De Driesprong - Harmelen Verleden en toekomst

De Driesprong - Harmelen Verleden en toekomst

1964

2011


Colofon

Inhoud

Illustraties

Voorwoord

3

Inleiding

5

Bestuur

6

Gebouw

11

Medewerkers

14

Recreatie

20

Gezondheidszorg

24

Redactie

Leveranciers

27

Vormgeving en realisatie: Bureau idé Tekstredactie, onderzoek en interviews: Spiegelend Schrift

Huidige bewoners

29

Verleden en toekomst

32

Fotocollectie van de Driesprong Fotoarchief Carl Siegert Bewerking oude foto’s, foto’s bouwproces en recente portretfoto’s: Ulco Wesselink

Bronvermelding Notulen van de Driesprong 1958-2004 GroenWest 2004-2012 Interviews met oud bestuursleden, ex-medewerkers, bewoners en vele anderen die betrokken waren bij de Driesprong Interviews met medewerkers van GroenWest

Voorwoord Het eerste gedeelte van de bouw van de nieuwe Driesprong is afgerond. Allebei zijn we van mening dat het oude pand aan de Uitweg niet gesloopt mocht worden zonder een blijvende herinnering achter te laten! Daarom dit boek als getuige.

Tot slot spreken wij graag onze waardering uit aan eenieder die heeft meegewerkt om van ‘de nieuwe Driesprong’ een succes te maken.

Hierbij zijn ook enkele woorden van dank op hun plaats. Aan de bestuursleden van de Driesprong, vanwege hun gedrevenheid om tot een goede oplossing te komen voor de bewoners. Daarnaast aan de bewoners zelf die vele jaren, van de sloopplannen tot en met de verhuizing, hun medewerking hebben verleend en flexibiliteit hebben getoond. Wij hebben daar bewondering voor. Als GroenWest en als voormalig bestuur wensen wij de bewoners vele jaren woongenot in de nieuwe appartementen.

Henk van Eijk, voormalig bestuursvoorzitter van de Driesprong

Lilian Verheul, directeur-bestuurder GroenWest

“De Driesprong – Harmelen Verleden en toekomst” is een uitgave van GroenWest, december 2012. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Op 29 juni 2012 werd de fusie tussen GroenWest en de Driesprong een feit. V.l.n.r. bestuursvoorzitter van de Driesprong Henk van Eijk, notaris G. Warning, Westdam Netwerk Notarissen, Lilian Verheul, directeurbestuurder GroenWest en Klaas Berghoef, penningmeester de Driesprong.

2


3

Inleiding Dit boek biedt een doorkijkje naar verleden en toekomst van de Driesprong in Harmelen, werpt een blik op jong en oud, en neemt de lezer mee naar het wel en soms wee van vele betrokkenen. Aan ruim vijftig jaar ouderenzorg in het oude pand van de Driesprong is nu definitief een eind gekomen. Het nieuwe gebouw aan de Uitweg is klaar en de verhuizing van de bewoners naar een van de dertien nieuwe appartementen is achter de rug. Aan de Kerkweg worden de oude, lege appartementen gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw van vijftien koopappartementen. Ook wordt er een huisartsenpraktijk ingericht. Tijd voor een terugblik naar een prachtig, dorps initiatief dat uitgroeide tot een verzorgingstehuis met aanleunwoningen. Hoe dat idee geboren werd? Meer dan vijftig jaar geleden begeleidde een vijftal dorpelingen, deels het latere bestuur, steevast op zondag een aantal ouderen naar de twee Protestantse kerken. Zij breidden hun betrokkenheid bij ouderen uit en in 1958 werd de Protestants Christelijke Stichting voor Bejaardenzorg opgericht. Enkele jaren later, in 1962, ging de eerste paal voor het verzorgingstehuis ‘De Driesprong’ in de grond en slechts zes jaar later werd het aantal verzorgingsplaatsen wegens toegenomen behoefte alweer uitgebreid.

4


Toen echter in de jaren ’80 door het provinciebestuur aangekondigd werd dat het verzorgingstehuis de deuren moest sluiten, brak er een moeilijke tijd aan voor bewoners, personeel en bestuur. In 1991 vertrok de laatste bewoner uit het verzorgingstehuis en een groot gedeelte van het dagelijkse reilen en zeilen hield op. De vrijgekomen ruimte werd omgebouwd tot appartementen die weer vlot verhuurd werden. Nadat vele opties onderzocht waren, besloot het bestuur in 2001 dat het doek zou vallen voor het oude gebouw van de Driesprong, het zou worden gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Dat was geen eenvoudige opdracht. Daarom besloot het bestuur om contact te zoeken met woningcorporatie GroenrandWonen, nu GroenWest, een organisatie met gedegen ervaring in deze sector. Dit boek geeft een impressie van vijftig jaar ouderenzorg in Harmelen, van haar bewoners, de medewerkers, leveranciers en nog vele, vele anderen.

5

Bestuur

Antoon van Scherpenzeel.

Van de bestuursleden van het allereerste uur, kan alleen Antoon van Scherpenzeel nu nog het woord doen. Ook hij vond in de jaren ‘50 dat het in Harmelen beter kon met de zorg voor haar bejaarden, goede voorzieningen waren niet altijd voorhanden. Een aantal bij Harmelen betrokken heren, deels later de bestuursleden, begeleidde op zondag ouderen naar de protestantse kerken. Zo ook Antoon van Scherpenzeel, energiek, gedreven en begiftigd met een ondernemersmentaliteit berekende hij dat er behoefte was aan ongeveer vijfentwintig verzorgingsplekken en twintig aanleunwoningen. Hij dacht daarbij aan nieuwbouw. Een katholieke voorziening, het ouderencentrum Gaza, kende Harmelen al wel. Maar ook een protestants-christelijk tehuis moest er komen en in 1958 kwam een vijftal initiatiefnemers bij elkaar om te praten over de oprichting van een Protestants Christelijk Stichting voor Bejaardenzorg. Eind november was de oprichting een feit. Mede vanwege Van Scherpenzeels goede contacten met de gemeente in combinatie

6

met zijn bestuurlijke ervaring, kreeg het plan gestalte en werd hij gevraagd om deel uit te maken van het latere bestuur. Dat werd gevormd in een evenredige samenstelling tussen hervormden en gereformeerden. Dit alles op vrijwillige basis, alle leden waren op de een of andere manier betrokken bij het dorp Harmelen.

“Het leven is

De periode voor de officiële oprichting van de stichting, in november 1958, was best moeilijk, aldus Van Scherpenzeel die het zich allemaal nog haarfijn herinnert. Het waren heel andere tijden. Belangrijk toen was dat de voorbereidingen geruisloos gedaan werden omdat ouderencentrum Gaza misschien wel zou kunnen tegenwerken als er het hen ter ore kwam. Antoon van Scherpenzeel had echter een prima contact met zijn buurman, burgemeester Timmermans. Deze was rooms-katholiek. Ze konden goed met elkaar praten en Timmermans zegde zijn steun toe, mits Van Scherpenzeel met een goed plan op de proppen kwam. En dát deed hij, samen met de andere mannen van het eerste uur. Namens de Hervormde Gemeente waren de heren A.T. van Woerdekom, L. Los en D.B. de Vor aangesteld als leden van het bestuur. Vanuit de Gereformeerde Kerk traden de heren C. Brinkman, F. van Dijk en A. van Scherpenzeel toe.

weer met de

in meerdere opzichten een cirkel, het eindigt

veiligheid van de jeugd. Kinderen spelen samen in

voorlezen van een stukje uit de Bijbel. Dat werd in de notulen ook opgeschreven: psalm 145 bleek geliefd. Vanzelfsprekend werden de vergaderingen ook gesloten met een dankgebed. De bestuurlijke taken werden verdeeld en de leden Van Dijk, Los en Van Woerdekom tevens hoofd van de School met de Bijbel, gingen in overleg met burgemeester Timmermans. Succesvol, zo bleek, want deze zegde namens de gemeente toe ook te participeren in het garantiefonds. Daarnaast zou de gemeente de bouwgrond twee jaren vrij houden. Er waren immers ook plannen voor een politie- of brandweerpost. Na goede onderhandelingen met de gemeente kocht het

een dorp, zwermen uit en als ze later ouder worden, willen ze vaak weer bij elkaar wonen.”

Op de eerste bestuursvergadering in oktober 1958, voorafgaand aan het passeren van de notariële akte in november, keurden de vijf bestuursleden de statuten goed en stortten ieder 10 gulden als renteloos aandeel in de stichting. Enige tijd later zou elk bestuurslid nog eens 15 gulden in de kas storten. Vanwege de protestant- christelijke inslag van de Driesprong, werden de bestuursvergaderingen steeds door de voorzitter geopend met een gebed en het


‘time-out’ van drie dagen gingen de bestuursleden weer met elkaar in gesprek en werden er goede afspraken gemaakt. Niet alleen over de tekeningen maar ook over de gang van zaken in het bestuur zelf, zoals bijvoorbeeld de afwisseling tussen gereformeerde en hervormde voorzitters. Uiteindelijk was alles in kannen en kruiken en op 13 april 1964 kon de eerste bestuursvergadering al worden gehouden in eigen huis. Een aantal praktische zaken waarover besluiten genomen dienden te worden, stonden op de agenda. Punten die in de huidige tijd tot de verbeelding spreken. Besloten en genotuleerd werd bijvoorbeeld dat er ‘in principe geen appartementen verhuurd zouden worden aan alleenstaande mannen.’ In die tijd werd er vanuit gegaan dat een alleenstaande man niet goed voor zichzelf kon zorgen. Tijdens de bestuursvergadering in oktober, werd de huurprijs van de woningen vastgesteld op 64 gulden per maand, de verwarming kostte 22 gulden. Voor een plek in het verzorgings-

Links zittend correspondent van diverse kranten Kees van Breukelen. Staand achter het katheder architect G. van Cooten, dan v.l.n.r. de bestuursleden F. Van Dijk, A. van Cooten, A.T. van Woerdekom en A. van Scherpenzeel. Achter het concept van de gevelsteen staat waarschijnlijk voorzitter C. Brinkman verborgen.

De boerderij De Dam van familie Van Zijl maakte plaats voor de Driesprong

bestuur een terrein aan van 4.400 vierkante meter, voor de som van 13,18 gulden per vierkante meter. Dat rooms-katholieken en protestanten vaak niet zomaar samen door een deur konden, was duidelijk. Maar ook binnen het bestuur waren er gedurende een korte tijd spanningen tussen hervormden en gereformeerden. Een strijd die tot uiting kwam tijdens het bespreken van de tekeningen van architect G. van Cooten. Wantrouwen dreigde toen te overheersen. Na een

7

Bestuurslid A. van Cooten en burgemeester J.G.C.J. Timmermans hijsen gezamenlijk de vlag tijdens de officiële opening op 14 juli 1964. De vlag werkte bij de eerste poging niet mee, en dus werd de ceremonie twee keer uitgevoerd. Een opening zonder de traditionele sleutel. Goed gezien van het bestuur want de gemeente gaf

een lekkage op zolder tot een vervelende, niet te verhelpen tik in de verwarming; het hoorde er allemaal bij. Net als de stookolietank die hartje winter tijdens een koude Kerstnacht opeens leeg bleek. De verwarmingsperikelen bleven lang problemen geven, vooral bij kille noordoostenwind. Pas in 1975 behoorden de problemen met de temperatuursbeheersing tot het verleden, al had dat wel de nodige kosten met zich meegebracht. Het algemene onderhoud van de Driesprong bleek in de loop van de jaren een onmiskenbaar terugkerend agendapunt voor de vergadering. Ook een hardnekkige muizenplaag in de kelder eiste enige tijd de aandacht van het bestuur.

vlag en vlaggenmast

tehuis werd 300 gulden betaald. Ondanks enige overschrijding van het bouwbudget, werden er al plannen gemaakt voor de officiële opening op 14 juli 1964.

Het in de hand houden van de dagelijkse inkopen behoorde eveneens tot de taken en zo werd er gediscussieerd over het al dan niet aanschaffen van een diepvries. Daarbovenop droeg het bestuur ook nog eens de eindverantwoordelijkheid over de medewerkers. Hoewel de Driesprong kleinschalig en dus overzichtelijk was, bleek het personeelsbeleid af en toe toch lastig, zoals het invullen van vacatures in sommige periodes.

Nadat de eerste bewoners hun intrek hadden genomen in de appartementen en het verzorgingstehuis, werd het bestuur geconfronteerd met allerlei beslommeringen die ook de dag van vandaag nog zouden kunnen voorkomen. Geluidsoverlast bijvoorbeeld. De gasten van restaurant De Kloosterhoeve maakten wel eens lawaai en daarom werden er meerdere gesprekken gevoerd met het gemeentebestuur. Ook de aardappelen voor de dagelijkse warme maaltijden, zo zorgvuldig en voordelig door het bestuur ingekocht in Friesland, gedijden niet in de te warme berging en waren niet meer te eten. Van

Ook het persoonlijk leven van de bewoners was onderwerp van aandacht van het bestuur. Er werd er wel eens een gesprek met de familie van de bewoners gevoerd als een meneer en een mevrouw elkaar erg aardig vonden. De familie wilde daar dan het fijne van weten en wenste een gesprek met het bestuur. Het was vanaf de oprichting al duidelijk: de Driesprong was een bejaardenvoorziening voor protestants-christelijke bewoners van Harmelen. Maar tijden veranderen en ook aanvragen van rooms-katholieke ouderen bereikten het bestuur. Vanaf 1969 werd het opnamebeleid op dat

cadeau.

8


Zoals Antoon van Scherpenzeel verwoordt: “Het was echt een levensstijl, geen vrijblijvend lidmaatschap van een club.”

punt heel langzaam soepeler, er waren immers afspraken via de gemeente met het katholieke ouderencentrum Gaza over de opnamen. Er werd tegelijkertijd besloten dat gegadigden van buiten Harmelen zich niet meer konden inschrijven voor de Driesprong. De wachttijden werden te lang, inschrijven had geen zin. Meer gestructureerd overleg tussen het bestuur en de bewoners kwam tot stand in 1977 toen een bejaardencommissie werd opgericht. Er bleek bijvoorbeeld behoefte te bestaan aan een fijn en beschut zithoekje in de tuin. Dit verzoek nam het bestuur gaarne ter harte en het werd ingewilligd met hulp van een tuincentrum. In de jaren ‘80 werd het bestuur van de Driesprong geconfronteerd met de onvermijdelijke sluiting van het verzorgingstehuis. De Provincie vond de Driesprong te kleinschalig en oordeelde dat deze niet kon instaan voor een rendabele exploitatie. Uiteraard heeft het bestuur in vele bijeenkom-

sten bezwaar gemaakt tegen de voorgenomen sluiting. Het bestuur maakte vele plannen om toch het voortbestaan te kunnen garanderen. Ook de Harmelense burgemeester J.H.Burger was duidelijk: “We hebben wel aanleunwoningen maar als het verzorgingtehuis weg moet dan is er niets meer om tegen aan te leunen.” Penningmeester Klaas Berghoef: ”Er werd ook gezocht naar samenwerking met Gaza maar dat liep op niets uit. Sluiting was onvermijdelijk. Het was voor iedereen erg emotioneel.” Het verzorgingscentrum was leeg. En nu? Het bestuur dat nog wel zelfstandig verder kon, opteerde voor de mogelijkheid om van elke drie kamers één appartement te maken. Er was best behoefte aan woningen van 50 à 60 vierkante meter. De appartementen werden gerealiseerd maar na een aantal jaren voldeed het gebouw toch niet meer aan de eisen van de moderne tijd. Het bestuur zag dat in en dacht na over sloop of verkoop van het pand. Bij verkoop zou er wel geld beschikbaar zijn maar wat dan? Het bestuur vond zichzelf misschien toch wel iets te oud voor een nieuwbouwavontuur. Daarbij realiseerde het bestuur zich ook een ervaren partner nodig te hebben. Pogingen om samen met de gemeente Woerden afspraken te maken, liepen op niets uit. De inmiddels getekende en weer aangepaste nieuwbouwplannen werden afgekeurd. Omdat na zeven jaar er geen schot in de zaak zat, nam in 2009 het bestuur contact op met woningcorporatie GroenrandWonen, nu GroenWest.

Antoon van Scherpenzeel en Klaas Berghoef

9

Gebouw Samen gingen ze om de tafel. De ervaring en kennis van de corporatie boden het bestuur de geruststelling dat de nieuwbouw in goede handen kwam en dat aandacht voor de bewoners geborgd was. Klaas Berghoef verdient als langstzittende bestuurslid van de Driesprong een bijzondere vermelding. Sinds 1964 was hij bestuurslid en tot het eind toonde hij zich zeer betrokken bij alle ontwikkelingen. Dat betekent dat hij zich niet minder dan 47 jaar heeft ingezet voor de ouderenzorg in Harmelen. Als penningmeester en de laatste jaren ook als lid van de stuurgroep samen met Teun van de Kooij, was hij een drijvende, onmisbare kracht in het nieuwbouwproces en de fusie met GroenWest.

Klaas Berghoef neemt het woord tijdens

Bestuurders door de jaren heen:

de feestelijke start van de sloop

10

A.T. van Woerdekom L. Los D.B. de Vor C. Brinkman F. van Dijk A. van Scherpenzeel A. van Cooten H. van der Scheer J. Nobel A. den Besten K. Berghoef D. van Laar J. Vink C. van de Berg

H.J. Lems Mevrouw R.de Wit J. Hemrica F. van der Elst Mevrouw M.J. Lippens J. Smits T. van der Kooij A.K. Vons H.C. van Eijk A.L. Brinkman Mevrouw M.E. de Heer Mevrouw A.C.A Eijkenaar


Op een stuk voormalige landbouwgrond van 4.400 vierkante meter, aangekocht door het toenmalige bestuur, zouden de oude boerderijen van Van Zijl en De Koning verdwijnen en de Driesprong op die plaats verrijzen. In november 1962 werd de bouw van het verzorgingstehuis en twintig aanleunwoningen aan de Kerkweg en de Uitweg aanbesteed. Voor die tijd was 462.441 gulden nog een grote aanbesteding en bouwbedrijf Davelaar uit Overberg kwam met de beste papieren om de klus te klaren. De Driesprong werd opgetrokken in de sfeer en stijl van de wederopbouwperiode. G. van Cooten was de architect en bedacht ook de naam Driesprong. Een naam te danken aan de plek waar het gebouw verrees: een kruising van drie wegen. In die tijd werd er sober gebouwd met verzorgde architectuur. Alles werd op een betaalbare manier ontworpen. Ook werd er aandacht geschonken aan groen, licht en ruimte. De inrichting was functioneel maar in een sobere stijl, voor alle ramen hingen dezelfde overgordijnen. Tijdens de bouw werd tevens aan een aantal kamertjes op de bovenste verdieping gedacht voor huisvesting van het personeel, zoals in die tijd gebruikelijk was. In de loop van de tijd groeide het aantal aanvragen van ouderen die graag een plekje in de Driesprong wensten gestaag, en er bleek behoefte aan meer ruimte. Uitbreiding van de Driesprong lag voor de hand. In oktober 1967 waren de uitbreidingsplannen getekend, was de begroting rond en kon bouwbedrijf Dijkhof aan de slag om het werk uit te voeren. Vanaf 10 oktober 1967 tot mei 1968 werd er volop verbouwd en was een extra verdieping met tien extra verzorgingsplaatsen al snel een feit. Het bestuur van de Driesprong draaide na alle

De Driesprong krijgt er een verdieping bij. Het dak is gesloopt en het optrekken van de binnenmuren is begonnen. (1967)

bouwervaring de hand niet meer om voor een nieuw plan. Dat bleek uit het idee om een recreatieruimte boven de eetzaal te bouwen. Zelfs waren er alweer plannen voor nieuwe bejaardenwoningen, maar daarvoor was geen goede plek nabij de dorpskern beschikbaar. Het gebouw onderging de nodige aanpassingen die horen bij het dagelijks onderhoud van een gewoon huis. Zo werd er in 1979 een schrijven gestuurd aan de bewoners van de appartementjes: in hoeverre zouden zij eventueel een eigen douchegelegenheid op prijs stellen? Ook diverse noodzakelijke herstelwerkzaamheden werden trouw uitgevoerd. Toen in 1986 uit een schrijven van Gedeputeerde Staten duidelijk werd dat het doek zou vallen voor het verzorgingstehuis en in 1991 de laatste bewoner het huis verliet, werd besloten dat de

11

lege ruimten zouden worden omgebouwd tot tien appartementen. In september 1992 waren de appartementen klaar en ze werden al snel verhuurd.

De onthulling van het bouwbord door Lilian Verheul.

In 2001 viel het woord ‘sloop’ voor de eerste keer. Het bestuur en GroenWest -toen nog GroenrandWonen-, een organisatie met veel ervaring op dit gebied, gingen in gesprek. De samenwerking tussen het bestuur en GroenWest resulteerde na een aantal jaren in nieuwbouw van de Driesprong. GroenWest heeft besloten te investeren in mooie seniorenwoningen, ook vanwege het toenemende aantal ouderen. Hoewel er veel sentiment en nostalgie kleefden aan de verouderde Driesprong, was het onvermijdelijke moment aangebroken om tot sloop over te gaan. De knoop werd doorgehakt, het project aanbesteed en architect Van Leeuwen uit Utrecht nam in 2008 plaats achter zijn tekentafel. Ook de nieuwe Driesprong is weer een kind van zijn tijd. Anders dan vroeger, bepaalt de gemeente stedenbouwkundige uitgangspunten als voorwaarde voor de bouw. Daarbij wordt gekeken naar maat en schaal van historische bebouwing uit de directe omgeving. De plek van zowel de oude als nieuwe Driesprong ligt op de scheidslijn tussen het oude centrum en de naoorlogse nieuwbouwwijk aan de zuidkant van het dorp. In het nieuwe project bleek het ontwerp van het hoekpand erg belangrijk. Het gezichtsbepalende pand moest lijken op een oude buitenplaats, een statig onderkomen, vergelijkbaar met de prachtige buitens aan de Vecht. Ook moest de nieuwe Driesprong er uit komen te zien als een organisch gegroeid geheel, wat de ‘huizen en schuren’ van verschillend formaat verklaart. Zo zou de Driesprong een pand lijken dat als het ware door de eeuwen

12

Bestuursvoorzitter

heen geleidelijk was ontstaan. De af en toe inspringende rooilijn bepaalt mede dat beeld. Tevens gold als bouweis dat er gewerkt moest worden met traditionele schuine kappen en dat het pand uit meerdere soorten metselwerk zou worden opgetrokken, die variatie gold ook voor de dakbedekkingen.

van de Driesprong, Henk van Eijk, geeft samen met wethouder Titia Cnossen op

verrassende hoekjes en sprongen, evenals de vele details. In de entreehal krijgt de plaquette van de oude Driesprong een nieuwe, opvallende plek.

30 november 2011 het startsein tot sloop.

De Driesprong gezien vanaf de Kalverstraat, lijkt vooral op een groot, statig hoekpand. Aan de kant van de Kerkweg tegenover de winkels, verrijzen vier flinke stadswoningen. Aan de Uitweg is gekozen voor een gebouw dat de associatie oproept met de deel van een boerderij met een kleinere schuur op de kop. Het landelijke karakter wordt versterkt door de lage goot en de holle pannen. Omdat grote balkons moeilijk te rijmen vallen met het begrip ‘buitenplaats’ bedacht de architect allerlei oplossingen om ze aan het zicht te onttrekken. “De nieuwe Driesprong zal ongetwijfeld ook door de inwoners van Harmelen gewaardeerd worden”, aldus de architect. Het eindresultaat biedt veel kijkplezier vanwege de


De appartementen van het nieuwe pand aan de Uitweg zijn geheel ‘levensloopbestendig’ gebouwd, geheel naar de wensen van opdrachtgever GroenWest. De opdracht luidde: ‘Ontwerp een appartementencomplex met één lift, geschikt voor senioren, rolstoelvriendelijk, levensloopbestendig en gereed voor de toekomst. Kortom, een mooi pand voor de ouderen van nu en straks.’ Een uitdaging voor de architect om appartementen met moderne plattegronden en voorzieningen te vatten in de contouren van een oud dorp. Na een klein jaar staan er aan de Uitweg appartementen die al door fitte senioren betrokken zijn. Als het nodig mocht zijn, zijn de flats ook geschikt voor rolstoelen en andere hulpmiddelen. Aan alles is gedacht zoals bijvoorbeeld brede

gangen, genoeg ruimte voor de draaicirkel van een rolstoel en een brancardlift. Ook zijn er nagenoeg nergens drempels van betekenis. De bewoners die nu gewend zijn aan hun nieuwe appartement zijn er ook wat leefruimte betreft fors op vooruit gegaan. Voor sommigen is het aantal vierkante meters zelfs verdubbeld. De algemene berging heeft plaatsgemaakt voor individuele faciliteiten, voor allen een forse vooruitgang omdat de vorige algemene ruimte vaak te klein bleek. Ook zijn er meer dan voldoende parkeerplaatsen aangelegd. Hoewel de uitvoering in twee fasen extra kosten met zich meebrengt, is voor GroenWest het welbevinden van de bewoners van de Driesprong belangrijker. De sloop van de oude flats aan de Kerkweg vindt later plaats zodat de elf huurders eigenlijk gewoon ‘thuis’ konden blijven. Het oude gebouw op de Kerkweg maakt na de verhuizing van haar bewoners plaats voor nieuwe koopappartementen.

13

Medewerkers

Mevrouw J. van Zandwijk (2012)

één grote familie te maken. Dat komt, zegt ze zelf, omdat ze in een groot gezin opgroeide waar veel spelletjes werden gespeeld. Ook het ouderenkoor van de Driesprong werd door mevrouw Van Zandwijk opgericht. Jarige bewoners konden altijd rekenen op een warme cake van de directrice, ook was ze af en toe kokkerellend in de keuken te vinden. Sinterklaas, modeshows, playbackshows werden allemaal georganiseerd in het recreatiezaaltje met mevrouw Van Zandwijk als drijvende, enthousiaste kracht. Dat de voormalig directrice ook uitstekend met palet en olieverf om kan gaan, getuigt het mooie schilderij met de zonnebloemen dat bij de ingang van de Driesprong hing. Met directrice Van Zandwijk, altijd zeer begaan met de bewoners, was de Driesprong één grote, warme familie.

Velen hebben een deel van hun werkzame leven in dienst gesteld van de Driesprong. In de loop van de jaren is er veel veranderd. Het beleid, de ouderenzorg en, niet onbelangrijk, de keuken. Het beleid werd voornamelijk gevoerd door de directrices mevrouw Van Zandwijk en Mieke Zegers, later ondersteund door adjunct-directrice Joke Dijkhof. Kooksters Nel Lekkerkerker en Truus Smit zwaaiden de scepter in de keuken. Eigenlijk is ze nauwelijks veranderd, Mevrouw Van Zandwijk, alleen wat grijzer en een ietsje fragieler misschien. Vanaf 1 december 1964 nam Mevrouw Van Zandwijk het stokje over van haar voorgangster mejuffrouw I.J. Buyteweg uit Bilthoven die er maar kort had gewerkt en alweer snel vertrok vanwege haar zwangerschap. Bewoners en personeelsleden van de Driesprong associëren mevrouw Van Zandwijk meteen met gezelligheid en haar vermogen om van de Driesprong

14

De nieuwe directrice Mieke Zegers, volgde mevrouw van Zandwijk op na haar afscheid in 1985. Ze werd gesteund door adjunct-directrice Joke Dijkhof. Afkomstig uit de ziekenhuiswereld in Leeuwarden, waren de verpleging en de verzorging van ouderen voor haar zeker niet nieuw. In die tijd veranderde er veel en de laatste jaren werden er, ook van overheidswege, meer eisen gesteld aan structuren in het beleid. Mieke Zegers voelde de noodzaak voor wat moderner management goed aan en ging aan de slag. Dit uiteraard in goed overleg met haar voorgangster Van Zandwijk. Het bestuur steunde Mieke Zegers daarbij met raad en daad. In die tijd deden in de Driesprong bijvoorbeeld dienstlijsten, evaluaties en een heldere werkverdeling hun intrede. De meeste personeelsleden vonden de veranderingen prettig. Maar zoals bij veel veranderingen het geval is, had ook de Driesprong even tijd nodig voor deze als vanzelfsprekend bij het dagelijkse reilen en zeilen gingen horen. Het streven naar een goede sfeer tussen de personeelsleden was een constant aandachtspunt van directrice


De ‘Zonnebloemen’ geschilderd door mevrouw Van Zandwijk.

Mevrouw J. van Zandwijk (2012)

Zegers. Dat vond ze essentieel voor het functioneren van het toch kleinschalige tehuis.

De ‘Zonnebloemen’ geschilderd door mevrouw Van Zandwijk .

Niet alleen veranderden er structuren en werd het personeelsbeleid geprofessionaliseerd, ook de zorg zelf moest nog een flinke slag slaan. Alleen al omdat de bewoners inmiddels ook weer wat jaartjes ouder waren en hun zorgbehoefte was toegenomen. Een inmiddels ingevoerde indicatiecommissie bepaalde nu de regels. Eerst kon iedereen vanaf 65 jaar op eigen initiatief in een bejaardentehuis gaan wonen, nu werd erop toegezien of zorg en hulp wel echt noodzakelijk waren voor elke nieuwe bewoner in spe. De allereerste bewoners, vaak nog kras, boden graag en regelmatig een helpende hand bij diverse klusjes. Ook de ouderen van de aanleunwoningen droegen regelmatig hun steentje bij. Het was immers een grote familie en er werd veel gedeeld tussen de aanleunwoningen en ‘het grote huis’ ofwel het verzorgingstehuis. Een

De allereerste directrice I.J. Buyteweg werkte niet zo lang bij de Driesprong, ze vertrok vanwege haar huwelijk.

15

afwasmachine bestond nog niet en de aardappels moesten toch dagelijks worden geschild. De tijd rond de sluiting van het verzorgingstehuis in 1990 was ook voor directrice Mieke Zegers ingrijpend. De verantwoordelijkheid voor bewoners en personeel woog zwaar. De bewoners, sommige al dementerend, vonden het ook erg moeilijk. Het was ook haast niet uit te leggen aan ze en ze begrepen er vaak niets van. De meesten verhuisden naar Gaza, ook enkelen naar Heeremalenhof, het huidige Vijverhof. “Een bewoner wegbrengen, was iets kostbaars afgeven.” aldus Mieke Zegers. Onder haar leiding werden dan ook uitgebreide overdrachtdossiers geschreven met veel details over de betreffende bewoner. Het mocht niet gebeuren dat een vertrouwde avondknuffel zou worden overgeslagen in het nieuwe tehuis. Voor het personeel was het ook een emotionele tijd, al kwamen de meesten alweer snel op hun pootjes terecht. Sommige vrouwelijke personeelsleden werden zwanger -en in die tijd stopten ze nog vaak met werken na de geboorte van een kind- , anderen gingen solliciteren en vonden een nieuwe werkplek. Net een jaartje eerder dan Mieke Zegers, kwam ook Joke Dijkhof op de Driesprong, zij hield zich vooral bezig met het dagelijkse reilen en zeilen in het tehuis. Iedere dag liep ze haar ronde langs alle bedden en zorgde ze voor een goede taakverdeling tussen de 15 à 20 personeelsleden. Ze had ook, als adjunct-directrice, de leiding tijdens afwezigheid van Mieke Zegers. Het meeste werk had ze uiteraard aan het verzorgingstehuis maar ook de bewoners van de aanleunwoningen konden op haar rekenen. Ze draaide mee in de

16


Joke Dijkhof en Mieke Zegers bekijken samen oude foto’s in het voormalige recreatiezaaltje.

oproepdiensten want ook ’s nachts kon er wel eens iets mis zijn en dan werd zij uit bed gebeld door de slaapwacht of de avondwacht. Prettige bijkomstigheid was dat ze zowat tegenover de Driesprong woonde en in geval van nood erg snel aanwezig kon zijn. Van de hele periode, tot aan de sluiting van het verzorgingstehuis, zijn vooral de warmte en de gemoedelijkheid haar bijgebleven. Er vond veel overleg plaats met de personeelsleden en met ieders mening en wensen werd zoveel mogelijk rekening gehouden. Ze benadrukt dat elk personeelslid een groot hart had voor de bewoners. “Er was ook nog tijd voor, de minuten naast het bed hoefden we nog niet te tellen en bij te houden. Er was weinig tijdsdruk en volop tijd om te praten. Wij wilden echt dat het laatste stuk van het leven van de bewoners zo goed mogelijk zou verlopen. “ Ook bij Joke Dijkhof en haar team hakte de sluiting van het verzorgingstehuis er behoorlijk in. Ze speelde een grote rol bij het herplaatsen van de bewoners in andere instellingen. Uiteindelijk heeft Joke Dijkhof, samen met een collega, letterlijk de deur van het verzorgingshuis op slot gedaan. Dit betekende tevens het einde van haar

17

baan en die van haar collega’s. Wel bleef zij nog lange tijd betrokken bij de Driesprong als vrijwilliger bij de ontspanningsmiddagen. In het dagelijkse leven namen de maaltijden vanzelfsprekend een belangrijke plaats in. Regelmaat was een belangrijk aspect van de dagindeling en de maaltijden bepaalden het dagritme. Zo galmde in de Driesprong de gong om precies twaalf uur voor het middageten, behalve op zondag, dan gingen de bewoners een half uur later aan tafel. Nel Lekkerkerker en Truus Smit zwaaiden de scepter in de keuken. Vanaf 1971, vanaf haar 24e jaar, werkte Nel Lekkerkerker uit Harmelen in de Driesprong, een periode die alleen werd onderbroken door haar zwangerschap. Daarna kwam Truus Smit haar in 1973 in de keuken versterken en nam deze de meeste uren voor haar rekening. Nel was voor haar komst op de Driesprong gedurende acht jaar instellingskok geweest bij de VU en ze wist dus van wanten. Ze had alles geleerd over goede voeding en hygiëne, allemaal zo belangrijk voor de soms zwakke ouderen.

een belangrijke rol gespeeld bij de introductie hiervan, ze vond, als nuchtere Groningse, dat ook oudere mensen gewoon met de tijd moesten meegaan. En daar hoorden al die nieuwigheden gewoon bij.

“Het dagritme komt uit de keuken.”

Truus Smit, altijd bezig in de keuken.

Truus Smit, uit de kop van Groningen, was van huis uit kinderverzorgster. In de loop van de tijd werden de regels aangescherpt en werd Truus alsnog geacht een koksopleiding te volgen; ze was toen al ongeveer vijftig jaar. Het duo kookte in principe alleen voor het verzorgingstehuis maar zieke bewoners uit de aanleunwoningen konden als vanzelfsprekend ook een beroep doen op de keuken. Uiteraard veranderde er een heleboel gedurende al die jaren. Zo was nasi op het menu eerst niet bespreekbaar en deden de meer exotische gerechten pas de laatste tien jaar hun intrede. Naar eigen zeggen heeft Truus Smit

18

Truus Smit en Nel Lekkerkerker (2012)

personen) tepap (4 s ij r t ep Rec melk -1 liter rijst 150 gram - 100 zout - snufje n je schillet k brengen met ee en o r - cit oo De k . e je d et n l a a il De melk en een citroensch roerend aan ut al snufje zo st toevoegen en zachtjes een uur rij r en ee s ev s g a n uit gew In o letje er brengen. roenschil mboter. Ruim it C de kook . en d n wor et roo gaar late rijst afmaken m trooien. s e d a p ijste p halen en ver de r o er ik u kaneels


De eerste jaren was het voor de bewoners elke dag weer een verrassing wat de pot schaftte, later werd er al na de ochtendkoffie een schoolbord geplaatst in de gang met daarop het met krijt geschreven menu van de dag. Het bord werd veelal door Nel Lekkerkerker versierd met een toepasselijke tekening van wat er die dag op de borden zou liggen of gewoon opgevrolijkt met een bloemetje. Weer een aantal jaren later was het menu al twee weken vooraf bekend, omdat dit wel zo efficiënt was voor het inkopen van alle ingrediënten. Ook de zaterdagmiddagindeling werd opgesmukt: in plaats van het dagelijkse kopje thee met een koekje deed het hartige hapje zijn intrede. Een bitterbal en andere hapjes werden een vaste, goede gewoonte. Sommige traditie hielden lange tijd hun waarde. Alle jarigen mochten bijvoorbeeld zelf het menu kiezen en daarnaast werd regelmatig gekozen voor het lievelingsgerecht van veel bewoners. Er werd

Recept groen tesoep Begin met het trekken van een kra bouillon. Sp chtige, hel oel daarvoo dere r 200 gram breng het m ru et koud wat er langzaam nderpoulet af en het intussen aan de kook af. Voeg een , schuim kruidenbuid selderij, pe terselie en eltje toe van een laurier prei, ongeveer 3 blaadje. Laa uur trekken t alles . Giet het Ondertussen v ocht door ee worteltjes, n fi kleine bloe preitje in ri mkoolroosjes jne zeef. ngetjes snij den. In een en een laten word bodempje bo en en bij de uillon gaar andere bouillon voe gen. Tot slot het geheel afm aken met ee vermicelli n bouillonb en groene k lokje, ruiden, bijv oorbeeld se lderij.

dan getrakteerd op ‘dikke soep’ als hoofdgerecht met als toetje rijstepap met boter, suiker en kaneel. Ook de jaarlijkse oliebollenmiddag op nieuwjaarsdag was vaste prik, de Driesprong zette de deuren wijd open voor familie en eenieder die met het huis te maken had. Gedurende vele jaren werd er na de warme maaltijd een psalm gezongen, vaak met directrice Van Zandwijk achter het orgel. ‘Scheepje onder ’s Heeren hoede’ bleek favoriet. Dat de beide dames beslist niet onverdienstelijk hun werk deden, bleek uit de belangstelling van buiten de Driesprong voor het bereiden van extra maaltijden voor Tafeltje-Dek-Je. De keuken kon dit extra stapje goed aan en zo kregen ook anderen de lekkere maaltijden van Truus Smit en Nel Lekkerkerker voorgeschoteld. Omdat de tijden in de ouderenzorg veranderd zijn en het niet meer vanzelfsprekend is om te gaan ‘rusten’ in een tehuis op 65-jarige leeftijd, was de keuken decor van tafereeltjes die al lang niet meer denkbaar zijn. Zo werd bijvoorbeeld de afwas dagelijks gedaan door de ouderen zelf, de vaak nog fitte bewoners van de aanleunwoningen. De vaat was een sociaal moment waarop door de bewoners en het personeel veel gelachen en gepraat werd. In die tijd slorpten administratieve procedures nog niet zoveel tijd op, er kon ruim aandacht geschonken worden aan de bewoners zelf. Zo herinnert Truus Smit zich nog de heer D. die vanwege ziekte al een poosje slecht at. Hij ging snel achteruit tot… de keuken hem rijstepap voorzette, speciaal voor hem gemaakt. En, na een zestal weken knapte de oude bewoner wonderbaarlijk op!

19

Recreatie Enkele koorleden zingen een tweestemmig lied vanwege het tienjarige bestaan van het tehuis. Met directrice Van Zandwijk achter het orgel; Mevrouw Kwakernaak, Mevrouw Schootte, de heer Van Berkum, mevrouw Uytewaal, de heer Kwakernaak, mevrouw Roerhorst. Het Welfarewerk van het Rode Kruis organiseerde handwerkuurtjes; de werkjes werden voor het goede doel verkocht.

In het zaaltje op de benedenverdieping, op de hoek van de Kerkweg en de Uitweg, werden niet alleen de maaltijden genuttigd en weeksluitingen gehouden, maar het was ook de centrale plek voor tal van activiteiten. De ruimte was niet zo groot en daarom was het voor de directrices soms afwegen wat wel of niet door kon gaan. De repetities en concerten van het ouderenkoor namen een vaste plek in evenals het Sinterklaasfeest, de Kerstviering en de oliebollenmiddag op 1 januari. In het voorjaar en in de herfst vond er ook een modeshow plaats, waarbij zowel de bewoners van het verzorgingstehuis, de aanleunwoningen als het personeel welkom waren. Ook het Welfarewerk van het Rode Kruis organiseerde er handwerkuurtjes die tevens werden bezocht door de dorpsbewoners. Het bejaardenkoor ‘Ons Genoegen’ onder leiding van directrice mevrouw Van Zandwijk, telde zo’n twintig leden, allemaal wonend in het verzorgingstehuis of de aanleunwoningen. Voorafgaand aan het Kerstfeest werden er psalmen ingestudeerd en omdat stoppen met

20

hun geliefde bezigheid voor de koorleden na de feestdagen geen optie was, bleef het ouderenkoor in stand. Blijkbaar zong ‘Ons Genoegen’ niet geheel onverdienstelijk, er werden zelfs radio-opnames gemaakt. Dat was in die tijd een grote eer. De directe aanleiding voor het muzikale radio-optreden was het 65-jarig huwelijk van twee koorleden, het echtpaar Spierenburg. Met directrice van het tehuis tevens oprichtster van het koor, mevrouw Van Zandwijk achter de piano, vertolkte het koor tweestemmig het lied ‘Neem Heer, mijn beide handen’ uit de zangbundel van Johan de Heer. Ook was er een opname voor een programma met Mieke Telkamp van de NCRV. Tijdens een regionale zangwedstrijd heeft het koor zelfs een keer een televisie gewonnen. De leden van het koor stelden zelf hun repertoire samen dat na een maand repeteren ten gehore werd gebracht tijdens de weeksluitingen en bijzondere gebeurtenissen. Daarnaast gaven ze elke maand een concertje voor alle bewoners van de Driesprong. Ook werd het koor wel eens buitenshuis uitgenodigd. De ouderen vonden veel plezier in de repetities en de uitvoeringen, en deden dat, zoals de naam al aangeeft, helemaal naar ieders genoegen. Dat onderschreef ook oprichtster mevrouw Van Zandwijk en zij merkt daarbij op dat het onderlinge contact haar bijzonder dierbaar was. Zelfs na haar afscheid als directrice bleef zij het koor leiden.

Uitstapjes

Een boottocht met de

Ondanks de gevorderde leeftijd van de bewoners, werden er uitstapjes georganiseerd samen met het personeel. Zo werd er een boottocht gemaakt over de Linge op het schip ‘Vrouwe Cornelia’ en werden er tijdens een andere gelegenheid pannenkoeken gegeten in de Wensput in Doorn.

‘Vrouwe Cornelia’ op de Linge. Lekker snoepen van een advocaatje. (juli 1986)

De heer Schreurs wordt 100 jaar! Het koor viert zijn tweede

bezoeken orp kwam d s n o t in S at, “Toen de g niet verg Driespron n e En ook de k hoe nd in alle ad. Keek hij ro merken h te n a a t a w g o , n it Of hij unstig u oek viel g rz e d . e n o rd t He ma in o netjes, pri s a ien, w z s e te ll o A s, ’t was z je d u o e e. d En ook and mord den, niem re v n? te ie n h Ware lf missc lles vanze a it d ld m a a a Kw eer bep int wist z n. Neen, de S op te spore n a k hierv ag la t to g De oorzaa o rs van ho e st rg o rz De ve behoren. llen naar t Werkten a kele klach n en geen e h cht. m ra b ro e a g a D e en dank ld u h te Maar gro

lustrum. De dames Spierenburg, Uytewaal, Van Vlier, Kwakernaak, Spierenburg, Schootte, Van Dijk, Van Dijk, Fokker poseren vooraan, speciaal voor de foto. Achteraan de heren Korver, Kwakernaat, Dijkhof, en Alkema.

Eén van de vele playbackshows.

Lekker pannenkoeken eten in ‘De Wensput’ in Doorn (1988)

as” St. Nicola Tijdens het afscheidsfeest van directrice Van Zandwijk, zorgde haar

Dit gedicht hoorde bij

geliefde koor ‘Ons Ge-

een banketletter

noegen’ voor de muzikale

voor elk personeelslid.

omlijsting.

(Vermoedelijke dichter: bestuurslid J. Vink)

22


Truus Smit (oudejaarsavond 1989)

23

Gezondheidszorg

Dokter Vlasblom

De artsen stonden letterlijk altijd klaar voor de Driesprong, 24 uur per dag. Daarbij speelden ze ook een belangrijke rol in het opnamebeleid. Hun medisch inzicht klopte nagenoeg altijd en samen met de respectievelijke directrices werd een groot gedeelte van de opnames geregeld. In de loop van de tijd werd het beleid in toenemende mate mee bepaald door de gemeente, een wending waar het bestuur van de Driesprong erg aan moest wennen. Een deel van het autonome opnamebeleid van de Driesprong was voorbij.

De geliefde dokter Vlasblom op zijn wekelijkse ronde

Anders dan in het verleden is de huidige gezondheidszorg gebaseerd op afspraken over gestruc-

Inmiddels is het in de huidige tijd niet meer vanzelfsprekend om vanaf 65 jaar te ‘rusten’. Het opnamebeleid is daardoor drastisch veranderd. Daar waar vroeger leeftijd het criterium was, wordt er nu veel meer gekeken naar het zorgzwaartepakket. De 65-plusser wordt gestimuleerd zo lang mogelijk in de eigen woning te blijven. Pas als dat niet meer gaat dan kan er een indicatie voor het verzorgingshuis worden gegeven. Deze wordt dan afgegeven door het Centrum Indicatiestelling Zorg. Volgens Driesprong-huisarts Speelman is het CIZ een overbodige organisatie. Hij is van mening dat de plaatselijke huisarts en wijkverpleegkundige zelf prima kunnen inschatten in hoeverre iemand zorg nodig heeft.

in de Driesprong. (december 1989)

De gezondheid van alle bewoners van de Driesprong was altijd een belangrijk aandachtspunt. Dokter Speelman sr., dokter Vlasblom, dokter Landman en later dokter Speelman jr. hebben in de loop der jaren veel betekend voor de bewoners. Voor dokter Speelman jr. en zijn team geldt dat nog steeds. Zowel bewoners als ex-medewerkers spreken vol lof en warmte over al deze artsen. Hoewel het romantische beeld van de dorpsdokters van weleer Vlasblom en Speelman sr. niet meer past in de huidige tijd, blijken de namen van toen diep in de geheugens gegrift. Deze huisartsen hebben de bewoners altijd met raad en daad bijgestaan, al was de gezondheidszorg door de jaren heen aan veel veranderingen onderhevig. Zo stond dokter Vlasblom bekend als de dorpsarts die volop tijd had voor sociale contacten. Aanvankelijk was dokter Vlasblom in 1958 waarnemer bij dokter Speelman sr. en logeerde hij gewoon bij hem in huis. Later verving hij nogmaals dokter Speelman sr. en is toen maar gewoon in de praktijk gebleven.

24

verdwenen, maar is de gezondheid van patiënten beter geborgd dan vroeger. Tegenwoordig werken we samen met een ouderengeneeskundige en dat was vroeger niet zo. We maken nog steeds tijd vrij om ernstig zieke patiënten te bezoeken in het ziekenhuis of bieden thuis aandacht aan de laatste levensfase, maar een bezoekje bij elke ziekenhuisopname is er niet meer bij. Ondanks de huidige verbeteringen in de zorg denk ik met plezier terug aan het personeel van de Driesprong, ze verrichtten allemaal prachtig werk.” Vanaf 1987 werd ook huisarts Edith Brands een vast gezicht op de Driesprong.

Dokter Speelman sr.

tureerde zorgprocessen met vaste protocollen en vaste tijden. Ap Speelman jr., sinds 1977 de vaste arts van de Driesprong, legt uit: ”Door meer structuur aan te brengen in de gezondheidszorg is er wel iets van de dorpse gemoedelijkheid


Het gewicht van de bewoners werd op keurige lijsten vastgelegd. (1965)

25

Leveranciers Bij de laatste nieuwbouwplannen werd er uiteraard ook voor begeleiding van de ouderen gezorgd. Manette Maas, mediator uit Harmelen, werd al in een vroeg stadium door GroenWest en Stichting de Driesprong gevraagd de ouderen te begeleiden tijdens de voorgenomen sloop. Ook de toewijzing van de toekomstige appartementen heeft zij in goede banen geleid. Vanaf 2008 tot de toewijzing van de appartementen in mei 2011 was Manette Maas nauw bij de huidige bewoners betrokken om draagvlak te creëren voor alles wat er te gebeuren stond. Zij bracht de wen-

sen van de bewoners in kaart al voor de architect plaatsnam achter zijn tekentafel. “De bewoners kregen echt inspraak. Tenslotte werd er geloot wie er welke woning zou betrekken, uiteraard rekening houdend met de individuele wensen. Er waren vooraf goede afspraken gemaakt over de keuzelijst, dat voorkwam een hoop gesteggel achteraf.” In een wat later stadium speelde Manette Maas ook een rol bij praktische zaken zoals een vergoeding voor de verhuizing en de staat van oplevering van de oude flats.

De Harmelense winkeliers waren ook betrokken bij de Driesprong, vaak als leverancier van de dagelijkse natjes en droogjes. Hieronder enkele leveranciers uit het dorp waarvan de meeste nu nog steeds hun klanten dagelijks van dienst zijn.

Jaap Boele. De vertrouwde melkboer.

Een flink aantal bewoners poseert graag

Melkboer Jaap Boele

bij hun op te leveren

Zo’n twintig jaar lang was Jaap Boele de vertrouwde melkboer. Zes dagen per week verscheen hij in de keuken tussen halftien en tien uur ’s ochtends. Zeker niet later want de bewoners van het verzorgingstehuis kregen warme, verse melk in de koffie. Hij leverde dan tien liter melk en één keer per week stond er ook gortepap of bloempap op het lijstje. Bij de bewoners van de aanleunwoningen zette hij de bestelling voor de deur. Boele leverde aan de Driesprong eerst melk in flessen, dan in plastic zakken met kan en tot slot in pakken. ”Niet ideaal die plastic zakken, het gebeurde wel eens dat een zak scheurde en de melk over de vloerbedekking stroomde.” Jaap Boele had een deel van de wijk overgenomen van zijn collega Reyer Halm, die toen nog uitsluitend losse melk leverde.

woningen. Lilian Verheul en Manette Maas aan haar rechterkant, zijn er bij. (November 2012)

Op de fiets Jac van Veen, de vader van Floor die pas enkele jaren geleden de plaatselijke slagerij vaarwel zei.

Slager Floor van Veen Hij herinnert het zich als de dag van gisteren: vanaf de dag dat de Driesprong de deuren voor haar bewoners opende tot de sluiting van het verzorgingstehuis, leverde Floor van Veen dagelijks het vlees. De herinneringen aan de ‘gezellige meiden van de keuken’ zijn hem dierbaar. Ook is hem altijd de keurige bedankbrief bijgebleven die hij ontving na vele jaren trouwe dienst.

27

Huidige bewoners de Driesprong De bewoners van de Driesprong zijn verhuisd naar de nieuwe appartementen aan de Uitweg. Het was natuurlijk wel even wennen. Voor de verhuizing plaatsvond, waren alle bewoners het er eigenlijk over eens dat de oude flatjes zo gek nog niet waren. Vanzelfsprekend speelden nostalgische gevoelens hierbij een rol. Maar nu, na de verhuizing, zijn de bewoners het unaniem eens over de voordelen van de nieuwbouw aan de Uitweg. De zussen Aagje en Annie vertellen graag over hun leven in hun vorige appartementjes. Aagje Berkhof-Van Bemmel woonde er zelfs ruim twintig jaar. Ze was dan ook één van de eerste bewoners van de flats na de sluiting van het verzorgingstehuis. Ze heeft er altijd naar volle tevredenheid gewoond en vond het aanvankelijk jammer dat haar vertrouwde stekje gesloopt zou

Bakker Carl Siegert Wie kent hem niet, de plaatselijke bakkerij van Carl Siegert. Al vier generaties gaat deze naam van vader op zoon, net als de bakkerszaak. Het oudste bedrijf van Harmelen levert al aan de Driesprong vanaf de tijd dat een brood nog 67 guldencent kostte. Met de bakfiets bezorgde Carl Siegert zijn brood en dronk vaak een kop soep mee in de keuken. Uiteraard weten de generaties Siegert enkele anekdotes te vertellen. Zo zag een van de directrices liever het brood

28

niet al te hard gebakken, dit vanwege de harde korstjes die wat moeilijker te eten waren voor de ouderen. Toch waren er enkele bewoners die geheel op eigen houtje af en toe hun eigen brood kwamen kopen, gewoon om lekker van een knapperige korst te genieten. Ook weet Carl Siegert te vertellen dat een krasse bewoner uit het verzorgingstehuis, nog lang niet moe als het licht al om half tien uit ging, wel eens ’s avonds een neutje bij hem kwam halen.

De bewoners hadden mooi uitzicht op de vorderingen van hun nieuwe appartementen.

worden; het voldeed immers nog prima. Haar zus, Annie van Os-van Bemmel woonde dertien jaar op dezelfde etage, aan het einde van de gang. Ook zij voelde zich gelukkig in haar flat. Ze beschikte zelfs over een dakterrasje waar haar was kon drogen en waar ze een mooi uitzicht had over het dorp. ‘s Zomers richtte ze er een lekker zithoekje in. Het wonen op dezelfde etage

De dames Van Bemmel, gezellig rummicub spelend met een vriendin, al is de kamer iets donkerder geworden door de nieuwbouw.

Carl Siegert met zijn bakfiets.


29

Henrika Roest, 82 jaar

als haar zus was wel zo handig want zo fit is Aagje niet meer, ze loopt veelal met rollator. Annie komt uit Putkop en Aagje woonde samen met haar man op de Jonckheerelaan. Geen van beide dames heeft de flat van hun eerste keuze betrokken maar ze zijn uiteindelijk wel dik tevreden. Aagje heeft nu een appartement naast de lift, dat vindt ze erg fijn. Annie vindt zichzelf niet zo moeilijk en geniet volop van de nieuwe plek. Alleen blijft het wennen dat de buurtsupermarkt Plus nu net iets verder lopen is. Stiekem hadden de zussen samen gehoopt gebruik te kunnen maken van een doorgang via de dokterspraktijk. Nu dit niet mogelijk blijkt, lopen ze dagelijks enkele tientallen meters om.

Bertus Wortman, 83 jaar Een plek op de begane grond, lekker met beide voeten in de klei. Dat was het allerbelangrijkste voor Bertus Wortman, anders zou hij zonder meer verhuizen. Gelukkig is zijn grote wens uitgekomen en is hij de gelukkige bewoner van een flat waar hij gewoon de deur uit kan lopen, lekker het groen in. Ondanks zijn leeftijd is Bertus altijd druk, hij zet zich vooral in voor zijn medebewoners. ’s Winters maakt hij de paadjes rond de Driesprong sneeuwvrij en strooit vervolgens zout. Een hondenhoopje op de stoep is hem een doorn in het oog, gezwind ruimt hij het op. Ook zet hij zich vol overgave in om bij de gemeente te pleiten voor een zebrapad tussen de Driesprong en de supermarkt aan de overkant, daarnaast heeft hij naar eigen zeggen ook al gezorgd voor een extra 30 kilometerbord in de straat. Dat is ongetwijfeld ook gelukt vanwege de welbespraaktheid van Wortman, een eigenschap geleerd tijdens zijn werkzame leven op de Holland America Lijn en zijn latere baan bij restaurant De Kloosterhoeve.

30

Henrika Roest

Haar prachtige orchideeën verhuisden mee naar de nieuwe plek op de eerste verdieping. Toen zes jaar geleden het fietsen van haar boerderij net buiten Harmelen te gevaarlijk en het onderhoud van de grote tuin haar te zwaar werd, nam ze graag haar intrek in de Driesprong. Ze vertelt: ”Ik vond de oude appartementen eigenlijk nog best goed, ik heb het er tot de laatste dag prima naar mijn zin gehad. Maar toch kwam de verhuizing voor mij precies op tijd. Nu ik een jaartje ouder word, krijg ik af en toe last van mijn knie. De lift is voor mij erg fijn, net als de drempelloze indeling, zelfs bij de voordeur.” Nu ze meer tijd heeft voor zichzelf is Henrika nog erg actief: ze volksdanst, neemt deel aan de activiteiten in woonzorgcentrum Gaza, gaat naar kaartavonden en breit lekker warme kleding voor mensen in Roemenië. Ze is de enige katholieke bewoner van de Driesprong maar dat is nooit een punt van aandacht geweest in het verder protestant-christelijke huis, bij aanmelding is er zelfs niet naar gevraagd.

Truus van Breukelen

Truus van Breukelen, 82 jaar Truus vindt het reuzefijn dat ze zelf zoveel mocht uitkiezen in haar nieuwe flat. “Want vroeger was dat wel anders, zelfs gordijnen waren overal hetzelfde.” Ze is nu verhuisd van de begane grond naar de tweede verdieping. Eigenlijk geen punt, vindt ze, alleen moet ze nu wel naar beneden om haar ochtendkrantje uit de brievenbus te halen. Zelf is ze voor haar leeftijd nog bijzonder fit en biedt de medebewoners vaak en graag een helpende hand. Na thuiskomst van haar kaartavondjes, twee keer per week, helpt ze een minder kwieke buurvrouw met uitkleden en naar bed gaan. Tijdens het toewijzen van de flats werd hier mee rekening gehouden en nu wonen de

Bertus Wortman.


beide dames weer naast elkaar. Al in 1964 werd de band met de Driesprong intens toen haar ouders naar de Driesprong verhuisden. Het beeld van haar moeder, zingend in het koortje van directrice Van Zandwijk, staat haar nog helder voor de geest. Evenals het eeuwfeest van haar grootvader Schreurs, die op de leeftijd van 102 jaar overleed in de Driesprong.

31

Verleden en toekomst Nawoord Het werken aan dit boekje werd een mooie vlucht door de tijd, vol verhalen over de vroegere Driesprong. Ook over het landen in de huidige tijd waarin nieuwbouw centraal staat. Iedereen die behulpzaam was tijdens deze reis, wil ik heel graag bedanken. Foto’s, archieven, herinneringen en emoties werden met me gedeeld. Ik werd getroffen door de openhartigheid van velen. Vooral de altijd respectvolle wijze waarop over anderen werd gesproken, heb ik als bijzonder ervaren. Tijdens gesprekken over gevoelige onderwerpen die ongetwijfeld onrust en verdriet hebben veroorzaakt, zoals sluiting en sloop, was het respect voor anderen opvallend.

Haanwijk Harmelen, dit heet nu Uitweg.

Het vertrouwde beeld van de Driesprong aan de Kerkweg dat plaats gaat maken voor nieuwe koopappartementen voor senioren.

In 2012 werd aan de Uitweg gebouwd

Maar GroenWest heeft me ook verrast. Het is een corporatie die écht haar huurders centraal stelt en menselijkheid laat prevaleren boven afgewogen financiële aspecten. Het begeleiden van de bejaarde bewoners gedurende het proces evenals de nieuwbouw in twee fasen, was niet de meest voordelige weg. GroenWest werkt met de menselijke maat. Mijn dank voor de samenwerking bij deze mooie opdracht.

en al snel stonden de nieuwe appartementen in de steigers.

Fabienne Ruttyn - Spiegelend Schrift Eind november 2012 zijn de appartementen aan de Uitweg gereed.

32


Postbus 2171, 3440 DD Woerden I www.groenwest.nl E [email protected]

De Driesprong - Harmelen Verleden en toekomst

Recommend Documents