Dat is ook typerend voor Potamus, hij heeft vaak een grote bek en trekt die dan ook regelmatig open

Potamus gebundeld

Voorwoord De eerste Potamus verscheen ongeveer 4 jaar geleden. Hippo Potamus is een wat humeurige nijlpaard of liever een nijlhengst, hij is in principe vegetarisch, maar soms komt er wel eens een visje of ander ongelukkig levend wezen in zijn grote muil terecht. Dat is ook typerend voor Potamus, hij heeft vaak een grote bek en trekt die dan ook regelmatig open. Potamus volgt zijn omgeving op de voet en heeft overal commentaar op. Hij is meestal actueel maar soms tijdloos. Het merkwaardige is dat de eerste Potamus, nu vier jaar oud zijnde, ook vandaag geschreven zou kunnen zijn. Van eerbied voor het gezag heeft Potamus geen kaas gegeten, Integendeel hij haat gezag dat er is omwille van zichzelf en anderen dwingt vooral eerbiedig omhoog te kijken. Hij haat eliteclubjes die eenmaal gekozen, zich zelf in stand houden ten koste van anderen. En hij steekt graag de draak met een ieder die zichzelf belangrijk vindt. Pas na enige tijd overwon hij zijn schroom en sindsdien siert nevenstaand conterfeitsel zijn ‘column’.

1

Potamus gebundeld

2

Potamus gebundeld

Rijpe appelen moet je plukken ... Rijpe appelen moet je plukken, schijnt de gedachte te zijn die plotseling bij iedereen die iets over financiële, zorg- of pensioenzaken te zeggen heeft, is opgekomen. Wie het nieuws een beetje volgt, ontdekt dat onze senioren het maar goed hebben. Ze hebben veel vrije tijd, willen meeslepend leven, internetten er op los en reizen veel en langdurig naar verre oorden. Bovendien willen ze hun eigen geld opmaken zodat de fiscus ook nog eens naast de successierechten grijpt. Kortom onze oudjes hebben last van het verderfelijke Zwitserlevengevoel en brengen het nog in praktijk ook. Ouderen zijn rijk, zegt ook het ministerie van Sociale Zaken, zoals blijkt uit onderstaande tabel, die we aan NRC/Handelsblad ontlenen, onder de kop “Vermogen Nederlandse huishoudens stijgt sterk” Omvang vermogen van huishoudens (in euro’s) (HH = huishouden) 1993 2000 Toename Alle HH gemiddeld 57.000 108.000 89% HH 65+ gemiddeld 82.000 148.000 80% HH minder dan € 20.000 54% 49% HH € 20.000 - € 100.000 24% 16% HH € 100.000 - € 200.000 12% 14% HH meer dan € 200.000 10% 21%

Smeuïg verhaalt de kwaliteitskrant over iemand die vijf dagen in de week op de golfbaan staat en regelmatig met vrienden “die leuke bootjes hebben” meevaart. Ook anderen die “jarenlang hard hebben gewerkt” en nu eindelijk kunnen genieten komen aan het woord. Hoewel oppassen op de kleinkinderen belangrijk is, staat reizen op nummer één. Ze gaan niet zoals vroeger met de bus naar Oostenrijk, maar vliegen naar Thailand. Volgens deskundig onderzoeker Koen Breedveld vloeit het reisgedrag van de huidige ouderen logisch voort uit hun levensstijl. Het zijn “Babyboomers” die “immers al hun hele leven gewend (zijn) aan welvaart”

3

Potamus gebundeld

Vergrijzing Dan komt de vergrijzing aan de beurt. Nu nog ‘maar’ 2,4 miljoen 65plussers; in 2038 echter zijn dat er al 4,3 miljoen. Maar ... besluit het artikel vergoelijkend ... ouderen zijn zeer waardevol vooral ook door hun inzet als vrijwilliger, waarvan er nu al 2 miljoen zijn. Voor de doorsnee krantenlezer die koppen snelt en maar de helft van het artikel leest, is het te laat om de indruk nog te veranderen. Ouderen zijn rijk, maken plezier, sussen hun geweten met vrijwilligers-werk en passen wat op de kleinkinderen, als ze daarvoor tenminste nog tijd hebben.

Sfeermakers Kijk, zo schep je de sfeer, waarin Financiën het plan kan doordrukken om de AOW te belasten. De stukjes-schrijvers melden niet, dat er tussen 65-plussers grote verschillen in welvaart bestaan. Echte babyboomers krijgen pas vanaf 2010 AOW. De oudere jetsetters uit het artikel zijn een welgestelde uitzondering. De arme kant van het spectrum bestaat grotendeels uit vrouwen die voor 1930 geboren zijn en moeten leven van hun AOW soms met een klein pensioen erbij. Door hun leeftijd zijn ze niet meer fit genoeg om in de bus te stappen en voor vliegen hebben ze geen geld. Ze blijven dus thuis achter de geraniums, tot ze zich wel moeten overleveren aan het verzorgingstehuis, dat zo langzamerhand weer de status van schaamteloze onverschilligheid krijgt, die Nicolaas Beets in “Keesje het diakenhuismannetje” zo treffend schetst.

Statistieken en andere leugens Maar hoe zit het dan met dat geld uit die tabel? Wie de tabel goed bestudeert, zal het opvallen dat we nu in 2008 leven en de tabel de jaren 1993 en 2000 behelst. De kwaliteitskrant NRC/Handelsblad heeft de tabel niet geactualiseerd. Dat is ook moeilijk want noch bij het Ministerie van Sociale Zaken, noch bij het CBS zijn die gegevens beschikbaar. 4

Potamus gebundeld

Het CBS, houdt het niet bij, want volgens onze nationale trots bestaat Nederland nog steeds voornamelijk uit gezinnen van hand- en hoofdarbeiders met 2 kinderen. Een index van de koopkrachtontwikkeling van hen, die daar niet (meer) toebehoren is er niet; men weigert zelfs die te maken. We moeten het dus doen met cijfers van voor de ‘beurscrisis’ van 2002 – een voor veel pensioentrekkers rampzalige ontwikkeling die voor een aantal jaren stopzetting van de indexatie tot gevolg had. Voor wie tussen de regels leest, blijkt toch dat de positie van de ouderen verslechterd is. Het gemiddelde vermogen van alle huishoudens steeg met 89%; dat van de 65-plussers met 80%. Het grootste deel van dat vermogen betreft het eigen huist. De waarde daarvan is niet of nauwelijks bij leven te verzilveren, maar zorgt wel voor fors hogere kosten in de vorm van OZB en de daaraan gekoppelde heffingen.

Ons drinkwater is goed en relatief goedkoop Wie geen eigen huis heeft, wordt jaarlijks met forse huurverhogingen geconfronteerd. Maar ook de “rijke” huisbezitters krijgt net als de arme huurders, te maken met maatregelen, die tot aanzienlijke hogere kosten leiden. Het openbaar vervoer, de benzine, de zorg, rioolrechten, reinigingsdiensten, gemeentelijke leges ... ze worden allemaal duurder en stijgen meestal met percentages die de algemene inflatiecorrectie verre te boven gaan. Doodgaan helpt ook al niet want begraven en cremeren gaat niet op een koopje. Vluchten per vliegtuig naar een ver buitenland wordt nu ook nog eens extra belast met € 25 als de Europese Commissie Nederland niet terugfluit. Gelukkig blijft ons drinkwater goed van kwaliteit en relatief goedkoop. Van dorst omkomen is er dus niet bij.

Waaraan hebben ze het verdiend? Misschien heb ik wel een te somber beeld geschetst van de algemene situatie van oudere Nederlanders, die meestal niet gauw klagen. Zij groeiden op in een crisistijd, waarin de werkeloosheid zo hoog was, dat de lonen en salarissen, ook die van ambtenaren werden verlaagd en ingenieurs blij waren als ze als trambestuurder aan de slag konden. 5

Potamus gebundeld

Ze doorstonden een tweede wereldoorlog met voor velen een hongerwinter. Ze moesten na die oorlog naar “ons” Indië en vochten daar in een oorlog die geen oorlog mocht heten. Toen ze terugkwamen, als ze al terugkwamen, moesten ze door de woningnood jaren bij hun ouders inwonen. Ook droegen ze bij aan het onderhoud van hun grootouders want er was nog geen AOW en de staat legde desnoods beslag. Pas in 1957 kwam, na de Noodwet Drees, de AOW. De meeste huidige ouderen hebben daarvoor vanaf het begin premie betaald. Kleine zelfstandigen hadden het nog moeilijker. Ze kregen geen kinderbijslag en moesten, als hun kinderen naar de middelbare school gingen, het volle bedrag aan schoolgeld betalen met alles wat nog daarbij kwam. De directeuren van multinationals als Shell en Philips waren werknemers en kregen dus wel kinderbijslag. Niet zo vreemd dat in die jaren veel Nederlanders naar Canada, Australië en Nieuw Zeeland emigreerden. Wie bleef moest hard werken, want we hadden nog steeds wederopbouw en het werk in havens, hoogovens en de bouw was zwaar voor de mannen. Vrouwen deden het zware werk in de ziekenhuizen of als werkster en zitten nu met een klein pensioentje en versleten knieën thuis.

Conclusie Als ik dan alleen maar verhalen lees, hoor en zie over jongere ouderen, die het goed gaat – en wie misgunt ze dat? – word ik echt kwaad omdat zo een hele bevolkingsgroep, volledig ten onrechte het etiket krijgt opgeplakt van oudere levensgenieter. Dan ga ik me echt afvragen of er niet sprake is van een groot complot om die “rijkdom” af te romen door het invoeren van een AOWbelasting (ouderen met een aanvullend pensioen betalen daarover nu ook al belasting; de gelukkigen onder hen zelfs het maximum percentage van de vierde schijf ). Door het idee te zaaien dat het hier om een welvarende bevolkingsgroep gaat, help je al diegenen, die voorzieningen voor ouderen willen beperken of in elk geval duurder willen maken. 6

Potamus gebundeld

Minder pensioen leidt tot meer kinderen Een beetje econoom wist het allang: in de derde wereld zijn kinderen vrijwel het enige middel om je een ongestoorde oude dag te bezorgen. Ooit was dat in Nederland en alle ons omringende landen ook zo. Maar wat voor u en mij oud nieuws is, blijkt in De Volkskrant en in Italië een welhaast mysterieuze openbaring te zijn, zoals uit het onderstaande duidelijk zal worden. De Volkskrant kwam op 15 mei 2008 (De door de VN ingestelde "Internationale Dag van het Gezin") met de vraag "hoe erg westerse samenlevingen door vergrijzing zullen worden getroffen?" en het antwoord daarop van Vincenzo Galasso, een econoom verbonden aan de Bocconi Universiteit van Milaan. Zijn antwoord is dat ouders hun kinderen vooral als investering (oudedagsvoorziening) zien en minder als consumptiefactor (leuk om kinderen te hebben). Door recent onderzoek (en daarvoor had onze Vincenzo nog twee andere economen gestrikt) probeert men te verklaren waarom het geboortecijfer hoog is in arme landen en laag is in rijke landen. De opzienbarende uitkomst is: rijke landen hebben sterke pensioenstelsels en betrouwbare financiële instellingen en men kan daardoor gemakkelijk sparen voor de oude dag. In arme landen ontbreken die pensioenstelsels en veilige banken en ben je dus op je kinderen aangewezen. Daarom kregen vroeger vrouwen gemiddeld drie of meer kinderen en is dat nu gedaald tot 1,8 in Frankrijk en 1,2 in Italië. Volgens De Volkskrant zei Galasso dat je (in Italië) 70 tot 80% van je laatste inkomen behoudt en ... dan heb je dus geen kinderen meer nodig, Maar Galasso had gelukkig ook goed nieuws. Sinds de versobering van het pensioenstelsel in de jaren negentig is het geboortecijfer in Italië weer licht gestegen. Er treedt dus volgens onze econoom een automatische correctie in werking (terugkoppeling zo men wil). Draai de pensioengeldkraan dicht en vrouwen krijgen meer kinderen en de vergrijzing wordt door deze financiële ingreep bestreden.

7

Potamus gebundeld

Toen ik het artikel (van Olav Velthuis) uit had sprongen de tranen mij in de ogen. Niet van het lachen natuurlijk,maar uit dankbaarheid. Dat stopzetten van de indexering van onze pensioenen in de afgelopen jaren heeft dus een hoger doel gediend. Het duurder worden van de zorg was in feite heilzaam. De extra gemeentelijke, provinciale en waterschapslasten maakten dus ook al deel uit van het grote plan om de vergrijzing tegen te gaan. Dankbaarheid vervulde mij ... aan de vergrijzing zou, door vergroening een eind komen en misschien zelfs zouden de tijden van weleer terugkomen. De goede oude tijd waarin Jacob Cats (18 kinderen) weldadig was door armen een korstje brood toe te werpen en de Nederlandse diakenhuizen en hofjes vol waren met armlastige oude mannen en vrouwen, die daartoe wel het ware geloof moesten aanhangen. Ach hoe goed had Keesje het diakenhuismannetje het niet en hoezeer heeft Jacques van Looij niet van de gulle Nederlandse weldadigheid geprofiteerd. Twee dingen houden mij nog bezig. 1. Galasso vertelt niets over de godsdienst van de betrokken Italianen. Boze tongen beweren namelijk dat Rooms-katholieke Italianen zich nog maar weinig van pauselijke encyclieken, oproepen van kardinalen en misprijzende woorden van bisschoppen aantrekken en blijven weigeren meer kinderen te krijgen. De stijging van het geboortecijfer in Italië zou volgens die kwaadsprekers alleen te danken zijn aan de nieuwkomers die een ander geloof aanhangen. 2. Een persbericht van 14 mei 2008 van Fortis (een van de banken die zich over ABN/Amro heeft ontfermd) opent met de kop: Gezinsuitbreiding spoort aan tot verhuizen. Maar opbrengen maandlasten baart jonge stellen grote zorgen. Stellen die (meer) kinderen wensen, willen ook groter wonen en dat kost, vooral de eerste jaren, veel geld. Maar Fortis brengt nu – zeer onbaatzuchtig, dat spreekt – een hypotheek met Gezinsvoordeel, dus het wachten is op de nieuwe Nederlandse geboortegolf. P.S. Op de radio hoor ik een reclamestem roepen "Redding is nabij !!!"

8

Potamus gebundeld

Ons bondsbureau Iedereen die ooit in militaire dienst was, weet: onderofficieren vormen de ruggegraat van het leger. Sergeanten en wachtmeesters behoeden jonge luitenants voor fouten, de SMI en SMA (sergeantmajoor instructeur/administrateur) zijn de vader en moeder, die zorgen dat het compagnieshuishouden op rolletjes loopt. Zonder hen, zou het een puinhoop worden. De rol van ons Bondsbureau is vergelijkbaar met die van genoemde onderofficieren. Zonder Bondsbureau zou onze penningmeester geen contributies kunnen innen en zouden activiteiten als het Rendez-Vous, bestuursvergaderingen, ledenraadsvergaderingen veel minder soepel verlopen. Zonder hen zou onze jubileumbijeenkomst (op 12 mei a.s.) vrijwel zeker niet kunnen doorgaan en - erger nog - zonder Bondsbureau zou ons magazine Pensioenbelangen niet eens kunnen verschijnen, laat staan op tijd. De bond was wellicht al lang opgeheven of gefuseerd, als het Bondsbureau er niet was geweest om de continuïteit te handhaven. Ik schrijf nu wel “Het Bondsbureau” alsof dat een onzijdig mechaniek zou zijn - een auto om van A naar B te komen. Niets is minder waar. Het Bondsbureau, ONS Bondsbureau bestaat uit hardwerkende dames en soms een enkele heer, die met veel gedrevenheid en inzet zorgen en zorgden dat de NBP 90 jaar kon worden en nu haar jubileum kan vieren. Dat doen ze voor een bescheiden salaris, zonder bonussen en kostbare secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden. Dat doen ze allemaal terwijl ze daarnaast de zorg voor het gezin hebben en iets moeten regelen als ze door NBP-activiteiten moeten overwerken. In feite zijn de dames van het Bondsbureau de puinruimers van de Bond. Vrijwilligers, te weten bestuursleden, ledenraadsleden, redactieleden en overigen, zijn namelijk zeer enthousiast en gedreven, maar niet altijd even bedreven. We weten misschien exact wat we willen, maar niet hoe het precies moet en we laten de uitvoering daarom graag en vaak aan anderen over. En wie zijn dat? ... Juist. 9

Potamus gebundeld

Gelukkig is onze Bond de laatste tijd, bestuurlijk althans, in vrij rustig vaarwater gekomen. Onenigheden binnen het bestuur lopen niet meer uit de hand en dat was vroeger wel anders. Het bondsbureau was de lijm, die de bond bij elkaar hield. Dat is ze toen, door sommige bestuursleden, niet altijd in dank afgenomen. Dat ze zich desondanks voor honderd procent bleven inzetten is meer dan een compliment waard. Ik noem hier geen namen want de huidige bezetting is niet dezelfde als die van vijf en twintig jaar terug. Hun opvolgers echter werken met een vergelijkbare inzet aan hetzelfde doel: zorgen dat de NBP soepel draait en tot in lengte van jaren kan blijven voortbestaan. Want voortgaan moeten we. De “dulle” wereld van de pensioenfondsen is sinds vorig jaar niet langer meer “dul” ... helaas. De huidige crisis bewijst dat onze bond hard nodig is. Als toezichthouders blijken geen toezicht te (kunnen) houden, moeten bonden als de onze het wel doen. De Romeinse dichter Juvenalis vroeg zich al af: “Quis custodiet ipsos custodes?” (Wie houdt toezicht op de toezichthouders?). Het probleem is, zo blijkt het, eeuwenoud. De Bond kan dus nog wel even voort, maar niet zonder ...

ONS BONDSBUREAU. Houd het in ere!!

10

Potamus gebundeld

Nieuw indexatiebeleid van DNB? DNB-Magazine is een zes keer per jaar verschijnende “glossy” van De Nederlandsche Bank. Het septembernummer bevat een keur aan interessante onderwerpen. Belangrijk is bij voorbeeld een gedegen artikel over “Het financiële landschap van de toekomst” waarin het vertrouwen in banken en het beleggingsbeleid van pensioenfondsen aan de orde komt. Ook is er een “special” van maar liefst negen tekstpagina’s over de kredietcrisis. Verplichte kost dus. Maar het voor mij meest interessante en intrigerende stukje is net iets meer dan een halve pagina groot en gaat over “Indexatie pensioenen” geschreven door Marijke Hoogendoorn. Marijke Hoogendoorn sprak met pensioenexpert Dirk Broeders van DNB, die opent met wat wij allang wisten: “De meeste fondsen kunnen dit jaar niet indexeren (…).” Natuurlijk krijgt de val van de aandelenkoersen de schuld voor het vermogensverlies van de pensioenfondsen maar ook wordt toegegeven dat door de rentedaling de actuele waarde van de pensioenverplichtingen wordt opgedreven. Geen woord natuurlijk over het toezicht van DNB dat de pensioenfondsen had moeten waarschuwen voor een te risicovolle verschuiving van de beleggingen naar aandelen. Evenmin een verwijt richting het Financiële ToetsingsKader van DNB waarbij de (lage) rente een veel te belangrijke rol speelt. De feiten zijn overigens wel interessant. Rond 350 pensioenfondsen kampen met tekorten en moeten de “buikriem” aanhalen. De minimale dekkingsgraad is 105 maar … “de wet eist grotere buffers: een dekkingsgraad van 125% voor een gemiddeld pensioenfonds.” Nu is het merkwaardig, maar de PW2007 zegt niets over een dekkingsgraad van 125 procent. Het woordje dekkingsgraad komt welgeteld één keer voor en wel in artikel 147 van de wet.

11

Potamus gebundeld

Over de verhouding ‘Eigen vermogen’ en ‘Technische voorzieningen’ vermeldt de wet ook niet veel en verwijst naar Algemene Maatregelen van Bestuur. De wet eist dus helemaal geen 125% dekkingsgraad. De enige eis die de wet stelt (neerkomend op een dekkingsgraad van ca. 105) is dat er 97,5 procent kans moet zijn dat het pensioenfonds niet in de situatie raakt dat er minder kapitaal is dan pensioenverplichtingen. Enerzijds hebben we dus de wet die geen 125 maar 105 procent dekking eist en anderzijds hebben we het beleid van DNB dat via zijn FTK de pensioenverplichtingen verder opschroeft dan voor een lange termijn-zaak als pensioenen nodig is. Dat alles resulteert in een lage dekkings-graad en daarmee het niet indexeren (voor inflatie corrigeren) van de pensioenen. Dat leidt tot koopkrachtverlies voor gepensioneerden. Dat wordt wel als ernstig genoemd maar door foute redeneringen nog eens verdoezeld. Zo wordt beweerd dat een inflatie van 3% gedurende 4 jaar tot een achteruitgang van 12% leidt. Wie kan rekenen weet dat (1+2+3+4) maal drie procent moet zijn dus maar liefst 30%. Als de fondsen er weer beter voorstaan kunnen ze, aldus het artikel, weer gaan indexeren en zelfs: “Ook kunnen fondsen dan besluiten om eventueel gemiste indexaties alsnog toe te kennen”. Zijn wij dan al die jaren voor de gek gehouden door het ABP-bestuur en de besturen van al die andere fondsen, die steevast verklaarden dat naindexeren niet mag van DNB omdat daardoor het recht op indexatie ‘onvoorwaardelijk’ zou worden. Bij ABP was dat zelfs de reden om iedere gepensioneerde een eenmalige toeslag van 300 euro te geven. Als de schrijfster gelijk heeft, is dat een radicale doorbraak van het beleid van DNB op het gebied van indexaties. Op mijn e-mail waarin ik DNB om toelichting vroeg, heb ik helaas geen antwoord ontvangen. Wedden dat die na-indexatie toch niet doorgaat en gepensioneerden weer jaren op een houtje mogen bijten?

12

Potamus gebundeld

Behuicheld en besluimerd Mijn weblog van 13 september 2009 heeft een staartje gekregen, of liever mijn daaraan voorafgaande e-mail aan De Nederlandsche Bank (DNB) is voor een deel beantwoord. Die e-mail bevatte kritiek op een artikel in de DNBglossy: DNB-Magazine. Het ging in feite om drie zaken te weten: 1. Is 3 procent niet geïndexeerde inflatie over een periode van 4 jaar nu 12 (DNB) of 30 procent (Potamus) verlies? 2. Welke dekkingsgraad vereist de wet 125 procent (DNB) of 105 procent (Potamus)? 3. Is het beleid van DNB ter zake van na- indexatie veranderd? Het antwoord op 1 is simpel. Als je de achterstand in termen van pensioenuitkering per jaar ziet, gaat het inderdaad om 12 procent, die de gepensioneerde er uiteindelijk elk volgend jaar bij inschiet, zolang er niet wordt geïndexeerd. Daarover is iedereen het wel eens. De berekening van Potamus dat gepensioneerden aan het eind van die 4 jaar niet 12 procent hebben ingeleverd maar 30 procent lokt wel kritiek uit. Kennelijk vindt DNB het belangrijk om met zo exact mogelijke getallen te werken en dan is 1,03 × 1,04 inderdaad 1,1255 en niet zoals in mijn vereenvoudigde berekening slechts 1,12 en is de koopkracht na vier jaar nog maar 88,85 procent (en niet 88%) en het koopkrachtverlies dus “slechts” 11,15 procent in plaats van 12 procent. Ook mijn voorbeeld dat 9 jaar lang niet corrigeren van 2,2% inflatie uiteindelijk een jaar pensioen kost, kan de toezichthouder niet bekoren, want als je het goed uitrekent ben je inderdaad na die 9 jaar terug geworpen op 82,22 procent van je oorspronkelijke koopkracht. Dat is allemaal terecht, maar niet wat ik betoogde. Ik stelde dat je in het eerste geval in totaal ongeveer 30% van een jaarpensioen kwijt was geraakt en in het tweede geval zelfs een heel jaar en of dat bij een jaarlijks pensioen van 10.000 euro dan na 4 jaar 3000 euro is of 2.892 euro is misschien wel exact, maar niet essentieel.

13

Potamus gebundeld

Evenmin is beangrijk of dat gemiste “jaar” pensioen nu echt 10.000 euro is of “slechts” 9 duizend en een paar honderd euro. Essentieel is dat de gepensioneerde in verhouding tot zijn inkomen heel forse bedragen inlevert als er niet wordt geïndexeerd. En hij is dat geld, in tegenstelling tot zijn nog actieve ex-collega, definitief kwijt, als naindexatie uitblijft. Wat die na-indexatie betreft, is het antwoord echter nu positief: DNB verbiedt na-indexatie niet! Volgens DNB gaat het om een misverstand. Een “pensioenfonds dat formeel een regeling met voorwaardelijke indexatie uitvoerde, maar door te stellige communicatie de deelnemers het gevoel had gegeven (een zogenaamd ´gerechtvaardigd vertrouwen´) dat de indexatie onvoorwaardelijk was, liep het gevaar door de rechter te worden gedwongen na-indexatie toe te passen”. Daartegen waarschuwde DNB en adviseerde daarom de pensioenfondsen vooraf goed juridisch advies in te winnen. DNB verbied na-indexatie dus niet (acht die overigens wel bezwaarlijk) en de toelichting van toen ABP’s (en nu APG’s) hoogste baas Dick Sluimers was dus van A tot Z onjuist. Een leugentje om bestwil dus, maar terwille van wie zijn best? En ook DNB gaat niet vrijuit. Het is Hollandse huichelarij in optima forma als je oproept om via een juridische truc met zoveel woorden te zeggen dat de indexatie slechts voorwaardelijk is. Door gebrek aan transparantie zijn veel gepensioneerden (en deelnemers) op het verkeerde spoor gezet en DNB heeft daaraan van harte meegewerkt. Kortom: we zijn behuicheld en in slaap gesust, ofwel besluimerd.

14

Potamus gebundeld

Graaien is kinderspel In wetenswaardigheden onthult een vooraanstaand financieel deskundige, welke nieuwe financiële rampen Europa mag verwachten door de Griekse crisis. Bankien en hedgefunds (beleggingsfondsen, die hun risico’s afdekken via zogenaamde derivaten) destabiliseren opzettelijk de financiële markten. De New York Times noemt J.P. Morgan en Goldman Sachs als banken, die de vorige Griekse regeringen hebben ‘geholpen’ begrotingstekorten te verdoezelen. Ook werden toekomstige inkomsten van vliegvelden en de nationale loterij gebundeld alsof het (slechte) hypotheken waren. Ook met Italië werd er op vergelijkbare wijze gesjoemeld. Die behulpzaamheid van de banken is pure eigenbaat. Er wordt goed aan verdiend. Banken hebben geen belang bij financiële stabiliteit, want dan kun je alleen maar je ‘normale’ bemiddelingskosten in rekening brengen en kun je geen miljarden aan bonussen uitkeren. Het kinderspel “piñata diende de banken tot voorbeeld. Bij dat spel slaan geblinddoekte kinderen met een knuppel tegen de piñata, een hangende pop van papier-maché, gevuld met snoepgoed. De pop gaat stuk en de inhoud valt op de grond. De kinderen mogen het snoepgoed oprapen. Dit op het oog onschuldig kinderspel, kent ‘volwassen’ varianten als het in elkaar slaan van onschuldige slachtoffers om ze vervolgens te beroven of erger nog, dood te schoppen. Waarop brave Nederlanders dan weer een mars tegen zinloos geweld organiseren. Bij de banken gaat het vrijwel hetzelfde. De piñata heet Griekenland, de stok waarmee men slaat is de financiële onrust door het verstoren van de markt voor Griekse staatsobligaties; dat verergert de situatie. Als Griekenland zijn schulden niet langer kan betalen, is de piñata kapot en de banken en hun vazallen hebben de lekkere brokjes voor het oprapen. De Grieken zijn het grootste slachtoffer maar ook Europa krijgt een forse tik mee. Zo dreigt Europa aan graaizucht ten onder te gaan. … maar … 15

Potamus gebundeld

Zo kan het ook ! Vroeger keken we met veel plezier naar de Don Camillo-films, die zich afspeelden in een klein Italiaans dorpje en waarbij pastoor Camillo altijd in conflict kwam met de communistische, maar zeker niet stalinistische, burgemeester Peppone. Aan die Peppone doet burgemeester Narra van een 5000 zielen tellend Portugees dorp Vidigueira, Potamus denken. Het dorp had de jongste crisis niet eens nodig om in grote financiële problemen te komen. Jongeren zien geen toekomst in het harde werk tussen de olijfbomen en kurkeiken om schapenkaas en wijn te produceren. Het dorp krimpt en de gemeentelijke financiën krimpen even hard of harder mee. Maar Manuel Narra weigert dat alles zomaar te accepteren. Zijn oplossing om de dreigende ondergang te voorkomen, is misschien niet geniaal, maar wel spectaculair en bewonderenswaardig. Hij verlaagde de salarissen van zichzelf, zijn twee wethouders en drie medewerkers met 10 procent. De veertig gemeentewerkers kregen er 15 procent bij; hun salaris bedraagt nu geen 450, maar 532 euro. De Portugese minister van Financiën reageerde honend, maar de landelijke media zijn vol lof. Het is een mogelijkheid om de crisis te bestrijden en het economisch herstel te stimuleren. Hoewel de maatregel de gemeente niets bespaart, het kost zelfs enkele tienduizenden euro’s, creëert deze economische dynamiek, zegt Peppone eh Manuel Narra. De overheid is er, zeker in deze tijden, voor de mensen en niet omgekeerd. Hoe het afloopt met Vidigueira, dat straks een begrotingstekort moet rapporteren aan Lissabon, weet niemand. Hoe het afloopt met Portugal is ook onzeker, maar als het Portugese stimuleringsbeleid, dat in 2010 een groei met 0,7 procent moet opleveren, gesteund wordt door dergelijke initiatieven, is er hoop. Om dit moeizame proces niet te frustreren, moeten de financiële markten meewerken en niet tegenwerken, zoals in de Griekse kwestie. Ook de Portugese pastoors zullen dit beamen.

16

Potamus gebundeld

Macht corrumpeert Bij bedrijfstakpensioenfondsen (BPF) beschikken werkgevers en vakbonden over de pensioenvermogens van actieve deelnemers, slapers en gepensioneerden. De vakbonden claimen dat zij niet alleen de werknemers vertegenwoordigen maar ook de ex-werknemers en de gepensioneerden. Nu hebben de vakbonden maar 2 van de 9 werknemers als lid en minder dan 1 op de 25 gepensioneerden. Een merkwaardige vertegenwoordiging dus, waarbij men ruim 80 procent van de niet-aangeslotenen meerekent. Deze usurpatie of wederrechtelijke inbezitneming (toe-eigening; aanmatiging; overweldiging), strekt zich ook uit tot jongeren en vrouwen. AVV het alternatief voor vakbonden, vindt dat de vakbonden niet doen wat ze pretenderen: alle werknemers vertegenwoordigen. Martin Pikaart stelt dat FNV en CNV vooral autochtone blanke mannen vertegenwoordigen van 45 jaar en ouder en jongeren en vrouwen niet of nauwelijks. Wat doet een bestuur van werkgevers en vakbondsmensen (vooral FNV en CNV) voor hun BPF? Behartigen ze (PW2007 artikel 105.2*1) de belangen van alle betrokkenen en zorgen ze ervoor dat "dezen zich door hen op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen." ? Niet alleen AVV en NBP maar ook de meeste Nederlanders, koepels als CSO en NVOG en - bij vrije stemming - zelfs een Kamermeerderheid denken daar anders over. De kritiek op de besturen van de BPF-en neemt toe. Vooral de competentie van de bestuurders wordt betwijfeld. Ze weten weinig van pensioenen, hebben nauwelijks financieel inzicht en worden naar voren geschoven omdat ze mogelijk goed kunnen lobbyen in politiek Den Haag. Het gaat nog niet eens om een 1/3, 1/3, 1/3 zetelverdeling, zoals de SP wil, maar de initiatiefwet Koser Kaja/Blok (KKB) tast de machtspositie van de bonden een heel klein beetje aan; er dreigen gepensioneerden in de fondsbesturen te komen die geen vakbondsmarionetten zijn.

1

Na hernummering. (daarvoor artikel 94.2)

17

Potamus gebundeld

De onafhankelijke gepensioneerden worden nu al afgeschilderd als eenzijdig de eigen belangen nastrevende figuren, die parasiteren op de werknemers. Het amendement wil de vakbondsmacht beschermen. FNV en CNV spanden Omtzigt (CDA), Linhard (PvdA) en Ortega-Martijn (CU) voor hun karretje en het amendement is niet anders dan een ultieme poging om over het graf van het demissionaire kabinet heen te regeren. Waar gaat het vooral om. De bepaling in KKB (art. 99) dat de belanghebbenden evenwichtig vertegenwoordigd moeten zijn in de besturen van pensioenfondsen, vervalt in het amendement. Daarmee vervalt ook de wettelijke grondslag aan het streven naar een grotere diversiteit binnen die besturen (dus de noodzaak meer jongeren en vrouwen in die besturen op te nemen). Een bepaling die NB opgenomen is omdat CDA en PvdA daar prijs op stelden. De "pariteitsbepaling" uit hetzelfde artikel vervalt eveneens. Werkgevers mogen zelfs niet vrijwillig met minder dan de helft van de zetels genoegen nemen. De kans dat gepensioneerden (en slapers) een doorslaggevende stem zouden kunnen krijgen wordt zo effectief om zeep geholpen. De betutteling gaat door in artikel 111 lid 1 van het amendement, zoals blijkt uit de toelichting: “Indien er tenminste een gepensioneerde in het bestuur zit, is er geen medezeggenschap nodig en kan volstaan worden met een lichte variant van de deelnemersraad." Maar de deelnemersraad is wel het vertegenwoordigend orgaan van de deelnemers en het amendement zorgt er dus voor dat door het opnemen van pensioengerechtigden de bevoegdheden van de werknemers worden aangetast. Zodra er één gepensioneerde in het bestuur komt, kan dus de deelnemersraad zijn adviesbevoegdheden kwijtraken. Het wetsvoorstel wordt in de Kamer vlak voor de verkiezingen behandeld. Hopelijk wordt het uitgesteld2 en pas na de verkiezingen door een nieuwe Tweede Kamer met minder vakbondsvazallen behandeld, zonder dit perverse en perfide amendement. 2

NBP-voorziter Prof. De Lange betoogt dat het wetsontwerp beter kan worden teruggetrokken dan met dit amendement aangenomen. Zie "Kabouter PLOP in Pensioenland",

18

Potamus gebundeld

OV-chipkaart min - we worden bestolen Als frequent busreiziger gebruikten mijn vrouw en ik tot nu toe de roze strippenkaart. Voor de treinreizen kochten wij kaartjes aan het loket. Om de vooruitgang niet tegen te houden, activeerde mijn vrouw eind mei 2010 haar NS-kaart. Zij mag nu kaartloos met de NS reizen tot haar tegoed op is. Gauw 50 euro gestort aan het loket, want bijstorten is, volgens vloekende studenten, een hele klus. “Kijk” zei de NSmevrouw vriendelijk: “nu staat er dus vijft... eh zesenveertig euro op.” Beide dames begrepen er niets van, maar na veel praten en zoeken bleek Connexxion al in 2009, van de niet geactiveerde kaart vier euro te hebben afgeschreven. Maar hoe kan een busmaatschappij geld afboeken van een niet geactiveerde kaart, zonder saldo? Bij het standje voor het Haarlemse station, bevolkt door enthousiaste jongelui die proberen ons de OV-chipkaart door de strot te wringen, gevraagd hoe dat kan. “Te dicht langs de scanner gelopen?” werd geopperd. Dat kan natuurlijk in een volle bus, maar dan loopt dat straks aardig uit de hand als je met een kaart in je tas tegen de scanner wordt gedrukt: “Uit - in - uit - in - uit - in” telt het apparaat en boekt elke keer geld af. Wél een manier om noodlijdende vervoersmaatschappijen te helpen en als wanbetaler in Tiel geregistreerd te worden. Snel kom je er niet achter, want wie checkt nu iedere keer zijn chiptegoed? Ja, je schrikt wakker als je 50 euro op zijn ... na vijf ritjes van drie zones - kosten met roze strippenkaarten vijf euro. Als oudere vergeet je toch al gauw al dat in- en uitchecken. Connexxion helpt ons dus door het automatisch voor ons te doen bij het in- of uitstappen. 19

Potamus gebundeld

OV-chipkaart plus - senioren reizen gratis Tijdens de formatiebesprekingen kwamen de politici met een geweldig idee. Senioren konden, behalve in de ochtendspits, gratis reizen op een speciale 65+ chipkaart, die je voor 50 euro op het gemeentehuis kon afhalen. Wel met wat regionale beperkingen, maar die waren logisch. In Friesland en Groningen zijn de gratis reisgebieden groter dan in de randstad. Er werd trouwens verwacht dat tussen vier uur ’s middags en zeven uur ’s avonds senioren ook niet veel zouden reizen. Een half uur staan in een volle bus met uitgeputte scholieren, gaat mij soms ook te ver. Om het nog aantrekkelijker te maken kon je voor gebruik van het spoor (NS, Arriva, Veolia, Syntus en wat er nog meer is aan regionaal spoorvervoer) voor 240 euro per jaar een seniorenchipkaart krijgen waarop je verder gratis reisde in de tweede klasse. Ideaal voor ons oudjes. Prompt ging ik naar het Groninger museum of naar het Bonnefanten in Maastricht, want die waren open, maar vlakbij, Rijksmuseum en Stedelijk, die waren dicht. Op de televisie verdedigde de ene na de andere parlementariër zijn versie op de gratis OV-chipkaart. Afsluiting van elk betoog was, dat ouderen het in deze maatschappij toch al zo moeilijk hadden. Hun koopkracht was door het jarenlang niet-indexeren ernstig aangetast. Het isolement dreigde door gebrek aan mobiliteit. Echter... met de rode SP-OV-chipkaart, de licht- respectievelijk donkerblauwe OV-chipkaarten van PVV en VVD, de CDA-groene kaart, de natuurgroene GL-kaart, de Rozerode PvdA-chipkaart, de Oranje chipkaarten van de samenwerkende christelijke partijen of de D66-groene euroliberale chipkaart was het vooral op zondagen een onbekommerd verkeer van besjes en gemelijke oude mannen. Wreed schrok ik wakker. “Lig je weer te dromen jongen? Eet je pizza” zei mijn vrouw terwijl ze de TV uitdeed. 20

Potamus gebundeld

Keuzevrijheid en vakbonden In NPN (Nederlands Pensioen- en beleggings-Nieuws 6x per jaar) stond een interessante dialoog tussen Yvonne van Dam en Peter Borgdorff (PB), resp. deelneemster en directeur van pensioenfonds zorg en welzijn. Mevrouw van Dam (YvD) vindt: “Pensioenfondsdeelnemers moeten de vrijheid krijgen om hun eigen uitvoeringsorganisatie te kiezen” en natuurlijk is PB (jaarsalaris €397.000) daar fel tegen. PB komt met het klassieke bestuurdersargument, dat je als deelnemer beter af bent bij je pensioenfonds. Maar … daar gaat de stelling niet over, die gaat over keuzevrijehid in plaats van gedwongen winkelnering. De argumentatie van YvD snijdt wel hout. Zij constateert dat PGGM nog onlangs 200 miljoen euro investeerde om te kunnen concurreren en werd gesplitst in de gelijknamige uitvoeringsorganisatie en het Pensioen-fonds Zorg en Welzin. Beiden hebben een directie en een Raad van Commissarissen; PGGM daarenboven een coöperatiebestuur en een ledenraad. Die investering, stelt YvD, heeft de deelnemers hogere kosten en toenemende financiële risico’s opgeleverd, maar PB is met 20 verpleegsterssalarissen (bonus niet meegerekend) goed af. De 55(!) vakbondsleden en PFZW-vertegenwoordigers keurden het goed. Waarom eigenlijk? volgens YvD krijgen vakbondsleden per bijgewoonde vergadering 1.250 euro per dagdeel (exclusief reiskosten) boven hun vaste vergoeding van 10.000 euro per jaar. Voor commissarissen is het 31.000 euro per jaar voor 6 vergaderingen. En niemand weet waarop dat berust, al vindt PB dat men moet concurreren met de salarissen in Londen. Maar is, vraagt YvD, men daar echt geïnteresseerd in voormalige ambtenaren van PGGM? Bovendien van concurrentie waar het toch om was begonnen, is geen sprake. tot zover kort samengevat het artikel in NPN. Laten we eerst vaststellen dat vakbonden vroeger heel belangrijk waren en veel hebben bereikt. Maar rond de jaren vijftig van de vorige eeuw kwam eindigde geleidelijk aan hun belangrijkste taak – bescherming 21

Potamus gebundeld

van de werknemer. De AOW kwam en ondernemingsraden (bij het onderwijs medezeggenschapsraden) waakten over de werknemersbelangen, gesteund door wettelijke regelingen als de ARBO-wet. Bovendien werd de doorsnee werknemer een flink stuk mondiger. Veel werknemers realiseerden zich dat, verlieten de vakbond en namen een rechtsbijstandsverzekering. Nog maar 18 procent van de werkenden is lid van een vakbond, die cao’s 3 afsluit waarbij de belangen van deze bewust-niet-vakbondsleden ondergeschikt zijn aan die van de beperkte groep autochtone mannen tussen de 35 en 55 jaar. Geen wonder dat vrouwen en jongeren niet langer traditionele vakbonden kiezen als belangenbehartiger. Het AVV (Alternatief voor Vakbond) is daarvan een goed voorbeeld, maar ook gepensioneerden keren zich steeds meer van de vakbond af. Veel ouderen ergeren zich aan het feit dat Mevrouw Wubbels en haar regentenclub, de ANBO, hun ouderen- annex vakbond tegen de zin van het overgrote deel van de leden, heeft overgeleverd aan het FNV. Tegen hun zin worden ouderen, jongeren, vrouwen en deeltijdwerkers vertegenwoordigd door fossiele organisaties, waar de vroegere idealen, in elk geval bij de top, plaats maakten voor baantjesjagerij en graai-zucht. Maar het grootste schandaal is dat de vakbonden (en/of vakbondsbonzen), vele miljoenen euro’s ophalen om deze, grotendeels overbodige organisaties in leven te houden. Zij misbruiken hun positie in de pensioenfondsen daarvoor. Gepensioneerden betalen zo mee aan kostbare bestuursstructuren van instellingen en figuren, die een door hen niet gewenste politiek voeren. Vandaar de groeiende kloof tussen politiek en kiezer. Kiezer is trouwens het verkeerde woord: In Nederland mogen we wel stemmen maar in feite hebben we niets te kiezen.

3

Vervolgens worden die cao’s algemeen verbindend verklaar door de minister van sociale zaken en werkgelegenheid.

22

Potamus gebundeld

Stokpaardjes Potamus is altijd een liefhebber van de wiskunde geweest en bewonderde wiskundigen dan ook in hoge mate. Dat begon met Thales van Milete (rond 600 voor Christus) en Eratosthenes, die in 276 voor Christus werd geboren. De laatste bepaalde de omtrek van de wereld op ca. 250.000 stadiën (tussen de 39.000 en 46.000 kilometer) wat helemaal zo gek nog niet was. Van hem leerde de jonge Potamus dat je de hoogte van kerktorens kon bepalen door hun schaduwlengte te vergelijken met die van een stok. Als de schaduw van de toren 30 meter is en die van de stok één meter, dan is de kerktoren 30 keer zo hoog als de stok lang is. Helaas bleek Potamus' liefde voor de wiskunde groter dan zijn wiskundig talent. Zijn waardering voor wiskundigen bleef echter bestaan. Grote helden waren Christiaan Huijgens en Willebrord Snellius, die wist te verklaren waarom een in het water gestoken stok, gebroken lijkt. Ook ‘onze’ Luitzen Brouwer, die de ‘oneindigheden’ van Georg Cantor niet kon waarderen en natuurlijk de Nederlandse Nobelprijswinnaar (1902) Konrad Lorenz, aan wie Albert Einstein veel te danken had. Aantrekkelijk waren vooral die gebieden van de wiskunde, die geen praktisch nut leken te hebben. De studie van priemgetallen bijvoorbeeld was volledig nutteloos, moesten zelfs de hoogleraren, die zich daarmee bezig hielden, toegeven. Het was knap om te kunnen bewijzen dat er evenveel priemgetallen zijn als natuurlijke getallen (1, 2, 3, ... ∞). Triviale nutteloze kennis en leerstoelen die alleen maar geld kostten. Tot ... priemgetallen nuttig bleken in de cryptografie. Vroeger stuurde je een slaaf op pad, die op zijn hoofdhuid de geheime boodschap droeg, verborgen onder zijn haardos. De ontvanger schoor de man kaal en las de boodschap. Het werkte prima, maar duurde wel lang. De Duitsers gebruikten een codeermachine, de Enigma, die totaal onvoorspelbaar voor iedere letter een andere koos. Die boodschap kon per radio worden verzonden, omdat ze − zonder andere Enigma-machine – niet te ontcijferen was. James Bond stal in "From Russia with love" zo'n machine. 23

Potamus gebundeld

Vergeefse moeite, want dankzij de Poolse wiskundige Marian Rejewski die de Enigma-code gekraakt had, kon de Britse geheime dienst de Duitse geheimen lezen. Met de komst van snellere computers konden speciale algoritmen (rekenregels) worden gebruikt, waarbij steeds grotere priemgetallen de hoofdrol speelden. Daardoor kostte het meer en meer tijd de code te ontrafelen. De "nutteloze" wetenschap van de priemgetallen was bruikbaar geworden en de ‘priem-wiskundigen’ gingen opeens veel geld verdienen. Dat opende ook andere wiskundigen de ogen. Zij gingen financiële ‘producten’ ontwerpen, die er zeer aantrekkelijk uitzagen en dus gemakkelijk aan de man waren te brengen. In feite een ‘balletje, balletje’ aangeboden door de bank. Daarvan kun je niet winnen, maar je verwacht dat je minstens gelijk speelt. Hun eerste primitieve ‘producten’ kregen complexe opvolgers als de bundels 4 opsplitsingen en samenvoegingen van hypotheken, die uiteindelijk de kredietcrisis veroorzaakten. Vanaf dat moment is van mijn achting voor wiskundigen weinig over. Overigens had ik veel eerder kunnen weten, dat die wiskundigen, die ik als halve heiligen beschouwde, ook maar gewone, inhalige mensen waren. De genoemde Thales van Milete, die (toen zeer modern) als uitgangspunten had: "Conclusies omtrent het universum mag je niet op de goden baseren" en "opvattingen moet je staven met argumenten" was een beroemd filosoof* en wiskundige, die om zijn armoede werd beschimpt, maar op overtuigende wijze wraak nam . Met zijn weinige spaarcenten huurde hij vlak voor de olijvenoogst alle olijf-persen. Wie olie wilde persen, kwam dus bij Thales terecht, die als monopolist woekerprijzen vroeg en kreeg. Hij werd er verschrikkelijk rijk mee.

4

Vaak sub-prime genoemd. Bizar en prikkelend is dat ‘prime’ zoals in subprime of prime-rates ook priemgetal betekent.

24

Potamus gebundeld

Het herenakkoord van de banken Op 9 september 2009 werd de 'Code Banken' gepresenteerd. Alle banken deden mee. De code stelde paal en perk aan de bonussen voor bestuurders van banken. Vanaf 2010 mochten zij in Nederland nooit meer een bonus ontvangen, die hoger was dan hun vaste (toch al riante) salaris. De beperking gold ook optie- en aandelenpakketten. Een zeer omstreden optiepakket als dat van Rijkman Groenink werd door deze maatregel dus onmo-gelijk gemaakt. Helaas is de werking van de code beperkt, want handelaren vallen er niet onder en personeel dat via een CAO wordt beloond ook niet, zolang deze cao’s althans niet worden gewijzigd. Maar wat blijkt nu? ... banken houden zich niet aan de gedragscode, zegt oud Unilever-topman (dus echt geen anti-kapitalist) Anthony Burgmans. Een kwart van de 43 onderzochte banken, past het bonusbeleid niet aan, volgens de commissie die de naleving van de toch al zeer beperkte code controleert. De Code Banken is bedoeld als een vorm van zelfregulering, op basis van de adviezen van de commissie Maas, volgens het principe ‘pas toe of leg uit’. Dus als je de code niet toepast, heb je heel wat uit te leggen. Voor Potamus is het inmiddels duidelijk. Zelfregulering betekent hier een soort 'Gentleman's Agreement' of herenakkoord. Het succes hangt dus af van het percentage heren onder de bankiers en zolang dat miniem is, blijven we zitten met het bonusstelsel  de voornaamste oorzaak van de financiële crisis volgens vrijwel alle kenners. Zonder bonussen dreigen alle bankiers naar het buitenland te verdwijnen. Helaas, ook die belofte zal wel weer door de 'heren' bankiers worden gebroken.

25

Potamus gebundeld

Hulp aan Ierland en ... en ... Het Europese hulpprogramma is ook bij Nederlandse politici omstreden. Zo wilde de PvdA in navolging van "gedoogpartij" PVV, het regeringsbesluit daarover eigenlijk niet steunen. Groen Links en D66 waren zeer verontwaardigd over dat onverantwoorde gedrag van de oppositiepartner. Nu gaat het ook om het relatief zeer geringe bedrag van 2,7 miljard Euro (althans relatief gering vergeleken met de 16 miljard dollar (ca. 12 miljard Euro) aan bonussen die de Amerikaanse bank Goldman Sachs in 2010 weer uitkeerde). Bovendien gaat het "maar" om een garantie. De politici, die voor verdere hulp zijn, suggereren daarmee dat de kans dat we er geld bij inschieten te verwaarlozen is. En dat is natuurlijk ook zo ... tenminste als het hulpprogramma werkt. Helaas valt dat laatste ernstig te betwijfelen, want het is veel te krap opgezet volgens de speculanten die obligaties van zwakke landen kopen. Deskundigen verwachten dan ook dat straks Portugal zich aanmeldt, gevolgd door onze Zuiderbuur, België. Vermoedelijk is het aan de voortdurende regeringscrisis daar te wijten, dat men geen beleid kon voeren en heeft vermeden de juiste maatregelen te nemen, waardoor het land nu toch in de problemen komt. Als daarna ook Spanje nog aanklopt bij Europa loopt het hulpfonds meteen leeg en komen we zelfs tekort. Dan moet opnieuw een beroep op de resterende sterke landen worden gedaan. Het argument waarom het zo nodig moet, hebben we voor de Kerst al een aantal keren gehoord: "We moeten wel. Niet alleen zitten de meeste Nederlandse banken diep in de risicovolle obligaties, maar ook de meeste pensioenfondsen". Conclusie: "Het verwijt dat de pensioenfondsen van rijk en parlement de pest konden krijgen, klopt niet, want via Europa redden wij ook de pensioenfondsen. Gaat u dus maar rustig slapen!!".

26

Potamus gebundeld

Bankiers en bonussen Hebt u, net als ik, met verwondering gevolgd, hoe bankdirecteuren poogden de Tweede Kamer uit te leggen dat zonder forse bonussen hun bank tot ondergang gedoemd zou zijn? Dan konden ze hun staf niet meer motiveren om goed hun werk te doen. Dan zou minstens de helft van deze krijtstreepelite bij de concurrent gaan werken ... pardon, bankier worden. In Europa, Hong Kong of desnoods op de Kaaimaneilanden, als de bonussen er maar hoger waren dan die van GoldmanSachs. Een ramp voor Nederland, die dreigende uittocht van bankiers, die zelfs Tjibbe niet meer kon bestrijden. En hoe vond u die mooie foto waarop ónze (exminister) Gerrit Zalm met Boele Staal, voorzitter van ónze Nederlandse Vereniging van Banken, breeduit en zeer smakelijk lachen? Paranoïde en argwanend als Potamus is, dacht hij ze te horen zeggen: “Die stomme Kamerleden trappen er nog in ook!”. De TNT-postbode, die ik aansprak over een verkeerd bezorgd bankafschrift, had de boodschap van de bankiers ook goed begrepen en zei: “Ja meneer, als wij postbezorgers geen bonus krijgen, zijn wij ook niet gemotiveerd om altijd maar naar het adres te kijken. Wij verdienen nog geen zevende deel van de Balkenende-norm, dus er mag bij ons ook wel eens een pervers prikkeltje tegen aan worden gegooid. Wat vindt u?”. Gelukkig werd ik door de gong (mijn buurman die ook postale perikelen had) gered, want ik stond met de bek (zie conterfeitsel) vol tanden. En ik dacht aan de bijna vijftig jaar dat ik zonder bonussen en met geen andere perverse prikkel dan mijn ambities zo goed mogelijk en meestal tot tevredenheid van mijn werkgever, mijn taken verrichtte al had ik die bonus natuurlijk best kunnen gebruiken.

27

Potamus gebundeld

Tja Tjibbe Tjibbe Joustra is de nieuwe, politiek benoemde, voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Eerder joeg hij op terroristen, bestuurde de uitkeringsinstantie UWV waar hij op zijn kantoor een gouden bril had - althans op het in roze marmer uitgevoerde toilet. Daarvoor nog was hij al een hoge ambtenaar en ver daarvoor verrichte hij (particulier) recherchewerk. Tjibbe is een job-hopper. Om zich toch enigszins thuis te voelen neemt hij steeds zijn eigen secretaresse (volgens Geen Stijl ‘dubbel D’ ?), meubilair en chauffeur mee. Zo bespaart hij zijn nieuwe organisatie inrichtingsen opleidingskosten. Wie Tjibbe inhuurt, krijgt een goed op elkaar ingespeeld team van drie personen, die gemiddeld niet eens de Balkenendenorm verdienen. Hij kost slechts tienduizend euro per maand. Inclusief 10 procent bereikbaarheidsbijdrage, want er kan elke dag een ongeluk gebeuren. Gelukkig werkt ie maar drie dagen per week, anders had het in plaats van slechts 15 toch wel 25 gehuwden-AOW-tjes gekost. Een koopje dus, want bonussen krijgt Tjibbe (zegt men) niet. Wel straks, zoals gebruikelijk bij hem, een vertrekpremie die er niet om liegt. Dus voorlopig mag ie van Potamus niet weg. Van Tjibbe mag zijn voorganger (de hoog gewaardeerde Pieter van Vollenhoven) niet zeuren over een politieke aanstelling, die krijg je niet voor zo weinig geld. Toch is er iets met Tjibbe aan de hand. Hij was lid van D66 en schreef in 2010 (mee) aan het verkiezingsprogramma van de VVD en is nu dus ook partij-hopper. Een gespleten persoonlijkheid? Hij heeft niet alleen maar vijanden. Toen hij opstapte bij het UWV was de toenmalige minister van Sociale Zaken Aart Jan de Geus (CDA) wel tegen hem, maar wist hij zich gesteund door de ministers Remkes (VVD) en Donner (CDA). Tja met zulke vrienden weet u het wel. 28

Potamus gebundeld

Staal Potamus wil het niet over hoogovenstaal hebben, maar over een monsterlijk staaltje rechtpraten wat krom is zodat je het koude zweet uitbreekt. Dat zweet (nu warm) zie je ook in de breedbandwalserij van Tata, en dat is eerlijk zweet. Helaas nu gaat het dus over ander staal − over Boele Staal die als voorzitter van de NVB, de Nederlandse Vereniging van Banken, graag over iedereen heen walst, die aan de heilige bankiersbonussen durft te komen. En dat terwijl hij vroeger toch zo'n veelbelovende toekomst voor zich had. Politieman, meester in de rechten, prominent lid van D66, politiechef in Almere, Commissaris van de Koningin in Utrecht, voorzitter van de raad van toezicht van de ANWB, werkgeversvertegenwoordiger in de SER en lid van de Eerste Kamer. Dat staat allemaal op zijn cv en hij was ook nog directeur van uitzendbureau ASB en beveiligingsbedrijf Randon. Zijn uitspraak als politiechef dat leden van de Centrumpartij ontslagen moesten worden en zijn anti-PVV opstelling vergrootten zijn bekendheid. Zijn poging om partijgenoot Jakob Kohnstamm tot burgemeester van Utrecht te doen benoemen inplaats van Annie Brouwer-Korff, door de raad voorgedragen, wekte twijfels over zijn democratische instelling. Kortom Boele Staal wel eens omschreven als 'een vat vol tegenstrijdigheden' ofwel 'vlees noch vis' ook wel als 'draaikont'. Dat is niet terecht. Staal is altijd standvastig in de verdediging van de werkgeversbelangen. Dat blijkt ook wel uit zijn Voorzitterschap van de NVB, dat word je slechts als je bewezen hebt een recht(s)geaarde vertegenwoordiger van het financieel establishment te zijn. Ook is Staal een moedig man. Nadat de gezamenlijke bankiers afgingen voor de Tweede Kamer bij het verdedigen van het bonusbeleid van de banken, poseerde hij met de altijd lachende Gerrit Zalm (met ¾ miljoen euro salaris per jaar zou Potamus zelfs de hele dag schaterlachen) voor de fotografen.

29

Potamus gebundeld

Ook schreef hij op 5 april 2011 een 'arrogante' brief aan de fractievoorzitters van de Tweede Kamer, waarin hij het bonusbeleid van de banken en de Bankencode verdedigde. Nederland loopt daarmee volgens Boele voorop in de hele financiële wereld en daar is Staal echt trots op. In die zelf opgelegde gedragscode staat dat bankbestuurders een bonus mogen ontvangen, die niet meer bedraagt dan hun vaste salaris. Ja daar kun je trots op zijn, vooral als je bij het naderen van die grens de vaste salarissen met een fors percentage verhoogt. En met fors moeten we niet denken aan de plus 2,5 procent voor schoonmakers of de min 5 procent voor de postbodes die als uiterst fors gelden, maar in termen van 20-25 procent of meer er bij. Op 6 april 2011 verdedigde Boele op Radio 1 vol vuur zijn bankencode en sprak verontwaardigd zijn afschuw uit over het plan om bonussen voor 100 procent te gaan belasten. Nu is dat wel een goed idee, maar ook onzinnig omdat het met terugwerkende kracht zou moeten worden ingevoerd. Daarmee wordt de overheid dus een onbetrouwbare partij en dat is − denk ik − een uitstekend argument. Veel lagere overheden trekken zich van dat argument overigens weinig aan, maar dit terzijde. Maar waarom die drukte? Omdat − een fraai staal van krom redeneren − de financiële sector indirect 20 procent zegt Boele Staal zelf) van de Nederlandse economie behelst. Ach, zo heb ik eens gehoord dat het kappersbedrijf indirect meer dan twee derde van de economie beinvloedt, want van alle niet kale werkende Nederlanders laat meer dan 67 procent zijn haar professioneel bijpunten. U bent dus gewaarschuwd: zonder (bankiers)bonussen gaat ons land naar de knoppen.

30

Potamus gebundeld

Blinde fotograaf Uiteindelijk moest Potamus er toch aan geloven ... een nieuwe identiteitskaart. De oude was op, gebroken, compleet door midden, want in de achterzak gedragen en bezweken onder de last van een nijlpaard. Al na drie jaar overigens en die laatste twee jaar met plakband bij elkaar gehouden. 'Weet je wel hoeveel een nieuwe identiteitskaart kost?' vroeg Potamus aan iedereen die er aanmerkingen op maakte. Zelf had hij geen idee. Niet meer dan tien hooguit vijftien euro voor het ‘Ausweis’ dat elke (bijna-)volwassene thans altijd bij zich moet hebben, dacht hij. Maar ja wat Potamus logisch acht, ligt politiek toch anders. Op de website van Rijksoverheid.nl staat namelijk: "Voor een paspoort of identiteitskaart (ID-kaart) gelden maximumtarieven. Gemeenten mogen ook minder vragen. De maximale kosten voor een Nederlandse ID-kaart zijn € 43,89 en voor een Nederlands paspoort € 52,12" Nu, mijn gemeente vraagt nooit minder. Dat kost mij dus bijna 44 euro of in echt geld bijna 90 harde guldens. En dat om in Nederland vrij te mogen blijven rondlopen, want zonder Ausweis ga je onherroepelijk op de bon (kosten: een kwart van je AOW). En wie denkt dat je nooit wordt gecontroleerd heeft het mis. Zolang je er niet uitziet als messentrekkend crimineel durft elke agent je, zonder assistentie in te roepen, aan te houden en te vragen naar je thuisliggend identiteitsbewijs. Nog in biobakvermomming en de lasergun in de hand, werkt hij na de snelheidscontrole aan zijn bonnenquotum. Feilloos pikt hij de identiteitsloze oudere uit een gemêleerd gezelschap van hangjongeren, fietsendieven, voet-

31

Potamus gebundeld

balvandalen, serieverkrachters, voort-vluchtige winkeldieven en al die anderen die wèl onschuldig zijn tot het tegendeel bewezen is. Voor slechts 8 euro en 23 centen meer heb ik nu een paspoort en kan ik de eurozone verlaten. Thans bezit ik dus een fraai, jeugdig bordeauxrood gekleurd boekje van 15 x 9 cm. Het past, 0,4 cm dik net in mijn achterzak. Indachtig het: "Niet doen, sufferd, die gaat ook kapot!" van mijn vrouw, doe ik dat toch maar niet. Want, binnenin staan op een breekbare kaart mijn vingerafdruk en de foto van een verschrikt kijkende, kennelijk voortvluchtige, zware crimineel − van mij dus. Hoe dat komt? Heel simpel. Door schade en schande wijs geworden, had ik vier foto's meegenomen. Helaas, die werden allemaal afgekeurd. Op de ene leek ik te lachen, op de tweede droeg ik mijn bril, de derde toonde zichtbaar dat ik mijn lippen niet stijf op elkaar had geklemd en op de laatste foto hing mijn oor er niet op de correcte wijze bij. Ik kon dus of een nieuwe afspraak maken en weer 2 x 5 kilometer door de regen fietsen en terugkomen met een foto, die ook kon worden afgekeurd of naar de tegenover het stadhuis gelegen fotograaf gaan. Die maakt voor slechts 10 euro zes foto's waarvan je er één nodig hebt en de andere vijf meteen wilt wegdonderen. Eén euro voor elke kilometer fietsen − ik had het er graag voor over. Nu moet ik er bij vertellen dat volgens mijn vrouw en mij het stadhuis een zeer profijtelijke regeling heeft met de fotograaf. Hij krijgt de klandizie en zij hoeven hem zijn uitkering als gehandicapte, hij is namelijk blind, niet uit te betalen. Zijn hulpje corrigeert het argeloze slachtoffer: "Niet lachen, iets naar linksboven kijken, lippen op elkaar, bril af" en het resultaat is geschikt voor je paspoort. Een week later haalde ik mijn paspoort op en zag dat ik voor de foto ook een kapsel en oren geheel bedekkend hoofddoekje had mogen dragen. Maar toen was het al te laat.

32

Potamus gebundeld

Donnerwetter Minister Donner schijnt de droogkomiek van dit kabinet te zijn. Helaas bij Pensioenbelangen kunnen wij niet altijd de lol inzien van zijn briljante vondsten. Een verzoek van de Kamer tot een maatschappelijke discussie over Pensioenen besteedde hij uit aan de SER. De angel was eruit; er kwam een onderonsje tussen pensioenfondsbestuurders, werkgevers en vakbondsleden. Het werd een dagje Den Haag met vooral ‘betrouwbare’ deelnemers behorend tot het ‘establishment’ Zijn voorstel de AOW-leeftijd tot 67 jaar te verhogen, zagen de meeste Nederlanders niet zitten omdat daardoor de kloof tussen de huidige (gemiddelde) pensioenleeftijd van 62 jaar en de AOW-leeftijd te groot wordt. Dat tegenstandster mevrouw Jongerius van het FNV, van de SER, van de Stichting van de Arbeid en nog ruim twintig andere (goedbetaalde) nevenfuncties, de SER mocht laten zoeken naar een alternatief, is ook een lachertje. Welke uitkomst ook, de geloofwaardigheid van de SER zal verder afnemen. Nu wil minister Donner de houdbaarheid van ons pensioenstelsel, met het accent op het aanvullende pensioen, onderzoeken. Door het opgebouwde omvangrijk vermogen is Nederland – aldus Donner – beter dan andere landen voorbereid op de vergrijzing door de naoorlogse geboortegolf. Een gotspe! Alle naoorlogse Nederlandse kabinetten hebben die kwestie voor zich uit geschoven, zodat er niets gebeurde, terwijl regeren toch vooruitzien is. Maar het kabinet Balkenende IV overkomt het opeens. Plotseling gaat de minister de urgentie van het probleem inzien. Maar gelukkig zijn er de gepensioneerden, die Balkenende IV en alle voorgaande regeringen in alle mogelijke partijkleuren, kunnen redden door braaf en gehoorzaam hun pensioenen te laten afstempelen en hopelijk volgende keer toch weer op hem en andere bijzienden stemmen. Ouderen hebben immers een slecht korte termijn geheugen. 33

Potamus gebundeld

Desondanks is de minister niet helemaal van realiteitszin gespeend. Hij schrijft namelijk: "Zo is de vraag relevant of de huidige bestuurs- en medezeggenschapstructuur van pensioenfondsen voldoende is toegesneden op de huidige en toekomstige ontwikkelingen, bijvoorbeeld ten aanzien van de positie van gepensioneerden." Daarmee zet hij voorzichtig de deur op een kier voor het wetsontwerp Blok/Koser Kaja, dat gepensioneerden een plaats in pensioenfondsbesturen wil geven. Het zou me overigens niet verbazen als men vergeten is die zinsnede te schrappen. De minister verwijst verder in de brief naar de door hem ingestelde Commissie Don en schrijft: "(...) is tevens vastgelegd dat ik het advies van een commissie zal inwinnen, bestaande uit een vertegenwoordiger van DNB, van het Centraal Planbureau (CPB) en twee leden op voordracht van deStichting van de Arbeid. Daarnaast dien ik een onafhankelijk lid aan te wijzen, die tevens de rol van onafhankelijk voorzitter kan vervullen." Dat daardoor zijn keuzevrijheid wordt beperkt, vermeldt hij niet. Duidelijk is dat een falende toezichthouder, met twee belanghebbenden uit de Stichting van de Arbeid en iemand van de notoir slechte voorspeller die CPB heet, hun eigen werk mogen beoordelen. Hoe goed de onafhankelijke voorzitter ook is, de resultaten lijken al van tevoren ingekleurd te zijn. Maar ook de onafhankelijkheid van de aangewezene is twijfelachtig. F.J.H. Don werkte als modelontwikkelaar bij het CPB van 1978 tot 1984. In 1985 werd hij er afdelingshoofd. Van 1989 tot 1994 was hij plaatsvervangend directeur en daarna t/m februari 2006 directeur van dat CPB. Waarom kiest Donner voor de drukbezette Don (die doet al onderzoek naar het vermogensbeheer van onderwijsinstellingen en brengt daarover medio 2009 verslag uit) ? Er zijn toch wel echt onafhankelijke kandidaten te vinden. Wil hij als bewindsman niet opnieuw een verrassing als het onderzoek naar een alternatieve AOW-oplossing ongetwijfeld brengt? Of ziet hij Don als dè vergrijzingsexpert. Don gaf namelijk van 20062007 college aan de Erasmus-universiteit over 'Economische gevolgen van de vergrijzing' . 34

Potamus gebundeld

Sollicitatie Och wat een gelobby en geharrewar over de vacature vicevoorzitter van de Raad van State. Er moest een advertentie komen in de Staatscourant. Dat moest eigenlijk minister Donner doen maar die mocht dat niet van de premier en dus deed Opstelten het maar; de nestor van het kabinet kwam als AOW-er toch al niet in aanmerking voor de functie. In het kader van de WOB (Wet Openbaarheid van Bestuur), die volgens minister Donner “Wet Onzichtbaarheid Bestuurlijke dwalingen” zou moeten heten, kun je die annonce met gewoon Googelen niet vinden. Probeer het maar. Enfin, het gaat dus om iemand die ons belangrijkste rechtscollege moet voorzitten. Je zou dus een zeer ervaren jurist verwachten, die boven de partijen staat en zich niet al teveel heeft bemoeid met de wetten die straks door de Raad moeten worden behandeld. Want over die wetgeving moet de Raad de regering adviseren en van slagers, die hun eigen vlees keuren, is Nederland niet gediend. Daarom verbaast het ieder weldenkend mens dat Piet Hein Donner – de vleesgeworden CDA-er – als kandidaat naar voren wordt geschoven. Want Donner was Minister van Justitie in de kabinetten Balkenende I, II en III, minister van van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in Balkenende IV en nu is hij Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte. Vijf ministerschappen en Tweede Kamerlid in 9 jaar is geen kleinigheid. Ook was hij voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en gewoon lid van de RvS. Nog even en hij bereikt de status van 12 ambachten en dertien ongelukken. Over ongelukken gesproken. Hij overleefde moties van wantrouwen over het het proefverlof van TBS-ers en het falen van het Nederlands Forensisch Instituut. Ook de Schiedammer parkmoord (een onschuldige kreeg 18 jaar cel en TBS) prijkt fier op zijn conduitestaat. Na de Schipholbrand ruimde hij vrijwillig gedwongen het veld als minister van Justitie. Een half jaar later – de kabinetten Balkenende vielen als rijpe appelen – werd hij minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

35

Potamus gebundeld

Hij kreeg zeer scherpe kritiek toen hij het ontslagrecht wilde versoepelen en maakte zich onsterfelijk geliefd bij de gepensioneerden toen hij een Kamermotie voor een breed pensioendebat wist om te buigen tot een bijna nietszeggende presentatie van pensioenmagnaten bij de SER. Bovendien wordt hij nu als hoogstverantwoordelijke voor Koninkrijksrelaties geconfronteerd met een dreigende opstand op Curaçao. Volgens ingewijden is Donner geen wetenschapper, maar een politicus in hart en nieren en vooral een CDA-er die graag zijn eigen weg gaat en nog liever zijn eigen zin doordrijft. Gelukkig, heeft hij veel gevoel voor humor, al zou je dat niet zeggen als je hem op zijn fiets ziet zitten; dan zie je een wat StAR 5 ogende man op een zeer degelijk rijwiel en niet de lolbroek (volgens intimi) van vijf kabinetten. Zijn juridische kennis is, als wij de pers mogen geloven, nogal beperkt en veel van de Statenleden zien hem liever niet komen. Maar dat kan in Nederland (denk bijvoorbeeld aan het COA) juist een aanbeveling zijn. Potamus denkt dus dat een andere serieuze kandidaat, Alexander Rinnooy Kan, wiskundige, econometrist, ook werkgeversvriend, maar prominent lid van D66, geen schijn van kans maakt. Maar waarom moet er zo nodig een nieuwe vicevoorzitter (nu wel goed gespeld corrector?) van de Raad van State komen? Ja waarom eigenlijk? Heel simpel, omdat PvdA-er Tjeenk Willink al 70 wordt. En op die leeftijd ben je kennelijk niet langer geschikt voor zo’n belangrijke functie. Niet dat die functie fysiek zulke hoge eisen stelt, maar omdat het gevaar van dementie dreigt. Toen de AOW-leeftijd naar 66 en 67 werd verhoogd, heeft kennelijk niemand dat gevaar doorzien. Overigens op 31 januari 2012 wordt Koningin Beatrix, deo volente, 74 jaar.

5

StAR: Stichting van de Arbeid, het samenwerkingsverband van vakbonden en werkgeversorganisaties

36

Potamus gebundeld

Johan Cruijff, de verlosser, als lid van de RVC Helaas kan ik Johan Cruijff op voetbalgebied vaak niet volgen, maar op zijn ongezouten meningen over de maatschappij valt weinig aan te merken. Zijn voortreffelijke inzicht (intuïtie zo u wilt) blijkt uit onvergetelijke uitspraken als: “Ieder voordeel hep zijn nadeel” waarmee Cruijff op sublieme wijze het specifieke geval van ”De wet van de remmende voorsprong” wist te generaliseren. Na de zware kritiek op zijn column in De Telegraaf (1-8-2011) heb ik daarom alles nog eens heel goed nagelezen en de critici ongelijk gegeven. Want wat vinden zij nu zo erg? JC stelt dat hij in een raad van commissarissen vooral als voetballer denkt, en specialisten dus in hun waarde laat. Kortom Cruijff vindt – en ik deel die mening – dat je specialisten inhuurt om hun specialistische kennis en dus niet op hun stoel moet gaan zitten. Letterlijk: “ (…) Daarom begrijp ik ook weinig van stemmen. Hoe kan je iemand laten stemmen over een onderdeel waar hij geen verstand van heeft? (…) In het belang van Ajax ben ik nu commissaris. Volgens de regels moet ik naar buiten toe mijn mond houden. Zelfs als ik zie dat er iets fout gaat, maar de meerderheid is het niet met me eens mag ik daar niets over zeggen. Ook als het gaat om iets waar ik van alle commissarissen het meeste verstand van heb en uiteindelijk ook op wordt afgerekend, Is het dan in het belang van Ajax dat ik me aan de regels houd of dat ik toch mijn mond open trek?…)”. En … nu komt het voor mij belangrijkste punt uit zijn betoog en daarom in vet: “Ik vergelijk het even met de economische crisis (…) heeft niemand die zien aankomen of mochten ze daar al die jaren niets over zeggen? (…) Als ik nu zie in wat voor crisis we terecht zijn gekomen, dan was het wel prettig geweest als vier jaar geleden iemand zijn mond open had gedaan.” 37

Potamus gebundeld

JC filosofeert door over de regels binnen de rvc en concludeert dat hij zijn eigen regels moet maken om te kunnen functioneren. Hij constateert snedig dat wetten er vooral zijn voor de overtreder … “Je moet eerst in elkaar worden geslagen, voordat de wet van kracht wordt. Intussen ben jij wel de pineut”. Zijn conclusie is van een verrassende eenvoud maar ook van een onweerlegbare logica: “Omdat ik vooral wil beschermen, zal ik het dus anders moeten gaan aanpakken dan de regels aangeven. Juist in het belang van Ajax. Krijg ik het daarmee voor elkaar dat Ajax beter gaat functioneren, dan gaan de aandelen vanzelf omhoog. Terwijl als ik zie dat het fout gaat en dan mijn mond houd, het belang van Ajax en de aandeelhouders alleen maar wordt geschaad. Het is daarom simpel, wat voor regels en wetten er ook zijn, het belang van mijn club gaat boven alles”. Op grond hiervan zou Cruijff, volgens de critici, niet democratisch zijn. Maar wellicht denkt Johan Cruijff wel als Plato en is hij er al lang achter dat je met democratie een bedrijf (en dat is Ajax) niet goed kunt laten draaien en vindt hij daarom een welwillende filosofische koning beter. Als slachtoffer van twee (!) niet indexerende pensioenfondsen wacht ik op een verlosser, die de mafia van graaiers, speculanten, kredietbeoordelaars en geld beluste managers, de financiële kerk uitjaagt. Iemand die ons verlost van de baantjescultuur binnen pensioenfondsbesturen en de bestuurders die vooral werkgevers- en vakbondsbelangen beschermen. Een Johan Cruijff voor het pensioenwezen dus! Dan pas kunnen gepensioneerden weer van hun zelf betaalde pensioen genieten. Dan pas kunnen ook jongeren weer met vertrouwen hun pensioenpremies storten met een redelijke zekerheid dat het door hun opgebouwde kapitaal niet is verdwenen in het pensioencasino van het beschikbare premiestelsel.

38

Potamus gebundeld

De ceo vaak opgezadeld met te duur pensioen Onlangs ruimde Potamus de overtollige bestanden op van zijn computer en kwam een bijzonder belangwekkend artikel tegen uit het Financiele Dagblad van 2 september 2011. Onder de kop: ‘De ceo vaak opgezadeld met te duur pensioen’ compileerde Frank van Alphen een aantal citaten van Marcel van Leeuwen (directeur van een financieel adviesbureau). Het is treurig, dieptreurig nieuws. Schandalig ook, hoe slecht de steunpilaren van ons bedrijfsleven soms worden behandeld. Weliswaar uit onwetendheid, maar toch … en zelfs de slimste topfiguren worden het slachtoffer. Zij zorgen goed voor het bedrijf, maar het bedrijf zorgt niet goed voor hen – daar komt het op neer. “De individuele pensioenpolis van de ceo valt vaak tussen wal en schip. De ceo denkt dat de afdeling human resources er wel voor zorgt, terwijl die afdeling meer aandacht heeft voor de collectieve pensioenregeling”, zegt Van Leeuwen. Het gaat desondanks om veel geld. “Bij een salaris hoger dan zo’n €350.000 zijn dit producten waar de werkgever jaarlijks ten minste €70.000 in stort. En voor zo’n bedrag mag je toch wel iets verwachten, maar de kosten die worden berekend, zijn veel te hoog vindt Van Leeuwen, al valt daar gelukkig nog wel iets aan te doen: “Het is een vervangingsmarkt. Er komen niet zo veel nieuwe polissen meer. Bovendien moeten verzekeraars sinds de woekerpolisaffaire wel laten zien dat het goedkoper kan, en transparanter zijn”, aldus Van Leeuwen, die ook vindt dat de bedrijven kritischer moeten toezien op de polisvoorwaarden en de in de premie opgenomen kosten. Van Leeuwen bevestigt, wat Potamus al lang vermoedde. Die verzekeraars blijken me toch een potje slecht te zijn - ongelooflijk. Want niet alleen betalen ze aan tussenpersonen provisies van wel 10% maar ook de gekoppelde overlijdensrisicoverzekering kan best een stuk lager (in kosten dan natuurlijk). En daarbij verdienen ze ook nog eens aan de arbeidsongeschiktheidsverzekering. 39

Potamus gebundeld

Vaak is dat een standaarddekking die niet past bij de wensen van de bestuurder want die wil “een echte witteboordenverzekering. En niet een waarbij je geen uitkering krijgt als je de spreekwoordelijke bonsaiboompjes nog kunt kweken”. En even verder: “Het is niet gezegd dat bestuurders van banken of verzekeraars kritischer zijn op hun pensioenregeling dan andere bestuurders. Ze hebben meestal geen zicht op de pensioeninhoudelijke kant van zo’n polis.” En dat klopt, moet Potamus node toegeven. Want zelfs als ze als werkgever in het bestuur van een pensioenfonds zitten, weten ze niet waarom het precies gaat en beweren ze dat alles goed geregeld is. Maar er is hoop op verbetering, want er kan op de premie worden bespaard, althans voor dezelfde premie minder aan kosten worden betaald. Op jaarbasis is dat voor de pensioenverzekering alleen al zo’n 1020.000 euro. En de overlijdensverzekering kan met 40 procent omlaag, want ook bestuurders leven langer. Nu alleen ‘human resources’ nog overtuigen dat ze zich niet blindstaren op de collectieve regelingen. De hoogste baas zijn van een onderneming, de CEO (Chief Executieve Officer), is geen sinecure Het is zwaar en vaak onderbetaald werk. Je maakt lange uren, zakenlunches en diners meegerekend. Er is veel stress, vooral als je in moeilijke tijden mensen moet ontslaan. En daarboven ook nog eens een slecht pensioen, want ceo’s en andere bestuurders zitten meestal niet in de collectieve pensioenregeling. Dat is niet zo best. Volgens de pensioenfederatie (de overkoepelende organisatie van pensioenfondsen) missen ze alle voordelen van de collectiviteit omdat ze een aparte polis moeten afsluiten. En – dat heeft Van Leeuwen nog vergeten – daardoor loop je als hoger opgeleide topman met zo’n individuele polis dus ook het voordeel van perverse solidariteit mis. Wat is Potamus blij dat hij niet de zorgen van zo’n tob-pensioen heeft, maar gewoon een collectief ‘gegarandeerd niet-geïndexeerd’ pensioen krijgt. 40

Potamus gebundeld

Een slecht geheugen komt soms goed van pas … of hoe je van de deugd een nood maakt Die deugd is natuurlijk de toenemende leeftijd van de Nederlanders. De nood zijn dan de enorme kosten die de vergrijzing met zich meebrengt. Daarbij miskent men dat ouderen een waardevolle, ja zelfs onmisbare factor zijn voor de huidige maatschappij. In Pensioenbelangen leest u daar regelmatig meer van. Op 4 februari 2012 ergerderde ik mij weer eens verschrikkelijk. Ik schold de radio uit voor #*O@!##..., de KRO voor nog iets ernstigers en de CNV-bestuurder voegde ik verwensingen toe waarvoor ik mij nu diep schaam. Een van mijn katten vluchtte met een dikke staart naar de zolder. Waarom die woede van mij? Welnu de man had de euvele moed te beweren dat het tijd werd dat welgestelde gepensioneerden gingen meebetalen aan de AOW. Hoe dom of vergeetachtig kun je zijn als vakbondsman? Merkwaardig dat de regering (van welke signatuur dan ook) steeds weer de boodschap uitdraagt: “er is vergrijzing dus wordt de AOW op den duur onbetaalbaar. Hoog tijd dat gefortuneerde ouderen via de belastingen gaan meebetalen aan de AOW”. Met andere woorden: we moeten haast maken met de fiscalisering. Hoogst merkwaardig dat onze volksvertegenwoordigers deze kabinetskulkoek zonder weerwoord aanhoren. Van de coalitiepartners verwacht je dat, maar van de oppositie? De vakbonden, toch al geen vriend van de gepensioneerden, doen er braaf aan mee. Het wordt dus tijd dat we de werkelijke situatie maar weer eens gaan uitleggen. Ik hoor vaak kreten als: ‘rijke ouderen’, ‘Zwitserlevengevoel’ en ‘gaan jullie nu maar eens meebetalen’. Voor lezers die daar ook mee te maken hebben, is bijgaande tabel, ontleend aan het gezaghebbende blad ESB van 25 januari 2008 nuttig. Een citaat: "De wijze waarop de financiering van de AOW nu plaatsvindt, maakt duidelijk dat er eigenlijk geen onderscheid meer gemaakt wordt tussen premie en belasting, maar dat via het totaal aan gecombineerde heffingen het inkomensbeleid gereguleerd wordt. Rijkere ouderen betalen nu al via de rijksbijdragen mee aan hun AOW." 41

Potamus gebundeld

Raming loon- en inkomstenbelasting 2007, gesplitst naar belasting- en premieontvangsten, heffingskortingen en rijksbijdragen (mld euro's) Bruto Heffings- Netto Rijks- Uiteindelijke BIKK* heffing korting heffing bijdrage verdeling AOW 34,6 -16,4 18,2 2,9 5,5 26,6 ANW 2,9 -1,4 1,5 0,2 0 1,7 AWBZ 27,7 -13,8 13,9 4,5 4,6 23,0 Totaal 65,2 -31,7 33,5 7,6 10,1 51,3 fondsen Loon- en inkomsten 41,5 -2,7 38,8 -7,6 -10,1 21,1 -belasting Totaal 106,7 -34,4 72,3 0 0 72,4 Bron: Ministerie van Financiën 2006. *) BIKK: "Regeling vaststelling Bijdragen In Kosten heffingsKortingen"

Om bepaalde doelen, of dat nu vakbondsdoelen of politieke doelen zijn, na te streven is het kennelijk beter sommige, zo noodzakelijk geachte, dossierkennis snel te vergeten. Dan kun je met een stalen gezicht beweren dat er AOW-tekorten zijn, dat die snel groter worden en de AOW dus onbetaalbaar wordt. "Maar de redding is nabij", zeg je dan triomfantelijk want "we gaan fiscaliseren!" om af te sluiten met: "Het is tijd dat die rijke ouderen nu eens gaan meebetalen". P.S. (geactualiseerd per medio 2012) Dat manipulatie met heffingskortingen niet op zichzelf staat blijkt uit de ramingen van het CPB. Het Centraal Plan Bureau volgt niet de belastingwet van 2008 maar rommelt met de belastingschijven om maar te kunnen aantonen dat de AOW onbetaalbaar wordt. Die rijke ouderen worden trouwens ook ook al gegrepen door de Bosbelasting en door te manipuleren met de heffingskortingen komt er minder AOW-premie binnen, dan mogelijk is. Als alles inderdaad volgens het ongemanipuleerde boekje liep, zou het niet nodig te zijn om de AOW-uitgaven mede te financieren uit belastinggeld. Dan zou er zelfs ruim over zijn.

42

Potamus gebundeld

Zwart of groen en geel Er is voor Potamus weinig nodig om zich zwart te ergeren, rood aan te lopen, witheet te worden of een andere kleur van het spectrum te krijgen. Nu stak NRC – Handelsblad zijn korte lontje aan, met enkele kleine berichtjes. Het ging allereerst om de idioterie van de Nederlandsche Bank, die al eerder in de fout ging als toezichthouder. Zoals het ten onrechte verlenen van een bankvergunning aan DSB (1), het laten toetreden op de Nederlandse markt van Icesave (2), het veel te lang vasthouden aan de actuele marktrente voor pensioenfondsen en zo is er nog wel meer oud zeer zoals tekortschietend toezicht bij pensioenfondsen die te weinig premie hieven omdat ze met u en mijn geld op de effectenmarkt gokten. De commissie Scheltema sprak zich over (1) uit, en Icesaving, een club van gedupeerde Icesave-beleggers (2) dagvaardde DNB vorig jaar september. Kort geleden echter vernietigde de rechtbank in Rotterdam de aanwijzing van DNB aan het pensioenfonds Glasfonds om zijn beleg-ging in goud van 13 naar 3 procent terug te brengen. Dat kostte het fonds een kleine 11 miljoen euro wat samen met de juridische kosten, wordt verhaald op DNB. Omdat de winst van DNB in de schatkist belandt, zullen u en ik daarvoor straks ‘ook nog’ gaan opdraaien. ‘Ook nog’, omdat wij ‘via via’ het bankgarantiesysteem financieren waaruit de vergoeding voor de stroppen van DSB- en Icesave-spaarders worden betaald. Een berichtje dat de temperatuur van Potamus verder opjoeg als een blaasbalg het vuur van de hoefsmid, ging over rechter Pieter Kalbfleisch, die met betaald verlof is (op beschuldiging van meineed) en niet wordt herbenoemd. Omdat rechters echt levenslang worden aangesteld, wordt dat een ‘oprotpremie’ van 352.000 euro. ‘Zo weinig’ omdat hij voor een half jaar werken in 2011 slechts 482.721,41 euro verdiende. Minister Verhagen kon die bonus niet beletten. Alles was contractueel goed vastgespijkerd – er was zelfs geen vormfoutje te ontdekken. 43

Potamus gebundeld

In de toekomst gaat het kabinet de gouden handdrukken in de collectieve sector beperken tot maximaal 75.000 euro. Maar eh … dat lijkt juridisch niet echt haalbaar, want contracten zijn contracten en daar moet je je dus als betrouwbare regering aan houden. Toch vraagt Potamus zich af, waarom – als die contracten niet hadden mogen worden afgesloten – commissarissen en fondsbestuurders niet aansprakelijk worden gesteld en de centen bij hen worden teruggevorderd. “Oh dat kan niet!?” Maar als twee alleenstaande AOWers na een ‘tandenborsteltelling’ op samenleving worden betrapt, wordt dat kleine fraudebedrag toch ook genadeloos teruggevorderd? Gelukkig voor Minister Kamp en bovenbaas Wientjes lijken de contracten waarbij u en mij door onze pensioenfondsen een vast en geïndexeerd pensioen werd gegarandeerd, juridisch op los zand te zijn gebouwd. En de kans dat die gepensioneerden via de rechter alsnog hun gram halen is door de staatssecretaris van Justitie Teeven geminimaliseerd. Procederen wordt nu zo kostbaar dat slechts super minvermogenden en miljonairs zich nog een proces kunnen permitteren. Die pensioenfondscriminelen zitten dus wel goed, bedacht Potamus tandenknarsend. Opeens hoorde hij zijn vrouw liefjes vragen: “Is je aangifte al weg? Hier staat ‘Lees dit eerst en doe daarna aangifte’ allemaal dingen waar je goed op moet letten. Doe het op tijd, want te laat inleveren gaat geld kosten”. Nu leert de ervaring dat het altijd geld kost, maar 226 euro voor een te late aangifte en zelfs 984 euro na een 2e aanmaning is wel erg veel. Zo voorkomt De Jager wel het zoeken naar mogelijke aftrekposten, want dat haal je er nooit uit. Tenzij je natuurlijk wegens slecht functioneren bij een woningcorporatie, ziekenhuis, hogeschool of een COA-achtige instantie vervroegd pensioen kreeg. Toen hij zich dat realiseerde zag Potamus even geen kleuren meer en ging het licht uit. 44

Potamus gebundeld

Twee berichtjes om wakker te schrikken Op 18 april om 8 uur ’s-morgens was Potamus nog in een prima humeur. Verse koffie, verse krant, natte haartjes laten drogen en met een half oor luisterend naar het dagelijkse fileleed, las hij: “Topman Vestia in watten gelegd”. Geen echt nieuws dus, dat ging natuurlijk over Erik Staal met zijn half miljoen euro per jaar, die wegens enorme teleurstelling ook nog een oprotpremie van 4,5 miljoen euro kreeg, zodat Vestia nu vrijwel failliet is? Maar het betrof levensgenieter Marcel de V. de Treasury & Controlmanager van Vestia. Toch niet dè Marcel de Vries die volgens de ‘Verantwoording van Vestia’ over 2009 een stabiel financieel fundament legde en goede afspraken maakte met financiële instellingen, waardoor de gemiddelde rente voor Vestia maar 3,4 procent was tegen landelijk gemiddeld 4,6 procent. Dat bleek helaas een nadeel want daardoor overschreed het vermogen van Vestia de door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) vastgestelde bovengrens en dat leidde tot een continuïteitsoordeel op grond waarvan Vestia werd aanbevolen meer te investeren in volkshuisvestingsactiviteiten. Het resultaat is bekend en de twijfel die Potamus koestert over het nut en de effectiviteit van toezichthouders groeit. Snel terug naar het altijd sappige nieuws dat zo’n vroege Telegraaf altijd weer weet te brengen. Marcel en zijn gezel-schap waaronder gretige meisjes, zouden zich uitstekend hebben vermaakt in het prestigieuze Nobu restaurant, onderdeel van het vijf sterren Metropolitan Hotel  aan Old Parklane in Londen. 45

Potamus gebundeld

Het kostte Vestia niets want: “Op kosten van de banken die de corporatie zo’n 10 miljard euro aan renteverzekeringen verkochten, genoot hij daar van de duurste hotels en restaurants, in aanwezigheid van gewillige, ingehuurde dames. (…)”. Een ooggetuige stelt dat ‘De V’ onder meer door Deutsche Bank en ABN-AMRO zou zijn ingevlogen naar de Britse hoofdstad, om daar regelmatig en op diverse manieren verwend te worden. „The London way heet dat. Dan ga je eerst wat eten met je relaties, en dan mogen zij een, of meerdere van de aanwezige meisjes meenemen naar hun hotelkamer. Dat is goed voor de business”, grinnikt een ingewijde. Van die Deutsche Bank wilde Potamus dat best geloven, maar van de met zijn geld overeind gehouden staatsbank? Zou hoogste ABN-AMRO-baas Gerrit Zalm daarvan wel afweten, of was die misschien zelf de grinnikende ingewijde? Het kostte Vestia uiteindelijk toch geld, want de krant bericht dat Marcel bij Vestia een stuk geslotener was en ‘vergat’ te melden dat die miljardencontracten met de banken vrijwel allemaal liepen via FiFa Finance uit Laren dat hem – volgens justitie – in 5 jaar tijd 9,4 miljoen aan steekpenningen betaalde. Maar Potamus, die toch al gauw op zijn teentjes is getrapt, ergert zich nog het meest aan het feit dat banken gewoon doorgaan met ‘grote’ klanten te fêteren en vooral dat het ze niet schijnt te interesseren waar het geld vandaan komt … geld blijkt nog steeds niet te stinken. Terwijl je als kleine ondernemer van diezelfde banken nauwelijks een cent kunt lenen of als particulier kapitalen kwijt bent als je iedere week een ‘dagafschrift’ wilt hebben. Potamus sloeg de pagina om, las: “Oudere mag elke dag douchen” en donderde bijna van zijn stoel. Was dat nieuws? Waarom zou het niet mogen? Maar toen bedacht hij dat al die mensen, die na jaren hard werken in bejaarden- en verpleeghuizen waren opgesloten al heel erg blij waren als ze eens in de veertien dagen kort mochten douchen zonder levend te verbranden. Heet water kostte geld en toezicht nog meer en die oudjes zweetten toch niet, want ze voerden de hele dag geen slag uit. 46

Potamus gebundeld

Kamer, mag het wat serieuzer? Hoofdverdiensten Een gewoon Tweede Kamerlid verdiende in 2012 bruto, inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering 102.040,13 euro als ‘schadeloosstelling’ voor het Kamerwerk. Plus een ov-jaarkaart 1e klasse of een compensatie woon-werkverkeer van 37 cent per kilometer. Plus een verblijfkostenvergoeding die afhangt van de afstand tussen hun woonplaats en Den Haag. Plus een beroepskostenvergoeding van 2.509,27 euro per jaar. Plus een normale ziektekostenvergoeding gelijk aan die van burgerlijke rijksambtenaren. Plus 2 procent pensioenopbouw per jaar, die vier jaar doorgaat na hun aftreden (bij wachtgeld is het percentage lager). Plus voor de nabestaanden, na het onverhoopt overlijden van het Kamerlid, een dikke 20.000 euro (3 maanden schadeloosstelling). Hoewel er in Nederland veel mensen meer verdienen en een serieus uitgevoerd Kamerlid-maatschap ongetwijfeld een zware baan is, die funest kan zijn voor je sociale leven, is het toch een goed betalende baan. Nevenverdiensten Kamerleden mogen zonder enig probleem 1.000 euro per maand of een volle AOW bijverdienen; daarboven gaat er voor iedere 100 euro meer per maand 50 euro schadeloosstelling af tot maximaal 35.000 euro per jaar. Er zijn Kamerleden met meer dan 150.000 euro aan neveninkomsten. Potamus vraagt zich als politieke leek af of een functie die 150.000 euro oplevert wel met het Kamerlidmaatschap te combineren is en denkt dat dan minstens een van beide functies zwaar wordt overbetaald. Tijdrekken Met deze serieuze honorering in gedachten, vraagt Potamus zich af wat de Kamer de laatste tijd heeft bezield om zo weinig serieus te acteren. Een mislukte marathonzitting waarop PVV en SP voorlazen uit emails van de eigen achterban. Een goed doel vindt Potamus, want vlak voor de verkiezingen moet je er geen controversiële zaken doorjagen als het volk zich daarover op 12 september kan uitspreken. Maak er een punt 47

Potamus gebundeld

van in je verkiezingsprogramma om te ervaren hoe degenen die je beweert te vertegenwoordigen er over denken. Helaas nu zagen we hoe gehaast voorlezende Kamerleden struikelden over hun eigen woorden en niet over de weinige interrupties van opponenten. Terwijl je van de Amerikaanse televisie weet, dat je langzaam en gedragen moet spreken om echt tijd te rekken. Kieslijsten Nog erger was het gedoe rond de verkiesbare plaatsen. Daar maakt vooral het CDA een potje van. Twee hoogstaande (op de lijst dan) figuren werden snel even burgemeester gemaakt, waardoor het CDA in Noord-Brabant ontmand of liever ontvrouwd wordt. En hoe serieus neemt die partij eigenlijk de gepensioneerden en bijnagepensioneerden en daarmee het hele pensioenvraagstuk? Want Pieter Omtzigt staat niet op een verkiesbare plaats en zelfs niet op de lijst. Vorige keer ook al niet, maar toen kwam hij nog binnen met voorkeursstemmen. Voor- en tegenstanders zijn het er over eens dat Pieter een van de weinige echte pensioenspecialisten is, met een grote dossierkennis. Zelfs tegenstander Paul Ulenbelt van de SP meent dat Omtzigt op de CDA-lijst zou moeten staan – juist vanwege die pensioenkennis. En het CDA is niet de enige partij, die haar pensioenkenners laat vertrekken. Bij de VVD is dat nog te verdedigen en netjes opgelost want daar heeft Stef Blok ondanks zijn fractievoorzitterschap het initiatiefvoorstel van Koser Kaya en hemzelf er tot het einde toe doorheen geloodst. Bij SP, D66 en PVV lijkt pensioen ook serieus te worden genomen … maar bij de rest? Teleurstelling Potamus is teleurgesteld in de politici. Niet voor de eerste keer overigens, want steeds weer hoopt hij dat ze nu eindelijk de gepensioneerden ‘serieus nemen’. Maar altijd wordt dat ‘serieus nemen’ dus fors mee betalen! Eind juni - 75 dagen voor de Kamerverkiezingen vraagt hij zich af: ”Worden de gepensioneerden het offerlam op het altaar van Europa dat alleen nog maar de bankenmammon als god erkent?” 48

Potamus gebundeld

Als de kat van huis is … Het semi-legale graaien wordt, net als het illegale graaien, door de toezichthouders geen strobreed in de weg gelegd. Zij die ons geld (belastingen, pensioenen, bijdrage ziektekosten en dergelijke) moeten beschermen, doen dat niet. Hele raden van commissarissen (rvc) liggen te slapen, terwijl ze hun presentiegeld ‘verdienen’ of op hun smartphone spelen, waardoor gemeenschapsgeld ‘ongezien’ verdwijnt in de zakken van handige topfunctionarissen. Ter illustratie de affaire bij het GVB in Amsterdam. Op 29 maart 2012 komt de fraude bij het GVB naar buiten. Het sudderde al lang op de werkvloer, hoewel de leiding de onrust ‘geruchten’ door afgunstige figuren noemde. Maar nu trekt SP-Kamerlid Bashir aan de bel, gesteund door zijn PvdA-collega Monasch. Minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu) krijgt vragen te beantwoorden. Op 30 maart vraagt Amsterdam nadere informatie aan de rvc van het GVB. Vreemd, want Amsterdam is volledig eigenaar van het GVB en levert alle commissarissen. Nog dezelfde dag wil het GVB De Telegraaf aanpakken wegens laster. Zoiets loopt meestal slecht af (AIVD/BVD-affaire). Er is dus echt iets aan de hand. Op 31 maart schort minister Schultz het contract op met Tonny Weijn (eerder hoofd chipkaarten GVB). Volgens De Telegraaf zou uit een intern onderzoek blijken dat Weijn bij het GVB rommelde met kilometerstanden en het aantal uren dat zij als consultant had gewerkt. Daarnaast verving zij ingehuurde administratieve krachten door duurdere medewerkers van McCO, waarvan zij zelf bevoegd commissaris was. Twee leden van de GVB-directie (Bolier en Schotte) zouden betrokken zijn of ervan hebben afgeweten. 49

Potamus gebundeld

Maar op 5 april verklaart GVB-bovenbaas Bart Schmeink voor de stadsomroep AT5 dat de directie alles ontkende en mocht blijven doorwerken van de rvc. Dus schrijft burgemeester van der Laan moedig aan de gemeenteraad dat alles onder controle is en wordt het even stil. Achtergrondgegevens • De RVC van het GVB bestaat uit: • Dr. Ir. A. W. Veenman – voorzitter (eerder topman NS); • Mw. Drs. C.E. Roozemond ((eerder vicevoorzitter FNV) • Mw. Mr. W. Zeijlstra (voorzitter of lid van geschillen- en bezwarencommissies) • J. Westerhoud (o.m. President-Directeur ECT en lid of voorzitter van een aantal rvc-en) – nu afgetreden • Drs. A.J. Bakker (Voorzitter directie Amsterdam RAI en lid van veel rvc-en) • Dr. J.C.M. Hovers die op 20 april 2010 aftrad. Waarom noemt Potamus die namen? Geen dikdoenerij maar simpel omdat u dan op het internet kunt vinden dat vrijwel ieder van de betrokkenen deel uitmaakt van een netwerk waarin ook de anderen een aantal malen voorkomen. Ons kent ons dus en vooral ons beschermt ons tegen de aantijgingen van de wrede buitenwereld. Het toezicht beschermt vooral zichzelf en het vriendenclubje Potamus vreest dat falend toezicht vooral ontstaat door vriendjespolitiek en zal dat nader uitzoeken. zijn eerste observatie is: “Vroeger, het onderwijs deugde nog, leerden wij dat gevangenissen opleidingsscholen waren voor criminelen. Ook leerden we toen ‘dubbel boekhouden’. Het lijkt erop dat toezichthoudende organen als belangrijke nevenfunctie hebben witte boorden criminelen op te leiden. Hoofdonderdeel: Dubbel Declareren.”

50

Potamus gebundeld

TOEZIEN - TOEKIJKEN + VERGOEDINGEN OPSTRIJKEN Alle kranten meldden in vette letters dat het geen fraude was bij het pensioenfonds van het CBR maar gewoon een rommeltje. Sommige schreven bijna vergoelijkend: “dat het ‘alleen maar’ een rommeltje was.” Geen boos opzet dus maar slechts een klein administratief missertje. Gelukkig maar, stel je voor dat er systematisch en opzettelijk enkele tientallen miljoenen van het pensioenfonds waren zoek gemaakt. Slechte administratie dus en dat was trouwens oud nieuws want het CBR kwam al eerder vele malen in het nieuws met administratieve en andere missers. Zo verliet een dikke twintig jaar terug een kersverse hoofddirecteur al binnen een maand het CBR en gonsde het jarenlang van de ‘geruchten’ over het gerommel met afrijdata. Daarna waren er alarmerende berichten over 'moeizame arbeidsverhoudingen' en topsalarissen. En maakte minister Minister Schultz (Infrastructuur) bekend dat het CBR veel zaken had verbeterd, met door haar als belangrijk genoemd punt ‘de versobering van de pensioenregeling’. Dat die versobering zo ingrij-pend zou zijn en tot stand was gekomen door het plunderen van het pensioenfonds bleef tot dusver voor ons verborgen. Schultz en haar voorganger Eurlings waren in de luren gelegd door de leden van de raad van toezicht (drie ervan dienden hun ontslag bij Eurlings in en er kwam een nieuwe directie). Het forensisch accountantsbureau Integis stelt dat van 1980 tot en met 2010 de administratie onzorgvuldig was en het overzicht ontbrak. Maar wie – met enige (voor)kennis van het traliegepakte, innemende en toeziende volkje – gelooft nog de wat naïeve vermelding: “Bij het CBR hebben zich onregelmatigheden voorgedaan, maar niemand heeft daaruit persoonlijk voordeel gehaald”. Desondanks, eindelijk een duidelijke constatering dat feiten die jarenlang hardnekkig als ‘geruchten’ werden afgedaan, verschrikkelijk juist bleken te zijn.

51

Potamus gebundeld

Impliciet ook een bevestiging van de minstens even onrustbarende waarheid dat toezichthouders veel lijken op de befaamde drie aapjes ‘horen, zien en zwijgen’ en dus niet doen waar ze voor zijn aangesteld … TOEZIEN, maar zich beperken tot … TOEKIJKEN en hoge vergoedingen OPSTRIJKEN. Want raden van commissarissen en raden van toezicht zijn net zo goed toezichthouders als de DNB en de AFM dat zijn. Die beide officiële grootmachten in het toezicht blinken ook niet uit door alertheid en adequate maatregelen, maar kunnen nog als excuus aanvoeren dat een iets te vroege of overdreven waarschuwing noodlottige gevolgen kan hebben, terwijl de mogelijkheid om sancties op te leggen beperkt is. Maar goed wat gaat er nu met die toezichthouders gebeuren. En die vergaderingen die nooit gehouden zijn, maar waarvan wel notulen zijn? Werden daar alleen maar presentiegelden voor opgestreken of zijn er ook nog ‘besluiten’ genomen? SP-kamerlid Bashir wil in elk geval dat de verantwoordelijken zelf voor de kosten opdraaien en daar-voor hun persoonlijke spaarpot moeten gebruiken. En als die notulen als ‘valsheid in geschrifte’ worden aangemerkt, moeten ze ook strafrechtelijk worden vervolgd. Het betreft geen hetze door de ‘linkse kerk’, want De Telegraaf schrijft: “Dat het bij het CBR jarenlang een chaos was, wisten we al. Het bedrijf werd lang geleid door mensen die vooral bezig waren met het verhogen van hun eigen salaris. Nu blijkt dat die mensen ook een financiële puinhoop achterlieten bij het interne pensioenfonds. Omdat er voortdurend werd geschoven met miljoenen, wist niemand op een gegeven moment nog hoeveel er in kas zat”. Potamus vraagt zich nog steeds af: Wanneer gaan toezichthouders nu echt doen waarvoor ze zijn aangesteld?

52