Data uitwisseling specificatie Informatiemodel Stedelijk Water (IMSW) Opgesteld door Geonovum In opdracht van Stichting RIONED

Data uitwisseling specificatie Informatiemodel Stedelijk Water (IMSW)

Opgesteld door Geonovum In opdracht van Stichting RIONED

Datum 23 05 2014

Versie 1.0 versie (vastgesteld)

Documentkenmerken In onderstaande tabel zijn de kenmerken van deze Data Uitwisseling Specificatie opgenomen. Titel Auteur Datum Onderwerp Uitgever Type Beschrijving Bijdragen van Formaat Bron Rechten Identificatie Taal Relatie Geldigheidsduur

Data uitwisseling specificatie van Informatiemodel Stedelijk Water (IMSW) Geonovum in opdracht van Stichting RIONED Datum laatste wijziging 2014-05-18 Dataspecificatie voor IMSW Tekst Dit document beschrijft de dataspecificatie voor Uitwisselgegevens geografie van Stedelijk Water. MS Word (doc) Geonovum Status voor vaststelling. IMSW_1.0_ Data_Uitwisseling_Specificatie_vastgesteld_20140523.docx Nederlands Deze dataproductbeschrijving is opgesteld door Geonovum in opdracht van Stichting RIONED Gerelateerd aan versiebeheer.

Wijzigingshistorie Hieronder is de historie van dit document opgenomen.

2

Versie

Datum

Aangepast Aangepaste Omschrijving aanpassing(en) door secties

1.0 1.0

2014-05 2014-03

PJA PJA

1.4 1.3 1.2 1.1 0.9

2014-2 2013-10 2013-07 2013-01 2012-11-13

PJA PJA PJA PJA PJA

Geheel model

0.1

2012-10-29

PJA

Geheel

Dataspecificatie IMSW

gedeeltelijk Geheel

Bijstelling na review en eindredactie door RIONED Versie voor vaststelling – versienummer aangepast van 1.4 naar 1.0. Versienummer gelijk aan GWSW basis Verwerking reacties nationale consultatie N.a.v. review door GWSW-projectteam Terug naar de basistopografie Verstuurd voor stakeholderssessie Inhoud, model, objectcatalogus. Verstuurd aan RIONED voor revisie. Startversie gebaseerd op PDOK Data Product Specificatie template

Opmerkingen bij dit document ter vaststelling. Dit document wordt opgeleverd in het kader van een opdracht van Stichting RIONED aan Geonovum. Voor het rapport is een template gebruikt voor beschrijving van geografische datasets: dataspecificaties voor NEN 3610 conforme datamodellen. Dat template kan op het moment van opstellen van deze specificaties nog niet op alle onderdelen worden ingevuld. Het is wel van belang om de open onderwerpen alvast te identificeren. Alle paragrafen zijn daarom wel opgenomen in dit document maar nog niet allemaal ingevuld. Dit wordt op de volgende manier aangegeven. (nog) niet van toepassing voor deze DPS. Reden: …..

Opmerking bij versie 1.0 Vastgesteld. Versienummer is aangepast van 1.4 naar 1.0. Het is de eerste vastgestelde versie en krijgt daarom het versienummer 1.0. De inhoud is afgestemd met GWSW basis 1.0. De definities van objecten is gekopieerd of geconstrueerd op basis van gegevens uit GWSW. Er is nu kort informatie opgenomen over de verschillende modelleringwijze in GWSW en IMSW. Voor de toekomst kan een publicatie van IMSW en GWSW in linked data een oplossing bieden om de complementaire rollen van beide modellen beter te faciliteren. Opmerking bij 1.4 versie, in ontwikkeling: Verwerking van de informatie uit de review. Review opmerkingen door BAG, IMGeo en GWSW. In sommige gevallen kunnen uit de basisregistratie BAG en BGT gegevens hergebruikt worden. Om dit onder de aandacht te brengen zijn er expliciete relaties aangebracht naar semantiek uit de BAG en IMGeo modellen. Opmerking bij 1.3 versie voor nationale consulatie, in ontwikkeling: De 1.3 versie is een meer concrete uitwerking en detaillering van de basistopografie van stedelijkwater. De inhoud is aangepast aan de vernieuwde versie van GWSW. Top-Concepten uit GWSW zijn in de regel objectklassen in IMSW. Subtypen uit GWSW zijn meestal vertaald naar enumeratiewaarden. Opmerking bij de 1.2 versie, in ontwikkeling: Deze versie is opgesteld na de consultatie van de stakeholders en het inzicht dat daarna is ontstaan. Samengevat is het een vereenvoudiging van de semantiek door beperking van de typering van stedelijkwater elementen. Het informatiedetail is teruggebracht tot het niveau dat nodig is om de basistopografie te beschrijven. Het beschrijft de manier waarop stedelijkwater elementen zich manifesteren in de topografie middels type en locatie. Er is vastgehouden aan de netwerktopologie. Deze maar biedt indien volledig toegepast de mogelijkheid voor hergebruik in hydraulische netwerken en daarbij behorende berekeningen en modellen.

3


Voorwoord Wat is het InformatieModel Stedelijk Water (IMSW)? IMSW is een Data Uitwisseling Specificatie (DUS) ten behoeve van de uitwisseling (berichtenverkeer) van geografische gegevens van de stedelijk (afval)watersystemen. Het doel van document is om -aanvullend aan de metadatabeschrijving van het dataproduct (conform ISO 19115) – achtergrondinformatie te verstrekken over het dataproduct binnen de context van de geo-informatieuitwisseling in dit domein. Waar de metadata de informatie op bestandsniveau beschrijft, is de DUS bedoeld om de gegevensstructuur en objectdefinities te beschrijven. Op basis van de DUS en de metadata van het dataproduct kan een stakeholder in het uitwisselproces van geo-informatie over stedelijk water zich een goed beeld vormen van de data die worden aangeboden en de data inhoudelijk interpreteren. Daarnaast geldt dat onderdelen van de DUS nodig zijn ten behoeve van applicatiebouw. IMSW maakt riolering zichtbaar in de geo-wereld Het is voor Stichting RIONED belangrijk dat met het IMSW een NEN 3610 conforme semantische standaard beschikbaar is gekomen voor het uitwisselen van de basistopografie van stedelijk afvalwatersystemen. Inhoudelijk is het model rechtstreeks afgeleid van het Gemeenschappelijk Woordenboek Stedelijk Water (GWSW; zie www.riool.net/gwsw). Semantische afstemming heeft plaatsgevonden met de overige NEN 3610 informatiemodellen. Gebruik basistopografie stedelijk water in verschillende domeinen Gegevens over de loop en omvang van de riolering zijn in verschillende werkprocessen relevant. De groenbeheerder heeft niet alleen de topografie van de bovengrond nodig, maar wil ook weten wat er zich net onder het maaiveld bevindt. Waterschappen zijn verantwoordelijk voor afname van het stedelijk water. Een waterschapsbreed en gestandaardiseerd bestand van rioleringssystemen fungeert als basis waarop dat proces gemodelleerd en ondersteund kan worden. Voor de openbare orde en veiligheid moeten in het geval van bodem- en waterverontreiniging, snel de risico’s in kaart worden gebracht. Allemaal processen waarin een gestandaardiseerde basistopografie van dienst kan zijn. Van back office naar front office Een basistopografie van het rioleringsstelsel bestaat nog niet. De gegevens zijn er wel. Gemeenten en waterschappen hebben in hun systemen gedetailleerde locatiegegevens van afwateringssystemen. Via het IMSW is het nu mogelijk te komen tot een gestandaardiseerd aanbod daarvan in een front-office, wat leidt tot een landsdekkend bestand met basisgegevens en topografie van het rioleringsstelsel. IMSW sluit aan op andere informatiemodellen Op semantisch niveau zijn er raakvlakken tussen het Informatiemodel stedelijk water en het Informatiemodel grootschalige geografie (IMGeo+), het Informatiemodel Kabels en Leidingen (IMKL) en het Informatiemodel Water (IM-Aquo). Stichting RIONED overlegt met de bij deze modellen betrokken partijen over de positionering van het IMSW en de naadloze aansluiting van de verschillende informatiemodellen. Stichting RIONED bepleit en voorziet dat het IMSW op termijn zal opgaan in het IMKL.

4


Inhoudsopgave 1 2

3 4

5 6 7

8

5

Scope 6 1.1 Scope 6 Algemeen overzicht 7 2.1 Naam en Acroniemen 7 2.2 Informele beschrijving 7 2.2.1 Definitie 7 2.2.2 Beschrijving 7 2.3 Normatieve referenties 11 2.4 Termen en definities 12 2.5 Symbolen en afkortingen 13 Identificatie 14 Data inhoud en structuur 16 4.1 Algemene uitgangspunten 16 4.2 Informatiemodel (applicatie schema) 16 4.2.1 Beschrijving 16 4.2.2 Netwerkmodel voor nutsvoorzieningen gekoppeld aan de semantiek van stedelijk water 17 4.2.3 Netwerkmodel voor Stedelijk Water: Lineaire referentie in het netwerk. 19 4.2.4 Identifier management 20 4.2.5 Modellering van object referenties 21 4.2.6 Geometrie representatie 21 4.2.7 Representatie van temporele informatie 22 4.2.8 Objectcatalogus Stedelijkwater. 22 4.2.9 IMSW Semantiek 22 4.2.10 Objectcatalogus Nutsvoorzieningen 34 4.2.11 Objectcatalogus Netwerkmodel algemeen. 37 Referentie systemen 44 5.1 Ruimtelijke referentiesysteem 44 Dataset niveau metadata 45 6.1 Metadata 45 Levering 46 7.1 Leveringsmedium 46 7.2 Formaten (encodings) 46 Bijlage A: Semantische harmonisatie IMSW met andere sectoren. 47 8.1 Gerelateerde sectorale geo-informatiemodellen. 47 8.2 Informatiemodel Kabels en Leidingen (IMKL). 48 8.3 Informatiemodel water (IMWA) 49 8.4 INSPIRE thema Utility and governmental services 49 8.5 Grondwater zoals in IMBRO (Basisregistratie Ondergrond) 50 8.6 Grondwater zoals in IMSIKB0101 50 8.7 Grootschalige topografie IMGeo 51


Hoofdstuk 1

Scope Dit hoofdstuk beschrijft de scope (toepassingsgebied) van dit document.

1.1

Scope

Dit document beschrijft de data specificatie ten behoeve van het berichtenverkeer voor de ontsluiting van de basistopografie van stedelijk water en in het bijzonder van afvalwatersystemen. Het betreft de basistopografie in de zin dat het alleen de basisinformatie omvat die nodig is voor locatie en herkenning van afvalwatersystemen en onderdelen daarvan. Het informatiedetail is toegespitst op het informatiedetail voor werkprocessen waar de ligging van stedelijk water objecten een rol in speelt. Bijvoorbeeld rond ontwerpen, uitvoeren en beheren van de openbare ruimte, kabel en leiding beheer, vergunningverlening, stedelijk ontwerp en richting, openbare orde, etc. Het model is uitdrukkelijk niet voor het beheer van het afvalwatersysteem zelf. Daarvoor is een veel uitgebreider informatiedetail nodig. Eenvoudig gezegd kan je met IMSW een kaartje maken van de basistopografie (objectgericht) van een afvalwatersysteem (denk aan rioleringssysteem). Deze dataspecificatie sluit aan op het voor stedelijk water ontwikkelde en door Stichting RIONED beheerde GegevensWoordenboek Stedelijk Water (zie www.riool.net/gwsw) . Hierin worden voor afvalwatersysteem de volgende definitie gehanteerd: Afvalwatersysteem: Een soort systeem dat zich in zijn toepassing onderscheidt door inzameling, transport en tijdelijke berging van afvalwater. Het Informatiemodel Stedelijk Water, IMSW, is de naam van deze Data Uitwisseling Specificatie en geeft de gedetailleerde beschrijving van structuur en inhoud van berichten en datasets voor ontsluiting en uitwisseling van geogerefereerde gegevens over afvalwatersystemen. Op basis van het IMSW kan een implementatie van het berichtenverkeer worden gerealiseerd. Alle in dit document gebruikte termen en definities die aan het inhoudelijke domein van afvalwatersystemen zijn gerelateerd komen uit het genoemde GegevensWoordenboek Stedelijk Water. Het IMSW is daarmee een geo-informatie kijk op dit gegevenswoordenboek. Daar waar het geogerefereerde gegevens betreft is de standaard Basismodel Geo-informatie, NEN 3610, toegepast. Het IMSW is daarmee een op NEN 3610 gebaseerd sectoraalmodel en is onderdeel van het door NEN 3610 gevormde stelsel van geoinformatiemodellen.

6


Hoofdstuk 2

Algemeen overzicht Dit hoofdstuk beschrijft kenmerken van deze Data Uitwisseling Specificatie.

2.1

Naam en Acroniemen

Data uitwisseling specificatie IMSW. Informatiemodel Stedelijk Water

2.2

Informele beschrijving

2.2.1 Definitie IMSW beschrijft de semantiek en structuur van de berichten voor het uitwisselen van geo-informatie binnen het domein stedelijk water. Stedelijk water is hierin gedefinieerd als informatie met betrekking tot afvalwatersysteem. In Het GWSW zijn de volgende kwalificerende eigenschappen van een Afvalwatersysteem opgenomen: Inzameling, transport en tijdelijke berging van afvalwater. Deze zijn verwoord in de in het GWSW opgenomen definitie. Afvalwatersysteem: Een soort systeem dat zich in zijn toepassing onderscheidt door inzameling, transport en tijdelijke berging van afvalwater 2.2.2 Beschrijving Bron van informatie. Deze dataspecificatie is gebaseerd op de semantiek over afvalwatersystemen zoals beschreven in het door RIONED beheerde GegevensWoordenboek Stedelijk Water (GWSW, zie www.riool.net/gwsw). Dat gegevenswoordenboek is een uitputtende beschrijving van de in een afvalwatersysteem voorkomende elementen, hun onderlinge relaties, kenmerken, bij kenmerken horende datatypen en waardelijsten. Het GWSW hanteert de systematiek van Object-Relatie-Object tabellen (ORO). Deze objectgerichte modellering is te vertalen naar de voor IMSW gebruikte UML modellering. Het volgend figuur geeft een voorbeeld van een dergelijke vertaling van modelinformatie van GWSW ORO methodiek naar UML.

7


Legenda GWSW relaties CanPart / CanContain IsSpec

0..*

ShallPart

Pompput

Drukrioleringssysteem

CanConn

Windketel

ShallConn 0..* 0..* Leiding Vacu_mriolering 0..1 0..1 0..1

Ontluchtingsleiding

0..1

Leiding StedelijkWaterLink Mechanische rioolleiding

Fysiek object 0..1

0..*

Mechanisch rioolstelsel

1..* 1..1

0..1

Constructieonderdeel 0..*

0..1 0..1

Waterslagv oorziening

Systeem

Constructieonderdeel

Afv alw atersysteem

0..* Ontspanningsv entiel

0..1 1..1

1..*

0..*

Perceelaansluitleiding

0..*

Fysiek object Vrij v erv al rioolstelsel

0..1

0..*

Huisaansluitleiding

0..*

1..*

1..1

Aansluitpunt 1..1 1..1

Hemelw aterstelsel

Perceelaansluitpunt

Vuilw aterstelsel

Put StedelijkWaterNode 1..*

0..*

Rioolput

Gescheiden stelsel Leiding StedelijkWaterLink Gemengd stelsel

Vrij v erv al rioolleiding 1..*

Figuur 2.1: Een aangepast UML klassediagram van een gedeelte van de samenstellingsboom van het object Afvalwatersysteem gegenereerd uit GWSW. Bron: GWSW-basis v1.0. De samenstellingsboom in het bovenstaande figuur geeft de samenstellingsrelatie tussen objecten weer. Relaties zijn in de legenda verklaard. Bijvoorbeeld een element Rioolput is hierin aangegeven als een onderdeel van een Vrijverval rioolstelsel. Een Huisaansluitleiding kan voorkomen in een Vrijverval rioolstelsel en ook in een Mechanisch rioolstelsel. Bij elk van de elementen zijn de kenmerken en de bijbehorende definities opgenomen. Als voorbeeld de kenmerken van een Pomp.

8


Kenmerken: Pomp Discriminerende kenmerken: Transport water [Toepassing] Verplaatsen van water [Functie] Door middel van drukverschil [Technologie] Mechanisch [Technologie] Verplichte kenmerken: (geen) Overige kenmerken: Aanslagniveau benedenstrooms Aanslagniveau bovenstrooms Afslagniveau benedenstrooms Afslagniveau bovenstrooms Onderdeeloriëntatie Ontwerpcapaciteit pomp Pompcapaciteit Pompfabrikaat Serienummer

Tabel 2.1 Kenmerken van een pomp. Gegevens uit de GWSW browser v2.1.2. Deze dataspecificatie gaat uit van dit gegevenswoordenboek maar is geen kopie ervan. Het beschrijft alleen de gegevens die geogerefereerde informatie bevatten. Het is daarmee een subset van het totaal aan elementen uit het gegevenswoordenboek. De kenmerken en samenstellingensinformatie is ook niet overgenomen. Aangenomen is dat het GWSW de bron hiervoor is. Alleen de attributen die gebruikt worden voor de georeferentie, topologie en geometrie, zijn in IMSW ingevuld of overgenomen. Dataspecificatie voor geo-informatie uitwisseling: Basistopografie afvalwaterystemen. Het IMSW is voor het specificeren van de inhoud van berichten en datasets voor de uitwisseling van ruimtelijke gegevens van afvalwatersystemen. IMSW moet beantwoorden aan de eisen die aan de gegevensinhoud van deze berichten en datasets gesteld worden. Er zijn verschillende werkprocessen waarin een basistopografie van het afvalwatersysteem een toepassing vindt. Beheer van de openbare ruimte, waterbeheer en openbare orde en veiligheid zijn daar voorbeelden van. Het groenbeheer heeft niet alleen de topografie van de bovengrond nodig maar wil ook weten wat er zich net onder het maaiveld bevindt. Voor het waterbeheer zijn waterschappen verantwoordelijk voor afname van het stedelijk water, een waterschapsbreed en gestandaardiseerd bestand van rioleringssystemen fungeert als basis waarop dat proces gemodelleerd en ondersteund kan worden. Voor de openbare orde en veiligheid kunnen in het geval van calamiteiten waar bodem en water verontreiniging een rol speelt, snel de risico’s in kaart gebracht worden.

9


Een basistopografie van het rioleringsstelsel bestaat nog niet, maar de gegevens zijn er wel. Gemeenten en waterschappen hebben in hun gegevensmagazijn gedetailleerde locatiegegevens van afwateringssystemen. Gestandaardiseerd aanbod daarvan in de front-office leidt tot landsdekkend bestand met basisgegevens en topografie van het rioleringsstelsel. Centraal in de uitwisseling staat het gegevensmagazijn van de bronhouder. Daar bevindt zich de broninformatie met de stedelijk water gegevens (gegevens afvalwatersystemen, rioolgegevens). Deze gegevens worden gedeeld met allerlei andere partijen voor allerlei verschillende doelen en processen. In algemeenheid gesproken wordt de informatie gedeeld en uitgewisseld in een keten van processen. Voorbeelden van processen hierin zijn: inspectie van rioolsysteem, beheer en onderhoud, veiligheid, voorkomen van graafschade, integratie met ruimtelijke ordening. Voorbeelden van partijen in de uitwisselketen zijn gemeenten, waterschappen, uitvoerders, andere overheden. Onderstaand figuur geeft een algemeen beeld van de ontsluiting van gegevens uit het gemeentelijk gegevensmagazijn in de backoffice van en naar partijen aan de frontoffice. IMSW speelt een rol als semantische standaard voor het verbinden van het gegevensmagazijn met de frontoffice.

IMSW

Figuur 2.3: Informatiearchitectuur van de gegevenshuishouding van gemeenten met functies op hoofdlijn. Gemeentelijk stedelijkwatergegevens worden beheerd in de backoffice en uitgeleverd via de frontoffice. IMSW speelt als semantische standaard een rol in die verbinding. Bron figuur: GemmaInformatiearchitectuur, KING, 2009. Toepassing semantisch model in technisch uitwisselingsformaat. De semantiek wordt in deze data specificatie beschreven. Deze specificatie is implementatie vrij. Voor synchrone berichtuitwisseling, bestanden die gericht zijn op grootschalige data uitwisseling, is GML de aan NEN 3610 conformerende berichtenstandaard. Het in deze specificaties opgenomen informatiemodel moet daartoe omgezet worden naar een XML Schema. Het XML, of GML, schema is het equivalent van dit informatiemodel maar dan toegepast in XML. Met het XML schema kunnen berichten syntactisch en structureel correct worden opgesteld. In paragraaf 9.2 is daar de benodigde informatie over opgenomen. Ontwerpeisen voor IMSW. De eisen die aan IMSW gesteld worden zijn bepaald door de scope en de operationele processen waarin en waarvoor de data-uitwisseling plaatsvindt. In deze paragraaf worden ze nog eens kort opgesomd. -

-

10

IMSW beschrijft de inhoud van stedelijk water gegevens van uit het topografisch perspectief. Het gaat primair om de manifestering van stedelijkwaterobjecten in de ruimte. Het gaat meer om wat het is dan om wat het doet. De basistopografie is voor algemene toepassingen. Alle processen waarvoor het van belang is om gegevens te hebben over locatie van stedelijkwaterobjecten. Voorbeelden hiervan zijn:


o o o o o o -

-

-

Groenbeheer (onderhoud groenvoorziening irt tot putten, afwatering, riolering e.d.); Wegbeheer, wegaanleg (wegverzakkingen door storing in rioleringssysteem); Brandweer (bluswater lozing, bodem, oppervlaktewater verontreiniging); OOV (toegankelijkheid rioleringsstelsel) Ruimtelijke ordening, projectplanning (interactie boven en ondergrond infrastructuur) Etc

IMSW heeft als uitgangspunt de semantiek van het GWSW. IMSW is geen kopie van GWSW maar beschrijft alleen de elementen die onderdeel uitmaken van basistopografie. De definities van die elementen komt uit GWSW. Voor de objecttypen zijn die gekopieerd, voor waardetypen wordt alleen verwezen naar GWSW. IMSW is een uitbreidbaar model. Het beschrijft de locatiegegevens en typologie en kan uitgebreid worden met werkprocesspecifieke informatie. Het abstractieniveau is daarop aangepast. Dat betekent dat het model geen toepassingsgerichte informatie bevat anders dan de puur topografische informatie. Door het uitbreidingsprincipe is het model voor meerdere toepassingen als basismodel inzetbaar. In die rol kan het model ook dienen als basismodel voor locatiegegevens mbt rioolbeheer. IMSW is opgesteld in UML. GWSW in ORO. Deze beide modelleringwijzen zijn verschillend maar zijn ook aan elkaar te relateren. Er is in de huidige IMSW modellering geen directe relatie met het model van GWSW, behalve dat er definities zijn gekopieerd. Idealiter wil je naar definities kunnen verwijzen. Voor de toekomst moet onderzocht worden of een rdf/linked data publicatie van het IMSW model een bruikbare oplossing biedt voor integratie en hergebruik van semantiek tussen GWSW en IMSW middels verwijzingen.

Afstemming met het stelsel van NEN 3610 informatiemodellen en INSPIRE. Het NEN 3610 stelsel van geo-informatiemodellen bevat van verschillende toepassingsdomeinen een semantisch informatiemodel. Al deze modellen zijn afgestemd op de regels van NEN 3610. Het stelsel stimuleert ook een semantische afstemming tussen de modellen. Dit om middels hergebruik de gegevens inwinning, distributie en integratie efficiënter te kunnen realiseren. Voor IMSW is een harmonisatieverkenning uitgevoerd in relatie tot de volgende NEN 3610 domeinmodellen en INSPIRE: Informatiemodel Kabels en Leidingen (IMKL); Informatiemodel water (IMWA); INSPIRE thema: Nutsvoorzieningen (Utilities); Grondwater zoals opgenomen in de Basisregistratie Ondergrond (BRO) en de uitwisselingsstandaard 0101 van SIKB. Informatiemodel Grootschalige Topografie (IMGeo). In Bijlage 8 wordt de analyse beschreven. Het resultaat daarvan is toegepast op de modellering van IMSW.

2.3

Normatieve referenties     

11

Framework van standaarden 2.2 NEN 3610:2011 Basismodel Geo-informatie GML 3.2.1 SF2 IMGeo 2.1.1 GegevensWoordenboek Stedelijk Water (GWSW-Basis) v 1.0.


2.4

Termen en definities

Lijst van termen en definities die in deze beschrijving worden gehanteerd. afvalwatersysteem Een soort systeem dat zich in zijn toepassing onderscheidt door inzameling, transport en tijdelijke berging van afvalwater applicatieschema (application schema) informatiemodel dat wordt beschreven en toegepast OPMERKING IMSW is met UML beschreven in een applicatieschema. attribuut (feature attribute) kenmerk van een object attribuutwaarde (value) waarde die een attribuut aanneemt domein (domain) verzameling van waarden die een attribuut kan aannemen geo-informatie (geo-information, geographic information) gegevens met een directe of indirecte referentie naar een plaats op het aardoppervlak OPMERKING Geo-informatie is synoniem aan geografische informatie. geo-object (geographic feature type of feature class) abstractie van een fenomeen in de werkelijkheid dat direct of indirect geassocieerd is met een locatie relatief ten opzichte van het aardoppervlak georeferentie (georeference) locatie van een ruimtelijk object vastgelegd in een ruimtelijk referentiesysteem informatiemodel (conceptual model / conceptual schema) formele definitie van objecten, attributen, relaties en regels in een bepaald domein OPMERKING Domein is in dit verband: kennisgebied of activiteit gekarakteriseerd door een verzameling van concepten en begrippen interoperabiliteit (interoperability) mogelijkheid van verschillende autonome, heterogene eenheden, systemen of partijen om met elkaar te communiceren en interacteren instantie (instance of occurrence) benoemd, identificeerbaar object uit een objectklasse (synoniem: object) objecttype (feature class) verzameling van objecten met dezelfde eigenschappen

12


OPMERKING synoniem: objectklasse metadata (metadata) gegevens over gegevens model (model) abstractie van de werkelijkheid object instantie presentatie (portrayal) visualisatie van geografische informatie voor mensen representatie (representation) inhoudelijk vastleggen van de werkelijkheid. OPMERKING Het informatiemodel is een representatie van de werkelijkheid. sectormodel model voor beschrijving van de werkelijkheid binnen het domein van een sectoraal beleidsveld werkelijkheid (universe of discourse) beeld van de echte of hypothetische wereld die alles van belang omvat

2.5

Symbolen en afkortingen

Lijst van afkortingen en acroniemen die worden gehanteerd in deze data specificatie. GML GWSW IMSW OCL ORO UML URI URL UUID XML

13

Geography Markup Language GegevensWoordenboek Stedelijk Water Informatiemodel Stedelijk Water Object Constraint Language Object Relatie Object Unified Modelling Language Uniform Resource Identifier (uit XML) Uniform Resource Locator Universally Unique Resource Indentifier Extensible Markup Language


Hoofdstuk 3

Identificatie Dit hoofdstuk beschrijft de identificatie van het dataproduct.

In onderstaande tabel is de beschrijvende informatie opgenomen van het dataproduct. Titel

Data uitwisseling specificatie Informatiemodel Stedelijk Water (IMSW)

Samenvatting

Netwerkmodel voor het uitwisselen van geo-data over stedelijk watersystemen.

Onderwerp categorieën

Maak bij voorkeur een keuze uit onderstaande lijst (uit NGR) l a n d b o u w e n ve et eel t biota g re n ze n k l im a t o l o g i e , m et eorol ogi e, atm os f eer economie hoogte n a t u u r e n m i li e u g e o we t e n s c h a p pel i j k e dat a g e zo n d h e i d re f e re n t i e m a t e ri aal aar dbedek k i ng m il i t a i re i n t e l l i g enc e b i n n e n wa t e r locatie oceanen p l a n n i n g , k a d a s t er m a a tsc h a p p i j (c i vi e l e ) s t ru c t u ren m i d d e l e n vo o r t rans port n u t s b e d ri j ve n c om m uni c ati e

o p e n b a r e o r d e e n ve i l i g h e i d

14

Geografische beschrijving

Nederland

Doel (optioneel)

Doel van dit document is het beschrijven van het Informatiemodel Stedelijk Water (IMSW) ten behoeve van dataproducten voor geo-informatieuitwisseling met betrekking tot riolering en stedelijk water.


Ruimtelijk Objectgerichte en vector gestructureerde geo-informatie representatie type (optioneel) Ruimtelijke Resolutie (optioneel)

Aanvullende informatie (optioneel)

15


Europees niveau: nee Nationaal niveau: ja Regionaal niveau: ja Lokaal niveau: ja

Hoofdstuk 4

Data inhoud en structuur Dit hoofdstuk beschrijft het datamodel van het data product.

4.1

Algemene uitgangspunten

De volgende stereotypen worden gebruikt als onderdeel van het UML profiel.

Stereotype

Model element

Description

applicationSchema

Package

Een applicatie schema volgens ISO 19109 en NEN 3610.

featureType

Class

Een geografisch object.

type

Class

Een conceptuele abstracte klasse die geen geografisch type is.

dataType

Class

Een gestructureerd data type zonder identiteit.

union

Class

Een gestructureerd data type zonder identiteit waarvan precies één van de attributen aanwezig is in een instantie.

enumeration

Class

Gesloten lijst van domeinwaarden.

codeList

Class

Open lijst van domeinwaarden

external

Class

Een objectklasse uit een ander domein waarnaar verwezen wordt. De placeholder is een vervanger van de echte objectklasse uit het ander domein.

voidable

Attribute, association role

Om aan te geven dat het attribuut of associatierol een nullwaarde kan hebben. Een reden waarom het attribuut niet ingevuld is.

identificatie

Attribuut

attribuut voor unieke representatie volgens NEN 3610

4.2

Informatiemodel (applicatie schema)

4.2.1 Beschrijving Het informatiemodel IMSW of applicatie schema wordt beschreven middels een UML klassediagram en een bijbehorende objectcatalogus. Het IMSW beschrijft het netwerkmodel voor stedelijk water. Het is daarmee de geo-informatie, NEN 3610, view op de GWSW. Er zijn een aantal afstemmingsrelaties in het model opgenomen. Het netwerkmodel is afgestemd met INSPIRE, semantische hoofdklassen van NEN 3610 zijn weergegeven en er zijn expliciete verwijzingen naar BAG en IMGeo/BGT objecttypen.

16


4.2.2 Netwerkmodel voor nutsvoorzieningen gekoppeld aan de semantiek van stedelijk water

«featureT ype» Netw erkmodel:: AndereRepresentatie

«featureT ype» Netwerkmodel:: NetwerkElement

+element 2 «featureT ype» Netw erkmodel:: Ongelij kv loersekruising

«identificatie» + identificatie :NEN3610ID «materieleHistorie» + beginGeldigheid + eindGeldigheid [0..1]

+onderdeelNetwerk 0..*

+elementen

«featureT ype» Netw erkmodel:: Netw erk

0..* +gebied «featureT ype» 0..1 Netw erkmodel::ElementGebied +

geometrie :GM_Geometry

«featureT ype» nen3610:: GeoObject

«featureT ype» Netwerkmodel::Link

+element 2..*

+

centrelijnGeometrie :GM_Curve

+uitgaandeLink

+ + +

beheerder :CharacterString [0..*] disclaimer :CharacterString [0..*] typeNet :T hemaWaarde

«identificatie» + identificatie :NEN3610ID

+startNode 0..1

0..* +binnenkomendeLink

«featureT ype» Nutsv oorziening::Nutsv oorzieningennet

+eindNode

«featureT ype» Netwerkmodel::Knooppunt +

«enumeration» ThemaWaarde

geometrie :GM_Point

riool vrijverval riool onder druk riool vacuum

0..1

0..*

(from Nutsvoorziening) «featureT ype» Nutsvoorziening:: NutsvoorzieningenLink

«featureT ype» Nutsvoorziening:: NutsvoorzieningenKnooppunt

«featureT ype» Nutsv oorziening:: Accessoire

«featureT ype» Nutsvoorziening:: Leiding

«featureT ype» IMSW::Leiding + + + +

breedte :Real [0..1] diepteligging :Integer [0..1] functie :FunctieRioolelementWaarde [0..*] soortStedelijkwater :StedelijkwaterWaarde


«featureT ype» IMSW::Stedelij kw aterKnooppunt + +

diepteligging :Integer [0..1] functie :FunctieRioolelementWaarde [0..*]


Figuur 4.1: UML diagram van het IMSW. Een algemeen model voor netwerk topologie met een koppeling aan de semantiek van stedelijkwater.

17


Leiding

Accessoire

«featureType» Leiding + + + +

«enumeration» Stedelij kw aterWaarde

breedte :Real [0..1] diepteligging :Integer [0..1] functie :FunctieRioolelementWaarde [0..*] soortStedelijkwater :StedelijkwaterWaarde


«featureType» Kunstw erk

GeoObject «featureType» nen3610::Kunstwerk

vuilwater regenwater grondwater hemelwater

«featureType» Stedelij kw aterKnooppunt + diepteligging :Integer [0..1] + functie :FunctieRioolelementWaarde [0..*] «identificatie» + identificatie :NEN3610ID

«featureType» Uitlaat

«enumeration» FunctieRioolelementWaarde

«featureType» Vrij v erv alRioolleiding

«featureType» DoorlatendeLeiding

«featureType» Gemaal

verwerking infiltratie transport berging

+ type :GemaalWaarde

«featureType» Infiltratiev oorziening

«featureType» Reserv oir

+ type :InfiltratievoorzieningWaarde

+ type :ReservoirWaarde

+ type :RioolputWaarde

+ type :VrijvervalRioolleidingWaarde «featureType» Kolk

+verwijzingIMGeoKunstwerkdeel «external,feature... 0..1 (Placeholder)IMGeo:: Kunstw erkdeel «enumeration» Vrij v erv alRioolleidingWaarde aansluitsleiding bergbezinkleiding bergingsleiding gemengd riool hemelwaterriool overstortleiding stuwrioolleiding vuilwaterriool transportrioolleiding zinker

«featureType» MechanischeRioolleiding

+verwijzingBagPand

0..1

+verwijzingIMGeoWeginrichtingselement

0..1

«external,featureType» (Placeholder)IMGeo:: Weginrichtingselement + plus-type = molgoot + plus-type2 = lijnafwatering

0..1 GeoObject

0..1

«featureType» nen3610::Inrichtingselement

«external,featureType» (Placeholder)IMGeo::Ov erigBouw w erk

«external,feat... (Placeholder)BAG:: Pand «featureType» OpenLeiding

+verwijzingIMGeoOverigBouwwerk

+ bgt-type = gemaal + plust-type = duiker «enumeration,codeList» GemaalWaarde gemaal droge opstelling gemaal natte opstelling overstortbemaling vacuumpompstation boostergemaal vijzelgemaal

+ bgt-type = bezinkbak;opsla...

«enumeration,co... Reserv oirWaarde

«enumeration,codeList» Infiltratiev oorzieningWaarde

bergingsbassin bergbezinkbassin bezinkbassin helofytenfilter vacuumopslagtank

infiltratiebassin infiltratiekrat infiltratiegreppel infiltratieveld wadi

+verwijzingNaarIMGeoKolk

+ plus-type = kolk

Figuur 4.2: UML diagram van IMSW: Nadere detaillering van de semantiek van topografie stedelijk water door middel van waardelijsten


+verwijzingIMGeoRioolput «external,featureType» (Placeholder)IMGeo::Put + plus-type = inspectie- /rioolput

«external,featureType» (Placeholder)IMGeo::Put

18

«featureType» Rioolput

«enumeration,codeList» RioolputWaarde overstortput stuwput pompput doorspoelput inspectieput kruisingsput mantoegankelijke put rioolput met geleiding verdekte put wervelput zinkerput lozingsput slokop reinigende put infiltratieput

Het IMSW model bestaat uit een koppeling van driemodellen: een algemeen netwerkmodel, een model voor nutsvoorzieningen en als laatste de toepassing daarvan in stedelijk water. Het netwerkmodel is overgenomen van INSPIRE en algemeen voor het modelleren van de topologie van een netwerk. Er wordt een netwerk onderscheiden dat is opgebouwd uit netwerkelementen die van het type link of knooppunt zijn. Links en knooppunten verwijzen naar elkaar en hebben een positie. Links hebben een richting en er kan een positie op een link worden weergegeven. Hiermee is topologie opgebouwd en navigatie mogelijk. Het algemene netwerkmodel is toegepast op netwerken voor nutsvoorzieningen. Op dit model is een specifieke detaillering voor riolering en stedelijk water gemaakt. De inhoud daarvan is overgenomen uit het GWSW. Het netwerk is verbijzonderd in een Nutsvoorzieningennet, dit is een objecttype waar alle kabel- en leidingnetten mee beschreven worden. Voor IMSW is een typering voor rioolnetten opgenomen. Op dit niveau is het net en het typenet te specificeren. Het net is opgebouwd uit netwerkelementen links en knooppunten. Voor nutsvoorzieningen zijn die verbijzonderd in leidingen en accessoires. Voor IMSW zijn die weer verbijzonderd in specifieke typen voor stedelijk water. In de zich daaronder bevindende subtypes wordt de semantiek van de stedelijkwaterelementen verklaard. De semantische relatie met NEN 3610 is beperkt tot het NEN 3610 objecttypen Geo-object, Inrichtingselement en Kunstwerk. Leiding en StedelijkwaterKnooppunt zijn de semantische superklassen van het IMSW. Middels een beperkt aantal subklassen en verdere typering in waardelijsten is meer detail opgenomen. Opgenomen zijn basiskenmerken voor typering, diepteligging en functie. Er zijn expliciete verwijzingen opgenomen naar objecttypen uit andere registraties. De opgenomen registraties zijn in die gevallen mogelijk bronhouder van onderdelen van de informatie. De verwijzingen geven aan dat voor de broninformatie bij deze objecten hergebruik van gegevens uit andere registraties gemaakt kan of moet worden. Dat kan bijvoorbeeld gaan om hergebruik van geometrie. De representatie van de locatie van netwerkelementen is middels hartlijnen voor de links en centerpunten voor de knooppunten. Bij de leidingen is optioneel de breedte van de leiding opgenomen. Voor sommige elementen is het zinvol om ook het gebied te beschrijven dat ze omvatten. Hiervoor is bij alle netwerkelementen optioneel een 2D geometrie mogelijk met het objecttype ElementGebied.

4.2.3 Netwerkmodel voor Stedelijk Water: Lineaire referentie in het netwerk. Het algemene netwerkmodel bevat informatie voor lineaire referentie binnen het netwerk. Middels die systematiek kan richting en plaatsbepaling binnen het netwerk worden bepaald. Er ontstaat hiermee de mogelijkheid voor navigatie in een stedelijkwaternetwerk en hydraulische berekening.

19


«featureType» NetwerkElement

«dataType» Netw erkreferentie

+element «materieleHistorie» + beginGeldigheid + eindGeldigheid [0..1] «identificatie» + identificatie: NEN3610ID

«dataType» Linkreferentie +

richting: LinkRichtingWaarde «enumeration» LinkRichtingWaarde

«dataType» Lineairereferentie

«dataType» Puntreferentie + +

opPositie: Lengte naastCentre: Lengte

+ + +

beideRichtingen metRichtingMee tegenRichtingIn

vanafPositie: Lengte totPositie: Lengte naastCentre: Lengte

Figuur 4.3: UML diagram van lineaire referentie in het netwerk. Door middel van het koppelen van netwerkreferentie informatie aan netwerkelementen ontstaat er een topologisch model voor plaatsbepaling en richting in een netwerk. Onderstaand figuur geeft een voorbeeld van plaatsbepaling.

Figuur4.4: Voorbeeld van plaatsbepaling door lineaire referentie. Bron: INSPIRE Generic Conceptual Model

4.2.4 Identifier management Object dienen uniek identificeerbaar te zijn. Er is daarom een systematiek van unieke identifiers opgenomen. Deze is conform NEN3610 middels het datatype NEN3610ID. Achtergrond NEN3610ID: De object-identificatie is voor externe referentie, identificatie van objecten (van buiten naar een object binnen een registratie) in tegenstelling tot de interne object-identificatie (binnen een registratie).

20


Uitgangspunt is dat objecten uniek identificeerbaar zijn. Om dit te bereiken is de object-identificatie opgebouwd uit een landencode (conform ISO 3166-1 Landencodes, uniek op mondiaal niveau), een namespace waarmee de bronhouder/registratie wordt aangeduid (uniek binnen Nederland) en een interne object-identificatie (uniek binnen een registratie/bronhouder). Eventueel kan dit nog aangevuld worden door een uniek versienummer binnen één interne object-identificatie. NEN 3610 hanteert de volgende regels voor een identifier: Een IdentificeerbaarObject heeft een unieke object-object-identificatie binnen het domein van NEN 3610. De object-identificatie is voor identificatie van een object (een representatie in een database van een fenomeen in de werkelijkheid). De object-identificatie is niet voor identificatie van het fenomeen zelf. Object-identificatie is voor externe referentie van het object. De NEN 3610 object-identificatie wordt gepubliceerd door de bronhouder/beheerder en mag gebruikt worden voor externe object-identificatie. Binnen een registratie mag een interne object-identificatie voorkomen die anders luidt en die bedoeld is voor unieke identificatie. Tijdens de hele levensloop (in een database) van een object blijft de object-identificatie gelijk. Objecten kunnen in hun levensloop van eigenschappen veranderen maar de object-identificatie blijft gelijk. Als een attribuutwaarde verandert dan leidt dat tot een nieuwe versie. Een registratie kan besluiten of een object een nieuwe versie identificatie krijgt. Versie object-identificatie is geen onderdeel van de unieke object-identificatie. Indien er verschillende versies van een object bestaan hebben die dezelfde namespace en lokaalID. Versies van een geo-object geven de ontwikkeling van een geo-object in zijn levensloop weer. Wat betekent dat voor IMSW? Hoe krijgen objecten een unieke identifier? De methodologie van NEN3610 houdt in dat er een nationaal namespace register komt waarin iedere organisatie die unieke identifiers uit wil delen een eigen unieke namespace krijgt. De combinatie van de namespace van de organisatie met de lokale identifier binnen die organisatie is dan nationaal uniek. Registratie namespace. Voor IMSW ligt de namespace ‘nl.imsw’ voor de hand. Deze moet dan in het namespace register opgenomen worden. Unieke objecten binnen de namespace ‘nl.imsw’. Is nog niet bepaald. Moet in de toekomst verder worden uitgewerkt.

4.2.5 Modellering van object referenties Objecten verwijzen naar elkaar middels de URI van het object. Deze URI kan worden afgeleid van de unieke identifier. Hoe de URI wordt geconstrueerd is nog niet vastgelegd.

4.2.6 Geometrie representatie De geometrie van objecten in het model beperkt zich tot het GML Simple Feature Profile 2. In deze versie is nog geen implementatie van IMSW in een GMl schema.

21


4.2.7 Representatie van temporele informatie Er is geen temporele informatie op dataset niveau gemodelleerd. Op objectniveau is er een materiële tijdslijn gemodelleerd. Dat betekent dat is opgenomen wanneer eigenschappen van elementen in de werkelijkheid zijn veranderd. Het tijdstip wanneer die verandering in de registratie is opgenomen (formele historie) wordt niet geregistreerd.

4.2.8 Objectcatalogus Stedelijkwater. Er zijn drie objectcatalogi opgenomen. Deze eerste beschrijft de specifieke stedelijk water uitwerking van het netwerkmodel. De tweede beschrijft het nutsvoorzieningen model en de derde het algemene netwerkmodel. In de meeste gevallen zijn de definities gekopieerd of geconstrueerd uit gegevens van GWSW.

4.2.9 IMSW Semantiek Objectcatalogus metadata Naam van objectcatalogus

IMSW semantiek

Scope

IMSW

Versienummer

IMSW 1.0

Versiedatum

2014-05-18

Herkomst Definities


Elementen gedefinieerd in de objectcatalogus

22

Type

Package

Stereotypes

DoorlatendeLeiding

IMSW

«featureType»

Gemaal

IMSW

«featureType»

Infiltratievoorziening

IMSW

«featureType»

Kolk

IMSW

«featureType»

Kunstwerk

IMSW

«featureType»

Leiding

IMSW

«featureType»

Lengte

IMSW

«dataType»

MechanischeRioolleiding

IMSW

«featureType»

OpenLeiding

IMSW

«featureType»

Reservoir

IMSW

«featureType»

Rioolput

IMSW

«featureType»

StedelijkwaterKnooppunt

IMSW

«featureType»

Uitlaat

IMSW

«featureType»

VrijvervalRioolleiding

IMSW

«featureType»

FunctieRioolelementWaarde

IMSW

«enumeration»

GemaalWaarde

IMSW

«codeList»

InfiltratievoorzieningWaarde

IMSW

«codeList»

ReservoirWaarde

IMSW

«codeList»

RioolputWaarde

IMSW

«codeList»


Section

Type

Package

Stereotypes

StedelijkwaterWaarde

IMSW

«enumeration»

VrijvervalRioolleidingWaarde

IMSW

«enumeration»

Section

Geografische objecten DoorlatendeLeiding Definitie:

Een soort leiding.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:

Leiding

Stereotypes:

«featureType»

Gemaal Definitie:

Een kunstwerk in principe bedoeld om water van een laag peil naar een hoog peil te brengen.

Herkomst:

IMGeo

Subtype van:

Kunstwerk, StedelijkwaterKnooppunt

Omschrijving:

GWSW heeft een afwijkende definitie: Een fysiek object met als functie het verplaatsen van afvalwater.

Stereotypes:

«featureType»

Attribuut: type Type:

GemaalWaarde

Definitie:

Verdere onderverdeling.

Multipliciteit:

1

Association role: verwijzingIMGeoKunstwerkdeel Type:

Kunstwerkdeel

Definitie:

Verwijzing naar een object in andere registratie.

Omschrijving:

De verwijzing faciliteert hergebruik van gegevens uit een andere registratie.

Multipliciteit:

0..1

Association role: verwijzingBagPand

23

Type:

Pand

Definitie:


Omschrijving:


Multipliciteit:

0..1


Infiltratievoorziening Definitie:

Is een soort fysiek object voor het inzamelen van hemelwater en afgifte door middel van infiltratie.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:


Stereotypes:

«featureType»


InfiltratievoorzieningWaarde

Definitie:


Multipliciteit:

1

Kolk Definitie:

Een soort put met als functie de opvang van afstromend hemelwater, bezinken stoffen en afvoer naar kolkaansluitleiding.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:

StedelijkwaterKnooppunt, Inrichtingselement

Omschrijving:

Afwijkende definitie: IMGeo: Op het riool aangesloten voorziening voor de opvang van hemel- en afvalwater afkomstig van erop aangesloten oppervlakken.

Stereotypes:

«featureType»

Association role: verwijzingNaarIMGeoKolk Type:

Put

Definitie:


Omschrijving:


Kunstwerk Definitie:

civiel-technisch werk voor de infrastructuur van wegen, water, spoorbanen, waterkeringen en/of leidingen en niet bedoeld voor permanent menselijk verblijf

Herkomst:

NEN 3610:2011

Subtype van:

StedelijkwaterKnooppunt, Kunstwerk

Stereotypes:

«featureType»

Leiding Definitie:

Een rioleringspijpleiding voor het overbrengen van afvalwater (rioolwater) van de ene locatie naar een andere.

Herkomst:

INSPIRE nutsvoorzieningen model

Subtype van:

Leiding

Omschrijving:

Het kenmerk soort stedelijkwater specificeert het type water dat getransporteerd wordt.

Stereotypes:

«featureType»

Attribuut: breedte

24


Leiding Type:

Real

Definitie:

Breedte van een leiding.

Omschrijving:

Diameter van een leiding in het horizontale vlak.

Multipliciteit:

0..1

Herkomst:

IMSW

Attribuut: diepteligging Type:

Integer

Definitie:

Dieptelegging van het element ten opzichte van het maaiveld.

Multipliciteit:

0..1

Herkomst:

Voorstel

Attribuut: functie Type:


Definitie:

Voorstel: Invulling rol in relatie tot rioolwater.

Omschrijving:

In GWSW wordt de functie van het element verklaard in de definitie. Voor IMSW is de functie expliciet gemaakt met dit attribuut.

Multipliciteit:

0..*

Attribuut: identificatie Type:

NEN3610ID

Definitie:

Unieke identificatie van het object binnen het domein van NEN 3610.

Multipliciteit:

1

Stereotypes:

«identificatie»

Herkomst:

NEN 3610:2011

Attribuut: soortStedelijkwater Type:

StedelijkwaterWaarde

Definitie:

Alle water waarvan men zich via de riolering wil ontdoen. [NEN 3300:1996] alle water waarvan de houder zich - met het oog op de verwijdering daarvan - ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen (Opmerking: hieronder wordt dus ook afvloeiend regenwater en overtollig grondwater begrepen) [NEN-EN 752:2008] water dat is samengesteld uit een willekeurige combinatie van water dat uit woningen of uit industriële of commerciële gebouwen wordt geloosd, afstromend hemelwater en water dat onbedoeld in de riolering binnendringt [EN 1085:2007, definitie 1010]

Multipliciteit:

1

Herkomst:

GWSW

MechanischeRioolleiding

25

Definitie:

Een soort leiding voor transport onder overdruk of onderdruk.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:

Leiding

Stereotypes:

«featureType»


OpenLeiding Definitie:

afwezig

Subtype van:

Leiding

Stereotypes:

«featureType»

Association role: verwijzingIMGeoWeginrichtingselement Type:

Weginrichtingselement

Definitie:


Omschrijving:


Multipliciteit:

0..1

Reservoir Definitie:

Constructies met een specifieke functie binnen het rioolstelsel.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:


Stereotypes:

«featureType»


ReservoirWaarde

Definitie:


Multipliciteit:

1

Association role: verwijzingIMGeoOverigBouwwerk Type:

OverigBouwwerk

Definitie:


Omschrijving:


Multipliciteit:

0..1

Rioolput Definitie:

Een soort put met als functie toegang geven tot het rioolstelsel.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:


Omschrijving:

Afwijkende definitie: IMGeo: Put die toegang geeft tot een (riool)leiding.

Stereotypes:

«featureType»


RioolputWaarde

Definitie:


Multipliciteit:

1

Association role: verwijzingIMGeoRioolput

26

Type:

Put

Definitie:


Omschrijving:


Multipliciteit:

0..1


StedelijkwaterKnooppunt Definitie:

Object met een knooppuntfunctie in een stedelijkwatersysteem

Herkomst:


Subtype van:

Accessoire

Omschrijving:

Een stedelijkwaterknooppunt is een netwerkelement dat door een knooppunt wordt gerepresenteerd.

Stereotypes:

«featureType»

Attribuut: diepteligging Type:

Integer

Definitie:

Dieptelegging van het element ten opzichte van het maaiveld.

Multipliciteit:

0..1

Herkomst:

Voorstel

Attribuut: functie Type:


Definitie:

Voorstel: Invulling rol in relatie tot rioolwater

Omschrijving:

In GWSW wordt de functie van het element verklaard in de definitie. Voor IMSW is de functie expliciet gemaakt met dit attribuut.

Multipliciteit:

0..*


NEN3610ID

Definitie:


Multipliciteit:

1

Stereotypes:

«identificatie»

Herkomst:

NEN 3610:2011

Uitlaat Definitie:

Is een soort fysiek object dat zich in type uitvoering onderscheidt naar ontvangend oppervlaktewater en als type toepassing naar uitstroom van water.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:


Omschrijving:

Het eindpunt van een rioolleiding waar uitstroming van afvalwater uit het rioolstelsel naar het oppervlaktewater mogelijk is (zonder overstortdrempel).

Stereotypes:

«featureType»

VrijvervalRioolleiding Definitie:

Is een soort leiding voor het inzamelen en transport van afvalwater door zwaartekracht.

Herkomst:

GWSW

Subtype van:

Leiding

Stereotypes:

«featureType»

Attribuut: type

27


VrijvervalRioolleiding Type:

VrijvervalRioolleidingWaarde

Definitie:


Multipliciteit:

1

Data types

Lengte Stereotypes:

«dataType»

Enumeraties en codelijsten

FunctieRioolelementWaarde Definitie:

Voorstel: Doel van een rioolelement in relatie tot rioolwater.

Omschrijving:

In GWSW wordt de functie van het element verklaard in de definitie. Voor IMSW is de functie expliciet gemaakt door een waarde uit deze lijst.

Stereotypes:

«enumeration»

Waarde: verwerking Waarde: infiltratie Waarde: transport Waarde: berging

StedelijkwaterWaarde Definitie:

Voor definities wordt verwezen naar GWSW.

Stereotypes:

«enumeration»

Waarde: vuilwater Waarde: regenwater Waarde: grondwater Waarde: hemelwater

28


VrijvervalRioolleidingWaarde Definitie:

Voor definities wordt verwezen naar GWSW

Stereotypes:

«enumeration»

Waarde: aansluitsleiding Waarde: bergbezinkleiding Waarde: bergingsleiding Waarde: gemengd riool Waarde: hemelwaterriool Waarde: overstortleiding Waarde: stuwrioolleiding Waarde: vuilwaterriool Waarde: transportrioolleiding Waarde: zinker

GemaalWaarde Definitie:


Stereotypes:

«codeList»

Governance:

May be extended by data providers

Waarde: gemaal droge opstelling Waarde: gemaal natte opstelling Waarde: overstortbemaling Waarde: vacuumpompstation Waarde: boostergemaal Waarde: vijzelgemaal

29


InfiltratievoorzieningWaarde Definitie:


Stereotypes:

«codeList»

Governance:


Waarde: infiltratiebassin Waarde: infiltratiekrat Waarde: infiltratiegreppel Waarde: infiltratieveld Waarde: wadi

ReservoirWaarde Definitie:


Stereotypes:

«codeList»

Governance:


Waarde: bergingsbassin Waarde: bergbezinkbassin Waarde: bezinkbassin Waarde: helofytenfilter Waarde: vacuumopslagtank

RioolputWaarde Definitie:


Stereotypes:

«codeList»

Governance:


Waarde: overstortput Waarde: stuwput Waarde: pompput Waarde: doorspoelput

30


RioolputWaarde Waarde: inspectieput Waarde: kruisingsput Waarde: mantoegankelijke put Waarde: rioolput met geleiding Waarde: verdekte put Waarde: wervelput Waarde: zinkerput Waarde: lozingsput Waarde: slokop Waarde: reinigende put Waarde: infiltratieput

Geïmporteerde types (informatief) Deze paragraaf beschrijft de definities voor feature types, enumeraties en codelijsten die in andere applicatieschemas worden gedefinieerd. Deze paragraaf is puur informatief and kan de lezer helpen in het begrijpen van de feature catalogus in de voorgaande paragrafen. Kijk voor de normatieve documentatie van deze types in de gegeven referenties. Pand Package:

(Placeholder)BAG

Definitie:

Een PAND is de kleinste, bij de totstandkoming functioneel en bouwkundig constructief zelfstandige eenheid, die direct en duurzaam met de aarde is verbonden.

Weginrichtingselement

31

Package:

(Placeholder)IMGeo

Definitie:

Een ruimtelijk object dat dient voor de inrichting van de openbare weg.


Leiding (abstract) Package:

Nutsvoorziening

Definitie:

Een aansluiting of reeks aansluitingen van een nutsvoorzieningennet voor het overbrengen van vaste stoffen, vloeistoffen, chemicaliën of gassen van de ene locatie naar een andere. Een pijpleiding kan tevens dienst doen als object voor het omhullen van meerdere kabels (een bundel kabels) of andere (kleinere) pijpleidingen.

Omschrijving:

Label in INSPIRE is pijpleiding. Hier is gekozen voor leiding omdat dat algemener gebruikt kan worden.

Package:

(Placeholder)IMGeo

Definitie:

Gegraven of geboorde kokervormige diepte waarin zich (vloei)stoffen bevinden.

Put

Accessoire Package:

Nutsvoorziening

Definitie:

Een accessoire is een knooppunt-object dat door zijn type wordt beschreven (via het attribuut appurtenanceType).

Omschrijving:

Een accessoire is de Nederlandse term voor de INSPIRE term appurtenance. De vraag is of deze term geschikt is in relatie tot wat hier wordt bedoeld. In het elektriciteit domein is kabelgarnituur een term, in het gas domein appendages.

Inrichtingselement (abstract) Package:

nen3610 [Include reference to the document that includes the package, e.g. INSPIRE data specification, ISO standard or the GCM]

Definitie:

ruimtelijk object al dan niet ter detaillering dan wel ter inrichting van de overige benoemde ruimtelijke objecten of een ander inrichtingselement

Omschrijving:

Inrichtingselementen vormen een diverse klasse. Het zijn objecten die niet zozeer op basis van fysiek voorkomen of hun gebruiksfunctie bij elkaar horen, maar op basis van hun eigenschap dat ze andere objecten inrichten. Het zijn objecten die hierdoor een relatief kleine geometrie hebben. Voorbeelden zijn: stadsbankje, reclamebord, verkeerslicht, verkeersheuvel, fontein, grondwaterput.

Kunstwerk (abstract)

32

Package:

nen3610

Definitie:

civiel-technisch werk voor de infrastructuur van wegen, water, spoorbanen, waterkeringen en/of leidingen en niet bedoeld voor permanent menselijk verblijf

Omschrijving:

Hieronder vallen overbruggingen, waterstaatkundige werken en waterkerende constructies. Overbruggingen kunnen zijn: brug, viaduct, aquaduct enz. Een voorbeeld van een waterstaatkundig werk is een sluis. Voorbeelden van waterkerende constructies zijn stuw en vaste dam.


Put Package:

(Placeholder)IMGeo

Definitie:

Gegraven of geboorde kokervormige diepte waarin zich (vloei)stoffen bevinden.

Kunstwerkdeel Package:

(Placeholder)IMGeo

Definitie:

Onderdeel van een civiel-technisch werk voor de infrastructuur van wegen, water, spoorbanen, waterkeringen en/of leidingen

OverigBouwwerk Package:

(Placeholder)IMGeo

Definitie:

Met de aarde verbonden duurzaam bouwwerk, dat niet valt onder de definities van een pand of kunstwerk.

NEN3610ID

33

Package:

nen3610

Definitie:

identificatiegegevens voor de universeel unieke identificatie van een object

Omschrijving:

De combinatie van ‘namespace’ van een registratie, lokale identificatie en versie informatie maken een object uniek identificeerbaar. Met de informatie van deze klasse kan daardoor met zekerheid worden verwezen naar het geïdentificeerde object.


4.2.10 Objectcatalogus Nutsvoorzieningen Object catalogus metadata Naam van objectcatalogus

Nutsvoorziening

Scope

Nutsvoorziening

Versienummer

IMSW 1.0

Versiedatum

2014-05-18

Herkomst Definities


Elementen gedefinieerd in de objectcatalogus Type

Package

Stereotypes

Accessoire

Nutsvoorziening

«featureType»

Leiding

Nutsvoorziening

«featureType»

NutsvoorzieningenLink

Nutsvoorziening

«featureType»

Nutsvoorzieningennet

Nutsvoorziening

«featureType»

NutsvoorzieningenKnooppunt

Nutsvoorziening

«featureType»

ThemaWaarde

IMSW

«enumeration»

Section

Geografische objecttypen Accessoire Definitie:

Een accessoire is een knooppunt-object dat door zijn type wordt beschreven (via het attribuut appurtenanceType).

Herkomst:


Subtype van:

NutsvoorzieningenKnooppunt

Stereotypes:

«featureType»

Leiding (abstract)

34

Definitie:

Een aansluiting of reeks aansluitingen van een nutsvoorzieningennet voor het overbrengen van vaste stoffen, vloeistoffen, chemicaliën of gassen van de ene locatie naar een andere. Een pijpleiding kan tevens dienst doen als object voor het omhullen van meerdere kabels (een bundel kabels) of andere (kleinere) pijpleidingen.

Herkomst:


Subtype van:

NutsvoorzieningenLink

Omschrijving:

Label in INSPIRE is pijpleiding. Hier is gekozen voor leiding omdat dat algemener gebruikt kan worden.

Stereotypes:

«featureType»


NutsvoorzieningenLink (abstract) Definitie:

Een lineair ruimtelijk object dat de geometrie en connectiviteit van een nutsvoorzieningennet tussen twee punten in het netwerk beschrijft.

Herkomst:


Subtype van:

Link

Stereotypes:

«featureType»

Nutsvoorzieningennet Definitie:

(utility network) Een verzameling nutsvoorzieningennet behoren.

Herkomst:


Subtype van:

Netwerk, GeoObject

Stereotypes:

«featureType»

netwerkelementen

die

tot

één

type

Attribuut: beheerder Type:

CharacterString

Definitie:

Parties authorized to manage a utility network, such as maintainers, operators or owners.

Multipliciteit:

0..*

Herkomst:

INSPIRE Network model

Attribuut: disclaimer Type:

CharacterString

Definitie:

Legal text describing confidentiality clauses applying to the utility network information.

Multipliciteit:

0..*

Herkomst:



NEN3610ID

Definitie:


Multipliciteit:

1

Stereotypes:

«identificatie»

Herkomst:

NEN 3610:2011

Attribuut: typeNet

35

Type:

ThemaWaarde

Definitie:

The type of utility network or the utilily network theme.

Omschrijving:

Uses the codelist "UtilityNetworkTypeValue" to describe the possible utility networks. This also contains the "crossTheme" value to be used for utility networks that can contain cables or pipes from various themes, typically used by utility network providers that provide ducts.

Multipliciteit:

1

Herkomst:



ThemaWaarde Definitie:

Thema of discipline van een leidingnet waar een netwerkelement toe behoort.

Herkomst:

IMKL aangepast

Stereotypes:

«enumeration»

Waarde: riool vrijverval Definitie:

Riool waardoor afvalwater door de zwaartekracht wordt getransporteerd (uit NEN 3300, Buitenriolering).

Waarde: riool onder druk Definitie:

Riolering waarbij het transport plaatsvindt door overdruk (uit NEN 3300, Buitenriolering).

Waarde: riool vacuum Definitie:

36


Riolering waarbij het transport plaatsvindt onder onderdruk.

4.2.11 Objectcatalogus Netwerkmodel algemeen. Deze catalogus beschrijft het algemene netwerkmodel. Objectencatalogus metadata Naam van objectcatalogus

Netwerkmodel

Scope

Netwerkmodel

Versienummer

IMSW 1.0

Versiedatum

2014-05-18

Herkomst Definities


Elementen gedefinieerd in de objectcatalogus Type

Package

Stereotypes

AndereRepresentatie

Netwerkmodel

«featureType»

ElementGebied

Netwerkmodel

«featureType»

Knooppunt

Netwerkmodel

«featureType»

Lineairereferentie

Netwerkmodel

«dataType»

Link

Netwerkmodel

«featureType»

Linkreferentie

Netwerkmodel

«dataType»

LinkRichtingWaarde

Netwerkmodel

«enumeration»

Netwerk

Netwerkmodel

«featureType»

NetwerkElement

Netwerkmodel

«featureType»

Netwerkreferentie

Netwerkmodel

«dataType»

Ongelijkvloersekruising

Netwerkmodel

«featureType»

Puntreferentie

Netwerkmodel

«dataType»

Section

Geografische objecttypen

AndereRepresentatie Definitie:

Represents a reference between two elements in the same network.

Herkomst:


Omschrijving:

The cross reference may represent the case where two elements are different representations of the same spatial object.

Stereotypes:

«featureType»

Association role: element

37

Type:

NetwerkElement

Definitie:

The cross referenced elements

Multipliciteit:

2

Herkomst:



ElementGebied Definitie:

2D representatie van het netwerkelement

Herkomst:

Aangepast uit Inspire netwerkmodel

Omschrijving:

Een netwerkelement is in de netwerktopologie een link of een knooppunt en heeft daarom een lijn of punt geometrie. Om ook de daadwerkelijke begrenzing van het element op te nemen kan met deze constructie een additionele vlakgeometrie worden opgenomen.

Stereotypes:

«featureType»

Attribuut: geometrie Type:

GM_Geometry

Definitie:

Represents the geometric properties of the area

Multipliciteit:

1

Herkomst:


Link (abstract) Definitie:

Kromlijnig netwerkelement dat twee posities met elkaar verbindt en een homogeen pad in het netwerk vertegenwoordigt. De verbonden posities kunnen voorgesteld zijn als knooppunten.

Herkomst:


Subtype van:

NetwerkElement

Stereotypes:

«featureType»

Attribuut: centrelijnGeometrie Type:

GM_Curve

Definitie: Multipliciteit:

1

Association role: startNode Type:

Knooppunt

Definitie:

The optional start node for this link.

Multipliciteit:

0..1

Herkomst:


Association role: eindNode Type:

Knooppunt

Definitie:

The optional end node for this link. The end node may be the same instance as the start node.

Multipliciteit:

0..1

Herkomst:


Netwerk Definitie:

Een netwerk is een verzameling van netwerkelementen.

Herkomst:


Omschrijving:

The reason for collecting certain elements in a certain network may vary (e.g. connected elements for the same mode of transport)

Stereotypes:

«featureType»

Association role: elementen

38


Netwerk Type:

NetwerkElement

Definitie:

The collection of elements that constitutes the network.

Multipliciteit:

0..*

Herkomst:


NetwerkElement (abstract) Definitie:

Abstract basistype dat een element in een netwerk vertegenwoordigt. Elk element in een netwerk levert een bepaalde functie die van belang is in een netwerk

Herkomst:


Subtype van:

GeoObject

Stereotypes:

«featureType»


NEN3610ID

Definitie:


Multipliciteit:

1

Stereotypes:

«identificatie»

Herkomst:

NEN 3610:2011

Attribuut: beginGeldigheid Definitie:

start van de periode waarop deze instantie van het object geldig is in de werkelijkheid.

Omschrijving:

Er zijn verschillende datatypes voor de represenstatie van een tijdstip: Afhankelijk van de gebruikerswensen m.b.t. granulariteit kan o.a. worden gekozen uit types TM_Instant, Date of DateTime.

Multipliciteit:

1

Stereotypes:

«materieleHistorie»

Herkomst:

NEN 3610:2011 en StUF 03.01

Attribuut: eindGeldigheid Definitie:

eind van de periode waarop deze instantie van het object geldig is in de werkelijkheid. Wanneer deze waarde niet is ingevuld is de instantie nog geldig

Omschrijving:

Er zijn verschillende datatypes voor de representatie van een tijdstip: Afhankelijk van de gebruikerswensen m.b.t. granulariteit kan o.a. worden gekozen uit types TM_Instant, Date of DateTime.

Multipliciteit:

0..1

Stereotypes:

«materieleHistorie»

Herkomst:

NEN 3610:2011 en StUF 03.01

Association role: onderdeelNetwerk Type:

Netwerk

Definitie:

The networks in which a network element is a member.

Multipliciteit:

0..*

Herkomst:


Association role: gebied

39


NetwerkElement (abstract) Type:

ElementGebied

Definitie:

2d Geometrie van het netwerkelement

Omschrijving:

Vewijzing naar de 2D representatie van het netwerkelement.

Multipliciteit:

0..1

Knooppunt (abstract) Definitie:

Vertegenwoordigt een significante positie in het netwerk die zich altijd voordoet aan het begin of het einde van een link.

Herkomst:


Subtype van:

NetwerkElement

Omschrijving:

NOTE if a topological representation of the network is used the road node is either a topological connection between two or more links or the termination of a ink. If a geometric representation of the network is used road nodes are represented by points or alternatively another geometric shape. [EuroRoadS]

Stereotypes:

«featureType»

Attribuut: geometrie Type:

GM_Point

Definitie:

De locatie van de node

Multipliciteit:

1

Association role: uitgaandeLink Type:

Link

Definitie:

The links that leave the node.

Multipliciteit:

0..*

Herkomst:


Association role: binnenkomendeLink Type:

Link

Definitie:

The links that enter the node.

Multipliciteit:

0..*

Herkomst:


Ongelijkvloersekruising Definitie:

Indicator die aangeeft welk(e) element(en) van twee of meer kruisende elementen zich onderaan bevindt (bevinden) en welk(e) bovenaan; te gebruiken wanneer er geen hoogtecoördinaten gegeven zijn of wanneer deze niet vertrouwd kunnen worden.

Herkomst:


Subtype van:

NetwerkElement

Omschrijving:

NOTE 1 In most cases, the number of elements will be two. NOTE 2 In the normal case this is when elements intersect in the x/y-plane when the z coordinate is not present or is not accurate enough.

Stereotypes:

«featureType»

Association role: element

40


Ongelijkvloersekruising Type:

Link

Definitie:

Sequence of crossing links. The order reflects their elevation; the first link is the lower link.

Multipliciteit:

2..*

Herkomst:


Data typen Lineairereferentie Definitie:

A network reference that is restricted to part of a linear network element. The part is the part of the network element between fromPosition and toPosition.

Herkomst:


Subtype van:

Linkreferentie

Stereotypes:

«dataType»

Attribuut: vanafPositie Type:

Lengte

Definitie:

The start position of the linear element, expressed as the distance from the start of the linear network element along its curve geometry.

Multipliciteit:

1

Herkomst:


Attribuut: totPositie Type:

Lengte

Definitie:

The end position of the linear element, expressed as the distance from the start of the linear network element along its curve geometry.

Multipliciteit:

1

Herkomst:


Attribuut: naastCentre Type:

Lengte

Definitie:

An offset from the centerline geometry of the generalised link, where applicable; a positive offset is to the right in the direction of the link, a negative offset is to the left.

Multipliciteit:

1

Herkomst:


Linkreferentie Definitie:

A network reference to a linear network element.

Herkomst:


Subtype van:

Netwerkreferentie

Stereotypes:

«dataType»

Attribuut: richting

41


Linkreferentie Type:

LinkRichtingWaarde

Definitie:

The directions of the generalised link to which the reference applies. In cases where a property does not apply to a direction along a link, but represents a phenomenon along a link, “inDirection” refers to the right side in the direction of the link.

Omschrijving:

EXAMPLE A speed limit is a property that applies to a direction of the link (or both directions) while a house number is a phenomenon along a link.

Multipliciteit:

1

Herkomst:

INSPIRE Networkmodel

Netwerkreferentie Definitie:

A reference to a network element.

Herkomst:


Stereotypes:

«dataType»

Association role: element Type:

NetwerkElement

Definitie:

The referenced network element.

Herkomst:


Puntreferentie Definitie:

A network reference that is restricted to a point on a linear network element. The point is the location on the network element at the position atPosition along the network.

Herkomst:


Subtype van:

Linkreferentie

Stereotypes:

«dataType»

Attribuut: opPositie Type:

Lengte

Definitie:

Position of the point, expressed as the distance from the start of the linear network element along its curve geometry.

Multipliciteit:

1

Herkomst:


Attribuut: naastCentre

42

Type:

Lengte

Definitie:

An offset from the centerline geometry of the generalised link, where applicable; a positive offset is to the right in the direction of the link, a negative offset is to the left.

Multipliciteit:

1

Herkomst:



Enumeraties en codelijsten LinkRichtingWaarde Definitie:

List of values for directions relative to a link

Herkomst:


Stereotypes:

«enumeration»

Waarde: beideRichtingen Definitie:

In beide richtingen

Waarde: metRichtingMee Definitie:

In de richting van de link

Waarde: tegenRichtingIn Definitie:

Tegen de richting van de link in.

Geïmporteerde types (informatief) Deze paragraaf beschrijft de definities voor feature types, enumeraties en codelijsten die in andere applicatieschemas worde gedefinieerd. Deze paragraaf is puur informatief and kan de lezer helpen in het begrijpen van de feature catalogus in de voorgaande paragrafen.Kijk voor de normatieve documentatie van deze types in de gegeven referenties.

GeoObject (abstract) Package:

nen3610

Definitie:

abstractie van een fenomeen in de werkelijkheid, dat direct of indirect is geassocieerd met een locatie relatief ten opzichte van de aarde

Omschrijving:

Van deze klasse worden geen instanties gemaakt. Indien een object een geo-object is, is het altijd een instantie van een subklasse van GeoObject. Alle subklassen van GeoObject hebben conform NEN-EN-ISO 19109:2005 het stereotype «featureType».

Lengte Package:

IMSW

NEN3610ID

43

Package:

nen3610

Definitie:

identificatiegegevens voor de universeel unieke identificatie van een object

Omschrijving:

De combinatie van ‘namespace’ van een registratie, lokale identificatie en versie informatie maken een object uniek identificeerbaar. Met de informatie van deze klasse kan daardoor met zekerheid worden verwezen naar het geïdentificeerde object.


Hoofdstuk 5

Referentie systemen Dit hoofdstuk beschrijft het referentiesysteem van het data product.

5.1

Ruimtelijke referentiesysteem

Voor uitwisseling van stedelijkeafvalwater topografie is nog geen specifiek onderzoek gedaan naar het te gebruiken coördinaat-referentiesysteem. Voor algemene toepassing binnen Nederland gaan we uit van het RD-NAP-coördinaat-referentiesysteem (binnen de Nederlandse kustlijnen). Hiervoor geldt dat de gebruikte horizontale datum Bessel 1841 is en het coördinaatsysteem de stereografische projectie. Als verticale datum wordt het NAP-vlak gebruikt. Voor RD geldt EPSG code: 28992 Voor RD + NAP geldt EPSG code: 7415

44


Hoofdstuk 6

Dataset niveau metadata Dit hoofdstuk beschrijft de metadata van de dataset.

6.1

Metadata

(nog) niet van toepassing voor deze DPS. Reden: Metadata zullen beschreven worden conform de Nederlandse metadata standaard. Die kunnen pas worden ingevuld als de datasets zijn bepaald en concreet ingevuld. Er zijn verschillende standaarden voor metadata. De keuze van welke metadata waar wordt beschreven ligt nog niet vast. De volgende overwegingen spelen hier:  In de NEN3610 standaard wordt het Nederlandse profiel op NEN-EN-ISO 19115 voor Geografie voorgeschreven. Deze metadata standaard is speciaal toegespitst op geoinformatie.

45


Hoofdstuk 7

Levering Dit hoofdstuk beschrijft hoe het dataproduct wordt uitgeleverd. (nog) niet van toepassing voor deze DPS. Reden: Er is nog geen GML implementatie beschikbaar. Deze versie is vooral voor het definieren van de semantiek van de basistopografie van het stedelijk water systeem. Deze is nog niet voor operationele toepassing. Bij de operationele versie wordt een XML schema opgeleverd voor toepassing in operationeel GML dataverkeer.

7.1 7.2

Leveringsmedium Formaten (encodings)

Voor deze dataspecificaties is nog geen GML implementatie gemaakt. Het format van de uitwisselingsdata is GML. Hiermee is de Data Uitwisselings Specificatie conform het Raamwerk van geo-standaarden versie 2.2. Hiervoor zijn voor deze dataproductspecificaties de volgende XML/GML schema’s beschikbaar. Applicatie Schema naam: xxxxxxx.xsd Versie: x.x Versie GML: GML 3.2.1 Schema’s van gml 3.2.1: http://schemas.opengis.net/gml/3.2.1/

46


Hoofdstuk 8

Bijlage A: Semantische harmonisatie IMSW met andere sectoren. Deze bijlage geeft een overzicht van de potentiële overlap en harmonisatie issues van IMSW met andere NEN 3610 domeinmodellen. Het is een verkennende analyse. De resultaten daarvan zijn opgenomen als harmonisatie issues die of verwerkt kunnen worden in IMSW of kunnen leiden tot wijzigingsvoorstellen (request for change) aan de betreffende sectorale modellen.

8.1

Gerelateerde sectorale geo-informatiemodellen.

Het NEN 3610 stelsel van geo-informatiemodellen bevat van verschillende toepassingsdomeinen een semantisch informatiemodel. Al deze modellen zijn afgestemd op de regels van NEN 3610. Het stelsel stimuleert ook een semantische afstemming tussen de modellen. Dit om middels hergebruik de gegevens inwinning, distributie en integratie efficiënter te kunnen realiseren. Onderstaand figuur geeft een overzicht van het huidig stelsel van op NEN 3610 afgestemde sectoren.

Voor het model IMSW zijn de volgende sectorale modellen meegenomen in de harmonisatie verkenning:

47



Informatiemodel Kabels en Leidingen (IMKL): Het IMKL is ter voorkoming van graafschade. IMKL is direct gekoppeld aan de Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION). In dit model is riolering op een hoog abstractieniveau opgenomen met een visualisatie.



Informatiemodel water (IMWA): Het informatiemodel heeft oppervlakte water als scope. Het is van belang om een goede aansluiting te hebben en gebruik te maken van hetzelfde begrippenkader.



INSPIRE: INSPIRE is een Europese richtlijn met Nederlandse wetgeving voor 34 geografische thema’s waarin water in verschillende thema’s voorkomt. De belangrijkste thema’s zijn utilities en hydrografie. Het is van belang om het IMSW te toetsen op deze Europees gedefinieerde thema’s.




Grondwater zoals opgenomen in de Basisregistratie Ondergrond (BRO) en de uitwisselingsstandaard 0101 van SIKB.



Informatiemodel Grootschalige Topografie (IMGeo): IMGeo is de standaard voor de basisregistratie grootschalige topografie. Dit informatiemodel is niet gericht op de ondergrondse infrastructuur, maar bovengronds zijn objecten zichtbaar van de ondergrondse infrastructuur. Het is van belang dat IMSW en IMGeo voor deze objecttypen hetzelfde begrip en definitie hanteren.

Impliciete definities: In GWSW zijn impliciete definities opgenomen. Dat zijn definities uit andere begrippenlijsten. Deze definities leiden tot een beter begrip van de term en hoe die wordt toegepast in andere domeinen. Het is daarbij wel onduidelijk of er exact hetzelfde mee wordt bedoeld of dat het deel selecties van elkaar zijn. Bijvoorbeeld een Put in IMSW heeft strikt betrekking op een rioolsysteem, terwijl een put in IMGeo een breder domein heeft, voor IMWA is een put een toegang tot een wateraquifeer. GWSW neemt all expliciete definitie alle drie op waarbij onduidelijk is wat de specifieke SW definitie is. In de volgende paragraaf wordt per informatiemodel de harmonisatie issues behandeld.

8.2

Informatiemodel Kabels en Leidingen (IMKL).

Versie: 1.1 2008 Scope: Het doel van het IMKL is het vereenvoudigen van de uitwisseling van informatie over (ondergrondse) kabels en leidingen tussen netbeheerders en grondroerders. Deze informatie dient uitgewisseld te worden ten einde de grondroerders informatie te verschaffen ter voorkoming van graafschade. Het doel van de gemeenschappelijke ontsluiting van de leidinginformatie is voorkoming van graafschade door grondroerders. Op deze toepassing is het model afgestemd. Toelichting: IMKL is direct gekoppeld aan de Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION). Voor het plannen en uitvoeren van hun werkzaamheden hebben grondroerders of aanvragers informatie nodig over locatie en aard van in de grond aanwezige leidingen. Deze informatie bevindt zich bij diverse netbeheerders (deze partijen worden in de WION aangeduid als “beheerder”). Het Kadaster is het centraal punt voor ontsluiting van deze informatie. Grondroerders doen middels de webapplicatie Klic-online of bij het loket van het Kadaster een aanvraag (graafmelding, oriëntatieverzoek of calamiteitenmelding) door middel van opgave van een gebied waar men informatie over nodig heeft en Kadaster krijgt vervolgens van de verschillende netbeheerders informatie aangeleverd. Deze informatie wordt geïntegreerd en daarna doorgezonden naar de grondroerder. Voor de integratie van informatie van verschillende partijen is het noodzakelijk dat er een gemeenschappelijk begrippenkader bestaat. IMKL vormt dit gemeenschappelijke begrippenkader inclusief presentatie afspraken voor zover het de uitwisseling en visualisatie van geoinformatie over kabels en leidingen betreft. De netbeheerder is derhalve verplicht om bij de verstrekking van informatie het IMKL toe te passen. Het staat netbeheerders vrij om, indien zij dit vanuit hun functie als netbeheerder nodig achten, aanvullende dan wel extra informatie aan te leveren. Waarom afstemming: In dit model is leidinginformatie, inclusief rioleringen, op een hoog abstractieniveau opgenomen met een visualisatie. De use case van dit model is uitvoering van de wet WION. Het model bevat alleen informatie die voor die use case van toepassing is. Het bevat een begrippenkader dat een beperkte overlap heeft met IMSW. Beschrijving model en algemene afstemming: IMKL onderscheidt themakaarten. Een themakaart is en dataset of kaartbeeld van een collectie van leidingen van eenzelfde thema. Dit kaartbeeld wordt uitgewisseld in het kader van een ‘Klicmelding’. Een thema is daarin de discipline waar een leiding toe behoort dit lijkt een relatie te hebben met het begrip type netwerk. Voorbeelden van thema zijn: datatransport, gas lage druk, (petro)chemie, hoogspanning, riool onder druk, riool vrijverval, water.

48


In de themakaart worden objecten Leiding en Leidingelement onderscheiden. Harmonisatie issue algemeen: IMKL en IMSW hebben beide geen expliciet concept voor Netwerk opgenomen. IMKL Thema lijkt daar aan te refereren. Onderzoek opname Netwerk in IMSW. Onderzoek waarden voor type Netwerk.

8.3

Informatiemodel water (IMWA)

Versie: 2010 Scope: Uitwisselen van geo-informatie tussen organisaties binnen de sector Water en voor uitwisseling naar andere werkvelden. Het uitwisselen van informatie is hierin het proces dat door IMWA ondersteund wordt. Het type informatie dat uitgewisseld wordt is geo-informatie, informatie die op een of andere manier gekoppeld is aan een locatie bepaald ten opzichte van het aardoppervlak. En als laatste punt betreft het geo-informatie die binnen de sector Water gegenereerd wordt. Toelichting: Waarom afstemming: IMWA geeft het begrippenkader in de sector Water. Daar waar er overlap is met het domein van Stedelijk Water is afstemming gewenst. Beschrijving model en algemene afstemming: Harmonisatie algemeen: Logischerwijs lijkt een afstemming of scope verdeling tussen een model Water en een model Stedelijk Water voor de hand te liggen. Stedelijk Water lijkt een onderdeel van Water. De scope van IM Stedelijk Water is echter bepaald door afvalwatersysteem en de elementen daarin (leiding en voorzieningen) en minder door Waterobjecten als oppervlakte (gebied) objecten. IMWA kent geen subtypen van Leiding of een referentie naar een afvalwatersysteem of netwerk. Onderzoek is nodig naar de relatie tussen beide domeinen. Los daarvan zijn er individuele termen waarvan de syntax overeenkomt. Afstemming daarvan is gewenst.

8.4

INSPIRE thema Utility and governmental services

Versie: 3.0 Scope: The "Utility and governmental services" theme is defined within the INSPIRE Directive as: “Includes utility facilities such as sewage, waste management, energy supply and water supply, administrative and social governmental services such as public administrations, civil protection sites, schools and hospitals.” Toelichting: Relevant voor IMSW is het utility networks en daarin het sewage of afvalwater gedeelte. Waarom afstemming: Beschrijving model en algemene afstemming: In dit INSPIRE thema is een algemeen model opgenomen voor utility networks. De basis daarvan is een topologisch netwerk model bestaande uit drie basiselementen een netwerk, links en knooppunten. Het netwerkmodel maakt navigatie middels absolute en relatieve plaatsbepaling en richting mogelijk. In dit thema zijn de netten (netwerken, utilitynetwork) opgenomen voor elektriciteit, ‘olie, gas en chemicaliën’, riool, water, warmte en telecommunicatie. Een rioolnet is opgebouwd uit rioolleidingen en riool voorzieningen (sewer appurtenances). Deze laatste zijn knooppunten en worden gespecificeerd in een type lijst met als voorbeelden: connection, clean out, meter, pump, anode etc. Harmonisatie algemeen: NEN 3610 heeft de regel dat indien er een netwerk topologie opgenomen wordt, dit afgestemd moet worden met het netwerk model van INSPIRE. Dat netwerk model is natuurlijk ook toegepast in het INSPIRE utility network. Toepassing op een vergelijkbare manier in IMSW ligt voor de hand. Toepassing in andere Nederlandse modellen voor (distributie) netten ligt ook voor de hand. Er ontstaat daarmee een geharmoniseerd en herbruikbaar model voor netten van water, elektriciteit, gas, olie, rioolwater, telecommunicatie. Het IMKL zou die taak op zich kunnen nemen. Los daarvan is het verstandig dat IMSW dat INSPIRE netwerk model al toepast. Het voorziet namelijk in de behoefte (use case) van IMSW zoals die nu in het GWSW zit. De semantisch afstemming met INSPIRE op niveau van type leiding of voorziening is waarschijnlijk minder bruikbaar.

49


8.5

Grondwater zoals in IMBRO (Basisregistratie Ondergrond)

Versie: Gegevenscatalogus Basisregistratoe Ondegrond (BRO) Algemene Catalogus 2012 concept (http://www.broinfo.nl/documenten) IMBro, in ontwikkeling, 2009 (http://www.dinoloket.nl/nl/download/imbro/index.htm?goto=1) Scope: Toelichting: Uit concept Wet basisregistratie ondergrond) 1. De registratie ondergrond bevat de volgende modellen: a. geomorfologische modellen; b. bodemkundige modellen: bodemkaarten, grondwatertrappenkaart; c. geologische modellen; d. hydrogeologische modellen: REGIS II model. Waarom afstemming: Beschrijving model en algemene afstemming: model is in ontwikkelingen kan nog niet in zijn totaliteit beschreven worden. De algemene catalogus omvat voor wat infrastructuur betreft 3 basiselementen: netwerken, boorgaten en putten. De definitie van een infrastructuur is: Infrastructuur is een werk in de ondergrond voor het winnen van delfstoffen of grondwater, voor het opslaan van reststoffen of grondwater dan wel voor het opslaan of onttrekken van warmte of energie. Een netwerk: Een netwerk is een stelsel van monitoringspunten (veelal putten) dat is ingericht om gedurende langere tijd veranderingen in een specifiek deel van de ondergrond te registreren. Een netwerk wordt gekarakteriseerd door een type Meetnet. Bijvoorbeeld een meetnet grondwatermonitoring met daarin een put grondwaterkwantiteit en put grondwaterkwaliteit. Harmonisatie algemeen: Nog niet helemaal duidelijk. Naar verwachting is er geen overlap in de scope en semantiek. Wel is er een use case voor uitwisseling, combinatie van gegevens in werkprocessen. Bijvoorbeeld bodem- en grondwater gegevens in combinatie met rioolleiding en afwateringsgegevens. Dit heeft echter geen invloed op de individuele modellen (anders dan algemene NEN 3610 afstemming)

8.6

Grondwater zoals in IMSIKB0101

Versie: IM Bodembeheer (0101) in ontwikkeling 2008, en UML 2012. Scope: Uitwisseling van gegevens met betrekking tot milieuhygiënische kwaliteit van de bodem en de waterbodem. Het betreffen meetgegevens in de meeste gevallen met betrekking tot verontreinigingen (sanering) of afwezigheid daarvan. Toelichting: Dit model is in transitie. Een start versie uit 2008 omvat alleen een analyse voor de omzetting van het 0101 protocol naar NEN 3610. In 2011 is dat proces gestart. Waarom afstemming: Afstemming is wellicht beperkt doordat de scope weinig of geen overlap heeft. Het is wel van belang om dat duidelijk te constateren en dat beide beheerders, domeinen, daarvan op de hoogte zijn. Grondwater als ruimtelijke eenheid komt in het model niet voor. In werkprocessen is uitwisseling, combinatie van gegevens waarschijnlijk wel relevant. Bijvoorbeeld rioolgegevens, locatie en type, in combinatie met bodemkwaliteits (verontreiniging) gegevens. Deze werkprocesuitwisseling is geen onderwerp van de model harmonisatie. Beschrijving model en algemene afstemming: Het model is gebaseerd op de ISO Observation and Measurements standaard. Er wordt een Metingobject onderscheiden dat zich op een site bevindt. De conditie van de site wordt gemeten. Bij het Metingobject horen Samples. Een Sample kan geanalyseerd worden en een Rapport opleveren. Alle gegevens van Site, Metingobject, Sample, Samplemethode, Laboratoriumonderzoek, Testresultaat en alles wat er nog meer bij komt kijken is opgenomen. Het model is toepasbaar op ruimtelijkeeenheden (de Site), deze zijn echter niet topografisch of in wat voor een thema dan ook geclassificeerd. Harmonisatie algemeen:

50


Er is geen semantische overlap. Geen semantische harmonisatie nodig. In werkprocessen is uitwisseling, combinatie van gegevens waarschijnlijk wel relevant. Bijvoorbeeld rioolgegevens, locatie en type, in combinatie met bodemkwaliteits (verontreiniging) gegevens. Dit heeft echter geen invloed op de individuele modellen (anders dan algemene NEN 3610 afstemming) Harmonisatie per objecttype: nvt

8.7

Grootschalige topografie IMGeo

Versie: 2.0 Scope: IMGeo bevat naast het verplichte BGT deel met daarin de fysieke topografische objecten (basistopografie) ook objecten die deze basistopografie nader inrichten (plustopografie) en objecten die de basisobjecten nader indelen ten behoeve van beheer (beheertopografie). Functionele gebieden zijn hierop een uitzondering. Zij zullen doorgaans overlappen met een groep andere objecten en geven aan deze verzameling, liggend in een bepaald gebied, een functie. Registratieve gebieden zijn ook onderdeel van IMGeo terwijl dit geen fysieke topografie betreft. Toelichting: Positionele nauwkeurigheid van de BGT is 30 tot 60 cm. Gebruik van schaal 1:500 tot 1:5000. Waarom afstemming: In IMGeo zit geen ondergrondse infrastructuur maar IMSW heeft wel elementen die bovengronds zichtbaar aanwezig zijn en daarmee als topografisch object classificeerbaar zijn. Het is daarbij van belang om dezelfde terminologie over en weer te gebruiken. Beschrijving model en algemene afstemming: IMGeo beschrijft de topografie, de in de werkelijkheid zichtbaar begrensde geografie. Harmonisatie algemeen: Rioolleiding en voorzieningen moeten als georeferentie gebruik kunnen maken van de basistopografie. Daarnaast ligt het voor de hand dat overeenkomstige objecten ook herkenbaar hetzelfde zijn. Van overeenkomstige objecten moet onderzocht worden of de geometrie herbruikbaar is. Dat kan betekenen dat van IMSW objecten door de BGT hergebruikt worden of andersom.

51


Data uitwisseling specificatie Informatiemodel Stedelijk Water (IMSW) Opgesteld door Geonovum In opdracht van Stichting RIONED

Recommend Documents