VVE: verleden, heden en toekomst

VVE: verleden, heden en toekomst Presentatie Wim Meijnen

SCO-Kohnstamm Instituut Universiteit Van Amsterdam

Hoe verder met VVE?

Binnenwerk Sardes.indd 69

69

13-12-2006 18:24:13

Doelstelling • Voorkomen ontwikkelingsachterstanden van jonge kinderen uit sociaal-economisch zwakkere groepen cq van kinderen van niet-westerse immigranten

Prestaties van sociaal-etnische groepen in het basisonderwijs in het jaar 2000. Groepen gerangordend naar ses van de ouders. Groep 2 Taal

70


Rek

Groep 4 Taal

Rek

Groep 6 Taal

Rek

Groep 8 Taal

Rek

LBO T/M

950

46

1010

60

1050

88

1086

112

LBO All Ov

961

50

1023

62

1061

90

1096

113

LBO Aut.

980

53

1042

66

1071

92

1110

114

MBO

986

57

1049

69

1083

95

1121

117

HBO

993

60

1059

72

1094

98

1136

121

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:13

Ontwikkelingsachterstanden op 4-jarige leeftijd • verbale intelligentie • non-verbale intelligentie • talige vaardigheden • numerieke vaardigheden • motorische vaardigheden • sociale vaardigheden

Overlappende criteria • Kinderen van westerse allochtonen (ouders hebben doorgaans een goede opleiding) doen het goed in het onderwijs • 80% van de niet-westerse allochtone gezinnen behoren tot de laagste ses-groepen. Presteren laag in het onderwijs • Conclusie: etnische herkomst is niet hoofdoorzaak van de onderwijsachterstand

Hoe verder met VVE?


71

13-12-2006 18:24:14

Conclusies ontwikkelingsachterstanden • geen maatschappelijke tweedeling • betreft veel domeinen • school compenseert vooral ‘schoolse’ vaardigheden

Oorzaken ontwikkelingsachterstanden Omgevingsfactoren: • economische factoren • sociale factoren • culturele factoren • combinaties hiervan

72


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:14

Belangrijkste oorzaken • niveau ‘geletterdheid’ gezin • kwaliteit interactie ouders-kinderen

Conclusies • achterstand jonge doelgroepkinderen betreft vele ontwikkelingsdomeinen • dagelijkse omgeving achterstandskinderen dient stimulerender te worden

Hoe verder met VVE?


73

13-12-2006 18:24:14

Remedies • gezinsgerichte programma’s • centrumgerichte programma’s • combinaties hiervan

Optimal investment by age

Figure 1B (b) Optimal investments levels

Preschool

0

74


School

Post-school

Age

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:14

Beleid 2000: voorwaarden programma’s I • gestructureerde didactische aanpak • intensieve begeleiding • gekwalificeerd personeel • voor 2- tot 6-jarigen

Beleid 2000: voorwaarden programma’s II • in voorschoolse instelling of door basisschool • scholen met minimaal 70% doelgroepkinderen • minimaal 4 dagdelen • ‘verplichte’ programma’s

Hoe verder met VVE?


75

13-12-2006 18:24:14

Beleid 2006 • doelstelling bereik: 70% doelgroepleerlingen • gemeente verantwoordelijk tot 4 jaar • scholen verantwoordelijk na 4 jaar • voorschriften programma’s minder strict

Locaties programma’s • in peuterspeelzalen (e.v.t. gekoppeld aan basisscholen) • in ‘voorscholen’ (groep 1 en 2 plus e.v.t. peuterspeelzaal) • in kinderopvangcentra (2% v.d. centra!)

76


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:15

Uitvoeringspraktijk I • grote gemeenten: programma’s voldoen aan criteria • kleine gemeenten: minder • kleine gemeenten: meer heterogene groepen

Uitvoeringspraktijk II • geen samenhangend werving en toelatingsbeleid • doorgaande lijn niet gegarandeerd • vaak onderbezetting qua personeel

Hoe verder met VVE?


77

13-12-2006 18:24:15

VVE: internationaal • grote verscheidenheid • soms: uitsluitend bedoeld voor doelgroepkinderen (bijv. ‘HeadStart’) • vaker: onderdeel van meer integrale vormen van voorschoolse opvang/educatie

Knelpunten VVE-beleid I • bezuinigingen peuterspeelzaalwerk • kinderopvang: vrijwel geen VVE-programma’s • uitbreiding VVE: verdunning doelgroepen • verwatering kwaliteit programma’s

78


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:15

Knelpunten VVE-beleid II • gebrek aan gekwalificeerd personeel • geen doorlopende lijn • werkt segregatie in de hand • versnippering voorzieningen • gezinsgericht programma’s in de verdrukking

De toekomst • doorgaan met driesporenbeleid: VVE, kinderopvang, peuterspeelzalen? • of: op weg naar afstemming dan wel naar een integrale voorziening?

Hoe verder met VVE?


79

13-12-2006 18:24:15

Een niet te negeren feit • toenemende arbeidsparticipatie van vrouwen met jonge kinderen vraagt om een landelijk dekkend stelsel van voorzieningen voor opvang/educatie

Kernvragen voor de toekomst I • pedagogische kwaliteit van het aanbod • functiedifferentiatie en kwalificaties personeel • afstemming met scholen

80


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:15

Kernvragen voor de toekomst II • inweving VVE-doelstellingen in voorzieningen • financiering • toezicht

Hoe verder met VVE?


81

13-12-2006 18:24:16


13-12-2006 18:24:16

Opvang en VVE als motor van de economie Het economisch nut van Early Childhood Education and Child Care (ECEC) Presentatie Yermo Wever, Deloitte.

Hoe verder met VVE?


83

13-12-2006 18:24:16

Agenda

1. Onderwerp en definities 2. Bijdrage van ECEC voor de economie 3. Mogelijke resultaten voor Nederland 4. Huidige Nederlandse situatie 5. Conclusies en aanbevelingen

1. Het onderwerp: bijdrage van ECEC aan de economie De economie • Het Bruto Nationaal Product (BNP) en de veranderingen daarin

Early Childhood Education and Care Alle opvang/VVE die voldoet aan: • Opvang en educatie • Professioneel • Volgens een pedagogisch plan • Minimaal 4 dagdelen per week • In een centrum • Toegankelijk (betaalbaar of gratis) • Bereikbaar ©Deloitte 2006

84


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:16

2.1 Onderzoek James J. Heckman bekend onderzoeker en pleitbezorger (nobelprijs 2000) Resultaten langdurig onderzoek vanaf 1962: • Hogere schoolcijfers • Minder zittenblijvers • Minder verwijzing naar het speciaal onderwijs • Minder misdaad (dader en slachtoffer) • Hogere slaagkans voortgezet onderwijs • Meer kans op werk • Hoger inkomen (meer belasting) • Minder afhankelijk van uitkering • Minder tienerzwangerschappen • Hoger IQ (mn. bij meisjes) • Minder rokers en druggebruikers • Minder kindermishandeling • Effecten in volgende generatie • Elke geïnvesteerde dollar geeft 4-9 dollar rendement (over 60 jaar); dit is meer dan: – Klassenverkleining – Investeren in volwasseneneducatie – Investeren in infrastructuur (wegen, spoor) – Subsidies aan bedrijfsleven ©Deloitte 2006

2.2 Economisch resultaat (1) The Brookings Institution: • Effecten van 90% deelname aan ECEC in 2080 • Het BNP van de VS is in het jaar 2080 $ 2.000 miljard hoger dan het zou zijn geweest zonder ECEC • Geeft extra belasting opbrengst van $ 400 miljard • Minimaal $ 8 for every dollar invested

Rand Corporation: • Minimaal $ 2,62 for every dollar invested • Voor Californië voor elk cohort dat van ECEC mag genieten een opbrengst van $ 2.700.000.000 ($ 2,7 miljard)

©Deloitte 2006

Hoe verder met VVE?


85

13-12-2006 18:24:17

2.2 Economisch resultaat (2)

2.2 Economisch resultaat (3)

©Deloitte 2006

86


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:17

2.3 De waarde van ECEC volgens Heckman

2.4 De redenen voor het succes van ECEC volgens Heckman Vroeger leverde het gezin de cognitieve en emotionele bekwaamheden die de fundering leggen voor een gelukkig leven. Thans: • Steeds meer kinderen uit minderheden • Steeds meer eenoudergezinnen (in VS 32%) • Minder financiële ruimte bij groeiend aantal gezinnen • Minder emotionele en cognitieve stimulering • Groeiend aantal kinderen met minder hoog opgeleide ouders • Veel kinderen beginnen in het onderwijs met een achterstand • Verschillen tussen categorieën kinderen ontstaan vroeg en zijn hardnekkig

©Deloitte 2006

Hoe verder met VVE?


87

13-12-2006 18:24:18

2.5 En de ouders? (Gösta Esping-Andersen) Lissabon doelstellingen 2010: • Arbeidsparticipatie vrouwen van 55% naar 65% • Economisch onafhankelijk vrouwen 41% naar 60% Ontgroening: • Fulltime werkende vrouwen 34%, enorm arbeidspotentieel • Vruchtbaarheid in NL 1,6 (vervangingswaarde 2,1) • Bewust kinderlozen stijgt (in Duitsland reeds 40% van hoog opgeleide volwassenen) • Bewust kinderlozen voornamelijk onder hoog opgeleiden/ werkenden/ carrièremakers • Enorme daling in bevolking,10 miljoen inwoners in 2100, voor een zeer groot deel ouderen! • Toename risicokinderen: kinderen van migranten, laag opgeleiden en eenoudergezinnen

2.6 De effecten van ECEC in Europa (Esping-Andersen) Kinderen

Ouders

• Betere schoolloopbaan • Minder gebruik jeugdzorg • Productiever op arbeidsmarkt

• Tijd om te werken • Inkomen en secundaire arbeidsvoorwaarden

• Betere gezondheid • Minder gebruik sociale voorzieningen

• Inkomens moeders stijgt sneller • Moeders minder kwetsbaar bij echtscheiding

• Indien migrant, betere integratie

• Indien migrant, betere integratie

Samenleving • Hogere productiviteit en innovatievermogen • Hogere belastingopbrengsten • Lagere gezondheidskosten • Minder druk op sociale voorzieningen • Meer sociale cohesie

88


©Deloitte 2006

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:24:19

3. Mogelijke economische effecten van ECEC in Nederland Heckman: • $ 8- $ 9 opbrengst per ingelegde dollar in VS gevolg van besparingen op criminaliteit Rekenvoorbeeld Cleveland & Krashinsky (OECD): • Als alle kinderen van 2-5 ECEC zouden ontvangen kost dat 1,5% van het BNP • Na 20 – 30 jaar is de opbrengst 3% van het BNP

Toegepast in de situatie Nederland: • 7,5 miljard investeringen per jaar (1,5%) • Levert over 20 – 30 jaar 15 miljard extra BNP (3% extra) • Ongeveer € 2,2 voor iedere € 1 in ECEC geïnvesteerd

4.1 Situatie in Nederland 0-4 jaar: Kinderopvang - Professioneel - Deelname 25%, gemiddeld 5,5 dagdelen - Pedagogisch beleid zaak van opvangondernemingen - Eigen wetgeving (Rijk) - Totale kosten: € 1.650.000.000 - Waarvan voor de overheid:€ 550.000.000

2-4 jaar: Peuterspeelzaalwerk - Deels professioneel, deels vrijwilligers - Deelname 60%, waarvan 13% vier dagdelen (VVE) - Pedagogisch beleid zaak van speelzalen - Onderdeel welzijnswet, straks WMO (gemeente) - Totale kosten: € 335.000.000 - Waarvan voor de overheid: € 268.000.000

- Nog geen ECEC-cultuur in Nederland - Bijdrage van de overheid is laag € 818.000.000 (0,16 % BNP) - Inclusief onderwijs 4 en 5 jarigen € 2.465.000.000 (0,49% BNP)(2007 0,6% BNP) - Segregatie rijk/arm, allochtoon/autochtoon - Verschillende kwaliteitsniveau’s - Geen basisvoorziening - 38% van de kinderen tussen 2 en 4 in ECEC (4 dagdelen) - 62% geniet geen of onvoldoende ECEC ©Deloitte 2006

Hoe verder met VVE?


89

13-12-2006 18:25:01

4.2 Situatie in Nederland internationaal vergeleken (OECO)

5.1 Conclusies • Ontwikkelingen in de maatschappij: – – – – – –

Migratie Eenoudergezinnen Relatieve groei doelgroepen Lissabon doestellingen Kenniseconomie Vergrijzing

• ECEC is een belangrijke beleidsmaatregel om bovenstaande ontwikkelingen op te vangen • Overheidsbijdrage aan ECEC is in Nederland laag • Deelname aan ECEC is in Nederland laag: – Verschillende regimes – Verschillende kwaliteitsniveau’s – Geen basisvoorziening ©Deloitte 2006

90


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:01

5.2 Aanbevelingen Nu beginnen met de volgende stap: • ECEC beschikbaar en bereikbaar voor alle kinderen van 3 en 4 jaar • Op termijn opvang en PSZW onder één regime brengen • 4 dagdelen per week, 50 weken, € 5,26/uur, 80% overheid, 20% ouder • Opvang < 2 jaar onveranderd/ouderbijdrage opvang onveranderd • Extra uitgaven € 1.176.000.000 • Totale overheidsuitgaven ECEC € 3.641.000.000, oftewel 0,73% BNP (2007 0,8%) • Internationaal komt Nederland in de middenmoot met Frankrijk en Hongarije • Overheidsbijdrage de helft van Scandinavische landen • Resultaat over 20-30 jaar, ruim € 7.000.000.000 hoger BNP

Hoe verder met VVE?


91

13-12-2006 18:25:02


13-12-2006 18:25:02

Effecten van VVE op kinderen Presentatie Aryan van der Leij

SCO-Kohnstamm Instituut Universiteit Van Amsterdam

Hoe verder met VVE?


93

13-12-2006 18:25:02

Voor- en vroegschoolse educatie Hoe ontwikkelen verschillen zich? Zijn die verschillen niet ‘puur natuur’? Hoe ontstaan ze dan wel? In welk opzicht valt er iets te winnen? Loont het wel om er geld aan te besteden? Werkt het wel? Hoe dan?

Hoe ontwikkelen verschillen zich? Voorbeeld: verbale competentie Fase I: voorschools/thuis Fase II: basisschool Fase III: voortgezet onderwijs Fase IV: HO/WO/beroep

94


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:02

Hoe ontwikkelen verschillen zich? Differentiatie in vier fasen (model) Voorschools/thuis I

BaO

VO

II

III

HO/WO/beroep IV

90

80

Verbale competentie

70

60

50

40

30

20

10

0

leeftijd

0

2

4

6

8

10

SES Hoog

12

14

16

18

20

30

SES Midden

40

50

SES Laag


BaO

VO

II

III

HO/WO/beroep IV

90

80

Verbale competentie

70

60

50

40

30

Kwetsbaar voor onderbenutting talent, demotivatie, schooluitval, werkloosheid, criminaliteit, psycho-sociale en medische problemen, ..

20

10

0

leeftijd

0

2

4

SES Hoog

6

8

10

12

14

SES Midden

16

18

20

30

40

50

SES Laag

Hoe verder met VVE?


95

13-12-2006 18:25:03

Hoe ontwikkelen verschillen zich? Fase I: voorschools/thuis

=

toenemende verschillen

Uit: PSO Schoolcarrière 4-7 (Meijnen, Leseman, de Jong, Schonewille, van der Leij, 1990-2000):

Verschillen in taalniveau tussen SES groeperingen zijn er al aan het begin van groep 1. In andere variabelen die de cognitieve ontwikkeling indiceren zijn er geen verschillen van betekenis (!): niet-verbale intelligentie, werkgeheugen. Het cognitief systeem (talent!) is bij kinderen uit alle SES groeperingen vergelijkbaar. Waar het de lagere SES groeperingen aan ontbreekt is: - (taal) kennis - en opvoedingservaringen die tot die kennis hebben geleid..

Hoe ontwikkelen verschillen zich? Fase II: schools BaO

=

constante verschillen

Zodra de instructie/oefening formeler wordt, lopen de verschillen niet verder uiteen. Dat geldt voor taalontwikkeling, maar ook voor technisch en begrijpend lezen, en rekenen (waarin de verschillen wat kleiner zijn), … De Basisschool vergroot de verschillen niet (geen Mattheus-effect), maar reproduceert die grotendeels wel.

Vanwege de doorslaggende rol van taal (lezen, schrijven) wordt talent onderbenut.

96


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:04

Fase II: constante verschillen: taalontwikkeling in de basisschool (bron: SCP, 2001)

Standardized Skill Level Scores

6 ,0

5 ,0

4 ,0

3 ,0

2 ,0

1 ,0

0 ,0

5 -6 y e a rs

7 -8 ye a rs

9 -1 0 ye a rs

1 1 -1 2 y e a rs

C h ild 's A g e O th e r im m ig ra n ts D u tc h h ig h- S E S

T u rk s a n d M o ro c c a n s D ut c h m id dle -S E S

D u t c h lo w - S E S

Hoe ontwikkelen verschillen zich? Fase III: schools VO

=


Hangt samen met opzet van het VO. Bovendien is de kans op demotivatie en schooluitval groter bij lager opleidingsniveau (met effect op ontwikkeling en participatie).

Fase IV: HO/WO/beroep

=


Toegang tot HO/WO afhankelijk van voortraject/opleidingsniveau. Toegang tot voorzieningen afhankelijk van opleidingsniveau/ beroepsniveau. Bovendien is de kans op werkloosheid, criminaliteit, psycho-sociale en medische problemen groter bij lager SES opleidingsniveau (met effect op ontwikkeling en participatie).

Hoe verder met VVE?


97

13-12-2006 18:25:06

Zijn die verschillen niet ‘puur natuur’? Causaal model van het hoofdeffect: ‘Genen bepalen intellectuele ontwikkeling’ De omgeving maakt geen verschil.

is onhoudbaar gebleken Vervangen door causaal model van het interactie-effect: ‘Genes are expressed in environments’ ‘… enriching manipulations of children’s home environments can be associated with substantial score gains on standardized measures of intelligence” Gorey (2001). De omgeving maakt verschil.

De natuur laat het dus niet aan zichzelf over.

Hoe ontstaan ze dan wel? De natuur schenkt ons een experiment om de interactie te onderzoeken: tweelingen (MZ vs. DZ) Uit: Walker, Petrill, & Plomin (2005).

Schoolvorderingen worden bepaald door: - Erfelijkheid 69 % - Gedeelde omgeving 12 % Schoolkenmerken SES - Niet-gedeelde omgeving 19 %

2% 10 %

NB In dit Britse onderzoek zijn schoolkenmerken en SES ‘distale’ kenmerken. - schoolresultaten, aantal vrije maaltijden, ll-lk ratio - opleiding vader en moeder, beroep vader em moeder, leeftijd moeder bij eerste kind

Omgevingskenmerken zijn te verbeteren, maar hoe?

98


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:07

In welk opzicht valt er iets te winnen? Optimaliseren van de omgevingskenmerken: Gedeelde omgeving 12 % Schoolkenmerken SES Niet-gedeelde omgeving 19 %

2% 10 %

Schoolkenmerken worden ‘gemedieerd’ door SES (in dit Britse onderzoek). Maar: Zou er in Nederland ook een ‘overweldigend effect’ is van SES op de leeromgeving op school. Hoe lager opleidingsniveau ouders, des te ongunstiger de schoolomgeving? (i.h.b. grotere klassen). Het beleid beoogde het omgekeerde! Uitzoeken?


2% 10 %

Maar: opleidingsniveau en culturele achtergrond zijn lastig te beinvloeden.

Hoe verder met VVE?


99

13-12-2006 18:25:08


2% 10 %

In de niet-gedeelde omgeving zitten de kind-specifieke invloeden op ontwikkeling en schoolvorderingen (ervaringen, belevingen, werkhouding, e.d.). ‘Proximale’ opvoedings- en onderwijsprocessen.

In welk opzicht valt er iets te winnen? Uit: Leseman & de Jong (1998), de Jong & Leseman (2000):

Schoolvorderingen worden mede bepaald door - thuistaal, - vroege taalontwikkeling - sfeer van geletterdheid thuis - en, in het algemeen, kwaliteit van opvoeding (mate en kwaliteit van omgang tussen ouders en kind) Proximale opvoedingsprocessen zijn doorslaggevender dan SES. Er valt dus iets te winnen in de opvoedingsprocessen thuis.

100


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:09

In welk opzicht valt er iets te winnen? Uit: Schonewille & van der Leij (2000):

Leerkrachten in groep 2 - geven meer individuele aandacht aan de (verbaal) betere leerlingen in groepsactiviteiten. Leerkrachten in groep 3 -geven weliswaar meer aandacht aan de zwakkere leerlingen met technisch lezen, maar niet met rekenen (en waarschijnlijk ook niet met begrijpend lezen). Er valt dus ook iets te winnen in de proximale onderwijsprocessen op school.

Loont het om er geld aan te besteden?

“De kosten van een grootschalige investering in hoogwaardige voor- en vroegschoolse educatie schrikken misschien af, maar zeggen helemaal niks…. Je moet de kosten afzetten tegen de opbrengsten op lange termijn” (Barnett, 2002)

Hoe verder met VVE?


101

13-12-2006 18:25:11

Loont het om er geld aan te besteden? Bron: Heckman (2005).

Werkt het? • Eerdere overzichtsstudies en meta-analyses toonden gemiddelde korte termijn effecten (0,5 SD), die binnen twee jaar uitdoofden, enkele uitzonderingen daargelaten. • Maar er zijn nieuwe meta-analyses van onderzoeken in de periode 1985 en 2002 Bronnen: - Gorey (2001) - Blok, Fukkink, Gebhardt & Leseman (2005)

102


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:11

Werkt het? • Nieuwe meta-analyses: • gemiddeld effect van alle soorten programma’s: d = 0.32 (mediaan = 0.45).

• centrumprogramma’s met professionals die direct met kinderen werken, maar ook behoeften van ouders vervullen, zijn verreweg het effectiefst (d > .60).

• uitdoving van korte termijn effecten valt waarschijnlijk mee (d = 0.03 per jaar).

Werkt het? Bron: Veen, Roeleveld, & Leseman (2000).

0,8 0,74

0,7

0,6

Effectgrootte d

0,53

0,5

0,47

0,45

0,46 0,42

0,4

0,36 0,29

0,3

0,24

0,2

0,1 0,01

0

Dutch Vocabulary

First Language Vocabulary

Kaleidoscoop

Verbal Reasoning

Logo-math Concepts

Nonverbal IQ

Piramide

Hoe verder met VVE?


103

13-12-2006 18:25:12

Werkt het? Bron: Veen, Roeleveld, & Leseman (2000).

Juist in de verbale kennis en verbale redeneer-vaardigheden wordt de grootste winst geboekt, meer dan in de niet-verbale intelligentie. Dus meer het zwakke punt dan het relatief sterkere (zie resultaten van PSO Schoolcarrière 4-7; de Jong, van der Leij & Klapwijk, 1995)

Hoe dan? • •

•

• •

104


Gericht inzetten. Duur, intensiteit, ‘dosis’, startleeftijd. – Beginnen vanaf (op z’n laatst) 3 jaar. Duur 3-6 jaar. – Deelname minimaal 4 dagdelen, later fulltime. – Groepsgrootte (hoogstens) 12 (voorschools) tot 20 kinderen (vroegschools). – Dubbele personele bezetting. Kwaliteit van het educatieve programma van activiteiten – Duidelijke doelen en heldere middel-doel relaties. – Doorlopend, naar ontwikkelingsverloop opgebouwd ‘curriculum’. – Bewaking van implementatie, volgen van kinderen. – Professionaliteit van de staf: bij voorkeur HBO-niveau met aanvullende intensieve training. Grote mate van (verbale) interactie in één-op-éen en kleine-groepsituaties. Ondersteunende context (ouders, gezin, buurt) door flankerend beleid – zo vroeg mogelijk.

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:13

Hoe dan? • Dat betekent ongeveer 3-6 maal 500 uur/jaar om een achterstand van 1-2 jaar weg te werken. • Per groep, per deelnemer dus 3-6 maal 20-50 uur. • Dat moet opwegen tegen de 3-4 jaar (ca. 10.000 uur) waarin die achterstand is ontstaan. • Zo beschouwd is het een ‘minimale’ investering.

Hoe ziet het effect er uit in termen van mhet model?


BaO

VO

II

III

HO/WO/beroep IV

90

80

Verbale competentie

70

60

50

40

30

20

10

0

leeftijd

0

2

4

SES Hoog

6

8

10

12

14

SES Midden

16

18

20

30

40

50

SES Laag

Hoe verder met VVE?


105

13-12-2006 18:25:13

Hoe ontwikkelen verschillen zich? Beoogd effect van VVE Voorschools/thuis I

BaO

VO

II

III

HO/WO/beroep IV

90

80

Verbale competentie

70

VVE

60

50

40

30

20

10

0

leeftijd

0

2

4

6

8

10

SES Hoog

12

14

16

18

20

30

SES Midden

40

50

SES Laag

Hoe ontwikkelen verschillen zich? Beoogd effect van VVE Voorschools/thuis I

BaO

VO

II

III

HO/WO/beroep IV

90

80

Verbale competentie

70

60

50

40

30

Minder kwetsbaar voor onderbenutting talent, demotivatie, schooluitval, werkloosheid, criminaliteit, psychosociale en medische problemen, ..?

20

10

0

leeftijd

0

2

4

SES Hoog

106


6

8

10

12

14

SES Midden

16

18

20

30

40

50

SES Laag

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:14

VVE in 2006: wie zijn er bereikt? Presentatie Anne Luc van der Vegt en IJsbrand Jepma, Sardes

Hoe verder met VVE?


107

13-12-2006 18:25:15

Wie behoren tot de doelgroep?

Doelgroep VVE

(4- en 5-jarigen leerlingen met een ‘gewicht’)

Aantal G4 21.085 G27 18.131 Middelgrote gemeenten 24.699 Kleine gemeenten 14.317 Totaal 78.232 + kinderen van 2½-4 =

Pct. 27% 23% 32% 18% 100%

58.555 (schatting) 136.787

Quickscan oktober 2006: Van hoeveel gemeenten hebben we gegevens?

Vroegschools (% gemeenten) Alle leerlingen met een ‘gewicht’

71%

Een deel van de leerlingen met een ‘gewicht’ • autochtone leerlingen (0,25) 13% • allochtone leerlingen (0,90) 12% • anders 4% Andere definities van de doelgroep • door consultatiebureaus • door peuterspeelzaal • door basisschool • anders

Wie behoren tot de doelgroep? Voorschools (% gemeenten) Alle kinderen met een ‘gewicht’

•

Totaal aantal VVE-gemeenten 359 gemeenten

•

Respons 122 gemeenten (35%)

Quickscan oktober 2006: Over hoeveel kinderen hebben we gegevens?

108


•

Totale VVE-doelgroep 136.787 kinderen (voor- en vroegschools, 2½ - 5 jaar)

•

Respons 71.310 kinderen (52%)

9% 12% 8% 11%

49%

Een deel van de kinderen met een ‘gewicht’ • autochtone kinderen (0,25) 15% • allochtone kinderen (0,90) 18% • anders 3% Andere definities van de doelgroep • door consultatiebureaus • door peuterspeelzaal • anders

33% 30% 26%

Meest gebruikte VVE-programma’s (% gemeenten) Piramide Startbl./Basisontw. Ko totaal Ik ben Bas Kaleidoscoop Boekenpret Taallijn VVE

Nr.1 39% 20% 8% 6% 5% 5% 3%

Nr.2 7% 7% 7% 3% 2% 6% 4%

Nr.3 5% 2% 2% 2% 2% 2% 4%

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:15

Voorschools: instroomleeftijd

Bereik voor- en vroegschools

(% bereikte peuters) • • • • •

2 2 2 2 3

jaar jaar en 3 maanden jaar en 6 maanden jaar en 6 maanden jaar

26% 10% 56% 3% 6%

(% 2½ - 5-jarigen)

41%

bereikt niet bereikt

59%

Aantal dagdelen voorschoolse voorzieningen

Bereik voorschools

(% bereikte peuters)

(% 2½ tot 4 jarigen)

54%

46%

bereikt niet bereikt

4 dagdelen (of meer) 3 dagdelen 2 dagdelen (of meer)

55% 21% 24%

Doorgaande lijn: Bereik vroegschools (% 4- en 5-jarigen)

31% bereikt niet bereikt

69%

vormen peuterspeelzalen en basisscholen samen ‘koppels’ (% gemeenten)

Allemaal Bijna allemaal Meer dan de helft Ongeveer de helft Minder dan de helft Bijna geen

53% 21% 5% 3% 4% 15%

Hoe verder met VVE?


109

13-12-2006 18:25:17

Scholing leidsters voorschoolse voorzieningen

Extra uren basisscholen (% gemeenten)

(% gemeenten)


68% 26% 1% 2% 2% 0%


Scholing leerkrachten basisscholen

De belangrijkste bevindingen

(% gemeenten)

• Allemaal Bijna allemaal Meer dan de helft Ongeveer de helft Minder dan de helft Bijna geen

53% 32% 4% 4% 3% 5%

44% 10% 3% 7% 4% 32%

• • •

Extra uren voorschoolse voorzieningen

Bijna de helft van de doelgroep van 2½4 jaar heeft deelgenomen aan VVE Twee derde van de doelgroep van 4- en 5-jarigen heeft deelgenomen aan VVE Driekwart van de bereikte 2½-4-jarigen heeft minstens 3 dagdelen deelgenomen In de Meerderheid van de gemeenten zijn leidsters en leerkrachten geschoold en worden extra personele uren ingezet

Conclusies

(% gemeenten)


110


63% 9% 4% 2% 1% 21%

• •

•

Het bereik van VVE is groter dan 50% Aan de voorwaarden voor de uitvoering van VVE-programma’s is niet in alle gemeenten voldaan Het realiseren van een hoger bereik (70%), waarbij voldaan is aan deze voorwaarden, vraagt een grote inspanning in de komende jaren

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:18

Praktijkvoorbeeld Eindhoven Presentatie Harry Janssen

Hoe verder met VVE?


111

13-12-2006 18:25:20

• spelen • integreren • leren

Doelstelling SPIL Versterking pedagogisch infrastructuur • doorgaande ontwikkelingslijn 0-12 jaar • sluitende aanpak kindgerichte aanpak instellingsgerichte aanpak • opvoedingsondersteuning

112


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:20

Functies van SPIL • Ontwikkelingsstimulering • Onderwijs en educatie • Kinderopvang • Opvoedingsondersteuning • Laagdrempelige toegang tot jeugdgezondheidszorg • Toegang tot jeugdzorg

Vervolg

Functies van SPIL

Afhankelijk van de behoefte van de wijk: Volwasseneneducatie Veiligheidsprojecten Naschoolse activiteiten

Hoe verder met VVE?


113

13-12-2006 18:25:21

Samenhang SPIL / VVE • Ontstaansgeschiedenis VVE : 1998 SPIL: 2000

• Kind centraal • Programmasturing • PSZ – BaO (kernpartners) • Kindvolgsysteem • Evaluatie / Monitoring

114


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:21

De school en zijn bondgenoten

Voorschoolse opvang (peuters) Opvang algemeen

Activiteiten Verlengde schooldag

Spelactiviteiten

Oudercursussen Opvoedingsondersteuning

De school Techniek

Kunstweb

Consultatiebureau Jeugdgezondheidszorg

Schoolmaatschappelijk Werk

Wijkpostpolitie

ICT Muziekschool Digitolk Bibliotheek

Schoolarts

Spil-Centrum

Hoe verder met VVE?


115

13-12-2006 18:25:21

116


school + peuterspeelzaal

school + peuterspeelzaal + opvang + jeugdgezondheidszorg (jgz)

school + peuterspeelzaal + opvang + consultatiebureau en jgz + welzijn

school + peuterspeelzaal + opvang + consultatiebureau en jgz + welzijn + maatschappelijk werk

school + peuterspeelzaal + opvang + consultatiebureau en jgz + welzijn + sport en spel + maatschappelijk werk + volwasseneneducatie

Spilcentrum (maximumvariant) = basisvoorziening + aanvulling op maat

Groei van het gezamenlijk pedagogisch concept

school + peuterspeelzaal + opvang

Spilcentrum (minimumvariant) = basisvoorziening

school + peuterspeelzaal + opvang + consultatiebureau en jgz + welzijn + sport en spel + maatschappelijk werk + volwasseneneducatie + veiligheid

Toenemende inbedding In de sociale infrastructuur

Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:22

Praktijkvoorbeeld Almere Presentatie Jannette Klaver

Hoe verder met VVE?


117

13-12-2006 18:25:22

OKE – punten in Almere

It takes a whole city to raise a child

Succesfactoren: • De gemeente is regisseur • Ketensamenwerking onderwijs, zorg en veiligheid • Doelstellingen Samenhangend jeugdbeleid

118


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:22

6 - 1 - 2004 BJZ : MDO in Meeregaard

24 - 3 - 2004 23 - 12 - 2003

BJZ : Doorstart begeleidt broer

21 - 10 - 2003

28 - 1 - 2004

Raad : verzoek aan BJZ voor toezicht en begeleiding

BJZ : Doorstart geeft aan dat moeder ondersteuning nodig heeft

10 - 11 - 2003 14 - 10 -2003

17 - 12 - 2003

2003

.

9 - 12 - 2003 BJZ : broer suicidaal ; crisisdiensten in gezin

1 - 11 - 2003

1 - 12 - 2003

1 - 1 - 2004

19 - 2 - 2004

14 - 4 - 2004

Meeregaard ziet thuissituatie somber in . 4 - 6 - 2004 Raad : rapport persoonlijkheidsonderzoek is binnen

1 - 2 - 2004

1 - 3 - 2004

1 - 4 - 2004

27 - 10 - 2003

BJZ : Broer is opgenomen in Meeregaard

Raad : strafzaak

17 - 12 - 2003

P . gaat weer naar Helen parkhurst 18 - 10 -2004 verwijdering School

BJZ : Rentray meldt opstand in groep 13 - 7 - 2004

1 - 5 - 2004

5 - 1 - 2004 Raad : P . gaat bij moeder wonen 17 - 10 - 2003

6 - 9 - 2004

12 -3 - 2004 BJZ : Opname Rentray

9 - 2 -2004

BJZ : Raad informeert naar gezinssituatie

11 - 11 - 2003

BJZ : Vader zou aangifte gedaan hebben tegen zoons

Diefstal met geweld in vereniging

1- 10

13 - 1 - 2004 BJZ : Start Doorstart

17 - 10 - 2003 , overplaatsing naar de Heyacker 20 - 9 - 2003

22 -9 - 2004 Gevecht vrienden op school

Meeregaard vraagt opvoedingsondersteuning voor moeder

BJZ : aanmelding P doorstart

In voorlopige verzekering gesteld

.

29 - 1 - 2004

BJZ : er is gesprek op school

Depressief

Raad : verzoek tot persoonlijkheidsonderzoek

Intake : de waag 12 - 8 - 2004 BJZ : Nieuwe woning voor moeder en p

1 - 6 - 2004

1 - 7 - 2004

1 - 8 - 2004

1 - 9 - 2004 23 - 9 - 2004

10 - 6 - 2004 BJZ : rechtszitting

11 - 3 - 2004 Raad : P . diefstal snorfiets

BJZ : Meeregaard houdt beslissing aan

13 - 4 - 2004 Raad

: zorgmelding

26 - 6 - 2004

9 - 6 - 2004 BJZ : moeder komt weer thuis Raad ; moeder is opgenomen in rusthuis .

BJZ : P weer thuis bij moeder

9 - 4 - 2004

20 - 10 - 2003 BJZ : Schorsing van school

Almere Stad West 30.000 inwoners 5.500 gezinnen 10.500 kinderen en jongeren (0-23 jr.) 500 geboortes per jaar

In de wijk: 8 kinderdagverblijven en centra voor bso 5 peuterspeelzalen 13 basisscholen 2 buurtcentra 3 gezondheidscentra - huisarts - AMW, jongerenMW - jeugdgezondheidszorg 0-4 - pedagoog - verloskunde - fysiotherapie, diëtist, - apotheek Politiebureau

Stedelijk of provinciaal: GGD, JGZ 4-19 Bureau Jeugdzorg Instellingen voor geïndiceerde jeugdzorg Meregaard (GGZ) Schoolbegeleidingsdienst St. Gewoon Anders St. MEE Humanitas, Home Start Raad voor de Kinderbescherming Bureau HALT

Hoe verder met VVE?


119

13-12-2006 18:25:25

1. Informatie en advies

2. Signalering Gezin

School

3. Screenen, beoordelen en toeleiden naar hulp

Peuterspeelzaal

4. Hulp en ondersteuning bieden

5. Zorgcoördinatie Oké-kernteam

Eerste ervaringen en resultaten Inloopspreekuren: worden goed bezocht door ouders met kinderen in alle leeftijden Informatiedisplays: regelmatig bijvullen

036-5357366 wordt veel gebeld www.oke-punt.nl wordt weinig gebruikt Vraaganalyse is gehouden Meregaard heeft screeningsformulier ontwikkeld en schoolt JGZ medewerkers in het gebruik ervan. Verloskunde – JGZ is een doorgaande lijn Ieder kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en school heeft een eigen Oké-punt contactpersoon Werkwijze Oké-team is ontwikkeld en gekoppeld aan het Breed Loket Leerlingzorg h.a.h.-folders zijn verspreid en geven meteen meer toeloop

120


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:26

Vangnet 0 tot 99 Is ook vangnet jeugd

werkteamoverleg

Meld- en coordinatieteam OGGZ (vvm van nu ) straatteam Nazorg veelplegers

Instroomdoorstroom Maatschappelijke Opvang

Gewone OGGZ Set van afspraken met crisidiensten

Brandpunt functionaris Jeugd

Indien mogelijk zo snel mogelijk terug naar het laagdrempelige OK punt

Dit zijn instrumenten die gebruikt kunnen worden door het vangnet

OK Punt

Elektronisch Kinddossier (EKD)

Zorgcoördinator

Doelgroepen

Wanneer het een twee de meld ing in Esar betre ft krijgen beide me lders door dat er een match is en met wie. Tevens wo rd t de melding do orgestuurd aan de zorgcoordinator van h et OK punt.

ESAR

Welzijn

Politie

(Jeugd)zorg

Onderwijs

Overigen

Hoe verder met VVE?


121

13-12-2006 18:25:33

Zorgpyramide

Aandachtspunten • Leeftijdsgrens 18 of 23 jaar? • Deskundigheid o.a. procescoordinatie • Lokale regie op gezamenlijke inzet hulpverlening – zorgcontinuum • Keten tussen overheden • Privacy tav ESAR

122


Hoe verder met VVE?

13-12-2006 18:25:37

VVE: verleden, heden en toekomst

Recommend Documents