De cliënt centraal, wat nu ? Inhoud studiedag 14 januari 2011 5 jaar BANABA, reden voor feest ! In 2011 vieren we het 5 jarig bestaan van de BANABA orthopedagogisch management. Deze opleiding wordt ingericht door KATHO, KHLim en HUB en richt zich tot (toekomstig) leidinggevenden in het orthopedagogisch werkveld. Een goed evenwicht tussen leiderschap en management, proces- en resultaatsgerichtheid staat in deze opleiding centraal. Tevens krijgen de ethische en orthopedagogische invalshoeken een prominente plaats toebedeeld.
Als er iets te vieren is, is het feest. Er zijn lekkere hapjes en drankjes. “ hé, Piep! Kijk toch eens!’ zegt Uil. ‘Een kaart van Vos en Haas. Vos geeft een feest. Omdat Haas niet meer ziek is.” (uit : het woordenboek van Vos en Haas)
In januari 2006 stonden er een 50 tal studenten aan de startlijn voor het eerste postgraduaat Een kleine 5 jaar later noteren we reeds meer dan 200 inschrijvingen. Het eerste lustrum van de opleiding willen we vieren met een studiedag voor alle betrokkenen van de opleiding en van het orthopedagogische werkveld. We kiezen voor de uitdaging om management en orthopedagogie te verbinden in het thema ‘de client centraal, wat nu?, management van vraaggerichte en vraaggestuurde zorg’. Na een inleidende lezing door Gabrielle Verbeek is er de mogelijkheid om in kleine groepen workshops te volgen rond diverse thema‟s m.b.t. zowel orthopedagogie en organisatie(ontwikkeling) als de praktijk van leidinggeven en management,… Een boeiende, leerrijke, feestelijke, ont-moetende, inspirerende , niet te missen dag voor eenieder die betrokken is op management in het orthopedagogische werkveld en overtuigd is dat de cliënt hierbij centraal moet staan.
Lezing Tegenwoordig hebben cliënten van langdurige zorgvoorzieningen meer behoefte aan concrete inbreng en keuze bij datgene wat zij krijgen. De individuele cliëntvraag staat centraal, ook in de visie van beroepsbeoefenaren en Iets wat mogelijk is, kan managers. Er wordt gesproken over vraaggerichte of zelfs gebeuren. Het omgekeerde vraaggestuurde zorg. Wat is de betekenis hiervan, ook van mogelijk is onmogelijk. voor werkwijze en organisatie van de zorgverlening? Welke (uit: het woordenboek van Vos en Haas) mogelijkheden zijn er om hieraan te werken? Gabriëlle Verbeek, auteur van onder andere De cliënt centraal, wat nu?, geeft een overzicht van begrippen en een organisatiemodel, met concrete voorbeelden en uitwerking in de praktijk voor cliënt, medewerker en organisatie.
Workshops thema : De cliënt centraal en organisatie(ontwikkeling) Workshop 1: Emancipatorisch werken als uitgangspunt voor pedagogisch beleid en personeelsbeleid? In een pedagogische visie waarin sprake van emancipatorisch werken of vraaggerichte zorg kiest men voor de persoonlijke ontmoeting met de jongere. De hulpverlener handelt vanuit een Opvoeden dialoogmodel. In dit model staat creativiteit in de Om te groeien heb je voedsel nodig. relatie centraal, structuur en orde worden in het Iemand moet je dus voeden. De handelen van alledag zichtbaar. meeste kinderen worden gevoed Afstemming tussen verschillende teamleden is in dit door hun ouders. Maar eten is niet pedagogisch model cruciaal. Het model noodzaakt het enige dat je nodig hebt. Je moet immers tot een specifieke teamwerking en stijl van ook van alles leren. Dat blijft duren leidinggeven. Het pedagogisch handelen kan immers tot je volwassen bent. En daarna nog niet verder reiken dan de rijkdom van het team en wel een beetje. Soms lijkt opvoeding op onderwijs. En soms lijkt haar leidinggevenden. Ook in het personeelsbeleid onderwijs op opvoeding. kiest men dus best voor de persoonlijke ontmoeting (uit : het woordenboek van Vos en Haas) met collega‟s. Pedagogisch beleid en personeelsbeleid gaan immers hand in hand. Voor eenieder die de link willen maken tussen pedagogisch beleid en personeelsbeleid Door Bert Leers, orthopedagoog Huize Levensruimte Averbode.
Workshop 2: #verstandelijkebeperking #aaidd #ondersteuningsmodel #ondersteuning#competenties In deze workshop wordt er vertrokken van recente wetenschappelijke ontwikkelingen in de hulpverlening aan personen met verstandelijke beperkingen. De focus komt te liggen op functionele modellen om te kijken naar het fenomeen verstandelijke handicap en er wordt ingezoomd op de de krachtlijnen van het ondersteuningsmodel als paradigma. Begrippen als: kwaliteit van leven, empowerment, inclusie en ondersteuning zijn daarbij leidende principes. Hoe kan deze ondersteuning ingevuld worden, wat zijn daar de kenmerken van, wie is er toe bevoegd? Wat zijn dan de resultaten voor personen met verstandelijke beperkingen? En hoe kan de hulpverlening dit realiseren? Wat zijn voor haar de resultaten? Schallock spreekt hierbij van een denken van rechts naar links. Deze andere manier van denken en werken zal andere competentie-eisen stellen aan een 'ondersteuner'. Hiervan wordt een beeld geschetst, met eventuele consequenties naar de opleiding toe. Voor eenieder die vanuit theoretische kaders kritisch wil kijken naar het ondersteunen van personen met een verstandelijke beperking en de consequenties hiervan naar organisatie en opleiding. Door Davy Nijs, orthopedagoog KHLim SAW met praktijkervaring in het ondersteunen van personen met een verstandelijke beperking. Workshop 3: Dromen zijn (geen) bedrog, over het toe leiden van personen met een beperking naar gepaste ondersteuning op alle levensdomeinen Vertrekkend van „vraagverduidelijking‟ brengen de medewerkers van „Fokus op Emancipatie‟ de dromen van mensen met een beperking samen met hen, in de mate van het mogelijke, in vervulling.
Een droom gebeurt niet echt. Sommige dromen zijn heel leuk. Akelige dromen zijn nachtmerries. Iedereen droomt elke nacht. Maar meestal onthou je de dromen niet. Je kunt ook dagdromen. Dat is: zitten fantaseren terwijl je wakker bent. Een droom is niet altijd iets wat je echt droomt. Het kan ook een wens zijn die je hebt. Als dan eindelijk gebeurt wat je al zo lang wilt, gaat je droom in vervulling. (uit: het woordenboek van Vos en Haas)
Er wordt samen op weg gegaan naar gepaste ondersteuning op alle domeinen van het dagelijkse leven, mensen krijgen meer grip op hun eigen leven en netwerken worden in beweging gebracht. Centraal tijdens het hele proces staat: 'Wie ben ik, wat wil ik en welke acties wens ik te ondernemen om mijn leven meer in te vullen naar eigen behoeften?‟. Dit wordt uitgewerkt door concrete vragen zoals hoe ziet mijn leven er nu uit, wat wil ik in de toekomst? Wat kan ik zelf?, waar wens ik ondersteuning bij? Wie uit mijn omgeving kan mij hierbij helpen?,….
Voor eenieder die wil kennismaken met een manier om samen met de persoon met een beperking zijn dromen waar te maken, los van een concrete organisatie. Door Bertina Houben, maatschappelijk assistente, teamverantwoordelijke pleegzorg – trajectbegeleiding Open Thuis en Fara Van Maele, criminoloog, stafmedewerker projecten vzw Fokus op Emancipatie. Workshop 4: Netwerkorganisatie en cliëntgerichtheid, een logische combinatie? Wat vraagt een cliënt aan ons en aan de organisatie? Welke soort organisatie vraagt een cliënt in de non-profit. In deze workshop wordt er met de groep deelnemers dieper op deze vragen ingegaan om te zoeken naar een soort beschrijving van een organisatie die beantwoordt aan de vraag van de cliënt. Waar houden we best rekening mee in het uitbouwen van een organisatie in functie van onze cliënten? Deze bevraging is sterk cliënt- en marktgericht denken in de lijn van het vraaggericht hulp- en dienstverlenen. Wat zegt dit over ons werk en wat vraagt dit van medewerkers? Is er een bepaalde typologie van organisatie die dit benadert Voor eenieder die samen met de spreker kritisch wil kijken naar de combinatie clientgerichtheid en organisatie. Door Gert Houben, directeur Pieter Simenon Lommel.
Workshop 5: Het managen van het toeval, het onverwachte en het ongekende tijdens vraaggerichte gesprekssituaties Gesprekken tussen cliënten en professionals leiden niet altijd tot Toeval gebeurt iets nieuws (een „nieuw begin voor de jongere en zijn gezin, zomaar. Er is geen nieuwe verhoudingen tussen hulpverleners en cliënten) tot reden voor. Toevallig ontmoeting of tot mogelijkheden tot verandering maar vaak tot is het nu eenmaal zo. meer van hetzelfde nl. onbegrip, weerstand, versterking van de (uit: het woordenboek van „deskundige‟ positie van de hulpverlener… Vos en Haas) Wat is er dan nodig om van overleg tussen cliënten en professionals een pedagogische ruimte te maken waar hulpverleners, ouders en jongeren elkaar kunnen ontmoeten rond het vormgeven van de mogelijkheid tot verandering? Dit is de uitgangsvraag voor deze workshop. Er zal met de deelnemers gezocht worden naar welke oefeningen hiertoe kunnen bijdragen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van opvattingen van Michel Foucault over de zorg voor het zelf alsook technieken uit de Art of Hosting. Voor eenieder die wil nadenken over het creeëren van experimentele ruimte tot het nieuwe en de opstelling van de hulpverlener hierbij. Door Jan Nijs, filosoof en stafmedewerker Integrale Jeugdhulp Limburg.
Workshop 6: Maatschappelijk (on)verantwoord ondernemen in de social profit… , Is er een relatie tot cliëntgericht werken? Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een beleid dat bewust rekening houdt met de korte en lange termijngevolgen van de onderneming op de sociale, economische en ecologische werkelijkheid en dat hier rond overlegt met de betrokkenen. (VOCA-Jan Verbanck). In maatschappelijke verantwoord ondernemen zijn de 3 P‟s belangrijk: people, planet, profit ! Met de nodige onderlinge spanning. Vragen die in de huidige maatschappelijke context essentieel zijn: Hoe gaan we om met armoede, diversiteit, duurzame energie, ethisch ondernemerschap, behoorlijk bestuur, stakeholdersbetrokkenheid? Besturen we vanuit veiligheid? Voorzichtigheid? Spaarzaamheid? Of ondernemen we op een dynamische, creatieve wijze met oog voor reële problemen van cliënten en personeel? Kunnen we met wat we uitsparen aan energie de armoedeproblematiek aanpakken bij de cliënten? MVO wordt vandaag beschouwd als een echt instrument van risicobeheer omdat het voorbereidt op milieurisico‟s, sociale risico‟s, imagorisico‟s. Dus wie geen MVO beleid ontwikkelt, laat de bestuurders, personeel en cliënten ernstige risico‟s lopen! Voor eenieder die open staat voor de gevolgen van al dan niet maatschappelijk verantwoord ondernemen in de eigen (hulpverlenings)organisatie op cliengerichtheid. Door Richard Timmerman, voorzitter directieteam van KOCA vzw Antwerpen.
Workshop 7: De innovatiemethodiek: gebruiksgericht vernieuwen en veranderen In het kader van het project 'Zorginnovatie in welzijn‟ werd er een eigen innovatiemethodiek ontwikkeld die organisaties op weg helpt om veranderingen en innovaties in gang te zetten en te evalueren. Maar vooraleer te starten, is het best eerst de eigen organisatie kritisch te bekijken. Dat kan eenvoudig met de innovatiemeter, een online-instrument. Drie hefbomen voor innovatie worden onderscheiden: Het verleden is alles wat voorbij is. gebruikersparticipatie, leren en samenwerken. Jouw geboorte ligt in het verleden. In de workshop worden de instrumenten Je bent immers jaren geleden gepresenteerd en worden voorbeelden gegeven. In geboren! Het omgekeerde van het het afgelopen jaar zijn al meer dan 10 voorzieningen verleden is de toekomst. op weg geholpen. Er wordt ook stilgestaan bij het (uit: het woordenboek van Vos en Haas) belang van gebruikersparticipatie. Voor eenieder die kennis wil maken met de innovatiemethodiek om gebruiksgericht te vernieuwen en te veranderen. Door Renilt Vranken en Dr. Koen Hermans, Projectleider Welzijn en armoede, LUCAS, Centrum voor zorgonderzoek en consultancy.
Workshop 8: Kernwaarden als hefboom voor het realiseren van de missie “Wij willen samen met de ouders, en met hart, handen en hoofd, bouwen aan een warme thuis en goede zorg voor onze bewoners” (missie Ter Heide) Bij het formuleren van de missie zijn de overtuigingen en de waarden die binnen Ter Heide leven, bepalend geweest. Vijf kernwaarden zijn vooropgesteld als drijfveren voor het handelen van de medewerkers. Deze waarden creëren enerzijds een cultuur waarin de energie van al de medewerkers gemobiliseerd wordt voor het bouwen aan een warme thuis en goede zorg voor onze bewoners. Anderzijds zijn zij ook richtinggevend voor het formuleren van de strategische doelstellingen van de organisatie. In deze workshop wordt toegelicht hoe men binnen begeleidingscentrum Ter Heide de kernwaarden inzet als instrument voor het verwezenlijken van de missie.
Voor eenieder die wil kennismaken met het projectmatig werken rond kernwaarden als instrument voor het verwezenlijken van de missie waarin de zorg voor de cliënt centraal staat. Door An Kenis, directeur personeel van begeleidingscentrum Ter Heide Genk.
Workshop 9: Cliëntparticipatie: moet dat nu echt? „Iedereen moet kunnen meedoen‟. Dit is het centrale idee binnen het burgerschapsidee dat meer en meer als dominant denken binnen de maatschappij wordt aangenomen. Dat geldt natuurlijk óók voor de meer kwetsbaren onder ons. Het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) is er voor alle burgers met een hulpvraag. Maar zorgt het actief betrekken van de cliënt ook voor een betere zorg? Laat je de cliënt meedenken en meebeslissen over hoe we een oplossing bieden? Zetten we daarmee de organisatie niet op zijn kop? Deze workshop spreekt vanuit de praktijk: hoe geef je cliëntparticipatie handen en voeten? Wat zijn de valkuilen? De randvoorwaarden? Voor eenieder die vanuit de praktijk wil horen hoe je cliëntparticipatie in een CAW waar kan maken, welke de mogelijkheden en de moeilijkheden hierbij zijn. Door Marina Punie, stafmedewerker kwaliteit en algemeen beleid CAW ‟t Verschil.
Workshop 10: De stem van kansarmoede Tijdens de workshop willen we er bij stil staan hoe een dienst of organisatie de stem van kansarmen daadwerkelijk kan laten doorklinken in de organisatie. Aan de hand van een binnenkant verhaal van een opgeleide ervaringsdeskundige bekijken we hoe een organisatie de basisprincipes van bindkracht en empowerment Een oud woord voor ‘samen’ is concreet kan maken in de dagelijkse werking. Dit op ‘tezamen’. En dat woord heeft vlak van beleid, hulpverlening en omkadering. te maken met verzameling. Is het mogelijk om daadwerkelijk samen te werken Samen betekent: bij elkaar. met de cliënt in plaats van het voor de cliënt te doen? Heel veel woorden beginnen Kunnen we de cliënt horen in de plaats van te met samen. Samenstellen verhoren? bijvoorbeeld. En samenleven. Hoe kan de hulpverlener kritisch kijken naar zichzelf En samenvatting. En nog veel aan de hand van een zelfevaluatie-instrument ten meer. aanzien van zijn handelen met maatschappelijk (uit: het woordenboek van Vos en Haas) kwetsbare cliënten. Voor eenieder die de visie van de ervaringsdeskundige wil horen m.b.t. hulpverlening(sorganisatie). Door TAO-limburg (Team voor advies en ondersteuning kansarmoede en sociale uitsluiting).
Workshops thema: De praktijk van het leidinggeven en management Workshop 11: De STARmethodiek, een methode om (werk)gedrag concreet en bespreekbaar te maken. De STAR-methode is een gesprekstechniek die dient om concreet (werk)gedrag duidelijk en scherp in beeld te brengen. Deze techniek is heel nuttig in sollicitatiegesprekken om juist in te schatten of de kandidaat bepaalde competenties bezit, functioneringsgesprekken om concreet gedrag en het zelfinzicht hierin op tafel te krijgen, gesprekken waarin iemand een oplossing vraagt voor een probleem/conflict, … In deze workshop zullen de deelnemers aan de hand van concrete casussen met deze techniek aan de slag gaan. Voor eenieder die met de STARmethodiek wil kennis maken. Door Bart Meyers, directie PVT Zoersel, docent BANABA KHLim Hasselt en Dave Walbers, verantwoordelijke personeel Dienstencentrum St Oda Overpelt. Workshop 12: Dromen, leren, worstelen en wijs worden : levensfasegericht coachen Centraal in deze workshop staat de zin of de onzin Wie eigenwijs is, weet het altijd van coachen …..indien je geen rekening houdt met de beter. Hij luistert niet naar anderen levens- en loopbaanfasen waarin medewerkers zich en doet zijn eigen zin. Soms is dat bevinden. wijs, maar meestal niet. De dromen, de verwachtingen, de ambities, de (uit : het woordenboek van Vos en Haas) engagementen, de inzet, de motivatie… van medewerkers, maar ook van onszelf veranderen (soms ongemerkt en minder bewust) tijdens onze carrière. Vraag is wat weten we hierover en wat doen we hiermee in het kader van loopbaanbegeleiding? Bedoeling is om op een interactieve wijze een paar, mogelijks inspirerende, kapstokken voor te leggen. Voor eenieder die wil geinspireerd worden op vlak van (levensfasegericht) coachen. Door Martin Carels, Directie- en stafmedewerker personeels- en kwaliteitsbeleid in het Dienstverleningscentrum De Triangel te Lovendegem. Workshop 13: Aan de slag met een team, … met het SDRPI-model als kompas. Het teamdoelmatigheidsmodel, of ook “het SDRPI-model” werd in aanvang ontwikkeld door Fry (1981). Een model is een voorbeeld van hoe Het is een krachtig instrument waarmee we de het moet. Nieuwe kleren maak je werking van een team in kaart kunnen brengen volgens een bepaald model. Dat en er zowel op de sterke kanten als op de model staat uitgetekend op papier. verbeterpunten van het team gefocust wordt. Soms is een model geen iets, maar Het kan echter ook een middel zijn om een iemand … teaminteracties positief te beïnvloeden. (uit: het woordenboek van Vos en Haas) In de workshop wordt er stilgestaan bij dit interactief kader om te kijken naar een team. De verschillende aspecten van het model (situatie, doelen, rollen, procedures en interpersoonlijke relaties) worden verkend en aan de hand van een aantal oefeningen worden concrete interventiemogelijkheiden op teamniveau gedemonstreerd. Murphy op bezoek, bindende teamdoelen, onderhandelen met je collega‟s, als teamlid mee verantwoordelijk zijn voor „de waarheid‟ van je collega, … zijn thema‟s die aan bod kunnen komen.
Voor eenieder die wil kennismaken met het SDRPImodel als een werkbaar kompas voor teamwerk. Door Pol Schouppe, directeur Home Maria Goretti Maarkedal
Workshop 14: Themagecentreerde persoonlijke ontwikkelingsplanning via groepssupervisie In de opleiding BANABA „orthopedagogisch management‟ wordt er aandacht besteed aan de ontwikkeling van de student als leidinggevende. De student stelt een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) op. Hierbij wordt hij ondersteund door een aantal (groeps)supervisiesessies. De gebruikte methodiek én achtergrond in deze sessies leunt sterk aan bij de inzichten zoals ze verwoord worden in de visie van de TGI (Thema Gerichte Interactie), die stelt dat de dynamiek in elke groep bepaald wordt door thema‟s die voor zowel voor de ganse groep als voor elk individueel groepslid belangrijk zijn, en bovendien rechtstreeks te maken hebben met de bestaansreden/opdracht/taak van de groep. De (ver)bindende kracht van de thema‟s verrast steeds opnieuw en weten een nieuwe dynamiek aan elk POP toe te voegen. Voor eenieder die geïnteresseerd is in de mogelijkheden van (groeps)supervisie vanuit TGI en de invloed hiervan op persoonlijke ontwikkelingsplanning. Door Ben Nicolai, supervisor en docent BANABA KHLim Hasselt.
Workshop 15: Competenties en talenten: oog om oog of hand in hand?’ Competentiemanagement is populair en wordt in Een talent is een gave. Dat wil toenemende mate toegepast. Het start bij de missie, zeggen dat het je zomaar gegeven visie en strategie van organisaties en wordt vertaald wordt. Maar het is niet zoiets als in jobs/functies. Bij de individuele, menselijke zakgeld! Een talent is iets wat je eigenschappen of competenties ligt de focus op de bijzonder goed kunt. Vaak ontdek je match met de vooropgestelde jobs/functies. In het per toeval wat je talenten zijn. Of talentdenken wordt er eerder vertrokken van de anderen vertellen het jou. Er zijn individuele persoon met zijn dieperliggende heel veel soorten talenten: talent interesses en sterktes. Starten met “wat er is”, waar voor muziek, talent voor taal, talent iemand goed in is én waar iemand warm voor loopt‟ om met anderen om te gaan, een is hier een uitgangspunt. Na een verkenning van wiskundetalent of een competentie- en talentmanagement wordt er in deze knutseltalent. Iedereen heeft er wel workshop op zoek gegaan naar de integratie tussen een. … (uit: het woordenboek van Vos en Haas) beide invalshoeken of hoe brengen we persoonlijke sterktes en interesses in verbinding met rollen/jobs/functies in een organisatiecontext? Voor eenieder die wil nadenken over competenties en talenten en hoe hier in een organisatiecontext naar kijken en handelen. Door Els Ulenaers, coördinator werkstudenten KHLim en medewerker ESFproject I-talent-O
Tot slot :
Wie het grappige van de ernst niet kan zien zal ook nooit de ernst van het grappige leren kennen. (Koos J. Versteeg)
BALLONNETJE
( Toon Hermans)
Een ballon, een ballon, een ballonnetje Een ballonnetje, dat danst in de wind Aan een draadje naar de zon Gaat zo'n lekker dikke, rooie, mooie luchtballon Een ballon, een ballon, een ballonnetje Een ballonnetje, dat danst in de wind Aan een draadje naar de zon Gaat zo'n lekker dikke mooie Lekker dikke rooie B'lon, b'lon, b'lon Ik zing van de vogels en de vissen Van een jongen en een meisje op een fiets Ik zing van de bollen in Lisse Ach, ik zing van niets Ik zing van de lucht in de lente Van een meisje in een zonnig zonnebad Ik zing van rozijnen en krenten Ach, ik zing maar wat En zo'n liedje, dat danst langs de deuren En zo'n liedje heeft honderden kleuren En zo'n deuntje zweeft wat dalleru Naar 't hart van u Als een ballon, een ballon, een ballonnetje Een ballonnetje, dat danst in de wind Aan een draadje naar de zon Gaat zo'n lekker dikke, mooie, rooie luchtballon Een ballon, een ballon, een ballonnetje Een ballonnetje, dat danst in de wind Aan een draadje naar de zon Gaat zo'n lekker dikke mooie Lekker dikke rooie B'lon, b'lon, b'lon Ballon Er zijn van die sombere dichters Die wenden hun hart naar de nacht Maar zijn er dan geen sterren meer die lichten? Is er dan geen maan meer die lacht? Er zijn van die truien-artiesten Die hebben hun baard opgespaard
Ze zingen maar la chanson trieste En heel onze wereld is noir Ze zingen van zuipen en spelen Ze zingen van kroegen en dood Ze zingen van grauwe bordelen En het laatste refrein is de goot Pourqoi, pourqoi Als er nog zulke lieve dingen zijn Als een ballon, een ballon, een ballonnetje Een ballonnetje, dat danst in de wind Aan een draadje naar de zon Gaat zo'n lekker dikke, mooie, rooie luchtballon Een ballon, een ballon, een ballonnetje Een ballonnetje, dat danst in de wind Aan een draadje naar de zon Gaat zo'n lekker dikke mooie Lekker dikke rooie B'lon, b'lon, b'lon B'lon, b'lon, b'lon B'lon, b'lon Ballon!!
