G E M E E N T E
Gemeenteraad van Nijmegen Raadsgriffie
G e m e e n t e r a a d Korte Nieuwstraat 6 6511 P P Nijmegen Teiefoon
(024) 329 90 30
Telefax
(024) 323 59 92
E-mail
[email protected]
Postadres Postbus 9105 6500 H G Nijmegen
Datum
Ons kenmerk
Contactpersoon
17-04-2012
BM50/
Sonja Dirks
Onderwerp
Datum uw brief
Doorkiesnummer
Raadsmonitor 2011
3292978
Beste raadsleden & fracties, Eind 2011 heeft de afdeling Onderzoek & Statistiek in opdracht van de Raadsgriffie de inwoners vragen gesteld over de bekendheid van de raad en het vertrouwen in de raad. Deze Raadsmonitor wordt elke twee jaar gehouden onder een representatieve steekproef van Nijmegenaren van 18 jaar en ouder. Een deel van de vragen maakt onderdeel uit van de Stad- en Wijkmonitor 2011, die wordt gepresenteerd tijdens de Politieke Avond van 18 april. Hieronder geef ik u een korte samenvatting van de Raadsmonitor 2011. U vindt het voliedige rapport op wvwv.niimegen.nl/gemeenteraad. Bekendheid van de Politieke Avond, uitzendingen en Brugpagina 3 1 % van de inwoners weet dat de raad iedere twee weken een Politieke Avond organiseert. Dat is bijna hetzelfde aantal ten opzichte van 2009 (30%). 8 1 % daarvan weet wat je op zo'n Politieke Avond kan doen en de meesten noemen 'je mening geven' als een mogelijkheid. Van degenen die hebben aangegeven bekend te zijn met de Politieke Avond geven meer mensen dan in 2009 aan op de hoogte te zijn van de tweewekelijkse raadspagina in De Brug (75% in 2011 tegenover 65% in 2009), maar minder lezen de pagina. Dat de Politieke Avonden live te volgen zijn via internet is bekender dan in 2009. 17% van de kenners van de Politieke Avond weet van deze mogelijkheid. Dit was in 2009 11 %. Meer vertrouwen Het vertrouwen in de raad is in 2011 licht gegroeid ten opzichte van 2009. In 2009 gaf 49% aan vertrouwen te hebben in de raad en in 2011 53%. Er is wel een verschuiving van 'veel' vertrouwen naar 'enig' vertrouwen te zien. Vooral mensen met een lagere opieiding hebben nu meer vertrouwen. Inwoners geven de raad gemiddeld een 6,4, hetzelfde rapportcijfer als in 2009. Raad Nijmegen scoort goed tov andere gemeenten! 6 5 % van de inwoners vindt dat de gemeente goed wordt bestuurd, 4 5 % vindt dat hij/zij invloed heeft op wat er in de gemeente gebeurt en 36% voelt zich vertegenwoordigd door de gemeenteraad. Over drie stellingen konden inwoners een rapportcijfer geven aan de raad van Nijmegen. Deze cijfers zijn vergeleken met de cijfers van gemeenten met eenzelfde
www.nijmegen.nl
brief aanbieding monitor.doc
Gemeente Nijmegen Gemeenteraad van Nijmegen Raadsgriffie
Vervolgvel
1
Inwoneraantal als Nijmegen (zie tabel pagina 10 in het rapport). Daarbij l
Voorzitter van de gemeenteraad
www.nijmegen.nl
brief aanbieding monitor.doc
de raad in nijmegen 2011
de raad in nijmegen 2011
Datum: april 2012
Colofon Gemeente Nijmegen Afdeling Onderzoek en Statistiek contactpersoon: Geert Schattenberg tel.: (024) 329 98 89 e-mailadres:
[email protected]
inhoudsopgave 1
samenvatting en conclusie
1
samenvatting conclusie
1 3
2
onderzoek
4
3
resultaten
5
1 samenvatting en conclusie samenvatting Eind 2011 heeft de afdeling Onderzoek en Statistiek in opdracht van de Raadsgriffie voor de tweede maal de Raadspeiling uitgevoerd. Gegevens voor dit onderzoek zijn verzameld via de Stadspeiling 2011, een tweejaarlijkse lokale omnibusenquête. In dit onderzoek is een aantal raadszaken voorgelegd aan een representatieve steekproef uit de Nijmeegse 18-plussers. De belangrijkste resultaten daarvan zijn in het kort:
• DE POLITIEKE AVOND Bijna een op de drie zegt in enige mate bekend te zijn met de 'politieke avond', sinds 2006 de vervanger van de tot dan toe gebruikelijke raads- en commisievergaderingen. Ten opzichte van 2007 is dat een groei, ten opzichte van 2009 een stabilisering. Mensen met een hogere opleiding / hoger inkomen blijken beter op de hoogte dan het gemiddelde. Negentien procent van de 'kenners' zegt niet te weten wat men op zo'n avond zou kunnen doen. Zij die dat wel weten, noemen vooral 'je mening geven'. Acht op de tien 'kenners' is nog nooit op zo'n politieke avond geweest. Ruim 80% van hen zegt zo’n avond ‘zeker’ of 'misschien' te zullen bezoeken, als de agenda daar aanleiding toe zou geven; via internet volgen overweegt in dat geval een op de zeven van degenen die weten dat dat mogelijk. Dit laatste geldt overigens voor een minderheid: 17%. • DE BRUG In het Nijmeegse huis-aan-huis blad de Brug vult de raad regelmatig pagina's met raadsnieuws. Van degenen die de Brug krijgen (90%), zegt een op de vier dat niet te weten. Een op de zeven leest de bladzijdes altijd, een op de vier nooit. De raadspagina’s in De Brug zijn vooral onbekend en ongelezen bij jongeren – van 18 tot 30 jaar. • CONTACT Ruim 80% heeft nog nooit contact gezocht met een raadslid. Degenen, die dat wél hebben gedaan, doen dat meestal via het maken van een afspraak, via bellen of via e-mailen. • KIEZER EN LOKALE POLITIEK Twee op de drie vinden dat de gemeente goed wordt bestuurd. Krap de helft vindt dat hij of zij invloed heeft op wat er in de gemeente gebeurt. Een op de drie voelt zich vertegenwoordigd door de gemeenteraad. Gemiddeld de helft denkt dat de raadsleden weten wat er onder de Nijmeegse burgers speelt en dat zij hun best doen om dat te weten te komen. Over individuele aandacht (zich interesseren in mening, zich bekommeren) zijn net zo veel mensen tevreden als ontevreden: beide ruim 30%. • VERTROUWEN De meerderheid (53%) heeft 'enig' of 'veel' vertrouwen in de raad. ‘Geen' of 'weinig’ vertrouwen heeft 13%: vooral vanwege algemene gevoelens van wantrouwen jegens politici, het niet goed aanpakken van problemen en / of de ervaren (on)zichtbaarheid van de raad.
1
samenvatting en conclusie - 1
Het vertrouwen is in de afgelopen twee jaren vooral niet veranderd: dat geldt voor 85% van de respondenten. Negen procent heeft minder vertrouwen, vooral vanwege de bezuinigingen; 6% vertrouwt de raad méér, vooral vanwege de samen- en de opstelling ervan.
• RAPPORTCIJFER De respondenten geven voor deze raad gemiddeld een 6,4. Jongeren geven een licht hoger cijfer. • 2009 EN 2011 1 Veel opvallende verschillen zijn er niet tussen de peilingen van 2009 en 2011. Zo blijven de bekendheid met de politieke avond, de bezoekgeneigdheid ervan en het rapportcijfer vrijwel gelijk. Het digitaal kunnen volgen van de politieke avond is bekender en populairder, de bekendheid met de raadspagina's in de Brug is groter. Mensen vinden vaker dat de gemeente goed wordt bestuurd. Het vertrouwen in de raad is licht hoger, maar we zien wel een verschuiving van 'veel' vertrouwen naar 'enig'. Mensen met een lagere opleiding hebben nu meer vertrouwen. De Brugpagina's mogen in 2011 dan wel bekender zijn, ze worden nu minder vaak gelezen dan twee jaren geleden. Ander 'minder' zien we bij de invloed als kiezer en bij de interesse van de raad in de mening van burgers: die scoren allebei lager dan in 2009. •
PERSOONSKENMERKEN
Mensen van middelbare leeftijd, met een middelbare opleiding of met een gemiddeld inkomen volgen vrijwel het gemiddelde beeld. Mannen lijken wat meer te hebben met 'politiek': ze hebben meer interesse in de politieke avonden en oordelen positiever bij de politieke stellingen. Jongere respondenten kennen en lezen de Brugpagina's minder, zijn minder bekend met de politiek avond maar hebben wel meer vertrouwen in en waardering voor de gemeenteraad. Oudere mensen kennen de politieke avond vaker en hebben meer met de Brug, zowel qua weten als qua lezen. Zij zijn negatiever over de politiek-stellingen en hebben minder vertrouwen in de gemeenteraad. Hogere inkomens scoren hoger bij enkele politieke stellingen (o.a. invloed als kiezer) en bij politieke avonden. Mensen met een lagere opleiding zijn regelmatigere Bruglezers.
• INFORMEREN Uit de keuzemogelijkheden over informatie over gemeentelijke dienstverlening of dito regels kiest ruim de helft voor digitaal: vooral via de gemeentelijke website en de daaraan gekoppelde digitale balie. Voor algemenere gemeentelijke informatie is 'papier' de meest geraadpleegde vorm. Ook als mensen zelf mogen kiezen welk medium voor dergelijke informatie hun voorkeur heeft, komt dat bij bijna de helft neer op 'papier': brieven van de gemeente, kranten, wijkblad, folders. Ruim 30% kiest voor 'digitaal'. Sociale media worden hier overigens sporadisch genoemd.
1
In beide jaren zijn de gegevens mondeling verzameld: via telefoon resp. via huisbezoek. De ervaring leert dat bij dit soort vragen het verschil in aanpak nooit voor grote verschillen zorgt.
2 - 1 samenvatting en conclusie
conclusie Ten opzichte van de vorige meting zijn er weinig veranderingen te bespeuren. De enige grote verandering is eigenlijk de raad zélf: na de verkiezingen is er een andere samenstelling en zijn er andere mensen. Of dat doorwerkt in de antwoorden, kun je niet zomaar zeggen – ook al wordt dat wel door sommige respondenten letterlijk als argument aangehaald. Maar je ziet hier en daar wel wat beweging: ondanks een somberdere kijk op hun positie als kiezer, vinden mensen vaker dat de gemeente goed wordt bestuurd en hebben vooral jongeren nu meer vertrouwen in en waardering voor deze raad. Traditionele media spelen nog steeds een grote rol: bij contacten met raadsleden en bij het zoeken naar gemeentelijke informatie – ook al wordt het aandeel van de Brug daarin kleiner. Wellicht is het zaak om 'digitaal' meer voor het voetlicht te brengen. Jongere mensen lijken daar gevoeliger voor en gebruiken de (gemeentelijke) Brugpagina's het minst.
1
samenvatting en conclusie - 3
2 onderzoek Eind 2011 heeft de afdeling Onderzoek en Statistiek voor de tweede maal de Raadspeiling uitgevoerd, in opdracht van de Raadsgriffie. De eerste maal is dat gedaan in 2009. Gegevens voor deze nieuwe peiling zijn mondeling verzameld via de Stadspeiling 2011 2. Deze stadspeiling is een tweejaarlijkse mondeling af te nemen omnibusenquête onder een groep Nijmeegse burgers van 18 jaar of ouder, die een representatieve steekproef vormen. In 2011 is in die enquête een aantal vragen opgenomen over de gemeenteraad: over zijn handelingen, over het vertrouwen in de raad, de bekendheid met de politieke avond / raadspagina’s in ‘De Brug’, bekendheid met de ‘uitzendingen’ via internet, potentieel volgen van politieke avond en de waardering. Daarnaast hebben enkele vragen over de burger en de lokale politiek in de lijst een plek gevonden: zoals m.b.t. de houding t.o.v. raad en politiek zelfvertrouwen. In het volgende hoofdstuk worden de resultaten beschreven. Waar dat mogelijk en relevant is, worden deze resulaten vergeleken met die van de vorige peiling en / of worden ze afgezet tegen een aantal persoonsgegevens die de respondenten desgevraagd hebben vertrekt: geslacht, opleiding, inkomen en leeftijd.
2
Ook in 2009 is de vragenlijst mondeling afgenomen, onder een representatieve steekproef van Nijmeegse 18-plussers. In dat jaar zijn de gegevens niet via bezoek aan huis bezoek verzameld, maar via een telefonische enquête. De kans dat daardoor grote afwijkingen in de antwoordpatronen optreden is gering, zo leert de ervaring. Bij schriftelijke of digitale enquêtes is die kans groter. Hoe veel groter wordt voor een deel bepaald door de aard van de vragen. Mondeling enquêteren kan het geven van sociaal wenselijke antwoorden bevorderen, bij schriftelijk / digitaal kan dat, vanwege de grotere afstand, minder vóórkomen.
onderzoek - 4
3 resultaten 3.1.1
bekendheid met politieke avond gemeenteraad op zelfde niveau
Sinds begin 2006 komt de gemeenteraad iedere twee weken bijeen op een zogenaamde ‘politieke avond’ 3. Tijdens zo’n politieke avond kunnen burgers hun mening geven, contact leggen met de raadsleden en / of de verschillende politieke discussies volgen. In 2007 is daarover in het kader va de toenmalige Bestuursmonitor aan Nijmegenaren een vraag gesteld. Toen zei 26% op zijn minst in enige mate bekend te zijn met deze nieuwe aanpak. In 2009, het jaar van de eerste raadsmonitor, was dat 30%. Nu, in 2011, stabiliseert zich dat percentage, op 31%. figuur 3.1 kennis politieke avond, in %
't Deel 'goed op de hoogte' is groter naar de mate waarin kenmerken als opleiding of inkomen hoger zijn. Vooral jongeren en wat minder vaak vrouwen zijn er relatief minder mee bekend; zie tabel 3.1. Mensen met een lagere opleiding hebben relatief vaker 'wel eens gehoord' van de politieke avonden. tabel 3.1
3
kennis politieke avond, in % goed op hoogte
van gehoord
niet bekend
man vrouw
10 7
24 21
66 72
18 t/m 29 jr. 30 t/m 54 jr. 55-plus
4 10 11
7 24 34
89 66 55
opl. laag opl. midden opl. hoog
1 8 12
28 23 21
71 69 67
ink. laag ink. midden ink. hoog
5 7 17
17 27 20
78 65 62
allen
8
23
69
Deze politieke avonden zijn in 2006 in de plaats gekomen van de tot dan toe gebruikelijke raads- en commissievergaderingen. Zo’n avond bestaat uit drie vergaderrondes: de burgerronde (woord aan de burgers), de kamerronde (woord aan de politieke partijen en / of college) en de besluitronde. Tijdens deze besluitronde nemen de raadsleden besluiten over eerder op de avond besproken onderwerpen. Locatie voor de besluitronde is de raadszaal; de beide andere rondes vinden plaats in en rond het vergadercentrum van het stadhuis.
resultaten - 5
Aan de mensen, die op zijn minst wel eens hebben gehoord van de politieke avond, is een aantal vervolgvragen gesteld. De eerste daarvan was of men weet wat men op zo'n avond zou kunnen doen. Negentien procent zegt dat niet te weten. De anderen noemen één of meer mogelijke activiteiten. Dat men tijdens zo’n avond zijn of haar mening kan geven, scoort 44%. Dat je er politieke debatten en discussies kunt volgen en met raadsleden kunt praten of contacten kunt leggen, scoren beide 26%. Een kleine groep vult het antwoord zelf aan met wat je er als burger nog meer kunt doen, zoals: gewoon ernaartoe gaan, zich er informeren, vragen stellen of spreektijd aanvragen. Overigens zegt van deze groep 80% nog nooit op zo'n politieke avond geweest te zijn; de rest één keer of vaker. Vervolgens is aan iedereen gevraagd of, als er voor de respondent zélf iets belangrijks op de agenda van de betreffende politieke avond staat, zij zo’n avond zouden bezoeken. Eén op de drie weet dat niet of zegt 'nee'; de anderen doen dat 'zeker' (27%) of 'misschien'.
internet Zo'n avond is rechtstreeks via internet te volgen. De grote meerderheid van deze groep (83%) weet dat niet. Van degenen die dat wel weten, hebben drie op de tien een keer of vaker zo'n avond op die manier bekeken. Mocht de agenda van een politieke avond daartoe aanleiding geven, dan zegt van alle respondenten 64% het bekijken naar de registratie via internet op zijn minst te willen overwegen - gesteld dat er een internetaansluiting voorhanden is. In de volgende twee tabellen zijn deze cijfers weergegeven. Tussen haakjes zijn de cijfers uit 2009 vermeld. Daarin zien we dat in 2011 vrijwel evenveel mensen bekend zijn met de politieke avond als in 2009. Dat je die avond ook digitaal kunt volgen, weten nu méér mensen. Ingeval de agenda van 'n politieke daartoe aanleiding geeft, zeggen bij beide metingen bijna acht op de tien kenners misschien of zeker naar zo'n avond toe te gaan. In 2011 kiezen meer mensen voor 'misschien' en minder voor 'zeker'. En digitaal-volgen bij een dergelijke agenda zeggen nu meer mensen te overwegen dan in 2009: 68 resp. 60%. tabel 3.2a
bekend politieke avond, in % van alle respondenten 2011 en (tussen haakjes) 2009
ja 8 (9) 17 (12)
pol. avond bekend? digitaal volgen bekend? tabel 3.2b
beetje 23 (21) --
nee 69 (70) 83 (88)
meemaken politieke avond als agenda daartoe aanleiding geeft, in % van degenen die (beetje) bekend zijn met de politieke avond 2011 en (tussen haakjes) 2009
naar avond toegaan? avond digitaal volgen?
6 - resultaten
zeker 42 (49) 31 (30)
misschien 36 (28) 37 (30)
nee 20 (19) 30 (37)
weet niet 2 (3) 2 (3)
3.1.2
raadspagina’s in de brug: meer bekendheid, maar minder gelezen
Een van de wijzen waarop de gemeenteraad zijn ‘handelingen’ onder de mensen brengt, is via het huis-aan-huisblad ‘De Brug’. De raad publiceert daarin elke twee weken een halve pagina met eigen nieuws. Van degenen die de Brug krijgen (90%), zeggen minder mensen dan in 2009 dat niet te weten. Nu is dat een op de vier, toen was het een op de drie. De overigen kennen de pagina’s wél. Maar vaker dan in 2009 lezen deze 'kenners' die pagina’s nu soms of nooit. Een op de zeven leest nu de bladzijdes altijd – en dat was in 2009 bijna een op de vier. De leesfrequentie van de raadspagina in de Brug neemt dus af; de volgende figuur laat dat zien. figuur 3.2 leest raadsbladzijdes brug? in % van degenen die weet hebben van de bladzijde
De raadspagina’s in De Brug zijn vooral onbekend bij jongeren (18 tot 30 jaar); dit is ook de groep die – binnen de 'weters' – de pagina’s het minst leest. Mensen met een lager inkomen, zijn minder bekend met de raadspagina's. Naarmate 'opleiding' of 'inkomen' hoger wordt, worden de raadspagina's minder vaak gelezen. Bij 'leeftijd' is dit patroon net andersom: mensen op hogere leeftijden zeggen de pagina's vaker te lezen. tabel 3.3
bekend met / lezen van raadspagina’s in de brug, in % weten: lezen (alleen ‘weters’): ja nee altijd / vaak soms / nooit
man vrouw
75 74
25 26
28 29
72 71
18 t/m 29 jr. 30 t/m 54 jr. 55-plus
46 80 88
54 20 21
10 25 40
90 75 60
opl. laag opl. midden opl. hoog
79 70 76
21 30 24
36 30 23
64 70 77
ink. laag ink. midden ink. hoog
60 80 79
40 20 21
34 28 23
66 72 77
gem.
75
25
28
72
resultaten - 7
3.1.3 contact met raadsleden Aan iedereen is gevraagd of men wel eens contact heeft gezocht met een lid van de gemeenteraad. Voor de meesten geldt dat dat niet het geval is: voor 82%. Verschillen naar persoonskenmerken zijn er nauwelijks. Bij hen die dat wél hebben gedaan, gaat dat meestal via het maken van een afspraak, via bellen of via e-mailen. tabel 3.4
hoe leggen burgers contact met raadsleden?
afspraak per telefoon via e-mail naartoe gegaan via brief bij wijkbezoek bij inspraakavond op politieke avond via twitter via website anders
% 20 19 19 14 8 5 3 2 1 1 9
Bij 'anders' worden vaak contacten als gevolg van functie / rol / partijlidmaatschap genoemd en toevallige ontmoetingen.
3.1.4 kiezer - politiek: bestuur niet slecht, interesse raad meer 'weetniet' In deze peiling is de Nijmegenaren een aantal stellingen voorgelegd over hoe zij als burger in algemene zin aankijken tegen ‘de’ gemeente en tegen de wijze waarop de gemeenteraad burgers probeert te betrekken bij zijn rol in de stad. Tabel 3.5 laat zien in hoeverre de respondenten het eens zijn met de hun voorgelegde stellingen. Gemiddeld 25% procent geeft aan geen mening te hebben over deze onderwerpen, ongeveer twee keer zo veel als in 2009. Weinig respondenten kiezen in hun antwoorden voor de buitenste antwoordcategorieën ‘zeer eens’ of ‘zeer oneens’, hooguit 5%. En gemiddeld 23% kiest voor ‘neutraal’ als antwoord; in 2009 was dat 30%. Bijna 60% vindt dat Nijmegen goed wordt bestuurd en ruim een op de drie denkt als kiezer invloed te hebben op wat er in de gemeente gebeurt. Meer dan een kwart (28%) zegt zich niet door de huidige gemeenteraad vertegenwoordigd te voelen. Dan de mening over hoe de gemeenteraadsleden hun rol spelen in hun relatie met burgers. De hoogste score (37%) zien we bij hoe de raadsleden op zoek gaan naar wat de burger bezighoudt; laagste (22%) bij hoe zij zich bekommeren om de burger. Ruim 30% vindt dat de raad weet wat er onder de mensen speelt en volgens 1 op de 4 is de raad niet alleen in de stem van de burger geïnteresseerd, maar ook in zijn of haar mening.
8 - resultaten
In de volgende tabel zijn de scores uit 2011 en 2009 weergegeven 4. De stellingen zijn per blok gerangschikt naar de mate waarin de respondenten het er ‘(zeer) eens’ mee zijn. tabel 3.5
stellingen relatie kiezer - politiek, 2011 / 2009; in % (excl. ‘weet niet’) eens
neutr.
de gemeente wordt goed bestuurd
65 / 57
29 / 34
6/9
100
als kiezer heb ik invloed op wat er in de gemeente gebeurt
45 / 50
24 / 26
31 / 23
100
ik voel mij vertegenwoordigd door de Nijmeegse gemeenteraad
36 / 38
31 / 32
33 / 30
100
54 / 52
31 / 34
15 / 14
100
46 / 44
35 / 35
19 / 20
100
32 / 38
34 / 36
35 / 25
100
32 / 33
38 / 37
31 / 29
100
de gemeenteraadsleden doen hun best om zich te informeren over wat er onder de burgers leeft de nijmeegse gemeenteraadsleden zijn goed op de hoogte van wat er speelt onder de burgers in nijmegen politieke partijen zijn niet alleen in mijn stem, maar ook in mijn mening geïnteresseerd raadsleden bekommeren zich om mensen zoals ik
oneens
tot.
Vergeleken bij 2009 zien we drie noemenswaardige verschillen. In 2011 vinden meer mensen dat de gemeente goed wordt bestuurd, zijn meer mensen negatief over hun invloed als kiezer en vinden meer mensen dat politieke partijen vooral op de stem van de burger uit zijn. Als we deze stellingen afzetten tegen de persoonskenmerken van de respondenten, dan zien we bij '(zeer) eens' geen opvallende verschillen bij leeftijd en opleiding. Wel bij geslacht: mannen oordelen bij alle stellingen positiever dan vrouwen. En mensen met een hoger inkomen denken vooral positiever bij 'voel me vertegenwoordigd', 'gemeenteraadsleden doen hun best' en 'als kiezer heb ik invloed'. Mensen van boven de 60 scoren bij bijna alle stellingen minder vaak ‘neutraal’ en kiezen vaker dan gemiddeld voor ‘(zeer) oneens’. Voor de eerste drie stellingen kunnen we een vergelijking maken met andere steden 5. Onderstaande tabel laat zien dat Nijmegen ten opzichte van de andere acht steden gunstig scoort - iets waar overigens ook al bij de meting uit 2009 sprake van was. Meest opvallende score is wellicht die m.b.t. het 'goed besturen' van de gemeente. Die ligt voor Nijmegen met 7,2 ruim boven die van de andere steden. Bij de overige twee stellingen zijn de onderlinge verschillen kleiner, maar ook daar vinden we Nijmegen bovenin terug. Emmen laat de met afstand ongunstigste scores zien.
4
Vanwege de vergelijkbaarheid is de antwoordcategorie 'weet niet' voor beide jaren buiten de berekening gehouden. gaat dus in tabel 3.5 enkel om de respondenten met de antwoorden 'eens'', 'neutraal' of 'oneens'.
5
Deze stellingen legt een groot aantal gemeentes in dezelfde formuleringen niet ieder jaar, maar regelmatig voor aan de inwoners. De onderlinge vergelijking van de gegeven antwoorden wordt gecoördineerd door KING (Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten). Deze cijfers zijn te vinden op 'waarstaatjegemeente.nl'. Ten behoeve van deze vergelijking rekent KING de scores op deze stellingen via een standaardprocedure om van percentage-scores naar schaalscores van 1 tot 10; een hoger cijfer staat voor een betere score. Ten behoeve van de vergelijking heeft O&S de Nijmeegse 2011-cijfers op identieke wijze behandeld.
Het
resultaten - 9
tabel 3.6
stedenvergelijking* burger als kiezer, schaalscore 2011
2010
nijm.
zwolle
leiden
arnhem
venlo
dordr.
de gemeente wordt goed bestuurd
7,2
6,6
6,4
6,2
6,3
6,3
6,2
6,1
5,6
als kiezer heb ik invloed op wat er in de gemeente gebeurt
6,2
6,3
5,9
5,8
5,9
5,8
5,6
5,9
5,3
ik voel mij vertegenwoordigd door de gemeenteraad
6,0
5,9
5,7
5,5
5,6
5,5
5,4
5,6
4,9
*):
ensch. haarlem emmen
Deze stellingen worden bij de meeste gemeenten iedere twee of iedere drie jaren aan de inwoners voorgegelegd. Voor de vergelijking in deze tabel zijn gegevens gebruikt van jaargang 2010 of jonger.
3.1.5
rapportcijfer gemeenteraad: 6,4
Een van de vragen in deze peiling had van doen met het waarderingscijfer: hoe tevreden zijn mensen over de Nijmeegse gemeenteraad? Een kwart blijft het antwoord schuldig; dat is ruim twee maal zo veel als in 2009. Gemiddeld geven de overige respondenten voor deze raad, net als in 2009, een 6,4. Het cijfer ‘7’ wordt het vaakst gegeven, door 44% (2009: 45%). Vijftien procent (2009: 12%) geeft een ‘5’ of lager. Een ‘8’ of hoger krijgt de raad van 9% (2009: idem). In onderstaande grafiek is te zien hoe de spreiding is van het cijfer voor de gemeenteraad. In de figuur is ook de spreiding van het cijfer in 2009 weergegeven, via de gestippelde lijn. Deze wijkt nauwelijks af van die uit de meeste recente peiling. figuur 3.3 waarderingscijfer gemeenteraad 2009 en 2011, in %
Als we het gemiddelde cijfer van 2011 berekenen voor de eerder genoemde persoonskenmerken, dan zien we nauwelijks afwijkingen; alleen bij 'jongeren': zij geven een licht hoger cijfer. Net als in 2009, overigens.
3.1.6
vertrouwen in gemeenteraad gestabiliseerd
In 2007 zagen we een afname van het vertrouwen ten opzichte van 2006: van 55 naar 50%. In 2009 scoorde dit vertrouwen met 49% op vrijwel hetzelfde niveau. Nu, in 2011, is er weer een groei van de groep met 'enig' of met 'veel' vertrouwen: van 49% in 2009 naar 53% in 2011. Opvallend is wel dat de groep met 'veel' vertrouwen flink kleiner wordt en dat de groep met 'enig' vertrouwen danig groeit.
10 - resultaten
Minder mensen kiezen voor 'neutraal', +8%. ‘Geen / weinig’ vertrouwen heeft nu 13%; in 2009 was dat 4% minder. De volgende figuur laat dit zien. figuur 3.4 vertrouwen in gemeenteraad 2007 / 2009 / 2011, in %
In het volgende schema is het 'vertrouwen' afgezet tegen de persoonskenmerken. Tussen haakjes zijn de scores van 2009 toegevoegd. Het schema laat zien dat: ook in 2011 'man / vrouw' nauwelijks verschil uitmaakt; jongeren vaker hun vertrouwen in de raad uitspreken – anders dan bij de vorige meting; ouderen ook in 2011 vaker weinig / geen vertrouwen hebben; anders dan in 2009 mensen met een lagere opleiding relatief vaak vertrouwen in de raad hebben; ⋅ mensen met een hoger inkomen relatief wat vaker vertrouwen in de raad hebben.
⋅ ⋅ ⋅ ⋅
tabel 3.7
vertrouwen in gemeenteraad, in % veel / enige mate
neutraal
weinig / geen
man vrouw
53 (50) 54 (48)
33 (37) 35 (46)
15 (14) 11 (6)
18 t/m 29 jr. 30 t/m 54 jr. 55-plus
65 (43) 51 (54) 47 (43)
30 (51) 36 (38) 34 (41)
5 (6) 14 (8) 19 (17)
opl. laag opl. midden opl. hoog
50 (35) 47 (47) 58 (53)
33 (58) 38 (43) 32 (37)
17 (8) 15 (9) 10 (10)
ink. laag ink. midden ink. hoog
50 (50) 54 (54) 58 (58)
37 (50) 34 (41) 29 (36)
13 (8) 12 (7) 13 (13)
allen
53 (49)
34 (42)
13 (9)
3.1.6.1 waarom geen / weinig vertrouwen? Aan de respondenten die zeggen 'geen' of 'weinig vertrouwen in de raad te hebben, is gevraagd naar de achtergrond daarvoor.
resultaten - 11
In een klein deel van de antwoorden zeggen respondenten in een concreet geval persoonlijk niet naar tevredenheid behandeld te zijn geweest. Iets meer (een op de tien) redenen voor dat gebrek aan vertrouwen hebben te maken met een concreet voorval van een politieke beslissing waar men het niet mee eens is of was. Als voorbeelden worden het negeren van een burgerinitiatief rond Heumensoord genoemd, de 'eigen' agenda en verkeerd beleid: met betrekking tot het culturele erfgoed, gesubsidieerde arbeid, vuilophaal en verkeersbeleid stadscentrum. In 14% van die redenen speelt een rol dat politici / bestuurders problemen niet goed aanpakken. Soms worden daarin concrete voorbeelden genoemd, zoals drugsoverlast, leefbaarheid, aanpak stadscentrum, onveiligheid of wijkproblemen, soms gaat het om minder concrete ontevredenheid: politiek komt beloftes niet na, handelt niet correct, heeft een eigen agenda en "duurt lang voordat problemen worden aangepakt". Die laatstgenoemde argumenten zien we terug bij de voorbeelden die te maken hebben met algemene gevoelens van wantrouwen jegens politici. Deze categorie maakt 20% uit van de gegeven antwoorden. Voorbeelden die hier worden gegeven: ⋅ een deel van de raadsleden houdt zich vooral bezig met randzaken / korte termijnwerk, ⋅ politici komen hun beloftes niet na, ⋅ raad heeft gebrek aan kwaliteit / is niet slagvaardig / heeft te weinig visie / hakt te weinig knopen door, ⋅ luisteren niet / zijn te veel met eigen belang bezig / praten te veel. De laatste antwoordcategorie, die respondenten konden kiezen als reden voor geen / weinig vertrouwen, was die met als roepnaam 'anders'. Deze is met 46% de vaakst gekozen categorie; in totaal geven de respondenten zo'n 45 voorbeelden. Allereerst zien we hier de (on)zichtbaarheid van de raad, met ruim 25% de vaakst gegeven groep voorbeelden. De raad laat na de verkiezingstijd niks van zich horen, is niet echt geïnteresseerd in de mening van de burger, kent een grote afstand tot de burger / dagelijkse praktijk, en 'geen idee van wat ze doen' illustreren deze (on)zichtbaarheid. Een kleiner deel van de antwoorden (ruim 20%) gaat over de kwaliteit van de raadsleden. Opportunistisch / geen visie, niet deskundig / professioneel ("het is voor de meesten maar een bijbaan"), te links, vriendjespolitiek, eigenbelang zijn trefwoorden die we hier tegenkomen. Derde groep (ook ruim 20%) heeft te maken met beloven en doen: de raad praat te veel maar doet te weinig, komt beloftes niet na, doet niet wat hij zegt, is niet daadkrachtig, luistert niet naar de burgers – of alleen maar naar degenen die het hardst roepen. In de laatste groep zien we concrete voorbeelden van (volgens de respondent) geen goed beleid – opvang dak- / thuislozen, inrichting stad, parkeren, WOZ of aanpak criminaliteit – en van niet goed functioneren van de raad: geen uitstraling naar de rest van Nederland, duurt allemaal lang, raad maakt zich ongeloofwaardig.
3.1.6.2 weinig / geen vertrouwen versus lokale politiek Om meer te kunnen zeggen over de groep met weinig of geen vertrouwen in de gemeenteraad, hebben we voor een aantal andere kenmerken bekeken of deze groep respondenten daarin duidelijk anders scoort.
12 - resultaten
Uit die nadere analyse blijkt dat van deze groep: drie kwart zich niet vertegenwoordigd voelt door de Nijmeegse gemeenteraad (afwijking t.o.v. gemiddelde: plus 50%), 58% niet vindt dat raadsleden zich bekommeren om mensen zoals zij (afwijking plus 37%), 77% niet vindt dat zij als kiezer invloed hebben op wat er gebeurt in de gemeente (afwijking plus 52%), volgens 58% de Nijmeegse gemeenteraadsleden niet goed op de hoogte zijn van wat er speelt onder de burgers in Nijmegen (afwijking plus 37%), volgens vier op de tien de gemeente niet goed wordt bestuurd (afwijking plus 33%), ruim 6 op de tien niet van mening zijn dat politieke partijen niet alleen in hun stem, maar ook in hun mening zijn geïnteresseerd (afwijking plus 39%) en dat 47% niet vindt dat de gemeenteraadsleden hun best doen om zich te informeren over wat er onder de burgers leeft (afwijking plus 37%). Die ontevredenheid zien we terugkomen in het waarderingscijfer dat deze groep voor de gemeenteraad geeft. Dat ligt op 5,0 en ligt daarmee 1,4 onder het totaalgemiddelde van 6,4. Wie zijn deze respondenten? Wijken zij qua persoonskenmerken – voor zover gevraagd - af van de Nijmegenaren die wél vertrouwen in de raad zeggen te hebben? In de volgende tabel zijn deze kenmerken weergegeven. Deze tabel laat zien dat de groep met weinig of geen vertrouwen in de gemeenteraad qua inkomen niet afwijkt van de groep die zulk vertrouwen wél heeft. Kijken we naar de drie andere gevraagde kenmerken, dan zien we dat het relatief vaker om mannen van oudere leeftijd gaat, met een minder hoge opleiding. tabel 3.8 persoonskenmerken en vertrouwen, in % weinig / geen vertrouwen
veel / enige mate
man vrouw
57 43
50 50
18 t/m 29 jr. 30 t/m 54 jr. 55-plus
10 44 45
32 41 28
opl. laag opl. midden opl. hoog
25 35 40
18 27 55
ink. laag ink. midden ink. hoog
27 51 22
24 53 24
3.1.7
vertrouwen vooral niet veranderd
Aan iedereen is gevraagd of ze nu meer of minder vertrouwen in de gemeenteraad hebben – in vergelijking met twee jaren geleden. In de volgende figuur is te zien dat het vertrouwen vooral niet is veranderd.
resultaten - 13
figuur 3.5 vertrouwen in gemeenteraad veranderd?, in %
3.1.7.1
minder vertrouwen: vaak vanwege bezuinigingen
Aan de mensen wier vertrouwen wél anders is dan twee jaren geleden, is gevraagd naar argumenten voor die verandering. Grootste bron voor 'minder' vertrouwen (bijna 30%) zijn de bezuinigingen in algemene zin óf specifiek. Genoemd worden bezuinigingen op de gesubsidieerde banen / kansarmen / sociale zaken / Unitas, op onderhoud van de stad, op milieu en op cultuur. Niet-luisteren is voor een kleiner deel (18%) de reden voor minder vertrouwen, minder-links komt op 10% en een algemeen wantrouwen ten opzicht van politici op 6%. Vierendertig maal wordt een antwoord aangevuld. Daarvan gaat ruim een kwart over de afstand tussen raad en burger, over niet-luisteren en over niet nakomen van beloftes. Bijna een kwart heeft het over gebrek aan eenheid / leiding, slagvaardigheid / visie, kracht en controle. Ruim 10% gaat over de samenstelling van de raad: niet de juiste mensen, vriendjespolitiek, te rechts. In de overige aanvullingen gaat het om concrete voorbeelden in de ogen van de respondenten slecht beleid en om het uitgavenpatroon.
3.1.7.2
meer vertrouwen: opstelling raad
'Meer' vertrouwen komt doordat deze raad beter luistert (31% van de gekozen antwoorden), slagvaardiger is (29%) en doordat er veel oude raadsleden vervangen zijn door nieuwe (17%). Voor enkelen (3%) zorgt 'minder links' voor meer vertrouwen. Achttien respondenten vullen zelf hun antwoord aan. De andere samenstelling / politieke verhoudingen in de raad zien we daarin het vaakst terug: minder rood, andere partijen, jongere leden. Anderen vinden dat de raad actiever is, stabieler, positiever in de media komt en het op sommige beleidsterreinen beter doet.
3.1.8
informeren
In de vragenlijst is een aantal vragen opgenomen over hoe mensen zich laten informeren over gemeentezaken, bijvoorbeeld over dienstverlening of in het algemeen. En welke media of bronnen hebben hun voorkeur?
14 - resultaten
Als Nijmegenaren iets willen weten over de gemeentelijke dienstverlening of over gemeentelijke regels / verordeningen, dan is van de voorgelegde mogelijkheden de site van Nijmegen de voornaamste bron. Ruim de helft gaat voor die informatie op zoek op nijmegen.nl of in de (daaraan gekoppelde) digitale balie. Een kleiner deel gaat naar een van de gemeentelijke kantoren toe of belt de gemeente - samen een kwart. Van de overige 14% maken familie, vrienden of bekenden het grootste deel uit. Overigens zegt 4% daar nooit of bijna nooit naar dergelijke informatie op zoek te zijn. tabel 3.9 zich informeren over gemeentelijke dienstverlening e.a., in % %
via nijmegen.nl
40
naar kantoor / gebouw gaan
22
via telefoon
13
via de digitale balie
11
via familie, bekenden
5
via e-mail
3
opzoeken in de gemeentegids
3
folders brief anders
1 <1 2
Daarna is gevraagd hoe mensen zich op de hoogte houden van voornemens, plannen, besluiten en activiteiten van het gemeentebestuur. De respondenten is, anders dan bij de vorige vraag, geen lijst met antwoorden voorgelegd; hun is gevraagd spontaan maximaal vier bronnen te noemen. Ruim een kwart zegt dat niet te volgen ( 23%) of er geen belangstelling voor te hebben (4%). Bij de anderen scoort 'papier' hoog, via de Gelderlander en de Brug. Bij de Brug worden zowel de gemeentepagina's genoemd als artikelen en (minder vaak) de raadspagina's. Digitaal volgt daarna, met vooral Nijmegen.nl en digitale brieven. Sociale media vinden we terug in de achterhoede. De laatste vraag in deze drietrap was de vraag naar hoe mensen het liefst geïnformeerd zouden willen worden. Welke bronnen hebben hun voorkeur? Mensen konden maximaal vier bronnen kiezen uit de lijst van mogelijkheden. Negen procent heeft geen belangstelling voor gemeentelijk nieuws (7%) of weet het niet (2%). De anderen noemen, na de Nijmeegse website, vooral papieren bronnen: brieven van de gemeente, de krant, het weekblad, folders, het wijkblad. Overigens is de verhouding anders dan bij de nú gebruikte media: minder Gelderland (-6 procentpunten), minder Brug (-16), meer folders (+3), meer gemeentebrieven (+5). Digitale nieuwsbrieven zien we vaker terug als voorkeursmedium. 'Nu' 0%, 'graag' 8%. Van de sociale media – ook hier in de achterhoede – wordt facebook het vaakst genoemd.
resultaten - 15
tabel 3.10 informeren algemeen: nu en voorkeur, in %
nijmegen.nl brief gemeente
nu
graag
13
14
8
13
gelderlander
19
13
brug: gemeentepagina's
19
11
brug: artikelen
12
7
folders
3
6
digitale brief van gemeente
0
6
wijkblad
6
5
nijm1
5
4
brug: raadspagina's
7
4
omroep gelderland
5
3
digitale brief raad
0
2
facebook
0
2
voorlichtings- / inspraakav.
0
2
website wijk
1
2
twitter
1
1
rss
1
1
contact met raadsleden
0
1
0
1
andere websites
contact met collegeleden
<1
<1
andere sociale media
<1
<1
0
2
100
2
anders tot.
16 - resultaten
