De Cocon. In dit nummer. Ik beleef alles zoveel intenser Ik krijg

De Cocon Februari 2013 - Jrg. 9 nr. 49 Tweemaandelijkse nieuwsbrief van HSP Vlaanderen Vlaamse vereniging voor Hooggevoelige personen vzw Contactgegevens Redactie, uitgave en lay-out : Vlaamse vereniging voor Hooggevoelige personen vzw P. Van Duyseplein 12a 9000 Gent Tel 09 324 81 99 e-mail [email protected] website www.hspvlaanderen.be

In dit nummer Ik beleef alles zoveel intenser Ik krijg steeds te horen dat ik overdrijf intense belevingswereld Ik beleef alles zoveel intenser Men zegt dat ik overdrijf intense belevingswereld Ik beleef alles zo

IBAN BE 087370195231-13 BIC KREDBEBB

Man, jij kan overdrijven!

Redactie Ilse Van den Daele Dirk De Ridder Medewerkers Pol Goossen Ilse Van den Daele Linda T’Kindt Monique Van Mossevelde Martine Meesters Anne Meeuwis Marian Claeys en nog vele anderen

Buigen of barsten?

Abonnementen Linda T’Kindt

Uit het dagboek van Martin Heylen

© 2013 Alle rechten voorbehouden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

Maak kennis met de sprekers van de Dag van het Gevoel

De Cocon jrg. 9 nr. 49 | 1

Inhoud

Ilse

Voorwoord ...................................................... 3

Pol Goossen

Intens ............................................................ 4

Anne

Anne’s column—Madrid there you go ! ................ 6

Renata

Moeilijke tijden ............................................... 7

Monique van Mossevelde

Twee verschillende werelden ............................. 8

Karina Zegers de Beijl

HSP, conflict en communicatie ........................... 10

Helen

Man, jij kan overdrijven .................................... 11

Ann Van Riet

Buigen of barsten ............................................. 13

Frank Schaper

100% zelfvertrouwen........................................ 15 Dag van het Gevoel 2013 ................................. 18

Raymond De Bruyne

Vrij zijn ........................................................... 19 Dag van het Gevoel : Wat gebeurt er zoal naast de panelgesprekken.......................................... 21 Sprekers van de Dag van het Gevoel 2013 Pol Goossen ..................................................... 22 David Dewulf ................................................... 24 Hilde Taillieu .................................................... 26 Lieve Dams .................................................... 27

Martin Heylen

Uit het dagboek Martin Heylen .......................... 28 Schrijf mee aan de Cocon .................................. 30 Agenda Volwassenen ....................................... 31 Agenda Jongeren ............................................. 36 Agenda Kinderen .............................................. 36 Agenda Praatkaffees ......................................... 38


HSP Vlaanderen wenst u allen een gezond, inspirerend en gelukkig nieuwjaar vol waardevolle inzichten en weloverwogen keuzes

Voorwoord Foto Ann De Wulf

Beste gevoelige leden, Je merkt het, ditmaal een extra dikke editie van je Cocon, in de aanloop van de Dag van het Gevoel! De Dag van het Gevoel komt met rasse schreden dichterbij. De inschrijvingen lopen goed binnen, we hebben een enthousiast team. Het krijgt allemaal goed vorm. Kortom, de spanning stijgt. Het is fijn te voelen dat HSP Vlaanderen echt tegemoet komt aan een nood bij de bevolking. Dat wij ons steentje kunnen bijdragen aan de verdere—positievere—evolutie van een maatschappij die zichzelf vandaag voorbijloopt en waar velen onder ons uit de boot vallen. HSP Vlaanderen is klein begonnen maar groeit intussen uit tot een grote familie. Op 6 maanden tijd zijn er maar liefst 190 nieuwe leden bijgekomen, wat het totaal nu brengt op 690. De interesse in onze grensoverschrijdende aanpak is groot. Het enthousiasme en de betrokkenheid van ons vrijwilligersteam nog groter.

Onze activiteitenagenda van het voorjaar is terug bijzonder uitgebreid, ga gauw eens kijken voor een lezing in uw buurt. Tot slot wil ik jou als lid ook oproepen om je ideeën, suggesties, reacties, verhalen… met ons te delen. Ze zijn een waardevolle inspiratiebron voor de vereniging en/of voor je mede-hsp’s. Intussen kijk ik naar buiten en zie ik de pakken sneeuw opgehoopt op bomen, planten, hagen, … Het is bar koud buiten, maar ik ben er zeker van dat deze Cocon opnieuw een bron van warmte is voor velen onder jullie.

Tot gauw op de Dag van het Gevoel! Ilse

En van vrijwilligersteam gesproken, ook dat groeit gestaag aan. In de zetel in Gent staan nu maar liefst 14 vrijwilligers paraat om de hele werking in goede banen te leiden. Waarvoor dank aan hen allen. Naast uiteraard een heel dossier over de sprekers van de Dag van het Gevoel, komt in deze editie een bijzonder thema aan bod. Een thema waar uw voorzitter, ondergetekende, ook heel haar leven mee heeft te kampen gehad. Het komt neer op het feit dat wij als hooggevoelige de zaken zoveel dieper en intenser ervaren als de gemiddelde mens. Helaas heeft dat grote gevolgen op hoe we overkomen op de ander. ‘Je overdrijft’, ‘overdrijf niet zo’, ‘waar blijf jij nu weer over doorbomen’, etc… . Het zijn uitspraken waar we voortdurend impliciet of expliciet mee worden geconfronteerd. Uitspraken die ons opnieuw diep raken en ons soms intens beledigen. Maar misschien overdrijf ik… wat denk jij?

Als je de manier verandert waarop je naar de dingen kijkt, veranderen de dingen waarnaar je kijkt. Wayne Dyer (ingestuurd door: Rehana Gulzar, Utrecht NL)

Ik wil toch nog even meegeven dat de inschrijvingen voor de kinderkampen ‘Groeikracht’ snel binnenlopen. Voor diegenen die interesse hebben, wacht niet te lang meer! Hetzelfde geldt voor de Dag van het Gevoel. De plaatsen zijn beperkt en we zouden het uiteraard jammer vinden dat we jullie als lid uiteindelijk niet meer kunnen toelaten. Voor de deelnemers van de regio Antwerpen en Hasselt wordt een bus ingeschakeld. Maak er gerust gebruik van. Het wordt in ieder geval een onvergetelijke ervaring!


Peter Pol’s Column HSPeter Pol Goossen www.polgoossen.be

Intens - Stil. Waarom zijn we wie we zijn? Waarom zegt 20% van onze naasten dat we groot gelijk hebben maar vindt de meerderheid dat we overdrijven? Waarom zijn we gezegend of geplaagd met hoogsensitiviteit? Waarom zijn we daar fier of verlegen over? Waarom zijn de meesten onder ons introvert? En waarom beleven we alles zo intens? Intense gedachten over allerlei gang van zaken, intens medeleven met de weerlozen in de maatschappij, intense zorgen voor morgen en intense spijt over gisteren, intens rechtvaardigheidsgevoel en intense dromen die we de volgende ochtend meestal kunnen navertellen? Is het een kwestie van aanleg of milieu? Zijn we genetisch bepaald of heeft het te maken met opvoeding? Of allebei? Dankzij het boek van Susan Cain ‘STIL – De kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen’ (uitgeverij Arbeiderspers) is alles me veel duidelijker geworden. Vanaf pagina 172 e.v. zet Cain ook ons boegbeeld, hoog sensitieve schrijfster Elain Aron, terecht in de bloemetjes. Een war(m)e openbaring, dat boek, een regelrechte aanrader. Ik voel me zekerder dan ooit. Als herboren, zeg maar. De dagelijkse verschroeiende intensiteit die ik op vele vlakken ervaar, kan ik nu beter ‘plaatsen’. Hartelijk dank, Susan Cain. - Ergernisjes. Een professionele veldrijder stapt van zijn fiets en roept een bier gooiende veldcrosshooligan tot de orde. Terecht. Daar ben ik het intens mee eens. Dronkelappen die de boel voor zoveel anderen verzieken dienen op hun plaats gezet te worden en dan nog liefst voor een televisiecamera. ‘Wij zijn geen beesten’, laat de veldrijder zich ontvallen. Met deze uitspraak ben ik het intens oneens. Ik ervaar deze woorden als een slag in mijn diervriendelijk gezicht, als een trap op mijn groot hart voor dieren. Alsof je naar een beest wél met bier zou mogen gooien! Deze HSP kan ook niet verkroppen dat wanstaltig menselijk gedrag vergeleken wordt met dierlijk gedrag. ‘Zij zopen zich lazarus, sloegen alles aan diggelen en gedroegen zich werkelijk als varkens!’ Sorry, een varken doet zoiets niet.

Een varken is lid van het dierenrijk en niet van het mensdom. Alleen het ‘beest mens’ is tot wandaden in staat. ‘In die stilstaande trein werden we werkelijk behandeld als vee: zonder eten, zonder drinken, zonder lucht!’ Alsof deze omstandigheden voor vervoer van vee doodnormaal zouden mogen zijn. Een intense, niet te stelpen ergernis voel ik dan, langzaam verglijdend in frustratie en machteloze woede. Ik zou kunnen roepen ‘dat mensen die zoiets zeggen zo dom zijn als een ezel of een geit’ maar ik vertik het wegens te veel respect voor die ezel en vooral voor die geit die uit een gigantisch aanbod wilde planten en kruiden de eetbare van de giftige feilloos weet te onderscheiden.

- Intens positief. • Genieten van een wandeling tijdens de heerlijkste voormiddag van het jaar: 1 januari. Alles is rustig, alles is vredig. De wereld is aan de HSP en/of de introvert. De rest slaapt zijn roes uit, hopelijk tot ‘s avonds. Daarna wegdromen bij het jaarlijkse Nieuwjaarsconcert, warempel het warmste televisieprogramma van het hele jaar. Intens geluk, heet dat.

• Een favoriete vakantieplek die na verloop van tijd al zijn geheimen prijsgeeft en precies daarom als veilig en aangenaam wordt ervaren. Je hoort wel eens dat er weinig of niets te beleven valt, terwijl deze HSP er niet op uitgekeken geraakt. Alleen al het ontwaken van de lente is er telkens een hele belevenis. Drukdoende vogels, insecten en vlinders. Honderden bloemen en planten waarvan je bij benadering kan zeggen op welk tijdstip en op welke plaats ze zullen verschijnen: speenkruid, smeerwortel, hondsdraf, forsythia, magnolia, bosanemoon, brave hendrik, ... Eén na één, ieder op zijn beurt, richting zomer.


Intens • Intens geluk als je mag constateren dat dieren ook wel eens dierwaardig en dus naar behoren worden gesoigneerd.

• Intens nagenieten van een interessant en diepgaand gesprek tijdens het noodgedwongen en om de lieve vrede moeten aanhoren van het zoveelste oppervlakkige gezwets van medemensen die al eeuwen weinig of niets te vertellen hebben.

• Intense blijdschap bij het verschijnen van een berichtje op het gastenboek van je website dat er na het lezen van je columns of boeken weer eentje tot inzicht is gekomen en resoluut heeft gekozen om vanaf nu ook vegetarisch te gaan eten.

• Intens blijven volhouden dat afwisselend Belgisch weer op de keper beschouwd voor mens, dier en milieu toch beter is dan extreme droogte, aanhoudende hitte of een niet te harden koudegolf.

• Intensief boekjes en columns blijven schrijven, in de wetenschap dat het absoluut geen bestsellers zullen worden, maar wel in de heilige overtuiging dat het druppels olie zijn in het ganse raderwerk, eerder dan druppels water op een hete plaat.

Ik heb een alledaagse regel die erg op mezelf van toepassing is. Heb eerst uzelf lief en de rest volgt vanzelf.

• Niettegenstaande het feit dat drukte, lawaai, gedram en gedoe in de loop der jaren verworden zijn tot norm en gewoonte, toch intens blijven pleiten en kiezen voor rust en stilte. Volharden in de boosheid. Of is het de wijsheid? Of de waarheid? Holland zingt: ‘Zeg toch ja tegen het leven!’ Voor deze HSP hangt dat toch af van wat dat leven zoal in de aanbieding heeft. Weten dat je niet immer en altijd intensief hoeft te genieten van alle ingrediënten die het leven op aarde in je strot probeert te rammen en bijgevolg ook eens ‘nee fuck, ik wil het niet’ kunnen zeggen, kan intens heerlijk aanvoelen. Het is een beetje te vergelijken met een verlossende stoelgang: een heerlijk, intens bevrijdend gevoel is dat, geloof me.

Uzelf lieebben is de eerste vereiste om ook maar iets te bereiken in deze wereld. Lucille Ball Uit ‘Think Posi ve’ Deltas

Warme, intense groeten! Pol

Niettegenstaande het feit dat drukte en lawaai in de loop der jaren verworden zijn tot norm en gewoonte, toch intens blijven pleiten en kiezen voor rust en stilte. Volharden in de boosheid. Of is het de wijsheid? Of de waarheid? De Cocon jrg. 9 nr. 49 | 5

Anne’s Column Ik ben Anne, werkende moeder van 2 dochters Caroline en Floore, die 14 jaar in leeftijd verschillen. Sinds ik weet dat ik hooggevoelig ben voel ik me geplaatst in deze wereld. Via deze column kunnen jullie meegluren in ons woelig en gevoelig, maar ook boeiende leven...

Madrid there you go! Hoe het is om met een volwassen vrouw van 22 jaar onder één dak te wonen die onder de niet mis te verstane noemer ‘dochter’ ressorteert? Wel, zo’n 4 à 5 jaar geleden was het nog: “mama, hoe laat moet ik vannacht thuiskomen?” “Twee uur, Caroline want morgen gaan we nog naar Oma en Opa hé.” “Mag half drie ook mams, iedereen blijft minstens tot drie uur, toe.” “Goed dan, maar niet later hé. En voorzichtig op de fiets, en doe uw fluo-vestje aan ’s nachts.” Waar het heden ten dage klinkt: “Moeder ik ben weg, zie dat er geen sleutel op de voordeur steekt è”. “En wanneer komt ge terug denkt ge? ” “Als het gedaan is hé moeder” “Gaat ge morgen mee naar Oma?” “Nee, geen tijd, ik zal ze wel eens bellen.” “Oh ja moeder, voor ik het vergeet, dees weekend ben ik niet thuis, ik zit in de Ardennen met wat vrienden, kunt gij eens 95 euro overschrijven op dit rekeningnummer? Allé dag è, ik moet nu dringend weg.” Heel vreemd hoe deze evolutie is gegaan, als een geniepige spin heeft ze zich in ons leven genesteld. Opeens was ons kind volwassen, we hebben dat niet zien aankomen, we waren daar niet op voorbereid. En toch, gisteren kwam de volwassen vrouw plots bij haar moeder zitten en had ze een dikke dikke mama-knuffel nodig. We hebben daar een hele minuut geknuffeld en ik dacht: “dit moet ik vasthouden, want hoe lang zal het nog duren voor….” De volwassen vrouw bereidt zich op dit moment voor op een nieuwe fase in haar al lange leven. Ze gaat vanaf 2 februari voor een hele tijd naar Madrid. Het Erasmusproject, u welbekend neem ik aan, waarbij leerlingen van hogescholen en universiteiten op uitwisseling gaan naar het buitenland.

Een kot is al vastgelegd, het vliegticket besteld en we zijn al druk aan het palaveren over het enige onderwerp waar we als ouder überhaupt over mogen meepraten: de budgetkwestie. Als ik het waag te hebben over wassen en plassen, koken of het woord kuisen nog maar in de mond wil nemen, is het antwoord: “dat lost zichzelf wel op” en weer gaat het over hoeveel een dame van 22 nodig heeft om op fatsoenlijke manier te leven in Spanje. Vanmorgen kwam er nog een verrassend item bij. “Ah mama, papa, jullie mogen mij eens komen bezoeken in Madrid. En als ge dan komt, dan kunt ge voor mij ineens wat extra kleren meebrengen, want ik ga niet zo heel veel mogen meenemen op het vliegtuig natuurlijk. “ Ondertussen is ook al overeengekomen dat we wel gaan skypen, want zo af en toe wilt de dochter ons toch wel wat kunnen vertellen dus staat vandaag alvast een uitstapje naar de computerwinkel op het programma voor een webcam. Ook vandaag besproken: haar WII kan jammer genoeg niet mee maar die is in goede handen bij kleine zus Floore die weliswaar heeft moeten beloven niet aan de spelletjes van grote zus te komen. En misschien voel ik zo stilaan ook wat angst voor het onbekende en angst om ons ietsje meer te missen dan de stoere vrouw wilt laten uitschijnen en een piepklein beetje angst dat alles zich misschien toch niet zo vanzelf zal oplossen als verwacht. Maar goed, het initiatief is aan haar. Wij zijn er om te luisteren en te handelen als zij de tijd er rijp voor vindt en één ding weet ik wel zeker: Caroline, mams gaat je missen, heel erg. Madrid, there you go !

Durven beginnen waar anderen ophouden … Willen geloven dat het goede zijn weg vindt … Leren ontdekken wat in jezelf verborgen ligt … Mogen ervaren dat hoop niet misleidt … Laten gebeuren

Opeens was ons kind volwassen, we hebben dat niet zien aankomen, we waren daar niet op voorbereid.

wat je niet in de hand hebt … Kunnen loslaten om het nieuwe te verwachten Kris Gelaude


Moeilijke tijden Het was een heel moeilijk jaar, vol confrontaties en ontgoochelingen, met hard vallen en moeizaam terug recht komen, mijn weg telkens kwijt raken en proberen terug te vinden.... Renata Ik ben het eigenlijk beu om hooggevoelig te zijn. Eerst krijg ik op mijn nieuwe werk ontslag, en dit voor de eerste keer in mijn leven. Reden: ik kan me niet aanpassen aan het ritme van het bedrijf. Nadat ik van verschillende collega´s gehoord had dat ik ‘me alles te hard aantrek, snel moet werken, er geen tijd voor smalltalk is, dat ik te traag van begrip ben en te traag van handeling, dat ik te lang en te veel uitleg geef aan klanten en dat ik me alles te veel ter harte neem’. Okay, ontslag gekregen. Ik begrijp dat het zo moest zijn. Maanden heb ik gezocht naar dit soort job. Het betaalde redelijk goed en ik was eindelijk uit de geldzorgen. Eindelijk een beetje kunnen genieten zonder die euro weer om te draaien. Anderzijds knaagde het dat ik dan weer totaal geen tijd voor mezelf zou hebben, wat ik zo nodig heb. Na enkele weken al had ik bijna dagelijks tranen in de ogen. Van de stress, van het onbegrip van collega´s en niet te vergeten: van een onderhuidse spanning die ik, meer dan anderen, m.a.w. als hooggevoelige, aanvoelde, namelijk van jaloezie, afgunst. Ik kon niet meer genieten van mijn taallessen, die moest ik doen in mijn weinige vrije tijd. Ik had zo veel tijd en energie geïnvesteerd om dit op te bouwen, dit vertrouwen bij mijn studentjes, hier op dit warme eiland. Ik begon me voort te slepen, mijn lichaam zag af, laat staan mijn geest. Ik werd een machine, maar zijn we dat niet allemaal, zei een collega me. Dit zette me aan het denken. Ik zou het een paar maanden volhouden en ondertussen sparen en na het eerste contract van 6 maanden, niet verlengen. Maar vreemd. de laatste dag had ik een heel sterk negatief gevoel. Het was een voorgevoel. Heb ik blijkbaar meer en meer. Is dat een slecht of goed teken? Het is vooral vreemd. Ik weet niet wat er gebeurt. Wat maakt me dan zo heel erg triestig? Ik voel gewoon dat er wat gaat gebeuren, ik voel al die slechte energie. En dan komt het. Ze bedanken me koudweg voor de bewezen dienst. Ik heb gedaan zoals in een Amerikaanse film: toen ze adios zeiden, heb ik ze aangekeken en niets teruggezegd. Bende nietgevoeligen. Waarom ook. Ik wil ze toch nooit meer terugzien. In sommige van hen had ik echt vertrouwen, en ik dacht dat ons contact wederzijds was. Niet dus. Hoe kan ik me toch steeds weer vergissen in mensen!

Wat maakt mij nu gelukkig? Mijn rustige appartementje, de mooie kleuren, het uitzicht, de zon, zwemmen in de koele oceaan, een wandeling, een pintje met gelijkgezinden, ...

Enfin, iedereen maar dan ook iedereen die me kent en waardeert (vermoed ik) had een positieve reactie: je was er toch niet gelukkig, je ziet er beter uit, het moest zo zijn, je hebt nog altijd je lessen, je vindt wel iets anders... En alsof ik het allemaal moest uitbraken ben ik direct na het ontslag ziek geworden. Eerst kwam de keelontsteking, dan de maag-en darmproblemen. De dag dat ik ontslagen werd, kwam een telefoontje van de persoon die een bedrijf opstart, en personen nodig heeft die perfect aan mijn profiel beantwoorden. Slecht betaald en weinig uren, maar het is iets. Hetzelfde bedrijf dat me contacteerde op de dag dat ik het sollicitatiegesprek met het ontslaggevende bedrijf had gehad... Nee, het moest zo zijn.

En dan was er weer tijd voor de liefde. En hoor ik van de man van mijn hart dat ik "te gevoelig" ben. Uitgerekend hij, van wie ik dacht dat hij zielsverwant en hsp was, en onbegrepen en gevoelig en diepzinnig. En HSS, zoals ik, niet bekwaam tot veel rechtlijnigheid in het leven, ten goede of ten kwade. Zou het kunnen dat hsp-hss-mannen zich nog ongevoeliger willen doen uitschijnen, uit vreselijke angst om zich afschuwelijk kwetsbaar op te stellen, om vreselijk belachelijk over te komen? Niet in woorden te omschrijven. En weer kom ik terug tot mezelf. Wat maakt mij nu gelukkig? Mijn rustige appartementje, de mooie kleuren, het uitzicht, de zon, zwemmen in de koele oceaan, een wandeling, een pintje met gelijkgezinden, het strelen van een poesje op een muur, schilderen, een goede film bekijken, af en toe iets goeds doen voor anderen, onbaatzuchtig, mijn taallesjes geven voor het weinige dat mijn studenten kunnen betalen, met gewone mensen in de straat praten over het leven, dromen. Ik ben beter af nu dan met dat werk in dat hotel. Wat ben ik met al die stress, ik ben er ziek van geworden. Ik dank ervoor. Het heeft me bewezen dat dat mijn weg niet is. En ik wil vooral vertrouwen. Dat alles ten goede komt. Stap voor stap. Met vallen en terug rechtkrabbelen. Met respect voor mezelf, en voor de anderen. Met al hun fouten, en al mijn fouten en dwaasheden. Dat is het enige, en het is goed. Denk ik toch. En hiermee stap ik het jaar uit, en ga ik het nieuwe jaar tegemoet. Met als kerstkadoo voor mijn oude moeder: een ticket voor mezelf naar België. Uiteindelijk is het de moeite waard. Toch. Ondanks alles.


Twee verschillende werelden Monique Van Mossevelde

over dat de mensen zo egoïstisch zijn dat ze hun ei kwijt moeten en daarvoor een argeloos slachtoffer uitzoeken. Ik kan nochtans heel diepzinnige gesprekken voeren over onderwerpen die zowel mij als mijn gesprekspartner interesseren. Wanneer ik 's avonds thuis kom, kan ik nooit direct gaan slapen. Ik moet eerst nog afkicken van alle indrukken die zich als een film in mijn analytische geest afspelen. TV-beelden

Telkens ik het liedje "Two different worlds, we live in two different worlds..." hoor, komt er een glimlach op mijn lippen.. Ik heb inderdaad het gevoel dat HSP's in een andere dimensie leven dan "de gewone mensen". De ganse dag komen er zoveel indrukken binnen, waardoor ik me nooit ten volle kan ontspannen. Mijn hersenen staan steeds op "stand-by", mijn vingers lijken voortdurend in het stopcontact te steken. Af en toe kan ik wel eens genieten, maar altijd met een zekere terughoudendheid. Deze gevoeligheid heeft betrekking tot alle facetten van mijn leven. Relatie

Ik heb een LAT-relatie, wat voor mij ideaal is. We wonen naast elkaar, alleen gescheiden door een hekje in de tuin. Ik kan genieten van de momenten dat we samen zijn, in de zomer langs rommelmarktjes struinen, een hapje gaan eten, naar een toneelvoorstelling gaan. De momenten dat ik alleen ben, voel ik me zeker niet eenzaam. Integendeel, dan doe ik mijn eigen ding: wat rommelen, lezen, schrijven, knutselen, iets opzoeken op internet. Wanneer ik samen ben met mijn partner en ik ben stil, vraagt hij soms wat er scheelt. "Niks", zeg ik dan. "Er is wel iets", dringt hij dan aan. "Zeg het maar, ben je boos?". Ik ben dan helemaal niet boos, maar soms kan ik mijn gevoelens niet verwoorden, zit met mezelf in de knoop. Laat me dan zelf mijn indrukken verwerken, probeer de deur niet te forceren, ik zet ze zelf wel op een kier wanneer ik er klaar voor ben. Feestjes

Feestjes probeer ik zoveel mogelijk te vermijden, maar soms zijn ze een morele verplichting. Onlangs reden we naar een jaarlijkse reünie, bij familie van mijn partner. Het merendeel van de mensen kende ik niet, waardoor ik bij voorbaat al opgefokt was en begon te stressen. Ter plaatse voel ik dan de verplichting om vriendelijk en spontaan te blijven, wat me op sommige momenten heel veel moeite kost. Een tante van mijn partner begon haar levensverhaal te vertellen: gezondheidsproblemen, familiale conflicten, geboortes en overlijdens kwamen aan bod.

Talloze beelden op TV over zinloos geweld zijn gebrand op mijn netvlies. Vooral de marteling van heel kleine kindjes in oorlogsgebieden zoals Syrië kan ik niet bevatten, laat staan verwerken. Zo'n hulpeloze wezentjes die nog niemand kwaad hebben gedaan, worden vreselijk gefolterd en waarom? De hummeltjes weten niet wat ze zouden gedaan hebben om zo behandeld te worden. Wat gaat er in hun hoofdjes om, alle onmacht, alle pijn, alle wanhoop. Ik zit gefrustreerd in mijn warme huisje en kan niets doen. De uitleg en de beelden hebben me zo geraakt dat ik er nu, maanden nadien, nog steeds niet goed van ben. Ik heb zelf een kleindochtertje van drie jaar en voel sterke empathie met de ouders, grootouders en kindjes in oorlogsgebieden. Ook de berichten over dierenmishandeling raken me enorm. Beelden van krijsende katten die omhoog gegooid worden in het Antwerpse stadhuis, zogezegd in naam van de kunst. Direct daarna een reportage over het onverdoofd slachten van schapen tijdens het offerfeest. De voorbeelden van dierenmishandeling zijn legio. Ik word er echt moedeloos van, maar probeer op mijn eigen bescheiden manier te strijden tegen onrecht. Onrechtvaardigheid, in welke vorm dan ook: ik kan daar echt niet tegen!

Mijn hersenen staan steeds op "stand-by", mijn vingers lijken voortdurend in het stopcontact te steken

Regelmatig knikte ik begrijpend, glimlachte vol medeleven op de juiste momenten bij tragedies van mensen over wie ik nog nooit had gehoord. Ik ben een warm en hartelijk persoon, maar gemaakt vriendelijk doen druist in tegen mijn natuur en vergt enorm veel energie. Telkens verbaas ik mij er dan ook


Dagdagelijkse gevoeligheden

Ik ga nooit naar de kapper en vraag altijd aan mijn partner om de puntjes van mijn haar te knippen. Een kapper bezoeken is voor mij hetzelfde als naar de tandarts gaan: ik haat het!

∗ een manicure is ook niet aan mij besteed. Vraag me niet hoe het komt, maar ik heb nooit kunnen verdragen dat er iemand aan mijn nagels kwam, dat wekt in mijn hoofd een gevoel van afschuw op. Afblijven!

∗ ooit kreeg ik op een verjaardagsfeestje een stuk taart op een kartonnen bordje. Daar krijg ik ook koude rillingen van. Wanneer ik dan een gewoon bord vraag, word ik aanzien als aanstelster. Ook het houten stokje van een ijsje kan ik niet vastnemen; daar krijg ik echt kippenvel van.

∗ zachte materialen kunnen me wel bekoren. Zo strijk ik in een winkel graag met mijn vingers over fluwelen kleding, fleecekes, pluchen speelgoeddiertjes. Langs de andere kant kan ik nog weken nadat ik een prikkelende trui heb gedragen, jeukende irritatie hebben aan mijn hals.

HSP Vlaanderen zoekt … HSP-Praatkaffeebegeleiders

∗ wanneer ik ergens planten in uitgedroogde grond zie staan, heb ik er medelijden mee. Zij kunnen niet even -zoals in tekenfilms- uit hun pot stappen om drinken te gaan halen. Ik zoek dan altijd naar water om hen even van hun levensnoodzakelijk vocht te voorzien. Wanneer ik dit alles nu zelf lees, moet mijn gedrag voor andere mensen wel bizar lijken. Soms denk ik dat een HSP met een gebruiksaanwijzing moet komen. Mensen moeten me echter maar nemen zoals ik ben. Ik wil niet hard worden, mijn ziel moet steeds blijven openstaan voor mens en dier. En dat kan alleen maar als ik blijf wie ik ben! Monique

De HSP-Praatkaffees lopen als een trein. Er is steeds meer en meer interesse voor. In 2011 en 2012 mochten wij telkens meer dan 700 bezoekers verwelkomen in heel Vlaanderen. Vandaar dat wij op zoek zijn naar meer vrijwilligers voor de begeleiding. En dit voor de Praatkaffees van Hasselt, St-Niklaas, Mechelen, Leuven, … Geïnteresseerden uit de buurt van Knokke, Kasterlee, Diest, Aalst, Wemmel, Dilbeek, Noord-Limburg, … kunnen ook steeds al eens contact opnemen voor de eventuele opstart van nieuwe Praatkaffees, op iets langere termijn.

Foto Marie Olaerts

Elk team bestaat uit 2 tot 3 begeleiders. Begeleiders beschikken over een dosis organisatietalent, ruime communicatievaardigheden, zijn bij voorkeur extravert, kunnen in team werken, weten al min. 1 jaar dat ze hooggevoelig zijn en hebben er al boeken over doorgenomen. Je bent graag onder de mensen, verhalen boeien je, je hebt zelf al een traject afgelegd van persoonlijke groei, je bent bereid om je voor min. 1 tot 2 jaar te engageren, min. 1 avond per maand, niet in de schoolvakanties. Ga zeker eens langs op enkele bestaande Praatkaffees om indrukken op te doen!

Interesse? Zend ons je CV en motivatie : [email protected] met de vermelding ‘HSPPraatkaffee + je naam + stad’


HSP, conflict en communicatie Karina Zegers de Beijl

Rechtzetting : In de Cocon 48, p 12, werd dit artikel niet volledig gepubliceerd. Ditmaal de volledige versie.

Hoewel hooggevoeligen sterk op de medemens zijn gericht en ze op grond daarvan als bijzonder sociale wezens bestempeld kunnen worden, blijken veel van hen toch moeite te hebben met communicatie. Die moeilijkheden doen zich meestal voor wanneer er heftige emoties in het spel zijn. Die emoties kunnen dan met hen aan de haal gaan, zeker wanneer het negatieve emoties betreft. Een lawine van emoties, vaak ook nog eens vermengd met die van de ander, werkt in de regel verlammend. Zo kan het gebeuren dat de hsp dan ineens zijn aangeboren empathisch vermogen kwijt is. Of dat hij volledig dichtslaat. Of gaat schreeuwen. Of ook wel dat hij het helemaal niet meer ziet zitten en zichzelf spontaan onderwerpt aan de verlangens of eisen van degene met wie hij een meningsverschil heeft. De innerlijke behoefte aan vrede en harmonie laat het dan volledig afweten. Net zoals een hooggevoelige overvoerd kan raken door een veelheid aan visuele en auditieve indrukken waardoor ‘kortsluiting’ kan ontstaan, kan ook een overdaad aan emoties hem te veel worden. Op zich kan het al moeilijk zijn om precies te weten wat je voelt; immers, je voelt eigenlijk altijd al zo veel. Zo lang die gevoelens overwegend plezierig zijn, gaat de communicatie vrijwel vanzelf. Een hsp kan doorgaans goed luisteren en het voeren van een vriendelijk gesprek wordt alleen maar als plezierig en verrijkend ervaren.

Of hij slaat dicht en zegt helemaal niets meer. In beide gevallen is de hooggevoelige zichzelf niet langer de baas, want door de ‘kortsluiting’ is hij zijn innerlijke sturing, de greep op zijn ‘ik’ volledig kwijt. Wat kun je in zo’n situatie het beste doen? Wees je ervan bewust dat reactief gedrag zelden tot positieve resultaten leidt. Ga er niet van uit dat de ander weet wat er in jou omgaat; evenmin als jij kunt weten wat er in de ander omgaat. Laat weten dat je tijd nodig hebt om adequaat te kunnen reageren. Zonder je af en probeer een objectief beeld te vormen van wat er mis is gegaan dat de kortsluiting tot gevolg had. Wat gebeurde er precies waardoor de stemming is omgeslagen? Welke negatieve emoties speelden er voor jou? Waren die objectief terecht en horend bij deze situatie? Of werden er bepaalde herinneringen getriggerd die helemaal niets met deze situatie te maken hadden? Heb jij misschien iets gezegd of gedaan dat voor een ander niet helemaal duidelijk was, en waar diegene mogelijk zijn eigen interpretatie aan heeft gegeven? Of omgekeerd: heb jij iets geïnterpreteerd dat niet zo bedoeld werd door de ander? Vaak helpt zo’n objectieve beeldvorming om de boel weer in het juiste perspectief te krijgen, waardoor de gemoederen vanzelf kalmeren en de innerlijke rust terug kan keren. Je kunt dan, zonder op je strepen te gaan staan, met je bevindingen bij de ander aankloppen en vragen hoe de ander de situatie heeft beleefd. Dit, plus het tonen van bereidheid tot het hervatten van het gesprek, is veelal voldoende om de communicatie weer op gang te brengen. Karina Zegers de Beijl

Maar is er sprake van een conflict of van een situatie die door de hsp als bedreigend wordt ervaren, dan is het net alsof ineens het licht uit gaat. De vloeiende communicatiestroom is verbroken, het contact is weg en het voelt donker. Als daar angst en onzekerheid bij komen, slaan vaak de stoppen door. Wie te veel negatieve emoties tegelijk voelt (plotselinge eenzaamheid nu het contact niet langer daar is, onbegrip, verraad, boosheid, bedreiging) raakt gemakkelijk in paniek. Paniek is voor iedereen lastig, maar voor de HSP is het een regelrecht drama. De meeste HSP hebben altijd al moeite om voor zichzelf op te komen en om duidelijke grenzen te bepalen (en daaraan vast te houden), en dat lukt nu helemaal niet meer. Hij of zij zegt of roept, vanuit een paniekreactie, de verkeerde dingen die de situatie er vaak alleen nog maar erger op maken.


Man, jij kan overdrijven!

Helen

‘Koud? Maar neen, het is helemaal niet koud. Moe? Ik ben ook wel eens moe, niet aan toegeven, morgen is dat over. Fijn, zo’n lange wandeling. Te ver? Maar neen, dat is juist goed.’ Intussen ben je door en door koud, moet je van die nachtuitspattingen 4 dagen recupereren en doet je hele lichaam de volgende dag intens pijn van die te lange wandeling. Opmerkingen als deze zorgen ervoor dat hooggevoeligen continu over hun grenzen gaan, in de hoop dat ze deze one-liners niet steeds hoeven aan te horen. Zonder resultaat overigens want er zijn dagdagelijks aanleidingen die ervoor zorgen dat hetgeen jij als een grens aangeeft en aanvoelt, door je dierbaren van tafel worden geveegd. Zo’n opmerking tegen jou persoonlijk in een privé context is dan nog 1 ding, ook al doet het telkens opnieuw pijn. Maar wanneer dat in groep wordt geuit, komt het als een regelrechte persoonlijke aanval binnen. Vaak sluiten andere leden van het gezelschap zich aan bij die opmerking en voel je je openlijk beledigd en geschoffeerd. Dat gaat door merg en been. Het beheerst je gevoel, je welbevinden voor minstens de rest van de dag. Durf je daarover iets te zeggen dan doen ze het lachend af met “ach, dat was maar een grapje, maar jij kan soms ook zo overdrijven.” Hup, we zijn dus weer naar af. De vraag is natuurlijk hoe we zo’n zaken kunnen vermijden. We zouden dit wel willen. Maar rekening houdend met het feit dat we hier moeten opboksen tegen 75% of 80% van de bevolking, die andere waarden, normen en een andere logica hanteren, vrees ik dat dit helaas niet te vermijden valt. De ‘ander’ ervaart die dingen immers op een andere manier, minder intens, vanuit een andere invalshoek, minder allesomvattend. Zij kunnen zich vaak gewoonweg niet in onze intense belevingswereld verplaatsen, hoe jammer en frustrerend dat ook moge zijn. Als hooggevoelige blijven we echter meestal tevergeefs hopen dat dit tij kan keren. Dat de dierbaren onder ons eindelijk eens zouden begrijpen hoe wij de dingen beleven. Hoe superlatieven vaak de enige namen zijn om te omschrijven wat we voelen, meemaken, ervaren…

Je zou hun reacties kunnen vergelijken met een paard dat oogkleppen op heeft. En dat bedoel ik dan zeker niet negatief maar het is een mooi beeld om het verschil te schetsen. Vele mensen, geloven enkel wat ze zelf zien en meemaken. Onder die mensen bevinden zich zelfs andere hooggevoeligen die de zaken met een nog andere intensiteit bekijken dan deze van jouw unieke zelf. De—andere—beperktere blik en beperkte fantasie maken dikwijls ook dat ze zich andere zaken minder goed, tot niet, kunnen voorstellen. En hoe frustrerend dit voor de hooggevoelige ook mag zijn, het is een waarheid waar we niet omheen kunnen. Van waarheden gesproken, zo zie je maar dat er verschillende waarheden kunnen bestaan. Een open blik naar onze medemens is dus van groot belang. De ander begrijpt ons niet, maar wij begrijpen ook de ander niet. Een en ander kan makkelijker te plaatsen zijn van zodra je dit inzicht verwerft. Maar simpel is het daarom niet.

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet. Mensen geloven enkel wat ze zelf ‘zien’. Daardoor zijn ze vaak geneigd zijn om andere meningen of visies als ‘overdreven’ te interpreteren. Op 15-jarige leeftijd zag Mieke hoe haar moeder aftakelde door een zware alcohol- en medicatieverslaving. Haar 2 jaar jongere broer had minder zicht op de situatie, werd er minder mee geconfronteerd. Enkele jaren nadien deed zich bijna een intoxicatie van de hersenen voor. Mieke zag dit aankomen, voelde ook heel goed aan waar dit naartoe ging. Vader reageerde niet, broer reageerde niet en tantes en ooms reageerden ook niet. Als 17-jarige zei Mieke dan ook geregeld tegen haar moeder “mama, je ziet er gedrogeerd uit.” Waarop ze een snauw kreeg, “ik neem geen drugs.” Met lede ogen moest Mieke dit blijven aanzien. Niemand zag wat zij zag. 25 jaar heeft zij vruchteloos geprobeerd verandering te brengen in deze situatie. Het probleem verlegde zich volgens de familie naar Mieke, want niemand zag de ernst van de situatie en het was Mieke die er tenslotte aan onderdoor ging en zwaar overdreef volgens de omgeving. Intussen is Mieke 45 jaar en is haar moeder de afgelopen 6 maanden opgenomen in een ontwenningskliniek. Op haar 70ste was haar moeder intussen immers zwaar zorgbehoevend geworden, incontinent, kon niet meer stappen of rechtstaan, viel geregeld en kon eigenlijk niet meer zelfstandig blijven wonen. De ernst van de situatie werd ook nu nog door haar broer zwaar onderschat. Hij weet het aan ouderdomsverschijnselen, net als andere familieleden. Mieke had al 25 jaar het gevoel dat dit het resultaat zou zijn van al die verslavingen. Na de zware ontwenning van 6 maanden is haar moeder veel beter. Haar zorgprofiel is inmiddels van die aard dat ze wel alleen kan blijven wonen. Mieke’s aanvoelen zat dus al 25 jaar juist en toch werd ze steeds als ‘overdreven’ bestempeld.


Het verhaal van Mieke is een voorbeeld van de vele verhalen die hooggevoeligen kunnen vertellen. Een verhaal van ‘overdrijven’, niet geloofd worden, onbegrip, en tenslotte, als velen het al zijn vergeten, een diep besef van ‘gelijk’ gehad te hebben. Misschien kunnen we hieruit leren dat we onze eigen ‘waarheid’ gerust mogen aanvaarden en als ‘onze’ waarheid mogen zien, ondanks alle tegenwerpingen van die andere 75 à 80% van de bevolking. Belangrijk is wel dat we een en ander blijven aftoetsen en ons niet enkel in onze eigen ‘waarheid’ blijven wentelen. Want ondanks alles is het belangrijk om in de wereld te blijven staan, en ons niet af te sluiten. Hoe we dat praktisch kunnen doen kan je verder lezen in de kader bij dit relaas. Op langere termijn is het vaak een grote stap, eventueel samen te nemen met begeleiding van een coach, psycholoog of therapeut, om een en ander te leren relativeren. Op die manier kan je maken dat jouw waarheid over een bepaalde situatie, je hele leven niet in die mate blijft beheersen dat je niet meer in staat bent verder te functioneren, en in het verleden blijft leven. Want dat is uiteindelijk iets wat we zelf in de hand hebben, de keuze om er iets mee te doen zodat je verder kan met je leven en zelfzorg. Een tweede stap die je daarin kan zetten is proberen je perfectionistische kijk op een bepaalde situatie af te zwakken. Het is dan misschien niet 100% zoals je het zou willen maar die 80% of zelfs 60% is ook al goed genoeg. Mild zijn voor jezelf en voor de ander kan hierbij echt wel helpen. Maar vaak lukt ons dat enkel nog met behulp van de coach, therapeut, psycholoog, afhankelijk van hoe diep geworteld je beleving zit. Een derde stap bij grote frustraties en teleurstellingen is leren loslaten. Leren beseffen dat de ander de verantwoordelijkheid heeft over z’n eigen leven en niet jij. Je kan wel links en rechts proberen advies te geven maar als je na een bepaalde tijd merkt dat je boodschap niet aankomt, maak je er best je gedacht van en probeer je het los te laten. Makkelijker gezegd dan gedaan. Dat is juist. Maar het is vaak de enige manier om door te kunnen gaan met jouw leven.

Tenslotte is het belangrijk bij jezelf te blijven. Jij voelt wat je voelt. Laat je niet aanpraten dat je dat niet màg voelen. Vanuit onze vermijdingsdrang voor conflicten laten we ons vaak ‘andere’ waarheden aanpraten. Maar doe er ook iets mee als het je leven blijft beheersen. Assertief zijn kan hierin echt wel helpen. Ook al kan je dan het gevoel hebben dat je een conflict aangaat. Laten merken dat jouw waarheid er evengoed mag zijn naast de waarheid van een ander is in ieder geval goed voor je zelfvertrouwen. Anneke had vroeger ook wel haar eigen mening, dacht ze. Maar als een ander het tegenovergestelde zei, dan gaf ze daarin toe met de gedachte “Die zal wel gelijk hebben”. Ze stond niet sterk genoeg in haar schoenen om haar eigen mening naar waarde te schatten. Intussen, zo’n 15 jaar later durft ze wel voor haar mening uit te komen. Haar houding is nu eerder: “jij hebt jouw mening/waarheid, ik heb de mijne, en die mogen gerust naast elkaar bestaan.” Het ‘ik ben ok, jij bent ok’- principe dus. Overdrijven of niet, in de ogen van de ander, jij mag gewoon zijn wie je bent, dus. Helen

Wat als relativeren alleen niet voldoende is?

− Zoek een vertrouwenspersoon waar je je goed bij voelt, een goede vriend/vriendin die jou beter begrijpt dan de gemiddelde persoon.

− Schrijf je zorgen en pijn van je af. Schrijven heelt en maakt dat je de dingen verwerkt. Je kan in een dagboek schrijven voor jezelf, maar je kan ook een mail zenden naar HSP Vlaanderen als je dat zou opluchten.

− Bezoek een HSP-Praatkaffee, je leert er gelijkvoelende mensen kennen. Herkenning en erkenning staan op de voorgrond. Velen ervaren een gevoel van ‘thuiskomen’.

− Probeer open te staan voor de ‘kijk’ van de ander en

Ken jezelf

je zelf ook begripvol op te stellen voor het feit dat die de zaken ook ‘anders’ ziet.

Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen Geef me de kracht om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen Geef me de wijsheid om hiertussen het verschil te zien Teresa van Avila De Cocon jrg. 9 nr. 49 | 12

Buigen of barsten? Jezelf blijven in een wereld die zijn best doet je te maken zoals ieder ander

Ann Van Riet www.althea-training.be

Er zijn een aantal belangrijk vragen die je jezelf kan stellen bij het onderzoeken van dit thema. Pas je je aan uit eigen vrije wil, of zit je vast in een patroon? Voel je de vrijheid om te kiezen wanneer je welk gedrag stelt of niet stelt, of is het alsof je vastzit, alsof je niet anders kan, alsof je machteloos bent? Herken je bij jezelf gedachtenpatronen als 'ik kan niet anders', 'ik moet me wel kleiner maken, anders...' of 'als ik me niet inhoud, dan...'? Hoezeer pas je jezelf aan? Is het een klein laagje bovenop jezelf, waardoor je echte ik nog zichtbaar is? Of ben je zo verstopt onder allerlei lagen aangepast gedrag dat je jezelf amper nog herkent? Als we het hebben over de mate van aanpassing, dan gaat het ook over de frequentie of tijdsduur: zijn er genoeg momenten in een dag, een week, waarop je niét het gevoel hebt je te moeten aanpassen? Genoeg momenten waarin je je vrij voelt? Waarop je je intensiteit, je snelheid, je gedrevenheid, je gevoeligheid, wel kan en mag tonen?

Jezelf inhouden, je kleiner maken dan je bent, zwijgen terwijl je iets wil zeggen, niet tonen hoe je over iets denkt… Het zijn thema's die bij de gesprekken in mijn praktijk vaak aan bod komen. Voor mij zijn het allemaal kleine of grote uitingen van gedrag waarin je jezelf aanpast: je laat jezelf niet zien, je doet alsof, je toont iets waarvan je denkt dat het beter bij je omgeving past, waarvan je hoopt dat het mensen minder zal kwetsen, waarvan je vermoedt dat het minder opmerkingen zal opleveren. Op zich is aanpassingsgedrag helemaal niet negatief. Integendeel, het is gewoon een uiting van onze flexibiliteit als mens. We kunnen leven in heel koude en heel warme gebieden, we kunnen een nieuwe taal leren om mensen te begrijpen, we vinden nieuwe technologie uit, we ontwikkelen nieuwe plantenrassen die meer opbrengst leveren, we bouwen onze huizen met meer isolatie om minder brandstof te verbruiken. Dit zijn allemaal manieren waarop wij ons aanpassen aan de eisen en de beperkingen van onze omgeving.

Heb je genoeg spiegels rondom jou, die jou helder weerspiegelen, en zo een tegengewicht vormen tegen het frequente aanpassen? Met spiegels bedoel ik hier niet de exemplaren die je badkamer, hal of WC versieren. Met spiegels bedoel ik hier de mensen rondom jou. Door de reacties en feedback (zowel impliciet als expliciet) van anderen leren we over onszelf. Een kind leert zijn of haar emoties herkennen doordat ze gespiegeld worden: 'Ja, je bent teleurgesteld, dat zie ik' als je als 2-jarige geen ijsje krijgt. 'Oh, zo heet dat gevoel', leert het kind dan. 'Door jou wordt het me altijd helder waar ik de mist in ging'. 'Oh, dus ik geef mensen iets van inzicht in hun gedrag.'

Ook als het in het bijzonder gaat om relaties tussen mensen, is aanpassingsgedrag een ongelooflijk nuttig iets. We kunnen afstemmen op de noden van een ander, en zo de ander beter begrijpen. We gebruiken andere woorden als we tegen een 2-jarige praten dan als we tegen een collega praten. We krijgen in ons contact met anderen constant onmiddellijke feedback over het effect dat we hebben, en als dat niet overeenstemt met hoe we willen overkomen, kunnen we experimenteren met ander gedrag. Alleen kan aanpassen ook een enorme valkuil zijn. Een valkuil waarin je jezelf verliest. Een valkuil waarin je constant een masker opzet. Een valkuil die kan maken dat je zélf niet eens meer weet wat je wil en voelt. Hoe meer je verschilt van de buitenwereld, hoe meer aanpassen kan leiden tot het ‘jezelf verliezen’.


In het beste geval is de spiegel die andere mensen vormen een heldere spiegel. Echter, hoe meer je verschilt van de mensen rondom jou, hoe minder relevant hun feedback kan zijn. 'Daar moet je niet voor huilen, dat is overdreven', is feedback die erg verwarrend werkt voor een hooggevoelig kind. 'Jij reageert altijd zo overdreven, je moet je niet zo opwinden,' kan verwarrende info zijn voor een hoogbegaafde die enkel zijn natuurlijk intensiteit naar buiten bracht. De weerkaatsing van heldere spiegels, mensen die jouw essentie herkennen en erkennen, geeft je duidelijkheid, helderheid, rust, ook als die feedback gaat over kanten van jezelf die je niet zo fijn vindt. Vervormende spiegels brengen enkel meer verwarring en kunnen op bepaalde momenten je groei en het contact met jezelf belemmeren, ook al wordt de feedback met de meest positieve intenties gegeven. Wat zijn de verborgen drijfveren die je aanpaspatroon aansturen? Welke voordelen bereik je of hoop je te bereiken door je aan te passen? Gaat het om angst? Waar ben je bang voor? Wat probeer je te vermijden door je aan te passen? Hoop je ergens op, als je je aanpast? Zo ja, wat hoop je dan eigenlijk te krijgen? Ik nodig je uit om na te gaan welke gedachten samengaan met je aanpas-patroon. Wat zeg je op zo'n momenten tegen jezelf? Wil je vrijer worden in je keuze om je wel of niet aan te passen? - Ga er dan eens op letten in welke grote én kleine (of héél kleine) dingen je je aanpast. Ga eens na hoe het zit met je keuze van kleding: draag je wat je zelf het allermooiste vindt? En als het gaat om eten of drinken: eet of drink je waar je zelf zin in hebt, als je bv. met een groepje uit eten gaat? Of stem je je eigenlijk af op de keuzes van de anderen? Kijk je naar de TV-programma's die jou interesseren? Of ook naar iets wat je 'moet gezien hebben'? Verkondig je opinies die van jou zijn, of pas je je aan aan de mening van je gezelschap? Op die manier kom je weer dichter bij jezelf, ook op gebieden die misschien op het eerste zicht niet echt met je diepste kern te maken hebben.

- Experimenteer in kleine stapjes met het jezelf-latenzien. Bestel een warme chocomelk, als je daar zin in hebt, ook al drinkt iedereen wijn (of net omgekeerd natuurlijk). Geef aan dat je Obama best wel OK vindt, in een gezelschap van Romney-liefhebbers. Niét om rebels te zijn, niet vanuit een hard zijn voor jezelf, maar vanuit een zacht experimenteren en observeren van jezelf. Wat gebeurt er eigenlijk met mij als ik mezelf toon? Je reacties, gedachten en angsten op dat moment geven je heel veel info over de drijfveren achter je aanpaspatroon.

Het gaat er niet om dat je je altijd en volledig en onmiddellijk toont. Het gaat erom dat je het proces ingaat. Dat je jezelf steeds beter leert kennen. Leert wat je sterke punten zijn, en je minder sterke punten. En dat die minder sterke punten er van jezelf ook mogen zijn. Misschien zelfs niet hoeven te veranderen. Omdat ze zo'n deel zijn van jezelf. Omdat ze zo bij je horen. Dat je kan verdragen dat je niet op alle vlakken op elk moment goedgekeurd wordt door anderen. Dat je van jezelf mag zijn wie je bent, omdat dat jou uniek maakt. En dat je uiteindelijk gewoon blij bent met jezelf, en je eigen ding in de wereld kan gaan zetten. Dat wens ik je toe.

Leer wat je sterke punten, en wat je minder sterke punten zijn.


100% zelfvertrouwen

meemaakt en hoe je daar mee omgaat. Als je op enig moment minder dan 100% ervaart, ben je in mijn visie een aantal procentpunten kwijtgeraakt.

hoe raak je het kwijt

Hoe raak je zelfvertrouwen kwijt? Wat is het nut van het vergroten van je zelfvertrouwen als je het de volgende minuut alweer kwijtraakt, zonder te weten hoe? Ik onderscheid drie mogelijkheden waarop je misschien procentpunten hebt ingeleverd, net zoals je portemonnee met je geld erin: het is van je gestolen, je bent het onderweg verloren (of hebt het laten liggen), of je hebt het (onbewust) weggegeven:

hoe krijg je het terug Uit ‘Tijdschrift voor Coaching’ 17 december 2012 auteur Frank Schaper

1. Je zelfvertrouwen wordt gestolen, als iemand zich kwetsend uitlaat over je mogelijkheden of capaciteiten en jij daar geen verweer tegen hebt; 2. Je laat je zelfvertrouwen ergens liggen, waardoor je het niet tot je beschikking hebt in andere situaties; 3. Je geeft je zelfvertrouwen weg, als je anderen op een voetstuk plaatst en jezelf daarbij kleiner maakt.

Zelfvertrouwen is een staat waarin je verkeert, een gevoel dat zich in je hele lichaam laat voelen, een geloof in je eigen kracht. Als het in ruime mate aanwezig is, zit je lekker in je vel en ben je geneigd zaken in een positief licht te zien. Als het afwezig is, ben je angstiger en onderschat je je eigen vermogens. Een gebrek aan zelfvertrouwen is dan ook een bekend thema in elke coachingspraktijk. In directe zin, bij cliënten die als leerdoel hebben ‘minder onzeker zijn’ of ‘zelfverzekerder worden’. Of in indirecte zin bij tal van andere leerdoelen, zoals een positiever zelfbeeld, duidelijker presenteren, je beter profileren, assertiever zijn, meer leiderschap tonen, leren confronteren. Mijn persoonlijke theorie over zelfvertrouwen is ontstaan uit mijn behoefte te weten hoe het ‘werkt’, hoe mensen zelfvertrouwen kwijtraken, terugkrijgen en onderhouden. Bovendien miste ik in de zelfhulpboeken op dit gebied een elegant, effectief model voor mijn cliënten waarin oorzaak, gevoel, meting en effect bijeenkwamen. Psycholoog Robert Haringsma komt in zijn boek ‘Vergroot je zelfvertrouwen’ (2012) nog het dichtst in de buurt, met een model dat de component ‘vaardigheid’ naast de component ‘waardigheid’ zet – het invullen van een vragenlijst bepaalt je scores op deze twee assen. Klinisch psychologe Melanie Fennell beschouwt zelfvertrouwen als een ‘gave’. Uit een vragenlijst in haar boek ‘Gezond zelfvertrouwen’ (2011) volgt je mate van zelfvertrouwen, in drie gradaties, als een soort afgeleide van zelfwaardering.

Afgezien van de externe dieven van ons zelfvertrouwen verdient een innerlijke dief speciale aandacht. De innerlijke criticus is het innerlijke stemmetje dat kritisch commentaar geeft, dat klinkt als een superkritische ouder die alles ziet, op alles wat je doet negatief commentaar geeft en zegt wat je moet doen of had moeten doen. Veel mensen realiseren zich niet hoeveel zelfvertrouwen ze op dagelijkse basis kwijtraken aan dit innerlijke lek. Je kunt je innerlijke criticus (IC) negeren of stoppen door hem (of haar) gewoon van repliek te dienen, zoals in de volgende voorbeelden. IC : ‘Je neemt een kop koffie. Je zou toch minder koffie gaan drinken?’ Repliek: ‘Ik bén minder koffie gaan drinken, maar nu heb ik er even trek in.’ IC: ‘Je bent te rommelig bezig.’ Repliek: ‘Heb net bureau opgeruimd en to-do list gemaakt, dit hoort er even bij.’ Hoe krijg je je zelfvertrouwen terug? Je mate van zelfvertrouwen is een momentopname. Hoeveel zelfvertrouwen ervaar jij op dit moment? Noem een getal, minimaal 0, maximaal 100%. Je zult zien dat dit percentage kan wisselen van minuut tot minuut, van uur tot uur, van dag tot dag, van week tot week. Het komt wel eens voor dat iemand 100% zegt. Veel vaker echter noemt men een getal tussen de 20 en 80%. Voor iemand die 20% zegt, lijkt 100% onmogelijk. Voor mensen die 80% zeggen, geldt het omgekeerde: zij kunnen zich soms weinig voorstellen bij een zelfvertrouwen van minder dan 50%. Een beperkt zelfvertrouwen ondermijnt je kans om je doel te bereiken en vergroot de kans op een selffulfilling prophecy: je denkt dat je het niet kan en hebt geen vertrouwen in een goede afloop, wat de kans vergroot dat het inderdaad niet lukt.

In mijn theorie is zelfvertrouwen niet zozeer een gave die de ene persoon wel en de ander niet of minder heeft, maar wordt ieder mens geboren met 100% zelfvertrouwen. Hoeveel je tijdens je leven daarvan verliest en weer opbouwt hangt af van wat je


Ik onderscheid drie manieren om je zelfvertrouwen terug te krijgen: je kunt het herpakken, terugvinden of herwinnen: 1. Je herpakt je zelfvertrouwen, of verdient nieuwe waardering door nieuwe successen; 2. Je vindt het terug, door je ultieme succesmoment (en) in herinnering te roepen; 3. Je herwint het, door contact te maken met je inspiratiebronnen, zodat hun voorbeeld jouw zelfvertrouwen doet groeien Als je je zelfvertrouwen op de een of andere manier bent verloren, hoe vind je het dan terug? De snelste manier is het inschakelen van je geheugen. Ieder mens heeft in zijn of haar leven een aantal succesmomenten meegemaakt. Momenten waarop je een grootse prestatie had verricht, alles leek te lukken of een moment waarop je je on top of the world voelde. Wow, dat heb ík geflikt! De meeste mensen die deze oefening doen, merken dat het ophalen van hun herinnering aan een piekmoment hun zelfvertrouwen doet stijgen. Neem even de tijd om de details van zo’n moment terug te halen. Waar was je? Wat had je gedaan? Hoe oud was je? Op hoeveel procent zat je zelfvertrouwen toen? En terwijl je daar zo aan terugdenkt, op hoeveel procent zit je zelfvertrouwen nú? Is dit hetzelfde, hoger of lager dan vijf minuten geleden?

Hoe onderhoud je je zelfvertrouwen? Juist in situaties waarin je je zelfvertrouwen nodig hebt, is het zaak goed op je ‘portemonnee’ te passen en je geld verstandig te besteden. Maar je moet ook risico’s durven nemen en je zelfvertrouwen aanwenden, zoals je geld moet investeren om er rendement mee te behalen. Ik zie drie mogelijkheden om je kostbare zelfvertrouwen op peil te houden: 1. Je moet het verdedigen door je weerbaarheid te trainen; 2. Je kunt het benutten in elke situatie, en daardoor je plezier in het leven vergroten; 3. Je bouwt het verder uit door het in te zetten. Stel je twee situaties voor: A en B. Situatie A is volkomen vertrouwd voor je. Je kent de mensen, het werk, de omstandigheden en weet wat je kan verwachten. In situatie B zijn de omstandigheden nieuw, net als de mensen met wie je werkt, bijvoorbeeld in een nieuwe baan of een nieuwe woonomgeving. Beantwoord nu de volgende twee vragen: 1. In welk van deze twee situaties heb je waarschijnlijk het hoogste zelfvertrouwen? 2. In welk van deze twee situaties heb je je zelfvertrouwen het hardste nodig?

Inspirerende voorbeelden zijn ook belangrijk voor ons zelfvertrouwen. Als wij iets van onszelf in onze rolmodellen herkennen, doen zij ons geloven dat wij het zelf ook kunnen. In 1971 werd Oprah Winfrey als zestienjarig meisje verkozen tot (de eerste zwarte) Miss Fire Prevention in Tennessee. Tegen de jury zei ze: “Ik wil een journalist worden zoals Barbara Walters.” Walters was een bekende televisiepersoonlijkheid met een eigen show. Vier jaar later imiteerde de twintigjarige Oprah haar idool tot in de details, tijdens een sollicitatiegesprek voor een baan als tv-presentatrice en werd aangenomen. Later zou ze zeggen: “We zijn allemaal bakens van licht voor elkaar. Ik ben blij dat Barbara er was als een baken voor mij.”

De meeste mensen denken bij vraag 1 aan situatie A en bij vraag 2 aan situatie B. Bizar eigenlijk: als je je zelfvertrouwen het minste nodig hebt, is het het hoogst en als je het het hardste nodig hebt, is het het laagst! Dat komt doordat je in een voor jou geheel onbekende situatie procentpunten kwijtraakt door negatieve opmerkingen die je je persoonlijk aantrekt (diefstal), je je zelfvertrouwen laat liggen op vertrouwde plekken (vergeten) en je in onbekende situaties andere mensen die daar al langer verkeren hoger inschat dan jezelf en je jezelf kleiner maakt (weggeven). Raap dus je zelfvertrouwen bij elkaar voordat je een onbekende situatie ingaat, en benut het om die nieuwe uitdaging aan te gaan. En zet juist in zo’n situatie andere mensen niet op een voetstuk, want dan geef je je zelfvertrouwen weg.


Sonny (45), manager bij een zorginstelling, ervoer drie jaar geleden 70% zelfvertrouwen op de momenten dat hij met zijn eigen, vertrouwde team werkte, een duidelijk voorbeeld van situatie A. Maar zodra dezelfde Sonny zich begaf in situatie B, voor hem bijvoorbeeld een vergadering met “allemaal belangrijke mensen die wél iets in te brengen hadden” (zijn woorden, doelend op hogere leidinggevenden), dan daalde zijn zelfvertrouwen naar een percentage van 40% en kwam hij niet volledig uit de verf. Dit schaadde de beeldvorming die anderen van hem hadden. Sonny pakte de uitdaging serieus aan, werd pro-actiever, sprak zich vaker en eerder uit en zette zijn groeiende zelfvertrouwen meer in. Anno 2012 lag zijn zelfvertrouwen in zijn vertrouwde team op 80% en scoorde hij ook in situaties met zogenaamd ‘belangrijke mensen’ gewoon 70%. Kun je als coach iemand zelfvertrouwen geven? Nee. Als jij iemand anders een groter zelfvertrouwen toewenst, moet die ander dat altijd nog zelf ontdekken en opbouwen. Dit is voor een coach soms frustrerend. Je gunt het de cliënt van harte, je ziet helder waar de persoon zichzelf tekort doet en toch moet hij of zij het zelf inzien en oppakken. Je kunt wel iemand jouw vertrouwen in hem of haar tonen en daardoor iemands geloof in zichzelf aanwakkeren. Je kunt iemands talenten benoemen of helpen met het vinden van een sterke, helpende overtuiging. Loes (30), projectleider bij een ministerie, functioneerde goed, maar had eigenlijk al jaren het gevoel dat ze niet uit het leven haalde wat erin zat met haar strategie van bescheidenheid, ‘gewoon’ doen en aardig zijn. Ze vond het normaal om tijdens vergaderingen of één-op-ééngesprekken niet te zeggen wat ze werkelijk vond. Loes vond zich niet bijzonder slim, ondanks haar academische opleiding. Vanaf het moment dat ze besloot de realiteit te erkennen dat ze nu eenmaal een intelligente vrouw was, veranderde haar wereld: “Ik ben slim.” Eindelijk kreeg haar zelfvertrouwen, dat jarenlang beperkt was geweest tot 70%, de kans om door te groeien. Ze twijfelde minder aan zichzelf, durfde zichzelf te zijn en oefende met zeggen wat ze wilde zeggen. Loes: “De grootste verandering was voor mij het besef dat ik en mijn mening er mogen zijn.” Tegen haar coach zei ze: “Doordat jij dit zo expliciet benoemde, ben ik het ook gaan zien en geloven. Dit leidde tot de nieuwe overtuiging dat mijn mening net zo waardevol is als die van een ander en dat ik ruimte mag nemen om mijn mening voor het voetlicht te brengen.” Dat iemand het zelf moet doen, betekent dus niet dat die persoon het alleen moet doen. Als coach kun je iemand helpen zijn of haar zelfvertrouwen terug te krijgen, mits die persoon daarvoor openstaat. Het begint met bewustwording. Daar is mijn boekje voor bedoeld. Veel plezier ermee.

Julia Julia, senior consultant bij de overheid, besloot haar onzekerheid te lijf te gaan. Vooral als ze een presentatie moest geven, sijpelde haar zelfvertrouwen weg. Op het ene moment zat ze op een stoel tussen het publiek, met meer dan 70% zelfvertrouwen, een kwartier later stond ze op het podium, tien meter verderop, en was dat zelfvertrouwen gedaald tot 30%. Ze liet kennelijk tientallen procentpunten liggen op haar stoel en gaf het weg aan de experts in de zaal die volgens haar meer verstand hadden van het onderwerp. De eerste stap die ze moest zetten, is haar zelfvertrouwen in eigen beheer nemen. Vervolgens leerde Julia hoe ze het kon managen en slaagde zij erin haar zelfvertrouwen beter op peil te houden voor en tijdens het geven van presentaties. Julia: “Ook in mijn werk zie ik terug dat ik veel steviger in mijn schoenen sta, heerlijk! Ik kom minder twijfelachtig over en merk dat dat invloed heeft op mijn gesprekspartner. Ik kreeg er zelfs al een paar keer opmerkingen over.” Karin Karin, voormalig interim-manager, schatte haar zelfvertrouwen op 75%. Denkend aan succesmomenten gingen haar gedachten uit naar een team dat vele problemen kende en waar zij begeleiding aan had gegeven. Naarmate zij er langer bij stilstond, groeide haar zelfvertrouwen. Karin: “Het dringt tot mij door dat het team nadien zelf verder kon met de handvatten en persoonlijke begeleiding die ze hadden gekregen.” Toen zij haar hele verhaal had verteld, constateerde ze dat ze op 100% zat.

Frank Schaper (54), zelfstandig personal coach, trainer en auteur, combineert zijn inzichten uit zijn huidige praktijk en zijn vorige boeken over leiderschap, persoonlijkheid en burn-out met zijn ervaringen als voormalig KLM-manager. Zijn nieuwe boek ‘100% zelfvertrouwen’ (2012) is bedoeld voor iedereen die zijn of haar zelfvertrouwen wil vergroten of een ander daarbij wil helpen.


PROGRAMMA 09u30

Onthaal met koffie

10u00 - 10 u15 Inleiding en welkomstwoord door Ilse Van den Daele, voorzitter HSP Vlaanderen 10u35

Debat 'Intuïtie versus weten schap' door : Nederlands Auteur Susan Marletta-Hart en Dr. Lieve Dams

11u20

Pauze

11u50

Panelgesprek ‘hooggevoeligheid, gezondheid en welzijn’ Prof. Dr. Elke Van Hoof Dr. Gerbert Bakx Prof. Dr. Manu Keirse Hilde Taillieu

12u50

Middagpauze met broodjeslunch 13u30 – 14u30 Aparte sessie voor professionele hulpverleners : ‘Suïcide ligt gevoelig, preventie op maat’

Dossier Dag van het Gevoel • Gedicht ‘Dag van het Gevoel’

Prof. Dr. Elke Van Hoof Prof. Dr. Lieve Dams – Michaël Portzky Dr. David Dewulf

• Wat gebeurt er zoal naast de

panelgesprekken? • Heb je een vraag voor de panelleden? • Onze sprekers geven hun visie op de Dag van het Gevoel!

Schrijf je in via de website www.dagvanhetgevoel.be

14u45

Pol Goossen : acteur/peter HSP Vlaanderen

15u30

Pauze

16u00

Panelgesprek ‘Omgaan met hooggevoelige kinderen’ Marc Litière – Linda T’Kindt Claire Wiewauters Hilde Timmermans

17u00 17u15

Slotwoord door Ilse Van den Daele Einde

Mee bekend maken? Wens je je als lid te engageren deze bijzondere dag mee bekend te maken ? Zend ons een mail op : [email protected] met als onderwerp : ‘DVHG ik wil mee bekend maken’ en ontvang van ons het aantal posters en flyers dat u opgeeft om op te hangen en te verspreiden in uw buurt.

Handje toesteken? Wens je een handje toe te steken op deze bijzondere dag ? Zend ons een mail op : [email protected] met als onderwerp : ‘DVHG helpende hand’. Je ontvangt van ons een formulier met de uren en taken waaruit je kan kiezen.


Vrij zijn Ter gelegenheid van een opname voor Stories TV ontmoette onze voorzitster Ilse, Raymond De Bruyne. Raymond is auteur van 17 dichtbundels en duidelijk een bijzonder én gevoelig persoon. Het gedicht ‘Vrij zijn’ schreef hij speciaal voor de ‘Dag van het Gevoel 2013’

Zich vrij voelen bevrijd van de woelige omgeving om jezelf te kunnen zijn te willen zijn te mogen zijn te leren zijn in het gewoon genieten bij een tikkende klok als tijdgenoot doodgewone rust in een stille kamer met enkel de schemerlamp als klare kijk op minuscule kleinigheden weg van alle drukte gebrom getier gesakker geroep ginds buiten dat je soms ra-de-loos maakt zenuwachtig en opgefokt in die jachtige wereld van meer en meer en nog meer en te weinig van minder en minder en minst bevrijd in wat je simpel wil zijn en voelen verlost van hen die je steeds maar willen imponeren overtuigen overhalen van gelijk hebben en willen krijgen en gewoon over je heen razen als.... ja ...als wat of wie

soms voel je je klein in die leefwereld van elke dag maar tegelijk zo zalig in die oase van stilte het hoorbare niets van kalmte om dan plots weer ondergedompeld te worden in de drukte van het lawaai oorverdovend niet te harden soms maar waar je spijts alles niet altijd kan aan ontsnappen

wereld eigenlijk zou je eens opnieuw moeten ontstaan vertrekkend van niets komend tot iets heel simpel eenvoudig zonder al teveel poespas waar je goed gevoel een ereplaats verdient een wereld waar het zoeken naar ongekunsteldheid de bovenhand kan halen maar nog te zeer een zeepbel blijkt lucht die binnen de kortste keren uit elkaar spat tot niets wat eens iets bescheiden had kunnen worden om zich aan op te trekken

gelukkig dat diezelfde wereld ook mensen herbergt die evenzeer gevoelens en emoties hoog in het hart dragen en het koesteren om het weerbaar te houden als een waardevolle schat wegvluchten uit de cocon van overladen onbenulligheden

overtolligheden van rennen en jagen kan de weg vrij maken naar een andere cocon van tijd nemen tijd maken tijd even opzij zetten om zo nieuwe tijd te creëren in tijd die rest om tijd te steken in tijd die rijp is om er eindelijk tijd voor te maken voor jezelf in het zelfbewust kiezen van gevoelsmatige dingen


Foto Marie Olaerts

weet je… geraakt door een traan

zich goed voelen in denken en voelen is net als die vogel in de lucht niet gehinderd ongestoord zonder blikken vol minachting verbazing onbegrip van zij die alles anders inkleuren een vrije vogel willen zijn in een nooit eindigende vlucht met de wind als ruggensteuntje kan het verlangen naar meer zelfstandigheid nog verder doen groeien en het gevoel van welzijn versterken als je er maar in durft geloven

een blik die ene film dat mooie lied geraakt door een lach een raakpunt met simpele letters opgeschreven om te lezen te herlezen te onthouden door te geven geraakt door rake woorden doen je herleven in een wereld die nog steeds bol staat van dat meer en meer en telkens meer met vergaren bezitten en domineren als je dan weg van die drukte tijd neemt om even in de spiegel te kijken sta je oog in oog met je spiegelbeeld de spiegel laat zien dat jij het bent die daar staat hoe kom je over zit er iets fout of kan je gewoon tonen wie je bent

weet je… het blijft de buitenkant maar de binnenkant geeft de spiegel niet prijs het is té zinvol té belangrijk om wat van binnen zit prijs te geven de spiegel begrijpt je wel het binnenste wil je enkel delen met hen die geloven in jou het evenbeeld in de spiegel geeft voldoende vertrouwen met een knipoog die teruggekaatst in het glas de boodschap meegeeft dat jullie mekaar door en door kennen de spiegel en jij

misschien heb je tot nu toe je wat laten leven té weinig zelf echt geleefd om die levensloop wat bij te sturen in het dagdagelijkse leven het vraagt durf een stap te zetten in het onbekende door met gedreven kracht vertrouwen optimisme te blijven geloven in je eigen kracht van zelferkenning zonder faalangst zonder vrees want durf vraagt nu eenmaal durf om eens halt te durven houden bij simpele dingen zonder dat rust nu eens roest gun dus rust een kans tussen alle drukte door door stoom af te blazen in het helse ritme van elke dag met dat eeuwig kluwen en duwen en trekken sleuren en wringen door die toevloed af te remmen omdat de overdaad té groot wordt het verstikt het ontneemt je de lucht die nodig is om jezelf te her-ontdekken met jouw eigen waarden gewoon gewoon kunnen zijn geen held geen idool lijkt perfect normaal té volmaakt zijn is té perfect om eerlijk over te komen jezelf zijn in doen en laten is dé juiste keuze om perfect anderen in de ogen te durven kijken


weten dat je weet wat anderen kunnen weten over iets wat jezelf al weet maakt van weten een soort wetenschap dat weten willens en wetens weet heeft van weetjes die je soms beter niet weet of toch allang wist weten dat je dit weet doet je van geen wijken weten om voor de dag te komen met jouw goed gevoel

wie wil je dan wel zijn voor de buitenwereld wat zien anderen wie je eigenlijk bent wie willen ze zien in jou een verwachtingspatroon dat niet altijd door iedereen kan gesmaakt worden maar je bent nu eenmaal wie je bent en je zal blijven wie je wil zijn wie wil dat nu eens inzien want het leven stapt loopt rent en jaagt slentert en flaneert het treuzelt zucht en zweet het ademt huppelt en kruipt beweegt zindert

Dag van het Gevoel Wat gebeurt er zoal naast de panelgesprekken? Stands Naast de panelgesprekken kan je er een aantal stands bezoeken. Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid, HSP Vlaanderen, Lannoo, Mannaz school, Psychologies Magazine, etc… zijn allen aanwezig met een stand. Daarnaast vind je ook enkele stands van technieken of behandelwijzen die een bijdrage kunnen leveren tot het beter leren omgaan met je gevoel en/ of met hooggevoeligheid.

Beetje rust nodig, op adem komen? Dat kan op verschillende plekken. We hebben een gigantische fluisterruimte voorzien in de vorm van de St-Pieterskerk die op 10 m van de locatie ligt. Deze biedt rust en sereniteit voor wie daar behoefte aan heeft. Geen zin om in een kerk te zitten, dan kan je ook in de abdijtuin van de Sint-Pietersabdij kuieren. Een verborgen pareltje groen net om de hoek, met uitzicht op de unieke wijngaard van Gent. Misschien heb je wel zin in een ontspannen wandeling, dan kan dat gerust in het Citadelpark, op 5 min. te voet van het Sint-Pietersplein.

Extraatjes het leven leeft en je zit er midden in écht werkelijk zuiver en onvervalst authentiek dit ben jij eerlijk en gevoelig weerbaar en emotievol begripvol en luisterend niet in een rolletje geduwd niet met een masker op maar le-vens-echt zoals je 'echt' wil zijn kan zijn mag zijn in doen en laten met jouw zelfbewustzijn en dat goed gevoel heel dichtbij als welzijn voor vele anderen maar zeker voor jezelf

Voor elke deelnemer is een goodiebag voorzien. We kunnen je alvast verklappen dat er écht leuke spulletjes in zitten!

Dag van het Gevoel Heb je een vraag voor de panelleden in de specifieke panels? Heb je een specifieke vraag voor één van de panels? Zend ze ons voor 10 maart : [email protected] met vermelding ‘mijn vraag aan panel : …’ mét vermelding van het specifieke panel. Een greep uit de vragen zal aan bod komen.


We laten Peter Pol aan het woord

HSP Vlaanderen stelt voor : De sprekers van de Dag van het Gevoel

Ik kan me best inbeelden dat heel wat lezers van dit blad nooit naar ‘THUIS’ (één) kijken op televisie. Ze lezen een boek, spelen met de kinderen of kijken misschien wel naar ‘FAMILIE’ (vtm). In ‘THUIS’ vertolk ik al vijftien jaar de rol van ene Frank Bomans. Een beetje een LSP’er, die vent. Met momenten grof, brutaal, schept overal problemen die nooit ‘zijn’ schuld zijn, puberaal sexistisch, niet vies van wat drank tevéél, vindt het onverklaarbaar dat niet àlle vrouwen

HSPeter Pol Goossen www.polgoossen.be

op hem vallen en begrijpt vooral niet waarom ze dat niet doen. Kortom een vent van dertien in een dozijn. Daarom speel ik die Frank Bomans zo graag. Ik zet zulke lieden, waarvan je er aan elke toog in elk café in

‘Dag van het Gevoel, of hoe meer aandacht voor ge-

Vlaanderen wel eentje vindt, graag te kakken. Dat én

voeligheid tot een beter welzijn leidt’. Deze dag wordt

af en toe wat schrijven is ‘mijn’ verweer tegen deze

georganiseerd om gevoelens en beter omgaan met je

boze wereld. Ikzelf, Pol dus, ben een beetje het te-

gevoel in onze maatschappij meer ruimte te geven.

genovergestelde van die Frank Bomans. Mensen die

Pol brengt op de Dag van het Gevoel een extract uit

mij beter kennen zullen dat zeker beamen. Ik ben een

zijn stuk over hooggevoeligheid “Daar sta je dan”. We

HSP. Ja, ik ook… HSP tot en met, en sinds 2010 ook

vatten voor u de betrokkenheid van Pol Goossen met

HSPeter. Een hele eer, vind ik dat. Ik kom niet zoveel

dit thema samen.

gelijkgestemde zielen tegen op deze wereld, in deze maatschappij, in dit leven, in deze drukke braderij van langen duur. En zie, via mijn theaterproductie ‘DAAR STA JE DAN’ zomaar plotsklaps tot HSPeter worden gebombardeerd. Nog meer stukjes mogen schrijven: columns, cursiefjes, af en toe polemisch van aard.

Mijn persoonlijke heikele pijnpunten zijn grosso modo: lawaaioverlast, mensenleed maar OOK, en ik druk op het woord OOK, dierenleed

Fijn. Het scheel van de pot. De druk van de ketel. Oef…!! Mijn persoonlijke heikele pijnpunten zijn grosso modo: lawaaioverlast, mensenleed maar OOK, en ik druk op het woord OOK, dierenleed. En van deze drie zaken alle aanverwante tussen- en neveneffecten. Als je daar iets over oppert, over kwékt omdat het je niet zint, ben je dan verzuurd? Nee, begot. Het is de vinger op de wonde en die wonde is bijvoorbeeld dat in deze wereld lawaai verworden is tot norm. Lawaai is gewoonte. Lawaai als gewone gang van zaken. Vrese-

Pol Goossen heeft een sterke mening over vele zaken, hij is maatschappijkritisch, recht voor de raap en durft daarvoor ook uit te komen. Hij heeft zijn eigen weg, zijn eigen tempo gevonden in het leven en leeft naar eigen normen en waarden. Chapeau! Wat een voorbeeld. Natuurlijk was en is het niet altijd even makkelijk in onze maatschappij, daar weten we allemaal van mee te spreken. En Pol heeft een vriend, een vriend die niet van zijn zijde wijkt en die waar mogelijk steeds aanwezig is! Wap is zijn

lijk is dat toch? Mensen die alsmaar zeuren over het weer, dié zijn verzuurd, naar mijn gevoel. “Arrêt, ’t regent weeral, mijnheer Goossen”, mompelen ze dan somber en verveeld. Ik antwoord dan steevast: “Och, madame, je kan ook in Haïti of Syrië wonen.” Of: “Goed voor de patatten en de legummen, mijnheer.” Of: “Tja, in de Sahel regent het nooit.” Een aanklacht tegen de norm lawaai is van een heel andere orde.

hond, zijn trouwe viervoeter.


Waarom zou dat niet mogen? Waarom mag er uren,

Veel mensen zijn continu op zoek naar een nog hogere

dagen, weken, maanden, jaren gezeurd worden over

positie, nog meer macht, nog meer roem, nog meer

voetbal en koers en niet over lawaaioverlast. Kan mij

rijkdom. Snelheidsduivels op de autosnelweg. Altijd

het schelen of Anderlecht, Ajax of Boeregattegem de

gehaast, knipperlichten en middelvingers in aanslag.

Champions League wint. Heeft Tom Boonen, Sven Nys

Neen, geef mij maar de rechterrijstrook. En af en toe

of Piet Lul de Ronde van Frankrijk gewonnen? Het zal

een afrit natuurlijk”.

mij worst wezen. Figuurlijk dan want ik ben al jàren veggie. Ja, ook dat nog. Heel vroeger, in een vorig leven, at ik ook vlees. Tot Gaia me heeft doen inzien dat mensen dieren zéér slecht, ja zelfs misdadig, bejegenen opdat er zo vlug en zoveel mogelijk biefsteakjes, côteletjes of ‘weusten’ overal te lande op borden

Ik ben peter van onder meer centrum voor Basisedu-

zouden worden getoverd. Inzicht is de basis als het

catie, Seafirst foundation en het Dierenasiel van Sint-

gaat om werelden te verbeteren.

Truiden. Ik steun campagnes van Ziekenzorg CM, EVA, Gaia, Kom op tegen Kanker en nu ook HSP Vlaanderen. Journalisten vragen me weleens “ Waar-

Voor Pol Goossen zijn er

om haal je je dat allemaal op de hals? “

drie ‘soorten’ weerloze wezens

Op feestjes, recepties en premières zie je me zelden

die je goed moet verzorgen:

of nooit. Ik heb geen zin meer in nutteloze, nodeloze

kinderen, zieke mensen en dieren. “Het zal je maar overkomen: de ene dag kerngezond zijn en de andere dag pijn hebben of problemen hebben met het hoofd of het hart. Dan verandert heel je leven”.

ontmoetingen en nutteloze, nodeloze gesprekken. Hey, hoe gaat het? En? Alles Goed? Ja, ja dank u wel. Typische receptiepraat. Daar steek ik mijn tijd niet meer in. Die steek ik nu liever in goede doelen waar ik achter sta. Ik vind dat een sociaal gedrag nut en functie moet hebben. Zeker als BV. Als je de kans krijgt om ergens je stempel op te drukken, dan moet je die grijpen”.

Ik neem al eens een afrit langs de autosnelweg en ga op zoek naar mooie plekjes. En ja, ik heb er al veel gevonden. In de Antwerpse Kempen, de Vlaamse Ardennen, Limburg, het Pajottenland, de Ardennen… Vlak over de grens zijn er trouwens ook prachtige na-

In 2005 maakte ik een toneelstuk over dementie en af

tuurgebieden. Wap, mijn geliefde en ik hebben het

en toe speel ik dat nog. Ik ben geen dokter of weten-

geluk dikwijls naar Zeeland te kunnen gaan. We loge-

schapper. Ik ben alleen maar een woordkunstenaar,

ren dan in een huisje van vrienden, niet ver van Cad-

een acteur. Dat is alles wat ik kan doen om met dat

zand. De zon zien opkomen. Wandelen over het

thema bezig te zijn. Mensen leven langer maar de

strand en in de duinen. Bloemen, planten, vogels en

andere kant van de medaille is dat almaar meer men-

vlinders bestuderen. Dat is voor mij onthaasten”.

sen dement worden. Het is zo’n beklijvende materie dat het stuk – dat ik intussen ongeveer 160 keer heb

En onthaasten en stress-loos door het leven te gaan

gespeeld - nog altijd heel ontroerend is, ook voor mij”.

lukt me doordat ik probeer tevreden te zijn met wat ik heb in plaats van te zeuren over wat ik niet heb. Het

Er zit ook een evolutie in de reacties van het publiek

is een huizenhoog cliché, maar het is wel de essentie.

op de stukken die ik geef. "Ik heb jarenlang met 'De Wereldkampioen van Ronald Dahl' rondgetrokken. Dat was lachen van het begin tot het einde. Na afloop zeiden de mensen steevast' oh , plezant en proficiat en we hebben ons goed geamuseerd'. Na 'Uitgewist' zeggen ze ook wel eens 'proficiat', maar ze zeggen vooral

Mensen zijn zo dankbaar voor

'dank u wel'. Omdat ik met dat thema bezig wil zijn. En dat vind ik tof. Ik vind dat nuttig werk. Hetzelfde

de erkenning en herkenning

ervaar ik nu met mijn stuk over hooggevoeligheid “daar sta je dan”. Mensen zijn zo dankbaar voor de erkenning en herkenning.



David Dewulf

Bron: artikel ‘Meester, hij mediteert weer! Onderzoekers pleiten voor mindfulness in scholen’ De Standaard on-line zaterdag 16 juni 2012 Auteur: Joël De Ceulaer

Mindfulness werkt erg goed om psychische problemen en zelfdoding bij jongeren te helpen voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek aan de KU Leuven. ‘Daarom moet er, naast lichamelijke opvoeding, in scholen een vak mentale hygiëne komen',

Maak kennis met David Dewulf Dokter David Dewulf, oprichter van het Instituut voor Aandacht en Mindfulness, met wie Raes samenwerkte voor zijn onderzoek, is het daar volledig mee eens. ‘Volgens mij moeten we mindfulness invoeren in alle middelbare scholen', zegt hij. ‘We zouden daar mooie dingen kunnen doen. We zouden zo veel jonge mensen kunnen helpen beschermen tegen psychische problemen.'

‘Eigenlijk zit onze geestelijke gezondheidszorg toch vreemd in elkaar', zegt Filip Raes. ‘Psychotherapeuten zitten als het ware te wachten tot mensen ten einde raad zijn en niet anders meer kunnen dan hulp zoeken. Dat moet anders. We moeten veel meer aan preventie doen. En we moeten naar een groepsbenadering, zodat we veel meer mensen bereiken. Ook jongeren. Ook in scholen. Mindfulness past perfect in dat plaatje.' Raes is hoofddocent psychologie aan de KU Leuven en rondde pas een groots opgezet onderzoek af naar het effect van mindfulness op jongeren. ‘De resultaten hebben mij positief verrast', zegt hij. ‘We weten uit recent Amerikaans onderzoek dat de leeftijd waarop mensen voor het eerst een depressie krijgen, almaar lager ligt. Tegenwoordig is dat vaak al tussen je veertiende en je twintigste. Ook de Vlaamse suïcidecijfers wijzen op een enorme hoeveelheid psychisch leed bij onze jongeren. Ik vind dat we het debat daarover eens breed moeten opentrekken.'

Uit de negatieve spiraal Dewulf was een van de pioniers van mindfulness in Vlaanderen. ‘Tien jaar geleden heb ik het geïntroduceerd aan het Gentse universitaire ziekenhuis', zegt hij. ‘Aanvankelijk werd het als meditatietechniek gebruikt om stress te verminderen, vandaar de naam MBSR, mindfulness based stress reduction. Ondertussen wordt het gecombineerd met de inzichten van de cognitieve psychologie en kennen we MBCT, mindfulness based cognitive therapy.' Die academische verankering heeft geleid tot de doorbraak, aldus Dewulf. ‘Sinsdien groeit het echt exponentieel. Mindfulness heeft niet zozeer te maken met wát je doet, maar met de manier waaróp je het doet. Daarom is het op alles van toepassing. Het komt erop neer dat je aandacht hebt voor alles wat er op je afkomt: je leert op een heldere manier kijken naar je gewaarwordingen, gedachten en gevoelens. En naar de manier waarop je jezelf vaak ongelukkig kunt maken, door jezelf te laten meeslepen in een negatieve spiraal. Als je daar aandacht voor hebt, kun je vermijden dat het zover komt.' Dat mindfulness werkt, is ondertussen wetenschappelijk aangetoond: als terugvalpreventie bij mensen die al een of meerdere depressieve episodes hebben gekend, is het volkomen evidence based, zoals dat heet. In 2005 bevestigde Dewulf dat met een onderzoek aan de UGent, waarvoor de dienst psychiatrie subsidies kreeg van toenmalig Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Inge Vervotte. ‘De kans op een nieuwe depressie wordt na een mindfulnesstraining op z'n minst gehalveerd', zegt Dewulf. ‘Daarom is het zo jammer dat we sinds dat onderzoek niets meer van de Vlaamse overheid hebben gehoord.'

De kans op een nieuwe depressie wordt na een mindfulnesstraining op z'n minst gehalveerd


Evolutionaire zwartkijkers Binnenkort, denkt Filip Raes, schuiven ze proefpersonen voor, tijdens en na hun mindfulnesstraining in de scanner. ‘Dan kunnen we echt zien wat het in de hersenen teweegbrengt', legt hij uit. ‘Voorlopig weten we dat niet, maar we hebben wel een tamelijk goed idee van de manier waarop mindfulness precies werkt.' Wie ooit een depressie heeft gehad, is extra gevoelig voor momenten waarop het wat minder goed gaat, aldus Raes. ‘Op een bedrukte stemming reageren sommigen van ons meer dan anderen automatisch met negatieve gedachten. Als je daar geen aandacht voor hebt, loop je het risico dat de trein weer vertrokken is. Als je die negatieve gedachten leert observeren, kun je er leren afstand van nemen. Dat verklaart wellicht de effectiviteit van mindfulness. Een ander mechanisme dat zeker meespeelt, is exposure of blootstelling. Cognitieve gedragstherapeuten weten dat je mensen van een fobie kunt afhelpen door hen bloot te stellen aan datgene wat hen angst inboezemt. Dat gebeurt in zekere zin ook tijdens een mindfulness -training: je leert met rustige aandacht kijken naar de dingen waarvoor je normaal gesproken in gedachten zou willen weglopen.' Eigenlijk is de mens een evolutionaire zwartkijker, legt David Dewulf uit. ‘Onze geest besteedt drie keer zoveel aandacht aan mogelijke gevaren en problemen dan aan mogelijke meezitters. Dat is perfect verklaarbaar: wie het gevaar negeert, heeft een kleinere kans om te overleven. We zijn automatisch gefocust op het zien van risico's en bedreigingen. Bij sommige mensen is dat systeem zo overgevoelig dat ze zich snel laten meeslepen door allerlei negatieve gedachten. Dankzij mindfulness word je je bewust van de mentale filter waardoor je naar de wereld kijkt. Dat sluit aan bij de moderne wetenschappelijke inzichten over hoe onze geest werkt.'

Voorkomen en genezen Mindfulness wordt vandaag zowat overal, en voor zowat alles gebruikt. In bedrijven, in ziekenhuizen, op palliatieve afdelingen, bij eetstoornissen. Om te stoppen met roken, om het zelfbeeld van kansarmen op te krikken. In de cel zelfs – David Dewulf heeft onlangs de toestemming gekregen om trainingen te mogen organiseren voor gedetineerden in Leuven. ‘Sommige mensen denken nog altijd dat het iets semi-religieus is', zegt Dewulf. ‘Maar dat is absoluut niet het geval. Ook met new age heeft het niets te maken.'

Dat het ook bij jongeren zou werken, was tot dusver niet zeker, volgens Dewulf. ‘Al konden we het wel vermoeden. Tot aan de adolescentie is de hersenontwikkeling nog volop aan de gang. Bij jongeren tussen de 14 en 17 jaar oud worden nieuwe hersengebieden actief. Het piekervermogen wordt groter, zeg maar. Daarom wilden we nagaan of mindfulness bij die leeftijdsgroepen even goed zou werken als bij volwassenen.' Het onderzoek werd gesponsord door de vzw Ga voor geluk en liep de afgelopen drie jaar in Vlaamse scholen, bij in totaal 400 leerlingen. ‘Dit was het eerste onderzoek ter wereld van die omvang', zegt Dewulf. ‘Het voldeed aan de belangrijkste wetenschappelijke vereisten.' Filip Raes, academisch eindverantwoordelijk voor het onderzoek, is zeer opgetogen over de resultaten. ‘De volledige resultaten maken we dit najaar bekend, als we ons artikel gepubliceerd hebben in een wetenschappelijk vakblad', zegt hij. ‘Maar ik kan nu al zeggen dat het zeer duidelijk is dat mindfulness een significant effect heeft, ook bij jongeren. Het helpt preventief, om psychische problemen te voorkomen. En het helpt zelfs curatief, om psychische problemen te reduceren.' En dus moeten we eens goed nadenken over de introductie van zulke technieken in het onderwijs, vindt Raes. Zeker in het licht van de nieuwe cijfers van de Vlaamse Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg, waaruit blijkt dat van de 50.000 patiënten die vorig jaar aanklopten, bijna een vierde jonger was dan 17. ‘Er wordt in onze scholen hoog ingezet op lichamelijke opvoeding', zegt Raes. ‘Terecht. Maar misschien is het een goed idee als we in de toekomst evenveel aandacht zouden besteden aan de mentale hygiëne van onze jongeren. Mindfulness zou daar een rol bij kunnen spelen.'

Eigenlijk is de mens een evolutionaire zwartkijker. ‘Onze geest besteedt drie keer zoveel aandacht aan mogelijke gevaren en problemen dan aan mogelijke meezitters. Dat is perfect verklaarbaar: wie het gevaar negeert, heeft een kleinere kans om te overleven. We zijn automatisch gefocust op het zien van risico's en bedreigingen.



Hilde Taillieu

Maak kennis met Hilde Taillieu Hilde Taillieu is zorgconsulent en heeft een jarenlange ervaring in de ouderenzorg. ‘Ervoor zorgen dat bewoners krijgen wat ze nodig hebben, rekening houdend met wat ze graag hebben, daar streef ik naar via vorming voor medewerkers en directie’, legt Taillieu uit. Vanuit haar ervaring in de ouderenzorg is de passie voor de 'zorg in het algemeen' gegroeid. Of we nu in een rusthuis, een ziekenhuis, een kinderdagverblijf, de thuiszorg of in om het even welke dienstverlenende sector werken, het is en blijft een uitdaging de zorg te laten vertrekken vanuit de noden en de wensen van de zorgvrager. Opleidingen zoals Neuro Linguistisch Programmeren*, Bemiddelen en Sofrologie** hebben haar daar een bredere kijk op gegeven. Dit alles vormt voor haar de basis om als zorgconsulente mensen en organisaties te ondersteunen. Binnen de zorg de mens centraal stellen, het lijkt zo evident en toch niet bepaald makkelijk om in de praktijk om te zetten. Het zijn geen zieken, ouderen, kinderen.... die we verzorgen, maar mensen die toevallig ziek, oud of kind zijn .... die zorg nodig hebben. Zorg in de ruime zin van het woord, cure and care! Met Anders vzw gaat haar passie nog een stukje verder. Ze wil hiermee een debat over zorg op gang brengen. Er is een evolutie op gang gebracht in de manier van zorgen, maar die evolutie kan volgens mij nog diepgaander. Het is een maatschappelijk gebeuren en een mentaliteitsverandering is noodzakelijk. Zorg dragen voor ouderen, zieken, kinderen, we doen het al eeuwen, laat ons samen stilstaan bij de vraag: wat vindt iemand die zorg nodig heeft, in welke vorm dan ook, zelf echt belangrijk ? Om dit te kunnen doen dienen we de persoon zo goed mogelijk te kennen. Vragen stellen, observeren en vooral goed geïnformeerd zijn. Ook en vooral in de ouderenzorg is de voorgeschiedenis, het echte zijn van onze bewoner een belangrijk gegeven om voor de oudere als mens te kunnen zorgen.

Goed geïnformeerd zijn zorgt dan ook voor betere zorg. Niet alleen in onze maatschappij, maar ook bij de zorgverleners is hooggevoeligheid nog veel te weinig gekend, laat staan dat men er rekening kan mee houden. Bovendien is het ook bij onze ouderen onbekend. Zij zitten zelf nog met heel veel vragen en ervaren nog dagdagelijks de moeilijkheden ervan en worden er vaak zelfs gezien als ‘lastige’. Van jongsaf aan leren we immers dat het verstand primeert op het gevoel en dit was in vroegere tijden nog meer het geval. Het is dus belangrijk voor zorgverleners om goed geïnformeerd te worden over wat HSP-zijn is. Alleen om die manier kan men op zoek gaan naar de behoeftes en noden van de bewoners. Alleen op die manier gaat men een stapje verder in het ‘zorgen voor’.

(*) Neurolinguïstisch programmeren (NLP) is een methodiek voor training, coaching en communicatieverbetering (**) Sofrologie is een discipline die je toelaat je persoonlijke mogelijkheden te ontplooien en je dagelijks leven te verbeteren. Door het aanleren van een eenvoudige methode kan je je vertrouwen en zelfstandigheid vergroten. Je kan een geestelijk en lichamelijk evenwicht bereiken, nieuwe plannen maken en geleidelijk evolueren naar een optimale vorm en een toestand van algemeen welzijn.



Lieve Dams

Maak kennis met Lieve Dams Van waaruit uw betrokkenheid met dit thema? Ik heb altijd interesse gehad in mensen met een bijzonder brein, en dit vanuit diverse invalshoeken. Ook mensen die hoogsensitief zijn hebben een brein dat vanuit hun gevoeligheid, soms anders en onverwacht reageert.

Het is nu eenmaal zo dat in onze maatschappij binnen heel veel domeinen onderscheid gemaakt wordt tussen normaal en abnormaal, maar stel dat we dit omkeren en dat we het normale als niet meer normaal gaan beschouwen en omgekeerd, met betrekking tot hoogsensitiviteit, hoe zou de wereld er dan uitzien. Gelukkig is er een enorme diversiteit onder de mensen en ik vind dat ieder mens zichzelf zou moeten kunnen zijn. Het begin om je als hoogsensitieve beter te voelen in de maatschappij, die we toch niet kunnen veranderen, is dat je jezelf leert accepteren hoe je bent. Zo komt er ook letterlijk meer ruimte voor de omgeving, de andere, om kennis te kunnen maken op een positieve manier met dat stukje dat anders functioneert, maar daarom niet minder acceptabel kan zijn. Dus sensitiever zijn voor hooggevoeligheid zal alleen maar tot meer begrip leiden. Wat vindt u daarin belangrijk? Zelfkennis en durven accepteren en zijn wie je bent. Vaak creëren we door onze attitude mee het beeld dat anderen van ons vormen. Jezelf durven zijn, kan hel-

Maar wat is ‘anders zijn’ en kan anders zijn ook geen meerwaarde hebben ? Omdat de klachten waarmee hoogsensitieve mensen vaak kampen, niet altijd geplaatst konden worden in een diagnostisch kader, zoals wij dat als psychiater gebruiken, ging ik meer en meer op zoek naar waar ik deze signalen dan wel een plaats in kon geven, zonder hen in te delen in de klassieke diagnostische hokjes. Dus eigenlijk kan je zeggen dat de betrokkenheid kwam door de professionele context maar uiteraard blijft er ook mijn persoonlijke interesse hierin.

pen om dit beeld te laten nuanceren door de buiten-

‘Dag van het Gevoel, of hoe meer aandacht voor

Lichaam en geest kunnen niet gescheiden worden,

gevoeligheid tot een beter welzijn leidt’. Staat u achter deze uitspraak ?

tenzij men dissocieert. Wanneer er meer aandacht

Ik sta achter deze uitspraak, omdat het belangrijk is dat hoogsensitieve mensen leren dat ‘anders zijn’ mag. Kunnen labelen waarom ze sensoriële prikkels bijvoorbeeld sterker voelen en hierin erkenning krijgen, zal de lijdensdruk, de draaglast verminderen en hun innerlijke draagkracht vergroten. Dit heeft uiteraard een positieve invloed op ons algemeen welzijn. Immers kunnen lichaam en geest niet van elkaar gescheiden worden. Wanneer we te veel stress ervaren, heeft dit ook een weerslag op ons immuunsysteem en kunnen we sneller ziek worden.

meer aandacht zullen hebben voor onze eigen sensiti-

Zelennis en durven accepteren en zijn wie je bent. Vaak creëren we door onze attitude mee het beeld dat anderen van ons vormen. Jezelf durven zijn, kan helpen om dit beeld te laten nuanceren door de buitenwereld

wereld dus om die buitenwereld op een andere manier sensitiever te laten zijn. Niet genoeg aandacht voor onze gevoelens en die van de ander heeft een sterke invloed op het algemeen welzijn van vandaag. Hoe zal meer aandacht voor (hoog)gevoeligheid naar de toekomst toe het algemeen welzijn positief kunnen beïnvloeden?

komt voor de gevoeligheid van anderen en we ook viteit, zal er een beter evenwicht komen tussen de psychische en fysieke componenten in ons mens-zijn en dus ook in de maatschappij. Sensibilisatie zal altijd leiden tot het vergroten van de ruimte om gevoelens te kunnen posten of te ontvangen. Wanneer onze innerlijke kant beter in evenwicht is, zal dit ongetwijfeld leiden tot een gezonder lichaam. Wanneer er weer aandacht kan zijn voor de verbale en non-verbale communicatie in de maatschappij, op een manier waarin de mens centraal staat en niet de multimedia, zal men ook terug meer oog krijgen voor de gevoeligheid van de andere. Uiteraard kunnen de multimedia wel gebruikt worden om de signalen van de gevoeligheid, te helpen verspreiden en te maken dat ze op de juiste wijze bij een potentiële ontvanger komen.


De laatste jaren is er al meer aandacht voor hooggevoeligheid gekomen. Ziet u daarin evolutie?

En binnen onze samenleving … Kennis kan tot oplossingen leiden binnen de diverse contexten van onze samenleving.

Ik zie zeker een positieve evolutie. Mijn inziens spelen meerdere factoren hierin een rol. ‘Hoogsensitief zijn’ heeft een naam en zelfs een gezicht gekregen. Het is als het ware niet meer anoniem of onherkenbaar. Enerzijds durven mensen die hoogsensitief zijn zich sneller te uiten en anderzijds zijn er ook bronnen die aangeven dat er meer sensitieve kinderen geboren zouden worden. Wanneer een van de ouders hoogsensitief is, is de kans groot dat een van de kinderen dit ook zal zijn. Mochten het aantal hooggevoelige burgers toenemen dan zou dit er op langere termijn misschien toe kunnen bijdragen, dat er meer oog zal zijn voor details, dat er minder agressie is in de wereld, dat er meer wederzijds begrip is, dat de wereld stiller zal worden daar hoogsensitieve mensen behoefte hebben aan een prikkelarme omgeving. De aandacht voor hoogsensitiviteit zal toenemen en het zal minder als een uitzondering gezien worden, waardoor de druk op hoogsensitieve mensen ook zal afnemen en hierdoor ook hun innerlijke stress minder zal zijn.

Wat merkt u dat bijdraagt tot de draagkracht van hooggevoelige personen? Erkenning krijgen, herkend worden en vooral voor zichzelf uitmaken welke prikkels wel en niet gedragen kunnen worden. Voor zichzelf de vraagtekens oplossen en de puzzelstukjes in elkaar leggen zodat er een steviger geheel gevormd wordt in de persoonlijkheid, die uiteindelijk mijn inziens mede en grotendeels de draagkracht vormt van elk mens.

Heeft u nog één boodschap mee te geven in één zin naar hooggevoeligen in deze maatschappij? (voor onze leden) Wees jezelf ... anders zijn is niet noodzakelijk minder goed ... anders zijn kan ook heel bijzonder zijn!

Ontdekkingen hebben weinig met het intellect te maken. Welke invloed kan volgens jou meer aandacht voor hooggevoeligheid hebben binnen het gezin? De kennis en acceptatie van en door professionals, maar vooral ook van en door de directe omgeving waarin een hooggevoelig kind of ouder dient te functioneren. Het naar buiten brengen van de kennis rond hooggevoeligheid via colleges binnen de diverse opleidingen, maar ook via literatuur en multimediakanalen. En binnen de bredere leefomgeving, werk, vrijetijdsbesteding, familierelaties, vrienden, …? In feite hetzelfde antwoord als binnen het gezin. Op deze wijze kan er gewerkt worden aan het innerlijke conflict dat hoogsensitieve mensen vaak voelen, wat tot depressie, tot fysieke en mentale uitputting kan leiden op langere termijn. Ook conflict situaties met de omgeving zullen minder frequent voorkomen, daar de omgeving meer begrip zal kunnen vormen voor de hoogsensitieve persoon.

Er is aljd een bewustzijnssprong die je, wat mij betre, intuïe kunt noemen. De oplossing komt gewoon naar je toe en je weet niet hoe of waarom.

Albert Einstein Uit ‘Ik geef je inspirae’ - Happinez


Uit het Dagboek van Martin Heylen

Martin Heylen Verhaal uitgezonden op Radio 1 in het programma ‘Nieuwe Feiten’ Het is koud in Oostende. Er staat een stevige wind vanuit zee. Ik zie de vuurtoren. Het is avond. Dan komen de gedachten. Als ratten die pas uit hun krochten kruipen als het donker is. Het is eigen aan de leeftijd hoor ik soms. Een soort tristesse die zich niet laat verklaren maar wel een schaduw werpt over de lichtvoetigheid van de dag. Ik heb deze week een bloedstaal laten nemen. Routinecontrole. Nu is het bang afwachten of mijn cholesterolwaarden niet te hoog zijn. Zeker nu de feesten eraan komen. Ik heb de laatste weken gesport, dat helpt. Oh wat heb ik een bloedhekel aan het wachten op een uitslag. Ik hou niet van uitslagen. Toen ik 16 jaar was stopte ik met school omdat ik niet langer wilde beoordeeld worden door mensen die mij toch niet begrepen. Ik haatte die schoolrapporten. Die prestatiedruk. En kijk. Veertig jaar later is het alleen maar erger. Ik krijg het zuur van die cijfercultuur. TVprogramma’s worden gerecenseerd met cijfers en sterretjes. Of met een rapportje: 7 op 10. Eén punt gezakt. Het is een keerzijde van mijn prachtig beroep. Elk stuk dat ik schrijf, elk boek, elke uitzending op televisie voelt telkens weer aan als een examen. Ik steek er ook het beste van mezelf in, beter kan ik echt niet. Moet daar dan echt nog een cijfer bij? En hebben er gisteravond een miljoen mensen gekeken of waren het er ocharme maar 476.000? Wat maakt het uit als ze er blij mee zijn? Ik kan evenveel deugd hebben van een betekenisvolle brief die ik schrijf voor één mens. Soms vraag ik mij af: wie zijn die mensen die de hele wereld onderverdelen in cijfers en sterren? Restaurants, hotels, boeken, theater... 5 op 10 voor een voetballer die naast de bal heeft getrapt. En ik ben er zelf ook al door besmet. De film van vanavond scoort amper twee sterren. Dus daar kijk ik al niet naar. Of ik neem hem op en spoel hem achteraf door. Zodat ik alleen maar naar de reclame kan kijken. Grapjeuh…

Ik kijk nu uit het raam, zie de bundels van de vuurtoren over de daken zwiepen. Op zee, in dit barre weer, varen de vissers. Zeelucht, jodium, het zal hen worst wezen. Quota, cijfers, dààr gaat het om. ’s Avonds komen de gedachten. Melancholie, die niet te becijferen is. Een goed glas wijn kan helpen. Muziek maakt me rustig, met mijn geliefde naast mij. Een beetje radio, TV… tot het is wat het moet zijn. 10 op 10.

Als je gestresst door de stad fietst en het begint te regenen, raak je waarschijnlijk geïrriteerd. Maar als je geest kalm en ontspannen is, stoort het minder, kun je misschien zelfs genieten van de geur of het verfrissende gevoel op je gezicht. Dat scheelt een hoop ergernis en dus energie Julika Marijn Uit ‘Ik geef je energie’ - Happinez


Schrijf mee aan De Cocon Graag doen wij beroep op jou om aan ‘De Cocon’ mee te werken. Op die manier blijven we dit magazine steeds opnieuw boeiend en verrijkend maken. Hieronder vind je alvast enkele thema's voor de volgende edities van 2013. Kruip in je pen, ga aan de slag en laat je creativiteit en ervaringen samensmelten tot een boeiende mix. Wij kijken reikhalzend uit naar artikels en bijdragen van jouw hand. Heb je niet veel inspiratie, dan kan een korte getuigenis of schets van een bepaalde gebeurtenis binnen een thema, deel uitmaken van een artikel dat wij dan samenstellen. Je mede-HSP’ s danken je alvast.

Vernieuwde website van HSP Vlaanderen ! Beste, Met dit mailtje wil ik jullie danken voor jullie interessante en overzichtelijke website. Deze zomer kreeg ik van een neuroloog te horen dat ik wellicht hoogsensitief ben. De vele informatie die jullie aanbieden geeft me een gevoel van herkenning en opluchting. Waarvoor dank. Met vriendelijke groet,

Bijzondere feesteditie!! Lezing in Ingelmunster door HSP Vlaanderen !

April 2013 -

Cocon

Hooggevoelige kinderen, jongeren en volwassenen zeggen eigenlijk allen hetzelfde : 'Mijn interesses lopen zo sterk uiteen met die van mijn leeftijdsgenoten, wat hen interesseert, interesseert mij niet en omgekeerd'. Over het gemis van sociale aansluiting en verbondenheid. Mail naar [email protected] met vermelding van ‘artikel cc50, titel van je inspiratie en je naam’.

Hartelijk dank voor uw aanstekelijke en gedreven manier van uitleggen. Ik voel me toch voor een dag niet meer abnormaal en durf alweer eens de voordelen zien van hooggevoeligheid. Wat me nog de hele avond heeft beziggehouden was de prachtige verwoording dat zelfzorg geen egoïsme is. ‘k Vind dat zo mooi gezegd. Ik heb genoten van uw woorden. Dank u wel !!

Juni 2013 - Cocon 51 Mee met je tijd? of net liever niet? : Geen rijbewijs, geen internet? Waarom kiezen hooggevoeligen vaak voor deze weg? Wat zijn de voordelen en de nadelen? Weegt het ene op tegen het andere? Zorgt de strijd tegen de evolutie dan niet voor nog meer isolatie? Wat doet reizen met jou? Ga je graag op vakantie? Met 2? Met de kinderen of zonder? Met familie of vrienden? Blijf je liever thuis? Vertel ons je relaas, je ergernissen en anekdotes, … Mail naar [email protected] met vermelding van ‘artikel cc50, titel van je inspiratie en je naam’.

Gezocht : Bruikbare laptop Uw laptop recentelijk ingeruild voor een nieuwe en u hebt voor uw oude geen bestemming ? Is deze < 5 jaar oud ? Misschien wenst u uw oude laptop dan wel aan HSP Vlaanderen te schenken. Ja? Neem contact op via hsp.administra[email protected] met vermelding ‘schenking oude laptop’. Wij zijn U alvast heel dankbaar.


Volwassenen januari

Zelfcoaching voor (hoog)gevoelige personen te Gent zaterdag, 26 januari, 2013 - 10:00 tot 16:30 Provincie Oost-Vlaanderen zaaltje naast I&C centrum - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €295,00 - nietleden: €345,00 - Door: Linda T'Kindt - Wat belet je om de dingen te doen die je wil doen? Wat blokkeert je om de zaken te zeggen die je wil zeggen? Wat belet je om te zijn wie je wil zijn? Met deze cursus brengen we een proces op gang waarbij diverse tools worden aangereikt om het leven een nieuwe wending te geven met een beter zelfbeeld, groter zelfvertrouwen en een nieuwe assertievere levenshouding. We gaan samen op zoek naar jouw eigen kracht, talenten en innerlijke flow. Voor het beter leren omgaan met je hooggevoeligheid! We werken uitgebreid rond volgende thema's : Wat betekent hooggevoelig zijn voor mij! Gedachten zijn krachten: over zelfbeeld en zelfzorg. Ken jezelf. Communicatie en relaties. Intuïtie en zingeving. Voeding en beweging. Relaxatie: Mindfulness, yoga, visualisatie, meditatie. Deze 5-delige cursus gaat door op volgende zaterdagen : 26/1, 2/2, 2/3, 9/3, 23/3, telkens van 10u tot 16u30. Je krijgt tussentijdse opdrachten mee en een beperkte literatuurlijst, om de cursus te vervolledigen. Min. 10, max 15 deelnemers. Drankjes inbegrepen. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

februari

"Omgaan met je hooggevoeligheid" te Gent dinsdag, 5 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen De Cocon HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €10,00 - niet -leden: €12,00 - Door: Veroniek Valcke - Wat is hooggevoeligheid? Wat zijn de kenmerken? Wat kunnen de gevolgen ervan zijn in deze maatschappij? Hoe leer je beter met je eigen hooggevoeligheid omgaan? Dit en veel meer wordt op deze info-avond aan bod gebracht. Er is ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling ! Er zijn slechts 25 beschikbare plaatsen, dus snel inschrijven is de boodschap ! Wij bevinden ons in het consultatiecentrum op de benedenverdieping, een blauwe voordeur met huisnr 12a. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

"Omgaan met je Hooggevoeligheid" te Knesselare dinsdag, 5 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen Muziekschool Knesselare - Hoogte 1 - 9910 Knesselare - Door: Linda T'Kindt - Hoog Sensitieve Personen, zijn gevoeliger dan gemiddeld voor stemmingen van anderen, voor licht, geuren, geluiden en drukte. Daardoor raak je sneller overprikkeld. HSP is geen ziekte maar een karaktertrek met verschillende eigenschappen. Vaak ben je ook gewetensvol, zorgzaam, intuïtief en denk je na over de diepere zin van het leven. Indien je die hooggevoeligheid camoufleert of niet erkent, kan het de oorzaak zijn van fysieke en/of psychische problemen. In deze lezing, voor hooggevoelige mensen en voor diegenen die meer hierover willen weten, krijg je informatie over wat hooggevoeligheid is en hoe je er bewuster mee kan omgaan. ISM Bibliotheek Knesselare en HSP Vlaanderen. Inschrijven kan vanaf 20 december 2012 via www.vormingplusgent-eeklo.be

3-delige cursus "Hooggevoeligheid, vermoeidheid en zelfzorg" te Gent zaterdag, 9 februari, 2013 - 10:00 tot 12:30 Provincie Oost-Vlaanderen De Cocon HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 a - 9000 Gent - Voor leden: €65,00 - nietleden: €75,00 - Door: Linda T'Kindt - Vele hooggevoelige mensen hebben last van een matig tot ernstig energietekort tot zelfs stressgerelateerde aandoeningen zoals burn-out, CVS, fibromyalgie en depressie. Hoe komt dat ? Welke factoren hebben hiermee te maken ? Op welke zaken kunnen we letten om daar beter mee te leren omgaan ? Wat is zelfzorg juist ? Hoe kunnen we dit beter in ons dagelijks leven integreren ? Hoe komt het dat we zoveel moeite hebben om aan zelfzorg te doen ? Op deze en nog vele andere vragen proberen we samen een antwoord te vinden. We gaan eveneens aan de slag met oefeningen. Een literatuurlijst wordt ter beschikking gesteld, alsook inzage in relevante literatuur. De cursus gaat door op zaterdagvoormiddag 9, 16 en 23 februari telkens van 10u00 tot 12u30. Min 6 - max 12 deelnemers. Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.


“Hooggevoeligheid op het werk” te Kortrijk dinsdag, 19 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie West-Vlaanderen Vormingplus - Wandelweg 11 - 8500 Kortrijk - Door: Ilse Van den Daele - Je merkt als hooggevoelige meer en andere zaken op dan niet-hooggevoeligen. De traditionele koffieklets op het werk is niet aan jou besteed. Je hebt meer last van muziek op kantoor. Je voelt je niet gezien op je werkplek. Je hebt nood aan wat afzondering tijdens de middag en wordt daardoor soms als asociaal bestempeld. Je wordt vaak onderuitgehaald door interne politiek en roddels, die met je energie gaan lopen. Kortom, je voelt je 'anders' dan de anderen. Wat voor gevolgen heeft hooggevoelig -zijn in een werkcontext? Hoe kan je een manier vinden om daarmee om te gaan ? Hoe vermijd je een burn-out? Welke belangrijke kwaliteiten bezitten hooggevoelige mensen én wat zijn de positieve eigenschappen ? Met heel wat tips en voorbeelden uit het leven gegrepen. Er is ruim gelegenheid tot vragen stellen. ISM Vormingplus. Inschrijvingen via www.vormingplusmzw.be

"Mijn kind is hooggevoelig, etiket of nieuwe start?" te Roeselare donderdag, 21 februari, 2013 - 12:15 tot 13:15 Provincie West-Vlaanderen Bib Roeselare (A. Rodenbach) - Arme Klarenstraat 75 - 8800 Roeselare - In het kader van "Boterhammen in de BIB" brengen wij een interactieve lezing over wat hooggevoeligheid inhoudt en hoe je er mee omgaat bij kinderen. Voor iedereen die op één of andere manier in de opvoeding van kinderen betrokken is. Ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling. Locatie : Leeszaal van de Albrecht Rodenbach Bibliotheek. Inschrijven kan : * telefonisch op (051) 26 83 16 of (051) 26 83 12 * langskomen en zich inschrijven aan de balie van bib Albrecht Rodebach (Arme Klarenstraat 75) of bib De Vriendschap (O.L.V.-markt 30) * via email naar [email protected]

“Omgaan met hooggevoelige kinderen” te Hoevenen maandag, 25 februari, 2013 - 20:00 tot 22:00 Provincie Antwerpen GBS De Rekke - Eduard de Beukelaerlaan 2 - 2940 Hoevenen - Door: Nele Melotte - Een hooggevoelig kind heeft een extra gevoelig zenuwstelsel en is dus gevoeliger voor prikkels en indrukken van de buitenwereld. Daarom heeft hij meer tijd nodig om de voortdurende stroom aan prikkels en indrukken te verwerken. Het moet zich regelmatig kunnen terugtrekken of afsluiten. Dikwijls is het kind zich daar niet bewust van of krijgt het de kans niet. Als gevolg daarvan raakt het over zijn toeren, geïrriteerd en/of oververmoeid. Deze info-avond is bedoeld voor (groot)ouders, opvoeders, leerkrachten, zorgcoördinatoren en geïnteresseerden. We bespreken hoe je een hooggevoelig kind kan herkennen en hoe je ermee kan omgaan. Inschrijvingsdetails volgen zo snel mogelijk.

'Hooggevoelige Kinderen in het onderwijs' te Tielt dinsdag, 26 februari, 2013 - 18:00 tot 21:00 Provincie West-Vlaanderen Katho - Departement PHO - Beernegemstraat 10 - 8700 Tielt - Door: Veroniek Valcke - Interactieve lezing over wat hooggevoeligheid inhoudt en hoe je er mee omgaat bij kinderen. Nascholing basisonderwijs van het Eeckhoutcentrum. Voor administratief ondersteunend personeel, leraren en docenten, middenkader, directeurs en adjunct-directeurs, beleidsondersteuners, CLB-medewerkers. Ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling. Meer info via 056 24 61 82 [email protected] www.eekhoutcentrum.be https://www.eekhoutcentrum.be/nascholingen/ detail/I13-191

"Mijn kind is hooggevoelig, etiket of nieuwe start?" te Gent dinsdag, 26 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen De Cocon HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €10,00 - nietleden: €12,00 - Door: Linda T'Kindt - Linda T'Kindt, coördinator van de kinderkampen van HSP Vlaanderen en medeauteur van het boek "Mijn kind is hooggevoelig" zal die avond jullie wegwijzer zijn in het omgaan met hooggevoelige kinderen. Een hooggevoelig kind heeft een extra gevoelig zenuwstelsel en is dus gevoeliger voor prikkels en indrukken van de buitenwereld. Met als gevolg vaak gedrags- en /of leerproblemen. Deze info-avond is bedoeld voor (groot)ouders, opvoeders, leerkrachten, zorgcoördinatoren en geïnteresseerden. We bespreken hoe je een hooggevoelig kind kan herkennen en hoe je ermee kan omgaan. Na de pauze ruimschoots de tijd om vragen te stellen over hooggevoeligheid, de kinderkampen, ouderbegeleiding, enz. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.


"Omgaan met hooggevoelige kinderen" te Hasselt woensdag, 27 februari, 2013 - 20:00 tot 22:00 Provincie Limburg CM Hoofdkantoor - Prins-Bisschopssingel 75 - 3500 Hasselt - Door: Ilse Van den Daele - Een hooggevoelig kind heeft een extra gevoelig zenuwstelsel en is dus gevoeliger voor prikkels en indrukken van de buitenwereld. Daarom hij het meer tijd nodig om de voortdurende stroom aan prikkels en indrukken te verwerken. Met als gevolg vaak gedrags- en /of leerproblemen. Deze info-avond is bedoeld voor (groot)ouders, opvoeders, leerkrachten, zorgcoördinatoren en geïnteresseerden. Inschrijven kan via [email protected] of telefonisch via (011) 280 445

maart " Omgaan met (je) hooggevoeligheid" te Brugge zaterdag, 2 maart, 2013 - 10:00 tot 12:30 Provincie West-Vlaanderen Hof Lanchals, Oude Burg 23—8000 Brugge - Door: Veroniek Valcke - Hoog Sensitieve Personen, zijn gevoeliger dan gemiddeld voor stemmingen van anderen, voor licht, geuren, geluiden en drukte. Daardoor raak je sneller overprikkeld. HSP is geen ziekte maar een karaktertrek met verschillende eigenschappen. Indien je die hooggevoeligheid camoufleert of niet erkent, kan het de oorzaak zijn van fysieke en/of psychische problemen. In deze lezing krijg je informatie over wat hooggevoeligheid is en hoe je er bewuster mee kan omgaan. ISM CM Brugge en HSP Vlaanderen. Inschrijven kan via www.cm.be > agenda of bel 050/44.03.88

“Hooggevoelige kinderen ; het einde van een tijdperk vol kriebelende en knellende kledij !” te Gent maandag, 4 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen HSP Vlaanderen, zaal De Cocon - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €8,00 niet-leden: €10,00 - Evelyne Mouton ontdekte een aantal jaar geleden dat haar oudste dochter heel moeilijk reageerde op kousen met naden, T-shirts met vervelende etiketjes, truitjes met knellende halsopeningen,.... Zij begon de kledij voor haar dochter zelf te maken met een waar succesverhaal tot gevolg. Evelyne stelt haar kledinglijn voor en biedt u de gelegenheid een gepast superzacht geschenk aan te kopen voor uw kind/kleinkind. Slechts 15 plaatsen vrij ! - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

3-delige cursus "Hooggevoeligheid, vermoeidheid en zelfzorg" te Knesselare donderdag, 7 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen Bib Knesselare ,Vormingslokaal - Veldstraat 53 - 9910 Knesselare - Door: Nancy De Mits: coach en begeleider - Vele hooggevoelige mensen hebben last van een matig tot ernstig energietekort tot zelfs stressgerelateerde aandoeningen zoals burn-out, CVS, fibromyalgie en depressie. Hoe komt dat ? Welke factoren hebben hiermee te maken ? Op welke zaken kunnen we letten om daar beter mee te leren omgaan ? Wat is zelfzorg juist ? Hoe kunnen we dit beter in ons dagelijks leven integreren ? Op deze en nog vele andere vragen proberen we samen een antwoord te vinden. We gaan ook aan de slag met oefeningen. Op donderdagavonden 7, 14 & 21 maart 2013, telkens van 19u30 tot 22u00. ISM Bibliotheek Knesselare en HSP Vlaanderen. Inschrijven via www.vormingplusgent-eeklo.be

"Hooggevoeligheid, wat is dat ?" te Zonhoven maandag, 11 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Limburg GC Tentakel - Kneuterweg 2 - 3520 Zonhoven - Door: Reinhilde Vermeulen - Wat is hooggevoeligheid? Wat zijn de kenmerken? Wat kunnen de gevolgen ervan zijn in deze maatschappij? Hoe leer je beter met je eigen hooggevoeligheid omgaan? Er is ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling ! ISM Vormingplus Limburg. Meer info op http:// www.zonhoven.be/programmatie-gc-tentakel.html. Inschrijving enkel via GC Tentakel op [email protected] of (011) 81 05 50

"Mijn kind is hooggevoelig, etiket of nieuwe start ?" te Zoersel/Zandhoven dinsdag, 12 maart, 2013 - 20:00 tot 22:30 Provincie Antwerpen Raadzaal Gemeentehuis - Liersebaan 12 - 2240 Zandhoven - Door: Nele Melotte - Interactieve lezing over wat hooggevoeligheid inhoudt en hoe je er mee omgaat bij kinderen. Voor iedereen die op één of andere manier in de opvoeding van kinderen betrokken is. Ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling. ISM met Opvoedingswinkel Zoersel (www.zoersel.be/opvoedingswinkel) Inschrijven kan via mail : [email protected] of telefonisch op (03) 298 09 74.

“Mijn kind is hooggevoelig, etiket of nieuwe start ? “ te Londerzeel dinsdag, 19 maart, 2013 - 15:45 tot 18:30 Provincie Vlaams-Brabant - x 12 A - 1840 Londerzeel - Door: Ilse Van den Daele - Interactieve lezing over wat hooggevoeligheid inhoudt en hoe je er mee omgaat bij kinderen. Voor iedereen die op één of andere manier in de opvoeding van kinderen betrokken is. Ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling. Dit betreft een interne lezing, waar externe inschrijvingen dan ook niet mogelijk zijn.


"Omgaan met hooggevoelige kinderen" te Deinze dinsdag, 19 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen Bibliotheek Deinze - Gentpoortstraat 1 - 9800 Deinze - Door: Linda T'Kindt - Een hooggevoelig kind heeft een extra gevoelig zenuwstelsel en is dus gevoeliger voor prikkels en indrukken van de buitenwereld. Daarom hij het meer tijd nodig om de voortdurende stroom aan prikkels en indrukken te verwerken. . Met als gevolg vaak gedrags- en / of leerproblemen. Deze info-avond is bedoeld voor (groot)ouders, opvoeders, leerkrachten, zorgcoördinatoren en geïnteresseerden. We bespreken hoe je een hooggevoelig kind kan herkennen en hoe je ermee kan omgaan. ISM bibliotheek Deinze en HSP Vlaanderen. Inschrijven kan vanaf 20 december 2012 op www.vormingplusgent-eeklo.be

“Omgaan met (je) hooggevoeligheid” te Gent donderdag, 21 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen De Cocon HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €10,00 - nietleden: €12,00 - Door: Veroniek Valcke - Wat is hooggevoeligheid? Wat zijn de kenmerken? Wat kunnen de gevolgen ervan zijn in deze maatschappij? Hoe leer je beter met je eigen hooggevoeligheid omgaan? Dit en veel meer wordt op deze infoavond aan bod gebracht. Er is ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling ! Er zijn slechts 25 beschikbare plaatsen, dus snel inschrijven is de boodschap ! Wij bevinden ons in het consultatiecentrum op de benedenverdieping, een blauwe voordeur met huisnr 12a. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

"Hooggevoeligheid, wat is dat ?" te Lommel maandag, 25 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Limburg Raadhuis Lommel - Dorp z/n - 3920 Lommel - Door: Reinhilde Vermeulen - Wat is hooggevoeligheid? Wat zijn de kenmerken? Wat kunnen de gevolgen ervan zijn in deze maatschappij? Hoe leer je beter met je eigen hooggevoeligheid omgaan? Dit en veel meer wordt op deze info-avond aan bod gebracht. Er is ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling ! ISM Vormingplus Limburg. Inschrijven is enkel mogelijk bij CC De Adelberg in Lommel (www.ccdeadelberg.be) op (011) 55 35 11

“Mijn kind is hooggevoelig, etiket of nieuwe start ?” te Beernem dinsdag, 26 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie West-Vlaanderen Hoofdbibliotheek Beernem - C. Marichalstraat 1 - 8730 Beernem - Door: Linda T'Kindt - Interactieve lezing over wat hooggevoeligheid inhoudt en hoe je er mee omgaat bij kinderen. Voor iedereen die op één of andere manier in de opvoeding van kinderen betrokken is. ISM Bibliotheek Beernem. Wij komen deze avond samen in de polyvalente zaal van de hoofdbibliotheek. Inschrijven voor 20 maart 2013 via [email protected] of (050) 78 11 28.

Omgaan met hooggevoelige kinderen” te Gent dinsdag, 26 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen De Cocon HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €10,00 - nietleden: €12,00 - Door: Veroniek Valcke - Een hooggevoelig kind heeft een extra gevoelig zenuwstelsel en is dus gevoeliger voor prikkels en indrukken van de buitenwereld. Daarom hij het meer tijd nodig om de voortdurende stroom aan prikkels en indrukken te verwerken. . Met als gevolg vaak gedrags- en /of leerproblemen. Voor (groot)ouders, opvoeders, leerkrachten, zorgcoördinatoren en geïnteresseerden. We bespreken hoe je een hooggevoelig kind kan herkennen en hoe je ermee kan omgaan. Er zijn slechts 25 beschikbare plaatsen, dus snel inschrijven is de boodschap ! Wij bevinden ons in het consultatiecentrum op de benedenverdieping, een blauwe voordeur met huisnr 12a. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

"Mijn kind is hooggevoelig, etiket of nieuwe start?" te Westerlo woensdag, 27 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Antwerpen Bib Westerlo - Kasteelpark 5 - 2260 Westerlo - Door: Nele Melotte - Interactieve lezing over wat hooggevoeligheid inhoudt en hoe je er mee omgaat bij kinderen. Voor iedereen die op één of andere manier in de opvoeding van kinderen betrokken is. Ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling. Meer informatie kan u ook vinden op www.bibwesterlo.be Inschrijving via [email protected] of (014) 54 94 62

" Omgaan met hooggevoeligheid" te Wachtebeke vrijdag, 29 maart, 2013 - 13:30 tot 16:00 Provincie Oost-Vlaanderen CC Wachtebeke, Keurezaal - Dr. J. Persynplein 6 - 9185 Wachtebeke - Door: Ilse Van den Daele - Hoog Sensitieve Personen, zijn gevoeliger dan gemiddeld voor stemmingen van anderen, voor licht, geuren, geluiden en drukte. Daardoor raak je sneller overprikkeld. HSP is geen ziekte maar een karaktertrek met verschillende eigenschappen. Vaak ben je ook gewetensvol, zorgzaam, intuïtief en denk je na over de diepere zin van het leven. Indien je die hooggevoeligheid camoufleert of niet erkent, kan het de oorzaak zijn van fysieke en/of psychische problemen. In deze lezing, voor hooggevoelige mensen en voor diegenen die meer hierover willen weten, krijg je informatie over wat hooggevoeligheid is en hoe je er bewuster mee kan omgaan. ISM Cultuurcentrum Wachtebeke, Seniorenclub Wachtebeke en HSP Vlaanderen. Inschrijven kan vanaf 20 december 2012 via CC Wachtebeke, (09) 337 77 36 of [email protected]


april "Omgaan met (je) hooggevoeligheid" te Hasselt dinsdag, 2 april, 2013 - 20:00 tot 22:00 Provincie Limburg CM Limburg - Prins-Bisschopssingel 75 - 3500 Hasselt - Door: Reinhilde Vermeulen - Wat is hooggevoeligheid? Wat zijn de kenmerken? Wat kunnen de gevolgen ervan zijn in deze maatschappij? Hoe leer je beter met je eigen hooggevoeligheid omgaan? Dit en veel meer wordt op deze info-avond aan bod gebracht. Er is ruimschoots gelegenheid tot vraagstelling! inschrijven uitsluitend via www.cm.be of 011/28.04.45 of [email protected]

Ontdek onze kinderkampen Groeikracht ! woensdag, 3 april, 2013 - 13:30 tot 17:30 Provincie Oost-Vlaanderen De Cocon HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €20,00 - nietleden: €22,00 - Door: Linda T'Kindt - Een namiddag waarop je de kans krijgt om met de begeleiding kennis te maken en te ontdekken wat de kinderkampen 'Groeikracht' inhouden. Samen ontdekken we hoe je de drempel tot deelname aan het kamp kan overwinnen. Alle vragen van de deelnemer(s) en de ouder(s) worden op een discrete en respectvolle manier beantwoord. Bovendien reiken we je handvatten aan om beter aan de slag te kunnen met jouw hooggevoelig kind, afgestemd op de methodieken die tijdens de zomervakantie aan bod komen. Graag bij inschrijving van deze info-namiddag het tijdstip vermelden dat jouw het beste past. Wij nemen terug contact op, om het uur te bevestigen. De prijs is berekend per gezin en niet per persoon ! Deze datum past echt niet of je wenst vroeger kennis te maken? Neem vrijblijvend contact op, dan bekijken we een ander tijdstip. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

3-delige cursus "Omgaan met je hooggevoelig kind" te Gent maandag, 15 april, 2013 - 19:30 tot 21:30 Provincie Oost-Vlaanderen Vormingplus Gent-Eeklo - Reigerstraat 8 - 9000 Gent - Door: Linda T'Kindt - Deze cursus is bedoeld voor mama's en papa's van hooggevoelige kinderen in het kleuter- en basisonderwijs. We werken rond opvoedingstips, inzichten en vaardigheden voor een evenwichtiger gezinsleven. Thema's zijn: communiceren met je hooggevoelig kind, leren omgaan met emoties, grenzen stellen, aanpak van conflictsituaties thuis en op school,... en meer. Je krijgt ook boeksuggesties. Van de cursisten vragen we een basiskennis, bvb. al een lezing bijgewoond hebben, een boek of een website gelezen hebben rond omgaan met hooggevoelige kinderen. Telkens op maandag van 19u30 tot 21u30 - ; 15/04- 22/04 en 29/04 2013. Een organisatie van Vormingplus Gent-Eeklo en HSP Vlaanderen INSCHRIJVEN VANAF 20 december 2012 EN INFO UITSLUITEND via Vormingplus Gent-Eeklo: 09/224 22 65 ; [email protected], www.vormingplusgent-eeklo.be http://www2.vormingplusgent-eeklo.be/

"Dag van het Gevoel 2013" te Gent zaterdag, 20 april, 2013 - 09:30 tot 17:00 Provincie Oost-Vlaanderen UGent Auditorium Quetelet - Tweekerkenstraat 2 - 9000 Gent - Door: meerdere sprekers Neem een kijkje op www.dagvanhetgevoel.be ! Daar kan je alle info terugvinden over het programma, de sprekers enz. 'Gevoel' en 'omgaan met je gevoel' gaan in deze veeleisende en drukke maatschappij een steeds grotere rol spelen. Er rust nog steeds een taboe op. Stress is een probleem dat vaak voorkomt uit 'je gevoel geen plaats meer te kunnen geven in het leven'. Dit soort stress zorgt meer en meer voor ernstige gezondheidsproblemen. Volwassenen lopen dan meer risico op stressgerelateerde aandoeningen zoals o.m. burn-out, depressie, cvs en fibromyalgie. Kinderen vertonen dan vaak gedrags- en/of leerproblemen. Om het algemeen welzijn te bevorderen in onze samenleving ijvert HSP Vlaanderen voor meer ruimte en aandacht voor gevoeligheid in deze maatschappij. Vandaar deze Dag van het Gevoel die intussen aan zijn 2e editie is. 'Een hooggevoelig persoon is als een plantje. Het soort zaad dat de grond ingaat - je aangeboren karakter is maar een deeltje van het verhaal. De kwaliteit van aarde, water, zon en verzorging heeft ook een sterke invloed op de volgroeide plant die jij nu bent. Als je je talenten en je intuïtie op de juiste manier verzorgt en aanwendt, zal ook jij floreren en openbloeien.' Citaat Elaine Aron. Gelieve alle informatie grondig door te nemen bij inschrijven aub.


Jongeren februari HSP-Gespreksplek voor Jongeren woensdag, 13 februari, 2013 - 11:00 tot 15:00 Provincie Oost-Vlaanderen HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 a - 9000 Gent - Voor leden: €10,00 - niet-leden: €12,00 - Door: Ilse, - Door: Linda - Een HSP-Praatkaffee maar dan voor jongeren van 14/15 tot 20 jaar. Na de start van ons eerste kinderkamp in 2006 zijn heel wat van de deelnemertjes ondertussen groot en zelfstandig geworden. Jongeren van 1,95 m en met schoenmaat 48 kan je nog moeilijk kinderen noemen. Op vraag van de jongeren zelf richten we een activiteit in, specifiek voor hen. Hierdoor kunnen zij tijdens het jaar meer contact onderhouden met elkaar, ervaringen uitwisselen en belangrijke thema's uit hun leven aankaarten bij leeftijdsgenoten. We hebben een gelijkaardige formule uitgewerkt, à la HSP -Praatkaffee, speciaal voor jongeren : de HSP-Gespreksplek. Einde voorzien rond 15u. De jongeren zijn vrij om op eigen initiatief aansluitend nog iets te ondernemen met de groep tot +/- 18u. Zo leren zij verantwoordelijkheid opnemen en hebben zij de gelegenheid om hun fijne groepsgevoel verder te zetten. HSP Vlaanderen is vanaf dit uur niet meer verantwoordelijk voor gebeurlijke ongevallen/zaken. Deelnameprijs : € 10 per HSP-Gespreksplek, drankjes inbegrepen. Inschrijven kan ten laatste 14 dagen op voorhand. Inschrijving is pas definitief na ontvangst van de deelnameprijs. Maximum 12 , minimum 5 deelnemers. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

maart Afstudeerbeurs 2013 te Gent dinsdag, 26 maart, 2013 - 12:00 tot 18:00 Provincie Oost-Vlaanderen ICC Ghent - Van Rysselberghedreef 2 - 9000 Gent - De Afstudeerbeurs wil je helpen bij je zoektocht naar een eerste job. Daarnaast willen we ook de werkgevers in contact brengen met jong talent. Je vindt op de beurs allerhande informatie met betrekking tot de overstap van student naar professional. Ben je klaar voor je eerste stappen op de arbeidsmarkt, laat je dan informeren over de verschillende mogelijkheden tijdens één van onze infosessies of bedrijfspresentaties. HSP Vlaanderen zal ook aanwezig zijn ! Voor meer informatie kan u terecht op http:// afstudeerbeurs.augent.be. Online registreren mogelijk vanaf februari 2013.

Kinderen april Ontdek onze kinderkampen Groeikracht ! – kennismakingssessie over de kampen voor de ouders woensdag, 3 april, 2013 - 13:30 tot 17:30 Provincie Oost-Vlaanderen De Cocon HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12 A - 9000 Gent - Voor leden: €20,00 - nietleden: €22,00 - Door: Linda T'Kindt - Een namiddag waarop je de kans krijgt om met de begeleiding kennis te maken en te ontdekken wat de kinderkampen 'Groeikracht' inhouden. Samen ontdekken we hoe je de drempel tot deelname aan het kamp kan overwinnen. Alle vragen van de deelnemer(s) en de ouder(s) worden op een discrete en respectvolle manier beantwoord. Bovendien reiken we je handvatten aan om beter aan de slag te kunnen met jouw hooggevoelig kind, afgestemd op de methodieken die tijdens de zomervakantie aan bod komen. Graag bij inschrijving van deze info-namiddag het tijdstip vermelden dat jouw het beste past. Wij nemen terug contact op, om het uur te bevestigen. De prijs is berekend per gezin en niet per persoon ! Deze datum past echt niet of je wenst vroeger kennis te maken? Neem vrijblijvend contact op, dan bekijken we een ander tijdstip. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

juli Groeikracht ! Kinderkamp van 11 tot 14 jaar maandag, 22 juli, 2013 - 09:00 tot vrijdag, 26 juli, 2013 - 16:00 Provincie Oost-Vlaanderen Het Leerhof - Hollebeekstraat 6 - 9661 Parike - Voor leden: €450,00 - niet-leden: €475,00 Door: Ilse Van den Daele - Linda T'Kindt –Bram – Vincent - Stéphanie ... Je groeit als zachtheid en kracht samengaan! Een zomerkamp, enig in z'n soort voor (hoog)gevoelige kinderen. Het aantal plaatsen blijft beperkt, dit om de nodige individuele aandacht te kunnen schenken aan elk kind. Wij bieden een verzorgde begeleiding van uw gevoelig kind, met aandacht voor z'n persoonlijke ontwikkeling en noden, en stimulans van z'n eigen Zijn, zodat hij/zij sterker staat bij de terugkeer naar school. Het geheel gaat door in een rustgevende omgeving in hartje Vlaamse Ardennen in een heuse comfortabele B&B. Wij zorgen voor gezonde voeding en komen tegemoet aan specifieke voedingsvereisten (allergieën, lactose-intolerance). Er wordt ruimte voorzien voor de specifieke behoeften aan rust of rustgevende activiteiten. Flexibel programma naargelang de behoeften van elk kind en de weersomstandigheden. Wees er gauw bij! Voor info, en inlichtingen kan je terecht bij Linda T’Kindt op het nr. 0472/39.86.99. Inschrijven en betalen voor 30 januari 2013 = 10% korting !


juli Groeikracht ! Kinderkamp van 11 tot 14 jaar maandag, 22 juli, 2013 - 09:00 tot vrijdag, 26 juli, 2013 - 16:00 Provincie Oost-Vlaanderen Het Leerhof - Hollebeekstraat 6 - 9661 Parike - Voor leden: €450,00 - niet-leden: €475,00 Door: Ilse Van den Daele - Linda T'Kindt –Bram – Vincent - Stéphanie ... Je groeit als zachtheid en kracht samengaan! Een zomerkamp, enig in z'n soort voor (hoog)gevoelige kinderen. Het aantal plaatsen blijft beperkt, dit om de nodige individuele aandacht te kunnen schenken aan elk kind. Wij bieden een verzorgde begeleiding van uw gevoelig kind, met aandacht voor z'n persoonlijke ontwikkeling en noden, en stimulans van z'n eigen Zijn, zodat hij/zij sterker staat bij de terugkeer naar school. Het geheel gaat door in een rustgevende omgeving in hartje Vlaamse Ardennen in een heuse comfortabele B&B. Wij zorgen voor gezonde voeding en komen tegemoet aan specifieke voedingsvereisten (allergieën, lactose-intolerance). Er wordt ruimte voorzien voor de specifieke behoeften aan rust of rustgevende activiteiten. Flexibel programma naargelang de behoeften van elk kind en de weersomstandigheden. Wees er gauw bij! Voor info, en inlichtingen kan je terecht bij Linda T’Kindt op het nr. 0472/39.86.99. Inschrijven en betalen voor 30 januari 2013 = 10% korting !

augustus Groeikracht ! Kinderkamp van 8 tot 11 jaar maandag, 5 augustus, 2013 - 09:00 tot vrijdag, 9 augustus, 2013 - 16:00 Provincie Oost-Vlaanderen Het Leerhof - Hollebeekstraat 6 - 9661 Parike - Voor leden: €450,00 - niet-leden: €475,00 Door: Ilse Van den Daele - Linda T'Kindt –Bram – Vincent - Sarah ... Je groeit als zachtheid en kracht samengaan! Een zomerkamp, enig in z'n soort voor (hoog)gevoelige kinderen. Het aantal plaatsen blijft beperkt, dit om de nodige individuele aandacht te kunnen schenken aan elk kind. Info idem kamp juli. Wees er gauw bij! Voor info, en inlichtingen kan je terecht bij Linda T’Kindt op het nr. 0472/39.86.99. Inschrijven en betalen voor 30 januari 2013 = 10% korting !

*VOLZET* Groeikracht ! Kinderkamp van 12 tot 15 jaar maandag, 19 augustus, 2013 - 09:00 tot vrijdag, 23 augustus, 2013 - 16:00 Provincie Oost-Vlaanderen Het Leerhof - Hollebeekstraat 6 - 9661 Parike - Voor leden: €450,00 - niet-leden: €475,00 Door: Ilse Van den Daele - Linda T'Kindt –Bram – Vincent - Stéphanie ... Info idem kamp juli. Deze vakantie is volgeboekt, inschrijven kan wel nog voor 11-14 jarigen in juli. Wil je op de wachtlijst komen ? Noteer dit dan bij de inschrijving aub


HSP-Praatkaffee HSP Praatkaffee te Oostende (0pgepast ! nieuwe locatie vanaf april) woensdag, 16 januari, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 6 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 13 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 17 april, 2013 - 19:30 tot 22:00 vanaf deze datum gaan alle praatkaffees door op het nieuwe adres woensdag, 22 mei, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 12 juni, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie West-Vlaanderen huidig adres : Faro - Vindictivelaan 3 B - 8400 Oostende Nieuwe adres vanaf april: Hotel Melinda, Mercatorlaan 21 - 8400 Oostende - Voor leden: €1,00 - niet-leden: €4,00 Door : Dorien, Luc, ... Zin in een vrijblijvende babbel met mensen zoals jij? Kom gerust eens langs! Nieuwkomers worden gevraagd tijdig aanwezig te zijn, dit voor een persoonlijke begroeting. Inschrijven hoeft niet maar kan wel. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

HSP Praatkaffee te Kortrijk woensdag, 16 januari, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 20 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 13 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 15 mei, 2013 - 19:30 tot 22:00 woensdag, 19 juni, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie West-Vlaanderen Spijs en drank - Marktstraat 10 - 8510 Marke - Voor leden: €1,00 - niet-leden: €4,00 - Door: Inge en Marleen Zin in een vrijblijvende babbel met mensen zoals jij? Kom gerust eens langs! U kan ons makkelijk terugvinden in een zaaltje apart. Nieuwkomers graag om 19u30 aanwezig, dit voor een persoonlijke begroeting. Gelieve het aanvangsuur te respecteren. Vanaf A 17-A19: richting Kortrijk-West, afrit 10. R 8: afrit 12 (Kortrijk-Zuid) Richting Marke Centrum. // Vanaf E 17 : Richting Kortrijk-Zuid, afrit 2: R8, afrit 12 (Kortrijk Zuid) Richting Marke Centrum. Ligt rechtover de oprit van de parking van de kerk. www.spijsendrank.be Inschrijven hoeft niet maar kan wel. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

HSP Praatkaffee te Gent donderdag, 17 januari, 2013 - 19:30 tot 22:00 dinsdag, 19 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 dinsdag, 19 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 dinsdag, 21 mei, 2013 - 19:30 tot 22:00 dinsdag, 18 juni, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Oost-Vlaanderen I & C Centrum HSP Vlaanderen - P. Van Duyseplein 12a - 9000 Gent - Voor leden: €1,00 niet-leden: €4,00 - Door : Nancy, Kim ... Zin in een vrijblijvende babbel met mensen zoals jij? Kom gerust eens langs! Nieuwkomers graag om 19u30 aanwezig, dit voor een persoonlijke begroeting. Gelieve het aanvangsuur te respecteren. Wij bevinden ons in het consultatiecentrum op de benedenverdieping, een blauwe voordeur met huisnr 12a www.routenet.be www.hspvlaanderen.be 09 324 81 99 Inschrijven hoeft niet maar kan wel. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda. Alle lezingen, info-avonden en workshops in Gent gaan door op volgend adres : HSP Vlaanderen, zaal De Cocon P. Van Duyseplein 12 A 9000 Gent

HSP Praatkaffee te Leuven maandag, 21 januari, 2013 - 20:00 tot 22:00 maandag, 25 februari, 2013 - 20:00 tot 22:00 maandag, 25 maart, 2013 - 20:00 tot 22:00 maandag, 20 mei, 2013 - 20:00 tot 22:00 maandag, 17 juni, 2013 - 20:00 tot 22:00 Provincie Vlaams-Brabant Brasserie de la Gare - Martelarenplein 15 - 3000 Leuven - Voor leden: €1,00 - niet-leden: €4,00 - Door : Lie, Dieter, ... Een gezellige babbel met gelijkgestemden? Probeer dit dan eens uit! Gelieve het aanvangsuur te respecteren. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.


HSP Praatkaffee te Antwerpen woensdag, 30 januari, 2013 - 20:00 tot 22:00 woensdag, 13 maart, 2013 - 20:00 tot 22:00 woensdag, 24 april, 2013 - 20:00 tot 22:00 woensdag, 5 juni, 2013 - 20:00 tot 22:00 Provincie Antwerpen Taverne De Nachtegaal - Middelheim 71 - 2020 Antwerpen - Voor leden: €1,00 - niet-leden: €4,00 Door: Vendela - Zin in een vrijblijvende babbel met mensen zoals jij? Probeer dit dan eens uit... De taverne is gelegen vlakbij bij het Middelheim ziekenhuis en park Den Brand Wilrijk. Er is ruime parkeergelegenheid in de buurt. Als je in de taverne binnenkomt zijn er aan de rechterkant van de bar tafels, daar vind je ons gemakkelijk terug. Inschrijven hoeft niet maar kan wel. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.

HSP Praatkaffee te Hasselt donderdag, 21 februari, 2013 - 19:30 tot 22:00 donderdag, 28 maart, 2013 - 19:30 tot 22:00 donderdag, 2 mei, 2013 - 19:30 tot 22:00 Provincie Limburg De Vogelsanck - Demerstraat 99 - 3500 Hasselt - Voor leden: €1,00 - niet-leden: €4,00 - Door: o.a. Martine,... Graag eens een babbel met andere hooggevoeligen uit je eigen regio? Probeer dit dan eens uit... U kan ons makkelijk terugvinden in de grote zaal. Gelieve het aanvangsuur te respecteren. ruime gratis Parking "de Kanaalkom" op 2 min. wandelafstand www.routenet.be Inschrijven hoeft niet maar kan wel. - Inschrijven via www.hspvlaanderen.be > agenda.


De Cocon. In dit nummer. Ik beleef alles zoveel intenser Ik krijg

Recommend Documents