poosje geleden, maar op 10 maart was de algemene ledenvergadering van Plaatselijk Belang in de Fokkemas Pleats. Hierbij waren 22 leden, 2 wethouders, 7 gemeenteraadsleden en de 6 bestuursleden van Plaatselijk Belang aanwezig. Tijdens de vergadering werden oude en nieuwe zaken aan de orde gesteld. Ljeppershiem Zo was ook de heer Bol aanwezig om zijn plannen met het Ljeppershiem toe te lichten! Al geruime tijd is hij bezig met de ontwikkeling van de plannen en momenteel wordt dit nog verder uitgewerkt door een planbureau. De heer Bol hoopt een beautycentrum annex dagrecreatieplaats te kunnen realiseren met bijv. een watersportshop, zwemsteiger en aanlegplaats voor boten. We wensen de heer Bol succes met de uitwerking van de plannen en zijn van mening dat dit een goede ontwikkeling is voor Westergeest. Bunte Houn Zoals u waarschijnlijk wel heeft gezien is door de provinsje Fryslan de kruising van het fietspad (Triemsterloane) over de Trekwei aangepast en hebben fietsers nu voorrang. Kortgeleden is deze gewijzigde situatie voor de automobilisten gelukkig- toch nog iets duidelijker aangemerkt door het fietspad rood te kleuren. Meer ingrijpende maatregelen zullen er op korte termijn niet plaatsvinden. Uit de vergadering komt naar voren dat kinderen nu niet meer goed uitkijken, vooral omdat zij nu voorrang hebben: wellicht een taak voor de ouders om hen hier op te wijzen?!
De Foestrumer - pagina 4
Ook wordt de voorrangssituatie van het fietspad over de Simmerwei besproken: hier hebben fietsers geen voorrang en vooral voor de jonge kinderen is dit lastig. Plaatselijk Belang zal contact opnemen met 3VO om te informeren naar eventuele te nemen verkeersveilige maatregelen. Strooien tijdens sneeuw/gladheid Hoewel we er de komende maanden hopelijk- niet mee te maken zullen krijgen, werd op de vergadering door enkele bewoners gesproken en geklaagd over de strooiroute bij sneeuwval en gladheid, waarmee we op 1 maart jl. kregen te maken. Van de wethouders kwam de volgende verklaring: De strooiroute wordt ieder jaar gepubliceerd in de Kollumer Krant. Doorgaande (bus) wegen worden gestrooid Straten in woonwijken binnen 250 meter van deze doorgaande wegen worden niet gestrooid. Zeker niet wanneer direct na de sneeuwval al bekend is dat de sneeuwval en gladheid van korte duur (enkele dagen) zal zijn. Dit i.v.m. kosten van materiaal/materieel, manuren enz. Dus, hou in de wintermaanden een slee stand-by Naar aanleiding van de ledenvergadering hebben we zeker weer een groot aantal aandachtspunten waarmee we de komende tijd mee aan de slag kunnen! Vergaderdata PB in Foestrumer Vanaf juni 2005 zullen in de agenda van de Foestrumer de datums van de bestuursvergaderingen van Plaatselijk Belang worden vermeld: indien u zaken heeft die u graag aan de orde wilt stellen kunt u zich voor de eerstvolgende vergadering melden bij een van de bestuursleden. HET BESTUUR
De Foestrumer - pagina 6
NIEUWS VAN DE CULTURELE COMMISSIE De braderie, die gepland stond voor 2 juli gaat helaas niet door. Er is te weinig deelname. Volgend jaar proberen we het nog een keer. Op zaterdag 9 juli is er een rommelmarkt bij de Fokkemas Pleats ( bij voldoende deelname ). Het begint om 10 uur en duurt tot 14.00 uur. Je kunt je opgeven bij Minke Adema, tel. 441485 Graag voor 20 juni a.s. Voor de kleinere kinderen is er een draaimolen aanwezig. Spectaculaire slotenrace met hindernissen Op zaterdag 3 september organiseert de Culturele Commissie en spectaculaire slotenrace met hindernissen. Een zwemdiploma is verplicht en de deelname is geheel voor eigen risico. Wie kan het snelst door de sloten kruipen, de hindernissen nemen en zwemmen door de grote wateren? Na afloop is er gelegenheid om een warme douche te nemen en je lichaam te voorzien van een natje en een droogje. Datum: 3 september Leeftijd: vanaf de basisschool Kosten: 1 euro Opgave: bij Minke Adema voor 16 juli, tel. 441485 Tijd: 16.00 uur bij de Fokkemas pleats Je kunt je allee opgeven of in groepjes van drie. Durf jij het aan, geef je dan snel op!!! De Culturele Commissie
De Foestrumer - pagina 7
Notulen Algemene ledenvergadering Feestcommissie Westergeest 2005 Datum: woensdag 23 maart 2005 Aanvang: 20.00 uur Plaats: Fokkemas Pleats Van het bestuur was Annie afwezig en Rob verlaat. Aanwezig: Hielkje van der Molen, Hanneke Pompstra, Hendrik van der Wal, Ulbe de Jong, Jantsje Wiersma, Nynke de Vries, Henk Hoekstra, Sieger Dantuma, Wytske Keizer, Sonja Bijlstra, Ankie Hogeboom, Durk Rekker, Johannes Bethlehem. 1. Opening De voorzitter is blij met de gegroeide opkomst. 2. Notulen algemene ledenvergadering en jaaroverzicht 2004 Notulen leverden geen reacties op. Jaaroverzicht werd voorgelezen en leverden ook geen directe reacties op. 3. Financieel verslag 2004 Ulbe vraagt naar het bedrag van de wielerronde. Dit was de opbrengst van het eerste jaar, wat naar de nieuw opgerichte stichting is overgeschreven. 4. kascommissie: 4.a verslag van de kascommissie 2004 alles voor elkaar (alle rekeningen waren aanwezig) 4.b verkiezing kascommissie 2005 Hendrik en Ankie 5. Pauze (koffie) 6. Bestuurswisselingen Marten en Tsjikke worden herkozen en voor Annie komt Durk Rekker (terug) in het bestuur.
De Foestrumer - pagina 8
Ingevoegd punt: Jaaragenda Maandag 28 maart paaseieren zoeken op het Ljepperhiem aanvang 10.00uur Zaterdag 30 april puzzelrit start 9.15uur bij de Fokkemas Pleats Zaterdag 7 mei pannenkoekenbakken in de Fokkemas Pleats Zaterdag 21 mei wandeltocht Zaterdag 10 september wielerronde start 16.00uur Vrijdag 11 november st. Maarten aanvang 18.00uur Zaterdag 26 november Sinterklaas in de Fokkemas Pleats Bij het laatste punt wordt de wens uitgesproken om de datum een week naar voren te halen. Dit wordt met Johannes besproken. Rondvraag Ulbe reageert op het stukje in de notulen over de aankondiging van de ALV. Hij kreeg de notulen dit jaar wel erg laat (dus geen verbetering) Reactie bestuur: door een probleempje kregen we de verspreiding niet, zoals gepland, voor het weekend rond Sonja de jaaragenda in de december editie van de Foestrumer zetten Reactie bestuur: goed idee Ulbe is het een optie om de wagens bij de optocht op zaterdag alleen in Westergeest te laten rijden. De kwaliteit van de geluidsinstallatie is wel erg abominabel Reactie bestuur: over de route gaan we nadenken en de installatie heeft ook onze aandacht Hielkje kleding van Sint en pieten is wel erg suterig Is wandelen i.p.v. fietsen ook een optie Reactie bestuur: Kleding wordt waarschijnlijk nieuw aangeschaft (huidige pakken zijn gezamenlijk eigendom met de lagere school) en het wandelen gaan we proberen Henk route feestwagens is te groot (niet meer buiten het dorp) Wat doet het bestuur met het voorstel om een solexrace te organiseren Heeft geen uitnodiging gekregen (was Klaas vergeten) Wat wordt de nieuwe locatie van de feesttent
De Foestrumer - pagina 10
Nynke
Wytske Ulbe
Jantsje
Reactie bestuur: de route gaan we aanpassen, maar de solexrace organiseren brengt teveel kosten met zich mee. Wat de nieuwe locatie betreft, daar valt nog niets over te zeggen. wat staat er op de beoordelingslijst van de jury die de wagen van de optocht beoordelen? En kunnen we deze van tevoren krijgen? Reactie bestuur: in het vervolg zal de feestcommissie voor deze lijst zorgen er is niets voor jeugd van 12 tot 15 Reactie bestuur: dit laten we aan andere mensen over jury play-back show zei wel erg weinig Henk meldt zich aan als vrijwilliger voor jureren in andere dorpen Reactie bestuur: hier hebben we geen invloed op notulen kunnen in de foestrumer van juni Reactie bestuur: bij deze
Afsluiting De voorzitter maakt een einde aan het formele gedeelte
Nieuws Van de Feestcommissie
Maandag 28 maart was er weer het jaarlijkse paaseieren zoeken op het Ljeppershiem. De oudere jeugd was enigszins ondervertegenwoordigd. De jongste jeugd was wel goed vertegenwoordigd wat weer een leuk schouwspel opleverde. De twaalf deelnemers die 30 april bij de puzzelrit op kwamen dagen deden geen eer aan de wederom schitterende route die onder leiding van Durk Bijlstra uitgezet was. Het mag duidelijk zijn dat de opkomst volgend jaar iets groter mag zijn, al was het alleen al om Ulbe de Jong wat concurrentie te bieden. Hij lijkt een abonnement te hebben op de eerste plaats. Hein Adema en Jan en Saskia Bijlstra werden respectievelijk tweede en derde. De Foestrumer - pagina 11
Frou Bergsma was goed voor de poedelprijs. Het pannenkoekenbakken in de Fokkemas Pleats op 7 mei had vanwege de vakantie een iets lagere opkomst, maar de 27 jonge deelnemertjes hebben weer een aardig gat geslagen in het beslag. Nieuw dit jaar was de wandeltocht die naar aanleiding van vragen op de algemene ledenvergadering naar voren kwamen dit jaar in plaats van de fietstocht werd gehouden. Dit bleek, gezien de enorme opkomst, een boppeslach. De timing een week voor de kuiertocht van Kollum- was perfect en de aankondiging in de Kollumer en de huis aan huis droegen bij aan een opkomst van 68 deelnemers. Gezien het grote aantal deelnemers van buiten Westergeest hebben veel mensen dit aangegrepen als warming-up voor de Kollumer kuiertocht een week later. Onder mooie weersomstandigheden werden de vijf en tien kilometer afgewerkt. Dit onverwachte succes bracht het organiserende comité nog wel in de problemen, want qua medailles was er geen rekening met zoveel mensen gehouden. Dit is echter het soort probleem waar we jaarlijks mee opgezadeld willen worden. Uitzien is nu naar het eerstvolgende evenement, de wielerronde op tien september.
De Foestrumer - pagina 12
BAZUINKLANKEN Op het laatst gehouden solistenconcours en muziekfestival te Kollum op 12 maart j.l. werd eindelijk weer eens een prijs gewonnen. Net als op het Bondsconcours te drachten wonnen we de koraalprijs. Het waren vooral de jeugdleden, die meededen aan het solistenconcours en hoewel zij hun beste beentje voorzetten en echt wel goed presteerden, bereikte niemand de hoogste trede van het podium. Op 23 april lieten we ons horen op het gouden Spiker festival te Bakkeveen. Hier begonnen we aan met een geweldige handicap. Anderhalve week voor het concours was onze es-basblazer, Melis Bijlstra, op een verkeerde manier met een ladder naar beneden gekomen. Gevolg: zodanig beschadigde ribben, dat hij niet kon blazen. Voorzitter Dirk Bijlstra heeft een grote kennissenkring en gelukkig speelde een daarvan es-bas. Hij kon nog één maandagavond meespelen. Dat leek goed, maar helaas.. hij had niet overlegd met zijn vrouw en kreeg geen toestemming om ons die zaterdagmorgen te helpen. Om acht uur waren we die zaterdagmorgen al aanwezig en gelukkig zijn er nog behulpzame mensen. Twee leden van Concordia te Buitenpost, die toch aanwezig waren, een vaderen een dochter hebben ons geweldig geholpen!. Zo konden we toch met een volledige bezetting meedoen. Er werd geen spikerverdiend, maar meedoen was dit keer belangrijker dan winnen. Momenteel bereiden we ons voor op de zondagmiddag openluchtconcerten te Triemen en Westergeest op 26 juni a.s Het wordt weer een prettig luisterprogramma. Komt u ook? In Westergeest spelen we vanaf 16 uur op de bekende plek in de bocht van de Eelke Meinertswei.
De Foestrumer - pagina 14
NIEUWS VAN DE GYMNASTIEKVERENIGING WIJ BLIJVENFIT Woensdag 11 mei hadden we ons uitstapje voor de zomervakantie. We gingen deze keer weer eens naar het Bowlingcentrum in Oostrum. Dat willen de meeste froulju het liefst, niet te ver weg en lekker bezig zijn. En dan wordt er fanatiek gestreden om de prijzen. Die waren deze keer voor Jelly, Maaike en Frotie. Daarna gezellig koffie of thee en oranje koek gehad. Toen naar de Fokkemas Pleats voor een borreluurtje en een snackje. En er worden zulke tijden mooie verhalen verteld en Jelly heeft nog een liedje gezongen met meneuwels er bij. Dat was heel leuk. Daarna aan de koffietafel, dat is altijd prima , dus hebben we die alle eer aan gedaan. Het was heel gezellig allemaal bij elkaar te zijn. Nu moeten we wachten tot 20 september voor de lessen weer beginnen. Om niet te stijf te worden is het goed om elke dag mee te doen met Nederland in beweging. Dit is op Ned.1 van 9.15 -9.30 uur. Daar doen al een stuk of wat froulju van onze club aan mee. De anderen gunnen zich de tijd niet., maar het is heel goed om fit te blijven. Maar nog beter is het om lid te worden van onze gymclub. Een uur gymmen en lachen, dus heel veel plezier. De lessen zijn op elke donderdagmiddag van half 4 tot half 5. Het is het proberen waard!! Tetsje en Hepie
De Foestrumer - pagina 15
NIEUWS VAN TENNISVERENIGING FOESTRUM
Hallo dorpsbewoners, Het tennisseizoen is alweer in volle gang. Ook de jeugd is weer van de partij. Met deze jeugdleden hebben we al weer twee adoptietoernooien achter de rug. Het is de bedoeling dat we elke eerste zondag van de maand dit adoptietoernooi organiseren. De opkomst is bijzonder goed te noemen. De kinderen spelen samen met heit of mem of een andere volwassene hun wedstrijden. We proberen de indeling zo te maken dat ze onderling aan elkaar gewaagd zijn. Het is dan een drukte van belang bij de tennisbanen. De uitslag van 1 Mei j.l. In poule 1 waren Aant en Willem Keizer het beste koppel, Riemer en Oebele Bijlstra eindigden als tweede en gedeelde derde werden Fokelien en Wim Oosterhuis én Joanca Kempenaar en Jurjen Sangers. In poule 2 als eerste koppel Rudmer en Thomas Loonstra, Jaap en Jacob de Bruin eindigden als tweede. De derde prijs was voor Alie en Ulbe de Jong, gevolgd door Anna Froukje Oosterhuis en Grietsje Adema. Als vijfde en zesde achtereenvolgend Bartele en Griet Nicolai en Tjibbe Jan en Aafke van Assen.
De Foestrumer - pagina 16
De uitslag van 5 Juni j.l. Poule 1 1. Riemer Dirk 2. Joanca 3. Aant 4.Fokelien 5. Margriet ( en ouders/begeleiders ) Poule 2 1. Anna Froukje 2. Rudmer 3. Bartele 4. Jaap 5. Alie 6. Martha Jacob en Piebe Jan moesten eerder naar huis, dus hebben niet alle wedstrijden gespeeld. ( en ouders/begeleiders ) Al met al altijd een spannend gebeuren voor de jeugd. De belangstelling van de jeugd voor de tennissport blijft op deze manier zeer levendig. Heb je ook belangstelling of ben je gewoon nieuwsgierig, kom gerust eens langs!!!!!!! Het volgende adoptietoernooi is op 3 Juli aanstaande.....Tot ziens bij T.C. Foestrum.
De Foestrumer - pagina 18
NIEUWS VAN VOETBALVERENIGING WTOC
Het seizoen 2004/2005 zit er weer op. Het was bij meerdere teams tot de laatste wedstrijd nog erg spannend, worden we nog kampioen, spelen we volgend jaar een klasse hoger of lager, of moeten we nog nacompetitiewedstrijden spelen? Het is nu allemaal duidelijk. Er is 1 kampioen en geen enkele ploeg is gedegradeerd., maar hierover straks meer. De eindstanden van seizoen 2004/2005 waren als volgt: Team Plaats/aantal teams aantal wedstrijden/punten WTOC 1: 8 12 22 27 WTOC 2: 3 11 20 37 WTOC 3: 5 11 20 30 WTOC DA 1: 10 12 22 23 WTOC DA 2: 10 12 19 9 B-jun 2 9 16 37 C-jun 1 12 ( Kampioen) 22 62 D-pup. 2 6 10 21 E1-pup. 2 6 10 22 E2-pup. 3 6 9 10 F1-pup 4 6 10 9 F2-pup. 5 6 10 3 MeisjesC 3 12 20 43 MeisjesPup. 2 5 7 18 WTOC C Kampioen: Zoals u in bovenstaand lijstje kunt lezen zijn de Cs kampioen geworden dit seizoen. Een knappe prestatie. Bij de wedstrijd ASCWTOC werden ze kampioen. Dit werd gevierd door met de ME-bus door de drie dorpen te rijden. Daarna was er nog een feestje in de kantine.
De Foestrumer - pagina 19
Foto: WTOC C1 WTOC 1: Het was nog erg spannend aan het einde van het seizoen. Op een gegeven moment was alles nog mogelijk: direct degraderen, op de herkanserplaats eindigen en nacompetitie spelen of een periode behalen en dan nacompetitie spelen om promotie naar de 3e klasse of op een veilige plaats eindigen in de middenmoot en daarmee handhaving in de 4e klasse. Dit laatste is dus gebeurd. Achteraf kunnen we zeggen, dat het mogelijk een goede beslissing is geweest om Sije Visser als interim trainer aan te trekken, omdat er na de winterstop veel wedstrijdpunten zijn behaald. Volgend seizoen mag de nieuwe trainer Henk de Boer uit Dokkum de kar van WTOC 1 trekken.
De Foestrumer - pagina 21
Damesvoetbal 25 jaar Verder hebben we op 4 juni het 25 jarig jubileum van het damesvoetbal bij WTOC gevierd. s Morgens was er een toernooi voor de meisjespupillen en s middags een toernooi voor de meisjesjunioren. s Morgens zijn de meisjespupillen van ONT uit Opeinde en s middags de meisjesjunioren van de Walden als eerste geëindigd. Daarna was er een wedstrijd tussen de Dames- reünisten en Dames 1 en Dames 2. De uitslag was 1-0 voor Dames 1 en 2. Daarna was er een barbecue georganiseerd en daarna feest in de kantine. Het was een zeer geslaagde dag. Ledenadministratie Een nieuw seizoen, ook weer nieuwe leden hopen wij als bestuur. Wanneer er belangstelling is om te gaan voetballen. Aanmelden kan door een formulier op te komen halen bij de secretaris Jantsje Wiersma, E.Meinertswei 11 in Westergeest. Tot slot wensen we iedereen een prettige vakantie toe en tot volgend seizoen. In het weekend van 22 augustus begint het nieuwe seizoen al weer met de bekercompetitie. Supporters en vrijwilligers, allemaal bedankt voor jullie steun en hopelijk tot volgend seizoen. Het bestuur
De Foestrumer - pagina 23
Bedrijvennieuws In deze uitgave van de Foestrumer willen we u kennis laten maken met een nieuw bedrijf in Westergeest, en wel Basiskeuken, gevestigd sinds 23 maart jl. aan de Simmerwei in het pand achter FMBoats op een unieke locatie zo mooi gelegen aan de Trekvaart. Eigenaar J. Tabak is in 2002 in Surhuisterveen met de verkoop van keukens begonnen en toen al gauw verhuisd naar Dokkum, maar door bestemmingsplan perikelen werd hij gedwongen om uit te zien naar een andere locatie, en dit is dus Westergeest geworden. Basiskeuken levert keukens in diverse soorten en maten, van klassiek tot modern in het midden en lager segment. Zo heeft u al een keuken voor ongeveer 2000,- welke door de vakkundige monteurs worden geplaatst, waarbij tevens een uitstekende service wordt geleverd. Daar de keukens rechtstreeks worden betrokken vanaf de fabriek is de levering binnen 4 weken mogelijk, en waarbij nog gemeld moet worden dat men geen aanbetaling hoeft te doen. Wij als redactie hopen dat ook dit bedrijf een bloeiende toekomst tegemoet gaat hier in Westergeest. En we raden daarom ook iedereen aan om eens een kijkje te nemen in de 300 vierkante meter showroom, waar diverse keukens slaan opgesteld. Basiskeuken veel succes vanuit dit mooie pand aan de Simmerwei.
De Foestrumer - pagina 24
HERINNERINGEN (Uit de oude doos) XV
Wie niet horen wil ........
Tot mijn spijt moet ik bekennen, dat ik het op de Mulo heb verprutst. Op de lagere school was ik na de verplichte schooluren zo vrij als een vogeltje en kon doen waar ik zin in had, maar nu was het blokken s avonds en al vanaf het begin deed ik er te weinig aan en na een paar maanden gaf ik er de brui helemaal aan en deed bijna niets meer aan het huiswerk (kwam vaak op school met de boeken van de vorige dag nog in mijn tas). Al moet ik wel zeggen dat de omstandigheden ook niet meewerkten in mijn voordeel, s avonds en ook zaterdags moest ik mijn steentje bijdragen voor de kost, door mee te helpen in de brandstofhandel die mijn vader nog steeds had en die dreef uiteindelijk helemaal op mij, omdat mijn vader noodgedwongen ergens anders ging werken (werkverschaffing) en er dus geen tijd voor had en mijn broer naar de Noord-Oost Polder was vertrokken. Bijna drie jaar hield ik het vol, tot de tentamens kwamen en ik er niet meer mee kwam door gauw van te voren de zaak nog even door te nemen, het was te veel, de achterstand was te groot. De leraren waren pisnijdig (op sommige vakken die mijn interesse hadden haalde ik negens, zonder dat ik er wat voor hoefde te doen, de rest vieren en vijven) en ze adviseerden me om er mee te stoppen of er in ieder geval nóg een jaar over te doen. Maart 1938: Het werd stoppen en dat heb ik geweten, ik heb nog gesolliciteerd bij het laboratorium van de melkfabriek op Huisternoord en ik kon daar beginnen voor 5.-- in de week, maar dat was mijn vader veel te weinig en de maandag erop moest ik meteen met mijn vader in de bruggenbouw bij de provincie, waarin hij inmiddels terecht was gekomen en dadelijk volop in het aangenomen werk, de klinkers voor de op en afritten lossen uit de schepen en ze met de kruiwagen de wal opbrengen en daar weer optassen.
De Foestrumer - pagina 26
De eerste week waren mijn handen meer blaar dan vel en liep het bloed er af, maar ik was bijna 16 jaar en stevig gebouwd, dus overleefde ik het wel en bovendien wende ik er aan en kwam de eerste week al thuis met 17,34, wat voor die tijd een dik weekloon was (in de werkverschaffing kregen de kostwinners maar 11,-- mee naar huis) mijn aandeel hiervan was 34 cent (mijn eerste zakgeld), de rest moest ik afgeven. Het was de zogenaamde Jan de Boers brug net ten noorden van Westergeest, over de Nieuwe Zwemmer, waar we mee bezig waren. Toen we de stenen hadden gelost en weer met het gewone werk aan de gang waren kon ik een beetje bijkomen en vond het werk eigenlijk best te doen. Wel moest ik geweldig wennen aan de discipline van: altijd proberen bezig te zijn, of te doen alsof, ook al had je niets te doen. Dat kwam in hoofdzaak denk ik omdat mijn vaders inzichten in dezen heel anders waren dan die van de doorsnee arbeider en ik kreeg niet de gelegenheid om mij hierover een eigen mening te vormen. Ik had altijd rekening te houden met wat mijn baas, mijn vader en de arbeiders er van vonden. Ze (de meeste arbeiders) vonden mijn vader een dweper, drammer en een uitslover. Eind augustus zat de klus erop en kreeg iedereen ontslag, we (mijn vader en ik) waren de laatsten die dat kregen en hebben alles nog mee opgeruimd, als laatste het bekistinghout wegbrengen (het was een betonnen brug) naar Dokkum. Daar werd het opgeslagen op het eilandje van Rijkswaterstaat bij de oude begraafplaats op het Zuiderbolwerk en we moesten het daar spijkervrij maken en in stapels zetten, afhankelijk van soort en afmeting. We waren in één dag klaar en de opzichter Pot was met stomheid geslagen, volgens hem duurde het anders meestal een volle week. Je kon wel weten dat hij mijn vader niet zo goed kende. De nazomer van 1938 ging verder met allerhande klusjes en net voor het invallen van de winter hebben we (vader en ik) nog de fundering van een vroegere houtzaagmolen uit de grond gehaald aan de Streek in Dokkum en het puin ervan met een praam naar Westergeest gebracht en daar verkocht. Mijn vader wou het puin in één keer meenemen en het leek ook wel te kunnen, al was de praam aardig afgeladen, maar toen we zouden vertrekken en hij met de opduwer ging trekken bleek hij in de modder vast te zitten en nog aardig na te zakken, gelukkig voor ons bleef hij drijven, maar het water stond tot aan het randje en we moesten heel voorzichtig en vrij langzaam varen.
De Foestrumer - pagina 27
Bij de Lange brug ging het nog bijna mis, we moesten voor de brug langs met een stevige Oostenwind en er stond nogal wat golfslag. We maakten aardig water maar het zaakje bleef drijven en aangekomen bij de Bonte Hond hebben we er eerst flink wat uitgegooid op de wal, het was inmiddels al aardedonker. De volgende dag vroor het flink en was het leeggooien van de praam voorlopig onze laatste klus. De winter was lang en streng met op plaatsen meer dan een halve meter ijs en ik heb toen verschillende schaatstochten gemaakt o.a. de Elf Gemeententocht en de Oostergotocht. Met de Oostergotocht voelde ik me die morgen aan de start al ziek en rillerig, maar wou de tocht niet missen, de afspraak was dat ik hem met een meisje zou rijden (Ietje van der Meer), dochter van Gerrit van de Meer, caféhouder aan de Woudpoort in Dokkum. Op het gedeelte van de Valom naar Dokkumer Nieuwe Zijlen konden we in de buurt van de Wijgeesterbrug bijna niet meer (we waren geen van beiden beste rijders) maar konden aanhaken bij een ander ploegje. Onderweg zagen we Ietje haar jongere broer Gerrit bij het riet staan huilen en hij kon ook mee aanhaken. Ter verduidelijking, het vroor 12 à 13 graden Celsius en er stond een straffe Oostenwind van minstens windkracht 6 en naar Dokkumer Nieuwe Zijlen moesten we er recht tegen in (met een gevoelstemperatuur van min 35E C zou Piet Paulusma wel zeggen). Op de Sluis hebben we erwtensoep gegeten en met een paar van mijn vrienden zijn we toen voor de wind naar Dokkum gewaaid om het eindstempel te halen. Toen moest ik in mijn eentje in het pikkedonker nog naar Westergeest (" 7 kilometer) en bijna weer recht tegen de wind in. Vraag me niet hoe ik het heb klaargespeeld, onderweg heb ik nog overgegeven en had, toen ik eindelijk thuis was meer dan 40E C koorts en ben meteen het bed ingedoken met een zware griepaanval, naar later bleek. De rest van de winter heb ik weinig meer van het ijs kunnen genieten, toen ik na een anderhalve week weer buiten mocht was ik zo slap als een vaatdoek en direct moe en bovendien begon het al weer te dooien ook. Van de zomer van 1939 weet ik verder heel weinig, alleen dat mijn ouders nog al vaak weg waren naar conferenties en zo.
De Foestrumer - pagina 29
Palingvissen
In juni ben ik op een morgen om 3 uur s nachts vertrokken in ons roeibootje met de zelfde twee knapen (Anne Dijkstra en Aldert Messendorp) waar ik een maand later mee in de tochtsloot van Gert Miekes ben wezen vissen. We roeiden vanaf de Bonte hond door de Trekvaart langs de Langebrug de Nieuwe Zwemmer op en gingen na 300 meter de Oude Zwemmer in, roeiden even voorbij Ketlingwier links de Oude Meer in, langs een oude poldermolen en toen een kilometer verder in Noordelijke richting onder een klein bruggetje in de Wouddijk door en kwamen uiteindelijk uit in het Dokkumer Grootdiep en op de Westelijke hoek zijn we gaan zitten vissen. Waarom we uren hebben geroeid voordat we gingen vissen kan ik met geen mogelijkheid zeggen, misschien was het wel een beetje het avontuur van onbekende verten. Overigens liggen er tegenwoordig aan het begin van de Oude Zwemmer bij Westergeest, bij het bruggetje waar de Oude Meer de Wouddijk kruist bij het Grootdiep, bij de Mâllegraefsmar en bij het brugje een stukje verder bij de Dellen, dammen en die vormen met het omliggende land één grote polder met een elektrisch gemaal bij Westergeest, aan het begin van de Oude Zwemmer. We hadden een groenteblik vol wormen mee en die werden aan de haak geslagen. Of we nu net op een plek zijn gaan vissen waar de paling langs trok, dat weet ik niet, maar we hadden wel voortdurend beet en vingen paling aan de lopende band. Normale maar ook hele dikke zoals we nog nooit hadden gevangen, meer dan drie ons per stuk. Het was nog een hele toer om ze op de wal te krijgen, wat waren die beesten sterk. Om tien uur was het ineens over en voorbij en na een tijdje van geen beet meer te zien, hebben we de boel weer ingeladen en gingen de terugweg aanvaarden, de paling hadden we in een leefnet achter aan de boot te hangen.
Stropers?
We waren nog maar net onder het bruggetje door van de Wouddijk of daar was een visser bezig zijn netten te legen. We vroegen hem of hij wat ving en op zijn ontkenning lieten we hem ons net vol paling zien, je kon het van zijn gezicht af lezen dat er hem een licht opging waarom hij niets in de fuiken had.
De Foestrumer - pagina 30
Als hij een beetje snugger was geweest had hij wel op zijn vingers kunnen natellen dat wij niet aan zijn netten waren geweest, want hoe kunnen een paar kwajongens, fuiken die door een vakman zijn gezet, weer zo in het water terug zetten dat er niets aan was te zien en bovendien was het dan wel heel erg stom of hondsbrutaal om de buit dan ook nog vol trots te laten zien. Was de heenweg al lang, aan de terugweg leek geen eind te willen komen. Anne begon op een gegeven ogenblik uit verveling de boot vol water te scheppen en bij de Ketlingwierster brug kapseisden we bijna, omdat het water, als de boot een beetje scheef ging, allemaal naar één kant liep en hebben we hem maar weer leeg gehoosd. Toen ontdekten we ook dat ons net bijna de helft leger was geworden, nadat het al die tijd achter de boot in het water had gehangen hadden de kleinere palingen kans gezien door de grootste mazen te ontsnappen en die waren toen zo opgerekt dat de wat grotere ook begonnen te ontsnappen. We hebben ze de rest van de tijd maar op de bodem van de boot gelegd in een plasje water. Na uren roeien kwamen we uiteindelijk bij de Langebrug waar oom Auke ons direct een bod deed en uiteindelijk de laatste drie kilo van ons kocht voor zoveel de kilo. We waren doodmoe toen we uiteindelijk op de Bonte hond arriveerden maar ook wel een beetje trots op het feit dat we er ook nog wat mee verdiend hadden en we hadden bovendien een onvergetelijke dag gehad. Die zomer werd ik ook nog ontknaapt door een slimme en vlotte meid, en ondanks dat ze van mijn leeftijd was, al heel goed wist waar Abraham de mosterd haalde en die had aan mij als groentje een weerloos en bovendien maar al te gewillig slachtoffer. Mijn ouders waren ook niet vrij van schuld, al was het er toch wel van gekomen denk ik, want ze was vast besloten mij in bed te krijgen. Ze bleef slapen toen het op een avond heel erg slecht weer was en wel in het voorin, met aan weerskanten kooien, waar mijn broer en ik ook sliepen en eerlijk gezegd was dat de kat op het spek binden. Mijn ouders sliepen helemaal achterin het schip. Toen we naar bed gingen fluisterde ze me met een enigszins hese stem in het oor, je mag vannacht wel even bij me in bed komen hoor als je wilt.
De Foestrumer - pagina 32
Dat was aan geen dovemansoren verspild en toen ik er van overtuigd was dat mijn broer sliep, ben ik heel voorzichtig van bed gekropen en deed bovendien net alsof ik naar het toilet moest en bleef daar wel een minuut of tien zitten en sloop toen heel voorzichtig naar haar bed. Ik hoefde haar niet wakker te maken, toen ik voor het bed stond sloeg ze bereidwillig de dekens voor me open en ik dook eronder. De rest zal iedere normale man wel één keer in zijn leven hebben meegemaakt denk ik en zal er dan ook niet verder over uitweiden, maar het is wel iets dat je je leven lang niet weer vergeet. Of mijn broer er ooit iets van gemerkt heeft weet ik niet maar hij heeft er nooit of te nimmer met een woord over gerept. Wat ik me ook nog herinner is de dag dat ik onze buurman (Ale Reinders) de stuipen op het lijf joeg met mijn vader zijn oude grote 9 m/m dienstrevolver (van rond de eeuwwisseling, met een slagpen aan de zijkant van de patroon), mijn ouders waren weg en ik was aan het experimenteren met het ding en maakte blancs van de patronen door de kogels er uit te peuteren en er een stukje kurk voor in de plaats te doen. Toen hij toevallig aan de deur kwam, richtte ik op hem en beval dat hij de handen omhoog moest steken, toen hij dodelijk geschrokken probeerde mij te bewegen om een andere kant uit te wijzen en zijn handen niet omhoog deed, trok ik af en de revolver deed pfff (zwart kruid) en daar stond hij in een enorme rookwolk, natuurlijk ongedeerd maar wel woedend en hij zou het mijn vader wel even vertellen, vermoedelijk heeft hij dit niet gedaan want ik heb er nooit weer iets over gehoord. Later heeft mijn moeder het ding tijdens de oorlogsjaren in Blokzijl, waar we toen ondergedoken waren, in de gracht gegooid uit angst voor de Duitsers. Mijn vader had al lang het nieuwe en kleinere model, ingeleverd even voordat de Duitsers ons land binnenvielen. Na de oorlog is hem nog wel gevraagd of hij hem terug wou hebben, maar heeft het toen geweigerd, uit principe en ook omdat de noodzaak niet meer aanwezig was.
De Foestrumer - pagina 34
Rotklussen
In de late en natte herfst heb ik toen nog even aardappelen gezocht, s nachts vroor het al en het ijs lag op de plassen, het was in één woord rotwerk, met de blote handen in de halfbevroren ijskoude natte klei om te wroeten, de vingers vielen me er zo wat af en we hadden een ploegbaas (Yde van Kammen uit Zwaagwesteinde), die de hele dag wat bij de boeren langs fietste en het rooien van stukken aardappelenland aannam en met hen afrekende. Deze had er aardigheid in om mij als groentje bij de anderen bespottelijk te maken, o.a. door te vragen of ik misschien vliegoefeningen aan het doen was, toen ik probeerde de taaie klei van mijn handen of te slaan. Na een week kon ik hem wel schieten en gaf er de brui aan en ben toen met een kennis gaan bieten rooien, dit was een heel ander man en een rustige werker. Hij wipte met een greep de bieten uit de grond en gooide ze op een rijtje en ik moest met een mes de koppen eraf steken en ze op een hoop gooien. Evengoed was het een koude rotklus en gleden de natte kleiige bieten me steeds weer uit de handen en ik zon op een manier om het vlugger en beter te doen en toch geen koude handen te krijgen. Na een paar uur piekeren en prutsen thuis (gereedschap had ik niet) had ik het voor elkaar, een stukje stalen drooglijn (6 m/m dik en 200 mm lang) en een stuk hout van 120 mm lang met een doorsnee van " 30 mm als handvat, waren de ingrediënten die ik nodig had, op het ene eind van de draad sleep ik een punt en op het andere eind bevestigde ik het ronde handvat en ik kon met handschoenen aan het werk doen en bovendien ging het wel twee, drie keer zo snel. De man die ik hielp keek zijn ogen uit en vond dat ik maar uitvinder moest worden, alleen de boer keek zuur toen hij me bezig zag en verbood mij het ding te gebruiken, waarom weet ik niet of het moest zijn omdat ik een gaatje in elke biet stak. Koster zei tegen mij, toen de boer weg was, dat ik het apparaat maar gauw weer moest gaan gebruiken. Later zag ik dat de boer, toen hij de bieten van het land haalde, deze met een hooivork op de wagen gooide en er zelf zodoende wel twee, veel grotere gaten in stak.
De Foestrumer - pagina 35
Later ben ik nog een week met Diederik Roukema mee geweest op zijn sleepboot (50 pk één cilinder Deutz gloeikop) die met bietenschepen heen en weer voer tussen Dokkum en Groningen, wat mijn vader toen ook deed met de opdrukker als sleepbootje (met de 15 pk één cilinder gloeikop van Kromhout), dat lijkt heel weinig maar hij voer geregeld met 3 à 4 geladen schepen (40 tot 50 ton) naar Groningen en het was beslist geen drijverij. Toen hij eens bij Barkmeijer in Stroobos, waar mijn vader de opdrukker in beter tijden had laten bouwen, voorbij voer, stond de oude Barkmeijer eens op de kant trots te kijken en riep tegen de knechten Kijk eens, hij trekt als een leeuw. Als de motor van Diederik heel langzaam stationair draaide, kon het zijn dat op een gegeven ogenblik het toerental zo was, dat de hele boot mee ging deinen door die ene grote zuiger en dat kon zover gaan dat de koffie uit de kopjes slingerde. Geale
Zoals bij velen al bekend is Westergeest ook op het internet te vinden onder www.westergeest.net. Sommige bezoekers hebben misschien gemerkt dat de website eind mei en begin juni soms erg moeilijk bereikbaar was, helaas waren er wat problemen die niet aan de website zelf lagen maar aan de wegen ernaar toe. Maar die problemen zijn gelukkig weer opgelost. Ik hoop dat U dan ook weer snel eens een kijkje zult nemen op onze site. Ook de Foestrumer is on-line te lezen en er zijn de laatste maanden veel oude fotos toegevoegd. Die zijn afkomstig van Derk van der Kloet, die oude fotos en krantenknipsels verzamelt. Op de website zijn per straat enkele fotos van toen te zien. Tot ziens op www.westergeest.net. Pieter Bosch
De Foestrumer - pagina 36
1885 - Sa gie dat destiids Yn 1885 wie de kristlike skoalle op ´e Trieme klear, en it bestjoer hie it eag falle litten op master W. Veldman. Mar ik leau dat Veldman it net sa sitten seach. Veldman skreau op 10 febrewaris 1885 in brief nei it bestjoer. Dy brief die it bestjoer beslúten om nochris mei in kommisje fan trije man te praten mei Veldman `opdat het nog mogen kunnen dienen om invloed uit te oefenen ten gunste van de aanneming (
) tot onderwijzer aan onze school`. Dizze kommisje lit d´r gjin gêrs oer groeie want al op 13 febrewaris kaam it berjocht dat Veldman syn beneaming `na biddende overweging`oannaam. Mei âlde maaie (12 maaie) 1885 kaam hy ´met de zijnen` nei de Trieme. Op 16 novimber 1892 frege hy ûnslach vanwege syn sûnens. Veldman wie fan 19 maaie 1885 oant 1 febrewaris 1893 master oan de skoalle op ´e Trieme. Hy krige in `marmeren pendule met zijstukken´ oanbean troch ds. Politiek. Ds. Politiek moast doe neitinke oer in berop dat op him útbrocht wie (`iets wat ons met huivering van ganscher harte vervuld`). Veldman mocht oant âlde maaie (12 maaie) 1893 wenjen bliuwe yn it skoallehûs. 1915 It is febrewaris 1915. Op de jiergearkomste fan de skoalleferiening neamt Stelma W. Klaver `in trouw en ijverig lid van hun commissie (van bijstand). Hij heeft 107 van de 116 vergaderingen bijgewoond`. In jier letter, op de jiergearkomste 1916 skreau de secretaris dat W. Klaver weirekke wie. `De
renteuitkering van het kapitaal, groot 1000,00 gulden van/door W. Klaver bij overlijden acht men overbodig. Eventuele rechthebbenden zullen zich wel openbaren`. Ik tink dat hjirre Wiebren H. Klaver bedoelt wurdt. Hy wie al fanôf 1886 lid fan it Suppletiefonds (of Commissie van Bijstand, sa ´t it fanôf 1907 neamd waard). En dêrmei ek ien fan de earste leden fan dizze kommisje, dy´t oprjochte waard op 5 febrewaris 1885.
Jopie Veringa alies Martin Bloch `Een naar de Triemster school gaand Joods jongetje, zit ondergedoken bij
Reinder´s Griet Dijkstra. Deze familie woont aan de Trekweg onder Westergeest. Het jongetje gaat tijdens de oorlogsjaren door het leven met de naam Jopie Veringa.
De Foestrumer - pagina 37
Zijn echte naam is onbekend. Wel is bekend dat zijn hele ouderlijk de oorlog mocht overleven.Het is daarom ook des te droeviger als Jopie in de naoorlogse jaren in zijn geboortestad Amsterdam door een tramongeluk om het leven komt`(uit grootte dingen, 100 jaar Christelij onderwijs te Triemen Westergeest).
De echte namme fan Jopie wie Martin Bloch. Ik wit noch net in protte oer him, mar nei in oprop yn in Joadsk blêd krige ik ynformaasje fan in H. Gabriëls: `Begin 1947 (
) ontmoette ik de heer Max
Lindenberg. Mijn vader had in de jaren ´30, toen Lindenberg als vluchteling naar Nederland was gekomen, hem kunnen helpen weer aan het werk te gaan. Na de oorlog was hij een confectie-atalier met de naam `Almodi` begonnen, dat gevestigd was aan de Oudezijds Voorburgwal op de zolderetage van het pand van het textielgrossiersbedrijf Alex Meijer. Ik zocht toen werk. Lindenberg bood mij aan bij hem in dienst te komen voor de administratie. Linenberg was getrouwd (of woonde samen) met mevrouw Bloch, een weduwe, en met haar zoontje Martin. Ik ontmoette hen beiden zowel in het bedrijf als bij de familie thuis, waar ik van tijd tot tijd werd uitgenodigd. Zij woonden in een flat in wat toen Amsterdam Nieuw Zuid werd genoemd. Ik meen aan de Noorderamstellaan, die later anders is gaan heten. Martin was een aardige, vrolijke, intelligente jongen die net naar het middelbaar onderwijs was gegaan toen hem dat vreselijke ongeluk overkwam. Ik meen dat het op het Rokin was. Het heeft zeker een uur geduurd voordat de tram was opgevijzeld. Zijn gewaarschuwde moeder heeft al die tijd bij hem gezeten en met hem gepraat. Ik ben, evenals veel meisjes van het atelier, naar de begrafenis op Muiderberg geweest. Ik herinner mij nog een aardige opmerking van Martin die toen hij een keer alleen naar het atelier kwam, zich verbaase over ´al die mooie dames´ die hij voor de ramen van de O. A. Achterburgwal zag zitten`. Jopie Veringa alias Martin Bloch / mear bin ik noch net oer him te witten kaam. (Ik bin ek nei Muiderberg west, mar kin syn grêfstien net fine). Ybele Steenstra
[email protected]
De Foestrumer - pagina 38
De Tropenjaren van Bwana Skotanoessi Deel 3 Dit is het vierde deel van de tropenjaren van Joop en Mieke Schotanus, zendelingen te Afrika tijdens de woelige zestiger jaren. In het vorige verhaal lazen we over de aankomst in Stanleyville, Kongo in 1959 en de eerste indrukken van Afrika, en de voorbereidingen, die daaraan vooraf zijn gegaan. Dit deel beschrijft Kongos onafhankelijkheid van België in 1960. Volgende delen beschrijven de evacuatie naar Oeganda en werk in Kenia. De volledige versie is bij J. Schotanus op te vragen, Rhenendael 31, 3911 RM Rhenen, tel. 0318-584160. Corruptie, altijd op de loer Binnen enkele maanden was de blanke Bwana dus nu al twee keer van een aanklacht vrijgesproken die door de 'independanten' was ingediend, dat alles had me veel vertrouwen gegeven om terug te keren naar Aru, toen ik Mieke met de kinderen in veiligheid in Oeganda wist. Nog maar even verder over het recht. Nu over douane recht. U hebt al begrepen dat we op een grenspost zaten vlak bij Oeganda. Dat betekende dat we via de dagelijkse radioverbinding met de andere zendelingen nog al eens de vraag kregen om voor hen wat boodschappen te doen en vooral om hun post en pakjes van het postkantoor in Arua te halen. Het was dan voor hen veel gemakkelijker om iets uit ARU dan uit ARUA te halen. Nu werden vooral de Amerikaanse zendelingen (in enig contrast met de Nederlandse) in december overstelpt met kerstpakketjes van hun achterban. De douane perikelen waren zeer tijdrovend. De Griekse en Indiase handelaren hadden daar hun trucjes wel voor. Wat extra pakken suiker die ze ruimhartig aan de douaniers schonken deden wonderen en zetten bij de grensovergang alles in een hogere versnelling. Bij mij hadden ze dat ook wel geprobeerd maar daarmee geen succes gehad. Ze hebben me eens een keer alles stuk voor stuk laten uitladen. Ze zouden me wel eens een lesje leren en dat uit- en inladen kostte me heel wat tijd. Ik nodigde hen uit om bij me thuis te komen thee drinken en beloofde hen
De Foestrumer - pagina 39
ruimschoots suiker in de thee, zoals het een goede gastheer betaamt. Daarna heb ik weinig last meer van hen gehad bij de invoer van pakjes en boodschappen. Ze wisten dat Bwana Skotanoessie zich niet om liet kopen. Een hachelijke onderneming Had ik gedacht mijn werk weer rustig aan te kunnen vatten nu Mieke met de kinderen in veiligheid was, dan viel dat bitter tegen. Er kwamen steeds meer berichten van gruweldaden over de radio. Het werd de blanken door hun respectievelijke ambassades en consulaten aangeraden om waar enigszins mogelijk het land zo spoedig mogelijk te verlaten. Toen het bericht van de dood van Lumumba tot de Kongolese bevolking was doorgedrongen, was het hek van de dam. De AIM zendelingen van rondom Aru, hoopten daar nog over de grens te kunnen komen. Maar verderop naar het zuiden in Rethy, bevond zich nog een school met "missionary kids". Zouden de staf en het personeel het allemaal aankunnen om ze in Mahagi, Kessesse of Goma over de grens te krijgen? Ondertussen verzamelden de zendelingen van de omliggende posten zich bij mij in huis. De dames zouden zorgen voor een flinke picknick om daarna te proberen om gezamenlijk de grens over te gaan. Er waren er bij die kinderen in Rethy op school hadden en zich daar grote zorgen over maakten. Mr. Pete Stam vroeg me om ten behoeve van de kinderen in Rethy contact op te nemen met het VN regiment in Aru. Natuurlijk ging ik dit proberen (ik had een goede relatie met hen). Toen ik vanaf de zendingspost in grote spanning aankwam in Aru om contact met hen te leggen, ontdekte ik dat ze eventjes daarvoor in een grote colonne vertrokken waren. Ik er achter aan. Probeert u zich maar een voorstelling te maken van wat het inhalen van een legercolonne op Afrikaanse zandwegen betekent. Je een weg proberen te banen door kilometerslange stofwolken.
De Foestrumer - pagina 40
En dan eindelijk er met veel moeite in slagen de achterste legerwagen voorbij te komen. Maar het was absoluut onmogelijk om op deze manier een colonne van zo'n twintigtal wagens te passeren en om zo bij de voorste terecht te komen voor het contact met de commandant. Na een kort gesprek met de chauffeur van de laatste wagen, die beweerde geen radiocontact met de commandant te hebben, ben ik na al die inspanningen teleurgesteld en onverrichter zake teruggekeerd.
Op de foto : Daniel en Jan David op de vlucht.
De Foestrumer - pagina 41
Gevangen genomen en bedreigd Wat me toen te wachten stond was een nog grotere teleurstelling. Ik werd door een groepje bewapende Kongolezen aangehouden, die het een en ander vanuit het steppegras voor hun ogen hadden zien gebeuren. Na mijn verslag van de reden om in contact te komen met de VN troepen, werd me duidelijk gemaakt dat ik hun vijand was. "Wie een vriend is van mijn vijand is mijn vijand". Ik werd ingerekend en meegenomen naar hun kamp. Ze konden niet met me afrekenen zonder toestemming van de commandant en die zou pas later op de dag terugkomen. Na alles wat we ondertussen gehoord hadden over hun gruweldaden had ik in eerste instantie weinig hoop op vrijlating. Toch herinner ik me dat ik een innerlijke rust ervoer. Ik denk dat ik meer voor Mieke en de kinderen gebeden heb, dan voor mezelf. Na een poosje kreeg ik de kans om 'normale' gesprekken met de soldaten aan te knopen en toen de commandant kwam bleek men eigenlijk niet meer te weten waar men mij voor moest aanklagen. Ik werd na acht uur gevangenschap vrij gelaten. Wat wel indruk op me maakte was het bezoek van een van de Italiaanse "witte paters" van het ARU domicilie, die me eten kwam brengen. Hij had van z'n parochianen gehoord dat de protestantse Bwana was gevangen genomen en hij kreeg toelating tot het kamp om zich van mijn "welstand" te vergewissen. Ondertussen zat in mijn huis het hele gezelschap zendelingen van de omringende posten zich tegoed te doen aan hun picknick, zich niet bewust wat er met mij gebeurd was, maar zich wel afvragend waarom Joop toch zo lang wegbleef. Na enige tijd kwamen ze te weten wat er gebeurd was en wisten ze ook dat ze voor mij niets konden doen. Er bleef hen niets anders over dan te proberen over de grens te komen. Dit is hen gelukt. Overigens de schoolkinderen ook, naar pas later bekend werd. Elke dag hadden we een vaste tijd gehad om met elkaar radiocontact te hebben. Dat was nu afgelopen. Hoe zeer ik ook probeerde iemand op te roepen met mijn codenummer "nine 'quioe' x two ten" enz., er kwam geen reactie. Dat betekende voor mij dat ik de enige achtergeblevene was van de AIM werkers
De Foestrumer - pagina 42
in Kongo. Dat zou nog even zo blijven. Met een speciale generator moesten we na gebruik de accu's weer opladen en dat kostte elke keer weer kostbare benzine. De zendapparatuur die aan het eind van de oorlog ooit bedoeld was geweest als cadeautje van de Amerikanen voor de Russen, viel na achterlating door de zendelingen in handen van de door Rusland beïnvloede MNC partij, die het voor politieke doeleinden ging gebruiken. Wel was het Eddy Schuit gelukt zijn HAM-amateur-wereldzender mee te nemen over de grens, door deze onder allerlei kinderspeeltuig te verstoppen. De soldaten die bij de grens controleerden hebben zich een hele tijd zoet gehouden met bestuurbare autootjes op afstandbediening, zodat ze vergaten(?) verder de auto te onderzoeken. Wij hadden geen enkele verbinding met Nederland waar men allerlei vreselijke berichten over de radio hoorde, maar beslist niet wisten hoe het met Joop en Mieke en de kinderen ging. Het is Eddy Schuit in die tijd zelfs een keer gelukt met z'n amateur zender om via een amateur zender uit Den Haag de mensen van de Bijbel Club Beweging in te lichten over onze situatie. Annie Verboom en Ann Punt hebben onze familie toen verder ingelicht. De laatste poging het land te verlaten Zelf kwam ik na mijn hachelijke avontuur 's avonds terug in een leeg huis. Ik vond allerlei goed verpakte etensresten, die de 'picknickers' hadden achter gelaten in onze petroleum koelkast, genoeg voor enkele dagen. Enige broeders van de kerk kwamen om me nog even gezelschap houden en om met elkaar te bidden. Daarna maar proberen na deze veelbewogen dag, "lekker" te slapen. De leiders in de Gemeente waren een geweldige steun. Ze gaven me het advies om me zoveel mogelijk onder de mensen te begeven. Me vooral niet eenzaam en angstvallig in mijn huis teruggetrokken te houden. Zij zouden zich ook zoveel mogelijk op de hoogte stellen van alles wat er gaande was. Mocht er ook maar enige dreiging zijn t.a.v. mij, dan zouden ze me desnoods langs allerlei binnenpaadjes over de grens dragen. Bovendien had ik nog een afspraak met Dr. Ted Williams in Kuluva (Oeganda). Onze zendingspost bevond zich op een heuvel en van over de grens kon Dr. Williams met een telescoop ons huis in het vizier krijgen. De afspraak was tamelijk eenvoudig. We
De Foestrumer - pagina 43
hadden een waslijn boven de veranda. Mocht er een groot te voorzien gevaar dreigen, dan zou ik een beddenlaken op de lijn hangen om te drogen en hij zou een paar commando's van het Oegandese leger inschakelen om te proberen mij uit mijn netelige positie te redden. Na een paar nog altijd zeer spannende dagen vol van nare berichten en nog meer geruchten liet ik de douane weten dat ik heel graag een bezoekje aan mijn vrouw wilde brengen om mij op de hoogte te stellen van haar welzijn. Het werd mij op één voorwaarde toegestaan. Ik zou een paar mannen van de kerk moeten meenemen en die zouden garant staan voor mijn terugkeer naar Kongo. Mochten zij niet met mij terugkeren, dan zouden zij of hun familie daarvan de gevolgen moeten ondergaan. We wisten al dat die niet mals zouden zijn. Kongolese soldaten samen met de Ethiopische blauwe baretten We durfden het aan en vertrokken door het stukje 'niemandsland' om bij de Oegandese grens aan te komen. Maar daar verzekerden ze mij dat als ik eenmaal over de grens zou zijn gegaan, zij mij beslist niet meer binnen mochten laten in Kongo. In dat Britse Oeganda waren ze gewoon blij met elke blanke die daar heelhuids was aangekomen en ze riskeerden het niet om hen op dit kritieke moment terug te laten keren. Dit betekende voor mij een grote teleurstelling, want ik zou het welzijn van mijn Afrikaanse broeders daar niet voor durven inzetten, dus keerden we terug. Wel kon ik een boodschap voor Mieke en zelfs mijn fototoestel (als afscheidscadeau van de Bijbelclub gekregen) als levensteken aan een AIM zendeling meegeven. Hij was daar 'toevallig' om wat dingen met de douane te regelen. Opnieuw gearresteerd Dus weer terug naar Aru. De volgende dag helemaal alleen vertrokken naar de grenspost Aba voor een mogelijke tocht via Zuid Soedan naar Oeganda. Na een paar honderd kilometer gereden te hebben kwam ik in Aba aan, maar ook daar lukte het niet om over de grens te komen. Er bleef me niets anders te doen dan weer terug te keren naar mijn lege huis in Aru. Wat stond me verder nog te doen? Het toch nog maar weer eens proberen bij onze eigen
De Foestrumer - pagina 44
grensovergang. Ik ging in het zicht van het douane kantoor, in een zeer beklagenswaardige houding, op de stenen trappen van het postkantoor zitten, m'n handen voor m'n gezicht. Er was weinig over gebleven van de altijd lachende en altijd groetende Bwana. Het was de moeite waard om te proberen enig medelijden aan de overkant op te wekken. Ik weet niet meer hoe lang (maar zeker enige uren) en toen kwam de Gewestbeheerder (die de bestuursfunctie van de Belgische Administrateur had overgenomen) met een paar broeders van de kerk van Aru. Hij wilde in hoogst eigen persoon met mij naar Oeganda gaan. Voor hem ook nog een fijne gelegenheid om wat inkopen te doen. Bij de Oegandese grens vroeg ik om een schriftelijke verklaring om terug te mogen en die werd mij gegeven. Zelf had ik nog altijd het idee dat er betere tijden zouden aanbreken en dat ze me voor het schoolwerk eigenlijk niet konden missen, al was ik dan de enige blanke in dat gebied. We trokken over de grens en al spoedig bleek dat er iets mis was. We werden gevolgd door de Oegandese politie en in de winkelstraat van Arua waar ik de kameraden zou afzetten, om hen na een bezoek aan Mieke weer op te halen. Maar ten aanschouwen van hen werd ik 'zogenaamd' door de politie gearresteerd. Het werd mijn vrienden duidelijk gemaakt, dat het mij absoluut verboden was (ondanks de schriftelijke verklaring van de douane) om met hen terug te keren naar Kongo. Na een kort verhoor door een Britse commissaris, die van mij de laatste gegevens over Kongo wilde hebben, werd ik vrij gelaten om naar Mieke te gaan. Wat een ontmoeting. Maar hoe trof ik ze daar aan? Ze zat in een kamertje zonder gewone stoelen. Als ze gingen eten, moesten ze tegelijk op een kampbed gaan zitten. Als ze het niet precies tegelijk deden dan kantelde het. Er waren zoveel Kongolese zendingswerkers in Oeganda aangekomen, dat er weinig ruimte meer overbleef. Ze hadden dan ook graag dat ieder door kon reizen, dat maar zo spoedig mogelijk zou doen. Dat deden we dan ook direct maar de volgende dag. Wegwezen richting Kenia. Daar zouden andere AIM posten ons opvangen. Maar eerst een zware reis van 1600km over Afrikaanse wegen.
De Foestrumer - pagina 45