De Balanced Scorecard School of Economics/MER Drs. Jeroen V.A. Jansen Haarlem 10 november 2010
Wie is Jeroen Jansen?
JMS advies & implementatie
• Erasmus Universiteit Rotterdam (1998) • 13 jaar organisatieadviseur bij (oa) KPMG Consulting • Balanced Scorecard trajecten bij (oa) Kraft Foods, ANWB, ABN AMRO, Marsh, Fortis Bank • Auteur van het studieboek ‘Sturen met de Balanced Scorecard’ • Oprichter JMS Advies (www.jmsadvies.com) 10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
2
Waarom een Balanced Scorecard? JMS
advies & implementatie
Er is voldoende management informatie…
… maar hoe weet je nou in één oogopslag dat je goed bezig bent? 10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
3
De BSC: alles op 1 A4tje
10/11/2010
JMS advies & implementatie
De BSC in de praktijk…
JMS advies & implementatie
… maar hoe werkt dat dan? 5
De Balanced Scorecard geeft…
JMS advies & implementatie
Financieel perspectief
verleden
Hoe zien onze aandeelhouders ons?
financieel nietfinancieel
Klantperspectief
Bedrijfsprocessen Wat is de toegevoegde waarde van onze belangrijkste bedrijfsprocessen?
Hoe zien onze klanten ons?
heden
Innovatie & leren
extern intern
Zijn we in staat tot innovatie, verandering en verbetering?
toekomst
… een uitgebalanceerd overzicht van informatie waarbij de onderliggende verbanden inzichtelijk zijn gemaakt 10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
6
De Balanced Scorecard van Ajax... JMS
advies & implementatie
Financieel Verkoop seizoenskaarten Opbrengst merchandise Verkoop spelers Recettes Champions League Supporters
Het spelletje Attractief voetbal Nationale competitie Beker Champions League
Trouwe supporters Sfeervol stadion Volle Arena
Ajax-organisatie Scouting Jeugdopleiding Trainingen Grasmat Bestuur
… laat zien hoe de organisatie werkt 10/11/2010
7
Management informatie voor Ajax…
JMS advies & implementatie
Eerder spelerscontracten verlengen ?
Financieel jaarwinst gemiddelde verkoopprijs koers aandeel
Supporters
Attractiever of effectiever spelen?
Het spelletje # wedstrijden in 4-3-3 # plaats op ranglijst # Europese wedstrijden
gemiddeld # toeschouwers # seizoenkaart-houders # leden supportersvereniging Ajax-organisatie
Goedkopere kaarten voor supporters?
# jeugdspelers in Ajax 1 # ajacieden in europa # trainers per jaar
De Balanced Scorecard – MER …10/11/2010 voor het nemen van juiste beslissingen
Nieuw bestuur nodig?
8
Van doelstelling tot indicator
JMS advies & implementatie
Hoe doe je dat? Behouden marktleiderschap
Ondernemings -doelstellingen
Vertaalslag vanuit Uitvoeren van snelle productinnovaties
Time to market Omzetaandeel nieuwe produkten
Volumegroei naar 9.950 ton
strategische keuzen
Kritieke succesfactoren
Kern Prestatie Indicatoren
Bezitten van een best in class salesforce
Opleidingsniveau salesforce Verloop salesforce Training budget
KPI’s zijn de “metertjes” waarmee prestaties van de KSF’en worden gemeten, op weg naar de strategische doelstellingen
Kritieke Succesfactoren…
JMS advies & implementatie
Enkele eigenschappen van KSF’en vormen het onderscheidend vermogen ten opzichte van de concurrent zijn de activiteiten die je absoluut moet goed moet doen om succesvol te zijn (prioriteiten) leveren een directe bijdrage aan het realiseren van de doelstellingen veranderen mee met bedrijfsdoelstellingen zijn uniek voor iedere organisatie zijn door de organisatie te beïnvloeden “Wat moet je absoluut goed doen om de doelstellingen te bereiken?” 10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
10
KSF’en voor luchtvaartmaatschappij
JMS advies & implementatie
“Twee vliegtuigmaatschappijen hebben als doelstelling voor het komende jaar het vergroten van hun marktaandeel – het uitvoeren van meer vluchten. Beide denken zij na over de manier hoe zij dat kunnen bewerkstelligen: zij proberen hun succesfactoren te definiëren. De ene vliegtuigmaatschappij heet Ryanair en de ander KLM.” Welke succesfactoren zijn voor elk van de maatschappijen kritiek? Zijn er verschillen te constateren?
10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
11
KSF’en voor luchtvaartmaatschappij
JMS advies & implementatie
Ryanair
KLM
Doelstelling
Vergroten marktaandeel
Vergroten marktaandeel
Kritische Succes Factoren
Vergroten van aantal bestemmingen in Europa
Vergroten van aantal bestemmingen wereldwijd
Verlagen van kosten per vlucht
Aanbieden van betrouwbare & kwalitatief goede vluchten
Aanbieden van goedkoopste vluchten
Naamsbekendheid als kwaliteitluchtvaartmaatschappij vergroten
Naamsbekendheid als prijsvechter vergroten
Klanttevredenheid vergroten
Processen efficiënt inrichten
Klantvriendelijk personeel opleiden
Mate van automatisering vergroten
Processen inrichten op betrouwbaarheid
Vluchthaven selecteren op prijs
Vluchthaven selecteren op bereikbaarheid
10/11/2010
12
Kern Prestatie Indicatoren
JMS advies & implementatie
Enkele eigenschappen van KPI’s Financieel èn niet-financieel
Afgeleid van Strategie en KSF-en Makkelijk en snel te begrijpen
Juistheid is belangrijk; volledigheid niet noodzakelijk De meest belangrijkste metertjes (focus) “Meet alleen de meest essentiële zaken!” 10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
13
Case: Dashboard
JMS advies & implementatie
“Een vertegenwoordiger vindt het belangrijk om een goede vader voor zijn kinderen te zijn. Zijn doelstelling is om zoveel mogelijk ‘quality time’ met zijn kinderen door te brengen. Na zijn werk wil hij zo snel mogelijk naar huis om zodoende zo veel mogelijk tijd met zijn kinderen te kunnen doorbrengen. Hij rijdt (dan ook) in een formule 1 wagen. Zijn KSF is overduidelijk: zo snel mogelijk naar huis rijden” Wat zijn voor deze vertegenwoordiger de belangrijkste KPI’s: met andere woorden welke metertjes zijn essentieel op zijn dashboard? 10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
14
Uitwerking case Dashboard Vertegenwoordiger A Doelstelling:
Qualtiy time doorbrengen met kinderen
JMS advies & implementatie
Vertegenwoordiger B Qualtiy time doorbrengen met kinderen
KSF: Zo snel mogelijk naar huis rijden
Veilig naar huis rijden
Routeplanner Toerental
Routeplanner Snelheidsmeter
KPI:
10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
15
Hoe kan een BSC er uiteindelijk uitzien?
10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
JMS advies & implementatie
16
JMS advies & implementatie
08/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
17
JMS advies & implementatie
08/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
18
JMS advies & implementatie
08/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
19
Maar de BSC omvat meer dan een set indicatoren… … een manier van werken waarmee iedere afdeling binnen een organisatie in staat wordt gesteld om structureel te sturen op het realiseren van de (ondernemings-) doelstellingen
JMS advies & implementatie
Systems
Planning & Control cycle
BSC
Management & Communication
Strategy
… het is een manier van werken! 10/11/2010
De Balanced Scorecard – MER
20